Ź ródła ciepła i energii elektrycznej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ź ródła ciepła i energii elektrycznej"

Transkrypt

1 Ź ródła ciepła i energii elektrycznej Mikrobiogazownia z ogniwem paliwowym typu SOFC do wysoko sprawnościowej produkcji energii elektrycznej i ciepła Micro biogas plant with SOFC fuel cell for high the efficiency of production of electricity and heat TADEAS OCHODEK, MARCIN MICHALSKI Wstęp Celem artykułu jest zaprezentowanie jednej z alternatywnych metod uzyskania energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł, poprzez wykorzystanie odpadów z hodowli zwierząt i upraw roślinnych. Produkcja biogazu z odpadów następuje w procesie fermentacji w mikrobiogazowniach połączonych z ogniwami paliwowymi typu SOFC, w których zachodzi konwersja energii chemicznej do elektrycznej i ciepła. Artykuł przedstawia koncepcję mikrobiogazowni z opisem poszczególnych elementów oraz wstępnym kosztorysem oraz wadami i zaletami tego typu rozwiązania. Słowa kluczowe: biomasa, fermentacja, biogaz, ogniwo paliwowe, SOFC The aim of this article is to present one of the alternative methods of obtaining electricity and heat from renewable sources using waste from animal breeding and plant crops. Production of biogas followed in the fermentation process in micro biogas plant combined with fuel cells SOFC where conversion takes place from chemical energy into electricity and heat. This article presents the concept of micro biogas plant with descriptions of individual components and preliminary cost estimate and the advantages and disadvantages of this type of solution. Keywords: biomass, fermentation, biogas, fuel cells, SOFC doc. dr ing. Tadeas Ochodek Director of ERC, VŠB-Technical University of Ostrava, Energy Research Centre (ERC), Ostrava- Poruba mgr inż. Marcin Michalski Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny, Zakład Spalania i Detonacji, Wrocław Restrykcyjne akty prawne, wyczerpywanie się źródeł energii konwencjonalnej oraz coraz większe zapotrzebowanie na energię sprawiają, że poszukuje się nowych, alternatywnych rozwiązań z zakresu małej i dużej energetyki. Jednym z nich jest produkcja energii elektrycznej i ciepła z biogazu powstałego na skutek fermentacji odpadów organicznych. Mikrobiogazownie powinny działać głównie przy gospodarstwach rolnych wykorzystując powstałe odpady przy hodowli bydła i trzody chlewnej oraz odpady z upraw rolnych. Wyprodukowana energia elektryczna może być przekazana do wiejskiej sieci niskiego napięcia. Bliskość mikrobiogazowni z zabudowaniami pozwala na lokalne wykorzystanie ciepła odpadowego zarówno na potrzeby produkcji rolniczej i utrzymanie procesu fermentacji, a także na potrzeby bytowe mieszkańców. Poprzez wykorzystanie odpadów rolniczych do produkcji energii oraz masy pofermentacyjnej jako nawozu, mikrobiogazownia jest najbardziej zbliżona do idei biogazowni bezodpadowej, która zamyka obiegi materii i energii [1]. Obecna polityka energetyczna Polski znacząco wspiera budowę biogazowni. Dzieje się tak dlatego, że Polska wstępując do Unii Europejskiej zobowiązała się prowadzić politykę energetyczną, mającą na celu rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE). Zobowiązania ekologiczne wobec Unii Europejskiej obejmują cele do 2020 roku [2, 3]: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do roku 1990, poprawa efektywności energetycznej o 20%, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20% całkowitego zużycia energii w UE (w tym zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie do 10%). Ponadto powstanie nowych biogazowni wiąże się także z realizacją programu rządowego PEP (Polityka Energetyczna Polski) i do 2020 r. ma powstać 2000 biogazowni o łącznej mocy 980 MW [3]. Programy i strategie rządowe, które wyznaczają krajowe cele dotyczące udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) na rok 2020 r., tworzą pole dynamicznego rozwoju sektora biogazu rolniczego w najbliższych 10 latach oraz wzrostu jego udziału w wytwarzaniu zielonej energii w Polsce [1]. Produkcja energii z biogazu jest atrakcyjnym rozwiązaniem, pozwalającym rozwijać energetykę lokalną. Ma to kluczowe znaczenie w czasach, gdy ceny surowców energetycznych bardzo zmieniają się w zależności od sytuacji politycznej panującej na świecie. Ponadto warto zwrócić uwagę, że struktura wytwarzania energii 22 3/2014

2 Rys. 1 Schemat mikrobiogazowi z ogniwem paliwowym typu SOFC Fig. 1 Schema of micro biogas plant with SOFC fuel cell w Polsce oparta jest na tzw. dużej energetyce. Oznacza to, że wszelkie awarie elektrowni są dotkliwie odczuwalne w Krajowym Systemie Energetycznym (KSE) [4]. Ze względu na wytwarzaną moc elektryczną biogazownie dzieli się na [1]: mikrobiogazownie o mocy elektrycznej generatora do 40 kw, małe biogazownie o mocy elektrycznej generatora do 200 kw, średnie biogazownie o mocy elektrycznej generatora do 500 kw, duże biogazownie o mocy elektrycznej generatora powyżej 500 kw. Biogazowniczym liderem w Europie są Niemcy, w których prawie 6 tys. biogazowni wytwarza ponad 80% biogazu rolniczego produkowanego w Unii Europejskiej, 25% z tych instalacji to mikro i małe biogazownie o łącznej mocy zainstalowanej 36 MWel. Do innych krajów wiodących w tej branży należą: Austria, Wielka Brytania i Dania. Ze względu na ogromny potencjał biomasy, również kraje Europy Środkowej takie, jak: Polska, Czechy czy Słowacja mogą być pionierami tej technologii [1]. Już teraz biomasa jest najdynamiczniej rozwijającym się źródłem odnawialnej energii w Europie Centralnej i stanowi ok. 98% produkowanej energii ze źródeł odnawialnych w Polsce [2, 5]. Stosowanym i praktykowanym rozwiązaniem jest wykorzystanie biogazu w układach CHP (Combined Heat and Power Generation) z silnikiem spalinowym czyli układach skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej. Głównymi elementami układu CHP są: silnik spalinowy gazowy, generator prądu, system wymienników ciepła oraz układ automatycznej regulacji i sterowania. Energia elektryczna wytwarzana jest przez prądnicę agregatową, napędzaną silnikiem spalinowym. Ciepło natomiast pochodzi z procesów spalania w silniku. Ciepło to jest odzyskiwane poprzez wymienniki ciepła, włączone do układu chłodzenia oraz do układu wydechowego silnika. Poprzez system wymienników ciepło przekazywane jest wodzie, która staje się jego nośnikiem. Woda o temperaturze nominalnej: 70 C na wlocie do układu, 90 C na wylocie z układu odbioru ciepła, może być dalej wykorzystana jako źródło ciepła w układzie centralnego ogrzewania lub też wykorzystana do różnego rodzaju procesów technologicznych [6, 7]. Zastosowanie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, pozwala na osiągnięcie całkowitej sprawności układu do 80%. Sprawność pozyskania energii elektrycznej mieści się w granicach 25 33%, zaś dla ciepła jest zwykle wyższa niż 50% [1, 6]. Przedstawiony poniższy projekt opiera się na nowych i przyszłościowych rozwiązaniach, w których układ CHP z silnikiem spalinowym został zastąpiony ogniwem paliwowym typu SOFC. Układ ten pozwala na uzyskanie większej sprawności (45-60% energii elektrycznej, a w kogeneracji do 85%), nie ma elementów ruchomych, przez co nie wytwarza hałasu ani drgań, jest tańszy w eksploatacji oraz emituje znacznie mniej zanieczyszczeń od układów klasycznych [8, 9]. Źródła ciepła i energii elektrycznej Projekt mikrobiogazowni z ogniwem paliwowym SOFC Proponowane rozwiązanie jest przeznaczone dla lokalnych warunków, na zaspokojenie potrzeb w energię elektryczną i ciepło. Koncepcja kierowana jest głównie do gospodarstw rolnych, gdzie istnieje możliwość zagospodarowania obornika, gnojowicy oraz odpadów z upraw. Jednakże proponowane rozwiązanie może znaleźć zastosowanie w gminach, jako sposób przeróbki odpadów organicznych pochodzących z selektywnej zbiórki odpadów. W przemyśle spożywczym i gastronomicznym, jako utylizacja odpadów przetwórstwa spożywczego, rzeźni, przeterminowanej żywności. Przedstawiona mikrobiogazownia składa się z magazynu odpadów organicznych, komory fermentacyjnej, zbiornika gazu, instalacji oczyszczania gazu, ogniwa paliwowego typu SOFC do produkcji energii elektrycznej i ciepła, zbiornika substancji przefermentowanej oraz układów sterowania i kontroli jakości gazu. Schemat proponowanego rozwiązania przedstawiono na rysunku 1. Wkład do komory fermentacyjnej Odpady nadające się do produkcji biogazu muszą zawierać cukry proste lub złożone, które stanowią pokarm dla bakterii odpowiadających za proces fermentacji. Wkład do komory fermentacyjnej można podzielić ze względu na stan skupienia wsadu [1, 6]: a) odpady stałe: drewno, zrębki, trawy, rośliny okopowe, kolby i łodygi kukurydzy, łęty ziemniaczane, słoma i ziarna (zbóż i rzepaku), odpady z przemysłu rolno-spożywczego, odwodnione osady ściekowe, makulatura, b) ciekłe: obornik, gnojowica, gnojówka. Wsad do komory fermentacyjnej powinien zapewniać wysoką wydajność produkcji biogazu, stabilny przebieg procesu fermentacji oraz możliwość wykorzystania powstałej masy pofermentacyjnej zgodnie z obowiązującym prawem. Praktyka wykazuje, że uzupełnianie odchodów zwierzęcych substratami o większej zawartości suchej masy organicznej oraz wysokiej wartości energetycznej wpływa na wzrost produkcji biogazu. W przypadku małych biogazowni rolniczych zaleca się łączenie odchodów zwierzęcych 3/

