PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU :Farmakologia i toksykologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Farmakologii 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Rokietnicka 5a,60-806Poznań Tel. /Fax (061) /(061) Strona WWW farmakologia@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: dr hab. Przemysław Mikołajczak, prof.um 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS dr hab. med. Marzena Dworacka, prof. UM 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko - dr hab. med. Marzena Dworacka, prof. UM Tel. kontaktowy: /49 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): czwartki, , Rokietnicka 5a mdworac@ump.edu.pl Osoba zastępująca: dr hab. med. Hanna Winiarska Kontakt: środy , Rokietnicka 5a, tel , hwiniar@ump.edu.pl 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: III Semestr: V i VI

2 7. Liczba godzin ogółem : 140 liczba pkt.ects:12 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Farmakologii A - S Razem: Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Farmakologii A - S Razem: SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Farmakologia i toksykologia Lekarski I medycyna jednolite magisterskie dzienne polski Rodzaj przedmiotu obowiązkowy fakultatywny Rok studiów/semestr I II III IV V VI Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu 140, w tym: 50 - y, 0 - seminaria, 90, 0 fakultety Na ach studenci zapoznają się z podstawami farmakologii i toksykologii, a także z farmakologią szczegółową wybranych grup leków. Tematyka ów obejmuje również zasady prowadzenia

3 farmakoterapii najczęściej spotykanych schorzeń. Podczas ćwiczeń studenci będą poszerzać wiedzę zarówno z zakresu farmakologii podstawowej, jak i szczegółowej, odbywać praktyczne prawidłowego wyboru i przepisywania leków na receptach, obejmujące analizę przypadków klinicznych z zakresu farmakoterapii najczęściej spotykanych schorzeń przewlekłych, antybiotykoterapii oraz farmakoterapii stanów zagrożenia życia, jak również doskonalące umiejętność dokonywania podstawowych obliczeń farmakokinetycznych. Celem tych zajęć jest zrozumienie mechanizmów działania leków i ich wykorzystania w terapii oraz zdobycie umiejętności praktycznego zastosowania posiadanej wiedzy. Po ukończeniu kursu student powinien posiadać podstawowy zakres wiedzy na temat leków a także umiejętność wyboru właściwej dla danego schorzenia farmakoterapii. Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami C.W34. OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych C.W35. zna główne mechanizmy działania leków oraz ich przemiany w ustroju zależne od wieku C.W36. określa wpływ procesów chorobowych na metabolizm i eliminację leków C.W37. zna podstawowe zasady farmakoterapii C.W38. zna ważniejsze działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji C.W39. rozumie problem lekooporności, w tym lekooporności wielolekowej C.W40. zna wskazania do badań genetycznych przeprowadzanych w celu indywidualizacji farmakoterapii C.W41. C.W42. zna podstawowe kierunki rozwoju terapii, w szczególności możliwości terapii komórkowej oraz terapii genowej i celowanej w określonych chorobach zna podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii ogólnej Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: ustne odpowiedzi w trakcie zajęć, kolokwia cząstkowe, kolokwium zaliczeniowe, egzamin końcowy

4 C.W43. C.W44. C.U13. C.U14. C.U15. C.U16. C.U17. C.U18. zna grupy leków, których nadużywanie może prowadzić do zatruć zna objawy najczęściej występujących ostrych zatruć, w tym alkoholami, narkotykami i innymi substancjami psychoaktywnymi, metalami ciężkimi oraz wybranymi grupami leków zna podstawowe zasady postępowania diagnostycznego w zatruciach UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) wykonuje proste obliczenia farmakokinetyczne dobiera leki w odpowiednich dawkach w celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i celowanej poprawnie przygotowuje zapisy wszystkich form recepturowych substancji leczniczych posługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach wiekowych oraz w stanach niewydolności wątroby i nerek, a także zapobiega zatruciom lekami C.U19. interpretuje wyniki badań toksykologicznych KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) ustne odpowiedzi w trakcie zajęć, kolokwia cząstkowe, kolokwium zaliczeniowe, egzamin końcowy PUNKTY ECTS 12 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Podstawy farmakologii. Opioidowe leki przeciwbólowe. Nieopioidowe leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki stosowane w chorobie Parkinsona. Środki przeciwdrgawkowe. Środki wpływające na krzepnięcie krwi. Forma (y,seminari u,,, zaj.fakultatywne, itp )

