RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE KĘPIŃSKIM W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 ROKU.

Transkrypt

1 RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE KĘPIŃSKIM W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 ROKU. Kępno, październik 2011 r.

2 Spis treści: 1. Wstęp 3 2. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) Według grup zawodów Według zawodów Nowe rejestracje wg grup zawodów Nowe rejestracje wg zawodów Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Zawody deficytowe Zawody nadwyżkowe Grupy zawodów deficytowych i nadwyżkowych Wnioski 21 2

3 1. Wstęp Celem niniejszego opracowania jest analiza danych dotyczących zawodów nadwyżkowych oraz deficytowych w powiecie kępińskim. Wyniki opracowania pomogą zharmonizować kierunki kształcenia z potrzebami rynku pracy oraz pozytywnie wpłynąć na młodzież, która podejmuje swoje pierwsze decyzje dotyczące drogi zawodowej. Wyobrażenia ludzi młodych na temat zawodu, jaki chcą wykonywać w przyszłości są często mgliste, a problemy ze znalezieniem odpowiedniego zatrudnienia są dla nich wręcz abstrakcją. Wiedza dotycząca zawodów deficytowych oraz nadwyżkowych na rynku pracy, na którym się znajdą po uzyskaniu wykształcenia, może wpłynąć na podjęcie przez nich właściwego wyboru drogi zawodowej. Po uzyskaniu odpowiedniego zasobu informacji, m.in. dzięki tej analizie młodzi ludzie wybierając swój przyszły zawód nie będą już tak bezradni w momencie pojawienia się na rynku pracy. Uświadomienie młodzieży jak ważna jest decyzja związana z wyborem zawodu jest niewątpliwie jednym ze sposobów zapobiegania wzrostowi bezrobocia. Wszakże to młodzi ludzie do 25 tego roku życia stanowią najliczniejszą grupę osób pozostających bez pracy w Polsce, jak również grupę najbardziej zagrożoną bezrobociem. Niniejsze opracowanie ma ponadto na celu ułatwienie władzom samorządowym pozyskiwanie inwestorów, poprzez ukazanie ilu potencjalnych pracowników znajduje się na danym obszarze. Dzięki monitoringowi zawodów będzie można w lepszy sposób skoordynować szkolenia osób bezrobotnych z potrzebami pracodawców, co niewątpliwie wpłynie na zwiększenie efektywności szkoleń. Monitorowanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest procesem systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania się popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Monitoring wpłynie również na doskonalenie jakości usług rynku pracy zarówno w zakresie pośrednictwa jak i doradztwa zawodowego, poprzez dostarczanie jak najbardziej szczegółowych danych dotyczących zapotrzebowania na rynku pracy. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm., art. 8 ust. 1. pkt 3 i art. 9 ust. 1 pkt 9) opracowywanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu 3

4 zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Monitoring obejmuje 10 wielkich grup zawodów (kod 1-cyfrowy) 43 duże grupy zawodowe (wewnętrzny podział grup wielkich, kod 2-cyfrowy), 132 średnie grupy zawodowe (wewnętrzny podział grup dużych, kod 3-cyfrowy) i 444 grupy elementarne (wewnętrzny podział grup średnich, kod 4-cyfrowy), przy czym grupy elementarne obejmują 2360 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy). Struktura klasyfikacji, która stanowi pogrupowany spis zawodów i specjalności prac wykonywanych na rynku pracy, wprowadzona została rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2007, Nr 106, poz. 728), obowiązującym od 1 lipca 2010 r. W wyniku wprowadzenia powyższych zmian, zwiększyła się liczba zawodów i specjalności oznaczonych kodem 6-cyfrowym o 590. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest prowadzony w oparciu o ujednolicone dla całego kraju zalecenia metodyczne opracowane przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki i Pracy. Zgodnie z zaleceniami metodycznymi raporty z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych opracowywane są co pół roku na poziomie powiatu, województwa i kraju przez publiczne służby zatrudnienia. Podstawę opracowania analizy stanowią raporty utworzone centralnie przy użyciu specjalnie przygotowanej aplikacji na podstawie danych do sprawozdania o rynku pracy MGiP - 01 z załącznika nr 2 ( Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy i ofert pracy ) oraz załącznika nr 3 ( Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności) wg stanu na koniec pierwszego półrocza 2010 roku: a) T-I/P-1. Bezrobotni wg zawodów w powiecie kępińskim, b) T-I/P-1a. Struktura bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie kępińskim, c) T-I/P-2. Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie kępińskim, d) T-I/P-2a. Struktura napływ bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie kępińskim, e) T-I/P-3. Oferty pracy wg zawodów w powiecie kępińskim, f) T-I/P-3a. Struktura ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie kępińskim, g) T-I/P-4. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie kępińskim, h) T-I/P-5. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu dwucyfrowego) deficytowych i nadwyżkowych w powiecie kępińskim, 4