3 Ź z roślinami energetycznymi ze względu na brak konieczności higienizacji, która jest niezbędna w przypadku innych odpadów (głównie z przemysłu masarniczego i owocowo-spożywczego), co wiąże się z dodatkowymi kosztami urządzeń do higienizacji. Stosowane mieszaniny kilku substratów nazywane są kofermentacją. Zróżnicowanie substratów sprzyja uzyskaniu lepszych parametrów procesu i zwiększa bezpieczeństwo dostaw surowca. Oprócz korzystnego przebiegu procesu fermentacji użycie odchodów zwierzęcych wpływa na możliwość pozyskania dobrego nawozu naturalnego. Zawartość suchej masy we wsadzie do komory fermentacyjnej decyduje o tym, czy biogaz jest produkowany podczas fermentacji mokrej (do 16% suchej masy rozwiązania standardowe), czy fermentacji suchej (16 35% suchej masy technologia w trakcie rozwoju) [1, 6]. Komora fermentacyjna W komorze fermentacyjnej zachodzą złożone procesy biochemiczne fermentacji beztlenowej. Substancje organiczne rozkładane są przez bakterie na związki proste głównie metan i dwutlenek węgla. Tempo rozkładu zależy w głównej mierze od charakterystyki i masy surowca, temperatury oraz optymalnie dobranego czasu trwania procesu. Prawidłowa temperatura fermentacji wynosi o C dla bakterii mezofilnych i o C dla bakterii termofilnych. W przypadku użycia bakterii termofilnych utrzymanie procesu fermentacji jest możliwe poprzez wykorzystanie ciepła z układu CHP [10, 11]. Przebieg procesu fermentacji można podzielić na cztery fazy: hydrolizę, fazę acydofilną, fazę octanogenną i fazę metanogenną. W każdej z nich uczestniczą inne szczepy bakterii. W procesie fermentacji metanowej uczestniczą bakterie, którym należy stworzyć odpowiednie warunki rozwoju. Dla zapewnienia ciągłego i stabilnego procesu ważne jest zachowanie stałej temperatury w całej objętości zbiornika oraz składu i ilości wsadu [12]. Powstały biogaz jest ok. 20% lżejszy od powietrza, jego ciepło spalania waha się od 22 do 27 MJ/m 3, a wartość opałowa od 20 do 24 MJ/m 3. Jest ona zbliżona do wartości opałowej gazu średniokalorycznego, jednakże znacznie odbiega od wartości charakterystycznej dla gazu ziemnego. Jest to spowodowane różnicami w składzie gazu ziemnego, a biogazu. Co sprawia, że paliwa nie mogą być używane jako zastępcze. Rozwiązaniem tego problemu jest przystosowanie urządzeń do biogazu, albo uszlachetnienie biogazu do biometanolu. Skład chemiczny i porównanie gazów zostało przedstawione w tabeli nr 1 [10, 11, 12]. Czas przebywania bakterii w komorze fermentacyjnej powinien być na tyle długi, aby możliwy był pełny rozkład substancji organicznych, co równocześnie zapobiega wymywaniu bakterii wraz z nieprzetrawionymi przez nie substancjami organicznymi. Z drugiej strony czas ten nie powinien być zbyt długi, ponieważ prowadzi to do przewymiarowania komory fermentacyjnej. Optymalny czas kontaktu bakterii z substancjami odżywczymi oblicza się ze stosunku dopływu substratów do pojemności komory. Nazywa się go hydraulicznym czasem retencji (HRT). Substancje organiczne znacznie różnią się pod względem szybkości rozkładu biochemicznego. Na przykład optymalne HRT dla gnojowicy świńskiej wynosi 15 dni, dla kiszonki kukurydzy 85 dni, a dla ich mieszanki (w proporcji 70:30) 65 dni [1, 11]. Zbiornik biogazu Do przechowywania biogazu służą zbiorniki mokre lub suche. Zbiorniki mokre są instalowane bezpośrednio nad komorą fermentacji, w nich zbierany jest biogaz z bieżącej produkcji. Zbiorniki suche stanowią oddzielne konstrukcje, do których biogaz jest przesyłany z komory fermentacyjnej i przechowywany do momentu odbioru paliwa lub potrzeby wykorzystania do produkcji energii. Zbiorniki na biogaz wytwarza się z tworzyw sztucznych o kształcie balonu lub poduszki. Zbiornik do przechowywania biogazu powinien być wyposażony w następujące elementy: hydrauliczne i elektryczne zabezpieczenia przed występowaniem nagłych różnic ciśnienia, zabezpieczenia konstrukcyjne przed zniszcze- Tab. 1 Porównanie parametrów biogazu z biometanem i gazem ziemnym [10]: Tab. 1 Comparison of parameters: biogas, biomethane and natural gas [10] Tab. 2 Wydajność z procesu fermentacji poszczególnych materiałów wsadowych [11, 17]: Tab. 2 Performance of input materials from the fermentation [11, 17]: materiał ilość biogazu ze świeżej masy [m 3 n/mg] Stężenie metanu w biogazie [%] czas fermentacji HRT [dni] Gnojowica bydła Gnojowica świń Obornik drobiowy Kiszonka trawy Kiszonka kukurydzy Wysłodki prasowane Wytłoki owocowe Łuski z cebuli Odpady z kapusty Odpady z warzyw Liście buraków cukrowych Słoma pszenicy Słoma rzepakowa Trawa (zielonka) Koniczyna składnik biogaz biometan gaz ziemny metan 45-70% 94-99,9% 93-98% dwutlenek węgla 25-40% 0,1-4% 1% azot < 3% < 3% 1% tlen < 2% < 1% - wodór śladowy śladowy - siarkowodór < 10 ppm < 10 ppm - amoniak śladowy śladowy - etan - - < 3% propan - - < 2% siloksan śladowy - - Rys. 2 Przykład komory fermentacyjnej wraz z odprowadzeniem biogazu [11] Fig. 2 Example of fermentation chamber with the biogas outlet [11] 24 3/2014