5 Leki stosowane w leczeniu astmy i POChP. Wprowadzenie do chemioterapii zakażeń. Zasady prowadzenia chemioterapii zakażeń empirycznej i celowanej. Powikłania antybiotykoterapii. Leki stosowane w leczeniu niewydolności serca. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Niektóre hormony i analogi hormonów podwzgórza, przysadki mózgowej. Hormony tarczycy stosowane w terapii. Leki stosowane w nadczynności tarczycy. Leki stosowane w leczeniu cukrzycy. Leki przeciwinfekcyjne stosowane w leczeniu zakażeń układu oddechowego. Leki stosowane w leczeniu niedokrwistości. Hematopoetyczne czynniki wzrostu. Środki przeciwnowotworowe cz. I. Środki przeciwnowotworowe cz. II. Zasady farmakoterapii bólu przewlekłego. Środki wpływające na homeostazę kostno-mineralną. Leki stosowane w leczeniu dny moczanowej. Terapie genowe i komórkowe. Zasady stosowania leków u kobiet w ciąży i u karmiących. Indywidualizacja farmakoterapii farmakogenetyka. Zasady stosowania leków u u dzieci i u osób w podeszłym wieku. Podstawy toksykologii.pierwsza pomoc w zatruciach. Antidota. Toksykologia niektórych pestycydów i gazów. Toksykologia rozpuszczalników. Toksykologia niektórych metali ciężkich. Zatrucia wybranymi lekami. Uzależnienia lekowe. Recepta, części recepty, niezgodności recepturowe, skróty, postacie leków. Zasady wypisywania recept i korzystania z baz danych o środkach leczniczych. Losy leków w ustroju - wchłanianie, transport, wiązanie z białkami, biotransformacja, wydalanie, wpływ pka.

6 Środki wpływające na autonomiczny układ nerwowy. Środki przeciwpsychotyczne. Środki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne. Leki przeciwdepresyjne. Środki znieczulające miejscowo, leki pobudzające zakończenia czuciowe. Środki do znieczulenia ogólnego. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe działające obwodowo. Środki przeciwbólowe: opioidy i antagoniści receptora opioidowego, nieopioidowe środki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Leki stosowane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Leki przeciwwymiotne.leki przeczyszczające i przeciwbiegunkowe, przeciwrobacze. Leki stosowane w leczeniu astmy i innych schorzeń przebiegających z obturacją oskrzeli. Leki przeciwkaszlowe i leki wykrztuśne. Chemioterapia zakażeń I: antybiotyki beta-laktamowe, makrolidy, ketolidy, linkozamidy. Chemioterapia zakażeń II: tetracykliny, glicylocykliny, streptograminy, oksazolidynony, chloramfenikol,aminoglikozydy, chinolony, glikopeptydy, polimyksyny,sulfonamidy, pochodne imidazolu, pochodne furanu. Środki odkażające. Chemioterapia zakażeń III: leki przeciwwirusowe (leki stosowane w zakażeniach Herpessimplex, leki przeciwgrypowe i stosowane w leczeniu zakażeń HIV, leki stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby). Leki przeciwmalaryczne. Chemioterapia zakażeń IV: leki przeciwgrzybicze, leki przeciwgruźlicze. Leki moczopędne. Glikozydy nasercowe i inne leki działające inotropowo dodatnio. Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca. Leki

7 przeciwhistaminowe. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego. Hormony i analogi hormonów nadnerczy stosowane w terapii. Hormony wysp trzustki i ich analogi. Nieinsulinowe leki przeciwcukrzycowe Hormony płciowe i ich analogii, hormonalna terapia zastępcza, doustne środki antykoncepcyjne, sterydy anaboliczne. Leki stosowane w leczeniu zakażeń. Analiza przypadków. Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Leki stosowane w hiperlipoproteinemiach. Leki immunomodulujące. Środki przeciwnowotworowe Leki stosowane w napadach bólowych, kolkach, bólach przewlekłych i w leczeniu migreny. Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu wybranych schorzeń. Indywidualizacja farmakoterapii farmakokinetyka w praktyce. Toksykologia niektórych pestycydów, metali ciężkich, rozpuszczalników i gazów. Pierwsza pomoc w zatruciach Toksyczność wybranych leków. Postępowanie w zatruciach. Antidota. Uzależnienia lekowe. Farmakologia leków stosowanych w wybranych stanach nagłych. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: LITERATURA PODSTAWOWA Materiały dydaktyczne umieszczane na stronie Mutschler E., Gesslinger G., Kroemer H.K., Ruth P., Schäfer-Korting M.. Mutschler Farmakologia i toksykologia. wyd. III polskie poprawione i uzupełnione, red. W. Buczko, Elsevier, 2015 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Rang H., Dale MM, Ritter JM, Flower R, Henderson G. Farmakologia Rang i Dale. red wyd.pol. Mirowska-Guzel D, Członkowski A, Okopień B. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014, wyd.2 Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001.

8 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Szczegółowy opis warunków zaliczenia przedmiotu w załączonym poniżej wyciągu z regulaminu zajęć: Podstawą zaliczenia zajęć jest: Obowiązkowa obecność na ch. Nieobecność usprawiedliwiona - jako usprawiedliwienie traktuje się zaświadczenie lekarskie, względnie wezwania urzędowe - władz wojskowych, sądowych, polecenia władz uczelni, itp. Usprawiedliwienie winno być przedstawione na pierwszym ćwiczeniu, na którym student jest znów obecny. Studenci, którzy byli nieobecni na zajęciach (niezależnie od przyczyny nieobecności) zobowiązani są do uzupełnienia wiedzy z tego zakresu do czasu kolejnych zajęć. Studenci, którzy bez usprawiedliwienia opuścili od 1 do 3 ćwiczeń oraz studenci, których nieobecności usprawiedliwione obejmują od 4 do 10 ćwiczeń w ciągu roku akademickiego są zobowiązani zdawać, niezależnie od średniej oceny uzyskanej z pozostałych ćwiczeń, testowe kolokwium wyjściowe (próg zaliczenia 60% poprawnych odpowiedzi). Studenci, których nieusprawiedliwione nieobecności obejmują więcej niż 3 lub nieobecności usprawiedliwione więcej niż 10 ćwiczeń w ciągu roku akademickiego nie zostaną dopuszczeni do kolokwium wyjściowego i nie uzyskają zaliczenia przedmiotu. Decyzja o sposobie zaliczeniu przedmiotu w odniesieniu do przypadków nieobecności usprawiedliwionych przekraczających 10 ćwiczeń spowodowanych długotrwałą chorobą lub wypadkami losowymi podjęta zostanie przez egzaminatora po konsultacji z Dziekanem i Kierownikiem Katedry. Zezwala się na opuszczenie 1 z przyczyn losowych. Student ma obowiązek podać przyczynę nieobecności. Decyzja o usprawiedliwieniu ewentualnych dalszych pojedynczych nieobecności z przyczyn losowych podjęta zostanie przez egzaminatora po uprzednim indywidualnym rozpatrzeniu. Wykazanie się wiadomościami co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia ocen cząstkowych uzyskanych ze wszystkich ćwiczeń). Na ostateczną ocenę z ćwiczeń składa się ocena z testów cząstkowych 70% i ocena z odpowiedzi ustnych 30%. Podczas każdego z ćwiczeń obowiązuje znajomość zagadnień bieżących oraz zagadnień omawianych w czasie wszystkich poprzednich zajęć od początku kursu farmakologii. Studenci uzyskują oceny cząstkowe na podstawie odpowiedzi ustnych podczas niektórych ćwiczeń oraz wyników losowo wybranych testów cząstkowych przeprowadzanych na zakończenie każdego z ćwiczeń. Nieusprawiedliwiona nieobecność na ch jest związana z otrzymaniem oceny niedostatecznej z testu cząstkowego. Końcowa ocena niedostateczna z ćwiczeń może być dwukrotnie poprawiana poprzez zdanie kolokwium wyjściowego. Uzyskanie oceny niedostatecznej z kolokwium wyjściowego oznacza niedopuszczenie studenta do egzaminu. Egzamin końcowy Egzamin końcowy jest egzaminem testowym i obejmuje całość zagadnień kursu farmakologii. Ocena końcowa z farmakologii obejmuje ocenę z egzaminu końcowego (60%) oraz ocenę z ćwiczeń (40%).

9 Studenci, których średnia ocena z ćwiczeń przekracza 4,5 mogą przystąpić do egzaminu przedterminowego, a studenci których średnia ocena z ćwiczeń przekracza 4,75 zostaną zwolnieni z egzaminu końcowego. Warunkiem przystąpienia do egzaminu przedterminowego jest uzyskanie odpowiedniej średniej końcowej oceny z ćwiczeń, nie więcej niż 1 nieobecność usprawiedliwiona oraz przestrzeganie zasad ujętych w regulaminie we wszystkich jego punktach. Studenci, którzy chcieliby uzyskać zwolnienie z egzaminu mają także obowiązek zaliczenia zagadnień z opuszczonych zajęć u egzaminatora. 10.Tematyka poszczególnych ów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Wykład 1. Tematyka ów Podstawy farmakologii. Podstawy farmakodynamiki. Podstawy korzystania z baz danych o produktach leczniczych (wskazania medyczne, wskazania rejestracyjne i pozarejestracyjne, charakterystyka produktu leczniczego. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia A.Wesołowska Wykład 2. Wykład 3. Wykład 4. Wykład 5. Opioidowe leki przeciwbólowe. Mechanizm działania i działanie farmakologiczne. Klasyfikacja. Zastosowanie. Zasady stosowania w praktyce. Nieopioidowe leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne: Mechanizm działania i działanie farmakologiczne. Klasyfikacja. Zastosowanie. Zasady stosowania w praktyce. Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona. Środki przeciwdrgawkowe. Mechanizmy działania i działanie farmakologiczne poszczególnych grup leków. Zastosowanie. Środki wpływające na krzepnięcie krwi: grupy leków, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne, zasady bezpiecznego stosowania. R.Forjasz P. Mikołajczak R.Forjasz

10 Wykład 6. Leki stosowane w leczeniu astmy i POChP: grupy leków, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. H.Winiarska Wykład 7. Wprowadzenie do chemioterapii zakażeń: przegląd mechanizmów działania chemioterapeutyków przeciwinfekcyjnych, mechanizmy oporności drobnoustrojów na środki przeciwinfekcyjne, ocena siły działania przeciwdrobnoustrojowego. Zasady prowadzenia chemioterapii zakażeń empirycznej i celowanej: zasady doboru antybiotyku, czynniki farmakokinetyczne, farmakodynamiczne i czynniki związane z pacjentem, które należy uwzględnić podczas planowania i prowadzenia terapii. Zastosowanie chemioterapii przeciwinfekcyjnej w profilaktyce. Wykład 8. Immunologiczne i nieimmunologiczne powikłania antybiotykoterapii. Wykład 9. Leki stosowane w leczeniu niewydolności serca: grupy leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. H.Winiarska Wykład 10. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego: grupy leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego - ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. Wykład 11. Niektóre hormony i analogi hormonów podwzgórza, przysadki mózgowej. Hormony tarczycy i przytarczyc stosowane w terapii. Leki stosowane w nadczynności tarczycy. A.Czarnywojtek

11 Wykład 12. Leki stosowane w leczeniu cukrzycy: insuliny i nie insulinowe środki przeciwcukrzycowe - ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. Zasady insulinoterapii. Zasady leczenia chorych na cukrzycę typu 1 i 2. Wykład 13. Leki przeciwinfekcyjne stosowane w leczeniu zakażeń układu oddechowego. Współczesne zalecenia wyboru leku w leczeniu zakażeń układu oddechowego w zależności od etiopatogenezy. Wykład 14. Wykład 15. Wykład 16. Leki stosowane w niedokrwistościach niedoborowych; preparaty żelaza, wit. B12, kwasu foliowego. Deferoksamina. Działania niepożądane. Hematopoetyczne czynniki wzrostu Środki przeciwnowotworowe: grupy leków, mechanizmy działania, przykłady preparatów. Działania niepożądane wspólne dla większości leków p-nowotworowych. Działania niepożądane charaktery styczne dla poszczególnych grup leków. Zastosowanie. Część I Środki przeciwnowotworowe: grupy leków, mechanizmy działania, przykłady preparatów. Działania niepożądane wspólne dla większości leków p-nowotworowych. Działania niepożądane charaktery styczne dla poszczególnych grup leków. Zastosowanie. Część II. H.Winiarska Wykład 17. Zasady stosowania leków u chorych z bólem przewlekłym: zasady prowadzenia terapii, kolejność stosowania leków, właściwy dobór leków, bezpieczeństwo farmakoterapii bólu przewlekłego.

12 Wykład 18. Środki wpływające na homeostazę kostnomineralną. Leki stosowane w leczeniu dny moczanowej. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. H.Winiarska Wykład 19. Terapie genowe i komórkowe. H.Winiarska Wykład 20. Zasady stosowania leków u kobiet w ciąży i u karmiących. Rodzaje polekowych zaburzeń związanych ze stosowaniem leków w przebiegu ciąży. Odmienności farmakokinetyki i farmakodynamiki u kobiet w ciąży, odmienności farmakokinetyki u płodu i wpływ tych różnic na bezpieczeństwo stosowania leków dla matki i płodu. Przykłady częściej stosowanych grup leków w aspekcie bezpieczeństwa ich stosowania u kobiety ciężarnej. Wykład 21. Indywidualizacja farmakoterapii farmakogenetyka. Znaczenie farmakogenetyki dla skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii wybrane przykłady. P. Mikołajczak Wykład 22. Zasady prowadzenia farmakoterapii u dzieci i u osób w podeszłym wieku. Odmienności w zakresie fizjologii wieku rozwojowego i wieku podeszłego, które mogą mieć wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leków. Zasady obliczania dawek u dzieci. H.Winiarska

13 Wykład 23. Podstawy toksykologii toksykodynamika i toksykokinetyka i ich znaczenie w diagnostyce zatruć. Diagnostyka toksykologiczna wywiad, badanie przedmiotowe i badania dodatkowe odmienności. Pierwsza pomoc w zatruciach. Antidota. Toksykologia niektórych pestycydów i gazów klasyfikacja, mechanizm i objawy zatruć, postępowanie w ramach pierwszej pomocy Wykład 24. Toksykologia niektórych metali ciężkich klasyfikacja, mechanizm i objawy zatruć, postępowanie w ramach pierwszej pomocy. Toksykologia rozpuszczalników klasyfikacja, mechanizm i objawy zatruć, postępowanie w ramach pierwszej pomocy. Wykład 25. Zatrucia wybranymi lekami. Uzależnienia lekowe. Klasyfikacja. Charakterystyka kliniczna. Mechanizmy uzależnień. Zasady terapii. Zespół abstynencyjny. P. Mikołajczak Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Recepta: części recepty, niezgodności recepturowe, skróty nazw i zwrotów łacińskich stosowanych w recepturze, zasady wypisywania recept. Postacie leków: charakterystyka postaci leków. Losy leków w ustroju: wchłanianie, transport A.Wesołowska Wtorki gr.10,9 Coll.Wrzoska 404 i 407 CBM 3008, 3009

14 przez błony komórkowe, dystrybucja leków i ich wiązanie z białkami, biotransformacja, wydalanie, współczynnik pka i jego rola we wchłanianiu i wydalaniu leków. Wtorki gr.7,8 Coll.Wrzoska 404 i 407 CBM 3008, 3009 Czwartki gr.3,4,5- CBM 1019, 3018, 3008 Eskulap 23,24,25 Czwartki gr.1,2,6- CBM 1019, 3018, 3008 Eskulap 23,24,25 Ćwiczenie 2. Środki wpływające na autonomiczny układ nerwowy. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. M.Borowska Wtorki gr.10,9 Coll.Wrzoska 404 i 407 CBM 3008, 3009 Wtorki gr.7,8 Coll.Wrzoska 404 i 407 CBM 3008, 3009 Czwartki gr.3,4,5- CBM 1019, 3018, 3008 Eskulap 23,24,25 Czwartki gr.1,2,6- CBM 1019, 3018, 3008 Eskulap 23,24,25 Ćwiczenie 3. Środki przeciwpsychotyczne. Środki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie.

