Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pod nazwą:

Transkrypt

1 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pod nazwą: Budowa instalacji do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej o mocy elektrycznej do 2 MW z biogazu w Kaplonosach Inwestor: GAZEKO Sp. z o.o. Ul. Adama Szczerbowskiego 3/ Lublin Lokalizacja: Działka nr 1405, Kaplonosy, gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie Przygotowanie: Marek Biedrzycki, Justyna Rusiniak Bio Alians Doradztwo Inwestycyjne Sp. z o.o. Ul. Solec 81b lok 73a, Warszawa

2

3 Spis treści 1. Informacje wstępne Podstawa sporządzenia raportu Cel i zakres opracowania Zastosowane metody oceny, źródła informacji o środowisku oraz stwierdzone braki we współczesnej wiedzy i niedoskonałości techniki Opis planowanego przedsięwzięcia Opis technologiczny planowanego przedsięwzięcia Zasada działania instalacji Technologia generatora energii elektrycznej Technologia odsiarczania spalin Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia Charakterystyka terenu Wykorzystanie wód podziemnych Klimat, wody powierzchniowe Budowa geologiczna Wody podziemne Przyroda gminy Wyryki Formy ochrony przyrody w gminie Wyryki Odległość analizowanego terenu od form ochrony przyrody Analiza wariantów planowanego przedsięwzięcia Oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia Emisje substancji do powietrza Emisje odorów Emisje hałasu Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne, gospodarka wodna i ściekowa Gospodarka odpadami Postępowanie z masą pofermentacyjną Oddziaływanie na powierzchnię ziemi oraz gleby Oddziaływanie na ludzi Oddziaływanie na przyrodę ożywioną i tereny chronione... 71

4 5.9 Oddziaływanie na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy Oddziaływanie transgraniczne Ryzyko wystąpienia awarii przemysłowej, wybuchu i pożaru Zapobieganie i minimalizacja zagrożenia wybuchem i pożarem Możliwość wystąpienia oddziaływań skumulowanych Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Ochrona powietrza Ochrona klimatu akustycznego Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych Ochrona powierzchni ziemi i gleb Ochrona ludzi Ochrona przyrody ożywionej i obszarów chronionych Ochrona krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego, dóbr materialnych i zabytków Określenie konieczności monitoringu porealizacyjnego Ustalenie obszaru ograniczonego użytkowania Analiza możliwych konfliktów społecznych Streszczenie w języku niespecjalistycznym

5 Spis tabel Tabela 1 Wstępna analiza wariantów pod kątem ekonomicznym Tabela 2 Analiza szczegółowa wariantów Tabela 3 Wskaźniki unosu substancji zanieczyszczających powstających przy energetycznym spalaniu gazu ziemnego wysokometanowego Tabela 4 Parametry emitorów na terenie zakładu: Biogazownia Kaplonosy Tabela 5 Progi wyczuwalności węchowej niektórych produktów mikrobiologicznej degradacji biomasy Tabela 6 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku (Dz. U. z dnia 8 października 2012 r.),zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu - z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych Tabela 7 Moce akustyczne stacjonarnych emitorów hałasu na terenie biogazowni Tabela 8 Poziomy mocy akustycznej wraz z podziałem na operacje Tabela 9 Ilość pojazdów wraz z ich czasem pracy Tabela 10 Wypadkowy równoważny poziom mocy akustycznej Tabela 11 Empiryczne wartości współczynnika spływu Ψ Tabela 12 Substraty wykorzystywane w przedsięwzięciu Tabela 13 Szacunkowe ilości odpadów powstających podczas realizacji inwestycji Tabela 14 Szacunkowe ilości odpadów powstających podczas eksploatacji biogazowni Tabela 15 Szacunkowe ilości odpadów powstających w przypadku likwidacji przedsięwzięcia Tabela 16 Formy minimalizacji odorów w planowanej biogazowni Spis rysunków Rysunek 1 Lokalizacja projektowanej inwestycji w gminie Wyryki źródło: 11 Rysunek 2 Lokalizacja działki względem działki drogi nr 199 oraz linii SN źródło: starostwo powiatowe we Włodawie Rysunek 3 Odległość planowanego przedsięwzięcia od zabudowy chronionej akustycznie. 43 Rysunek 4 Wyniki dla dnia, h = 4,0 m Rysunek 5 Wyniki dla nocy, h = 4,0 m Rysunek 6 Wykres wybuchowości metanu Rysunek 7 Wybrane strefy zagrożenia dla komory fermentacyjnej - rzut... 75

6 1. Informacje wstępne 1.1 Podstawa sporządzenia raportu Przedmiotem niniejszego opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pn.: Budowa instalacji do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej o mocy elektrycznej do 2 MW z biogazu w Kaplonosach. Podstawą opracowania jest postanowienie Wójta Gminy Wyryki woj. lubelskie znak OS z dnia 16 lipca 2013 r. po zasięgnięciu opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wyżej wymienionego przedsięwzięcia i zakresie raportu. Realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nazywana decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach zgodnie z art. 72 Ustawy z dnia 03 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Zakres raportu został określony zgodnie z art. 66 powyższej ustawy po zakwalifikowaniu planowanego zamierzenia inwestycyjnego do kategorii przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływań na środowisko wymienionych w 3 ust.1 pkt.80 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213 poz. 1397) 1.2 Cel i zakres opracowania Opracowanie niniejszego raportu stanowi ocenę oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym zdrowie i życie ludzi. Zawiera ocenę o zasięgu punktowym, jak również obszarowym, ocenę przewidzianych do realizacji rozwiązań techniczno technologicznych oraz wskazanie sposobów zapobiegania i przeciwdziałania negatywnym zjawiskom. Zakres raportu obejmuje szczegółową analizę: - warunków techniczno technologicznych, - wariantowości inwestycji, - gospodarki wodno ściekowej, - gospodarki odpadami, - oddziaływania aerosanitarnego, 6

7 - warunków gruntowo - glebowych, - hałasu, - warunków krajobrazowych, - wpływu na zabytki, - wpływu na obszary ochrony uzdrowiskowej, - wpływu na obszary Natura 2000, - warunków kulturowo-społecznych, - warunków zabezpieczenia p.poż. 1.3 Zastosowane metody oceny, źródła informacji o środowisku oraz stwierdzone braki we współczesnej wiedzy i niedoskonałości techniki W raporcie zastosowano metodę porównawczą w stosunku do podobnych rozwiązań, urządzeń i wartości normatywnych oraz jednocześnie metodę prostego prognozowania wynikowego, polegającego na ocenie planowanego rozwiązania i analizie możliwego wpływu planowanego przedsięwzięcia na otaczające środowisko. Zastosowano dwuetapową metodę oceny. W pierwszym etapie dokonano identyfikacji cech i elementów środowiska przedłożonego do oceny przedsięwzięcia. W drugim etapie, w oparciu o przedstawione założenia, dokonano oceny zagrożeń czynników szkodliwych. Jako podstawę merytoryczną ocen wartości środowiskowych przyjęto metodę polegającą na porównaniu z wartością normatywną. W ocenie uwzględniono doświadczenie autorów raportu, wyniki analiz komputerowych oraz dane uzyskane w obiektach o zbliżonym profilu działalności wykorzystujących produkcję biogazu do celów energetycznych i cieplnych, oraz innych technologii biogazowi udostępnionych autorom raportu. Opracowując raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko nie napotkano trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. W trakcie opracowywania raportu jako czynniki ograniczające szczegółowość dokonanej oceny należy wskazać: - brak odpowiednich norm, aktów prawnych i spójnych wytycznych dotyczących oceny uciążliwości odorowych na środowisko, - stosunkowo niski stan zaawansowania prac projektowych, co jest typowe dla fazy koncepcyjnej projektu. 7

8 Podstawy prawne oraz wykorzystane materiały źródłowe: Ustawa z dnia 03 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) Ustawa o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 (Dz. U. Z 2004 r. Nr. 92 poz.880), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1397), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie odzysku R10 (Dz. U. z dnia 22 kwietnia 2011 r.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r. poz. 21), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192 poz i 1968), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz. 984), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. Nr 8 poz. 70), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 8 października 2012 r.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031), Wskaźniki emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw kotły o nominalnej mocy cieplnej do 5 MW, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Warszawa, styczeń 2013, Wskaźniki emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza z procesów energetycznego spalania paliw materiały informacyjno instruktażowe Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa, Warszawa, kwiecień 1996, 8

9 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 16 poz. 87), Ustawa z dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu (Dz. U nr 147 poz. 1033), Rozporządzenie Komisji (UE) nr 142/2011 z dnia 25 lutego 2011 w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) 1069/2009 określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi oraz w sprawie wykonania dyrektywy Rady 97/78/WE w odniesieniu do niektórych próbek i przedmiotów zwolnionych z kontroli weterynaryjnych na granicach w myśl tej dyrektywy, dotyczących sposobu postępowania z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi i uchylającego rozporządzenie (WE) 1774/2002, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690), Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z 13 września 1996 (Dz.U Nr 236 poz 2008 ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r., w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 132, poz. 877), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz.984), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu ( Dz. U. Nr 16, poz. 87), 9

10 Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (MP.2011 Nr 49 poz. 549)Objaśnienia do mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, Arkusz Kaplonosy (0680) Państwowy Instytut Geologiczny, Informacja o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza dla miejscowości Kaplonosy (gm. Wyryki), Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie, Delegatura w Chełmie, Starostwo powiatowe we Włodawie. 2. Opis planowanego przedsięwzięcia Przedmiotowa inwestycja zlokalizowana będzie w miejscowości Kaplonosy, w gminie Wyryki, w powiecie włodawskim województwa lubelskiego. Gmina zajmuje obszar 219 km 2, w jej skład wchodzi 16 sołectw i zamieszkuje ją 3200 osób. Jest to typowa gmina rolnicza, która posiada powierzchnię 8200 ha użytków rolnych. Przeważają tu małe gospodarstwa rolne, w których oprócz podstawowych upraw hoduje się głównie trzodę chlewną i bydło. Dokładne położenie terenu objętego projektowaną inwestycją (działki nr ewid. 1405) przedstawiają poniższe rysunki. 10

