Prawa osób będących ofiarami przestępstw, w szczególności: metod dochodzenia prawa przez osoby pokrzywdzone, procedur sadowych oraz dochodzeniowych.

Transkrypt

1 Prawa osób będących ofiarami przestępstw, w szczególności: metod dochodzenia prawa przez osoby pokrzywdzone, procedur sadowych oraz dochodzeniowych. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone w wyniku przestępstwawobec tego aby dana osoba została uznana za pokrzywdzonego, praktycznie musi zostać naruszone lub zagrożone jej indywidualne, chronione przez prawo dobro, jak np.: zdrowie, nietykalność cielesna, własność, cześć, dobre imię, wolność seksualna. Staje się pokrzywdzonym w procesie karnym przez sam fakt pokrzywdzenia określonym przestępstwem. Wyróżniamy trzy rodzaje przestępstw ze względu na sposób, w jaki się je ściga: - przestępstwa ścigane z urzędu, czyli takie, które Policja lub prokurator mają obowiązek ścigać niezależnie od inicjatywy pokrzywdzonego lub innych osób. Zdecydowana większość przestępstw jest ścigana właśnie w taki sposób, np. zabójstwo, rozbój, pobicie, czy też takie, które naruszają interes społeczny, tzn. zagrażają państwu lub społeczeństwu, np. korupcja czy prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu. - przestępstwa ścigane na wniosek, tzn. takie które wymagają złożenia przez pokrzywdzonego dodatkowo wniosku o ściganie. Po złożeniu takiego wniosku postępowanie toczy się tak samo jak przy przestępstwach ściganych z urzędu. Przed złożeniem wniosku Policja lub prokurator mogą podejmować jedynie czynności konieczne dla zabezpieczenia dowodów (art. 12, 17 k.p.k.). - przestępstwa z oskarżenia prywatnego, tu pokrzywdzony samodzielnie wnosi do sądu prywatny akt oskarżenia i pełnisz funkcję oskarżyciela. Istnieje możliwość wszczęcia postępowania o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego lub przyłączenia się do już toczącego się postępowania o takie przestępstwo przez prokuratora, jeżeli uzna on, że wymaga tego interes społeczny, jest to decyzja uznaniowa prokuratora (art. 59, 60 k.p.k.). Bardzo często ofiarami przestępstw padają ludzie w podeszłym wieku. Obok rozbojów, włamań i kradzieży sporą część przestępstw, których ofiarami padają głównie osoby starsze, stanowią różnego rodzaju oszustwa i wyłudzenia. Poza klasyczną już metody na wnuczka przestępcy często wyłudzają pieniądze od osób starszych pod różnymi pretekstami np. sprzedaż artykułów przemysłowych, powołując się na osoby urzędowe jak: pracownicy ZUS-u, urzędu skarbowego, opieki społecznej, pogotowia ratunkowego, gazowni, zakładu energetycznego albo innych instytucji W ostatnich czasach pomnażają się oszustwa polegające na nakłanianiu starszych osób do podpisywania fałszywych umów i wpłacania zaliczek na konta fikcyjnych firm czy też polegające na nachodzeniu osób starszych przez przestępców podszywających się pod fachowcówurzędników, policjantów. Oszuści są w staniechytrze wykorzystywać sytuację np. związaną z problemami pamięciowymi osób starszych oraz często manipulują osobami starszymi twierdząc, że już do czegoś wcześniej się zobowiązały lub wcześniej podjęły wiążące decyzje, ale o tym po prostu zapomniały (metoda przecież już o tym rozmawialiśmy ) Równie często osoby starsze stają się ofiarami niemoralnychposunięć podejmowanych w granicach prawa, takich jak psychomanipulacja, agresywna reklama czy nowe formy marketingu (np. telemarketing).