5 i) T-I/P-6. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu czterocyfrowego) deficytowych i nadwyżkowych w powiecie kępińskim, j) T-I/P-7. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu dwucyfrowego) generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie kępińskim, k) T-I/P-8. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu czterocyfrowego) generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie kępińskim, l) T-I/P-9. Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie kępińskim, m) T-I/P-9a. Struktura bezrobotnych i ofert pracy według PKD w powiecie kępińskim, n) T-I/P-10. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu dwucyfrowego) zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie kępińskim, o) T-I/P-11. Ranking zawodów (grup zawodów wg kodu czterocyfrowego) zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie kępińskim, ze względu na wskaźnik uzyskania oferty. Powyższe raporty zostały pogrupowane i przeanalizowane. Przy pracach zmierzających do określenia zawodów deficytowych oraz nadwyżkowych w powiecie kępińskim brane były pod uwagę nie tylko dane statystyczne, ale również obserwacje rynku pracy prowadzone przez pracowników urzędu. W tym miejscu należy przede wszystkim zaznaczyć, że sam fakt zdobycia zawodu, nie oznacza, iż dana osoba potrafi go wykonywać. Dlatego też dla pełnego obrazu analizy ważny jest głęboki wywiad przeprowadzony z każdym bezrobotnym. Analizując rynek pracy w kontekście struktury podaży pracy i popytu na pracę oraz wielkości istniejących niedopasowań między podażą i popytem, buduje się wskaźniki, które określają sytuację w danym zawodzie równowaga, przewaga popytu nad podażą czy też przewaga podaży nad popytem. Zawód zostaje zakwalifikowany jako nadwyżkowy (więcej bezrobotnych niż ofert) oraz deficytowy (więcej ofert pracy niż bezrobotnych lub zrównoważony (względna równa liczba ofert pracy i bezrobotnych w danym zawodzie). 5

6 2. Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów). Na koniec pierwszego półrocza 2011 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kępnie wyniosła 5,6%. Liczba bezrobotnych figurujących w ewidencji PUP w Kępnie wyniosła 1602 osoby z tego aż 943 to kobiety. W stosunku do analogicznego okresu 2010 roku nastąpiło zwiększenie liczby zarejestrowanych bezrobotnych o 132 osoby a w przypadku kobiet o 75 osób. Oznacza to wzrost bezrobocia o 9%. Absolwenci tworzyli grupę 88 osób, z czego kobiety stanowiły 59 osób. Natomiast długotrwale bezrobotnych zarejestrowanych było 313 w tym 193 kobiety, co stanowi wzrost w porównaniu do końca poprzedniego roku adekwatnie aż o 140 oraz 91 osób. 2.1 Według grup zawodów. Badając bezrobocie w powiecie kępińskim wg grup zawodów, należy zauważyć, iż 74% ogółu bezrobotnych (1186 osób) posiada zawód (specjalność), pozostałe (416) tworzą grupę osób bez kwalifikacji zawodowych. Stanowi to wzrost bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego aż o 135 osób w porównaniu z pierwszym półroczem 2010 roku. Z analizy bezrobocia wynika, że największy odsetek osób bezrobotnych jest sklasyfikowany w poniżej wymienionych dużych grupach zawodowych: Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: rzeźnicy-wędliniarze, ubojowi, cukiernicy, piekarze, stolarze meblowi i pokrewni, pilarze, szlifierzy materiałów drzewnych, tokarze w drewnie, krawiec, krojczy, szwaczki, tapicerzy meblowi i pokrewni, obuwnik, szewc naprawiacz) 11,7% (tj. 188 osób); Sprzedawcy i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: sprzedawcy, technicy handlowi, kasjerzy handlowi, sprzedawcy w stacji paliw) 10,7% (tj. 171 osób); Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (zagregowani w grupach średnich: technicy budownictwa, technicy inżynierii środowiska i melioracji, technicy elektrycy, technicy automatyki sterowania ruchem kolejowym, technicy elektronicy, technicy mechatronicy, technicy mechanicy, technicy technologii drewna, technicy technologii odzieży, technicy transportu kolejowego, technicy architektury krajobrazu, technicy ogrodnicy, technicy rolnicy, technicy leśnicy, technicy technologii żywności i pokrewni 7,6% (tj. 122 osoby); 6

7 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: blacharze samochodowi, ślusarze, frezerzy, operatorzy maszyn do obróbki skrawaniem, operatorzy obrabiarek skrawających i pokrewni, tokarz w metalu, mechanicy pojazdów samochodowych i pokrewni, mechanicy maszyn, urządzeń rolniczych i przemysłowych i pokrewni, mechanicy taboru kolejowego) 7,3% (tj. 117 osoby); Średni personel do spraw biznesu i administracji (zagregowani w grupach średnich: technicy agrobiznesu, technicy ekonomiści, pozostali pośrednicy handlowi, technik logistyk, technicy administracji) 6,5% (tj. 104 osoby). Pracownicy usług osobistych (zagregowani w grupach średnich: kucharze i pokrewni, kelnerzy, barista, fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni, gospodyni, robotnicy gospodarczy) 5% (tj. 82 osoby). Bezrobotni należący do 6 wymienionych powyżej grup w pierwszej połowie 2011 roku stanowili 48,9 % wszystkich osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kępnie. Dla zawodów zgrupowanych w czterocyfrowych grupach elementarnych najliczniej bezrobocie ukształtowało się wśród sprzedawców sklepowych (ekspedientów), gdzie stanowiło 10,5% ogółu bezrobotnych, następnie wśród średniego personelu do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 5,2% oraz ślusarzy i pokrewnych 3,9%. 2.2 Według zawodów. Badając bezrobocie wg zawodów, należy podkreślić, iż największą grupę utworzyły osoby, które nie posiadają żadnego zawodu. W powiecie kępińskim w omawianym okresie stanowiły one grupę 416 osobową, czyli aż 26% ogółu bezrobotnych, z czego 243 to kobiety. Najwięcej osób bezrobotnych w Kępnie w pierwszym półroczu 2011r. zarejestrowanych było w zawodach: sprzedawca 128 osób (8% ogółu zarejestrowanych) w tym 122 kobiety; technik ekonomista 80 osób (5%) w tym 73 kobiety; ślusarz 63 osoby (3,9%) w tym 7 kobiet; krawiec 43 osoby (2,7%) w tym 43 kobiety; technik mechanik 41 osób (2,6%) w tym 3 kobiety; technik handlowiec 40 osób (2,5%) w tym 29 kobiet; 7