15 Ćwiczenie 4. Leki przeciwdepresyjne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 5. Środki znieczulające miejscowo. Środki do znieczulenia ogólnego. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe działające obwodowo. Ośrodkowo działające miolityki. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. R.Forjasz Ćwiczenie 6. Środki przeciwbólowe: opioidy i antagoniści receptora opioidowego, nieopioidowe środki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. R.Forjasz Ćwiczenie 7. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. R.Forjasz Ćwiczenie 8. Leki stosowane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Leki przeciwwymiotne.leki przeczyszczające i przeciwbiegunkowe, przeciwrobacze H.Winiarska Ćwiczenie 9. Leki stosowane w leczeniu astmy i innych schorzeń przebiegających z obturacją oskrzeli. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie.zasady farmakoterapii astmy i POChP. Leki przeciwkaszlowe i leki wykrztuśne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 10. Chemioterapia zakażeń I: antybiotyki betalaktamowe, makrolidy, ketolidy, linkozamidy - mechanizmy działania, spektrum działania ze szczególnym uwzględnieniem przydatności w terapii empirycznej, działania niepożądane, zastosowanie. Ćwiczenie 11. Chemioterapia zakażeń II: tetracykliny, glicylocykliny, streptograminy, oksazolidynony,chloramfenikol,aminoglikozydy, glikopeptydy, polimyksyny, sulfonamidy, pochodne imidazolu, pochodne furanu, chinolony. Środki odkażające. Ćwiczenie 12. Chemioterapia zakażeń III: leki przeciwwirusowe - mechanizmy działania, spektrum działania ze szczególnym

16 uwzględnieniem przydatności w terapii empirycznej, działania niepożądane, zastosowanie. Leki przeciwmalarycznemechanizmy działania, spektrum działania ze szczególnym uwzględnieniem przydatności w profilaktyce i leczeniu, działania niepożądane. Ćwiczenie 13. Chemioterapia zakażeń IV: Leki przeciwgruźlicze- mechanizmy działania, spektrum działania, działania niepożądane, podstawy farmakoterapii przeciwgruźliczej. Leki przeciwgrzybicze- mechanizmy działania, spektrum działania ze szczególnym uwzględnieniem przydatności w terapii empirycznej, działania niepożądane, zastosowanie. Ćwiczenie 14. Leki moczopędne. Glikozydy nasercowe i inne leki działające inotropowo dodatnio. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Farmakoterapia niewydolności serca podstawy. Ćwiczenie 15. Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Podstawy farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Ćwiczenie 16. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca. Leki przeciwhistaminowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki przeciwhistaminowe. Ćwiczenie 17. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki stosowane w zaburzeniach krążenia obwodowego. Wtorki gr.10,9 CBM 1019,3018 Eskulap 23,24 Wtorki gr.7,8 Coll.Wrzoska 404 i 407 Czwartki gr.3,4,5- CBM 1019, 3018, 3008 Czwartki gr.1,2,6-

17 CBM 1019, 3018, 3008 Ćwiczenie 18. Hormony i analogi hormonów nadnerczy stosowane w terapii. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 19. Hormony wysp trzustki i ich analogi. Nieinsulinowe leki przeciwcukrzycowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Zasady farmakoterapii cukrzycy Ćwiczenie 20. Hormony płciowe i ich analogii, hormonalna terapia zastępcza, doustne środki antykoncepcyjne, sterydy anaboliczne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 21. Leki stosowane w leczeniu zakażeń układu oddechowego, zakażeń układu moczowopłciowego, układu nerwowego, skóry i tkanki podskórnej, kości, układu pokarmowego. Analiza przypadków klinicznych w doborze optymalnej farmakoterapii. Ćwiczenie 22. Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza, witaminy B 12 i kwasu foliowego. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 23. Leki stosowane w hiperlipoproteinemiach. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki immunupresyjne - grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. H.Winiarska Ćwiczenie 24. Środki przeciwnowotworowe.grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Ćwiczenie 25. Leki stosowane w: napadach bólowych, kolkach, bólu okołooperacyjnym, bólach przewlekłych. Zasady leczenia bólu ostrego i przewlekłego. Leki stosowane w leczeniu migreny tryptany - mechanizm działania, działania farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie.

18 Ćwiczenie 26. Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu wybranych schorzeń. Surowiec roślinny jako źródło substancji czynnych zastosowanie. Bezpieczeństwo stosowania leków pochodzenia roślinnego w skojarzeniu z lekami syntetycznymi. Ćwiczenie 27. Indywidualizacja farmakoterapii - farmakokinetyka w praktyce. Ćwiczenia z zakresu obliczeń farmakokinetycznych ze szczególnym uwzględnieniem przypadków chorych z niewydolnością narządową oraz w przypadkach zatruć lekami. Ćwiczenie 28. Toksykologia niektórych pestycydów, metali ciężkich, rozpuszczalników i gazów klasyfikacja, mechanizm i objawy zatruć, postępowanie w ramach pierwszej pomocy. Pierwsza pomoc w zatruciach ogólne zasady pierwszej pomocy. H.Winiarska Ćwiczenie 29. Toksyczność wybranych leków objawy zatruć, postępowanie w ramach pierwszej pomocy.antidota swoiste i nieswoiste. Uzależnienia lekowe analiza przypadków. Ćwiczenie 30. Farmakologia leków stosowanych w wybranych stanach nagłych: wstrząs anafilaktyczny, wstrząs kardiogenny, ostra niewydolność serca, ciężki napad astmy, ciężkie zaostrzenie POChP, hipokalemia, hiperkalemia, stany nagłe w przebiegu nadciśnienia tętniczego, ostre zespoły wieńcowe. 11. Organizacja zajęć: Ćwiczenia Wtorki 30 tygodni Godz. 14:00 16:15 gr. 10,9 Godz :30 gr. 7,8 Czwartki 30 tygodni Godz. 14:00 16:15 gr. 3,4,5 Godz :30 gr. 1,2,6 Wykłady Piątki 25 tygodni Godz. 13:30 15:00 Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki: www. farmakologia.ump.edu.pl

19 REGULAMIN ZAJĘĆ: 1. Studenci zobowiązani są do podporządkowania się w trakcie zajęć poleceniom nauczycieli akademickich prowadzących w zakresie toku zajęć i odpowiednich przepisów BHP. 2. Ćwiczenia rozpoczynają się punktualnie zgodnie z planem wyznaczonym przez Dziekanat. 3. Podstawą zaliczenia zajęć jest: Obowiązkowa obecność na ch. Nieobecność usprawiedliwiona - jako usprawiedliwienie traktuje się zaświadczenie lekarskie, względnie wezwania urzędowe - władz wojskowych, sądowych, polecenia władz uczelni, itp. Usprawiedliwienie winno być przedstawione na pierwszym ćwiczeniu, na którym student jest znów obecny. Studenci, którzy byli nieobecni na zajęciach (niezależnie od przyczyny nieobecności) zobowiązani są do uzupełnienia wiedzy z tego zakresu do czasu kolejnych zajęć. Studenci, którzy bez usprawiedliwienia opuścili od 1 do 3 ćwiczeń oraz studenci, których nieobecności usprawiedliwione obejmują od 4 do 10 ćwiczeń w ciągu roku akademickiego są zobowiązani zdawać testowe kolokwium wyjściowe, niezależnie od średniej oceny uzyskanej z pozostałych ćwiczeń. Studenci, których nieusprawiedliwione nieobecności obejmują więcej niż 3 lub nieobecności usprawiedliwione więcej niż 10 ćwiczeń w ciągu roku akademickiego nie zostaną dopuszczeni do kolokwium wyjściowego i nie uzyskają zaliczenia przedmiotu. Decyzja o sposobie zaliczeniu przedmiotu w odniesieniu do przypadków nieobecności usprawiedliwionych przekraczających 10 ćwiczeń spowodowanych długotrwałą chorobą lub wypadkami losowymi podjęta zostanie przez egzaminatora po konsultacji z Dziekanem i Kierownikiem Katedry. Zezwala się na opuszczenie 1 z przyczyn losowych. Student ma obowiązek podać przyczynę nieobecności. Decyzja o usprawiedliwieniu ewentualnych dalszych pojedynczych nieobecności z przyczyn losowych podjęta zostanie przez egzaminatora po uprzednim indywidualnym rozpatrzeniu. Wykazanie się wiadomościami co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia ocen cząstkowych uzyskanych ze wszystkich ćwiczeń). Na ostateczną ocenę z ćwiczeń składa się ocena z testów cząstkowych 70% i ocena z odpowiedzi ustnych 30%. Podczas każdego z ćwiczeń obowiązuje znajomość zagadnień bieżących oraz zagadnień omawianych w czasie wszystkich poprzednich zajęć od początku kursu farmakologii. Studenci uzyskują oceny cząstkowe na podstawie odpowiedzi ustnych podczas niektórych ćwiczeń oraz wyników testów cząstkowych przeprowadzanych na zakończenie każdego z ćwiczeń. Nieusprawiedliwiona nieobecność na ch jest związana z otrzymaniem oceny niedostatecznej z testu cząstkowego.

20 Końcowa ocena niedostateczna z ćwiczeń może być dwukrotnie poprawiana poprzez zdanie kolokwium wyjściowego. Uzyskanie oceny niedostatecznej z kolokwium wyjściowego oznacza niedopuszczenie studenta do egzaminu. 4.Egzamin końcowy Egzamin końcowy jest egzaminem testowym i obejmuje całość zagadnień kursu farmakologii. Ocena końcowa z farmakologii obejmuje ocenę z egzaminu końcowego (60%) oraz ocenę z ćwiczeń (40%). Studenci, których średnia ocena z ćwiczeń przekracza 4,5 mogą przystąpić do egzaminu przedterminowego, a studenci których średnia ocena z ćwiczeń przekracza 4,75 zostaną zwolnieni z egzaminu końcowego. Warunkiem przystąpienia do egzaminu przedterminowego jest uzyskanie odpowiedniej średniej końcowej oceny z ćwiczeń, nie więcej niż 1 nieobecność usprawiedliwiona oraz przestrzeganie zasad ujętych w regulaminie we wszystkich jego punktach. Studenci, którzy chcieliby uzyskać zwolnienie z egzaminu mają także obowiązek zaliczenia zagadnień z opuszczonych zajęć u egzaminatora.

21 PROGRAM ZAJĘĆ: Wykłady Podstawy farmakologii Opioidowe leki przeciwbólowe Nieopioidowe leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki stosowane w chorobie Parkinsona. Środki przeciwdrgawkowe Środki wpływające na krzepnięcie krwi Leki stosowane w leczeniu astmy i POChP Wprowadzenie do chemioterapii zakażeń. Zasady prowadzenia chemioterapii zakażeń empirycznej i celowanej Powikłania antybiotykoterapii Leki stosowane w leczeniu niewydolności serca Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego Niektóre hormony i analogi hormonów podwzgórza, przysadki mózgowej. Hormony tarczycy stosowane w terapii. Leki stosowane w nadczynności tarczycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Leki przeciwinfekcyjne stosowane w leczeniu zakażeń układu oddechowego. Leki stosowane w leczeniu niedokrwistości. Hematopoetyczne czynniki wzrostu Środki przeciwnowotworowe cz. I Środki przeciwnowotworowe cz. II Zasady farmakoterapii bólu przewlekłego Środki wpływające na homeostazę kostno-mineralną. Leki stosowane w leczeniu dny moczanowej Terapie genowe i komórkowe Zasady stosowania leków u kobiet w ciąży i u karmiących Indywidualizacja farmakoterapii farmakogenetyka.

22 Zasady stosowania leków u u dzieci i u osób w podeszłym wieku Podstawy toksykologii.pierwsza pomoc w zatruciach. Antidota. Toksykologia niektórych pestycydów i gazów Toksykologia rozpuszczalników. Toksykologia niektórych metali ciężkich Zatrucia wybranymi lekami. Uzależnienia lekowe. Ćwiczenia Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Recepta, części recepty, niezgodności recepturowe, skróty, postacie leków. Zasady wypisywania recept i korzystania z baz danych o środkach leczniczych. Losy leków w ustroju - wchłanianie, transport, wiązanie z białkami, biotransformacja, wydalanie, wpływ pka. Środki wpływające na autonomiczny układ nerwowy. Środki przeciwpsychotyczne. Środki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne. Leki przeciwdepresyjne. Środki znieczulające miejscowo, leki pobudzające zakończenia czuciowe. Środki do znieczulenia ogólnego. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe działające obwodowo. Środki przeciwbólowe: opioidy i antagoniści receptora opioidowego, nieopioidowe środki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Leki stosowane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Leki przeciwwymiotne.leki przeczyszczające i przeciwbiegunkowe, przeciwrobacze.

23 9. Leki stosowane w leczeniu astmy i innych schorzeń Wt przebiegających z obturacją oskrzeli. Leki przeciwkaszlowe Czw i leki wykrztuśne. 10. Wt Chemioterapia zakażeń I: antybiotyki beta-laktamowe, Czw makrolidy, ketolidy, linkozamidy. Chemioterapia zakażeń II: tetracykliny, glicylocykliny, 11. streptograminy, oksazolidynony, Wt chloramfenikol,aminoglikozydy, chinolony, glikopeptydy, Czw polimyksyny,sulfonamidy, pochodne imidazolu, pochodne furanu. Środki odkażające. Chemioterapia zakażeń III: leki przeciwwirusowe (leki 12. stosowane w zakażeniach Herpessimplex, leki Wt przeciwgrypowe i stosowane w leczeniu zakażeń HIV, leki Czw stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby). Leki przeciwmalaryczne. 13. Wt Chemioterapia zakażeń IV: leki przeciwgrzybicze, leki Czw przeciwgruźlicze. 14. Wt Leki moczopędne. Glikozydy nasercowe i inne leki Czw działające inotropowo dodatnio. 15. Wt Czw Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym. 16. Wt Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca. Leki Czw przeciwhistaminowe. 17. Wt Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. Leki Czw stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego. 18. Wt Hormony i analogi hormonów nadnerczy stosowane w Czw terapii. 19. Wt Hormony wysp trzustki i ich analogi. Doustne leki Czw przeciwcukrzycowe 20. Hormony płciowe i ich analogii, hormonalna terapia Wt zastępcza,doustne środki antykoncepcyjne, sterydy Czw anaboliczne. 21. Wt Farmakoterapia zakażeń. Analiza przypadków.

24 Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Wt Czw Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Leki stosowane w hiperlipoproteinemiach. Leki immunomodulujące. Środki przeciwnowotworowe Leki stosowane w napadach bólowych, kolkach, bólach przewlekłych i w leczeniu migreny. Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu wybranych schorzeń. Indywidualizacja farmakoterapii farmakokinetyka w praktyce. Toksykologia niektórych pestycydów, metali ciężkich, rozpuszczalników i gazów. Pierwsza pomoc w zatruciach Toksyczność wybranych leków. Postępowanie w zatruciach. Antidota. Uzależnienia lekowe. Farmakologia leków stosowanych w wybranych stanach nagłych

25 PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: Znajomość podstaw fizjologii i biochemii. Znajomość patofizjologii. Przygotowanie do zajęć: Znajomość podstaw farmakologii i farmakoterapii zgodna z sylabusem umożliwiająca analizę i dyskutowanie poszczególnych zagadnień. Znajomość podstawowych zagadnień farmakologicznych omawianych na wszystkich poprzedzających zajęciach, umiejętność odwołania się do wcześniej nabytej wiedzy. Wymagania końcowe: Umiejętność przygotowania zapisu wszystkich form recepturowych substancji leczniczych oraz doboru leku w odpowiednich dawkach w celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach, umiejętność zaprojektowania chemioterapii zakażeń; znajomość dawkowania wybranych leków, zwłaszcza leków stosowanych w stanach pilnych i naglących; znajomość najczęściej występujących działań niepożądanych leków oraz istotnych klinicznie interakcji, rozpoznawanie zatrucia lekami i niektórymi substancjami stosowanymi w przemyśle, rolnictwie i gospodarstwie domowym, umiejętność interpretacji wyników badań toksykologicznych oraz znajomość zasad postępowania w przypadkach zatruć. Umiejętność posługiwania się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych. 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia, forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) egzamin testowy z wynikiem co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi szczegóły zawarto w regulaminie. Dotyczy to także obu egzaminów poprawkowych. Ostateczna ocena z przedmiotu zostanie wystawiona zgodnie z poniższym schematem: Ocena łączna (40%oceny z ćwiczeń +60% oceny z egzaminu) Ocena ostateczna Egzamin na ,25 3 3,26-3,75 3,5

26 3,76-4,25 4 4,26-4,5 4,5 > 4,5 5 Egzamin na 5 5 Studenci, którzy uzyskają średnią ocenę z zajęć powyżej 4,5 mogą przystąpić do egzaminu przedterminowego. Warunkiem przystąpienia do egzaminu przedterminowego jest uzyskanie odpowiedniej średniej końcowej oceny z ćwiczeń, nie więcej niż 1 nieobecność usprawiedliwiona oraz przestrzeganie zasad ujętych w regulaminie we wszystkich jego punktach. Egzamin przedterminowy jest egzaminem ustnym obejmującym pytania z całego zakresu farmakologii (także recepty, obliczenia farmakokinetyczne). Studenci, którzy przystąpią do tego egzaminu, ale nie uzyskają oceny co najmniej 4,0, mogą nadal zdawać egzamin testowy na zwykłych zasadach, a ocena z egzaminu przedterminowego nie zostanie wpisana do indeksu. Studenci, którzy uzyskali średnią ocenę z zajęć > 4,75 i mają nie więcej niż 1 nieobecność usprawiedliwioną, a zagadnienia z opuszczonych zajęć zaliczyli u egzaminatora i nie przekroczyli zasad ujętych w regulaminie w żadnym z jego punktów, zostaną zwolnieni z egzaminu otrzymując ocenę 5,0. Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie dotyczy Zaliczenie kryterium zaliczenia wykazanie się wiadomościami co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia wszystkich ocen cząstkowych uzyskanych na ch 3,0) oraz obecność na ch szczegóły zawarto w regulaminie. Oceny z odpowiedzi ustnych stanowić będą 30%, a oceny z testów cząstkowych - 70% końcowej oceny na zaliczenie przedmiotu. 13.Literatura: Zalecana literatura: LITERATURA PODSTAWOWA Materiały dydaktyczne umieszczane na stronie Mutschler E., Gesslinger G., Kroemer H.K., Ruth P., Schäfer-Korting M.. Mutschler Farmakologia i toksykologia. wyd. III polskie poprawione i uzupełnione, red. W. Buczko, Elsevier, 2015 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Rang H., Dale MM, Ritter JM, Flower R, Henderson G. Farmakologia Rang i Dale. red wyd.pol. Mirowska-Guzel D, Członkowski A, Okopień B. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014, wyd.2 Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań Studenckie koło naukowe

27 Opiekun koła:dr prof. Przemysław Mikołajczak, prof. UM Tematyka Badania farmakologiczne prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych: Rola procesów zapalnych w powstawaniu i farmakoterapii wrzodów żołądka Znaczenie czynników immunologicznych w działaniu wybranych leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych badania eksperymentalne Poszukiwania markerów biologicznych uzależnienia od alkoholu i farmakologicznych możliwości znoszenia skutków choroby alkoholowej Badania wyciągów i związków czynnych pochodzenia roślinnego o spodziewanym działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Badania nowych leków cytostatycznych, ich metabolizmu, farmakokinetyki i molekularnego mechanizmu działania Badania interakcji leków podczas transportu domózgowego Poszukiwanie nowych środków farmakologicznych skutecznych w leczeniu cukrzycy Badania farmakologiczne prowadzone na materiale biologicznym pochodzącym od pacjentów: Wpływ leków stosowanych u chorych na cukrzycę na patomechanizm przewlekłych powikłań cukrzycy Miejsce spotkań: Katedra i Zakład Farmakologii UMP, Poznań, ul. Rokietnicka 5a 15.Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora dr hab.n.med. Marzena Dworacka 16.Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)