11 Rysunek 1 Lokalizacja projektowanej inwestycji w gminie Wyryki 1 Działka nr ewid graniczy: - od strony północnej z działką 1404 będącą działką rolną częściowo z pastwiskami, której właścicielem są Państwo Andrzej i Reneta Brejer, - od strony południowej z działką 1406 będącą działką leśną, której właścicielem jest Skarb Państwa, - od strony wschodniej z działką 1493 będącą działką leśną, - od strony zachodniej z działką drogi nr źródło: 11

12 Rysunek 2 Lokalizacja działki względem działki drogi nr 199 oraz linii SN 2 Działka 1405 częściowo wykorzystywana jest do produkcji rolnej (V klasa bonitacyjna). Pozostała część nie jest użytkowana rolniczo i porasta ją niska roślinność charakterystyczna dla antropogenicznych zbiorowisk pól uprawnych i jednorocznych roślin terenów ruderalnych. 2.1 Opis technologiczny planowanego przedsięwzięcia W planowanej technologii wykorzystana będzie metoda fermentacji mokrej, beztlenowej. Proces wymaga utrzymania temperatury rzędu C. Substraty potrzebne do produkcji biogazu gromadzone są w zasobnikach wstępnych. Stężenia i udziały poszczególnych surowców dozowanych do komór fermentacyjnych są odpowiednio dobierane w celu maksymalnej optymalizacji produkcji biogazu, zapewniając wysoką efektywność elektrowni biogazowej. Energia pozyskiwana w 2 źródło: starostwo powiatowe we Włodawie 12

13 elektrowniach biogazowych powstaje w wyniku spalania metanu zawartego w biogazie. Biogaz to mieszanina metanu, dwutlenku węgla oraz śladowych ilości innych gazów. Powstaje on w wyniku fermentacji beztlenowej substratów organicznych. Biogaz powstaje w takich samych procesach również w przyrodzie, lecz w sposób niekontrolowany. Przy wykorzystaniu planowanej technologii może być wykorzystywany na skalę produkcyjną. Na biogaz może być przekształcona praktycznie każdy biomasa zawierająca węglowodany, białka lub tłuszcze i nie zawierająca substancji toksycznych. Duża popularność kiszonki kukurydzy stosowanej w takich instalacjach wynika z faktu, iż w biogazowni zachodzi reakcja bliźniacza do tej zachodzącej w krowim żwaczu przy udziale bakterii beztlenowych. Wartość opałowa biogazu rolniczego waha się w przedziale 20-26MJ/m 3 i zależy od użytych substratów. Dla porównania wartość opałową gazu ziemnego szacuje się na 33,5 MJ/m 3. Podstawowym substratem w planowanej instalacji, stanowiącym paliwo energetyczne będą substraty roślinne (małowartościowe kiszonki z kukurydzy), odchody zwierzęce zmieszane ze ściółką (obornik indyczy) odpady z produkcji roślinnej z pobliskich gospodarstw rolnych, wycierka ziemniaczana. Rodzaj i ilość wejściowego substratu warunkują dobór właściwych urządzeń, komór fermentacyjnych oraz kogeneratorów. Dodatkowe istotne czynniki wpływające na zastosowanie w produkcji energii właściwej technologii to m.in. warunki miejscowe, zapotrzebowanie na ciepło oraz zaawansowany stopień automatyzacji. 2.2 Zasada działania instalacji 1. Substraty stałe, kieruje się do modułu dozująco-mieszającego. Zasobniki dozująco-mieszające ujednolicają surowiec. Następnie za pośrednictwem przenośnika ślimakowego surowiec jest dozowany do fermentatorów. 2. Ujednolicony wsad przetłaczany jest do głównych fermentatorów - zbiorników żelbetonowych (bądź stalowych), przykrytych dachem, gdzie przy udziale bakterii kwasogennych, octanogennych i metanogennych zachodzą procesy fermentacji, w wyniku, którego wytwarzany zostaje biogaz. 3. Zawartość komory fermentacyjnej jest regularnie mieszana w celu uniknięcia wytworzenia się osadu na jej dnie oraz kożucha na powierzchni masy. Proces odbywa się w sposób ciągły (za wyjątkiem wymaganych prac serwisowych i ewentualnych prac naprawczych). 4. W komorach fermentacyjnych inicjowane są procesy fermentacji beztlenowej, tj. zespołu procesów biochemicznych, w których związki organiczne pochodzenia naturalnego takie jak węglowodany - celuloza, skrobia, pektyny, 13

14 hemiceluloza, cukry, oraz białka i tłuszcze roślinne i zwierzęce rozkładane są do metanu i dwutlenku węgla. Ogólny schemat funkcjonowania biogazowi polega na: podaniu substratu do zasobników podstawowych; skierowanie z zasobników podstawowych do zasobnika mieszalnikowego (przyjęć), kolejno do fermentatora, gdzie w procesie fermentacji beztlenowej powstaje biogaz, następnie w generatorze w procesie spalania gazu powstaje energia elektryczna oraz cieplna, produkt pofermentacyjny w przypadku uznania jako odpad, będzie poddany procesom odzysku jako środek poprawiający właściwości gleby w rozumieniu ustawy z dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu (Dz.U nr 147 poz. 1033). 2.3 Technologia generatora energii elektrycznej Energia elektryczna wytwarzana będzie w generatorze synchronicznym, tj. wielofazowej prądnicy prądu zmiennego, w której pole magnetyczne indukuje w uzwojeniu stojana zwanym twornikiem, zmienne napięcie elektryczne w wyniku spalania powstającego biogazu. Istotnym elementem przyjętej technologii jest brak magazynowania wytworzonego gazu, tylko jego bieżące spalanie. Pole magnetyczne wytwarzane jest przez uzwojenie wzbudzenia zamontowane na wirniku zwanym magneśnicą i zasilane jest prądem stałym. W konstrukcji, gdzie uzwojenie wzbudzenia zamontowane jest w stojanie, wirnik jest twornikiem a stojan - magneśnicą. Energia mechaniczna dostarczana do wirnika odbierana jest z uzwojeń stojana w postaci energii elektrycznej. Generatory synchroniczne dużej mocy (od kilkunastu do kilkuset MW) są podstawowymi jednostkami, w oparciu o które zbudowany jest Krajowy System Elektroenergetyczny. Zasilanie uzwojenia wzbudzenia z niezależnego źródła prądu stałego tzw. wzbudnicy daje możliwość łatwej regulacji prądu magnesującego i kompensacji mocy biernej w systemie, przez co generatory synchroniczne umożliwiają stabilną współpracą z odbiornikami indukcyjnymi (transformatorami) i w konsekwencji zapewniają stabilne napięcie sieciowe u odbiorców końcowych zasilanych z sieci elektroenergetycznych niskiego napięcia. 14

15 2.4 Technologia odsiarczania spalin W przedmiotowej biogazowni planuje się stosowanie biologicznej metody odsiarczania biogazu. Najczęściej stosowany wariant tej technologii polega na wdmuchiwaniu tlenu lub powietrza atmosferycznego do zbiorników biogazu. Technologia ta polega na uzyskaniu w biogazie stosunkowo niskiego stężenia tlenu (około 1%). W takich warunkach rozwijają się bakterie utleniające siarkę z postaci H2S do siarki atomowej zgodnie z reakcją: H2S + 0,5 02-> S( ) + H2O Metody biologiczne charakteryzują się wysoką skutecznością odsiarczania (do 99%). Kolejną ich zaletą jest brak stosowania w nich środków chemicznych. Konieczność wysokosprawnego odsiarczania uwarunkowana jest wymaganiami jakie musi spełniać gaz (biogaz), przed spaleniem go w silniku gazowym. Zawartość związków siarki (w przeliczeniu na H2S) nie powinna przekraczać 20 mg/m 3. Dlatego też zawartość siarkowodoru w biogazie nie przekroczy tej ilości. Utleniona siarka zostaje związana i przechodzi do fazy ciekłej i stałej masy fermentacyjnej. 2.5 Zestawienie powierzchni na działce i oraz plan zagospodarowania terenu inwestycji Zbiorniki fermentacji: 2468 m 2, Budynek gospodarczy, wiata na maszyny rolnicze, budynek suszarni: 817,5 m 2, Kontenery kogeneracyjne: 2x 45 m 2, Generator pary: 45 m 2, Stacja trafo: 25 m 2, Separator: 16 m 2, Stacja napełniania beczkowozów: 50 m 2, Kontener załadowczy: 100 m 2, Moduł osuszania i odsiarczania biogazu: 12 m 2, Silosy przejazdowe: 6112,28 m 2, EcoBag: 4433,25 m 2, Zbiornik retencyjny: 400 m 2, Zbiornik p.poż.: 50,25 m 2, Zbiornik przyjęć substratów płynnych: 50,25 m 2, Pochodnia awaryjnego spalania biogazu: 4 m 2, Drogi dojazdowe i place: m 2, 15

16 16

17 3. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia 3.1 Charakterystyka terenu Południowa część gminy należy do Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Z kolei jej północno-zachodnia część leży w Zaklęsłości Sosnowickiej. Przez jej teren przebiega także Garb Włodawski - bezleśny obszar polodowcowy. Badany teren wykazuje niski stopień urbanizacji i niski wskaźnik uprzemysłowienia. Niecałe 10 km od miejsca inwestycji największą miejscowością i równocześnie największym ośrodkiem rolniczym są Wyryki. Na północny zachód od Kaplonosów zlokalizowane są dwa zbiorniki retencyjne należące do systemu wodno melioracyjnego kanału Wieprz Krzna: Zbiornik Mosty o pow. 391 ha i Zbiornik Zahajki o pow. 240 ha. Ich zadaniem jest gromadzenie wody i rozdysponowanie jej w okresie wegetacyjnym do nawadniania użytków zielonych o pow. ok ha. Ponadto na akwenach prowadzona jest gospodarka rybacka. 3.2 Wykorzystanie wód podziemnych Analizy hydrogeologiczne zostały przedstawione na podstawie danych z objaśnień do mapy hydrogeologicznej dla arkusza Kaplonosy, który obejmuje swym obszarem 333 km 2. W promieniu ok. 5 km od planowanej inwestycji podstawę zaopatrzenia ludności i rolnictwa w wodę stanowią wody podziemne czwartorzędowego, kredowego i podrzędnie trzeciorzędowego poziomu wodonośnego. Do największych ujęć należy ujęcie wód podziemnych dla sanatorium przeciwgruźliczego w miejscowości Adampol. Dla studni tych zatwierdzone zostały zasoby eksploatacyjne w ilości 442,0 m 3 /h ( m 3 /24h) z kredowych utworów wodonośnych. Ponadto ujęciami o największym poborze wody na tym obszarze są: - ujęcie w Karasówce, którego użytkownikiem jest wodociąg; studnie o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w wysokości 330,0 m 3 /h (7920 m 3 /24h) z czwartorzędowych utworów wodonośnych, - ujęcie dla PGR-u i wsi Suchawa w Suchawie z zatwierdzonymi zasobami eksploatacyjnymi 256,0 m 3 /h (6144,0 m 3 /24h) z czwartorzędowych utworów wodonośnych, - ujęcie dla PGR-u w Mostach z zatwierdzonymi zasobami eksploatacyjnymi 89,0 m 3 /h (2136,0 m 3 /24h) z trzeciorzędowych utworów wodonośnych. 17

18 Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne ujęć wody na obszarze arkusza Kaplonosy wynoszą 1416,0 m 3 /h (33 984,0 m 3 /24h). Średni pobór wody dla ujęć zlokalizowanych w obrębie arkusza stanowi około 30% zasobów eksploatacyjnych (około 425 m 3 /h). 3.3 Klimat, wody powierzchniowe Omawiany teren leży w regionie mazowiecko podlaskim, charakteryzującym się klimatem umiarkowanie kontynentalnym, kształtowanym głównie przez masy powietrza kontynentalnego i oceanicznego. Średnie sumy roczne opadów atmosferycznych wynoszą 550 mm, parowanie terenowe mm, co jest jedną z niższych wartości w Polsce. Średnia temperatura roczna waha się w granicach 7,2 7,4 C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec z temp. 17,8 C, a najzimniejszym styczeń z temp. -4,1 C. Przeważają wiatry z kierunku południowo zachodniego i zachodniego. Przez obszar arkusza przebiegają wododziały IV-go rzędu rozdzielające zlewnie Krzny, Hanny i Włodawki. Planowana inwestycja znajduje się w pobliżu rzeki Hanny. Przepływa ona w kierunku północnym, a w obrębie jej doliny istnieje wiele rowów i kanałów melioracyjnych. Rzeki Hanna i Włodawka stanowią bezpośrednie, lewobrzeżne dopływy Bugu. Planowane przedsięwzięcie znajduje się w obrębie Jednolitej Części Wód Powierzchniowych JCWP RW Hanna bez Romanówki. Należy ona do Regionu Środkowej Wisły i posiada status: silnie zmieniona część wód. Jej stan określono jako zły i nie jest ona zagrożona pod względem niespełnienia celów środowiskowych zapisanych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (MP.2011 Nr 49 poz. 549). 3.4 Budowa geologiczna Analizowany obszar leży w obrębie lubelsko podlaskiej części platformy wschodnioeuropejskiej (prekambryjskiej) charakteryzującej się płytkim zaleganiem skał proterozoicznych krystalicznego podłoża. Podłoże to pocięte jest systemem uskoków o przebiegu NE SW. Obszar arkusza leży na pograniczu dwu jednostek: zrębu łukowskiego (północno zachodnia część arkusza) oraz zapadliska włodawskiego (środkowa i południowo wschodnia część arkusza). Planowana inwestycja znajdować się będzie w części zapadliska włodawskiego. Z utworami kredy górnej (mastrychtu), trzeciorzędu i czwartorzędu związane jest występowanie głównych użytkowych poziomów wodonośnych. Miąższość utworów górno kredowych na badanym obszarze nie jest dokładnie znana i szacuje się ją na ponad 100 m. Osady kredy górnej są wykształcone jako różne odmiany 18

19 facjalne kredy piszącej i margli i występują na całej powierzchni badanego obszaru. Skały górno kredowe nie odsłaniają się nigdzie na powierzchni terenu, a ich strop ma charakter erozyjny. Na marglach i kredzie piszącej stwierdza się obecność zwietrzeliny ilasto gliniastej, o miąższości najczęściej 4 5 m. Utwory kredy górnej zalegają monoklinalnie, z niewielkim upadem w kierunku SW. Na stropie utworów kredowych zalegają osady trzeciorzędowe. Występują one niemalże na całej powierzchni arkusza. Ich miąższość dochodzi do kilkunastu metrów i wzrasta w kierunku północnym. Utwory te wykształcone są jako iły i piaski z glaukonitem i fosforytami (oligocen), piaski, mułki i iły z węglem brunatnym (miocen) oraz iły (pliocen). Utwory czwartorzędowe zalegają na całej powierzchni omawianego obszaru. Grubość pokrywy tych utworów wzrasta w kierunku północnym. Wykształcone są one głównie w postaci piasków różnej granulacji, piasków ze żwirem, żwirów, mułków, glin zwałowych i torfów. Planowana instalacja znajdzie się w miejscu występowania piasków i żwirów lodowcowych z głazami. Są to piaski różnoziarniste, w stropie bardziej pylaste o miąższości dochodzącej do 10 m. W dolinach rzek i obniżeniach terenu (głównie w dolinach rzek Zielawy i Hanny) występują torfy i gytie o miąższości nieprzekraczającej kilku metrów. 3.5 Wody podziemne Na arkuszu znajduje się fragment Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) wymagającego szczególnej ochrony. Jest to zbiornik nr 407 Niecka lubelska/ Chełm Zamość/ i przebiega z zachodu na wschód omawianego obszaru. Posiada on charakter ośrodka szczelinowo porowego. Planowana inwestycja znajduje się w na północ od jego granicy. Jednocześnie analizowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest w granicach Jednolitej Części Wód Podziemnych nr JCWPd nr 85. Jego stan zarówno ilościowy, jak i chemiczny określono jako dobry. Pod względem hydrogeologicznym arkusz położony jest w regionie lubelsko podlaskim (nr IX), subregionie poleskim (IX2). Uwzględniając regionalne i lokalne uwarunkowania geologiczno hydrogeologiczne na arkuszu wydzielono kilka jednostek hydrogeologicznych. Przedmiotowa inwestycja znajdzie się na obszarze występowania jednostki 2. Występują tu dwa poziomy wodonośne, z których głównym użytkowym poziomem jest trzeciorzędowe piętro wodonośne, wykształcone w postaci piasków drobno i średnioziarnistych o miąższości m. Osady te zalegają płatami pod wyżej leżącymi wodonośnymi utworami czwartorzędowymi izolowane często od 19

20 nich pakietem pyłów lub glin zwałowych. Lokalnie poziom czwartorzędowy może łączyć się z poziomem trzeciorzędowym. Podrzędnie, w obrębie tej jednostki, występują wody związane z utworami czwartorzędowymi. Stanowią je piaski i żwiry słabo izolowane od powierzchni terenu. Zwierciadło wód podziemnych zalega od kilku do ponad 20 m pod powierzchnią terenu. Średnia miąższość warstwy wodonośnej to 26 m. Zagrożenie wód tego poziomu jest średnie, a w miejscach, gdzie warstwa wodonośna zalega płytko pod powierzchnią terenu - wysokie. Jakość wód jest dobra i średnia. W wodach czwartorzędowego poziomu wodonośnego występują często podwyższone zawartości związków żelaza, manganu i azotu, zwłaszcza w wodach pierwszego od powierzchni poziomu wodonośnego. Na obszarze arkusza nie zarejestrowano stref ochronnych ujęć wód podziemnych. 3.6 Przyroda gminy Wyryki Flora Flora gminy jest bogata. Reprezentują ją mszaki oraz 1027 roślin naczyniowych. Stan (na 2004 r.) wykazywał występowanie 182 gatunków mchów liściastych z 34 rodzin i 83 rodzajów; 24 torfowców oraz 27 wątrobowców z 19 rodzin i 23 rodzajów. Stwierdzono również 1 gatunek glewiczka. Najliczniej reprezentowane są rodziny: Mchy: - krzywoszyjowate, - krótkoszowate, - rokietowate, - prątnikowate, - widłozębowate, - merzykowate, - tujowcowate, - płaszczenicowate, Rodzaje mchów mające najwięcej gatunków to: - sierpowiec, - krótkosz, - płonnik, - rokiet, - płożymeryk. 20

21 W skład roślinności siedlisk wodnych wchodzą: osoka aloesowata, rdestnica grzebieniasta, rdestnica połyskująca, rogatek sztywny, rzęsa drobna, rzęsa garbata, wolffia bezkorzeniowa, wywłócznik skrętoległy i rogatek sztywny. W wodach zanotowano 4 gatunki chronione, między innymi grążel żółty i grzybienie białe. Siedliska szuwarowe porastają skupiska pałek, trzcin i oczeretu jeziornego, turzyce wysokie, manna mielec, przęstka pospolita, łączeń baldaszkowy, nadwodnik okółkowy. Na torfowiskach zanotowano kłoć wiechowatą, oczeret Taber naemontana i turzycę Buxbauma. Fauna Na terenie gminy zanotowano obecność chronionych gatunków bezkręgowców: pijawki lekarskiej, ślimaka winniczka, szczeżuji wielkiej, skójki malarskiej, groszkówki, tygrzyka paskowanego, żagnicy zielonej, łątki turzycowej, straszki północnej, zalotki białoczelnej, spłaszczonej i większej, tęcznika mniejszego, biegacza skórzastego, fioletowego, gładkiego, granulowanego, wręga tego, gajowego, polnego i ogrodowego, borodzieja próchnika, zgrzypika twardokrywka, pływaka szerokobrzegiego, kreślinka pływaka, ciołka matowego, czerwończyka nieparka, fioletka, modraszka alkona, ariona, nausitousa, telejusa, dostojna eukomia, przeplatka aurinia, szlaczkonia torfowca, strzępotka hero, postojaka wiesiołkowa, trzmiela żółtego, rudego, kamiennika, rudonogiego, różnobarwnego, ozdobnego, ziemnego, gajowego, ogrodowego, ciemnopasego i wschodniego. W gminie żyje 19 gatunków ryb: płoć, wzdręga, strzelba przekopowi, ukleja, słonecznica, leszcz, krąp, lin, różanka, kiełb krótkowąsy, karp, karaś srebrzysty, okoń, koza, piskorz, szczupak pospolity, węgorz, sumik karłowaty, ciernik. Ochroną gatunkową objęte są strzelba przekopowi, różanka, piskorz i koza. Do gatunków płazów występujących na terenie gminy należą: traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, paskówka, rzekotka drzewna, żaby wodna, śmieszka, jeziorowa, trawna i moczarkowa. Do gadów na terenie gminy zaliczono: padalca zwyczajnego, jaszczurkę zwinkę, jaszczurkę żyworodną, zaskrońca zwyczajnego i żmiję zygzakowatą 3. Na terenie gminy zanotowano występowanie 156 gatunków ptaków, z czego ponad połowę stanowią gatunki związane ze środowiskiem wodnym. Należą do nich miedzy innymi: bączek, bąk, bielik, błotniak łąkowy, błotniak stawowy, bocian czarny, derkacz, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, gąsiorek, muchołówka mała, orlik krzykliwy, ortolan, podróżniczek, puchacz, rybitwa białowąsa, rybitwa czarna, 3 źródło: Plan rozwoju lokalnego gminy Wyryki,

22 trzmielojad, zielonka, zimorodek, żuraw. Wymienione gatunki znajdują się na liście z Zał. II Dyrektywy siedliskowej i Zał. I Dyrektywy Ptasiej). Ich występowanie związane jest z lokalizacją na obszarze gminy Wyryki Obszaru Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków Uroczysko Mosty Zahajki, PLB Obszar obejmuje dwa sztuczne, dość płytkie zbiorniki retencyjne należące do systemu melioracyjnego Kanału Wieprz - Krzna - we wsi Mosty o powierzchni lustra wody 396 ha i we wsi Zahajki o powierzchni 240 ha, wraz z otaczającymi je terenami (głównie lasy olsowe - Zahajki oraz pola uprawne i lasy mieszane - Mosty). W sumie na terenie ostoi wody śródlądowe zajmują 10% powierzchni, podmokłości - 35%, lasy zajmują 54% powierzchni, łąki i pastwiska - 21%. Stawy są przedmiotem zabiegów hodowlanych gospodarki rybackiej. Na terenie ostoi występuje 21 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 8 innych, cennych i zagrożonych gatunków ptaków (nie wymienionych w Dyrektywie). Porastające je szuwary i zarośla wierzbowe są idealnym miejscem dla różnych gatunków rybitw. Zagrożeniem dla ostoi jest intensyfikacja gospodarki leśnej Formy ochrony przyrody w gminie Wyryki W gminie Wyryki do obszarów objętych ochroną należą: Poleski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmujący dolinę Włodawki. Posiada on unikalne kompleksy wodno-bagienne oraz tereny podmokłe; 10 pomników przyrody (1 obiekt przyrody nieożywionej i 9 obiektów przyrody ożywionej); 7 użytków ekologicznych; lasy ochronne. Pomniki przyrody występujące na terenie gminy: - głaz narzutowy w miejscowości Adampol, utworzony w 1987 r., - dąb szypułkowy w Kaplanosach obwód 405 cm, utworzony w 1992 r., - stanowisko widłaka torfowego i rosiczki okrągłolistnej o pow. 1 ha w Horostycie, utworzone w 1992 r., - lipa drobnolistna w Horostycie - obwód 627 cm, utworzona w 1992 r., - jawor w Horostycie obwód 340 cm, utworzony w 1992 r., - stanowisko zimoziołu północnego na powierzchni 0,10 ha w Kaplanosach, utworzone w 1992 r., - dąb szypułkowy w Kaplanosach obwód 405 cm, utworzony w 1992 r., - dąb szypułkowy w Kaplanosach obwód 567 cm, utworzony w 1992 r., - dąb szypułkowy w Kolonii Zahajki obwód 412 cm, utworzony w 1992 r., - dąb szypułkowy w Kolonii Zahajki obwód 476 cm, utworzony w 1992 r., 4 źródło: 22

23 Zidentyfikowano jeszcze dwa pomniki przyrody: dąb szypułkowy w Suchawie obwód 520 cm, utworzony w 1988 r. oraz wiąz szypułkowy w Kaplanosach obwód 467 cm, utworzony w 1992 r., jednakże fizycznie nie istnieją z uwagi na naturalne obumarcie od pioruna. Użytki ekologiczne zlokalizowane na terenie gminy Wyryki stanowią łączną powierzchnię 81,3 ha. i są to: - użytek ekologiczny Adampol o pow. 4,37 ha, - użytek ekologiczny Suchawa o pow. 9,67 ha, - użytek ekologiczny Dolina rzeki Włodawki I o pow. 5,80 ha, - użytek ekologiczny Dolina rzeki Włodawki II o pow. 19,50 ha, - użytek ekologiczny Bankowizna o pow. 40,03 ha, - użytek ekologiczny Kaplanosy o pow. 24,05 ha, - użytek ekologiczny Bagno Niedźwiedź o pow. 10,96 ha. Spośród lasów ochronnych ogólnego przeznaczenia największą powierzchnię w gminie zajmują lasy wodochronne, do tej grupy zalicza się lasy stanowiące ostoje zwierząt oraz cenne - stanowiące fragmenty rodzimej przyrody. Spośród lasów ochronnych specjalnego przeznaczenia występują lasy na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych oraz lasy wokół sanatoriów i uzdrowisk. Ustanowione lasy ochronne w rejonie sanatorium Adampol stanowią łączną powierzchnię 218,27 ha. 3.8 Odległość analizowanego terenu od form ochrony przyrody Planowanego przedsięwzięcie znajduje się poza granicami terenów objętych ochroną prawną w myśl Ustawy o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 (Dz. U. Z 2004 r. Nr. 92 poz.880), oraz obszarów Natura Poniżej przedstawiono odległości do poszczególnych form ochrony przyrody w promieniu 30 km od miejsca planowanej inwestycji. Rezerwaty Nazwa [km] Warzewo 13,6 Jezioro Orchowe 19,43 Żółwiowe Błota 19,56 Torfowisko przy Jeziorze Czarnym 21,89 Magazyn 26,64 Królowa Droga 24,8 Lasy Parczewskie 25,63 Trzy Jeziora 26,14 Budzeniec 26,93 23

24 5 Serniawy 27,94 Jezioro Świerszczów 29,67 Parki Krajobrazowe Poleski Park Krajobrazowy 11,02 Sobiborski Park Krajobrazowy 16,66 Park Krajobrazowy Pojezierze Łęczyńskie 22,87 Chełmski Park Krajobrazowy 29,61 Parki Narodowe Poleski 12,82 Obszary Chronionego Krajobrazu Poleski 10,62 Nadbużański 15,24 Chełmski 22,24 Zespoły przyrodniczo krajobrazowe Brak Natura 2000 Obszary Specjalnej Ochrony Uroczysko Mosty Zahajki PLB ,33 Polesie PLB ,61 Lasy Parczewskie PLB ,48 Dolina Środkowego Bugu PLB ,06 Zbiornik Podedwórze PLB ,3 Bagno Bubnów PLB ,27 Natura 2000 Specjalne Obszary Ochrony Ostoja Poleska PLH ,76 Lasy Sobiborskie PLH ,36 Poleska Dolina Bugu PLH ,57 Krowie Bagno PLH ,66 Horodyszcze PLH ,65 Ostoja Parczewska PLH ,25 Wrzosowisko w Orzechowie PLH ,58 Jeziora Uściwierskie PLH ,06 Jelino PLH ,31 Podpakule PLH ,41 Maśluchy PLH ,78 Serniawy PLH ,94 5 źródło: geoserwis.gdos.gov.pl 24