4 niem, dmuchawę (sprężarkę) do transportu biogazu, ciśnieniomierze, licznik do pomiaru strumienia objętości wyprodukowanego biogazu oraz zabezpieczenia bhp i ppoż (m.in. pochodnię do spalania nadwyżek biogazu i przerywacz płomienia) [1, 13]. Instalacja do oczyszczania biogazu Przed wykorzystaniem biogazu do celów energetycznych, powinien on być oczyszczony z domieszek (np. siarkowodoru), które powodują korozję i uszkodzenia rurociągów oraz urządzeń do produkcji energii. Stężenie siarkowodoru w świeżym biogazie może osiągać 3000 ppm, dlatego należy je zredukować do poziomu poniżej 700 ppm, np. poprzez przepuszczanie biogazu przez złoże biologiczne z dodatkiem powietrza lub przez zbiornik wypełniony rudą darniową. Do oczyszczania biogazu wykorzystuje się również kolumny filtracyjne ze związkami żelaza oraz z węglem aktywnym. Natomiast parę wodną można usunąć z biogazu przez zastosowanie odwadniaczy [1]. Źródła ciepła i energii elektrycznej Ogniwo paliwowe typu SOFC Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów ogniw paliwowych. Ze względu na wytwarzaną moc oraz używane paliwo najlepszym rozwiązaniem dla biogazowni jest ogniwo paliwowe typu SOFC (Solid Oxide Fuel Cell). Ogniwa SOFC posiadają membranę wykonaną z ceramiki tlenkowej. Pracują w wysokiej temperaturze od 650 do 1000 o C. Rezultatem wysokiej temperatury reakcji przebiegającej w ogniwie SOFC jest wysoka sprawność w systemach kogeneracji energii elektrycznej i ciepła nawet do 85%. Ogniwa SOFC charakteryzują się wysoką tolerancją na zanieczyszczenia paliwa (tlenki węgla i siarki), co pozwala na stosowanie szerokiego wachlarza paliw [14, 24]. Membrana zbudowana jest z materiałów stałych, co powoduje brak części ruchomych w ogniwie. Tego typu rozwiązanie jest bardzo konkurencyjne do obecnie stosowanych silników spalinowych w układach CHP. Poprzez zastosowanie ogniwa SOFC problemy typu: głośna praca urządzenia, drgania i wibracje oraz duże zanieczyszczenie środowiska są eliminowane. Wysoka sprawność produkcji energii elektrycznej wynika z prostoty urządzenia oraz mniejszej liczby konwersji energii zachodzących w poszczególnych urządzeniach, co nie tylko wpływa na podniesienie sprawności elektrycznej, ale również zmniejszenie liczby urządzeń [14]. Ogniwa SOFC są tanie w eksploatacji, posiadają długą żywotność, są praktycznie bezobsługowe oraz odporne na zanieczyszczenia powstałe w czasie pracy [15]. W przypadku zastosowania gazów innych niż wodór, w ogniwie paliwowym następuje proces reformingu. Jest to proces podgrzewania danych związków w celu uzyskania rozpadu i połączenia z katalizatorem (w omawianym przypadku parą wodną) w celu uzyskania paliwa o wyższym cieple spalania (w omawianym przypadku wodór). W przypadku metanu procesy chemiczne podczas reformingu przebiegają według reakcji: CH 4 + H 2 O CO + 3H 2. Następnie, z gazu syntezowego w konwertorze (złożonego z tlenku węgla i wodoru), w wyniku reakcji tlenku węgla z parą wodną powstaje dwutlenek węgla oraz wodór. Reakcja ta nosi nazwę reakcji przesunięcia (shift reaction): CO + H 2 O CO 2 + H 2. Kolejnym krokiem pracy ogniwa jest wykorzystanie wodoru do produkcji energii, na skutek reakcji na katodzie O 2 + 2e 2O 2 i anodzie H 2 + O 2 H 2 O + 2e ogniwa SOFC powstaje energia elektryczna oraz ciepło. [14, 15, 16]. Wykorzystanie wyprodukowanej energii Małe i mikrobiogazownie rolnicze można podłączyć do infrastruktury SN (średniego napięcia) lub NN (niskiego napięcia). Linie średniego napięcia są doprowadzone do wiejskich stacji transformatorowych, które stanowią punkty zasilania sieci niskiego napięcia. Biogazownia do mocy 40 kwel może być przyłączona do sieci niskiego napięcia, pod warunkiem, że zlokalizowana jest ona w niewielkiej odległości od stacji transformatorowej SN/NN. Biogazownia musi być wyposażona w odpowiednie urządzenia do współpracy z siecią, aby zapewnić odpowiednie parametry przesyłanego prądu. Obecnie rozważa się produkcję energii elektrycznej z biogazu do sieci wydzielonej (mikrosieci) jako alternatywne zabezpieczenie przed awariami sieci wiejskich i przerwami w dostawach prądu. Wyprodukowane ciepło, może być wykorzystane w lokalnym systemie grzewczym, jako nośnik dla centralnego ogrzewania i ciepłej wody. W przypadku fermentacji wysokotemperaturowej, wyprodukowane ciepło służy do podtrzymania procesu (zapotrzebowanie ok % wyprodukowanego ciepła) [1]. Materiał po procesie fermentacji Powstały materiał po procesie fermentacji nazywany jest masą pofermentacyjną i nadaje się doskonale jako nawóz. Masa pofermentacyjna może być wykorzystywana tylko w określonych przez ustawodawcę terminach. Istnieje zakaz wylewania/ rozrzucania jej na pola od 30 listopada do 1 marca. Trzeba zatem magazynować ją w zbiornikach lub lagunach. W tym celu Tab. 3 Podstawowe dane techniczne agregatu kogeneracyjnego HE-EC-64/93-MG64-B [18]: Tab. 3 Basic technical specifications of HE-EC-64/93-MG64-B cogeneration unit [18]: Układ CHP HE-EC-64/93-MG64-B obciążenie,% obciążenie,% 100 sprawność % 75 sprawność % moc elektryczna 64,3 kw 35,94 48,2 kw 35,22 moc ciepłownicza 93 kw 51,96 75 kw 54,74 zużycie paliwa 30 m 3 n/godz 23 m 3 n/godz Rys. 3 Schemat wytwarzania energii elektrycznej w układach klasycznych i ogniwach paliwowych [14] Fig. 3 Schema of electricity generation in conventional systems and fuel cells [14] Rys. 4 Uproszczony schemat pracy ogniwa typu SOFC [14] Fig. 4 Simplified schema of SOFC fuel cells [14] 3/