8 tapicer 26 osób (1,6%) w tym 6 kobiet; stolarz 25 osób (1,5%) w tym 0 kobiet; technik rolnik 24 osoby (1,5%) w tym 19 kobiet; kucharz 23 osoby (1,4%) w tym 20 kobiet; cukiernik 21 osób (1,3%) w tym 13 kobiet; fryzjer 19 osób (1,2%) w tym 19 kobiet; mechanik samochodów osobowych 19 osób (1,2%) w tym 0 kobiet; pozostali stolarze meblowi i pokrewni 18 osób (1,1%) w tym 4 kobiety; pozostali pośrednicy handlowi 16 osób (0,99%) w tym 14 kobiet; technik informatyk 16 osób (0,99%) w tym 4 kobiety; rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na własne potrzeby 16 osób (0,99%) w tym 16 kobiet; robotnik placowy 15 osób (0,9%) w tym 8 kobiet; pozostali specjaliści ds. zarządzania i organizacji 15 osób (0,9%) w tym 12 kobiet; Warto jednak podkreślić, iż ilość osób zarejestrowanych w poszczególnych zawodach nie świadczy o ich faktycznych umiejętnościach oraz aktualnych uprawnieniach, np. krawcowa, która nie potrafi szyć, gdyż nie wykonywała tego zawodu od kilku lat. Ponadto część osób posiada przeciwwskazania lekarskie do wykonywania zawodu, w którym się wyuczyli lub pracowali np. stolarze meblowi są uczuleni na pył, a krawcowe mają problemy z kręgosłupem i nie mogą wykonywać pracy na siedząco. Natomiast absolwenci tworzyli grupę 88 osób, z czego kobiety stanowiły 67% (59 osób), co w porównaniu z poprzednim półroczem daje spadek o 47 osób czyli 34,8%. Wśród zarejestrowanych w okresie do 12 miesięcy od ukończenia nauki aż 69 bezrobotnych (78,4%) to osoby bez zawodu (w większości są to absolwenci liceów ogólnokształcących bez dodatkowych kursów i kwalifikacji), pozostali absolwenci to przedstawiciele następujących zawodów: nauczyciel wychowania fizycznego 2 osoby, technik dentystyczny 2 osoby, architekt krajobrazu 1 osoba, inżynier geodeta geodezja urządzania terenów rolnych i leśnych 1 osoba, nauczyciel języka niemieckiego 1 osoba, nauczyciel nauczania początkowego 1 osoba, 8

9 pedagog 1 osoba, specjalista bankowości 1 osoba, specjalista ds. finansów 1 osoba, specjalista zastosowań informatyki 1 osoba, dziennikarz 1 osoba, animator kultury 1 osoba, technik hotelarstwa 1 osoba, kucharz małej gastronomii 1 osoba, sprzedawca 1 osoba, technik handlowiec 1 osoba, ślusarz 1 osoba, Na koniec czerwca 2011 r. w rejestrze osób bezrobotnych figurowało 313 osób, w tym 193 kobiety, pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy, co stanowi spadek w porównaniu do poprzedniego roku o 4 osoby. Jednocześnie nastąpił przyrost długotrwale bezrobotnych kobiet o 24 osoby. W powyżej wymienionej grupie 53 osoby (16,9%) nie mają żadnego zawodu. Natomiast najwięcej z pozostałych posiadało niniejsze zawody: sprzedawca 37 osób (11,8%) w tym 36 kobiet, ślusarz 21 osób (6,7%) w tym 1 kobieta, technik ekonomista 16 osób (5,1%) w tym 14 kobiet, krawiec 13 osób (4,2%) w tym 13 kobiet, kucharz 7 osób (2,2%) w tym 7 kobiet, pozostali stolarze meblowi i pokrewni 7 osób (2,2%) w tym 3 kobiety; robotnik placowy 6 osób (1,9%) w tym 3 kobiety; technik rolnik 5 osób (1,6%) w tym 2 kobiety; 2.3 Nowe rejestracje wg grup zawodów W pierwszej połowie 2011 roku zarejestrowało się osoby, z czego 789 stanowiły kobiety. Wśród osób rejestrujących się było 363 absolwentów (270 kobiet), jak można zauważyć 75,7% tej grupy straciło status osoby bezrobotnej wskutek m.in. znalezienia zatrudnienia czy rezygnacji ze statusu, albowiem już pod koniec drugiego 9