2 Pamiętać jednak należy że jeśli padniemy ofiarą lub jesteśmy świadkiem jakiegokolwiek przestępstwa czy oszustawa możemu a nawet powinniśmy złożyć zawiadomienie o podejrzeniu jego popełnienia w najbliższym komisariacie Policji lub jednostce prokuratury - ustnie lub pisemnie. Z ustenego zawiadomienia sporządza się protokół., w tym protokole można również zamieścić wniosek o ściganie. Pamiętajmy że : Każdy kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma obowiązek zawiadomić o tym Policję lub prokuratora, jest to obowiązek społeczny, tzn. za brak zawiadomienia nie grozi Ci żadna kara. Istnieje jednak pewna grupa przestępstw, o których popełnieniu, usiłowaniu popełnienia, przygotowaniu należy obowiązkowo poinformować organy ścigania. gdyż niezawiadomienie o tym zdarzeniu jest traktowane jak przestępstwo do takich przestępstw, o których popełnieniu trzeba informować, należą: - eksterminacja zabicie określonej grupy narodowej, etnicznej, kulturowej lub politycznej; - zamach stanu i przygotowanie do takiego zamachu działania zmierzające do pozbawienia Polski niepodległości, oderwania części jej terytorium; - szpiegostwo współpraca z wywiadem innego państwa; - zamach terrorystyczny; - zabójstwo; - spowodowanie zdarzeń niebezpiecznych dla życia lub zdrowia wielu osób; - piractwo przejęcie kontroli nad statkiem albo samolotem poprzez podstęp lub użycie przemocy; - pozbawienie wolności; - wzięcie zakładnika. W sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek postępowanie z chwilą złożenia wniosku toczy się z urzędu. Organ ścigania poucza osobę uprawnioną do złożenia wniosku o przysługującym jej uprawnieniach. W razie złożenia wniosku o ściganie niektórych tylko sprawców obowiązek ścigania obejmuje również inne osoby, których czyny pozostają w ścisłym związku z czynem osoby wskazanej we wniosku, o czym należy uprzedzić składającego wniosek. Przepisu tego nie stosuje się do najbliższych osoby składającej wniosek. Wniosek może być cofnięty w postępowaniu przygotowawczym za zgodą prokuratora, a w postępowaniu sądowym za zgodą sądu - do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne. Psamiętajmy więć że Nie możesz cofnąć wniosku, jeżeli został już w sądzie odczytany akt oskarżenia. Wniosek o ściganie można złożyć musisz dopóki przestępstwo nie ulegnie przedawnieniu. W sytuacji, kiedy pokrzywdzonym jest osoba nieporadna, czyli niebędąca w stanie samodzielnie prowadzić swoich spraw, szczegolnie ze względu na swój wiek albo stan zdrowia, reprezentować ją w trakcie postępowania może osoba, pod której pieczą pokrzywdzony pozostaje Chcąc reprezentować taką osobę należy wykazać okoliczność że osoba jest rzeczywiście nieporadna oraz fakt pozostawania pod stałą opieką osoby która zamierza ją reprezentować. Ty się nią stale opiekujesz