25 Najbliżej od działki objętej projektowaną inwestycją znajduje się Obszar Natura 2000 Ostoja Ptasia Uroczysko Mosty Zahajki PLB w odległości 2,33 km na północ. 4. Analiza wariantów planowanego przedsięwzięcia Analizę wariantów przeprowadzono ze względu na moc planowanej biogazowni, szacowane zasoby surowcowe oraz ich rodzaj. Dobór technologii do wytwarzania energii elektrycznej z biomasy uzależniony jest od takich elementów jak: - rodzaj substratu wejściowego, - ilość substratu wejściowego, - warunki lokalizacyjne, - zużycie ciepła, - pasteryzacja, - amortyzacja procesu. Zasadniczo każda biogazownia składa się z podobnych systemów i elementów instalacyjnych jak: zbiorniki wsadowe, komora fermentacyjna, zbiornik pofermentacyjny, silnik gazowy, rury, mieszadła, itp. Proces technologiczny jest zbliżony i wykorzystuje procesy fermentacji do produkcji gazu, który następnie jest spalany, co pozwala na wytworzenie energii elektrycznej i cieplnej. O ilości i właściwościach energetycznych gazu decyduje rodzaj, ilość oraz skład mieszanki substratów. W zależności od parametrów wejściowych przyjmuje się optymalny schemat technologiczny, który zapewni pracę biogazowni, przy możliwie największej stabilności procesu, obejmujący odpowiednią ilość i wielkość komór fermentacyjnych oraz ilość i moc kogeneratorów energii. Rozpatrując alternatywne rozwiązania technologiczne kierowano się przede wszystkim możliwością pozyskania odpowiedniej ilości surowca do produkcji energii i koniecznością zapewnienia ciągłości dostaw. Z tego względu rozpatrywano trzy następujące warianty realizacji przedsięwzięcia oraz wariant zerowy: - WB l - biogazownia o mocy do 1 MW, - WB ll - biogazownia o mocy do 2 MW, - WB III biogazownia o mocy do 4 MW, - W 0 wariant 0 Rozpatrywane warianty rozwiązań to kombinacje ilości i wielkości komór fermentacyjnych ze względu na możliwe ilości pozyskiwanego materiału do 25

26 produkcji oraz ilości i mocy kogeneratorów oraz miejsca usytuowania jednostki wytwórczej energii elektrycznej. W pierwszym wariancie inwestycji WB l ze względu na fakt, że w Polsce technologia produkcji biogazu jest wciąż na etapie rozpoznania zaplanowano budowę biogazowni o mocy 1 MW. Inwestycja obejmowała 2 zbiorniki fermentacyjne o pojemności 2500 m 3 każdy oraz 1 kogenerator o mocy 1060 kw. Szacowany koszt inwestycji wynosił około 16,8 mln zł. Ze względu na konieczność wykonania większości robót terenowych i adaptacyjnych w podobnym wymiarze jak w przypadku pozostałych wariantów nakłady inwestycyjne okazały się stosunkowo wysokie w odniesieniu do ilości wytworzonej energii. Jednocześnie wykorzystanie dostępnych zasobów surowcowych byłoby jedynie częściowe i stanowiłoby około 48% szacowanej ilości. W drugim wariancie WB II rozpatrzono zatem realizację biogazowni o większej mocy do 2 MW. W tym celu zaplanowano budowę 2 komór fermentacji wstępnej o pojemności ok m 3 każda oraz komory fermentacji wtórnej o pojemności ok m 3. W tym wypadku moc kogeneratora wynosiła 2000 kw. Takie parametry ilościowe dadzą pewność zabezpieczenia dostaw, a jednocześnie wykorzystanie surowca na stałym poziomie około 95%. Zapewniona będzie również ciągłość procesu, a jednocześnie wzrost kosztu przyłączenia do sieci energetycznej będzie stosunkowo niewysoki, na poziomie możliwym do zaakceptowania przez inwestora. Jednocześnie teren przewidziany pod inwestycję będzie wykorzystany w sposób optymalny. Wariant WB III moc biogazowni do 4 MW. W tym celu zaplanowano budowę 4 komór fermentacji wstępnej o pojemności ok m 3 każda oraz 2 komór fermentacji wtórnej o pojemności ok m 3. W tym wypadku moc kogeneratora wynosiłaby 4000 kw. Racjonalnym rozwiązaniem w tym wypadku, byłoby zaprojektowanie 2 jednostek kogeneracyjnych o mocy do 2 MW każda. Realizacja biogazowni o takiej mocy wiązać się będzie z koniecznością pozyskania substratów z odległości powyżej 30 km od planowanej inwestycji oraz do poszukiwania areałów do wykorzystania pofermentu w sąsiednich gminach. Należałoby również zapewnić odbiór ciepła, które w tej ilości w obecnej sytuacji rynkowej nie może być racjonalnie zagospodarowane. Rozważano również W0 - wariant 0, czyli pozostawienie stanu obecnego, jednak po analizie posiadanych zasobów zdecydowano się na podjęcie realizacji 26

27 inwestycji, która w ocenie właściciela pozwoli rozwiązać problem z zagospodarowaniem odpadów z najbliższej okolicy oraz pozwoli wykorzystać nieużytki rolne. Ponadto biorąc pod uwagę deficyt mocy w Krajowym Systemie Energetycznym w rejonie Lubelszczyzny nie zasadnym byłoby nie wykorzystanie dostępnego surowca na potrzeby proekologicznej inwestycji jaką jest biogazownia rolnicza. Tabela 1 Wstępna analiza wariantów pod kątem ekonomicznym warianty mocowe Kryterium W WB WB WB 0 I II III Wykorzystanie dostępnego substratu do uzyskania mocy elektrycznej Możliwość zagospodarowania w najbardziej optymalny sposób energii cieplnej Możliwość produkcji ulepszacza gleby bądź nawozu Dostępność działki pod inwestycję Wstępny możliwy odbiór energii przez zakład energetyczny X X X X X X X X 27

28 Tabela 2 Analiza szczegółowa wariantów Warianty mocowe Lp Kryterium Wariant W0 WB I WB II WB III 1 Utrata wartości przyrodniczej terenu ze względu na wpływ na gatunki roślin oraz siedliska przyrodnicze Zanieczyszczenie powietrza Wody powierzchniowe, podziemne i ujęcia wód do picia Klimat akustyczny i wibracje Przydatność rolnicza gleb i zanieczyszczenie gleb Ochrona zabytków i zasobów archeologicznych Oddziaływanie na krajobraz Oddziaływanie poważnej awarii 9 Wytwarzanie odpadów Oddziaływanie trans graniczne Całkowita ocena punktowa

29 znaczące). Założenia: Oddziaływanie w skali 0-10: 0 najmniejsze, 10 największe (od 8 Uzasadnienie: Analizując wybór wariantów jedynie pod kątem wpływu na środowisko najkorzystniejszym wariantem (poza wariantem zerowym), jest wariant mocowy 1 MW. Waloryzując wpływ poszczególnych wariantów na komponenty środowiska brano pod uwagę oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, krótko i długookresowe, chwilowe i ciągłe. W żadnym z wariantów nie zanotowano znacznych oddziaływań wykluczających wariant z możliwości realizacji. Szczegółowa analiza tabeli oddziaływań środowiskowych: Ad. 1 największy wpływ odnotowano dla wariantu 4 MW, z uwagi na konieczność przeznaczenia znacznie większej powierzchni pod uprawy dedykowane biogazowni, a tym samym do wykorzystania pofermentu. Ad. 2 największy wpływ ma wariant 4 MW, z uwagi na konieczność przetransportowania ze znacznych odległości substratów transportem kołowym, a następnie rozwiezienia pofermentu. Ad. 3 nieznacznie większym wpływem odznacza się wariant 4 MW z uwagi na skalę przedsięwzięcia i możliwe punktowe zanieczyszczenia spowodowane głównie transportem kołowym substratów i pofermentu na znaczne odległości. Ad. 4 biogazownia o mocy 4 MW będzie generować największy hałas będzie występować większe natężenie ruchu kołowego, sam zespół kogeneratorów będzie miał większą moc akustyczną. Ad. 5 największe możliwe zanieczyszczenie gleb zanotowano w przypadku realizacji wariantu 4MW może się ono wiązać z zanieczyszczeniem gleb w pobliżu tras przejazdu samochodów dostarczających substraty i rozwożących poferment. Ad. 6 nieznaczny wpływ na zabytki i zasoby archeologiczne wskazano jedynie w przypadku realizacji wariantu 4 MW, z uwagi na brak znajomości przebiegu tras transportu substratów/pofermentu na tym etapie zaawansowania projektu. Założono, że któraś z tych tras może przebiegać w pobliżu zabytków, bądź zasobów archeologicznych. Ad. 7 wszystkie warianty (oprócz wariantu 0 ), będą oddziaływać w nieznaczny sposób na krajobraz budowle w każdym z wariantów mają charakter budowli rolniczych, więc wpisują się w istniejący krajobraz. Największy wpływ 29

30 będzie miała inwestycja o największej mocy z uwagi na koniecznośc posadowienia największej liczby obiektów kubaturowych. Ad. 8 ryzyko awarii w każdym z wariantów mocowych będzie nieznaczne, największe z uwagi na skalę przedsięwzięcia będzie w przypadku mocy 4 MW. W każdym z przypadków przedsięwzięcie zlokalizowane będzie w znacznej odległości od siedzib ludzkich (powyżej 1 km). Ad. 9 najwięcej odpadów zarówno na etapie realizacji, jak i eksploatacji powstanie w wariancie o największej mocy, z uwagi na rozmiar samej inwestycji, większą ilość masy pofermentacyjnej, w przypadku zakwalifikowania jej jako odpad. Ad. 10 żaden z wariantów, z uwagi na lokalizację oraz skalę przedsięwzięcia nie będzie oddziaływał transgranicznie.. Po przeanalizowaniu wszystkich wariantów zarówno pod kątem środowiskowym, ekonomicznym, jak i technologicznym Inwestor wybrał jako najbardziej uzasadniony wariant o mocy do 2 MW WB II. 5. Oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia 5.1 Emisje substancji do powietrza Przedsięwzięcie jakim jest planowana biogazownia będzie emitować do atmosfery substancje powstające podczas spalania biogazu w kogeneratorach. Ponadto w sytuacji awaryjnej, gdy biogaz nie będzie mógł zostać spalony w silniku kogeneratora będzie on kierowany do spalenia w pochodni awaryjnej. Substraty i produkty fermentacji będą transportowane pojazdami kołowymi, które również uwzględnia się w analizie wielkości emisji planowanej inwestycji. Wskaźniki emisji dla jednostek kogeneratorów przyjęto zgodnie z danymi producenta, a dla pochodni awaryjnej przyjęto zgodnie z materiałami informacyjno instruktażowymi MOŚNiL z 1996 r.: Wskaźniki emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza z procesów energetycznego spalania paliw, jak dla gazu ziemnego wysokometanowego. Do obliczenia dyspersji zanieczyszczeń w powietrzu wykorzystano metodykę zawartą w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. Obliczenia przeprowadzono przy pomocy programu OPERAT FB dla Windows, licencja nr 563/OW/12, firma PROEKO Ryszard Samoć z Kalisza, który oparty jest na wyżej wymienionej metodyce obliczeniowej. Założono dwa warianty pracy: 30

31 Praca normalna, podczas której działają oba kogeneratory oraz ma miejsce emisja ze środków transportu, Praca awaryjna, podczas której pracuje wyłącznie pochodnia awaryjna. Dane emitorów i wyniki emisji znajdują w poniższej tabeli. Wyniki szczegółowe w węzłach siarki obliczeniowej oraz graficzny rozkład stężeń średniorocznych i maksymalnych znajdują się w załączniku. Tabela 3 Wskaźniki unosu substancji zanieczyszczających powstających przy energetycznym spalaniu gazu ziemnego wysokometanowego Lp. Substancja Jednostka wskaźnika Wydajność cieplna 1,4 MW 1. SO2 kg/10 6 m 3 2*s - 2. NO2 kg/10 6 m CO kg/10 6 m pył kg/10 6 m Gdzie: s zawartość siarki w gazie w mg/m 3 Parametry przez jednostki kogeneracyjnej podane producenta Wskaźniki podane przez producenta zostały użyte do obliczenia emisji dla jednostek kogeneratorów. W przypadku braku wskaźnika dla danej substancji użyto wskaźników zgodnie z powyższą tabelą. Do obliczenia emisji z pochodni awaryjnej wykorzystano wskaźniki zgodnie z ww. Zał. 4. Operat FB. Obliczeń wielkości dokonano wykorzystując moduł Spalanie do programu Wzory użyte do obliczenia emisji: Emisja z kotła K1i K2 Emisja pyłu: Ep = Bmax * E'p gdzie: Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E'p - wskaźnik unosu pyłu Ep = 0,00033 * 15 = 0,005 kg/h 31

32 Emisja dwutlenku siarki: ESO2 = Bmax * E' * S gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik dla dwutlenku siarki S - zawartość siarki w gazie w mg/m 3 ESO2 = 0,00033 * 2 * 20 = 0,01334 kg/h Emisja tlenków azotu: ENO2 = Bmax * E' gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik emisji tlenków azotu ENO2 = 0,00033 * 500 = 0,16672 kg/h Emisja tlenku węgla: ECO = Bmax * E' gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik emisji tlenku węgla ECO = 0,00033 * 270 = 0, kg/h Wzory do obliczenia emisji: Emisja z kotła Pochodnia awaryjna 32

33 Emisja pyłu: Ep = Bmax * E'p gdzie: Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E'p - wskaźnik unosu pyłu Ep = 0,00033 * 15 = 0,005 kg/h Emisja dwutlenku siarki: ESO2 = Bmax * E' * S gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik dla dwutlenku siarki S - zawartość siarki w gazie w mg/m 3 ESO2 = 0,00033 * 2 * 20 = 0,00619kg/h Emisja tlenków azotu: ENO2 = Bmax * E' gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik emisji tlenków azotu ENO2 = 0,00033 * 1280 = 0, kg/h Emisja tlenku węgla: ECO = Bmax * E' 33

34 gdzie : Bmax - maksymalne zużycie paliwa mln m 3 /h E' - wskaźnik emisji tlenku węgla ECO = 0,00033 * 360 = 0, kg/h 34

35 Tabela 4 Parametry emitorów na terenie zakładu: Biogazownia Kaplonosy Symbol Nazwa emitora Wysokość Przekrój Prędkość gazów Temper. gazów Xe Ye Nazwa zanieczyszczenia Emisja maks. Emisja roczna Emisja średnioroczna m m m/s K m m kg/h Mg/rok kg/h K1 Kogenerator 1 0, ,8 pył ogółem 0, ,0424 0, w tym pył do 10 µm 0, ,0424 0,00484 dwutlenek siarki 0,0132 0,113 0,0129 tlenki azotu jako NO2 0,1651 1,413 0,1613 tlenek węgla 0,0891 0,763 0,0871 K2 Kogenerator 2 0, ,8 239,4 pył ogółem 0,005 0,0428 0, w tym pył do 10 µm 0,005 0,0428 0,00489 dwutlenek siarki 0, ,1142 0,01303 tlenki azotu jako NO2 0,1667 1,427 0,1629 tlenek węgla 0,09 0,771 0,088 P Pochodnia awaryjna 0, ,9 146,6 pył ogółem 0, , , w tym pył do 10 µm 0, , , dwutlenek siarki 0, , , tlenki azotu jako NO2 0,198 0,0396 0,00452 tlenek węgla 0,0557 0, , S Ruch pojazdów 0,5 L 645, ,3 179,3 tlenek węgla 0, , , tlenki azotu jako NO2 0, , , pył ogółem 0, , , w tym pył do 10 µm 0, , , amoniak 2,78E-6 0, ,78E-6 dwutlenek siarki 3,02E-6 0, ,02E-6 ołów 7,20E-9 6,31E-8 7,20E-9 węglowodory alifatyczne 0, , , węglowodory aromatyczne 0, , , benzen 3,41E-7 2,99E-6 3,41E-7 Legenda: P -powierzchniowy, L -liniowy, Z -zadaszony B -wylot boczny 35

36 Obliczanie emisji z pojazdów. Moduł Samochody do obliczenia emisji źródeł transportu drogowego stosuje metodykę EMEP/Corinair Group 7: Road transport, opublikowana w 207 r. wykorzystaną m.in. w programie COPERT IV. Metodyka może być wykorzystana do prognozowania emisji zanieczyszczeń dla różnych przypadków obliczeniowych, dotyczących: sieci dróg, obszarów zurbanizowanych jak i pojedynczych dróg. Emisje pochodzące z ruchu drogowego dzieli się na trzy grupy: 1. Emisja gorąca (hot emission)- pochodzi od pojazdów będących w ruchu, silnik jest wówczas rozgrzany i stąd nazwa gorąca. 2. Emisja zimna (cold-start emission) - pojawia się przy rozruchu silnika, kiedy silnik jest jeszcze zimny i stąd nazwa zimna. 3. Emisja parowania (fuel evaporation) - pojawia się w trakcie eksploatacji pojazdów, w procesie parowania z układu paliwowego. W przeciwieństwie do emisji parowania dwie pierwsze emisje są uwalniane w procesie spalania. Wszystkie wymienione emisje zależą od klasy pojazdów, pojemności silników oraz od rodzaju paliwa. Jednak ze względu na brak wszystkich możliwych danych, niektóre wartości przyjęto w programie jako domyślne. Klasyfikacja pojazdów jest zgodna z nastepującym podziałem przyjętym przez UN - ECE (United Nations Economic Commission for Europe): A) samochody osobowe, B) samochody dostawcze (lekkie samochody ciężarowe o masie do 3,5 t), C) samochody ciężarowe, D) autobusy miejskie i autokary, E) motocykle i motorowery. Dodatkowo pojazdy podzielono ze względu na wiek, pojemność i technologię wykonania silnika. Technologia silników jest związana z latami produkcji pojazdów i europejskimi normami emisyjnymi EURO. Wprowadzone kategorie pojazdów uwzględniają: ciężar pojazdu, rodzaj paliwa, rodzaj silnika, pojemność silnika (dla benzyn oraz dla oleju napędowego). 36

37 W programie można określić wielkość emisji następujących substancji zanieczyszczających powietrze wyodrębnionych w czterech grupach: Grupa 1: CO, NOx, NO, NO2, VOC, CH4, NMVOC, PM - zanieczyszczenia, dla których w obliczeniach stosuje się specyficzne parametry emisji i różne sytuacje na drodze, przy różnym stanie silnika. Grupa 2: CO2, SO2, metale ciężkie (Pb, Cd, Cu, Cr, Ni, Se, Zn) - zanieczyszczenia, których wielkość emisji jest proporcjonalna do zużycia paliwa. Grupa 3: NH3, N2O - zanieczyszczenia, dla któych stosuje się uproszczone obliczenia ze wzgledu na brak szczegółowych danych. Grupa 4: węglowodory alifatyczne i aromatyczne- związki należące do grupy niemetanowych lotnych substancji organicznych NMVOC. Całkowita emisja jest obliczana jako suma ww. rodzajów emisji: ETOTAL = EHOT + ECOLD + EEVAP ETOTAL-emisja całkowita wszystkich substancji EHOT - emisja podczas normalnej pracy silnika (emisja gorąca) ECOLD - emisja podczas rozruchu silnika (emisja zimna) EEVAP - emisja parowania paliwa - odnosi się tylko do niemetanowych lotnych substancji organicznych NMVOC z pojazdów zasilanych benzyną Emisja w dużym stopniu zależy od sposobu poruszania się pojazdów po drodze i manewrów wykonywanych na niej. W związku z tym w metodyce wyróżniono trzy rodzaje dróg, na których ruch może odbywać się w sposób typowy : drogi miejskie (urban), drogi zamiejskie (rural) autostrady i drogi ekspresowe (highway). Rodzaj drogi ma wpływ na wcześniej opisane emisje. W modelu przyjęto, że emisje gorące zależą przede wszystkim od średniej długości podróży pojazdów w roku, od średniej prędkości pojazdów, od procentowego rozkładu podróży dla poszczególnych rodzajów dróg oraz od danych technicznych pojazdów (takich jak: wiek, rodzaj silnika i masa dopuszczalna 37

38 pojazdów). Procedura obliczania substancji zanieczyszczającej z emisji gorącej jest oparta na zależności: Emisja w okresie czasu [g] = współczynnik emisji [g/km] x liczba pojazdów [P] x przebieg na pojazd w analizowanym okresie czasu [km/p] Poszczególne współczynniki emisji, liczba pojazdów, przebieg pojazdu muszą być wprowadzone dla każdej klasy pojazdu. Emisje zimne dotyczą wszystkich kategorii pojazdów oraz rodzajów paliwa, ale nie uwzględniają wieku pojazdów. Emisje zimne zależą przede wszystkim od temperatury otoczenia: im niższa temperatura, tym większa jest emisja spalin. Stąd wprowadzono współczynnik ß uwzględniającego średnią miesieczną temperaturę. Emisja zimna występuje w różnym stopniu dla różnych kategorii pojazdów, ale ponieważ samochody osobowe mają duży udział w strukturze rodzajowej pojazdów przyjęto emisję wszystkich pojazdów jak dla pojazdów osobowych. W obliczeniach emisji zimnych założono, że stanowią one nadwyżkę nad emisjami, które pojawiają się w przypadku emisji gorącej. Emisję zimną oblicza się tylko w przypadku dróg miejskich wg poniższego wzoru: ECOLD,i,j = ßi,j * Nj * mj * ehot,i,j * (e COLD /e HOT i,j - 1) [g/km] gdzie: ECOLD,i,j - roczna emisja zimna dla danej substancji "i" w zależności od kategorii pojazdów "j" ßi,j - parametr zależny od temperatury oraz od średniej długości podróży w zależności od kategorii pojazdów "j" Nj - liczba pojazdów kategorii "j" mj - roczny przebieg pojazdów kategorii "j e COLD /e HOT - stosunek emisji zimnej do emisji gorącej; zależy od temperatury otoczenia i substancji zanieczyszczajacej dla danej substancji "i" w zależności od kategorii pojazdów "j" Emisję parowania lotnych substancji organicznych można podzielić na: a) emisję dzienną, b) emisję podczas parowania z wyłaczonego, gorącego silnika, c) straty w trakcie jazdy. Emisje dzienne wynikają ze wzrostu temperatury otoczenia w okresie dnia i są szczególnie nadmierne w okresie letnim. W wyniku zmiany temperatury wzrasta 38

39 ciśnienie w zbiorniku i dzięki urządzeniu odpowietrzającemu, pary emisji VOC wydostają się na zewnątrz pojazdu, do atmosfery. Gdy rozgrzany silnik jest wyłączony, ciepło z niego i z systemu wydechowego podwyższa temperaturę paliwa co powoduje parowanie, zwłaszcza w gaźniku. W trakcie jazdy główne straty paliwa występują podczas wysokich temperatur otoczenia. Wszystkie trzy typy emisji parowania są silnie uzależnione od rodzaju paliwa, bezwzględnej temperatury zewnętrznej i jej zmian oraz od charakterystyki pojazdu. W programie do obliczania emisji parowania jest stosowana metodyka wg poniższego wzoru: Evoc - roczna emisja parowania VOC (g) Ds - liczba dni w danym roku Nj - liczba pojazdów danej kategorii "j" EVOC = Ds * Nj * (HSj + ed,j + RLj) gdzie: HSj - średni współczynnik emisji związany z parowaniem silnika pojazdów danej kategorii (g/day) ed,j - średni współczynnik emisji związany z dzienną emisją pojazdów danej kategorii (g/day) RLj - średnie dzienne straty w trakcie jazdy dla danej kategorii pojazdów (g/day) oraz HSj = x *{c *[p * es,hot,c + (1 p) * es,warm,c] + (1 c) * es,hot,fi} RLj = x * {c * [p * er,hot,c + (1 p) * er,warm,c] + (1 c) * er,hot,fi} gdzie: x - liczba podróży w ciągu dnia, średnia w skali roku - wyraża ją wzór: x = Mj/365*ltrip c - ułamek samochodów z gaźnikiem p - udział podróży zakończonych z "gorącym" silnikiem (zależy od średniej miesięcznej temperatury) es,hot,c - współczynnik emisji gorących par dla pojazdów wyposażonych w gaźnik (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) 39

40 es,warm,c - współczynnik emisji "zimnych" lub "ciepłych" par dla pojazdów wyposażonych w gaźnik (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) es,hot,fi - współczynnik emisji gorących par dla pojazdów z układem wtryskowym (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) er,hot,c - średni współczynnik emisji związanych ze stratami z jazdy pojazdów wyposażonych w gaźnik - silniki "gorące" (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) er,warm,c - średni współczynnik emisji związanych ze stratami z jazdy pojazdów wyposażonych w gaźnik - silniki "ciepłe" (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) er,hot,fi - średni współczynnik emisji związanych ze stratami z jazdy pojazdów z układem wtryskowym - silniki "gorące" (zależy od ciśnienia RVP oraz od średniej miesięcznej temperatury) Współczynniki es i er są stabelaryzowane, zależą od rodzaju pojazdu i średniej temperaturyw okresie emisji. Średnia liczba podróży w ciągu dnia (trips/day) jest wpisywania w oknie opcji programu, dla UE wynosi ok. 5. Obliczanie emisji z pojazdów ciężarowych W przypadku pojazdów ciężarowych i autobusów program stosuje różne wzory na emisję w zależności od stopnia pochylenia drogi i stopnia załadowania samochodów. Stopień załadowania jest określany szacunkowo - dostępny jest załadunek 0% - bez ładunku, 50 % - załadowany w połowie i 100 % - pełne załadowanie. Obliczanie emisji NO2 Emisja NO2 jest obliczania jako ułamek emisji sumy tlenków azotu (NOx). Metodyka nie zawiera kompletnych danych o udziale NO2 w NOx. Czasami podawany jest dolny i górny udział - wtedy program oblicza emisję stosując średnią matematyczną udziałów. Wyniki obliczeń emisji z transportu samochodowego zamieszczono w załączniku do opracowania. 40

41 5.2 Emisje odorów Potencjalnym źródłem substancji złowonnych są surowce oraz produkty fermentacji metanowej. Poza metanem, dwutlenkiem węgla, tlenem i azotem biogaz zawiera niewielkie ilości pary wodnej, tlenku węgla, raz substancji takich jak np.: amoniak, siarkowodór, merkaptany, mono-, di- i trimetyloaminy oraz ich etylowe analogi, metano-, etano- i butanotiole, niższe alkohole i lotne kwasy tłuszczowe, i wiele in.. Próg wyczuwalności zapachowej tych substancji jest często bardzo niski (Tabela poniżej), dlatego są doskonale wyczuwalne przez ludzkie nosy pomimo, że ich sumaryczny udział w biogazie stanowi zwykle mniej niż 1,0 %. Tabela 5 Progi wyczuwalności węchowej niektórych produktów mikrobiologicznej degradacji biomasy Lp. Nazwa związku 1 Amoniak 5,2 ppm 2 Siarkowodór 0,0081 ppm 3 Dimetyloamina 0,34 ppm 4 Metyloamina 3,2 ppm 5 Metanotiol 0,0016 ppm 6 Etanotiol 0,00076 ppm 7 n-butanotiol 0,00097 ppm 8 Trimetyloamina 0,00044 ppm 9 Metanol 100 ppm 10 Kwas mrówkowy 49 ppm 11 Kwas octowy 0,48 ppm 12 Kwas propionowy 0,16 ppm Próg wyczuwalności (Spww)* *) Podano wartości średnie. Próg węchowej wyczuwalności (Spww) jest to stężenie substancji, przy którym zapach jest wyczuwalny przez 50% grupy osób reprezentatywnej dla populacji 6. Substancje o podobnym charakterze emitują do środowiska niektóre substraty dla biogazowni. Szczególnie uciążliwe zapachowo są gnojowica oraz odpady z przetwórstwa mięsa i ryb. W związku z powyższym, aby do minimum ograniczyć uciążliwość zapachową biogazowni stosuje się szereg rozwiązań technologicznych, dzięki którym prawidłowo zaprojektowana i funkcjonująca biogazownia ma bardzo niski lub wręcz zerowy poziom emisji odorów. Artykuł 85 ustawy Prawo Ochrony Środowiska nie wprowadził odpowiedniej normy dotyczącej ochrony powietrza przed zapachami, jedynie przed określonymi substancjami w powietrzu. W polskim systemie prawnym nie obowiązują normy

42 prawne, które odnosiłyby się do zapachów. W polskim systemie prawnym rodzaje substancji wprowadzanych do powietrza i ich dopuszczalne poziomy zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu ( Dz. U. Nr 16, poz. 87). Emisja amoniaku Rozwiązania technologiczne związane z wykorzystaniem gnojowicy jako substratu do produkcji biogazu tj. dowóz na teren zakładu szczelnymi beczkowozami, rozładunek przy pomocy hermetycznych połączeń między pojazdami a zbiornikiem magazynującym, szczelny zbiornik na gnojowicę, z którego rurociągiem będzie tłoczony ten substrat bezpośrednio do zbiornika fermentacji oraz tłoczenie masy pofermentacyjnej do szczelnego zbiornika magazynującego również rurociągiem powoduje, że uciążliwość związana z emisją amoniaku będzie znikoma, chwilowa i przemijająca. Nie ma możliwości określenia konkretnej emisji amoniaku i siarkowodoru z tego potencjalnego źródła z uwagi na wyżej opisany charakter postępowania z substratem płynnym. Emisja siarkowodoru Skuteczne odsiarczanie biogazu przed spalaniem eliminuje niemal całkowicie jego emisję z kogeneratora i z pochodni i można ją pominąć. W dalszym rozdziale opisano sposoby minimalizacji uciążliwości odorowych dla planowanego przedsięwzięcia. 42

43 5.3 Emisje hałasu Gmina Wyryki nie jest objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Najbliższe obszary zabudowy chronionej akustycznie (MN tereny zabudowy jednorodzinnej) 7, objęte prawem miejscowym znajdują się w gminie Włodawa i są oddalone ponad 10 km na wschód i południowy- wschód od planowanego przedsięwzięcia. Rysunek 3 Odległość planowanego przedsięwzięcia od zabudowy chronionej akustycznie 8 Oprócz gminy Włodawa, żadna z sąsiadujących gmin nie posiada uchwalonego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Tabela 6 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku (Dz. U. z dnia 8 października 2012 r.),zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu - z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych Lp. Przeznaczenie terenu Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomem dźwięku A w db Drogi lub linie Pozostałe obiekty i grupy kolejowe *) źródeł hałasu

44 1 Strefa ochronna A uzdrowiska Tereny szpitali poza miastem LAeqD LAeqN przedział przedział czasu czasu odniesienia odniesienia równy 16 równy 8 godzinom godzinom LAeqD przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym LAeqN przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Tereny zabudowy 2 związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży Tereny domów opieki społecznej Tereny szpitali w miastach Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego 3 Tereny zabudowy zagrodowej Tereny rekreacyjnowypoczynkowe Tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowe 4 Tereny w strefie 68 44

45 Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomem dźwięku A w db Drogi lub linie Pozostałe obiekty i grupy kolejowe *) źródeł hałasu LAeqD przedział LAeqN Lp. Przeznaczenie terenu LAeqD przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom LAeqN przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie po sobie nocy następującym śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. Propagację dźwięku w środowisku (rozkład poziomu dźwięku) obliczono na podstawie przygotowanego modelu geometrycznego i akustycznego. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej obowiązującą stała się Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 roku w sprawie oceny i kontroli poziomu hałasu w środowisku. Zgodnie z nią zalecaną metodą obliczeniową propagacji hałasu w środowisku zewnętrznym jest metoda opisana w normie PN- ISO :2002 pt. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólne metody obliczeń. Na tej normie opierają się metody obliczeniowe oceny hałasu w środowisku 9. Obliczenia te realizowane są przez specjalistyczne programy komputerowe, które pozwalają modelować środowisko i wyznaczać poziom hałasu w środowisku uwzględniających np. różnorodność terenów chronionych akustycznie, czy gęstość zaludnienia. W celu określenia uciążliwości związanej z emisją hałasu do środowiska wynikającą z funkcjonowania planowanej inwestycji, posłużono się programem SON2 WERSJA 4.0 umożliwiającym określenie zasięgu hałasu emitowanego do środowiska naturalnego według normy PN-ISO :2002 oraz hałasu drogowego według normy XPS Zgodnie z normą XPS moc 9 Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody 45

46 akustyczna przypadająca na jednostkę długości pasa jezdnego obliczana jest według opracowania "Guide du Bruit des Transportes Terrestres, Fascicule Prevision des Niveaux Sonores". W założeniach do Programu SON2-wersja 4.0 przy uwzględnieniu źródła punktowe oraz liniowe związane z ruchem pojazdów obliczono poziom ciśnienia akustycznego w punkcie odbioru dla propagacji z wiatrem, przy uwzględnieniu tłumienia wynikającego z: rozbieżności geometrycznej, pochłaniania przez atmosferę w danych warunkach klimatycznych, uwarunkowań aerodynamicznej szorstkości terenu, obecności ekranów (trzy drogi fali dźwiękowej) stanowiących tzw. Przeszkód, obszarów zieleni stanowiących filtr aerodynamiczny, Algorytm programu SON2 oparty jest na normie PN-ISO :2002. Równoważny poziom dźwięku A w miejscu emisji wynikający z propagacji fali akustycznej oblicza się zgodnie ze wzorem: LAeq = LAW + K0 + DI ΔLB ΔLr ΔLe ΔLz ΔLp 11 [db] gdzie.: LAW K0 poziom mocy akustycznej punktowego źródła dźwięku poprawka uwzględniająca wpływ miejsca usytuowania źródła zlokalizowanego na zewnątrz budynków DI poprawka uwzględniająca wpływ kierunkowości źródła usytuowanego na zewnątrz budynków ΔLB poprawka uwzględniająca wpływ oddziaływania kierunkowego budynku stosowana w przypadku źródeł hałasu usytuowanych wewnątrz budynków ΔLr poprawka uwzględniająca wpływ odległości ΔLe poprawka uwzględniająca wpływ ekranowania ΔLz poprawka uwzględniająca wpływ zieleni ΔLp poprawka uwzględniająca wpływ pochłaniania dźwięku przez powietrze Wskaźnik Do uwzględnia propagację dźwięku wewnątrz kątów bryłowych mniejszych niż 4 Pi steradianów. Przyjęto Do = 0 oraz bezkierunkowość źródeł 46

47 punktowych. Wskaźnik Do wg PN ISO różni się od wskaźnika Ko wg VDI 2720, ponieważ PN ISO uwzględnia tłumienie przez dźwięk. Właściwości akustyczne gruntu określa wskaźnik gruntu G. Dla gruntu twardego G = 0, dla gruntu porowatego G = 1, dla gruntu mieszanego przyjmuje się G z zakresu od 0 do 1. Na rozpatrywanym terenie występują obszary o różnych właściwościach gruntu G: przeważa grunt porowaty ( nieutwardzone powierzchnie pól, łąk, lasów), dla terenów utwardzonych (istniejące gospodarstwo, place itp.), przyjęto współczynnik G jak dla gruntu twardego. Dla tłumienia przez zieleń przyjęto współczynnik tłumienia = 0.05 db/m. Współczynnik tłumienia przez atmosferę dla t = 10 C i wilgotności względnej 70% - 1,9 db/km, zgodnie z tab. 2 str. 9 PN-ISO Ocenę oddziaływania hałasu na klimat akustyczny środowiska na obszarze planowanej inwestycji przeprowadzono przyjmując niżej wymienione założenia przyjęte w modelu obliczeniowym programu komputerowego z licencją nr nr IA/02001/Sp/12 z dnia

48 Źródła hałasu Tabela 7 Moce akustyczne stacjonarnych emitorów hałasu na terenie biogazowni. Źródło hałasu Mieszadło w zbiornikach (6 sztuk) Wylot spalin na module kogeneracyjnym Moduł kogeneracyjny Suszarnia pofermentu Stacja pomp Wylot spalin z pochodni awaryjnej Moc akustyczna LAW [db] Poziom równoważny LAWeqi [db] 65 db 63,2 db 121 db w odl. 1 m bez tłumika 121 db akustycznego 101 db 101 db (8560 h w ciągu roku) 102 db 99 db (4h w porze dnia) 95 db 90,2 db (2920 h w ciągu roku) 110 db w odl. 1 m bez 93,6 db tłumika (200 h w ciągu roku) akustycznego Uwagi Umieszczone w zbiorniku o izolacyjności akustycznej właściwej Rw = 35 db Na wylocie umieszczony zostanie tłumik o izolacyjności akustycznej ok. Rw = 40 db Umieszczony w stalowym kontenerze o izolacyjności akustycznej nie mniejszej niż Rw = 25 db Umieszczona budynku o izolacyjności akustycznej nie mniejszej niż Rw = 25 db Umieszczona w budynku o izolacyjności akustycznej nie mniejszej niż Rw = 25 db Na wylocie umieszczony zostanie tłumik o izolacyjności akustycznej ok. Rw = 40 db 48

49 Tabela 8 Poziomy mocy akustycznej wraz z podziałem na operacje. Operacja Poziom mocy akustycznej [db] Czas operacji [s] Start Hamowanie Jazda Czas jazdy pojazdów ciężarowych po terenie bioelektrowni określono na podstawie długości trasy przejazdu oraz założonej średniej prędkości. Ilość pojazdów wraz z ich czasem pracy przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 9 Ilość pojazdów wraz z ich czasem pracy. Rodzaj ruchu W granicach przedsięwzięcia Czas pracy w ciągu Ilość pojazdów/dobę doby [h] 4 20/ w porze dnia Jako czas pracy w ciągu doby rozumie się w tym przypadku łączny czas maszyn, co równa się emisji hałasu. Przyjęto połowę dopuszczalnego czasu pracy w ciągu doby. Dla każdego punktu wyznaczono równoważny poziom mocy akustycznej według poniższego wzoru: ) [db] gdzie: LAweqn równoważny poziom mocy akustycznej dla n -tego pojazdu, LAwn - poziom mocy dla danej operacji ruchowej, scharakteryzowany jako Lw, ti- czas trwania operacji ruchowej, T- czas oceny dla której oblicza się poziom równoważny. Ze względu na fakt, iż w każdym punkcie drogi pojazdy mogą hamować, ruszać i jechać, w dalszej części obliczono wartość wypadkową równoważnego poziomu mocy akustycznej wg. wzoru: [db] Wyznaczone wartości przedstawiono w poniższej tabeli: 49

50 Tabela 10 Wypadkowy równoważny poziom mocy akustycznej Rodzaj operacji ruchowej ti LAW [db] LAWeqi [db] LAWwyp [db] Start ,4 Hamowanie ,4 85,8 Jazda po terenie ,4 Do obliczeń zastosowano współczynnik szorstkości terenu G = 0,8 dla terenu zakładu oraz G = 1 dla terenów przyległych. Poniżej przedstawiono graficzną analizę otrzymanych wyników emisji hałasu. Zestawienie danych wejściowych przyjętych do obliczeń oraz wyniki obliczeń w siatce receptorów, załączono do opracowania. Objaśnienia: obszar lasu, zadrzewienia, zadrzewienia przydrożne. 50

51 Rysunek 4 Wyniki dla dnia, h = 4,0 m 51

52 Rysunek 5 Wyniki dla nocy, h = 4,0 m 52