10 kwartału 2011 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Kępnie pozostawało 88 osób, które ukończyły szkołę w przeciągu ostatnich 12 miesięcy. Wśród bezrobotnych rejestrujących się w okresie od stycznia do czerwca 2011 r. 424 osoby nie posiadały żadnego zawodu, w tym 57% to kobiety. Z analizy wynika, że największy odsetek osób rejestrujących jest sklasyfikowany w poniżej wymienionych dużych grupach zawodowych: Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: stolarze meblowi i pokrewni; piekarze, cukiernicy i pokrewni; krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni; tapicerzy i pokrewni; masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni; szwaczki, hafciarki i pokrewni; obuwnicy i pokrewni 11,6% (tj. 169 osób); Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (zagregowani w grupach średnich: technicy mechanicy; technicy rolnictwa i pokrewni; technicy budownictwa; technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej niesklasyfikowani; technicy technologii żywności; technicy elektronicy i pokrewni; technicy leśnictwa; technicy elektrycy; technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni) 9,4% (tj. 137 osób); Sprzedawcy i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: sprzedawcy sklepowi [ekspedienci]; pracownicy stacji obsługi pojazdów) 7,8% (tj. 113 osób); Średni personel do spraw biznesu i administracji (zagregowani w grupach średnich: księgowi; średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych; pośrednicy handlowi; pracownicy administracji i sekretarze biur zarządu; spedytorzy i pokrewni) 7,0% (tj. 102 osoby). Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: ślusarze i pokrewni; mechanicy pojazdów samochodowych; mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych; ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni; blacharze; kowale i operatorzy pras kuźniczych) 6,5% (tj. 94 osób); Napływ bezrobotnych należący do 5 wymienionych powyżej grup stanowił 42,3% wszystkich osób rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kępnie w pierwszym półroczu 2011 r. Najliczniejszą grupą 169 osobową byli robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni. Fakt ten 10

11 spowodowany jest specyfiką powiatu kępińskiego, który jest swoisty zagłębiem meblowym. Duży napływ do bezrobocia osób związanych zawodowo z produkcją mebli świadczy o trudnościach głównego przemysłu ziemi kępińskiej. Są one wynikiem kryzysu gospodarczego, stopniowo odczuwalnego przez lokalnych przedsiębiorców branży meblowej. Dla zawodów zgrupowanych w czterocyfrowych grupach elementarnych najwięcej rejestracji PUP w Kępnie odnotował wśród sprzedawców sklepowych (ekspedientów) 7,7%, następnie wśród średniego personelu do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 5,5% oraz techników mechaników 3,2%. 2.4 Nowe rejestracje wg zawodów Z analizy struktury napływu bezrobotnych w pierwszym półroczu 2011 r. według zawodów w powiecie kępińskim wynika, iż aż 29,1% (424 osoby) z rejestrujących się osób nie posiadało żadnego zawodu, w tym 57% kobiet (242 osoby). W następnej kolejności rejestrowali się: technik ekonomista 74 osoby (5,1%) w tym 66 kobiet; sprzedawca 72 osoby (5,0%) w tym 67 kobiet; technik mechanik 45 osób (3,1%) w tym 3 kobiety; technik handlowiec 40 osób (2,8%) w tym 31 kobiet; ślusarz 37 osób (2,5%) w tym 5 kobiet; krawiec 34 osoby (2,3%) w tym 34 kobiety; tapicer 32 osoby (2,2%) w tym 0 kobiet; stolarz 29 osób (2%) w tym 0 kobiet; cukiernik 24 osoby (1,7%) w tym 10 kobiet; mechanik samochodów osobowych 21 osób (1,4%) w tym 0 kobiet; technik informatyk 19 osób (1,3%) w tym 4 kobiety; pedagog 17 osób (1,2%) w tym 15 kobiet; pozostali pośrednicy handlowi 17 osób (1,2%) w tym 14 kobiet; technik prac biurowych 16 osób (1,1%) w tym 14 kobiet; kucharz 16 osób (1,1%) w tym 13 kobiet; fryzjer 16 osób (1,3%) w tym 16 kobiet; technik hotelarstwa 15 osób (1%) w tym 15 kobiet; 11

12 technik budownictwa 14 osób (0,96%) w tym 4 kobiety; technik żywienia i gospodarstwa domowego 14 osób (0,96%) w tym 11 kobiet; W całej populacji bezrobotnych osób rejestrujących się do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły 44,3% (tj. 161 osób) to absolwenci bez zawodu. Zdecydowaną większość z ww. grupy stanowią kobiety w liczbie 120. Na dalszej pozycji znajdują się przedstawiciele następujących zawodów: technik ekonomista 33 osoby (9,1%) w tym 31 kobiet; technik handlowiec 16 osób (4,4%) w tym 12 kobiet technik architektury krajobrazu 12 osób (3,3%) w tym 9 kobiet; technik hotelarstwa 11 osób (3%) w tym 11 kobiet; sprzedawca 11 osób (3%) w tym 11 kobiet; Obserwując napływ osób bezrobotnych do Powiatowego Urzędu Pracy w Kępnie, należy zwrócić szczególną uwagę na strukturę bezrobotnych wg rodzaju działalności ostatniego pracodawcy, co stanowi ważne źródło niezbędnych informacji o przemianach, jakie zachodzą w lokalnej gospodarce. Z tej analizy wynika, że największa liczba zarejestrowanych w PUP w Kępnie, wg rodzaju ostatniego miejsca pracy, pochodzi z dwóch sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności: Przetwórstwo przemysłowe 508 osób (37,9% ); Handel hurtowy i detaliczny, naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia użytku domowego 243 osoby (18,1%); Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 121 osób (9%); Działalność niezidentyfikowana 119 osób (8,9%). Budownictwo 89 osób (6,6%); W badanym okresie największy napływ zaobserwowaliśmy również w tych sekcjach PKD, tj.: Przetwórstwo przemysłowe 479 osób (43% ); Handel hurtowy i detaliczny, naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia użytku domowego 190 osób (17,1%); Działalność niezidentyfikowana 104 osoby (9,3%); Budownictwo 90 osób (8,1%); 12

13 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 62 osoby (5,6%); Dla pełnego obrazu analizy osób bezrobotnych, należy wymienić zawody, które mają negatywny i pozytywny wpływ na czas pozostawania w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy Kępnie. Do wyliczenia wskaźnika długotrwałego bezrobocia w zawodzie k zastosowano poniższy wzór: W B k k d, I d, I k BI.100% gdzie: B, - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k, pozostających bez pracy k d I powyżej 12 miesięcy, według stanu w końcu I-ego półrocza danego roku, k B I - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k według stanu w końcu I-ego półrocza danego roku. W powiecie kępińskim największym zagrożeniem długotrwałego bezrobocia są objęte między innymi zawody sklasyfikowane w grupach: Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani wskaźnik 0,62; Malarze i pokrewni 0,50; Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych 0,50; Masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni 0,46; Zamiatacze i pokrewni 0,40; Ślusarze i pokrewni 0,33; Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni 0,33; Kucharze 0,28; Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 0,26; Specjaliści ds. administracji i rozwoju 0,22; Stolarze meblowi i pokrewni 0,20; Średni personel ds. statystyki i dziedzin pokrewnych 0,20; Technicy rolnictwa i pokrewni 0,12; 13

14 3. Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów). Od stycznia do końca czerwca 2011 roku do Powiatowego Urzędu Pracy w Kępnie pracodawcy zgłosili 664 ofert pracy. Największe zapotrzebowanie na pracowników dotyczyło stanowisk w następujących zawodach: Technik prac biurowych 67 ofert (9,6% ogółu ofert zgłoszonych do PUP w Kępnie. Istotnym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę jest fakt, iż 90% ofert na to stanowisko było zapotrzebowaniem na pracowników w ramach stażu); Sprzedawca 63 oferty (9,4%); Stolarz, stolarz meblowy i pozostali stolarze meblowi i pokrewni 47 ofert (7,1%); Robotnik gospodarczy 45 ofert (6,8%; Zgłoszenia na to stanowisko dotyczyły doboru pracowników w ramach dostępnych instrumentów rynku pracy i związane były głównie z realizacją lokalnych programów); Rozbieracz-wykrawacz 30 ofert (4,5%); Robotnik budowlany 24 oferty (3,6%); Doradca finansowy 20 ofert (3,0%); Szwaczka 19 ofert (2,7%); Tapicer i pozostali tapicerzy 19 ofert (2,7%); Murarz 17 ofert (2,6%); Magazynier 15 ofert (2,3%); Opiekunka dziecięca 12 ofert (4,4%; W głównej mierze oferty w ramach stażu); Ślusarz 11 ofert (1,7%); Kierowca samochodu ciężarowego 9 ofert (1,4%); Wydawca posiłków/bufetowy 8 ofert (1,2%); Brukarz 8 ofert (1,2%); Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 8 ofert (1,2%); Kierowca samochodu osobowego 8 ofert (1,2%); Sprzątaczka biurowa 8 ofert (1,2%); Największy odsetek ofert pracy w pierwszym półroczu 2011 r. wystąpił w grupach zawodowych: Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: stolarze meblowi 14

15 i pokrewni; masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni; szwaczki, hafciarki i pokrewni; tapicerzy i pokrewni; piekarze, cukiernicy i pokrewni; krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni; konstruktorzy i krojczowie odzieży) 19% (tj. 126 ofert); Sprzedawcy i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: sprzedawcy sklepowi [ekspedienci]; wydawcy posiłków; pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani) 11,9% (tj. 79 ofert); Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: pracownicy obsługi biurowej; sekretarki [ogólne]) 10,4% (tj. 69 ofert); Pracownicy usług osobistych (zagregowani w grupach średnich: gospodarze budynków; kucharze; fryzjerzy; kelnerzy; barmani; kosmetyczki i pokrewni) 9,2% (tj. 61 ofert); Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (zagregowani w grupach średnich: ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni; spawacze i pokrewni; ślusarze i pokrewni; mechanicy pojazdów samochodowych; robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe; blacharze) 5,9% (tj. 39 ofert); Dokładnie 56,3% ofert pracy (374) było zgłoszonych w wyżej wymienionych 5 dużych grupach. Natomiast aż w 13 grupach nie odnotowano żadnej oferty pracy (m.in. w grupach: Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych; Leśnicy i rybacy; Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby; Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni). W pozostałych 25 dużych grupach pracodawcy zgłosili 290 ofert pracy. Analizując zgłoszenia pracodawców nie sposób nie poświecić miejsca na oferty pracy według PKD. Jest to niewątpliwie ważne źródło informacji o dokonujących się przemianach na lokalnym rynku pracy. W powiecie kępińskim najwięcej ofert pracy wpłynęło z sekcji: - Przetwórstwo przemysłowe 29,8% (tj. 198 ofert); - Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 18,5% (tj. 123 oferty); - Budownictwo 13,6% (tj. 90 oferty); Jak wynika z tych danych na terenie powiatu w dalszym ciągu stosunkowo dobrze funkcjonuje przemysł oraz handel, głównie detaliczny a także budownictwo. Jednak warto 15

16 zaznaczyć, iż na ilość ofert niewątpliwie duży wpływ ma rotacja pracowników. W wyżej wymienionych sekcjach PKD pracodawcy zgłosili 411 ofert pracy (61,9%). Analizując zapotrzebowanie rynku pracy w odniesieniu do wykształcenia w dalszym ciągu obserwujemy zwyżkową tendencję ofert pracy dla osób z wykształceniem zawodowym oraz wciąż niską liczbę ofert dla osób z średnim i wyższym. Kreowanie sytuacji na rynku pracy obejmującej omawianą grupę osób bezrobotnych wymaga stosowania działań nie tylko związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy, ale również z odpowiednią edukacja wśród młodzieży. Dynamiczne zmiany na rynku pracy wymagają od młodych ludzi podejmowania trafnych decyzji dotyczących ich ścieżki kariery, jak również wysokiej aktywności edukacyjnej oraz zawodowej. 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Rynek pracy wyróżnia się obecnie bardzo duża niestabilnością oraz stosunkowo wysoką zmiennością popytu i podaży na pracowników poszczególnych branż. Kępiński rynek pracy nie różni się w tym względzie zasadniczo od pozostałych terenów Polski. Powiat kępiński stanowi jednak wręcz swoiste zagłębie przemysłu meblowego, dlatego też jest duże zapotrzebowanie na osoby wykwalifikowane w zawodach: stolarz, tapicer czy szwaczka w tapicerstwie. Obecnie jest również widoczne zapotrzebowanie na pracowników w stosunkowo nowych zawodach i specjalnościach związanych z rozwojem technologicznym przemysłu, czyli operatorów maszyn do produkcji wyrobów z drewna, czy też operatorów maszyn sterowanych numerycznie. Natomiast rynek nie jest w stanie wchłonąć pracowników związanych z wykształceniem ekonomicznym, a mianowicie techników ekonomistów, ekonomistów, czy specjalistów ds. zarządzania i marketingu. W tej dziedzinie problemy ze znalezieniem zatrudnienia mają zarówno osoby posiadające tytuł technika, licencjata czy magistra. Niewątpliwie duże problemy ze znalezieniem pracy mają również osoby pochodzące z sekcji rolniczej, dla których jedyną szansą na uzyskanie zatrudnienia jest przekwalifikowanie się, co dla większości bezrobotnych z tej grupy zawodowej stanowi duży problem psychologiczny i mentalnościowy. Problem z uzyskaniem pracy na terenie powiatu kępińskiego w wyuczonym zawodzie mają osoby posiadające tytuł inżyniera czy technika technologii żywności. Trudności mają również osoby z zawodem sprzedawcy, pomimo tego, iż jest stosunkowo dużo ofert zgłaszanych w tej dziedzinie. Problem tkwi w tym, że 16

17 pracodawcy poszukują kadry lepiej wykwalifikowanej, a ponadto spora część bezrobotnych posiadających ten zawód nie potrafi obsługiwać kasy fiskalnej, co dziś jest warunkiem niezbędnym. Należy podkreślić, iż po raz pierwszy od momentu sporządzania monitoringu, pod koniec ubiegłego roku sprzedawcy stanowili zawód zrównoważony na kępińskim rynku pracy, czyli nastąpiła równowaga pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a zapotrzebowaniem lokalnych pracodawców. 4.1 Zawody deficytowe. Poprzez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Do obliczenia średniej miesięcznej nadwyżki (deficytu) podaży siły roboczej w zawodzie k zastosowano poniższy wzór: k W n, I O B k I k I gdzie: k B i - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w i-tym miesiącu w zawodzie k k O i - liczba zgłoszonych ofert pracy w i-tym miesiącu w zawodzie k Do zawodów charakteryzujących się najwyższym deficytem siły roboczej w Powiecie Kępińskim w pierwszej połowie 2011 r. należały między innymi: Robotnik budowlany; Magazynier; Kierowca samochodu ciężarowego; Elektromonter (elektryk) zakładowy; Hydraulik; Technik prac biurowych istnieje duże zapotrzebowanie ale na stażystów lub osoby władające bardzo dobrze językiem angielskim bądź niemieckim; Opiekunka dziecięca istnieje zapotrzebowanie ale na stażystów; Pracownik ochrony fizycznej bez licencji; 17

18 Stolarze meblowi i pokrewni; Sprzątaczka biurowa; Dekarz; Ogrodnik; Szwaczka; Dziennikarz; Technik geodeta; Posadzkarz; Malarz budowlany; Pakowacz zapotrzebowania zgłaszane m.in. przez pracodawców, którzy starali się o uzyskanie informacji starosty na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych; Murarz; Pośród zawodów deficytowych znalazł się pracownik biurowy co nie znajduje odzwierciedlenia na rynku pracy a wynika ze statystyk. W ubiegłym roku pracodawcy składali zapotrzebowanie na zatrudnienie w tym zawodzie, ale przede wszystkim w ramach stażu. Większość zawodów wskazanych jako deficytowe wiąże się z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi, często potwierdzone dyplomem i doświadczeniem zawodowym (np. stolarz, szwaczka czy hydraulik). Z kolei tylko nieliczne zawody związane są z wykonywaniem prostych czynności (np. robotnik budowlany, pakowacz, sprzątaczka biurowa) ale zapotrzebowanie zgłaszane było głównie w ramach ofert subsydiowanych (staże, roboty publiczne). 4.2 Zawody nadwyżkowe. Zawody, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych jest wyższa od liczby ofert pracy są określane mianem nadwyżkowych. Największa nadwyżka podaży siły roboczej w pierwszej połowie 2011 r. w Powiecie Kępińskim wystąpiła w zawodach: Technik handlowiec; Cukiernik; Piekarz; Pozostali pracownicy ochrony osób i mienia; Lakiernik samochodowy; Krawiec; 18

19 Mechanik samochodów osobowych; Technik budownictwa; Technik dentystyczny; Tokarz w metalu; Fryzjer, Ślusarz; Mechanik pojazdów samochodowych; Inżynier gospodarki przestrzennej; Fizjoterapeuta; Kucharz; Kelner; Tapicer; Technik elektryk; Robotnik placowy; Sprzedawca; Blacharz samochodowy; Technik informatyk; Malarz-tapeciarz; Zawody nadwyżkowe, też w 100% nie odzwierciedlają lokalnego rynku pracy. W znacznej części są wynikiem statystycznym. Warty podkreślenia jest fakt, iż pomimo zarejestrowanych osób np. w zawodach mechanik samochodów osobowych, blacharz samochodowy czy ślusarz po głębszej analizie wynika, iż osoby te tylko wyuczyły się w danym zawodzie a nie pracowały. Natomiast postęp technologiczny jest tak duży, iż po kilku latach nie są oni w stanie w sposób rzetelny wykonywać pracy jako wykwalifikowany mechanik samochodowy, blacharz czy ślusarz. 4.3 Grupy zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Analizując dane w odniesieniu do 43 dużych grup zawodowych w powiecie kępińskim zjawisko deficytu siły roboczej wystąpiło w przypadku następujących grup: Pracownicy usług osobistych; Pracownicy usług ochrony; 19

20 Robotnicy budowlani i pokrewni; Specjaliści ds. technologii informacyjno-komunikacyjnych; Kierowcy i operatorzy pojazdów; Kierownicy ds. produkcji i usług; Pracownicy do spraw finansowych - statystycznych i ewidencji materiałowej; Pomoce domowe i sprzątaczki; Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni; Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie; Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny; Natomiast zjawisko nadwyżki wystąpiło m.in. w grupach: Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni; Sprzedawcy i pokrewni; Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania; Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni; Elektrycy i elektronicy; Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych; Średni personel ds. zdrowia; Rolnicy produkcji towarowej; Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury; Pracownicy obsługi klienta; Technicy informatycy; Średni personel ds. biznesu i administracji; Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych Specjaliści nauczania i wychowania; Specjaliści ds. zdrowia; Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych; Tylko w przypadku jednej dużej grupy zawodowej tj. ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych nastąpiła równowaga na kępińskim rynku pracy. 20

21 3. Wnioski 1. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Kępnie zwiększyła się o 195 osób czyli 13,8%. 2. Bezrobotne kobiety stanowiły 59% ogółu bezrobocia. W porównaniu do czerwca 2010 r. odsetek ten wzrósł o 1,5 punktu procentowego. 3. Bezrobotni bez zawodu stanowili 26% ogółu bezrobocia. Odsetek ten wzrósł o 6 punktów procentowych w porównaniu do pierwszej połowy 2010 roku. 4. Najliczniejsze bezrobocie ukształtowało się wśród sprzedawców 128 osób co stanowi 8% ogółu zarejestrowanych oraz techników ekonomistów 80 osób (5%). 5. Ilość osób zarejestrowanych wg poszczególnych grup zawodowych nie świadczy jednak o ich faktycznych umiejętnościach oraz aktualnych uprawnieniach, np. krawcowa, która nie potrafi szyć, gdyż nie wykonywała tego zawodu od kilku lat. Brak istotnych z punktu widzenia pracodawców kwalifikacji, niedostosowanie kompetencji do potrzeb lokalnego rynku pracy mimo teoretycznie deklarowanej przynależności do danej grupy zawodowej powoduje, że mimo istniejącego zapotrzebowania na dane stanowisko, nie można znaleźć wśród osób zarejestrowanych odpowiedniego kandydata. 6. Nie wszystkie osoby potwierdzają swą pełną gotowość do podjęcia pracy. Część osób pochodzi z tzw. marginesu społecznego, inni mają przeciwwskazania lekarskie do wykonywania zawodu, w którym się wyuczyli i pracowali np. stolarze meblowi są uczuleni na pył, lakiernicy na farbę, krawcowe mają problemy z kręgosłupem i nie mogą wykonywać pracy na siedząco, a murarzy i dekarzy dyskwalifikuje lęk wysokości. 7. W strukturze zawodowej osób bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki uwagę zwraca bardzo duży udział osób bez zawodu. Ponad 44% absolwentów, rejestrujących się w ciągu dwóch pierwszych kwartałów 2011 roku nie posiadało żadnego przygotowania zawodowego (161 osób). 8. Biorąc pod uwagę doświadczenia pracowników urzędu pracy można stwierdzić, iż dane statystyczne nie odzwierciedlają całkowicie rzeczywistości. W dyspozycji urzędu pracy pozostaje wiele ofert pracy, których nie można obsadzić, pomimo tego, iż w ewidencji bezrobotnych figurują osoby o wskazanych kwalifikacjach. Powodami trudności lub niemożności w zrealizowaniu wolnych miejsc pracy są najczęściej: - zdezaktualizowane uprawnienia i kwalifikacje zawodowe, - mała mobilność osób bezrobotnych, 21

22 - wiek, - długotrwałe przerwy w zatrudnieniu, - długotrwałe bezrobocie. - problemy zdrowotne, Zjawisko to można zaobserwować w przypadku kojarzenia ofert wśród: m.in. ślusarzy, stolarzy, tapicerów, krawcowych, szwaczek (występuje tu brak umiejętności obsługi nowoczesnych maszyn) sprzedawców. Analizując zapotrzebowanie rynku pracy w odniesieniu do wykształcenia obserwuje się zwyżkową tendencję ofert pracy dla osób z wykształceniem zawodowym oraz wciąż niską liczbę ofert dla osób z wykształceniem średnim i wyższym. 9. Powiatowy Urząd Pracy w Kępnie w pierwszej połowie 2011 roku pozyskał 664 ofert pracy ofert pracy. Pracodawcy najczęściej poszukiwali: techników prac biurowych (90% były to oferty stażowe), sprzedawców, stolarzy, robotników gospodarczych (lokalne programy), rozbieraczy wykrawaczy, robotników budowlanych. 10. Za zawody deficytowe w powiecie kępińskim należy uznać między innymi: stolarza meblowego i pokrewnych, szwaczkę, kierowcę samochodu ciężarowego, dekarza, hydraulika, robotnika budowlanego, murarza. 11. Za nadwyżkowe w powiecie kępińskim należy uznać między innymi zawody: technik handlowiec, cukiernik, piekarz, lakiernik samochodowy, fryzjer, fizjoterapeuta. 12. W pierwszej połowie 2011 roku równowaga pomiędzy podażą a popytem na lokalnym rynku pracy występowała w przypadku 8 zawodów, m.in.: pozostali inżynierowie inżynierii środowiska; inżynier mechanik technologia mechaniczna; nauczyciel nauczania początkowego; kosmetyczka; frezer; robotnik pomocniczy w przetwórstwie spożywczym. 13. Analiza zawodów deficytowych oraz nadwyżkowych na kępińskim rynku pracy uwypukliła niedopasowanie struktury zawodowej bezrobotnych do potrzeb pracodawców. 14. Niskie płace dla osób niewykwalifikowanych powodują, że w relacji dochodów otrzymywanych z powodu braku pracy tj. zasiłki pomocy społecznej, dopłaty do czynszu, zakup opału, dożywianie dzieci, stypendiów dla dzieci itp. część bezrobotnych wybiera bierność zawodową, gdyż podjęcie zatrudnienia staje się dla nich nieopłacalne. 22

23 Biorąc pod uwagę powyższe wnioski niniejszy ranking pozwoli na dostosowanie kierunków szkoleń zawodowych dla bezrobotnych do wymagań i oczekiwań lokalnych przedsiębiorców, oraz będzie wsparciem pracy doradcy zawodowego w określaniu indywidualnego planu rozwoju osób bezrobotnych. Poza tym doradca zawodowy w dalszym ciągu będzie uświadamiał osobom bezrobotnym jak niezwykle ważna jest mobilność i elastyczność zawodowa oraz chęć nieustannego kształcenia się. Ponadto raport zostanie przekazany do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Na szczeblu gimnazjalnym powinien przyczynić się do wzrostu liczby zajęć, które wpłyną na poprawienie orientacji zawodowej młodzieży. Wspomniane wyżej zajęcia powinny odbywać się jak najwcześniej przynajmniej na szczeblu gimnazjalnym. Im wcześniej rozpoczną się zajęcia z młodzieżą w zakresie wyboru zawodu, tym większe będą ich szanse na rynku pracy. Wzrośnie także prawdopodobieństwo, iż w przyszłości owa młodzież nie trafi do urzędu jako jego beneficjenci. Natomiast, wyniki rankingu w szkołach ponadgimnazjalnych powinny mieć wpływ na dostosowanie programu nauczania do potrzeb pracodawców, a przez to do całego rynku pracy. Szkoły winny kłaść większy nacisk na zajęcia praktyczne i przekazanie wiedzy przydatnej młodym ludziom w odnalezieniu się na rynku pracy. Wychodząc niejako naprzeciw wymaganiom rynku pracy PUP w Kępnie od 10 lat współpracuje ze szkołami w ramach autorskiego programu Planuje karierę, który ma na celu przygotowanie młodzieży do wyboru szkoły i poszukiwania pracy. Na zakończenie warto podkreślić, iż podstawowym wyzwaniem dla całego rynku pracy w najbliższym czasie będzie elastyczność, którą będą musiały wykazać się nie tylko szkoły, instytucje szkoleniowe, bezrobotni i pracujący, ale również pracodawcy. 23