3 W razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wykonywać osoby najbliższe lub osoby pozostające na jego utrzymaniu, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia - prokurator, działając z urzędu. Organ powołany do ścigania przestępstw jest obowiązany do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, a oskarżyciel publiczny także do wniesienia i popierania oskarżenia - o czyn ścigany z urzędu. Pamiętajmy, że akt oskarżenia musi zawierać: 1. imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o jego osobie, dane o zastosowaniu środka zapobiegawczego oraz zabezpieczenia majątkowego, 2. dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody, 3. wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada, 4. wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy i trybu postępowania, 5. informację o złożeniu przez pokrzywdzonego wniosku Do aktu oskarżenia można dołączyć jego uzasadnienie, w którym przytacza się fakty i dowody, na których oskarżenie się opiera, a w miarę potrzeby wyjaśnia podstawę prawną oskarżenia i omawia okoliczności, na które powołuje się oskarżony w swej obronie. Akt oskarżenia powinien także zawierać wykaz dowodów, o których przeprowadzenie podczas rozprawy głównej oskarżyciel wnosi, wraz z określeniem dla każdego dowodu, jakie okoliczności mają być udowodnione. Zarówno sąd, jak i prokurator, mają obowiązek pouczyć Cię w najważniejszych momentach w trakcie procesu o Twoich uprawnieniach i obowiązkach. Dodatkowo, jeśli nie zostaniesz o nich pouczony lub przekazana Ci informacja będzie nieprawidłowa, nie spowoduje to dla Ciebie żadnych negatywnych konsekwencji. Z chwilą otrzymania zawiadomienia o przestępstwa władze rozpoczną działania zmierzające do wymierzenia sprawiedliwości za przestępstwo popełnione na tobie lub innych. W toku postępowania organy procesowe mogą wymagać twojej aktywnej współpracy do momentu zakończenia, a może nawet po zakończeniu postępowania karnego, jeśli wniesiono akt oskarżenia. Odgrywasz istotną rolę w postępowaniu i twoja pomoc jest bardzo cenna. Policja wszczyna dochodzenie, aby ustalić, czy zebrany materiał dowodowy pozwala na przedstawienie zarzutów osobie, która popełniła przestępstwo. W przypadku postawienia przed sądem i uznania za winną tej osoby sędzia określi także wymiar kary dla sprawcy przestępstwa. Zarówno sąd, jak i prokurator, mają obowiązek pouczyć Cię w najważniejszych momentach w trakcie procesu o Twoich uprawnieniach i obowiązkach. Dodatkowo, jeśli nie zostaniesz o nich pouczony lub przekazana Ci informacja będzie nieprawidłowa, nie spowoduje to dla Ciebie żadnych negatywnych konsekwencji.

4 Pamiętaj! Jeżeli jesteś osobą pokrzywdzoną przestępstwem możesz uzyskać bezpłatną pomoc!!! Może to być informacja prawna, pomoc prawna ( np. w ramach projektu Senior ma i zna prawo ) pomoc psychologiczna, pokrywanie kosztów rehabilitacji, pomoc finansowa i materialna Pomoc możemy uzyskać min : W Ministerstwie Sprawiedliwości w Departamencie Praw Człowieka utworzony został Wydział do Spraw Pokrzywdzonych Przestępstwem, który odpowiedzialny jest za koordynację zadań związanych z pomocą ofiarom przestępstw i ochroną ich interesów. W Ministerstwie Sprawiedliwości został utworzony Departament Praw Człowieka, do zadań którego należy podejmowanie działań na rzecz pełnej realizacji uprawnień ofiar przestępstw, w tym inicjowanie i koordynowanie współpracy i wymiany doświadczeń z instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi współdziałanie z Radą do Spraw Pokrzywdzonych Przestępstwem przy Ministrze Sprawiedliwości w zakresie realizacji zadań Rady Ministerstwo Sprawiedliwości Al. Ujazdowskie 11, Warszawa tel Rzecznik Praw Obywatelskich Rzecznik Praw Obywatelskich jest odpowiedzialny za nadzór instytucji państwowych pod kątem przestrzegania praw człowieka gwarantowanych w Konstytucji a dostęp do jego pomocy jest otwarty dla każdego. Rzecznik Praw Obywatelskich nadzoruje funkcjonowanie instytucji państwowych z punktu widzenia przestrzegania praw człowieka gwarantowanych w Konstytucji otrzymuje petycje i skargi od każdego, czyje prawa nie są respektowane Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Aleja Solidarności 77, Warszawa TEL. CENTRALA ( ) INFOLINIA OBYWATELSKA Fundacja Promocji Wiedzy i Innowacji POMOC PRAWNA

5 ul. Zygmunta Starego 13 /25, Gliwice tel Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw ul. Kazimierzowska 72/74, Warszawa tel Centrum Misji i Ewangelizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP z Dzięgielowa Adres: ul. Jagiellońska 19a, Gliwice pokrzywdzeni@cme.org.pl od poniedziału do piątku w godz , w soboty od 8:00-13:00 tel Dodatkowy dyżur telefoniczny osoby pierwszego kontaktu: Telefon od poniedziałku do piątku: W soboty: