BELLONA MYŚL WOJSKOWA BELLONA. Pismo naukowe. wydawane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Rocznik LXXXIX (I) Nr 2/2007 (650)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "1918 1950 BELLONA 1950 2007 MYŚL WOJSKOWA BELLONA. Pismo naukowe. wydawane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Rocznik LXXXIX (I) Nr 2/2007 (650)"

Transkrypt

1 BELLONA MYŚL WOJSKOWA BELLONA Pismo naukowe wydawane przez Ministerstwo Obrony Narodowej Rocznik LXXXIX (I) Nr 2/2007 (650)

2 S P I S T R E Ś C I BEZPIECZEŃSTWO RP Dorota Jatczak Przyszłość Sił Zbrojnych RP... 7 Płk Włodzimierz Kozłowski Prof. dr hab. Julian Kaczmarek Nowe kierunki europejskiej polityki bezpieczeństwa Magdalena Mołek Formułowanie koncepcji strategii bezpieczeństwa Ewelina Kochanek Niekonwencjonalne źródło energii Płk rez. dr Czesław Marcinkowski Europejski rynek broni: jednolity czy konkurencyjny SZTUKA WOJENNA Marcin Kawałowski Realizacja koncepcji grup bojowych Unii Europejskiej...45 Płk dypl. Mirosław Banasik Misja unijnych grup bojowych Gen. bryg. pil. Andrzej Andrzejewski Kontyngenty sił powietrznych poza granicami kraju DOŚWIADCZENIA Gen. dyw. dr Krzysztof Załęski Wojsko Polskie w afgańskiej prewencji Ppłk rez. nawig. dr Roman Szustek Działania aeromobilne Ppłk dr Jeremiasz Ślipiec Alfred von Schlieffen: działalność wojskowa i teoretyczna Kmdr ppor Dariusz Kloskowski Wykorzystanie parametrów statystycznych w edukacji wojskowej Dr Beata Kloskowska WOJSKO I WYCHOWANIE Prof. dr hab.lech Wyszczelski Uczelnie wojskowe do 1945 roku Ppłk dr hab. Ryszard Kałużny Szkolnictwo wojskowe w okresie transformacji Gen. bryg. w st. spocz. prof. dr hab. Czesław Dęga Siła tradycji (refleksje oficera) Mjr dr Lesław Wełyczko Teoria wychowania w wojsku TECHNIKA I LOGISTYKA Płk Tomasz Chołuj Logistyka wielonarodowa Gen. bryg. dr Andrzej Szymonik Logistyka jako system pozyskiwania wyrobów obronnych

3 S P I S T R E Ś C I Gen. bryg. w st. spocz. inż. Włodzimierz Zieliński Outsourcing w wojsku Kmdr por. dr inż. Marek Jankiewicz Monitorowanie jednostek pływających Kmdr por. dr inż. Krzysztof Naus Kmdr por. dr Krzysztof Jurek Rozpoznawanie i neutralizacja min RECENZJE I OMÓWIENIA Magdalena Baran-Wojtachnio Aby prawda wyraźnie się ujawniła Dr Katarzyna Bieńkowska-Robak Nieznany Kamyk Ppłk dr inż. Marian Żuber Zagrożenie cywilizacyjne na początku XXI wieku Natalia Bloch Szkolenie młodzieży na potrzeby bezpieczeństwa państwa Anna Piszczatowska Ppłk dr Wojciech Horyń Economics and Management Ppłk dr Wojciech Horyń Defence and Strategy * * * Summary * * * Warunki zamieszczania artykułów adres: Redakcja Wojskowa z siedzibą w Warszawie, al. Jerozolimskie 97, Warszawa 60, sekretariat@ redakcjawojskowa.pl tel: tel: tel: tel: redaktor naczelny: Artur Bartkiewicz z-ca redaktora naczelnego: ppłk Lech Mleczko redaktor prowadzący : ppłk dr Wojciech Horyń zespół redakcyjny: Maria Janowska, Ryszard Sachaj, Barbara Szymańska; opracowanie stylistyczne: Renata Gromska, Katarzyna Pietraszek; projekt okładki: Marcin Dmowski; skład, łamanie i grafika: Jolanta Muszyńska; fotoedytor: Andrzej Witkowski. Tłumaczenie na jęz. ang. : Anita Kwaterowska. Egzemplarze czasopisma dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne. Artykuły zamieszczone w Kwartalniku Bellona są recenzowane. Zamówienia na prenumeratę przyjmują: Kolporter SA, prenumerata.warszawa@ kolporter.com.pl (73, 74, 71) infolinia ; Garmond Press, prenumerata.gpsa@ garmondpress.pl ; ; GLM Gajewski&Morawski projekt graficzny: Łukasz Kaugan/caStudio Skład komputerowy w Redakcji Wojskowej. Oddano do druku w sierpniu 2007 r. Druk ukończono we wrześniu 2007 r. Papier kredowany 115 g. Zam Drukarnia Wydawnictw Specjalnych Sztabu Generalnego WP, Warszawa 2007.

4 S P I S T R E Ś C I SECURITY OF THE REUBLIC OF POLAND Dorota Jatczak The Future of the Polish Armed Forces... 7 Col Włodzimierz Kozłowski Julian Kaczmarek, Prof. Current Trends in the European Security Policy Magdalena Mołek Security Strategy Concept Ewelina Kochanek Unconventional Sources of Energy Col (Ret) Czesław Marcinkowski, PhD European Armament Market: Homogeneous or Competitive? ART OF WAR Marcin Kawałowski EU Combat Groups...45 Col Mirosław Banasik Mission of EU Combat Groups BrigGen Pil Andrzej Andrzejewski The Air Forces Contingents Abroad EXPERIENCE MajGen Krzysztof Załęski, PhD The Polish Armed Forces in the Afghan Prevention LtCol (Ret) Roman Szustek, PhD Aeromobile Operations LtCol Jeremiasz Ślipiec, PhD Alfred von Schlieffen: Military and Theoretical Activity LtCmdr Dariusz Kloskowski Statistical Parameters in Military Education Beata Kloskowski, PhD ARMY AND EDUCATION Lech Wyszczelski, Prof. Military Schools until LtCol Ryszard Kałużny, PhD Higher Military Education in the Transformation Period BrigGen (Ret) Czesław Dęga, Prof. The Power of Tradition (Officer s Reflections) Maj Lesław Wełyczko, PhD Theory of Education in the Army TECHNICS AND LOGISTICS Col Tomasz Chołuj Multinational Logistics BrigGen Andrzej Szymonik, PhD Logistics as a System for Gaining Defence Materials BrigGen (Ret) Włodzimierz Zieliński Outsourcing in the Army...166

5 S P I S T R E Ś C I LtCmdr Marek Jankiewicz, PhD System of Monitoring Ship Traffic LtCmdr Krzysztof Naus, PhD LtCmdr Krzysztof Jurek, PhD Reconnaissance and Neutralization of Mines BOOK REVIEWS AND OTHER Magdalena Baran-Wojtachnio So the Truth that Comes Out is Clearer Katarzyna Bieńkowska-Robak, PhD The Unknown Kamyk LtCol Marian Żuber, PhD Civilization Threats at the Beginning of the 21 st Century Natalia Bloch Youth Education for the National Security Anna Piszczatowska LtCol Wojciech Horyń, PhD Economics and Management LtCol Wojciech Horyń, PhD Defence and Strategy * * * Summary * * * Terms of Publishing in the Magazine

6 Od redakcji Bezpieczeństwo jest jedną z podstawowych wartości, bez której trudno mówić o funkcjonowaniu społeczeństw. Tym bardziej w dobie globalizacji, gdy zacierają się granice między państwami (Unia Europejska), a przepływ kapitału i informacji jest bardzo szybki dzięki nieustannemu rozwojowi technologii informacyjnych. Nad tworzeniem odpowiednich warunków bezpieczeństwa w skali globalnej (świat, UE) czy lokalnej (Polska) czuwają agendy międzynarodowe oraz rządy wielu państw. Unia Europejska ulega ewolucji, co powoduje zmiany również w polityce bezpieczeństwa zaprezentował je J. Kaczmarek w artykule Nowe kierunki europejskiej polityki bezpieczeństwa. Problematykę bezpieczeństwa narodowego, uzależnioną od funkcjonowania sił zbrojnych, przedstawiali pracownicy Departamentu Transformacji MON w artykule Przyszłość sił zbrojnych. Uwadze polecam również publikację E. Kochanek z Biura Bezpieczeństwa Narodowego nt: Niekonwencjonalne źródło energii. W XXI wieku ciężar utrzymania pokoju i stabilizacji został przeniesiony poza granice kraju. Dlatego też niezmiernie ważne jest funkcjonowanie grup bojowych Unii Europejskiej. Problematyce tej są poświęcone artykuły M. Kawałowskiego, M. Banasika. Ważną rolę w dziedzinie bezpieczeństwa odgrywają siły powietrze, o czym szerzej napisał gen. A. Andrzejewski. Wpływ na kierunki rozwoju sił zbrojnych ma doświadczenie zdobyte w strefach działań zbrojnych, a także poza nimi. Ciekawe ujęcie tego tematu w artykułach generałów: K. Załęskiego, A. Szymonika, W. Zielińskiego oraz pułkownika T. Chołuja. W lipcu 2007 roku rozpoczął się kolejny etap reformy szkolnictwa wojskowego, która trwa nieustannie od czasu transformacji ustrojowej w Polsce. Nie jest to proces łatwy, tym bardziej że zmieniają się warunki działalności uczelni wyższych (proces boloński) oraz podlegają przeobrażeniom zadania wykonywane przez siły zbrojne (grupy bojowe UE, operacje antyterrorystyczne itp.). Dlatego warto na to spojrzeć retrospektywnie dokonali tego profesorowie: L. Wyszczelski, R. Kałużny, Cz. Dęga. Warto wiedzieć, że redakcja współpracuje z Uniwersytetem w Brnie, o czym informujemy w Recenzjach i omówieniach. Zapraszamy do lektury Kwartalnika Bellona oraz do wymiany poglądów i prezentacji wiedzy, a także doświadczenia naukowego i wojskowego na łamach naszego pisma. Wojciech Horyń Redaktor Prowadzący

7 Przyszłość Sił Zbrojnych RP DOROTA JATCZAK kierownik Zespołu Strategicznego Przeglądu Obronnego w Departamencie Transformacji MON. Absolwentka m.in. podyplomowego studium obronności państwa. Współautorka Raportu strategicznego przeglądu obronnego. płk WŁODZIMIERZ KOZŁOWSKI zastępca kierownika Zespołu Strategicznego Przeglądu Obronnego w Departamencie Transformacji MON. Absolwent WAT oraz podyplomowego studium operacyjno-strategicznego piechoty morskiej USA. Służył m.in. w misjach ONZ na Bliskim Wschodzie, PNPW przy SHAPE, PKW w Iraku. Przemiany polityczne i gospodarcze w kraju i w sąsiedztwie Polski, które dokonały się w ostatnich siedemnastu latach, przyniosły zasadniczą poprawę bezpieczeństwa państwa. Polska, dążąc do osiągnięcia poziomu najbardziej rozwiniętych gospodarczo państw, staje się znaczącym podmiotem polityki międzynarodowej. Członkostwo w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, a także współdziałanie w ramach ONZ, OBWE, Rady Europy i wielu innych organizacji międzynarodowych, zwielokrotnia zarówno poczucie bezpieczeństwa, jak i jego realne warunki. W bezpośrednim sąsiedztwie Polski nie ma jakichkolwiek otwartych międzynarodowych konfliktów zbrojnych. Procesy integracji politycznej i ekonomicznej sprawiły, że siły zbrojne, pozostając narzędziem polityki międzypaństwowej, zaczęły odgrywać na kontynencie europejskim mniejszą rolę niż w przeszłości. W rezultacie większość państw Europy zredukowała znacznie swój potencjał wojskowy i odchodzi od systemu obowiązkowej służby wojskowej na rzecz armii zawodowej. Przyszły kształt polskich sił zbrojnych, jako jednego z instrumentów polityki bezpieczeństwa państwa, powinien odpowiadać jej celom. Należy jednak zaznaczyć, że obecnie nie widać czytelnej, kompleksowej wizji rozwoju państwa w perspektywie kilkunastu czy kilkudziesięciu lat. Brakuje również prognozy strategicznych celów państwa. Dlatego też specjaliści resortu obrony, ze swą wiedzą i doświadczeniem, po to, aby opracować wizję przyszłych sił zbrojnych, muszą najpierw pokusić się o sporządzenie analiz warunków politycznych, społecznych, gospodarczych, w jakich będzie funkcjonować państwo za kilkanaście lat. Na tej podstawie dopiero można zdefiniować przyszłe wyzwania i zagrożenia jego bezpieczeństwa. A to z kolei pozwoli na określenie militarnych implikacji tych wyzwań i zagrożeń, opisanie charakteru przyszłego pola walki, operacji, w których będą uczestniczyć Siły Zbrojne RP, oraz zdolności zapewniających skuteczność w tych operacjach. Polska z roku na rok doskonali współpracę wojskową w ramach NATO, wspierając jego inicjatywy oraz uczestnicząc aktywnie w misjach sojuszniczych. W ramach doraźnie tworzonych koalicji państw bierzemy udział w operacjach antyterrorystycznych i stabilizacyjnych. Postępuje integracja w Unii Europejskiej. Coraz wyraźniej zarysowuje się konieczność bliskiego współdziałania państw członkowskich również w sferze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym także w ramach polityki obronnej. Proces tworzenia tej wspólnej polityki jest trudny, gdyż dotyka najczulszych elementów suwerenności państwowej. Wydaje się on jednak nieodwracalny. Ma przy tym ogromny wpływ na rozwój narodowych sił zbrojnych, narzucając współdziałanie i harmonizację w zakresie planowania obronnego, tworzenia doktryn obronnych, struktur dowodzenia, techniki wojskowej oraz szkolenia wojsk. Polskie siły zbrojne będą coraz pełniej uczestniczyły w tych procesach. W ostatnich latach w kraju, szczególnie w siłach zbrojnych, narastała świadomość konieczności przyspieszenia i racjonalizacji procesów rozwoju. Z jednej strony, biorąc pod uwagę technikę wojskową oraz wiele rozwiązań strukturalnych i organizacyjnych, jest dostrzegane zapóźnienie naszego wojska. Z drugiej z kolei, rozwój ekonomiczny kraju, w tym wzrost dochodu narodowego, stwarza szanse przyspieszenia pozytywnych przemian w wojsku. Jednakże praktyka planistyczna, widoczna w czasie przygotowywania kolejnych wieloletnich planów rozwoju sił zbrojnych, charakteryzowała się brakiem pełnego zbilansowania zamierzeń z możliwościami finansowymi państwa. Dominował sposób myślenia zgodny z interesami poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, z uszczerbkiem dla wspólnych rozwiązań systemowych, służących całej armii. Procesy planistyczne w Wojsku Polskim nie były w pełni zharmonizowane z planowaniem Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, co stało się szczególnie widoczne po przyjęciu przez NATO dziesięcioletniego okresu planistycznego.

8 Według Global Strategic Trends Programme , prawdopodobieństwo konfliktu zbrojnego pomiędzy państwami europejskimi jest znikome z uwagi na postępujące procesy integracyjne. Może ono wzrosnąć nieznacznie po roku 2030 na tle walki o dostęp do surowców, źródeł wody i żywności lub w rezultacie istotnych zmian demograficznych. Bezpieczeństwo RP W sojuszniczej oraz unijnej koncepcji zapewnienia bezpieczeństwa podkreśla się znaczenie podejmowania działań na rzecz stabilizacji i pokoju w rejonach położonych również poza obszarem odpowiedzialności sojuszu z dala od kontynentu europejskiego. Zostało to zaakceptowane także przez Polskę, co oznacza konieczność istotnego przewartościowania akcentów w polskiej strategii narodowej. W ślad za tym niezbędne jest dokonanie transformacji sił zbrojnych, która między innymi powinna objąć zmianę dyslokacji jednostek, struktur organizacyjnych, w tym dowodzenia, nakreślić nowe kierunki rozwoju techniki wojskowej oraz metody szkolenia wojsk. Przedstawione w dalszej części artykułu rozważania są oparte między innymi na wynikach strategicznego przeglądu obronnego (SPO). Zakończony w połowie 2006 roku przegląd był pierwszą i jak dotychczas jedyną w naszym państwie próbą kompleksowej analizy wojskowej sfery obronności i określenia kształtu sił zbrojnych w perspektywie roku Wskazał on kierunki przekształceń na najbliższych piętnaście latach oraz zdefiniował siły, środki i zdolności niezbędne do obrony Polski i jej aktywnego udziału w operacjach NATO i UE. Wypracowana w ramach SPO wizja transformacji wojska miała zapewnić jego harmonijny rozwój, przy założonym poziomie wydatków obronnych, i doprowadzić do takiej jego przebudowy, aby jak najlepiej spełniało ono narodowe oraz sojusznicze wymagania obronne. Przygotowany raport SPO nie doczekał się jednak rangi oficjalnego dokumentu ministerialnego. Co więcej, spotkał się z kontrowersyjnymi, często pozamerytorycznymi opiniami i ocenami. Jednakże obecnie to właśnie on jest jedynym dokumentem analitycznym, będącym podstawą rozważań o przyszłym kształcie Wojska Polskiego. Raport SPO oraz opracowana w Departamencie Transformacji MON Wizja Sił Zbrojnych RP 2030 są dokumentami, z których korzystali autorzy niniejszego opracowania. Oczekują oni, że przedstawiona prognoza przyszłych Sił Zbrojnych RP zainicjuje dyskusję nie tylko w środowisku wojskowym i przyczyni się do powstania pełnej koncepcji Sił Zbrojnych RP Mogłaby to być podstawa do wypracowania strategii przekształceń naszego wojska, jaką należy przyjąć, aby odpowiadało one przyszłym potrzebom obronnym państwa. Prognoza środowiska bezpieczeństwa Z analizy istniejących narodowych i sojuszniczych dokumentów strategicznych 1 wynika, że na przełomie drugiej i trzeciej dekady XXI wieku czynnikami determinującymi rozwój sytuacji międzynarodowej będzie przede wszystkim pogłębiająca się globalizacja stosunków politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych, wzrost znaczenia politycznego, militarnego i gospodarczego państw Azji i Ameryki Południowej (Chiny, Indie, Brazylia), dalsza integracja państw wspólnoty europejskiej, w tym w sferze polityki bezpieczeństwa. Przyszłe wyzwania i zagrożenia będą występować na tle pogłębiających się różnic w rozwoju ekonomiczno-cywilizacyjnym państw i regionów oraz przeobrażeń w środowisku naturalnym, wynikających z głębokich zmian klimatycznych (np. pustynnienie, zalewanie obszarów przybrzeżnych), których skutki odczujemy również w Europie oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Zjawiska te na większą niż dziś skalę przyczynią się do ograniczenia dostępu do dóbr podstawowych (woda, żywność). Narastające dysproporcje w rozwoju cywilizacyjnym regionów będą powodować migracje znacznych grup ludności pomiędzy państwami. Skutki zmian klimatycznych mogą sprawić, że również w ramach państw ludność będzie się przemieszczać, co w skrajnych wypadkach może skutkować destabilizacją struktur państwowych. Spadek liczby ludności w krajach europejskich w połączeniu z migracjami ludności z państw dotkniętych narastającą biedą, konfliktami lub gwałtownymi zmianami środowiska naturalnego może przyczynić się do naruszania struktur społecznych państw europejskich, powstawania ekstremistycznych ruchów religijnych i etnicznych oraz potęgowania, odczuwalnych już dziś, negatywnych zjawisk społecznych, takich jak przestępczość zorganizowana i terroryzm. Istotnym zagrożeniem dla państw wysoko rozwiniętych i rozwijających się staną się zakłócenia w dostawach surowców energetycznych. Źródłem przyszłych zagrożeń, które mogą oddziaływać na bezpieczeństwo obszaru euroatlantyckiego, pozostaną nadal konflikty etniczne, zadawnione i nierozwiązane spory między państwami, funkcjonowanie państw autorytarnych oraz państw w stanie rozkładu. 1 Global Strategic Trends Programme ; NATO Strategic Vision; Strategia bezpieczeństwa RP. Warszawa 2003; Strategia wojskowa RP. Warszawa 2004.

9 Bezpieczeństwo RP Na tym tle, tak jak i dziś, będą występowały napięcia, kryzysy lub konflikty zbrojne, co z kolei będzie destabilizować sytuację w rejonie konfliktu oraz stanie się pożywką dla pozapaństwowych organizacji terrorystycznych i przestępczości zorganizowanej. Wyzwanie przyszłości to również intensywny postęp naukowo-techniczny, zwłaszcza w dziedzinie informatyki, biologii, elektroniki i cybernetyki, inżynierii materiałowej oraz nanotechnologii. Rozwój technik wymiany informacji, coraz powszechniejszy dostęp do źródeł informacji ułatwi pozyskiwanie między innymi istniejących już, aczkolwiek pilnie strzeżonych, technologii nuklearnych, państwom niestabilnym, autorytarnym i organizacjom terrorystycznym, a także ich wykorzystanie w konfliktach zbrojnych lub atakach terrorystycznych. Bezpieczeństwu państw coraz bardziej będą zagrażać wyrafinowane, trudne obecnie do sprecyzowania, zagrożenia asymetryczne. Nastąpi renesans stosowania najprostszych, klasycznych środków i metod walki. Względnie łatwo będzie można wykorzystać jako cele i środki ataku obiekty infrastruktury przemysłowej oraz wytwory cywilizacji. Będzie narastać prawdopodobieństwo pozyskania przez organizacje terrorystyczne technologii wytwarzania broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia. Zwiększa to możliwości stron stosujących asymetryczne metody walki oraz prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłych konfliktach stosunkowo dużych strat, zwłaszcza wśród ludności cywilnej. Utrzymanie globalnego znaczenia Europy oraz bezpieczeństwo kontynentu będą uzależnione przede wszystkim od stopnia integracji państw w ramach Unii Europejskiej oraz woli współpracy wojskowej państw NATO. Jednym z wyróżników bezpieczeństwa europejskiego będzie postępujący wzrost zdolności wojskowych Unii oraz doskonalenie zdolności operacyjnych NATO. Jest to proces ciągły, który dzięki integracji będzie trwać również wtedy, gdyby w perspektywie kilkunastu lat doszło w Europie do powstania tylko jednej organizacji bezpieczeństwa i obrony. Może on zostać osłabiony jedynie w wypadku negatywnych przemian w relacjach między USA a Europą. 2 Sytuacja geopolityczna w bezpośrednim otoczeniu Polski pozostanie stabilna. Postępujący proces integracji politycznej i gospodarczej państw europejskich ogranicza możliwość powstawania napięć, mogących w nadchodzących latach doprowadzić w Europie do konfliktu zbrojnego na dużą skalę. Polska nie może jednak nie dostrzegać tendencji występujących ostatnio w polityce Rosji. Dotyczy to przede wszystkim polityki energetycznej tego państwa, która staje się narzędziem wywierania presji ekonomicznej. Jeśli ich charakter okaże się trwały, to musimy być przygotowani na możliwość pojawienia się napięć i kryzysów lokalnych w bliskim otoczeniu naszego kraju. Mogą one wymagać interwencji NATO lub Unii Europejskiej. Dynamika opisanych zjawisk oraz ich potencjalne destrukcyjne skutki zmuszą społeczność międzynarodową, w tym organizacje bezpieczeństwa zbiorowego, do szybkiego i skutecznego reagowania na zagrożenia wszystkimi możliwymi środkami, w tym wojskowymi. Środowisko operacyjne 2030 Uwzględniając powyższe rozważania, należy stwierdzić, że w przyszłości bezpieczeństwo narodowe będzie w znacznie większej mierze uzależnione od stopnia stabilizacji regionów oddalonych od terytorium Polski. W kontekście przewidywanych wyzwań i zagrożeń koncepcja bezpieczeństwa państwa będzie wykraczać poza tradycyjne pojmowanie obrony terytorium. Zapewnienie bezpieczeństwa będzie wymagać podejmowania działań Fot. 1. Przyszłe operacje będą prowadzone w obecności mediów oraz różnorodnych organizacji cywilnych międzyrządowych i pozarządowych (fot. J. Rybak) 2 O. Osica: Bezpieczeństwo Polski w obliczu zmierzchu idei atlantyckiej. Zeszyty Naukowe AON 2007 nr 1(66).

10 WYJAŚNIENIE NR 1 Asymetria w sferze bezpieczeństwa narodowego i działań militarnych oznacza działanie, organizowanie, myślenie odmienne od przeciwnika w celu maksymalnego zwiększenia własnej przewagi, wykorzystania słabości przeciwnika, przejęcia inicjatywy, ewentualnie zdobycia większej swobody działania. Bezpieczeństwo RP innych od dotychczasowych. Będą one obejmować przede wszystkim przedsięwzięcia polityczne, ekonomiczne i wojskowe z zakresu reagowania na wszelkiego rodzaju sytuacje nadzwyczajne. Z analizy wspomnianych już dokumentów narodowych i sojuszniczych oraz ocen ekspertów wynika, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat prawdopodobieństwo wystąpienia w Europie konfliktu na dużą skalę jest stosunkowo małe. Jednakże w planowaniu rozwoju Sił Zbrojnych RP nie można go całkowicie pomijać. Stąd należy przyjąć, że w rozważanej perspektywie czasowej, NATO nie zaniecha całkowicie przygotowań do prowadzenia operacji o dużej skali na mocy art. 5 traktatu waszyngtońskiego. Również państwa europejskie sojuszu nie zrezygnują z przygotowań swych sił zbrojnych do prowadzenia takich operacji obronnych. Nie można także wykluczyć, że podobne będą prowadzone w ramach Unii Europejskiej lub doraźnie tworzonych koalicji. Podobnie jak dziś, również w przyszłości polityka bezpieczeństwa Polski będzie zakładać kompleksowe, w tym militarne, przeciwstawianie się zagrożeniom bez względu na miejsce, z którego oddziaływają one na obszar euroatlantycki. I dlatego Siły Zbrojne RP, pozostając jednym z zasadniczych narzędzi polityki bezpieczeństwa państwa, będą przede wszystkim uczestniczyć w operacjach sojuszniczych (NATO, UE) lub koalicyjnych, prowadzonych w rejonach występowania tych zagrożeń, w tym również poza wspomnianym obszarem. Będą to różnorodne, wielonarodowe operacje sił połączonych, począwszy od operacji humanitarnych (ewakuacja, pomoc w wypadku klęsk żywiołowych lub katastrof), przez działania prewencyjne zapobiegające wybuchowi konfliktu, operacje pokojowe (utrzymania i wymuszania pokoju), zwalczania terroryzmu, po operacje wysokiej intensywności, a następnie operacje stabilizacyjne. Przeciwnikiem SZRP w przyszłych operacjach mogą być między innymi ugrupowania terrorystyczne, rebelianckie lub paramilitarne, stosujące asymetryczne sposoby walki. (1) Będą one wykorzystywać proste, chałupnicze metody produkcji broni, jak też coraz łatwiejszy dostęp do najnowszych technologii, przede wszystkim wymiany informacji oraz wytwarzania broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia. Celem strony przeciwnej będzie atakowanie słabych punktów naszego wojska oraz osłabienie jego morale. Przewaga technologiczna polskiej armii w walce z takim przeciwnikiem może być niwelowana z uwagi na fakt, że będzie on działać w dogodnym znanym sobie środowisku. Należy też zakładać, że dla osiągnięcia swych celów przeciwnik nie będzie stosował się do postanowień międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych. W przyszłych operacjach będzie się dążyć do osiągnięcia strategicznych celów polityczno-wojskowych przez neutralizację elementów o zasadniczym znaczeniu dla systemu obronnego przeciwnika, uniemożliwienie mu prowadzenia działań lub ograniczenie swobody ich prowadzenia i osłabienie jego woli walki. Powodzenie tych operacji nie zawsze będzie jednoznaczne ze zniszczeniem sił przeciwnika bądź opanowaniem jego terytorium. Coraz bardziej będzie ono funkcją kompleksowego i skoordynowanego wykorzystania w walce również pozawojskowych sił, środków i mechanizmów oddziaływania, to znaczy niektórych cywilnych struktur państwa lub podmiotów pozapaństwowych, i w ten sposób będzie się osiągać końcowy efekt strategiczny. 3 Aby tego dokonać, konieczne będzie uwzględnienie tych struktur na wszystkich szczeblach dowodzenia i we wszystkich fazach konfliktu w procesie planowania, przygotowania i prowadzenia działań, oraz ich powiązanie informacyjne dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii informatycznych. W zasadniczy sposób zmienią się również warunki i charakter przyszłych operacji. Potencjalny przeciwnik, wykorzystując efekty postępu w nauce i rozwoju technologii wojskowych, będzie dysponować coraz liczniejszymi systemami nowoczesnego uzbrojenia i sprzętu, o coraz lepszych parametrach i większych możliwościach. Dotyczy to zarówno klasycznych operacji bojowych, jak i działań asymetrycznych. Ocenia się, że w przyszłych konfliktach asymetrycznych lub atakach terrorystycznych wzrośnie prawdopodobieństwo użycia broni masowego oddziaływania, na przykład biologicznej, chemicznej, jądrowej lub radiologicznej. Wzrośnie dynamika i zasięg przyszłych operacji. Nowoczesne, o lepszych parametrach technicznych środki transportu wojsk oraz wspomagane informatycznie rozwiązania organizacji transportu w zdecydowany sposób poprawią mobilność sił zbrojnych w skali strategicznej (globalnej) oraz operacyjnej na teatrze działań. Poprawi się więc możliwość reagowania na zagrożenia na odległych obszarach, stan zabezpieczenia logistycznego ope- 3 Effect Based Approach Concept. NATO Strategic Vision

11 Bezpieczeństwo RP racji oraz dynamika ich prowadzenia. Działania często będą się składać z wielu mniejszych operacji połączonych i będą prowadzone równocześnie w trzech wymiarach: lądowym, morskim i powietrznym. Coraz powszechniejsze będzie wykorzystanie przestrzeni informatycznej jako kolejnego obszaru prowadzenia działań. 4 W przyszłości zostanie w tym celu wykorzystana również przestrzeń kosmiczna. Przyszłe operacje nie ograniczą się jedynie do etapu intensywnych walk. Zakłada się, Bezpieczeństwo Europy będzie uzależnione od stopnia integracji w ramach Unii Europejskiej oraz woli współpracy wojskowej państw NATO. że będzie on stosunkowo krótki, natomiast następujący po nim etap stabilizacji może trwać latami. SZRP uczestniczące w operacji, po wykonaniu zadań typowo wojskowych będą brać udział w odbudowie lokalnych struktur władzy oraz infrastruktury w rejonie konfliktu. Nie można też wykluczyć, że w rejonie konfliktu operacja będzie miała charakter kompleksowy na jednym terenie będą prowadzone działania zbrojne, na przykład antyterrorystyczne, a na innym natomiast będzie odbudowywana infrastruktura oraz będą podejmowane działania porządkowo-ochronne, typu policyjnego. Operacje te będą prowadzone w obecności mediów oraz, zwłaszcza w fazie stabilizacji, różnorodnych organizacji cywilnych międzynarodowych i pozarządowych. Siły zbrojne powinny więc wypracować odpowiednie reguły współpracy z tymi organizacjami, oparte na przejrzystych zasadach otwartości i rygorystycznym przestrzeganiu międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych. Jednocześnie muszą one podjąć działania w celu niedopuszczenia przeciwnika do przejęcia inicjatywy w kształtowaniu sposobu odbierania konfliktu przez społeczność międzynarodową. Zaniechanie tego może stać się dodatkowym elementem oddziaływania na wolę udziału w operacji kierownictwa naszego państwa i społeczeństwa oraz na morale sił zbrojnych. W przyszłości, z uwagi na coraz powszechniejszy dostęp do informacji, w tym pochodzących od przedstawicieli organizacji międzynarodowych z rejonu konfliktu, operacje będą w znacznie większym stopniu niż obecnie monitorowane przez międzynarodową opinię publiczną. Doświadczenia z Iraku i Afganistanu pokazują, że każdy, nawet niezamierzony, incydentalny przypadek łamania prawa konfliktów zbrojnych niesie określone konsekwencje natury politycznej i wojskowej. Zagraża przy tym osiągnięciu politycznych i wojskowych celów operacji. Coraz częściej władze państw będą pod presją pozyskania poparcia społecznego dla podejmowanych działań militarnych, osiągnięcia w nich szybkiego sukcesu i ich zakończenia. W tej sytuacji dowództwa sił uczestniczących w operacjach będą zmuszone do szybkiego i skutecznego prowadzania działań, a dla zapewnienia w nich sukcesu koniecznością stanie się również bliska współpraca wojsk z mediami oraz innymi organizacjami cywilnymi tam działającymi. Potrzeba uzyskania w społeczności międzynarodowej poparcia politycznego dla prowadzenia operacji, pozyskania własnej opinii publicznej oraz ludności w rejonie konfliktu może narzucać pewne ograniczenia w sposobie prowadzenia działań. Istotnym elementem w przyszłych operacjach będzie ograniczenie do minimum strat własnych oraz wśród ludności cywilnej, a także zniszczeń infrastruktury. Coraz powszechniejsze będzie więc użycie środków precyzyjnego rażenia oraz stosowanie systemów broni, które nie powodują utraty życia, zwłaszcza w operacjach o charakterze asymetrycznym. W przyszłych działaniach wzrośnie zasięg oddziaływania środków walki będących w wyposażeniu wojsk, co umożliwi obezwładnianie celów bez konieczności bezpośredniego kontaktu bojowego. W tym kontekście trzeba wspomnieć o powszechnym wykorzystaniu technologii cyfrowych oraz automatyzacji i robotyzacji sił zbrojnych. Wprowadzane do wyposażenia wojsk bezzałogowe platformy lądowe, powietrzne i morskie będą używane wszędzie tam, gdzie klasyczne systemy uzbrojenia niosą zbyt due ryzyko strat ludzkich. Systemy bezzałogowe nie tylko będą służyć śledzeniu i rozpoznaniu, lecz będą również pełnić funkcję środków uderzeniowych. Czynniki te wpłyną w znaczący sposób na opracowanie i wdrożenie nowych koncepcji działania i użycia systemów uzbrojenia i wyposażenia. Będą one dla nas również wyzwaniem i zagrożeniem, gdyż strona przeciwna, dzięki dostępowi do nowoczesnych technologii, uzyska nowe możliwości oddziaływania operacyjnego na nasze siły zbrojne. Z doświadczeń ostatnich lat wynika, że w rejonach konfliktów (Bałkany, Irak, Timor Wsch., Bliski Wschód, Sudan) działają agendy ONZ, np. przedstawicielstwa Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców (UNHCR), Czerwonego Krzyża lub Półksiężyca, a także przedstawiciele pozarządowych organizacji humanitarnych i pomocowych (np. Lekarze bez Granic, organizacje humanitarne). Tak będzie również w przyszłości. Ponadto w rejonach konfliktów w fazie odbudowy będą funkcjonować rekonstruowane, lokalne struktury władzy. 4 Operacja NATO na Bałkanach (marzec 1999 r.) oraz ataki na systemy informatyczne Estonii (marzec/kwiecień 2007 r.). 11

12 Bezpieczeństwo RP Ogromny wpływ na charakter przyszłych operacji Sił Zbrojnych RP będzie wywierać powszechna informatyzacja i towarzysząca jej rewolucja technologiczna w dziedzinie wspomagania procesów decyzyjnych. Wykorzystanie w armii nowoczesnych technologii informatycznych w procesie kierowania, dowodzenia, rozpoznania oraz śledzenia celów zapewni możliwość szybkiego pozyskiwania, przetwarzania i dystrybucji danych. Umożliwi pełne zobrazowanie sytuacji operacyjnej oraz zapewni informacyjną i decyzyjną przewagę nad przeciwnikiem. Technologie te pozwolą na skrócenie czasu wykrycia i identyfikacji celów, wypracowanie sposobu reakcji oraz ich neutralizację. Sukces operacji będzie zależeć między innymi od możliwości niezakłóconej wymiany informacji pomiędzy jej uczestnikami (rodzajami sił zbrojnych, strukturami cywilnymi) oraz od wygenerowania wspólnego obrazu sytuacji operacyjnej. Umożliwi to integracja systemów informatycznych i powiązanie ich w bezpieczną sieć informatyczną, czyli tak zwane usieciowienie sił. W przyszłości więc siły zbrojne będą działały w warunkach sieciocentrycznego pola walki, opartego na możliwości gromadzenia, przetwarzania, przechowywania i rozpowszechniania informacji pomiędzy poszczególnymi uczestnikami operacji. Przewaga technologiczna nad potencjalnym przeciwnikiem oraz osiągniecie zdolności do działania w środowisku sieciocentrycznym będzie warunkiem uzyskania przewagi informacyjnej i decyzyjnej. Pozwoli to na przekazywanie dowódcom wszystkich szczebli informacji o środowisku operacyjnym w postaci jednolitego zintegrowanego obrazu operacyjnego w czasie rzeczywistym lub zbliżonym do rzeczywistego. Umożliwi właściwą ocenę sytuacji i szybkie podjęcie właściwych decyzji. W efekcie zwiększy się świadomość sytuacyjna dowódców, wzrośnie skuteczność dowodzenia i prowadzenia działań, chociaż będą zaangażowane stosunkowo małe siły. Istotne jest to, że ograniczy się straty własne. Przyszłe wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa będą wymagały nowych sposobów myślenia, planowania i organizacji działań. Wymogiem będzie również to, aby jedno z narzędzi zapewnienia bezpieczeństwa państwa, jakim są jego siły zbrojne, posiadało odpowiednie zdolności operacyjne, pozwalające na realizację tych zadań. Fot. 2. Wojska lądowe pozostaną w perspektywie roku 2030 zasadniczym rodzajem Sił Zbrojnych RP (fot. J. Wiśniewski) 12

13 Przyszłe Siły Zbrojne RP Bezpieczeństwo RP Nowe wyzwania i zagrożenia oraz ich wojskowe implikacje zdecydowanie wpłyną na zadania, zdolności operacyjne oraz organizację i sposób funkcjonowania Wojska Polskiego. Wymuszą one konieczność osiągnięcia przez siły zbrojne odpowiednich parametrów planowania, organizowania i prowadzenia operacji. Należy sądzić, że w najbliższych dwudziestu latach zadania te nie ulegną zasadniczym zmianom. Inne natomiast pojawią się narzędzia, którymi będzie dysponować wojsko, aby je wykonać. Oceniamy, że w 2030 roku, podobnie jak dziś, Siły Zbrojne RP będą realizować trzy zasadnicze grupy zadań. Pomimo głębokich procesów integracyjnych w Europie, Wojsko Polskie musi być przygotowywane do skutecznego przeciwstawienia się zagrożeniu agresją z zewnątrz. Stąd też zadanie zapewnienia bezpieczeństwa państwa i przeciwstawienie się agresji będzie nadal najważniejsze. Potencjał polskich sił zbrojnych musi więc zagwarantować możliwość wypełnienia zasadniczej funkcji, jaką jest odstraszanie potencjalnego przeciwnika, a w wypadku wybuchu konfliktu na dużą skalę wojsko musi być zdolne zwiększyć ten potencjał oraz być gotowe do wykonania zadań wynikających z przynależności państwa do sojuszy międzynarodowych. Pogłębiająca się integracja europejska, w tym sojusznicze zobowiązania Polski, spowodują, że środek ciężkości w wykonywaniu zadań przez Siły Zbrojne RP przesunie się ku wszelkiego rodzaju zadaniom stabilizacyjno- -pokojowym oraz związanym z pomocą humanitarną. W przyszłości więc wiele bieżących zadań podejmowanych przez nasze wojsko będzie obejmowało udział w procesie stabilizacji międzynarodowej. Kolejną grupą zadań SZRP będzie wsparcie struktur cywilnych państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa i pomoc społeczeństwu. Z uwagi na charakter przyszłych zagrożeń walka z nimi będzie domeną służb cywilnych, odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa. W zwalczaniu tych zagrożeń siły zbrojne będą wspierać struktury cywilne lub przejmować główne zadania walki z powyższymi zagrożeniami wtedy, gdy możliwości struktur cywilnych okażą się niewystarczające (np. w wypadku zagrożeń terrorystycznych). Polskie wojsko musi więc posiadać odpowiedni potencjał do wykonania wszystkich przypisanych mu zadań w kraju i poza jego granicami. Oprócz gotowości do realizacji zobowiązań wynikających z art. 5 traktatu waszyngtońskiego, Wojsko Polskie musi być przygotowane, w zdecydowanie większym stopniu niż dziś, do udziału w ekspedycyjnych operacjach wielonarodowych połączonych sił zadaniowych kierowanych przez NATO, UE, ONZ lub koalicje państw. Zakłada się, że w 2030 roku siły zbrojne przekroczą sojusznicze wskaźniki dostępności sił (tzw. cel Robertsona w wypadku wojsk lądowych, lub o ile zostaną zdefiniowane podobne wskaźniki dla sił powietrznych, marynarki wojennej oraz wojsk specjalnych). (2) Między innymi dzięki temu będą w stanie wydzielić do tych operacji odpowiednio silny kontyngent wojskowy. Najczęściej będą to operacje niskiej intensywności, co wynika z charakteru przyszłych zagrożeń oraz nowego podejścia państw do zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Będą to zarówno operacje humanitarne (ewakuacyjne, pomocy w wypadku klęsk żywiołowych lub katastrof), działania prewencyjne zapobiegające wybuchowi konfliktu, na przykład demonstracje siły czy też mniej lub bardziej intensywne działania bojowe, a następnie operacje stabilizacyjne. Mogą to też być operacje pokojowe (utrzymania i wymuszania pokoju), antyterrorystyczne lub inne działania wysokiej intensywności. Analiza doświadczeń z przebiegu współczesnych konfliktów wskazuje na konieczność przygotowania Sił Zbrojnych RP do ich odmiennego niż obecnie charakteru. Zakłada się, że będą one prowadzone poza granicami kraju, w znacznych odległościach od macierzystych baz. Jak wspomniano, w tego typu operacjach po krótkotrwałym okresie walk nastąpi prawdopodobnie znacznie dłuższy okres stabilizacji. Nasza armia musi więc być przygotowana zarówno do prowadzenia intensywnych walk, jak też po ich zakończeniu do wsparcia procesu odbudowy i stabilizacji sytuacji w rejonie konfliktu. W całym spektrum przebiegu tych operacji Wojsko Polskie musi być gotowe do prowadzenia działań w warunkach konfliktu asymetrycznego. Obecnie trudno jest precyzyjnie określić liczebność i struktury organizacyjne polskiej armii w trzeciej dekadzie bieżącego stulecia. Z pewnością będą one funkcją przyszłych potrzeb obronnych państwa, zadań przewidywanych dla sił zbrojnych oraz zmian jakościowych w ich uzbrojeniu i wyposażeniu. Ze względu na niewielkie prawdopodobieństwo prowadzenia działań zbrojnych na szeroką skalę w najbliższym otoczeniu Polski oraz wzrost zdolności operacyjnych naszego wojska, wynikający z postępu w dziedzinie technologii wojskowych, będzie możliwe ograniczenie liczebności armii bez negatywnych konsekwencji dla zdolności wykonywania przypisa- WYJAŚNIENIE NR 2 Cel Robertsona przewiduje, że w państwach NATO wskaźnik dostępności sił lądowych powinien wynosić 40% i 8%. Oznacza to, że państwa te powinny posiadać 40% sił zdolnych do przerzutu w rejon ewentualnej operacji sojuszniczej oraz 8% gotowych do natychmiastowego użycia lub zaangażowanych już w operacje poza granicami kraju. 13

14 Bezpieczeństwo RP nych jej zadań. W ciągu najbliższych lat pogłębi się też integracja rodzajów sił zbrojnych, a jednostki bojowe, wsparcia i zabezpieczenia przyjmą strukturę modułową. Pozwoli to na elastyczne tworzenie zgrupowań bojowych sił połączonych, zgodnie z potrzebami operacji. W tym czasie zgrupowania te osiągną zdolności do prowadzenia operacji połączonych poza granicami kraju. Zakładamy, że w roku 2030 w skład Sił Zbrojnych RP powinny wchodzić: wojska Fot. 3. W 2030 roku wojska specjalne będą siłami o najwyższej gotowości operacyjnej (fot. A. Rawski) lądowe, siły powietrzne, marynarka wojenna oraz wojska specjalne, wspierane przez żandarmerię wojskową. Z uwagi na specyficzny charakter zadań zakładamy, że nadal będą funkcjonować takie komponenty wsparcia i zabezpieczenia, jak Dowództwo Garnizonu Warszawa, szkolnictwo wojskowe oraz wojskowa służba zdrowia. Wojska lądowe pozostaną zasadniczym rodzajem Sił Zbrojnych RP. Ich struktura pozwoli na tworzenie, w zależności od potrzeb operacyjnych, komponentu lekkiego, przeznaczonego do udziału w operacjach niskiej intensywności, na przykład pokojowych, stabilizacyjnych i humanitarnych, oraz działaniach zabezpieczających wejście do walki pozostałych komponentów. Tworzony może być również komponent średni, który będzie w stanie prowadzić działania o niskiej i wysokiej intensywności, oraz komponent ciężki, przeznaczony przede wszystkim do działań o wysokiej intensywności. Z uwagi na zwiększający się potencjał bojowy wojsk lądowych będzie wzrastać efektywność operacyjna sił lekkich. Umożliwi to wykonywanie zadań przeznaczonych dotychczas dla jednostek cięższych. Komponent lekki będzie wyposażony w kołowe transportery opancerzone nowej generacji, mobilne systemy wsparcia bojowego (rozpoznania, artyleryjskie, inżynieryjne, przeciwlotnicze itp.) oraz systemy zabezpieczenia logistycznego i medycznego, instalowane na pojazdach kołowych o wysokiej mobilności oraz na pojazdach ogólnego przeznaczenia. Zakładamy, że w strukturze brygady, a w brygadach wysokiej gotowości również batalionu, będą środki oddziaływania powietrznego, co umożliwi tym jednostkom prowadzenie działań w wymiarze powietrzno-lądowym. Siły powietrzne będą przeznaczone do obrony przestrzeni powietrznej kraju i teatru działań, rozpoznania i walki elektronicznej, wsparcia innych rodzajów sił zbrojnych, w tym precyzyjnego rażenia celów oraz zabezpieczenia transportu wojsk. W skład sił powietrznych będą wchodzić wojska lotnicze z lotnictwem taktycznym i specjalnym oraz wojska obrony przeciwlotniczej i radiotechniczne. W 2030 roku siły powietrzne będą dysponowały samolotami bojowymi i szkolno-bojowymi oraz specjalistycznymi, w tym bezzałogowymi statkami powietrznymi, oraz pododdziałami wsparcia bojowego i zabezpieczenia logistycznego, które pozwolą na efektywny udział kontyngentów sił powietrznych w operacjach ekspedycyjnych. Do 2030 roku zostaną one wyposażone w systemy rakietowe małego zasięgu do osłony baz lotniczych, średniego zasięgu do osłony obiektów o znaczeniu strategicznym, w tym do zwalczania pocisków manewrujących i rakiet balistycznych. Potencjał marynarki wojennej w 2030 roku umożliwi prowadzenie skutecznych działań na obszarach wodnych, między innymi ochronę morskich linii zaopatrzeniowych i komunikacyjnych. Siły marynarki będą zdolne do tworzenia morskich zespołów zadaniowych, udziału w takich zespołach oraz do transportu i zaopatrywania kontyngentów sił ekspedycyjnych. Ponadto będą zdolne do rozpoznania obszarów morskich oraz strefy przybrzeżnej, wsparcia ogniowego operacji lądowych, wsparcia operacji sił specjalnych, prowadzonych przeciwko obiektom morskim lub lądowym. Marynarkę wojenną będą tworzyły siły okrętowe w składzie dywizjonów okrętów bojowych i pomocniczych, siły lotnicze, w tym bezzałogowe środki rozpoznawcze, siły zwalczania okrętów podwodnych, ratownictwa oraz transportowe, a także brzegowe jednostki wsparcia i zabezpieczenia. 14

15 W 2030 roku wojska specjalne, dzięki wzrostowi liczebności, wyposażeniu w nowoczesne systemy uzbrojenia i sprzętu oraz surowym kryteriom selekcji personelu będą siłami o najwyższej gotowości operacyjnej i dostępności. Będą prowadzić działania na rzecz Wojska Polskiego oraz sojuszników lub koalicjantów na lądzie, morzu, w powietrzu i w cyberprzestrzeni, wsparte przez przedsięwzięcia psychologiczne. W zależności od charakteru operacji sojuszniczej mogą stanowić zasadniczy komponent sił ekspedycyjnych. Będą wykorzystywane również do wsparcia sił w operacjach połączonych, a w walce z przeciwnikiem stosującym asymetryczne formy walki będą zasadniczym rodzajem wojsk. Wymagania przyszłego pola walki oraz uwarunkowania społeczne wymuszą posiadanie przez Polskę całkowicie profesjonalnych, zawodowych sił zbrojnych. W czasie pokoju będą one zdolne do wykonywania zadań wynikających z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz do wypełniania sojuszniczych i międzynarodowych zobowiązań naszego kraju. Profesjonalna armia zapewni wymagany potencjał bojowy, niezbędny do powstrzymania ewentualnego agresora do czasu wsparcia przez siły NATO. W wypadku groźby agresji lub konfliktu zbrojnego na dużą skalę potencjał wojska będzie powiększany dzięki wykorzystaniu narodowych sił rezerwowych. Oceniamy, że warunkiem skuteczności operacyjnej przyszłych polskich sił zbrojnych będzie osiągnięcie przez nie zdolności operacyjnych, adekwatnych do prognozowanych zagrożeń, pozwalających na skuteczny udział we wszystkich przewidywanych operacjach. Zdolności operacyjne przyszłych Sił Zbrojnych RP Warunki prowadzenia przyszłych działań narzucają polskim siłom zbrojnym konieczność osiągnięcia rozbudowy bądź udoskonalenia najważniejszych, z punktu widzenia skutecznego wykonywania zadań, zdolności operacyjnych. Potrzeba posiadania określonych zdolności wynika z poziomu ambicji wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej, zobowiązań sojuszniczych i międzynarodowych, a także konieczności udziału komponentów Sił Zbrojnych RP w wielonarodowych operacjach połączonych na terytorium kraju oraz poza jego granicami. Skuteczność zaangażowania Wojska Polskiego w operacje ekspedycyjne wielonarodowych sił połączonych sojuszniczych lub koalicyjnych będzie wymagać pełnej interoperacyjności naszych jednostek z siłami sojuszników lub koalicjantów na wszystkich Bezpieczeństwo RP szczeblach dowodzenia. Zasadniczym wyzwaniem będzie osiągnięcie interoperacyjności w zintegrowanym systemie kierowania i dowodzenia siłami, systemach łączności i wymiany informacji, rozpoznania oraz identyfikacji środków walki, kompatybilnych systemach uzbrojenia i zabezpieczenia działań. Pamiętać trzeba także o wspólnych procedurach określonych w dokumentach standaryzacyjnych i o przygotowaniu personelu zdolnego do współdziałania z sojusznikami z NATO i UE oraz spoza tych organizacji. We wszystkich rodzajach operacji kluczowe znaczenie dla osiągania celów strategicznych będzie mieć zdolność do prowadzenia szybkich działań rozstrzygających. Będzie ona obejmować możliwość zastosowania odpowiedniej taktyki działania, stosownego rodzaju i pożądanych wielkości sił, a także precyzyjnych środków rażenia amunicji inteligentnej lub, jeśli sytuacja będzie tego wymagać, środków niepowodujących utraty życia. Doświadczenia z obecnie prowadzonych operacji oraz przewidywany charakter przyszłych zagrożeń narzucają konieczność posiadania przez SZRP zdolności do współdziałania z innymi uczestnikami operacji. W operacjach humanitarnych, utrzymania pokoju czy stabilizacyjnych, współdziałanie z organizacjami cywilnymi międzynarodowymi, rządowymi i pozarządowymi w zasadniczy sposób wpłynie na powodzenie działań. W konsekwencji polska armia, oprócz zdolności do walki, będzie musiała mieć możliwość wsparcia lub prowadzenia działań humanitarnych, ewakuacyjnych, likwidacji skutków katastrof i klęsk żywiołowych czy wspierania procesu odbudowy infrastruktury i instytucji państwa. Włączenie w proces planowania operacyjnego i przygotowania operacji instytucji i organizacji cywilnych oraz odpowiednie szkolenie personelu wojskowego powinny zapewnić przygotowanie naszych sił do udziału w wielonarodowych operacjach połączonych, prowadzonych z udziałem tych organizacji. Nieodłączną cechą zdolności operacyjnych sił zbrojnych powinna być przewaga technologiczna nad potencjalnym przeciwnikiem. Należy ją zagwarantować, między innymi zapewniając Siłom Zbrojnym RP dostęp do nowoczesnych technologii użytecznych dla wojska oraz wdrożenie rozwiązań organizacyjnych, narzuconych przez te technologie. Ich przydatność powinna być weryfikowana przez eksperymenty i symulacje. W wyniku rozwoju nowych technologii nastąpi rozwój systemów uzbrojenia, w tym systemów broni o działaniu nieśmiercionośnym, które zastą- Przewaga technologiczna nad potencjalnym przeciwnikiem oraz osiągnięcie zdolności do działania w środowisku sieciocentrycznym będą w przyszłości warunkiem uzyskania przewagi informacyjnej i decyzyjnej. 15

16 WYJAŚNIENIE NR 3 Ukompletowanie jednostek wysokiej gotowości, zdolnych do przerzutu powinno wynosić: stan osobowy nie mniej niż 90%; zasadnicze uzbrojenie i sprzęt wojskowy (UiSW) 90%; zapasy środków materiałowych 30 dni. Ukompletowanie jednostek zgłoszonych do Sił Odpowiedzi NATO (NRF): stan osobowy %, zasadnicze UiSW 100%; zapasy środków. materiałowych 30 dni. Jednostki o obniżonej gotowości: stan osobowy 70%; UiSW 90% oraz zapasy środków materiałowych 30 dni. Bezpieczeństwo RP pią tradycyjne środki walki. We wszystkich rodzajach sił zbrojnych szeroko będą wprowadzane odporne na zakłócenia systemy informatyczne wspomagające procesy dowodzenia, rozpoznania, wywiadu i śledzenia, załogowe i bezzałogowe platformy rozpoznawcze i bojowe, procesy zabezpieczenia. Nastąpi pełna automatyzacja i robotyzacja. Fundamentalne znaczenie dla skuteczności przyszłych działań Sił Zbrojnych RP ma zdolność do funkcjonowania w środowisku sieciocentrycznym. Wynika to z wymagań przyszłego pola walki oraz ze współdziałania naszych sił zbrojnych z siłami zbrojnymi państw sojuszniczych, wykorzystujących sieciocentryczną formę działania. Do osiągnięcia tej zdolności niezbędne są zmiany w koncepcji dowodzenia, użycia sił oraz w kształceniu i szkoleniu personelu sił zbrojnych, a także ich wyposażeniu w nowej generacji systemy rozpoznania, śledzenia, wymiany informacji i rażenia celów oraz ich integracja. Zasadniczym wymogiem w działaniach polskich sił zbrojnych będzie przejęcie i utrzymanie inicjatywy operacyjnej. Jest to uwarunkowane zdolnościami do wyprzedzającego wykrycia i identyfikacji celów przeciwnika, zrozumienia i przewidywania jego zamiaru operacyjnego, zapewnienia maksymalnej swobody działania siłom własnym oraz wykonania szybkich uderzeń rozstrzygających. Szybkie wykrycie i identyfikacja celów przeciwnika oraz zrozumienie i przewidywanie jego zamiaru zależą od zdolności do prowadzenia skutecznego rozpoznania, wywiadu, identyfikacji oraz śledzenia celów i określenia ich hierarchii ważności. Działania te będą prowadzone za pomocą rozpoznania i wywiadu osobowego oraz z wykorzystaniem funkcjonujących na korzyść wszystkich szczebli dowodzenia wielosensorowych, zintegrowanych systemów obserwacji i rozpoznania, umieszczonych na platformach lądowych, powietrznych, morskich i satelitarnych. Będą one przesyłać w czasie rzeczywistym obraz z obszaru operacji oraz odpowiedzialności operacyjnej do systemów dowodzenia i kierowania ogniem. W rezultacie powstanie stale aktualizowany zbiór informacji o teatrze operacji, co pozwoli na zobrazowanie sytuacji operacyjnej oraz jego ciągłą aktualizację. Efektywność tych systemów będzie decydować o uzyskaniu i utrzymaniu przez armię polską przewagi decyzyjnej. Warunkiem skuteczności Sił Zbrojnych RP w operacjach, w tym przejęcia i utrzymania inicjatywy operacyjnej, będzie posiadanie odpowiedniego systemu dowodzenia. Musi on zapewnić wspomaganie planowania oraz kierowanie, koordynację i kontrolę nad działaniem sił. Jego struktura powinna umożliwić skuteczne funkcjonowanie wojska w czasie pokoju, kryzysu i wojny oraz dowodzenie operacjami, bez względu na ich rodzaj, ilość zaangażowanych sił oraz obszar prowadzenia. Nowoczesny system dowodzenia Wojska Polskiego będzie zautomatyzowany i zintegrowany z systemami rodzajów sił zbrojnych i z możliwością połączenia go w jedną sieć z systemami rozpoznania, śledzenia i kierowania ogniem. Automatyzacja systemu dowodzenia nie zastąpi dowódców, którzy będą odgrywać zasadniczą rolę w procesie kierowania i dowodzenia siłami. Muszą oni być samodzielni w podejmowaniu decyzji, odpowiedzialni i mieć inicjatywę. Powinni być świadomi możliwości operacyjnych, wynikających z wyposażenia swych sił w nowoczesny sprzęt techniczny oraz z możliwości, jakie daje funkcjonowanie w środowisku sieciocentrycznym. Muszą umieć działać w razie zakłóceń systemów dowodzenia, ich uszkodzenia lub zniszczenia. Coraz szersze stosowanie nowoczesnych technologii wymiany informacji spowoduje uzależnienie wojska od sieci informatycznych. Ataki na sieci informatyczne Sił Zbrojnych RP będą jedną z form działań asymetrycznych prowadzonych zarówno w czasie kryzysu, jak i operacji bojowych. Stąd też kluczowe znaczenie dla powodzenia operacji będzie miało zapewnienie bezpieczeństwa sieci. Zabezpieczenie własnego procesu decyzyjnego i jednocześnie zakłócanie procesu decyzyjnego przeciwnika będzie jednym z celów operacji informacyjnych prowadzonych przez polskie siły zbrojne. Wojsko Polskie będzie spełniać wymogi sojusznicze dotyczące dostępności sił do użycia w operacjach. Większa niż obecnie ich część będzie pozostawać w gotowości do szybkiego, a nawet natychmiastowego użycia. Stopień ukompletowania stanów osobowych jednostek, uzbrojenie i sprzęt oraz stan zapasów środków bojowych i materiałowych osiągnie standardy NATO. (3) Będą sformowane wyspecjalizowane pododdziały wsparcia i zabezpieczenia działań oraz utrzymywane w tej samej gotowości do działań, co wspierane przez nie jednostki bojowe. Ocenia się, że zdolności takie w pierwszej kolejności osiągną wybrane jednostki wojsk lądowych, sił powietrznych oraz wojska specjalne. Doświadczenia wyniesione z prowadzonych obecnie przez Siły Zbrojne RP operacji wskazują na istotne znaczenie zdolności przerzutu sił oraz ich mobilności na teatrze działań, jako czynnika zapewniającego swobodę 16

17 manewru oraz ciągłość zaopatrywania. Dostęp do powietrznych i morskich środków transportu strategicznego będzie warunkiem skutecznego udziału Wojska Polskiego w operacjach ekspedycyjnych. Z uwagi na potrzeby operacyjne oraz możliwości finansowe państwa, polskie siły zbrojne powinny kontynuować pozyskiwanie tych zdolności, wykorzystując rozwiązania narodowe (zakupy sprzętu, czarter) oraz udział w programach międzynarodowych mających na celu zwiększenie zdolności państw NATO i UE do przerzutu wojsk. Siły Zbrojne RP 2030 będą mobilne, co pozwoli na ich koncentrację w określonym rejonie, uzyskanie przewagi lokalnej, rozpoczęcie działań rozstrzygających oraz szybką reakcję na manewr przeciwnika. Zdolność do przerzutu i mobilność sił mają istotne znaczenie w operacjach o niskiej intensywności oraz jako element działań demonstracyjnych. W celu poprawy możliwości przetrwania wojsk i zapewnienia im właściwej ochrony należy zwiększyć efektywność operacyjną systemu identyfikacji własnych środków walki przez polepszenie ich odporności na zakłócenia, zwiększenie prawdopodobieństwa prawidłowej identyfikacji, rozszerzenie możliwości informacyjnych systemu oraz polepszenie kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń wchodzących w jego skład. Celowe jest rozszerzenie zakresu identyfikacji sił i środków własnych, które powinno obejmować między innymi komponent lądowy, a zwłaszcza artyleryjskie i rakietowe systemy uzbrojenia, pojazdy bojowe pododdziałów pancernych zmechanizowanych, a także żołnierzy tych pododdziałów. Powyższe możliwości należy zapewnić w pierwszej kolejności jednostkom sił specjalnych. Zdolność do przetrwania sił zbrojnych na polu walki oraz ochrona wojsk w dużym stopniu decydują o bezpieczeństwie w operacjach prowadzonych przez wszystkie komponenty sił w wymiarze lądowym, powietrznym, morskim oraz w przestrzeni informacyjnej. Zdolność ta zapewni powodzenie w operacjach oraz ograniczy straty własne. Będzie uzależniona od możliwości identyfikacji przynależności obiektów na polu walki, skutecznej obrony przed bronią masowego rażenia i przed efektami różnorodnych działań asymetrycznych, od ochrony informacji oraz wyposażenia sił w skuteczne środki obrony przeciwlotniczej. Identyfikacja przynależności obiektów na polu walki będzie obejmować lądowe, powietrzne i morskie systemy uzbrojenia, w tym również poszczególnych żołnierzy. System identyfikacji będzie kompatybilny Bezpieczeństwo RP z systemami sojuszniczymi i odporny na zakłócenia. Działania asymetryczne przeciwnika, obejmujące między innymi pułapki minowe, użycie zdalnie detonowanych ładunków wybuchowych, ataki samobójcze, ataki hakerskie w sieciach informatycznych oraz działania propagandowo-psychologiczne wymagają, aby Wojsko Polskie wykazywało zdolności do ich wczesnego rozpoznania oraz neutralizacji. Żołnierze będą więc odpowiednio do tego szkoleni, wyposażeni w sprzęt umożliwiający wykonywanie tych zadań oraz uczeni umiejętności prowadzenia negocjacji. Zdolność do obrony przed bronią masowego rażenia jest jednym z warunków zachowania swobody działania sił. W 2030 roku Siły Zbrojne RP będą wyposażone w zintegrowany, zaawansowany technologicznie system rozpoznania skażeń, zdolny do ich wykrywania, identyfikacji i monitorowania oraz powiadamiania, ostrzegania i alarmowania wojsk. Pozwoli on również wykrywać i określać skażenia przemysłowe, współdziałać z podobnymi systemami sojuszniczymi oraz stosowanymi przez cywilne struktury ratownicze. Ocenia się, że gros wojsk będzie wyposażonych w skuteczne środki indywidualnej i zbiorowej ochrony przed skażeniami oraz systemy likwidacji skażeń, spełniające standardy sojusznicze. Warunkiem skuteczności obrony powietrznej będzie zdolność do działania w narodowym i sojuszniczym zintegrowanym systemie obrony powietrznej. Zapewni to wielowarstwowy system obrony przeciwlotniczej, który będzie chronił przestrzeń powietrzną państwa oraz siły prowadzące operacje ekspedycyjne. Dzięki integracji z systemami sojuszniczymi będzie możliwe zwalczanie celów załogowych i bezzałogowych oraz pocisków samosterujących, rakiet balistycznych, a także innych środków napadu powietrznego bez względu na ich wielkość i parametry lotu. Udział Sił Zbrojnych RP w operacjach, w tym ekspedycyjnych, wymaga zdolności sił do zachowania ciągłości prowadzonych działań, bez względu na ich charakter, miejsce, tempo i czas trwania. Zdolność ta zostanie osiągnięta wtedy, gdy wojsko będzie dysponować efektywnym systemem zabezpieczenia logistycznego operacji. Musi on gwarantować ciągłość zaopatrywania, co będzie możliwe między innymi dzięki automatyzacji procesów zarządzania zasobami logistycznymi, osiągnięciu odpowiednich proporcji pomiędzy jednostkami wsparcia zabezpieczenia a jednostkami bojowymi oraz dzięki właściwej organizacji systemu zabezpieczenia logistycznego na Analizy demograficzne wskazują, iż po roku 2030 nastąpi gwałtowny okres starzenia się ludności. W roku 2030 ludność Polski zmaleje do ok. 35 mln, a liczba ludności w wieku produkcyjnym wyniesie ok. 20 mln (obecnie ok. 25 mln). 17

18 Bezpieczeństwo RP Fot. 4. Podobnie jak dziś, również w przyszłości człowiek będzie decydującym ogniwem armii (fot. R. Przeciszewski) szczeblach taktycznych. W 2030 roku efektywny system logistyczny pozwoli naszym siłom zbrojnym na autonomiczność działania w operacjach ekspedycyjnych. Wyposażenie i uzbrojenie zapewni im możliwość skutecznego udziału w operacjach sił wielonarodowych, w różnych warunkach geograficznych. Zabezpieczenie i ewakuacja medyczna będą istotnym elementem zdolności operacyjnych sił zbrojnych. Udział w operacjach ekspedycyjnych, w różnych strefach klimatycznych, implikuje specyficzne i podwyższone wymagania dla zabezpieczenia medycznego. Armia polska w omawianej perspektywie czasowej będzie w stanie prowadzić skuteczne rozpoznanie sytuacji medycznej w rejonach przyszłych operacji oraz zapewnić odpowiednią osłonę epidemiologiczną wojsk działających w środowisku znacznie odbiegającym od umiarkowanej strefy klimatycznej. Czynnik ludzki Podobnie jak dziś, również w przyszłości człowiek będzie decydującym ogniwem armii. Wykształcenie i wyszkolenie żołnierzy, zwłaszcza wszechstronne przygotowanie dowódców wszystkich szczebli, będzie warunkiem pozyskania i utrzymania przez nasze siły zbrojne zdolności do wykonywania szerokiego zakresu zadań oraz wprowadzania zmian. Umiejętności ludzi będą w dużym stopniu decydowały o możliwościach operacyjnych przyszłych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Rozwój technologii wojskowych, przede wszystkim postępująca informatyzacja i automatyzacja pola walki, spowoduje ograniczenie liczby personelu zaangażowanego w operacje. Wzrosną natomiast wymagania dotyczące jego kwalifikacji, w szczególności umiejętności, odpowiedzialność dowódców. Ze względu na konieczność podejmowania szybkich i trafnych decyzji na podstawie analizy bieżących informacji i na związane z tym konsekwencje, na każdym szczeblu dowodzenia armia będzie musiała mieć samodzielnie myślącą, kreatywną kadrę dowódczą oraz świadomych, profesjo- 18

19 nalnie przygotowanych i odpowiednio zmotywowanych żołnierzy. Wyzwaniem dla Wojska Polskiego będzie, między innymi, wypracowanie skutecznych mechanizmów pozyskiwania i utrzymywania, wobec postępującego niżu demograficznego, właściwego pod względem jakości i liczebności personelu. W związku z tym koniecznością będzie zapewnienie przez armię konkurencyjnych dla cywilnego rynku pracy warunków służby, możliwości doskonalenia kwalifikacji oraz rozwoju zawodowego. W przeciwnym wypadku trendy demograficzne oraz konkurencja na rynku pracy spowodują trudności w naborze odpowiedniej kadry. Wyzwaniom przyszłego pola walki będą w stanie sprostać całkowicie profesjonalne, zawodowe siły zbrojne, które są o wiele bardziej skuteczne operacyjnie niż armia z poboru. Zakładamy, że chcąc osiągnąć pożądane walory bojowe, w 2030 roku Siły Zbrojne RP powinny być w pełni zawodowe i profesjonalne. Będzie to jednym z elementów pozwalających na ich skuteczniejsze wykorzystanie w operacjach na terenie kraju oraz poza jego granicami. Bezpieczeństwo RP Transformacja Sił Zbrojnych RP W obliczu zmieniających się wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego, bardzo szybkiego postępu naukowo-technicznego oraz zmian w formach i sposobach prowadzenia działań militarnych, transformacja Sił Zbrojnych RP będzie koniecznością, procesem ciągłym, zapewniającym rozwój naszej armii. Będzie się ona opierać na zaadaptowaniu do polskich warunków efektów tzw. rewolucji w sprawach wojskowych, wymuszającej znaczne zmiany w charakterze działań bojowych. Jest to wynik zastosowania nowych technologii, które w połączeniu z wprowadzanymi doktrynami militarnymi oraz koncepcjami operacyjnymi i organizacyjnymi zasadniczo zmienią charakter zadań wykonywanych przez Wojsko Polskie, zarówno samodzielnie, jak i w ramach sojuszu lub koalicji. Transformacja armii polskiej ma na celu zbudowanie nowoczesnych, zawodowych i profesjonalnych sił o charakterze obronno-ekspedycyjnym, zdolnych do prowadzenia całego spektrum operacji, przede wszystkim w strukturach wielonarodowych. Pozwoli ona także na zwiększenie ich potencjału operacyjnego do obrony terytorium kraju. Modułowe struktury Sił Zbrojnych RP 2030 i ich wyposażenie będą umożliwiać skuteczny udział zarówno w bezpośredniej obronie państwa, jak i w rozwiązywaniu konfliktów lokalnych, regionalnych oraz kryzysów o zróżnicowanym charakterze i różnej intensywności. Wojsko, przygotowywane jedynie do tradycyjnie rozumianej obrony wyłącznie przeciwko bezpośredniemu, konwencjonalnemu atakowi srategicznemu nie jest w stanie sprostać wymaganiom polityki bezpieczeństwa w XXI wieku. W NATO utrzymają się tendencje dalszego wzmacniania zdolności ekspedycyjnych. Sojusz zachowa rolę stymulatora nowoczesności sił zbrojnych państw członkowskich, zwłaszcza w takich obszarach, jak interoperacyjność, sieciocentryczność, przewaga informacyjna, automatyzacja i robotyzacja oraz zarządzanie przestrzenią operacyjną. Na proces transformacji armii polskiej będzie wpływać również unijna, europejska polityka bezpieczeństwa i obrony, której efektem, podobnie jak w wypadku członkostwa w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, będzie rozwój zdolności bojowych w zakresie dowodzenia, informacji, skuteczności walki, ochrony i przetrwania wojsk oraz mobilności. Powodzenie transformacji oraz zbudowanie zakładanego modelu Sił Zbrojnych RP wymaga przełomu w myśleniu, niekonwencjonalnych rozwiązań oraz wypromowania ludzi, którzy przyczynią się do tworzenia nowej kultury funkcjonowania naszego wojska, opartej na innowacyjności i zdolności do przyswajania nowych trendów i rozwiązań. Uwarunkowania budżetowe Jednym z podstawowych warunków powodzenia transformacji i osiągnięcia przedstawionego tu przyszłego kształtu polskiej armii będzie zwiększenie nakładów na jednego żołnierza i zbliżenie się w tym względzie do średniego poziomu państw europejskich. Wymaga to stabilnego poziomu finansowania oraz optymalnej struktury budżetu MON. Należy dążyć do osiągnięcia wielkości budżetu na zalecanym przez NATO poziomie 2% PKB. Struktura wydatków musi być zbliżona do struktury wydatków czołowych państw sojuszniczych NATO i UE. Oznacza to słały wzrost wydatków majątkowych docelowo do co najmniej 30% budżetu. Jest to o tyle istotne, że konieczne jest zwiększenie wydatków na zakupy nowoczesnych systemów uzbrojenia i wyposażenia, gdyż w drugiej dekadzie bieżącego stulecia wiele systemów uzbrojenia zakończy resursy eksploatacyjne. Ponadto warunkiem osiągnięcia zdolności operacyjnych przyszłych sił oprócz zwiększenia nakładów finansowych na edukację, wprowadzanie zmian jakościowych oraz profesjonalnych metod zarządzania jest również znaczne zwiększenie wydatków państwa na badania naukowe i rozwój. W jednym i drugim wy- Według statystyk opracowanych w NATO, średnia wartość wydatków obronnych na jednego żołnierza, ponoszonych przez państwa UE będące członkami NATO, w 2005 r. wynosiła 95 tys. USD. Dla Polski wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 32 tys. USD. Osiągnięcie obecnie wartości takiej, jak w innych państwach wiązałoby się np. ze zmniejszeniem stanu osobowego SZRP do 77 tys. żołnierzy. 19

20 Bezpieczeństwo RP Nakłady finansowe na edukację, szkolnictwo oraz badania i rozwój są wykładnikiem rozwoju cywilizacyjnego państw. Jakość sił zbrojnych jest uzależniona m.in. od jakości tych dziedzin funkcjonowania państwa. Pod względem nakładów na przykład na jednego ucznia i studenta przodują kraje skandynawskie oraz Niemcy i Wielka Brytania, a Polska zajmuje przedostatnie przed Rumunią miejsce w Europie. Na badania i rozwój nakłady te wynoszą: Szwecja 4,27% PKB, Finlandia 3,49%, Niemcy 2,50%, Dania 2,40%, Czechy 1,30%,Hiszpania 0,96%, Litwa 0,69%, Słowacja 0,67%; Polska 0,65%. ( padku pożądane byłoby osiągniecie przynajmniej średniej europejskiej. Warto dyskutować Fundamentalnym zadaniem sił zbrojnych każdego państwa jest zapewnienie jego bezpieczeństwa i suwerenności, a w sytuacji krytycznej, na przykład agresji zbrojnej, jego skuteczna obrona. Siła zbrojna nadal pozostaje liczącym się narzędziem polityki zagranicznej państwa. Zwłaszcza w tak ważnych obszarach, jak wiarygodność sojusznicza, wymuszanie i utrzymywanie pokoju oraz stabilności międzynarodowej, realizacja innych interesów państwa, jak chociażby wzmacnianie jego pozycji międzynarodowej. Nadchodzące dekady uzasadniają potrzebę głębokich przeobrażeń w Siłach Zbrojnych RP. Nasza armia musi sprostać wielu wyzwaniom i zagrożeniom, i temu właśnie ma służyć proces transformacji. Staje się on coraz bardziej palącą koniecznością. Za sprawą członkostwa w NATO i Unii Europejskiej poszerzyła się znacznie przestrzeń naszego zaangażowania polityczno-wojskowego. Dynamicznie rozwija się również technika wojskowa. Towarzyszy temu proces przemian w organizacji sił zbrojnych, doskonalenia sposobów działania, uzyskiwania przez wojska nowych zdolności, a w rezultacie znacznego podnoszenia możliwości bojowych. Niniejsze opracowanie jest materiałem dyskusyjnym i z oczywistych względów nie porusza wszystkich aspektów koniecznych zmian. Intencją autorów było zainicjowanie dyskusji o przyszłości naszych sił zbrojnych, która w efekcie mogłaby się przyczynić do przygotowania formalnych opracowań dotyczących nowych jakościowo Sił Zbrojnych RP na miarę wyzwań przyszłości. A te są niebagatelne. Część z nich można zawrzeć w następujących pytaniach: Czy pozostać przy tradycyjnym rozumieniu obrony jako odparcia agresji własnymi siłami, czy też uznać, że skuteczność naszego bezpieczeństwa i obrony ma się opierać na odstraszaniu wiarygodnością gwarancji sojuszniczych, realnego układu sił w naszym środowisku bezpieczeństwa (utrzymywania się przewagi NATO i UE), a także na głębszej integracji Polski ze strukturami europejskimi? Czy uznać gwarancje obronne NATO i rozwijające się zdolności wojskowe Unii Europejskiej za trwały czynnik bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, czy samodzielnie rozwijać zdolności obronne? Czy samodzielność obronna sprzyja spójności NATO i UE, czy jest wręcz odwrotnie? Czy przygotowywać siły zbrojne do najgorszego scenariusza rozwoju sytuacji bezpieczeństwa RP, czy do najbardziej prawdopodobnego? Czy nowocześnie wyposażone i dowodzone, zdolne do przerzutu, mobilne siły zbrojne są w stanie zapewnić skuteczną obronę terytorium kraju oraz wypełniać pozostałe funkcje związane z zapewnieniem szeroko pojętego bezpieczeństwa narodowego? Czy rozwijać wojska obrony terytorialnej i jakie powinny być ich zadania? Czy skoncentrować się na uzupełnianiu braków w obecnym potencjale, na przykład w strategicznym i taktycznym transporcie powietrznym, mobilnej logistyce, możliwościach tankowania w powietrzu, unowocześnieniu systemu dowodzenia, czy też opracować i realizować program rozwoju całkowicie nowej, nowoczesnej armii? Czy zdecydować się na istotną redukcję sił zbrojnych znacznie poniżej obecnego stanu liczebnego i tym samym konsekwentnie przesądzić o uruchomieniu procesu zastępowania ilości jakością i nowoczesnością? Zakładać, że modernizacja sił zbrojnych będzie finansowana przede wszystkim ze zwiększonego budżetu MON (zwiększonego ponad to, co przewiduje formuła 1,95% PKB), czy zdobywać środki na modernizację w drodze redukcji istniejących sił? Modernizować tylko to, na co nas stać, czy modernizować tam, gdzie prowadzi to do zmian jakościowych, do zmian na lepsze? Pozyskać maksymalny poziom techniki wojskowej, odpowiadający potrzebom, czy tylko dostępny? Centralizować czy decentralizować proces decyzyjny w odniesieniu do programów rozwojowych oraz zakupów uzbrojenia i techniki wojskowej? Utrzymywać w resorcie obrony narodowej wyższe szkolnictwo wojskowe w obecnym kształcie czy zachować tylko specyficzne zdolności edukacyjne? g 20

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC

DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC WALERIJ GIERASIMOW (2013) Reguły wojny uległy zmianie. Wzrosła rola niewojskowych sposobów osiągania celów politycznych i strategicznych, które

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne Imię i nazwisko promotora DR HAB. ARKADIUSZ JUNCEWICZ DR HAB. INŻ. WALDEMAR KAWKA Zakres zainteresowań naukowych System bezpieczeństwa narodowego RP.

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY

WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY URZĄD GMINY KRZYŻANOWICE GMINNE CENTRUM REAGOWANIA WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY W SPRAWIE REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE OBRONY CYWILNEJ W GMINIE KRZYŻANOWICE NA 2006 ROK. Krzyżanowice marzec

Bardziej szczegółowo

TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA:

TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA: IBK, Warszawa, 25.10.2016 Stanisław Koziej TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA: Strategiczne wyzwania dla Polski i NATO 1 PLAN 1. Istota i charakter cyberbezpieczeństwa 2. Polska: strategiczne

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU

BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU 11.04.2016 r. BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU Kwiecień 2016 www.koziej.pl @SKoziej 1 ZAGAGNIENIA: Warunki bezpieczeństwa Polski wyzwania i zagrożenia szanse i

Bardziej szczegółowo

1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie:

1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie: Opinia nr 8 Komisji Obrony Narodowej dla Komisji Finansów Publicznych przyjęta na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 r. dotycząca projektu ustawy budżetowej na 2017 rok w części dotyczącej resortu

Bardziej szczegółowo

Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: -

Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: - 1 Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: - wprowadzenie; - obecny stan ochrony granicy państwowej w przestrzeni

Bardziej szczegółowo

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN POWIATOWEGO CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W RAWICZU

REGULAMIN POWIATOWEGO CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W RAWICZU ZATWIERDZAM: Załącznik do Zarządzenia Nr 7/08 Starosty Rawickiego Rawicz, dnia 24 stycznia 2008 r. z dnia 24 stycznia 2008 r. REGULAMIN POWIATOWEGO CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W RAWICZU Biuro ds. Ochrony

Bardziej szczegółowo

OPERACJE ZAGRANICZNE W STRATEGII I DOKTRYNIE RP

OPERACJE ZAGRANICZNE W STRATEGII I DOKTRYNIE RP 1 Seminarium - Operacje i Techniki Operacyjne WSOWL, Wrocław 11.04.2010 OPERACJE ZAGRANICZNE W STRATEGII I DOKTRYNIE RP Elżbieta Maria Jamrozy arcin Paweł Sadowski 2 1 OPERACJE SZ RP WYNIKAJĄCE ZE STRATEGII

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ ORONY CYWILNEJ

ŚWIATOWY DZIEŃ ORONY CYWILNEJ ŚWIATOWY DZIEŃ ORONY CYWILNEJ Od 1990 roku Międzynarodowa Organizacja Obrony Cywilnej obchodzi dzień 1 marca jako swoje święto zwane Dniem Obrony Cywilnej. Polska popularyzując działalność tej humanitarnej

Bardziej szczegółowo

MODERNIZACJA POŁĄCZONYCH RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH RP W NOWYCH WARUNKOWANIACH GEOPOLITYCZNYCH.

MODERNIZACJA POŁĄCZONYCH RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH RP W NOWYCH WARUNKOWANIACH GEOPOLITYCZNYCH. MODERNIZACJA POŁĄCZONYCH RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH RP W NOWYCH WARUNKOWANIACH GEOPOLITYCZNYCH. 19 listopada br. w naszej Akademii odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. Modernizacja połączonych rodzajów

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej st. bryg. mgr inż. Stanisław Sulenta Zadania Zgodnie z art.

Bardziej szczegółowo

11.VII Strona 1

11.VII Strona 1 11.VII.2016 Szczyt NATO - wspólny sukces Żołnierze i pracownicy wojska DG RSZ oraz jednostek bezpośrednio podległych doskonale wywiązali się z zadań związanych z organizacyjnym zabezpieczeniem szczytu

Bardziej szczegółowo

pt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości

pt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości Seminarium eksperckie z cyklu: O Bezpieczeństwie na Koszarowej pt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości 5 listopada 2014 roku Instytut Studiów Międzynarodowych

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja

Bardziej szczegółowo

GRUPY BOJOWE. Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, Kraków.

GRUPY BOJOWE. Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, Kraków. GRUPY BOJOWE ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków GRUPY BOJOWE JAKO INSTRUMENT MP UE 1. GBo mają być zdolne do błyskawicznego reagowania na kryzysy poza terytorium UE, w tym prowadzenia MP 2. Realizacja ZP w ramach

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r.

Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r. Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 9 października 2013 r. w sprawie wdrożenia do eksploatacji użytkowej

Bardziej szczegółowo

PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW

PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW WYŻSZA SZKOŁA BEZPECZEŃSTWA OCHRONY im. Marszałka Józefa PŁSUDSKEGO z siedzibą w Warszawie PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW 1. dr Ryszard Chmielewski / Specjalizacja: bezpieczeństwo państwa, współpraca

Bardziej szczegółowo

ROLA SIŁ ZBROJNYCH RP WE WSPARCIU ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODCZAS SYTUACJI KRYZYSOWYCH

ROLA SIŁ ZBROJNYCH RP WE WSPARCIU ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODCZAS SYTUACJI KRYZYSOWYCH ROLA SIŁ ZBROJNYCH RP WE WSPARCIU ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODCZAS SYTUACJI KRYZYSOWYCH AGENDA 1. Słów kilka o transformacji Sił Zbrojnych RP. 2. Ramy prawne użycia SZ RP w sytuacjach kryzysowych.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 22/2014. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku

UCHWAŁA NR 22/2014. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku UCHWAŁA NR 22/2014 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych dla

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT Uzasadnienie konieczności opracowania strategii bezpieczeństwa morskiego państwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym stanowić

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Założenia i implementacja Stanisław Koziej Szef BBN www.bbn.gov.pl @SKoziej 7 stycznia 2015 r. 1 AGENDA 1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SBN

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja

Bardziej szczegółowo

Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych. płk Jarosław MOKRZYCKI

Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych. płk Jarosław MOKRZYCKI Kierownictwo Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych płk Jarosław MOKRZYCKI Płk Jarosław MOKRZYCKI w 1989 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu.

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 22/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 29 lipca 2014 r.

ZARZĄDZENIE Nr 22/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 29 lipca 2014 r. Warszawa, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 251 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 ZARZĄDZENIE Nr 22/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 29 lipca 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie szczegółowego zakresu

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 1. Przedstaw definicję prawdy w różnych koncepcjach prawdy. 2. Przedstaw strukturę klasycznego

Bardziej szczegółowo

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika

Bardziej szczegółowo

WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA

WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA PTSM, WZ/UW, Warszawa, 25.05.2017 Stanisław Koziej WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA 1 CYBERBEZPIECZEŃSTWO JAKO RODZAJ BEZPIECZEŃSTWA Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo jako kategoria polityczna

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r.

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw 1)

Bardziej szczegółowo

Druk nr 1301 Warszawa, 12 grudnia 2006 r.

Druk nr 1301 Warszawa, 12 grudnia 2006 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-157-06 Druk nr 1301 Warszawa, 12 grudnia 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust.

Bardziej szczegółowo

2. W Dniu specjalności student/ka ma możliwość zapoznania się bezpośrednio od kadry kierowniczej ISBiO, z charakterystyką wszystkich specjalności

2. W Dniu specjalności student/ka ma możliwość zapoznania się bezpośrednio od kadry kierowniczej ISBiO, z charakterystyką wszystkich specjalności Wybór specjalności 2 2. W Dniu specjalności student/ka ma możliwość zapoznania się bezpośrednio od kadry kierowniczej ISBiO, z charakterystyką wszystkich specjalności kształcenia na kierunku, o którym

Bardziej szczegółowo

- o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach

- o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach Druk nr 1602 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Komisja Obrony Narodowej OBN 020 1 03 Warszawa, 7 maja 2003 r. Pan Marek BOROWSKI Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku

Bardziej szczegółowo

Lista potencjalnych promotorów wraz z proponowanymi tematami badawczymi na rok akademicki 2019/2020 Dyscyplina naukowa: nauki o bezpieczeństwie

Lista potencjalnych promotorów wraz z proponowanymi tematami badawczymi na rok akademicki 2019/2020 Dyscyplina naukowa: nauki o bezpieczeństwie Szkoła Doktorska WAT Lista potencjalnych promotorów wraz z proponowanymi tematami badawczymi na rok akademicki 2019/2020 Dyscyplina naukowa: nauki o bezpieczeństwie 1. prof. dr hab. Bogusław Jagusiak 2.

Bardziej szczegółowo

Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata główne założenia i cele

Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata główne założenia i cele Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata 2017-2022 główne założenia i cele Dariusz Deptała Serock, 29-31 maja 2017 r. Strategia Cyberbezpieczeństwa RP- Krajowe Ramy Polityki Cyberbezpieczeństwa Ustawa

Bardziej szczegółowo

Procesy informacyjne zarządzania

Procesy informacyjne zarządzania Procesy informacyjne zarządzania Społeczny ład informacyjny dr inż. Janusz Górczyński 1 Podstawowe pojęcia (1) Informacja, procesy informacyjne i systemy informacyjne odgrywały zawsze istotną rolę w przebiegu

Bardziej szczegółowo

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH r. Stanisław Koziej 1 TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY 2 Agenda Strategiczne środowisko bezpieczeństwa Charakter współczesnego terroryzmu Dylematy walki z terroryzmem

Bardziej szczegółowo

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych Wzorem lat ubiegłych Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi

Bardziej szczegółowo

UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA

UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA BEZPIECZEŃSTWO W SENSIE STATYCZNYM - JAKO STAN BRAKU ZAGROŻEŃ DLA PODMIOTU,

Bardziej szczegółowo

Opis kierunkowych efektów kształcenia

Opis kierunkowych efektów kształcenia Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów kształcenia do obszaru wiedzy Filozofia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Geografia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Historia

Bardziej szczegółowo

Chcesz pracować w wojsku?

Chcesz pracować w wojsku? Praca w wojsku Chcesz pracować w wojsku? Marzysz o pracy w służbie mundurowej, ale nie wiesz, jak się do niej dostać? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Charakterystyka Sił Zbrojnych RP Siły Zbrojne Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar] Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek

Bardziej szczegółowo

Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych.

Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych. Podstawowe cele i główne zadania OC. Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, dóbr kultury, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny

Bardziej szczegółowo

PYTANIA EGZAMINACYJNE. (egzamin licencjacki) I STOPIEŃ - Bezpieczeństwo Narodowe

PYTANIA EGZAMINACYJNE. (egzamin licencjacki) I STOPIEŃ - Bezpieczeństwo Narodowe PYTANIA EGZAMINACYJNE (egzamin licencjacki) I STOPIEŃ - Bezpieczeństwo Narodowe 1. Cele, zadania i funkcje systemu bezpieczeństwa ekologicznego Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Świadomość ekologiczna i edukacja

Bardziej szczegółowo

B/60205. Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO

B/60205. Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO B/60205 Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO /atla2 Wrocław 2003 Spis treści Wprowadzenie 9 1. GENEZA I ROZWÓJ SOJUSZU PÓŁNOCNOATLANTYCKIEGO 11 1.1. Układ militarny podstawą istnienia Sojuszu Północnoatlantyckiego

Bardziej szczegółowo

BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYKŁAD INAUGURACYJNY BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP - UMACNIANIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO Stanisław Koziej Szef 1 CEL Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego RP dla Polaków

Bardziej szczegółowo

Zmiany w naukach wojskowych (o obronności) a opracowanie zasobów bibliotecznych. Grzegorz Kolek Biblioteka Główna Akademii Obrony Narodowej

Zmiany w naukach wojskowych (o obronności) a opracowanie zasobów bibliotecznych. Grzegorz Kolek Biblioteka Główna Akademii Obrony Narodowej Zmiany w naukach wojskowych (o obronności) a opracowanie zasobów bibliotecznych Grzegorz Kolek Biblioteka Główna Akademii Obrony Narodowej Układ wystąpienia Zmiany w nazewnictwie Ewolucja nauk wojskowych

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r.

Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r. Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r. Warszawa, kwiecień 2014 r. Wprowadzenie Niniejsza publikacja zawiera podstawowe informacje na temat budżetu

Bardziej szczegółowo

Tadeusz Zieliński POWIETRZNY WYMIAR DZIAŁAŃ BOJOWYCH W LIBII (2011) OPERACJA ODYSSEY DAWN I UNIFIED PROTECTOR. Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM

Tadeusz Zieliński POWIETRZNY WYMIAR DZIAŁAŃ BOJOWYCH W LIBII (2011) OPERACJA ODYSSEY DAWN I UNIFIED PROTECTOR. Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM Tadeusz Zieliński POWIETRZNY WYMIAR DZIAŁAŃ BOJOWYCH W LIBII (2011) OPERACJA ODYSSEY DAWN I UNIFIED PROTECTOR Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM Poznań 2014 Recenzent: Prof. dr hab. Eugeniusz Zabłocki 2014

Bardziej szczegółowo

Aktywne formy kreowania współpracy

Aktywne formy kreowania współpracy Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.

Bardziej szczegółowo

wykorzystaniem powietrznego systemu wczesnego wykrywania i naprowadzania. Swój rozwój naukowy kontynuował w AON, gdzie

wykorzystaniem powietrznego systemu wczesnego wykrywania i naprowadzania. Swój rozwój naukowy kontynuował w AON, gdzie Imię i nazwisko: Jan Rajchel Stopień/tytuł naukowy: dr hab. Sylwetka naukowa: Pan dr hab. Jan RAJCHEL jest absolwentem Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie (obecnie Wyższa Szkoła Oficerska Sił

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałNauk o Bezpieczeństwie obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI. Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet

KOMUNIKAT KOMISJI. Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 5.3.2010 KOM(2010)78 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet Deklaracja Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego

Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego A/522667 Wojciech Gizicki Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego Spis treści Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 ROZDZIAŁ I. Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego 19 1. Istota i zakres

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 43/2013. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku

UCHWAŁA NR 43/2013. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku UCHWAŁA NR 43/2013 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych

Bardziej szczegółowo

Krystian Cuber Udział sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli w sytuacjach kryzysowych

Krystian Cuber Udział sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli w sytuacjach kryzysowych Krystian Cuber Udział sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli w sytuacjach kryzysowych Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 1, 101-108 2011

Bardziej szczegółowo

Wojskowe plany wzmocnienia Polski Wschodniej

Wojskowe plany wzmocnienia Polski Wschodniej Wojskowe plany wzmocnienia Polski Wschodniej Wicepremier Tomasz Siemoniak przekazał wczoraj, 19 października w Białymstoku informację, że w 2017 r. na bazie obecnego 18. pułku rozpoznawczego, w Białymstoku

Bardziej szczegółowo

YADEMECUM NATO. Wydanie jubileuszowe. Dom Wydawniczy Bellona. przy współpracy. Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON

YADEMECUM NATO. Wydanie jubileuszowe. Dom Wydawniczy Bellona. przy współpracy. Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON A YADEMECUM NATO Wydanie jubileuszowe Dom Wydawniczy Bellona przy współpracy Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON Warszawa 1999 SPIS TREŚCI Strona Słowo wstępne Sekretarza

Bardziej szczegółowo

INFORMATYZACJA POLA WALKI

INFORMATYZACJA POLA WALKI Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (20) Nr 2, 2004 Roman DUFRÊNE Janusz PIELA INFORMATYZACJA POLA WALKI 1. WPROWADZENIE Nowe rodzaje zagrożeń i związana z nimi konieczność dostosowania sposobu prowadzenia

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO PROGRAM KSZTAŁCENIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA LICENCJACKIE Kierunek: Specjalność: Forma studiów: Profil kształcenia: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

Bardziej szczegółowo

TŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać

TŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać TŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać - Jeśli chodzi o nasze bezpieczeństwo zewnętrzne, to najważniejszymi wyzwaniami stojącymi przed Polską jest - do czego naszych sojuszników staramy

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Siły Zbrojne w Systemie Bezpieczeństwa Narodowego i Międzynarodowego. 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo Narodowe.

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Siły Zbrojne w Systemie Bezpieczeństwa Narodowego i Międzynarodowego. 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo Narodowe. KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Siły Zbrojne w Systemie Bezpieczeństwa Narodowego i Międzynarodowego. 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo Narodowe. 3. POZIOM STUDIÓW: studia I stopnia. 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 6 64 5 5 Język obcy E III 6 Wychowanie

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

Bardziej szczegółowo

Wspólny obszar bezpieczeństwa w wymiarze ponadsektorowym

Wspólny obszar bezpieczeństwa w wymiarze ponadsektorowym Wspólny obszar bezpieczeństwa w wymiarze ponadsektorowym Strategiczna wizja administracji publicznej w obszarze zarządzania kryzysowego Zmienne uwarunkowania środowiska kształtowania polityki i tworzenia

Bardziej szczegółowo

BEZZAŁOGOWE PLATFORMY LĄDOWE W ZADANIACH ZABEZPIECZENIA INŻYNIERYJNEGO DZIAŁAŃ BOJOWYCH

BEZZAŁOGOWE PLATFORMY LĄDOWE W ZADANIACH ZABEZPIECZENIA INŻYNIERYJNEGO DZIAŁAŃ BOJOWYCH WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny INSTYTUT BUDOWY MASZYN BEZZAŁOGOWE PLATFORMY LĄDOWE W ZADANIACH ZABEZPIECZENIA INŻYNIERYJNEGO DZIAŁAŃ BOJOWYCH ppłk dr inż. Tomasz MUSZYŃSKI kierownik Zakładu

Bardziej szczegółowo

Publikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego

Publikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego Redaktor prowadzący: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Michał Olewnik Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2010 ISBN 978-83-7383-469-9

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA Europejska współpraca terytorialna to instrument polityki spójności służący rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice państw oraz wspólnemu rozwijaniu potencjału

Bardziej szczegółowo

Wstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne

Wstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Wstęp CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Rozdział 1. Rola i modele sił zbrojnych we współczesnym świecie Role armii Modele armii Armie wybranych państw Rozdział 2. Wojny i konflikty zbrojne Definicja wojny

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 18/2010 STAROSTY RAWSKIEGO. z dnia 15 września 2010 r.

ZARZĄDZENIE NR 18/2010 STAROSTY RAWSKIEGO. z dnia 15 września 2010 r. ZARZĄDZENIE NR 18/2010 STAROSTY RAWSKIEGO z dnia 15 września 2010 r. w sprawie utworzenia Punktu Kontaktowego Host Nation Support (HNS) w Starostwie Powiatowym w Rawie Mazowieckiej Na podstawie art.18

Bardziej szczegółowo

o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw.

o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw. SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Druk nr 390 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie

Bardziej szczegółowo

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP Opracował: Krzysztof KACZMAR 1 BEZPIECZEŃSTWO jednostka, grupa społeczna, organizacja, państwo nie odczuwa zagrożenia swego istnienia lub podstawowych

Bardziej szczegółowo

Druk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r.

Druk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-173-05 Druk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku

Bardziej szczegółowo

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 11 stycznia 2016 r. Poz. 7

Warszawa, dnia 11 stycznia 2016 r. Poz. 7 Warszawa, dnia 11 stycznia 2016 r. Poz. 7 Departament Wojskowych Spraw Zagranicznych ZARZĄDZENIE Nr 1/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 11 stycznia 2016 r. w sprawie Resortowego Zespołu do spraw Organizacyjnego

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów LOGISTYKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny

Efekty kształcenia dla kierunku studiów LOGISTYKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Załącznik do uchwały Nr XXIII 5.5/13 Senatu UMCS z dnia 27 lutego 2013 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów LOGISTYKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Umiejscowienie kierunku w obszarze

Bardziej szczegółowo

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 45 4 5 Język obcy E III 54 54 6 Technologia

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk

WIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk Efekty kształcenia dla kierunku Bezpieczeństwo wewnętrzne Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: kierunek należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych Profil kształcenia: ogólno-akademicki

Bardziej szczegółowo

W Y T Y C Z N E R A D Y M I N I S T R Ó W

W Y T Y C Z N E R A D Y M I N I S T R Ó W W Y T Y C Z N E R A D Y M I N I S T R Ó W z dnia 9 kwietnia 2013 r. do programowania przygotowań obronnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2013 2022 Na podstawie 8 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa, luty 2016 r.

Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa, luty 2016 r. Ministerstwo Obrony Narodowej Warszawa, luty 2016 r. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne na 2016 r. Budżet państwa 2016 368,5 mld zł 313,8 mld zł Wydatki obronne w 2016 r. 2,00% PKB roku 2015 > dochody

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

USTAWA. z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Dz.U.2009.67.570 2010-01-01 zm. Dz.U.2009.157.1241 art. 48 2011-05-03 zm. Dz.U.2011.81.439 art. 2 2013-05-09 zm. Dz.U.2013.496 art. 1 USTAWA z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej

Bardziej szczegółowo

ROZKAZ Nr 40 DOWÓDCY WOJSK LĄDOWYCH z dnia 05 lutego 2013 roku

ROZKAZ Nr 40 DOWÓDCY WOJSK LĄDOWYCH z dnia 05 lutego 2013 roku DOWÓDZTWO WOJSK LĄDOWYCH ROZKAZ Nr 40 DOWÓDCY WOJSK LĄDOWYCH z dnia 05 lutego 2013 roku w sprawie funkcjonowania Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Wojskach Lądowych Na podstawie 3 ust. 6 Szczegółowego

Bardziej szczegółowo

Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 241 z 2004 r., poz. 2416).

Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 241 z 2004 r., poz. 2416). Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 241 z 2004 r., poz. 2416). Art. 166a 1. Studenci i studentki, którzy zaliczyli pierwszy rok studiów wyŝszych zawodowych lub jednolitych

Bardziej szczegółowo

19 stycznia PKW Enduring Freedom ( )

19 stycznia PKW Enduring Freedom ( ) 19 stycznia 2018 PKW Enduring Freedom (2002-2007) Ataki na World Trade Center i Pentagon przeprowadzone 11 września 2011 r. przez terrorystów z kierowanej przez Osamę bin Ladena organizacji terrorystycznej

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 4 lutego 2015 r. Poz. 33. DECYZJA Nr 35/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 4 lutego 2015 r.

Warszawa, dnia 4 lutego 2015 r. Poz. 33. DECYZJA Nr 35/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 4 lutego 2015 r. Inspektorat Systemów Informacyjnych Warszawa, dnia 4 lutego 2015 r. Poz. 33 DECYZJA Nr 35/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 4 lutego 2015 r. zmieniająca decyzję w sprawie powołania zespołu zadaniowego

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 23/2014. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku

UCHWAŁA NR 23/2014. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku UCHWAŁA NR 23/2014 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych dla

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3.

Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3. Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3. Rodzajowość bezpieczeństwa 4. Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne państwa

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE KOMENDANTÓW GMINNYCH ZOSP RP. Temat nr 5: Zarządzanie kryzysowe na szczeblu gminy. Autor: Eugeniusz Wojciech Roguski

SZKOLENIE KOMENDANTÓW GMINNYCH ZOSP RP. Temat nr 5: Zarządzanie kryzysowe na szczeblu gminy. Autor: Eugeniusz Wojciech Roguski SZKOLENIE KOMENDANTÓW GMINNYCH ZOSP RP Temat nr 5: Zarządzanie kryzysowe na szczeblu gminy Autor: Eugeniusz Wojciech Roguski ZAGROŻENIA NATURALNE I TECHNICZNE OCHRONA CYWILNA BEZPIECZEŃSTWO OBYWATELI POLITYKA

Bardziej szczegółowo

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2012

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2012 Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Karolina Dębska, Anna Kaniewska Korekta: Anna Kaniewska Projekt okładki i stron tytułowych: Katarzyna Juras Ilustracja na okładce James Steidl Fotolia.com

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WSTĘP... 10

SPIS TREŚCI WSTĘP... 10 SPIS TREŚCI WSTĘP... 10 Wykład 1. GENEZA, ROZWÓJ, WSPÓŁCZESNE WYZWANIA PRALOGISTYKI WOJSKOWEJ 1. Historyczne źródła logistyki wojskowej... 15 2. Logistyka według poglądów teoretyków amerykańskich... 17

Bardziej szczegółowo

Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY

Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY www.koziej.pl @SKoziej LUBLIN, 9.12.2017r. Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY www.koziej.pl 9.12.2017 @SKoziej 1 www.koziej.pl 9.12.2017 @SKoziej 2 ŚRODOWISKO

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 31 stycznia 2019 r. Poz. 196

Warszawa, dnia 31 stycznia 2019 r. Poz. 196 Warszawa, dnia 31 stycznia 2019 r. Poz. 196 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o urzędzie Ministra Obrony

Bardziej szczegółowo

Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych

Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych SGH Agenda prezentacji 1 2 3 4 5 Cyfrowa transformacja jako szczególny rodzaj zmiany organizacyjnej

Bardziej szczegółowo