5 Ź stosuje się zbiorniki żelbetowe lub laguny (zbiorniki ziemne wyłożone membraną). Należy pamiętać, że w masie pofermentacyjnej nadal zachodzą procesy fermentacji, ale już w znacznie mniejszym stopniu, jednakże podczas magazynowania odpadu warto zadbać o szczelność zbiornika i dodatkowe odprowadzenie powstałego gazu, co może zwiększyć produkcję biogazu o ok. 3-4 %. Wówczas zbiorniki na masę przefermentowaną noszą nazwę komór wtórnej fermentacji [1]. Porównanie ogniwa paliwowego SOFC z klasycznym układem CHP W celu pokazania korzyści wynikających z zastosowania ogniwa paliwowego typu SOFC w biogazowniach, przeprowadzono analizę ze względu na koszty urządzeń oraz sprzedaż wyprodukowanej energii. W tym celu przyjęto obiekt referencyjny mikrobiogazownię na odpady rolnicze o mocy elektrycznej 40 kw. Do porównania przyjęto agregat kogeneracyjny (silnik spalinowy połączony z prądnicą) HE-EC-64/93-MG64-B (parametry urządzenia przedstawiono w tab. 3) oraz układ ogniw paliwowych SOFC IKTS CFY 30 layer (parametry urządzenia przedstawiono w tab. 4) [18, 19]. Do obliczeń wyprodukowanej mocy przyjęto biogaz, o zawartości metanu na poziomie 60% i wartości opałowej kj/m 3 n. Przyjmując sprawności urządzeń podanych przez producentów oszacowano ilość energii jaką można wyprodukować z biogazu oraz koszty sprzedaży energii. Do obliczeń przyjęto średnią ilość biogazu o wartości m 3 n (możliwość uzyskania 6458,4 GJ) czyli taką jaką jest w stanie wyprodukować i wykorzystać mikrobiogazownia rolnicza o mocy elektrycznej 40 kw [18, 20]. Wyniki analizy zostały zestawione w tabeli 5. Wykorzystując ogniwo paliwowe SOFC uzyskuje się ok. 50% więcej energii elektrycznej, niż z klasycznego układu CHP, przy wyprodukowaniu o ok. 30% mniej ciepła. Co wynika z lepszej konwersji energii zawartej w paliwie. Ilość wyprodukowanej energii bezpośrednio wpływa na zysk z jej sprzedaży. W powyższej analizie przyjęto założenie całkowitej sprzedaży energii elektrycznej i ciepła. W rzeczywistych układach część energii jest wykorzystywana do potrzeb własnych biogazowni. Warto również wziąć pod uwagę, że sprzedaż ciepła nie jest taka prosta. Wynika to z okresów grzewczych oraz odległości źródła ciepła od potencjalnych klientów. Natomiast sprzedaż energii elektrycznej może następować przez cały rok. Porównując oba urządzenia nie można pominąć kosztów inwestycyjnych. W przypadku agregatów CHP o mocy ok. 40kW ceny na polskim rynku w zależności od producenta i sprawności urządzeń są w zakresie zł [21]. Ogniwa typu SOFC, nie są produkowane w Polsce, jednakże można je kupić w Europie. Obecnie cena panelu ogniw o łącznej mocy ok. 40kW wynosi ok zł. Jeszcze kilka lat temu ceny ogniw SOFC wynosiły ok zł, co świadczy o ciągłym rozwoju technologii i poszukiwaniu nowych rozwiązań, głównie z zakresu wykorzystywanych materiałów do produkcji. Już dziś wielu producentów mówi o zmniejszeniu ceny o ok. 30%. W takim przypadku ceny ogniw paliowych typu SOFC będą bardzo konkurencyjne dla klasycznych agregatów CHP. Analizując zysk ze sprzedaży energii dla obiektu referencyjnego (ok zł/rok), koszty inwestycyjne ogniwa paliwowego powinny ulec zwrotowi w przeciągu 10 lat [22, 23, 24]. Opłacalność inwestycji oraz podsumowanie Koszt budowy biogazowi o mocy do 40 kwel z ogniwem typu SOFC to koszt ok. 1 mln złotych, gdzie ok. 30% nakładów stanowią koszty zakupu ogniwa paliwowego SOFC. Roczne koszty utrzymania pracy biogazowni to przede wszystkim zakup materiału wsadowego (np. koszt kiszonki kukurydzy 100zł/Mg, gnojowicy 25 zł/mg). Kolejny element to koszty transportu materiału wsadowego, które są zależne od lokalizacji biogazowni. W przypadku posiadania własnych materiałów wsadowych, koszty ulegają znacznej minimalizacji. Trzeba wziąć jeszcze pod uwagę koszty związane z naprawami i konserwacjami urządzeń w biogazowi. Tab. 4 Podstawowe dane techniczne ogniwa paliwowego SOFC IKTS CFY 30 layer [19]: Tab. 4 Basic technical specifications of SOFC IKTS CFY 30 layer fuel cell [19]: Ogniwo paliwowe SOFC IKTS CFY 30 layer moc pojedynczego ogniwa 0.75 kw stosunek powietrza do paliwa 1:10 warstwa CFY 30 layer utylizacja biogazu 75% sprawność elektryczna 53% sprawność cieplna 42% Tab. 5 Analiza produkcji energii elektrycznej i ciepła wraz z zyskiem z ich sprzedaży: Tab. 5 Analysis of the production of electricity and heat along with the profit from their sales: Wyprodukowana ilość energii z biogazu urządzenie CHP SOFC sprawność elektryczna, % różnica w ilości wyprodukowanej energii (SOFC CHP), GJ sprawność cieplna, % energia elektryczna, GJ ciepło, GJ Sprzedaż wytworzonej energii urządzenie CHP SOFC różnica ze sprzedaży (SOFC CHP), zł zysk ze sprzedaży en. elektrycznej, zł * zysk ze sprzedaży ciepła, zł * zysk (SOFC), zł *Przyjęto cenę zł/gwh za energię elektryczną oraz 38,58 zł/gj za energię cieplną Rys. 5 Graficzne przedstawienie wyprodukowanej energii i zysku ze sprzedaży Fig. 5 Graphical representation of the energy produced and the profit from sales 26 3/2014

6 Kosztami są także podatki dochodowe oraz gruntowe jak i opłaty związane z ubezpieczeniami. W przypadku dużych instalacji bierze się również pod uwagę koszty utrzymania personelu oraz księgowości [1]. Przychody z biogazowni skupiają się głównie na dwóch aspektach. Sprzedaży energii oraz nawozu. Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej na rynku w IV kwartale 2013 roku wynosiła 195,84 zł/mwh, natomiast średnia cena ciepła z OZE 38,58 zł/ GJ. Cena sprzedaży nawozu ok zł/mg (zależnie od zawartości azotu, fosforu i potasu). Dodatkowo można uzyskać przychód sprzedając tak zwane zielone świadectwa (za produkcję energii z OZE). Podsumowując mikrobiogazownie są doskonałym rozwiązaniem dla gospodarstw rolnych, które produkują znaczne ilości odpadów z hodowli zwierząt i upraw roślinnych. W ten sposób istnieje możliwość utylizacji odpadów, uzyskując przy tym energię elektryczną i ciepło oraz nawóz naturalny. Wadami instalacji jest nierówna produkcja biogazu związana ze zróżnicowanymi właściwościami i dostępną ilością materiału wsadowego oraz duże zapotrzebowanie na powierzchnię, gdzie jest składowany wsad fermentacyjny oraz pofermentacyjny. Dla wielu rolników problem stanowią także koszty budowy biogazowni, których zwrot następuje po kilku latach. LITERATURA Źródła ciepła i energii elektrycznej [1] Curkowski A., Oniszk Popławska A., Wiśniewski G., Zowsik M., Mała biogazownia rolnicza z lokalnym zagospodarowaniem ciepła odpadowego i masy pofermentacyjnej Broszura wydana w ramach projektu Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat, Instytut Energetyki Odnawialnej, Warszawa 2011 [2] Ministerstwo Gospodarki, Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Warszawa, 10 listopada 2009 r. [3] Rejestr ARR z r [4] Michalski M., Sawicka D., Wpływ zmiany paliwa na pracę kotła na węgiel kamienny typu OP-140, Instal, 2/2013 s [5] Ministerstwo Środowiska, Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, Warszawa, wrzesień 2000 r. [6] Maciąg K. Urządzenia dla biogazowni dobór w oparciu o doświadczenie Bydgoszcz, 19 czerwca 2013 [7] grudzień 2013 [8] Adamowicz K. i in., Zastosowanie ceramicznych przewodników jonowych do budowy urządzeń elektrochemicznych, Krakowska Konferencja Młodych Uczonych, 2009 [9] grudzień 2013 [10] Lechwacka M. Uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego Poleko [11] maj 2010 [12] Polska Energetyka Odnawialna S.A. grudzień 2013 [13] Maciąg K. Urządzenia dla biogazowni dobór w oparciu o doświadczenie Bydgoszcz, 19 czerwca 2013 [14] I-sze Polskie Forum Ogniwa Paliwowe i Technologie Wodorowe Szkoła Letnia Polskiego Stowarzyszenia Wodoru i Ogniw Paliwowych ZAKOPANE 5-7 wrzesień 2007 r. [15] Pawlak-Kruczek H. materiały z wykładów Ogniwa paliwowe i produkcja wodoru, Wrocław 2013 [16] grudzień 2013 [17] Kostrzewa M. Biogazownie rolnicze Nawaro Czysta Energia 5/2008, Poznań 2008 [18] HORUS-ENERGIA Katalog i specyfikacja produktów, materiały reklamowe, Sulejówek [19] FRAUNHOFER IKTS BIOGAS-SOFC-SYSTEM, broszura informacyjna, Dresden 2012 [20] grudzień 2013 [21] Gappa PPH Katalog produktów, Pierzchnica 2013 [22] grudzień 2013 [23] grudzień 2013 [24] Jewulski J., Kupecki J., Błesznowski M., Postępy w rozwoju układów μ-chp z ogniwami paliwowymi, Instal 1/2014 s [25] Artykuł powstał podczas współpracy w ramach programu LLP/Erasmus, między Politechniką Wrocławską, a VŠB w Ostrawie. 27

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w energetyce

Biogazownie w energetyce Biogazownie w energetyce Temat opracował Damian Kozieł Energetyka spec. EGIR rok 3 Czym jest biogaz? Czym jest biogaz? Biogaz jest to produkt fermentacji metanowej materii organicznej przez bakterie beztlenowe

Bardziej szczegółowo

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Lech Ciurzyński Wiceprezes Zarządu DGA Energia Sp. z o.o. Kielce, 12 marca 2010 r. Program prezentacji I. Co to jest biogazownia?

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 FERMENTACJA

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 FERMENTACJA SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 FERMENTACJA Prowadzący: dr inż. Marcin Michalski Slajd 1 Slajd 3 Slajd 4 Biogaz może powstawać w procesie fermentacji beztlenowej: - odpadów zwierzęcych i rolniczych;

Bardziej szczegółowo

Efektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej

Efektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej dr inż. Magdalena Król Spotkanie Regionalne- Warsztaty w projekcie Energyregion, Wrocław 18.02.2013 1-3 Biomasa- źródła i charakterystyka 4 Biomasa jako

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Janusz Wojtczak Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Biogazownie w Niemczech Rok 1999 2001 2003 2006 2007 2008 Liczba 850 1.360 1.760 3.500 3.711 4.100 instalacji Moc (MW) 49 111 190 949 1.270

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE Prowadzący: mgr inż. Marcin Michalski e-mail: marcinmichalski85@tlen.pl tel. 505871540 Slajd 1 Energetyczne wykorzystanie biomasy Krajowe zasoby biomasy

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM

Laboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo Paliwowe PEM 1.0 WSTĘP Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM FC) Ogniwa paliwowe są urządzeniami elektro chemicznymi, stanowiącymi przełom w dziedzinie źródeł energii,

Bardziej szczegółowo

Biogazownia rolnicza w perspektywie

Biogazownia rolnicza w perspektywie Biogazownia rolnicza w perspektywie Produkcja biogazu rolniczego może stać się ważnym źródłem energii odnawialnej oraz dodatkowym lub podstawowym źródłem dochodów dla niektórych gospodarstw rolnych. W

Bardziej szczegółowo

Przetwarzanie odpadów i produktów roślinnych w biogazowniach - aspekty ekonomiczne

Przetwarzanie odpadów i produktów roślinnych w biogazowniach - aspekty ekonomiczne Przetwarzanie odpadów i produktów roślinnych w biogazowniach - aspekty ekonomiczne Sympozjum Metanizacja gospodarki na rzecz proinnowacyjnego rozwoju Dolnego Śląska Dolnośląskie Centrum Zaawansowanych

Bardziej szczegółowo

Biogazownia w Zabrzu

Biogazownia w Zabrzu Biogazownia w Zabrzu Referują: Zdzisław Iwański, Ryszard Bęben Prezes Zarządu, Dyrektor d/s Techniczno-Administracyjnych Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Zabrzu Sp. z o.o. Plan terenów inwestycyjnych

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Sobótka. Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. Specjalista ds. energii odnawialnej. k.sobotka@mae.mazovia.pl www.mae.mazovia.

Katarzyna Sobótka. Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. Specjalista ds. energii odnawialnej. k.sobotka@mae.mazovia.pl www.mae.mazovia. Biogaz rolniczy produkcja i wykorzystanie Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl www.mae.mazovia.pl Cele Mazowieckiej

Bardziej szczegółowo

CHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku

CHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku Piotr Stawski IASE CHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku ENERGYREGION - Efektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach. Zalety gospodarki skojarzonej K.Sroka,

Bardziej szczegółowo

Gaz składowiskowy jako źródło energii odnawialnej. Instalacja odgazowania w Spółce NOVA w Nowym Sączu. dr inż. Józef Ciuła NOVA Spółka z o.o.

Gaz składowiskowy jako źródło energii odnawialnej. Instalacja odgazowania w Spółce NOVA w Nowym Sączu. dr inż. Józef Ciuła NOVA Spółka z o.o. Gaz składowiskowy jako źródło energii odnawialnej. Instalacja odgazowania w Spółce NOVA w Nowym Sączu. dr inż. Józef Ciuła NOVA Spółka z o.o. Gaz składowiskowy - powstaje w procesie biologicznego rozkładu

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA FUNKCJONOWANIA BIOGAZOWNI ROLNICZEJ NA PRZYKŁADZIE BIOGAZOWNI W ODRZECHOWEJ

EKONOMIA FUNKCJONOWANIA BIOGAZOWNI ROLNICZEJ NA PRZYKŁADZIE BIOGAZOWNI W ODRZECHOWEJ ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl EKONOMIA FUNKCJONOWANIA BIOGAZOWNI ROLNICZEJ NA PRZYKŁADZIE BIOGAZOWNI W ODRZECHOWEJ KWIECIEŃ 2018 ROK Źródło: http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/

Bardziej szczegółowo

EVERCON sp. z o.o. ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK

EVERCON sp. z o.o. ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK Uwarunkowania prawne. Rozwój odnawialnych źródeł energii stanowi strategiczny cel polskiej energetyki.

Bardziej szczegółowo

November 21 23, 2012

November 21 23, 2012 November 21 23, 2012 Energy and waste management in agricultural biogas plants Albert Stęchlicki BBI Zeneris NFI S.A. (Poland) Forum is part financed by Podlaskie Region Produkcja energii i zagospodarowanie

Bardziej szczegółowo

Spotkanie Eksploatatorów dotyczące wytwarzania energii w kogeneracji na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec.

Spotkanie Eksploatatorów dotyczące wytwarzania energii w kogeneracji na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec. Piotr Banaszek, Grzegorz Badura Spotkanie Eksploatatorów dotyczące wytwarzania energii w kogeneracji na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec. W dniu 4.04.2014 r. na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec w Chorzowie,

Bardziej szczegółowo

Biogazownie Rolnicze w Polsce

Biogazownie Rolnicze w Polsce 1 Biogazownie Rolnicze w Polsce Biogazownia co to jest? Dyrektywa 2003/30/UE definiuje biogaz: paliwo gazowe produkowane z biomasy i/lub ulegającej biodegradacji części odpadów, które może być oczyszczone

Bardziej szczegółowo

Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych

Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych Mateusz Malinowski Anna Krakowiak-Bal Kraków, kwiecień 2014 r. Rządowe plany rozwoju biogazowni

Bardziej szczegółowo

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010

Bardziej szczegółowo

Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej

Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej Mgr inŝ. Witold Płatek Stowarzyszenie NiezaleŜnych Wytwórców Energii Skojarzonej / Centrum Elektroniki Stosowanej CES Sp. z o.o. Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE MAŁYCH PODMIOTÓW TYPU CHP NA BIOMASĘ

OKREŚLENIE MAŁYCH PODMIOTÓW TYPU CHP NA BIOMASĘ ZARYS EFEKTYWNOŚCI STOSOWANIA WYBRANYCH OŹE dr inż. Maciej Sygit Sygma Business Consulting http://www.sygma.pl OKREŚLENIE MAŁYCH PODMIOTÓW TYPU CHP NA BIOMASĘ Podmiotem typu CHP jest wyróżniona organizacyjnie

Bardziej szczegółowo

POLSKA IZBA GOSPODARCZA ENERGII ODNAWIALNEJ POLSKA GRUPA BIOGAZOWA. Paweł Danilczuk

POLSKA IZBA GOSPODARCZA ENERGII ODNAWIALNEJ POLSKA GRUPA BIOGAZOWA. Paweł Danilczuk KRAKÓW 09.06.2014 POLSKA IZBA GOSPODARCZA ENERGII ODNAWIALNEJ POLSKA GRUPA BIOGAZOWA Paweł Danilczuk Plan prezentacji 1. Surowce i substraty do wytwarzania biogazu rolniczego. 2. Biogazownia rolnicza elementy

Bardziej szczegółowo

AGROBIOGAZOWNIA Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego Grodziec Śląski Sp. z o.o.

AGROBIOGAZOWNIA Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego Grodziec Śląski Sp. z o.o. Plan podróży: 09:00 Wyjazd z hotelu Park Inn do Grodźca Śląskiego (ok. 2 godziny jazdy) 11:00 Wprowadzenie i prezentacja Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego Grodziec

Bardziej szczegółowo

IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ

IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,

Bardziej szczegółowo

WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o.

WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o. WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY ZASOBY BIOMASY Rys.2. Zalesienie w państwach Unii Europejskiej Potencjał techniczny biopaliw stałych w Polsce oszacowano na ok. 407,5 PJ w skali roku. Składają się

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej

Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej dr inż. Wojciech Czekała dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw. dr inż. Krystyna Malińska dr inż. Damian Janczak Biologiczne procesy przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu.

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. W większości przypadków trafiają one na wysypiska śmieci,

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA PLAZMOWA W ENERGETYCZNYM ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW

TECHNOLOGIA PLAZMOWA W ENERGETYCZNYM ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW Jerzy Wójcicki Andrzej Zajdel TECHNOLOGIA PLAZMOWA W ENERGETYCZNYM ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW 1. OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA 1.1 Opis instalacji Przedsięwzięcie obejmuje budowę Ekologicznego Zakładu Energetycznego

Bardziej szczegółowo

Biogazownie rolnicze odnawialne źródła energii

Biogazownie rolnicze odnawialne źródła energii Biogazownie rolnicze odnawialne źródła energii Lech Ciurzyński Wiceprezes Zarządu DGA Energia Sp. z o.o. Szczecin, 3 grudnia 2009 r. Program prezentacji I. Co to jest biogazownia? II. Jak funkcjonuje instalacja?

Bardziej szczegółowo

Biogaz z odpadów jako alternatywne paliwo dla pojazdów. Biogas from wastes as an alternative fuel for vehicles

Biogaz z odpadów jako alternatywne paliwo dla pojazdów. Biogas from wastes as an alternative fuel for vehicles Biogaz z odpadów jako alternatywne paliwo dla pojazdów Biogas from wastes as an alternative fuel for vehicles mgr inż. Wacław Bilnicki mgr inż. Michał Księżakowski PGNiG Energia S.A. prof. dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

BioEnergy Farm. Kalkulatory - energetyczne wykorzystanie biomasy. Platforma Europejska BioEnergy Farm Kalkulacja opł acalnoś ci biogazowni

BioEnergy Farm. Kalkulatory - energetyczne wykorzystanie biomasy. Platforma Europejska BioEnergy Farm Kalkulacja opł acalnoś ci biogazowni BioEnergy Farm Kalkulatory - energetyczne wykorzystanie biomasy Platforma Europejska BioEnergy Farm Kalkulacja opł acalnoś ci biogazowni Olsztyn 14/12/2012 Marek Amrozy zakres merytoryczny oparty na materiałach

Bardziej szczegółowo

WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO. Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko

WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO. Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko DEFINICJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Ustawa Prawo Energetyczne definiuje, że odnawialne źródła energii

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii

Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Paweł Karpiński Pełnomocnik Marszałka ds. Odnawialnych Źródeł Energii

Bardziej szczegółowo

BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE

BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE dr inż. Iwona Kuczyńska Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica

Bardziej szczegółowo

Produkcja biogazu w procesach fermentacji i ko-fermentacji

Produkcja biogazu w procesach fermentacji i ko-fermentacji PROGRAM STRATEGICZNY ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA ENERGII Produkcja biogazu w procesach fermentacji i ko-fermentacji Irena Wojnowska-Baryła, Katarzyna Bernat Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych Seminarium Planowanie energetyczne w gminach Województwa Mazowieckiego 27 listopada 2007, Warszawa Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Bardziej szczegółowo

PROJEKT BIOGAZOWNI W CUKROWNI P&L GLINOJECK S.A.

PROJEKT BIOGAZOWNI W CUKROWNI P&L GLINOJECK S.A. PROJEKT BIOGAZOWNI W CUKROWNI P&L GLINOJECK S.A. Józef Klimaszewski CEL Celem inwestycji jest obniżenie kosztów energii w Cukrowni przez produkcję biogazu z wysłodków, odłamków buraczanych oraz liści poprzez:

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych Seminarium Planowanie energetyczne na poziomie gmin 24 stycznia 2008, Bydgoszcz Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. BIOMASA BIOMASA DREWNO

Bardziej szczegółowo

ANALIZA UWARUNKOWAŃ TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH MAŁEJ MOCY W POLSCE. Janusz SKOREK

ANALIZA UWARUNKOWAŃ TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH MAŁEJ MOCY W POLSCE. Janusz SKOREK Seminarium Naukowo-Techniczne WSPÓŁCZSN PROBLMY ROZWOJU TCHNOLOGII GAZU ANALIZA UWARUNKOWAŃ TCHNICZNO-KONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGNRACYJNYCH MAŁJ MOCY W POLSC Janusz SKORK Instytut Techniki

Bardziej szczegółowo

Produkcja biogazu pod kątem przyłączenia do sieci gazowniczej niemiecka technologia

Produkcja biogazu pod kątem przyłączenia do sieci gazowniczej niemiecka technologia Produkcja biogazu pod kątem przyłączenia do sieci gazowniczej niemiecka technologia Aufwind Schmack Nowa Energia Sp. z o.o ul. Kanclerska 15 60-327 Poznań tel. (061) 661 01 69 fax (061) 661 01 54 www.aufwind.com

Bardziej szczegółowo

Kierunki rozwoju technologii biogazu rolniczego w UE i Polsce

Kierunki rozwoju technologii biogazu rolniczego w UE i Polsce Kierunki rozwoju technologii biogazu rolniczego w UE i Polsce SALON CZYSTEJ ENERGII 29 października 2008 Poznań Grzegorz Wiśniewski EC BREC - IEO Anna Oniszk Popławska Instytut Energetyki Odnawialnej Paweł

Bardziej szczegółowo

Analiza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii

Analiza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii Analiza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii Artykuł 6 Dyrektywy KE/91/2002 o charakterystyce energetycznej budynków wprowadza obowiązek promowania przez kraje członkowskie rozwiązań

Bardziej szczegółowo

Potencjał metanowy wybranych substratów

Potencjał metanowy wybranych substratów Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka

Bardziej szczegółowo

Poprawa stanu środowiska poprzez wykorzystanie możliwości zagospodarowania odpadów na Dolnym Śląsku. Mariusz Żebrowski Agnieszka Król Beata Biega

Poprawa stanu środowiska poprzez wykorzystanie możliwości zagospodarowania odpadów na Dolnym Śląsku. Mariusz Żebrowski Agnieszka Król Beata Biega Poprawa stanu środowiska poprzez wykorzystanie możliwości zagospodarowania odpadów na Dolnym Śląsku Mariusz Żebrowski Agnieszka Król Beata Biega KILKA SŁÓW O NAS Mariusz Żebrowski Doradca dla Esperotia

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce

Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce dr Zuzanna Jarosz Biogospodarka w Rolnictwie Puławy, 21-22 czerwca 2016 r. Celem nadrzędnym wprowadzonej w 2012 r. strategii Innowacje w służbie

Bardziej szczegółowo

ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE BIOGAZU

ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE BIOGAZU Tomasz Bacza ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE BIOGAZU 1. Wstęp Coraz ważniejszą alternatywą dla energetyki opartej na paliwach takich jak węglowodory czy węgiel jest energetyka pochodząca ze źródeł odnawialnych

Bardziej szczegółowo

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW 10.03.2015

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW 10.03.2015 KRAKÓW 10.03.2015 Zrównoważona energetyka i gospodarka odpadami ZAGOSPODAROWANIE ODPADOWYCH GAZÓW POSTPROCESOWYCH Z PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO DO CELÓW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Marek Brzeżański

Bardziej szczegółowo

Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych.

Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych. XXXII Konferencja - Zagadnienia surowców energetycznych i energii w energetyce krajowej Sektor paliw i energii wobec nowych wyzwań Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników

Bardziej szczegółowo

Energia ukryta w biomasie

Energia ukryta w biomasie Energia ukryta w biomasie Przygotowała dr Anna Twarowska Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii 30-31 marzec 2016, Kielce Biomasa w Polsce uznana jest za odnawialne źródło energii o największych

Bardziej szczegółowo

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH Prezentacja projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską pn. Infrastruktura Elektroenergetyczna Program UE Inteligentna Energia dla Europy, umowa nr IEE/08/Agencies/431/S12.529246 OCENA ZAPOTRZEBOWANIA

Bardziej szczegółowo

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy Konwersja biomasy do paliw płynnych Andrzej Myczko Instytut Technologiczno Przyrodniczy Biopaliwa W biomasie i produktach jej rozkładu zawarta jest energia słoneczna. W wyniku jej: spalania, fermentacji

Bardziej szczegółowo

Rozwój rynku biogazu rolniczego w Polsce i Unii Europejskiej

Rozwój rynku biogazu rolniczego w Polsce i Unii Europejskiej Szansą dla rolnictwa i środowiska - ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna 26 listopada 2012 r. Rozwój rynku biogazu rolniczego w Polsce i Unii Europejskiej Anna Grzybek, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy,

Bardziej szczegółowo

Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE

Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna

Bardziej szczegółowo

Opłacalność produkcji biogazu w Polsce. Magdalena Rogulska

Opłacalność produkcji biogazu w Polsce. Magdalena Rogulska Opłacalność produkcji biogazu w Polsce Magdalena Rogulska Możliwości wykorzystania biogazu/ biometanu Produkcja energii elektrycznej i ciepła Dotychczasowy kierunek wykorzystania w PL Sieć dystrybucyjna

Bardziej szczegółowo

Mała instalacja biogazowni 75 kw el

Mała instalacja biogazowni 75 kw el Mała instalacja biogazowni 75 kw el eutec ingenieure GmbH, Dresden Bialystok, 18. 12. 2014 1 Obszary biznesowe Technika biogazu Rolnicze gospodarstwa Instalacje ko-fermentacyjne Instalacje przerobu odpadów

Bardziej szczegółowo

ENNEREG Międzynarodowa Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii

ENNEREG Międzynarodowa Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii ENNEREG Międzynarodowa Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii NIEMIECKIE I DUŃSKIE SYSTEMY BIOGAZOWE A MOŻLIWOŚCI ROZWOJU RYNKU BIOGAZOWEGO W POLSCE dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

1. Stan istniejący. Rys. nr 1 - agregat firmy VIESSMAN typ FG 114

1. Stan istniejący. Rys. nr 1 - agregat firmy VIESSMAN typ FG 114 1. Stan istniejący. Obecnie na terenie Oczyszczalni ścieków w Żywcu pracują dwa agregaty prądotwórcze tj. agregat firmy VIESSMAN typ FG 114 o mocy znamionowej 114 kw energii elektrycznej i 186 kw energii

Bardziej szczegółowo

BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE. Poznao 22.11.2011

BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE. Poznao 22.11.2011 BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE Poznao 22.11.2011 Fermentacja anaerobowa 2 SKŁAD BIOGAZU 3 BIOGAZ WYSYPISKOWY WARUNKI DLA SAMOISTNEGO POWSTAWANIA BIOGAZU 4 Biogazownia

Bardziej szczegółowo

SUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ. dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu

SUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ. dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu SUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu Komory fermentacyjne Faza ciekła: Pozostałość pofermentacyjna - związki

Bardziej szczegółowo

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH Prezentacja projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską pn. Infrastruktura Elektroenergetyczna Program UE Inteligentna Energia dla Europy, umowa nr IEE/08/Agencies/431/S12.529246 OCENA ZAPOTRZEBOWANIA

Bardziej szczegółowo

Projektowanie i budowa biogazowni, uszlachetnianie biogazu. Leszek Zadura, Senior Marketing Advisor WARSZAWA 2011-11-09

Projektowanie i budowa biogazowni, uszlachetnianie biogazu. Leszek Zadura, Senior Marketing Advisor WARSZAWA 2011-11-09 Projektowanie i budowa biogazowni, uszlachetnianie biogazu Leszek Zadura, Senior Marketing Advisor WARSZAWA 2011-11-09 Läckeby Water Group Obrót: 60 millionów Euro Liczba zatrudnionych: 185 Rok założenia:

Bardziej szczegółowo

STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE

STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE Michał Ćwil Polska Grupa Biogazowa Targi Poleko Poznań, 2009 Agenda Prezentacji Stan obecny wykorzystania biogazu i perspektywy rozwoju

Bardziej szczegółowo

Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM-FC)

Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM-FC) OPRACOWALI: MGR INŻ. JAKUB DŁUGOSZ MGR INŻ. MARCIN MICHALSKI OGNIWA PALIWOWE I PRODUKCJA WODORU LABORATORIUM I- ZASADA DZIAŁANIA SYSTEMU OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU NEXA 1,2 kw II-

Bardziej szczegółowo

PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW

PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW Utylizacja odpadów komunalnych, gumowych oraz przerób biomasy w procesie pirolizy nisko i wysokotemperaturowej. Przygotował: Leszek Borkowski Marzec 2012 Piroliza

Bardziej szczegółowo

Małe biogazownie. jako element racjonalnego gospodarowania energią

Małe biogazownie. jako element racjonalnego gospodarowania energią Małe biogazownie jako element racjonalnego gospodarowania energią O projekcie BioEnergy Farm 2 Title 2 O projekcie BioEnergy Farm 2 Cele: Upowszechnianie wiarygodnych i bezstronnych informacji o możliwościach

Bardziej szczegółowo

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH

OCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH Prezentacja projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską pn. Infrastruktura Elektroenergetyczna Program UE Inteligentna Energia dla Europy, umowa nr IEE/08/Agencies/431/S12.529246 OCENA ZAPOTRZEBOWANIA

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy

Bardziej szczegółowo

Możliwości wykorzystania potencjału biomasy odpadowej w województwie pomorskim. Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, 10 marca 2011 r.

Możliwości wykorzystania potencjału biomasy odpadowej w województwie pomorskim. Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, 10 marca 2011 r. Możliwości wykorzystania potencjału biomasy odpadowej w województwie pomorskim Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, 10 marca 2011 r. Wojewódzkie dokumenty strategiczne Program Ochrony Środowiska Województwa

Bardziej szczegółowo

NARZĘDZIA DO KALKULACJI OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI W MIKROBIOGAZOWNIE W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH Adam Wąs, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGWW)

NARZĘDZIA DO KALKULACJI OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI W MIKROBIOGAZOWNIE W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH Adam Wąs, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGWW) NARZĘDZIA DO KALKULACJI OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI W MIKROBIOGAZOWNIE W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH Adam Wąs, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGWW) Edward Majewski, Fundacja Nauka i Edukacja dla Agrobiznesu

Bardziej szczegółowo

Biogazownie na Dolnym Śląsku

Biogazownie na Dolnym Śląsku Biogazownie na Dolnym Śląsku Możliwości rozwoju 23 października 2007 I Dolnośląskie Forum Energii Odnawialnej Chrobak Piotr Dziwisz Jacek Sygit Maciej European Clustering and Cooperation Net Zakres tematyczny

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Jacek Wereszczaka Agro-Eko-Land@o2.pl 601 749 567

Dr inż. Jacek Wereszczaka Agro-Eko-Land@o2.pl 601 749 567 Biologiczne metody przedłużania eksploatacji biogazu wysypiskowego w celach energetycznych na przykładzie składowiska odpadów komunalnych Dr inż. Jacek Wereszczaka Agro-Eko-Land@o2.pl 601 749 567 Czy Polskę

Bardziej szczegółowo

Modelowa Biogazownia Rolnicza w Stacji Dydaktyczno Badawczej w Bałdach

Modelowa Biogazownia Rolnicza w Stacji Dydaktyczno Badawczej w Bałdach Zadanie 1.5. Kondycjonowanie wsadu biomasy do zgazowania w celu optymalizacji technologii produkcji metanu i wodoru w procesie fermentacyjnym Modelowa Biogazownia Rolnicza w Stacji Dydaktyczno Badawczej

Bardziej szczegółowo

BIOGAZOWNIE ROLNICZE W PRACACH ITP ORAZ Bio-GEPOIT

BIOGAZOWNIE ROLNICZE W PRACACH ITP ORAZ Bio-GEPOIT BIOGAZOWNIE ROLNICZE W PRACACH ITP ORAZ dr inż. Piotr Pasyniuk pasyniuk@ibmer.waw.pl KIELCE, 12 marca 2010r. 1 Instytut Budownictwa, Mechanizacji I Elektryfikacji Rolnictwa Deutsches BiomasseForschungsZentrum

Bardziej szczegółowo

Nowoczesna produkcja ciepła w kogeneracji. Opracował: Józef Cieśla PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa

Nowoczesna produkcja ciepła w kogeneracji. Opracował: Józef Cieśla PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa Nowoczesna produkcja ciepła w kogeneracji Opracował: Józef Cieśla PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa Wprowadzenie Wytwarzanie podstawowych nośników energii takich jak ciepło i energia elektryczna może

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje

Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje Rozwiązania techniczne i technologiczne mikrobiogazowni rolniczej dr inż. Marcin Zieliński, dr inż. Marcin Dębowski, prof. dr hab. inż. Mirosław

Bardziej szczegółowo

Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni. mgr inż. Grzegorz Drabik

Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni. mgr inż. Grzegorz Drabik Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni mgr inż. Grzegorz Drabik Plan prezentacji O firmie Technologia Wybrane realizacje Ciepłownia gazowa a elektrociepłownia gazowa

Bardziej szczegółowo

Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej

Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej ERANET: SE Bioemethane. Small but efficient Cost and Energy Efficient Biomethane Production. Biogazownie mogą być zarówno źródłem energii odnawialnej

Bardziej szczegółowo

POTENCJALNE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU BIOGAZOWNI JAKO CEL NA NAJBLIŻSZE LATA NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

POTENCJALNE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU BIOGAZOWNI JAKO CEL NA NAJBLIŻSZE LATA NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA Wydział Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Ekonomicznej i Regionalnej POTENCJALNE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU BIOGAZOWNI JAKO CEL NA NAJBLIŻSZE LATA NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

Bardziej szczegółowo

OZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII

OZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII OZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Powiślańska Regionalna Agencja Zarządzania Energią Kwidzyn 2012 Przyczyny zainteresowania odnawialnymi źródłami energii: powszechny dostęp, oraz bezgraniczne zasoby; znacznie

Bardziej szczegółowo

Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych

Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Andrzej Jurkiewicz mgr inż. Dariusz Wereszczyński Kontenerowa Mikrobiogazownia Rolnicza KMR 7

mgr inż. Andrzej Jurkiewicz mgr inż. Dariusz Wereszczyński Kontenerowa Mikrobiogazownia Rolnicza KMR 7 mgr inż. Andrzej Jurkiewicz mgr inż. Dariusz Wereszczyński Kontenerowa Mikrobiogazownia Rolnicza KMR 7 Założone cele, idea pomysłu instalacja przeznaczona dla szerokiego odbiorcy, dla gospodarstw których

Bardziej szczegółowo

Projekt Rozwój kadr dla planowania energetycznego w gminach. Program szkoleniowo-doradczy dla uczestnika projektu

Projekt Rozwój kadr dla planowania energetycznego w gminach. Program szkoleniowo-doradczy dla uczestnika projektu Projekt Rozwój kadr dla planowania energetycznego w gminach Program szkoleniowo-doradczy dla uczestnika projektu Uzasadnienie celowości szkoleń Dynamiczny wzrost zużycia energii w gospodarstwach, wzrost

Bardziej szczegółowo

System Certyfikacji OZE

System Certyfikacji OZE System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO

Bardziej szczegółowo

Oczyszczanie i uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego

Oczyszczanie i uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Oczyszczanie i uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego Barbara Smerkowska Konferencja Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi Kraków 16-17 lutego 2012 Składnik

Bardziej szczegółowo

BADANIA BIODEGRADACJI SUROWCÓW KIEROWANYCH DO BIOGAZOWNI

BADANIA BIODEGRADACJI SUROWCÓW KIEROWANYCH DO BIOGAZOWNI BADANIA BIODEGRADACJI SUROWCÓW KIEROWANYCH DO BIOGAZOWNI Dr Magdalena Woźniak Politechnika Świętokrzyska Wydział Inżynierii Środowiska, Geomatyki i Energetyki Katedra Geotechniki, Geomatyki i Gospodarki

Bardziej szczegółowo

Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu

Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Biogazownie dla Pomorza Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN Przemysław Kowalski RenCraft Sp. z o.o. Gdańsk, 10-12 maja 2010 KONSUMPCJA ENERGII

Bardziej szczegółowo

Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej

Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej OTRZYMYWANIE PALIWA GAZOWEGO NA DRODZE ZGAZOWANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej Dlaczego termiczne przekształcanie

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej

Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej Wprowadzenie i prezentacja wyników do dalszej dyskusji Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC

Bardziej szczegółowo

CENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE. Ryszard Mocha

CENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE. Ryszard Mocha CENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE Ryszard Mocha ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W POLSCE. BIOMASA Największe możliwości zwiększenia udziału OZE istnieją w zakresie wykorzystania biomasy. Załącznik

Bardziej szczegółowo

NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 TEMAT ZWIĘKSZENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA ENERGIĄ POPRZEZ ZASTOSOWANIE KOGENERACJI

NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 TEMAT ZWIĘKSZENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA ENERGIĄ POPRZEZ ZASTOSOWANIE KOGENERACJI NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 KOGENERACJA- to proces jednoczesnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Zastosowanie kogeneracji daje Państwu możliwość zredukowania obecnie ponoszonych kosztów

Bardziej szczegółowo

Praktyczne sposoby wdrożenia idei produkcji biometanu z odpadów na cele transportowe w Polsce Barbara Smerkowska Magdalena Rogulska

Praktyczne sposoby wdrożenia idei produkcji biometanu z odpadów na cele transportowe w Polsce Barbara Smerkowska Magdalena Rogulska Warsztaty edukacyjne Biomaster GasShow 2014 Praktyczne sposoby wdrożenia idei produkcji biometanu z odpadów na cele transportowe w Polsce Barbara Smerkowska Magdalena Rogulska Biogaz z odpadów organicznych

Bardziej szczegółowo

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko l/i M.o~. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko Adres e-mail szkoły:dyrektor@lo.olecko.pl Telefon: +875234183 Nauczyciel chemii: mgr Teresa Świerszcz

Bardziej szczegółowo

Bezemisyjna energetyka węglowa

Bezemisyjna energetyka węglowa Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:

Bardziej szczegółowo

gospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...

gospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce... SPIS TREŚCI Wstęp... 11 1. Polityka energetyczna Polski w dziedzinie odnawialnych źródeł energii... 15 2. Sytuacja energetyczna świata i Polski u progu XXI wieku... 27 2.1. Wstęp...27 2.2. Energia konwencjonalna

Bardziej szczegółowo