Projekt powstał dzięki finansowaniu ze. Stypendium Fundacji im. Lesława Pagi.

Transkrypt

1 1

2 Autorzy: Pod redakcją: Monika Joanna Swaczyna Rozdział I: Cyryl Szudra, Paulina Wołyniec Rozdział II: Anna Drozd Rozdział III: Joanna Siekiera Rozdział IV: Michał Wołangiewicz Rozdział V: Monika Joanna Swaczyna Projekt powstał dzięki finansowaniu ze Stypendium Fundacji im. Lesława Pagi. Autorzy chcieli bardzo podziękować Paulinie Kopczyńskiej i Damianowi Szewczykowi 2

3 Spis Treści I. Założenie działalności Faza rozpoczęcia działalności... 5 a. Jednoosobowa działalność gospodarcza... 5 b. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności gospodarczej... 7 c. Spółka jawna... 7 d. Spółka partnerska... 8 e. Spółka komandytowa... 9 f. Spółka komandytowo-akcyjna g. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością h. Spółka akcyjna II. Prowadzenie działalności Przedsiębiorca jako strona umowy cywilnoprawnej a. Zasady zawierania umów b. Wzorce oraz klauzule umowne c. Obowiązki przedsiębiorcy wobec konsumenta Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa d. Dochodzenie roszczeń przed sądem Zatrudnianie pracowników e. Umowa o pracę czy umowy cywilnoprawne? f. Obowiązki pracodawcy wobec pracowników g. Odpowiedzialność za naruszenie praw pracowniczych h. Obowiązki pracodawcy wobec ZUS Ochrona własności intelektualnej a. Przeniesienie majątkowych praw autorskich oraz praw zależnych b. Zasady określania wynagrodzenia dla twórcy utworu Prawnokarna ochrona przed nieuczciwymi kontrahentami a. Przestępczość gospodarcza w wybranych typach przestępstw b. Przedsiębiorca jako sprawca przestępstwa (podejrzany, oskarżony) c. Przedsiębiorca jako pokrzywdzony przestępstwem III. Fundusze dla przedsiębiorców Informacje podstawowe Finansowanie z budżetów województw, państwa i Unii Europejskiej Fundusze w ramach budżetu państwa a. Organizacje wspierające przedsiębiorców b. Działalność Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości c. Dotacje z funduszy strukturalnych Ministerstwa Gospodarki Finansowanie pochodzące z funduszy unijnych a. Fundusze Europejskie dla przedsiębiorców b. Program Jeremie IV. Podatkowe i niepodatkowe obciążenia przedsiębiorców Podatki jako koszt prowadzenia działalności gospodarczej Optymalizacja podatkowa

4 3. PIT podatek dochodowy od osób fizycznych a. Informacje ogólne: b. Opodatkowanie na zasadach ogólnych: c. Podatek liniowy d. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa CIT podatek dochodowy od osób prawnych VAT opodatkowanie podatkiem od towarów i usług Kasy fiskalne PCC podatek od czynności cywilnoprawnych Opłata skarbowa Pozostałe obciążenia podatkowe małych i średnich przedsiębiorstw a. Podatek od nieruchomości b. Podatek od środków transportowych c. Opłata targowa Najważniejsze uprawnienia podatnika a. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) b. Prawo do zwrotu nadpłaty podatku c. Prawo do indywidualnej interpretacji podatkowej d. Inne uprawnienie krótkie wskazanie Instrumenty ułatwiające wywiązywanie się z obowiązków podatkowych a. Portal Podatkowy - e-deklaracje, kalkulatory, formularze b. Krajowa Informacja Podatkowa (KIP) V. Likwidacja i upadłość Likwidacja a. Wstęp b. Wniosek c. Działalność gospodarcza d. Zasady ogólne e. Spółka cywilna f. Spółka jawna, partnerska i komandytowa g. Likwidacja spółek kapitałowych Upadłość a. Przyczyny ogłoszenia upadłości b. Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości c. Postępowanie po ogłoszeniu upadłości d. Upadłość likwidacyjna e. Upadłość układowa Postępowanie naprawcze Postępowanie restrukturyzacyjne Bibliografia

5 I. Założenie działalności 1 Gdy już jest pomysł na nowy produkt lub usługę, kolejnym krokiem do jego komercjalizacji dla każdego przedsiębiorcy jest wybór formy organizacyjnej, w jakiej będzie prowadzić działalność. Dla poszczególnych form różne są bowiem koszty założenia działalności, różne możliwości wyboru formy opodatkowania czy obowiązki związane z księgowością. Nie bez znaczenia przy wyborze formy organizacyjnej ważny jest rozmiar zamierzonego przedsięwzięcia, czyli to, czy działalność ma być prowadzona samodzielnie czy wraz ze wspólnikami, jaki kapitał będzie przeznaczony na realizację wybranego celu gospodarczego, a także ilość zatrudnianych pracowników. Pierwsza część naszego podręcznika ma pomóc przyszłemu przedsiębiorcy w rozeznaniu się w potencjalnych formach prawnych zorganizowania swojej działalności. Do wyboru każdy potencjalny przedsiębiorca ma trzy podstawowe modele: działalność jednoosobową, spółkę osobową, wśród których wyróżnia się spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową oraz spółkę komandytowo-akcyjną, a także, spółki kapitałowe: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną. Zdecydowanie najpopularniejszą formą prowadzenia biznesu w Polsce jest działalność jednoosobowa. Jest to forma dobra dla początkującego przedsiębiorcy z uwagi na swoją prostotę, a gdy zechce współdziałać w przedsięwzięciu z innymi osobami, zawsze może podpisać z nimi umowę spółki cywilnej (będącej jednak tylko umową między przedsiębiorcami a nie formą organizacyjno prawną każdy ze wspólników spółki cywilnej pozostaje odrębnym przedsiębiorcą) a z czasem, gdy działalność się rozrośnie, może zastanowić się nad przekształceniem jej w spółkę. Ze spółek kapitałowych najłatwiej będzie założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, ponieważ wystarczy 5000 złotych kapitału zakładowego. Pamiętać jednak należy, że prowadzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga od nas prowadzenia pełnej księgowości, a spółka jest także podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (dalej: CIT) 2 (najpierw opodatkowany jest dochód spółki, a następnie opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej: PIT) 3 zostaje dochód wspólnika takiej spółki). Ciekawym rozwiązaniem, choć mało popularnym może okazać się spółka komandytowa. Jest to spółka osobowa, w której odpowiedzialność jednego ze wspólników ograniczona jest do określonej wysokości. Sama spółka nie jest opodatkowana podatkiem CIT, a wspólnik płaci jedynie podatek PIT, a przy możliwości wyboru stawki liniowej 19% - może być to wybór opłacalny finansowo. Należy zastanowić się, czy wybór spółki osobowej, która chociaż nie posiada osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną, nie będzie lepszym rozwiązaniem, ze względu na to, że spółka osobowa jest bardziej elastyczna w działaniu (nie działa przez organy spółki, a przez swoich wspólników). W przypadku spółek osobowych wspólnicy co do zasady odpowiadają za zobowiązania spółki osobiście, w sposób nieograniczony, aczkolwiek subsydiarnie: egzekucja z majątku osobistego wspólnika nastąpi wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (czyli spółka nie posiada majątku na pokrycie długów). 1. Faza rozpoczęcia działalności Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. 4 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 5 a. Jednoosobowa działalność gospodarcza Jednoosobowa działalność gospodarcza jest jedną z możliwości, z której może skorzystać osoba fizyczna, gdy chce samodzielnie prowadzić przedsiębiorstwo. Regulowana jest w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej 6. Osoba fizyczna w celu uzyskania statusu przedsiębiorcy musi uzyskać wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). Aby uzyskać wpis do ewidencji należy złożyć wniosek na urzędowym formularzu. Można to zrobić na kilka sposobów, przez Internet albo w dowolnym urzędzie gminy. Rejestracja przez Internet może nastąpić: za pośrednictwem formularza elektronicznego dostępnego na stronie 1 Autorzy rozdziału: Cyryl Szudra oraz Paulina Wołyniec 2 Dz.U nr 21 poz. 86. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych 3 Dz.U nr 80 poz Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych 4 Art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 672, z późn. zm.), dalej: USDG kodeksu cywilnego (Dz.U nr 16 poz. 93. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, dalej: KC) 6 Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 672, z późn. zm.) 5

6 a potwierdzenie tożsamości składającego wniosek może nastąpić profilem zaufanym elektronicznej platformy usług administracji publicznej (epuap) lub podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, można wypełnić wniosek na stronie internetowej CEiDG w trybie anonimowym, a następnie w ciągu 7 dni należy potwierdzić swoją tożsamość w urzędzie gminy. Na stronie internetowej CEiDG można wypełnić formularz z aktywnymi rubrykami, albo też skorzystać z kreatora, który krok po kroku pozwoli nam na wprowadzenie wszystkich danych.! W ramach eksperymentu założyliśmy działalność jednoosobową przy pomocy kreatora, co nie zajęło zbyt wiele czasu - około jednej godziny. Do tego należy doliczyć czas potrzeby na uzyskanie profilu zaufanego epuap. Do rejestracji przez Internet potrzebny jest tzw. profil zaufany epuap. Żeby taki profil uzyskać, należy założyć konto na stronie a następnie udać się do jednego z podanych na ww. stronie urzędów w celu weryfikacji naszej tożsamości. Profil taki przyda się nie tylko do założenia działalności, ale też np. do wypełniania obowiązków wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych bez konieczności odwiedzania urzędów. Jeśli ktoś nie chce korzystać z komputera, może wypełnić formularz w wersji papierowej i zanieść go do urzędu gminy, gdzie zostanie przetworzony na wersję elektroniczną. Na podstawie art. 25 ust. 5 USDG integralną częścią wniosku o wpis do CEiDG jest żądanie: wpisu do REGON, zgłoszenia identyfikacyjnego w urzędzie skarbowym, zgłoszenia płatnika składek w ZUS, oświadczenie o wyborze formy opodatkowania: na zasadach ogólnych, podatku liniowego, karty podatkowej bądź ryczałtu ewidencjonowanego. Jest to tzw. zasada jednego okienka, dzięki której większość formalności związanych z zarejestrowaniem działalności dokonuje się podczas rejestracji w CEiDG. Przez złożenie wniosku o wpis przedsiębiorca będzie zgłoszony jako płatnik składek.! W celu wykonywania niektórych działalności konieczne jest uzyskanie koncesji, zezwolenia bądź też wpis do specjalnego rejestru - dotyczy to np. szkół nauki jazdy, transportu osób, stacji benzynowych.!!! Uwaga na naciągaczy!!! Wniosek do CEiDG jest wolny od opłat. Na rynku działają podmioty komercyjne, które tworzą prywatne zbiory danych o przedsiębiorcach, wpis do takiego rejestru nie upoważnia do prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego zawsze uważajmy na to, na jakiej stronie wpisujemy swoje dane. W czasie, kiedy prowadziliśmy działalność w ramach tworzenia tego podręcznika, do naszej skrzynki pocztowej doręczono list, w którym zachęcano nas do wniesienia opłaty w wysokości 195 złotych tytułem wpisu do rejestru jednego z prywatnych podmiotów prowadzących takie rejestry. Nie wpłaciliśmy ww. kwoty, ponieważ nie jest to konieczne, by w sposób legalny prowadzić działalność gospodarczą. Jedynym właściwym rejestrem dla przedsiębiorcy indywidualnego jest Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Adres internetowy rejestru: Zgodnie z USDG wpis jest dokonywany nie później niż do końca następnego dnia roboczego po dniu wpływu do CEIDG wniosku. Podjęcie działalności jest możliwe (ale nie konieczne) już w dniu złożenia wniosku - wpis do CEIDG nie stanowi więc formy zalegalizowania działalności, a jej ujawnienia. Płatnik to jednak osoba, która opłaca należne ubezpieczenia nie tylko za swoich pracowników, ale także za siebie. W ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności musi zgłosić się do ZUS jako ubezpieczony, co wiąże się z obowiązkiem złożenia deklaracji ZUS ZUA. W tym celu należy udać się do właściwego wg miejsca prowadzenia działalności oddziału ZUS lub skorzystać z platformy epłatnik. Należy złożyć również oświadczenie o braku orzeczonych względem wnioskodawcy zakazów prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu, prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi. Powyższe oświadczenie jest częścią formularza rejestracyjnego. Działalność jednoosobową można rozpocząć wraz z chwilą 6

7 złożenia wniosku o wpis. We wniosku można określić także późniejszy termin rozpoczęcia działalności. Wtedy termin 7 dni na zgłoszenie ubezpieczonego w ZUS liczy się od daty podanej jako data rozpoczęcia działalności. b. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności gospodarczej Spółka cywilna jest tak naprawdę umową zobowiązaniową uregulowaną w KC w artykułach Oznacza to, że nie uznaje się spółki cywilnej za przedsiębiorcę, a jedynie wspólnicy takiej spółki są przedsiębiorcami na podstawie art. 4 ust. 2 USDG. Jeśli wspólnicy spółki cywilnej chcą prowadzić działalność gospodarczą każdy indywidualnie dokonuje wpisu do CEiDG. Może zdarzyć się tak, że osoby wpisane już do CEiDG zechcą podpisać umowę spółki cywilnej, jest to jak najbardziej dopuszczalne, wymaga to jedynie aktualizacji wpisu przez wskazanie, że jest się stroną takiej umowy. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. 5 kroków do "rejestracji" spółki cywilnej: każdy ze wspólników powinien uzyskać wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, we wniosku o wpis zaznacza się, że jest się wspólnikiem spółki cywilnej, wspólnicy powinni zawrzeć umowę spółki cywilnej najlepiej w formie pisemnej. Gdy wkładem do spółki będzie nieruchomość, wtedy umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego. Obligatoryjnie należy wskazać dane wspólników, przedmiot działalności spółki oraz wkłady wnoszone przez wspólników. Wkładem może być własność nieruchomości czy innych rzeczy, świadczenie usług przez wspólnika. dodatkowo warto określić kwestie prowadzenia spraw oraz reprezentacji spółki, udziału w zyskach i stratach, możliwość wypłaty zysku w trakcie trwania spółki. Jeśli nie uregulujemy tych kwestii odmiennie, zastosowanie znajdą regulacje kodeksowe. zgłoszenie do Głównego Urzędu Statystycznego i uzyskanie nr REGON (Rejestr Gospodarki Narodowej) spółki - wniosek na druku RG-OP oraz załącznik RG-SC składa się we właściwym dla siedziby spółki urzędzie statystycznym (wolny od opłat), należy zgłosić się do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu zgłoszenia identyfikacyjnego oraz uzyskania numeru NIP- złożyć należy wniosek na druku NIP-2. Od umowy spółki należy uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych, którego stawka wynosi 0,5%, oznacza to, że należnym podatkiem będzie iloczyn wartości wkładu wniesionego do spółki i stawki - na formularzach PCC-3, PCC-3A. Jeśli spółka musi bądź chce być podatnikiem VAT zgłasza się do urzędu skarbowego z formularzem VAT-R oraz uiszcza opłatę skarbową w wysokości 170 złotych, zmiana wpisu w CEiDG przez wspólników będących osobami fizycznymi uzupełnienie informacji o NIP i REGON spółki - wniosek CEiDG-1 (wolny od opłat, w terminie 7 dni). Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, tzn. że nie posiada majątku, a stronami czynności dokonywanych w ramach umowy spółki są wspólnicy występujący łącznie. Wspólnicy odpowiadają za długi powstałe w związku z prowadzeniem spraw spółki solidarnie: każdy wspólnik odpowiada za wszystkie zobowiązania spółki, a gdy świadczenie zostanie spełnione przez jednego z wspólników, pozostali są zwolnieni z odpowiedzialności. Każdy ze wspólników odpowiada osobiście, pierwszorzędnie oraz w sposób nieograniczony. Wierzyciel może dochodzić świadczenia od każdego ze wspólników w całości. Odpowiedzialność osobista polega na tym, że wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenia z majątku osobistego wspólnika. Wspólnik odpowiada pierwszorzędnie, ponieważ spółka cywilna nie posiada odrębnego majątku to oznacza, że wierzyciel zaspokaja się w pierwszej kolejności z majątku wspólnika. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, co wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników chęci przekształcenia. Istnieje również możliwość przekształcenia w inne rodzaje spółek, do czego stosuje się przepisy o przekształcaniu spółki jawnej w inne spółki handlowe. c. Spółka jawna Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową, uregulowana jest w art Kodeksu spółek handlowych 7. Jest podstawowym rodzajem spółki, przepisy ją regulujące stosuje się odpowiednio do spółki partnerskiej, komandytowej, a w ograniczonym zakresie także do spółki komandytowo- akcyjnej. Zaletą spółki jawnej jest brak 7 Dz.U nr 94 poz Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, dalej: KSH 7

8 wymogu posiadania minimalnego kapitału zakładowego na początku działalności, wadą natomiast jest osobista odpowiedzialność wspólników spółki. Wadą, odpowiedzialność wspólników za długi spółki. Rejestracja Aby zarejestrować spółkę jawną należy podjąć następujące czynności: należy zawrzeć na piśmie, pod rygorem nieważności, umowę spółki, która określi firmę i siedzibę spółki, określi wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Gdy wkładem do spółki jest nieruchomość, wtedy umowa spółki musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Można też określić zasady dotyczące reprezentacji spółki, prowadzenia jej spraw, czy też podziału zysku i udziału w stratach. Nie jest to obowiązkowe, ponieważ w sytuacji braku ustalenia tych kwestii obowiązywać będą rozwiązania kodeksowe, następnie każdy ze wspólników może dokonać zgłoszenia spółki w sądzie rejestrowym (w Krajowym Rejestrze Sądowym). Wniosek o wpisanie spółki jawnej do rejestru składa się na urzędowym formularzu KRS-W1. Do wniosku należy także dołączyć formularze załączników: KRS-WB określający dane wspólników, KRS-WM klasyfikujący przedmiot działalności spółki (aktualnie możemy podać dziesięć kodów PKD, w tym jeden dotyczący działalności przeważającej) i KRS- WK wskazujący wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki. Konieczność złożenia dodatkowych formularzy załączników może wynikać z istnienia dodatkowych okoliczności, takich jak na przykład utworzenie oddziałów spółki, powołania prokurentów itd. Do wniosku dołącza się umowę spółki. Do wniosku należy dołączyć dowód opłaty sądowej wniesionej na konto sądu, w którym dokonywana jest rejestracja: 500 złotych oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: 100 złotych. Od 15 stycznia 2015r. można założyć spółkę jawną przy pomocy wzorca umowy w systemie teleinformatycznym pod adresem Wniosek o wpis do rejestru podpisuje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego ma charakter konstytutywny, co oznacza, że spółka jawna powstaje z chwilą wpisania do rejestru. Od momentu uzyskania wpisu można rozpocząć działalność. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową i procesową, co oznacza że może m.in. zaciągać zobowiązania (zawierać umowy), pozywać w sądzie i być pozwaną. Odpowiedzialność Każdy wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem bez ograniczeń solidarnie z innymi wspólnikami i spółką za zobowiązania spółki jawnej. W efekcie, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, wtedy wierzyciel może przeprowadzić egzekucję z majątku wspólnika. Wynika z tego, że odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej ma charakter osobisty i nieograniczony ponieważ wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie, a wierzyciel może zaspokoić się z majątku dowolnie wybranego przez siebie wspólnika, jak i kilku bądź wszystkich wspólników- dłużników. Wystąpienie wspólnika ze spółki nie zwalnia go z odpowiedzialności za zobowiązania, które powstały przed wystąpieniem. Koszty Koszt związany z założeniem spółki jawnej to 600 złotych, na co składa się 500 złotych opłaty sądowej oraz 100 złotych za ogłoszenie z Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Kosztem jest także podatek PCC od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5%* wartość wniesionego wkładu do spółki. Na rejestrację spółki czeka się od tygodnia do nawet miesiąca, wszystko zależy od tego, czy wniosek będzie przygotowany prawidłowo, czy załączone zostały wszystkie niezbędne dokumenty oraz od obłożenia sprawami konkretnego sądu. Jest to istotne, ponieważ działalność w formie spółki jawnej można rozpocząć dopiero od momentu wpisu do KRS. d. Spółka partnerska Spółka partnerska jest spółką osobową, utworzoną przez wspólników, których nazywamy partnerami, w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Jej regulację znajdziemy w art Kodeksu spółek handlowych. Rejestracja Spółkę partnerską mogą założyć co najmniej dwie osoby fizyczne, które wykonują tzw. wolny zawód. Mogą to być m.in. adwokaci, lekarze, księgowi, doradcy podatkowi, pielęgniarki, położne (katalog wolnych zawodów znajdziemy w art. 88 KSH, poza tym również inne ustawy mogą zezwalać na zakładanie spółek partnerskich, tak jest np. z zawodem psychologa). W firmie, czyli nazwie, spółki partnerskiej należy ujawnić nazwisko co najmniej jednego z partnerów np. Kowalska i partner, Kowalska i partnerzy, Kowalska spółka partnerska (albo w skrócie sp.p.), bądź Kowalska i architekci (albo z nazwą innego wolnego zawodu). 8

9 W porównaniu ze spółką jawną, to co odróżnia spółkę partnerską to przedmiot jej działalności oraz ograniczenie rodzaju zobowiązań za które partnerzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność. W spółce partnerskiej istnieje także możliwość powołania zarządu, któremu umowa przyznaje kompetencję prowadzenia spraw i reprezentowania spółki. Partnerzy musza zawrzeć umowę spółki, pod rygorem nieważności w formie pisemnej. W umowie takiej należy określić jaki wolny zawód będzie wykonywany w ramach spółki, następnie należy podać przedmiot działalności spółki, imiona i nazwiska partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (gdy partnerzy postanowili o rozszerzeniu zakresu odpowiedzialności niektórych partnerów). Jeśli spółkę mogą reprezentować tylko niektórzy partnerzy, podać należy nazwiska i imiona tych partnerów. Wymagane jest także określenie firmy i siedziby spółki, oraz podanie czasu trwania spółki, o ile jest oznaczony. Wspólnicy wnoszą do spółki wkłady, dlatego w umowie określa się wkłady wniesione przez partnerów wraz z podaniem ich wartości. Gdy umowa spółki została podpisana, niezbędnym krokiem jest udanie się do sądu rejestrowego w celu złożenia wniosku o rejestrację- jest to formularz KRS W1. Wypełnić należy także formularze KRS WD (partnerzy), KRS WM (przedmiot działalności), KRS WK (reprezentacja). Do wniosku dołączamy umowę spółki oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 500 zł oraz 100 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Do zgłoszenia spółki partnerskiej do sądu rejestrowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego z partnerów do wykonywania wolnego zawodu. Rejestracji spółki dokonuje się w sądzie właściwym dla siedziby spółki. KRS, od tego momentu spółka może rozpocząć działalność. Spółka partnerska powstaje z momentem wpisu do Spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej, posiada natomiast zdolność prawną i zdolność sądową. Oznacza to, ze spółka może we własnym imieniu nabywać prawa i obowiązki, może też pozywać i być pozwaną. Odpowiedzialność Zaletą spółki partnerskiej jest charakter odpowiedzialności: partner nie odpowiada za zobowiązania spółki, które powstały w związku z działaniem innego partnera. Na przykład gdy spółkę partnerską prowadzi dwóch lekarzy, a jeden z nich wykonał w sposób niewłaściwy zabieg, to odpowiedzialność odszkodowawcza ciąży na lekarzu, który ten zabieg wykonał. Można jednak ustalić w umowie spółki, że partner (partnerzy) będą odpowiadać za wszystkie zobowiązania spółki, także za te, które wynikają z działania innych osób. Koszty Na koszty związane z założeniem spółki partnerskiej składają się wydatki na opłatę sądową: 500 zł, opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: 100 zł oraz PCC ze stawką 0,5%. e. Spółka komandytowa Spółka komandytowa jest spółką osobową, mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własna firmą. Od innych spółek osobowych odróżnia się tym, że przynajmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń- to KOMPLEMENTARIUSZ, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika KOMANDYTARIUSZA - jest ograniczona. Spółką komandytowa jest spółką osobową, regulowaną w art KSH. Rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym Od 1 grudnia nastąpiła istotna zmiana, gdy chodzi o rejestrację spółki komandytowej (także pozostałych spółek), ponieważ nie obowiązuje już wymóg składnia wraz z wnioskiem o wpis do rejestru wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszenia identyfikacyjnego NIP, zgłoszenia płatnika składek na ubezpieczenie społeczne. Nie ma także potrzeby przedkładania dokumentu potwierdzającego uprawnienie spółki do lokalu, w którym znajduje się jej siedziba. Po dokonaniu wpisu spółki do rejestru dane objęte treścią wpisu są przekazywane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego do Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników i krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej. Wpis NIP i numeru identyfikacyjnego REGON w rejestrze polega na ich automatycznym przekazaniu. Od 15 stycznia 2015r. można założyć spółkę komandytową przy pomocy wzorca umowy w systemie teleinformatycznym pod adresem Wniosek o wpis do rejestru podpisuje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap. Niezbędne kroki do rejestracji spółki komandytowej: 9

10 Umowa spółki komandytowej, obowiązkowo w formie aktu notarialnego, Wypełniony urzędowy formularz KRS W1 wraz z załącznikami KRS WC ( wspólnicy spółki komandytowej), KRS WK (wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki), KRS WM (przedmiot działalności spółki- wskazuje się maksymalnie 10 przedmiotów działalności wg PKD). W fazie wstępnej Sąd rejestrowy bada, czy wniosek spełnia wszystkie wymagania formalne oraz czy wniesiono stosowną opłatę. Jeśli wszystkie wymagania nie są spełnione, wniosek podlega zwrotowi. Wtedy w ciągu siedmiu dni od zawiadomienia wnioskodawcy o zwrocie można ponownie złożyć wniosek. Gdy wniosek będzie spełniał wymagania formalne, wywrze skutek od daty pierwszego złożenia tego wniosku. Następnie Sąd bada, czy umowa spółki spełnia wszystkie wymogi przewidziane przez prawo. Jeśli wszystko jest w porządku, Sąd wyda postanowienie o wpisie spółki do rejestru. Spółka powstaje dopiero z chwilą wpisania do rejestru sądowego i od tego momentu może rozpocząć działalność. Spółka komandytowa, jak każda spółka osobowa, nie posiada osobowości prawnej, ale wyposażona jest w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową, zdolność procesową, co oznacza, że np. może posiadać własny majątek, może zaciągać zobowiązania, może pozywać i być pozwaną. Odpowiedzialność Komplementariusz odpowiada własnym majątkiem, wtedy gdy np. egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (tak jak wspólnik spółki jawnej). Natomiast, to co odróżnia spółkę komandytową od pozostałych spółek osobowych jest komandytariusz. Komandytariusz wobec wierzycieli odpowiada do wysokości sumy komandytowej. Suma komandytowa jest to określona w umowie spółki kwota pieniężna, wyrażona w pieniądzu, która wyznacza górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli Ograniczenie to odnosi się tylko i wyłącznie do zobowiązań spółki, a nie np. roszczeń odszkodowawczych. Koszt Na koszty związane z założeniem spółki komandytowej składają się: taksa notarialna, której wysokość zależy od wartości wniesionego wkładu: Wartość wkładu do zł powyżej zł do zł powyżej zł do zł powyżej zł do zł powyżej zł do zł powyżej zł do zł powyżej zł Maksymalna wysokość taksy notarialnej 100 zł, 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej zł, 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej zł, 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej zł, zł + 0,4 od nadwyżki powyżej zł, zł + 0,2% od nadwyżki powyżej zł, zł + 0,25% od nadwyżki powyżej zł, nie więcej jednak niż zł, a gdy umowa podpisywana jest między małżonkami, zstępnymi, wstępnymi, rodzeństwem, pasierbem, ojczymem, macochą, teściem, zięciem, synową (I grupa podatkowa)- nie więcej niż zł. do taksy doliczany jest 23% VAT, koszt wypisów: 3 egzemplarze, za każdą stronę wypisu opłata wynosi maksymalnie 6 złotych, podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości iloczynu 0,5% i wartości wkładu wniesionego do spółki, opłata sądowa w wysokości 500 złotych oraz opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 złotych. Opłata sądowa jest niższa i wynosi 250 zł, gdy skorzystano z trybu S24 - rejestracji spółki komandytowej przez Internet. Kwestie związane z ubezpieczeniami społecznymi: Rejestrując spółkę w KRS automatycznie przedsiębiorca jest także rejestrowany jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne. W każdej z ww. działalności wspólnik zobowiązany jest do opłacania za siebie składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne oraz dobrowolnie na chorobowe. Istotne jest ustalenie momentu, od którego musi zgłosić się jako ubezpieczony, co wymaga złożenia w oddziale ZUS druku ZUS ZUA. Czas na to wynosi 7 dni od dnia rejestracji spółki w KRS. Druk ZUA można przesłać także w systemie epłatnik, co wymaga od posiadania zaufanego profilu epuap. Również comiesięczne deklaracje ZUS DRA można wysyłać przy pomocy konta w systemie Płatnik. 10

11 f. Spółka komandytowo-akcyjna Jest to spółka osobowa prawa handlowego, której regulacje znajdują się w art KSH. Podobnie jak inne spółki osobowe, spółka komandytowo-akcyjna ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Spółka ta jest jednak specyficznym tworem polskiego prawa handlowego i posiada cechy wyróżniające ją od innych spółek osobowych, mianowicie: Spółka komandytowo-akcyjna łączy w sobie cechy spółek osobowych i kapitałowych prawa handlowego. Stanowi o tym art pkt 2 KSH, który wyraźnie stanowi, że we wszystkich sprawach, do których nie stosuje się przepisów o spółce jawnej, do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia, spółka nie posiada osobowości prawnej, natomiast przyznana jej została zdolność prawna. Może ona zatem we być podmiotem praw i obowiązków, nabywać nieruchomości i inne prawa rzeczowe, pozywać i być pozywana, kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej wynosi złotych, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25, konieczne jest powołanie w tej spółce rady nadzorczej. Obok rady nadzorczej w tej spółce może także zostać powołany inny organ, mianowicie walne zgromadzenie. Spółka komandytowo-akcyjna jest atrakcyjna również ze względów podatkowych. Przy tej formie unika się bowiem podwójnego opodatkowania dochodów oraz istnieje możliwość odroczenia płacenia podatku dochodowego aż do czasu, kiedy wspólnicy zdecydują się wypłacić dywidendę, ale spółka musi prowadzić pełną księgowość. Procedura rejestracyjna tej formy jest podobna do pozostałych. Należy: Sporządzić statut spółki, który wymaga formy aktu notarialnego, wnieść wkłady (pieniężne lub w formie aportu), zarejestrować spółkę we właściwym ze względu na miejsce siedziby sądzie rejestrowym, Rejestracja spółki w KRS Spółkę komandytowo-akcyjną należy zarejestrować w terminie 7 dni od momentu podpisania statutu spółki. Rejestracji może dokonać każdy komplementariusz. Aby zarejestrować spółkę do KRS należy wypełnić formularz KRS-W2 oraz jego załączniki: KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne, KRS-WH Sposób powstania podmiotu, KRS-WB Wspólnicy spółki jawnej lub komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej, KRS-WG Emisje akcji, KRS-W2/ KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki, KRS-WL Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsiębiorstwa państwowego, instytutu badawczego, KRS-WM Przedmiot działalności. Dodatkowo, do ww. formularzy załącza się również: Statut spółki, oświadczenie zarządu o wniesieniu kapitału, dokument o powołaniu członków organów spółki, akty notarialne o objęciu akcji, oświadczenie wszystkich komplementariuszy, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem, uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią wzory podpisów komplementariuszy niewyłączonych od prawa reprezentacji spółki, a także wzory podpisów prokurentów. W aktualnym formularzu składanym w sądzie rejestrowym, w części C dołączono nową rubrykę - "C.1 DANE O NIP I REGON", w której wskazuje się, czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przed rejestracją wystąpiła o nadanie numeru NIP i numeru REGON. Po zarejestrowaniu spółki w KRS można założyć rachunek bankowy spółki, zgłosić się jako płatnik VAT (formularz VAT-R), a jeżeli spółka wybrała zwolnienie od VAT, należy to wskazać w ww. deklaracji. Koszty Koszty zarejestrowania spółki komandytowo-akcyjnej są wysokie. Należy wziąć pod uwagę kosztorys wskazany przy opracowaniu spółki komandytowej, oraz akcyjnej, oraz mieć na uwadze wysokość wymaganego kapitału zakładowego zł. Oczywiście wniosek do 11

12 KRS podlega opłacie w wysokości 500 zł oraz 100 zł z tytułu uzyskania ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Odpowiedzialność Za zobowiązania spółki odpowiada bez ograniczenia co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a obok niego w spółce występuje co najmniej jeden akcjonariusz. Ten jest jednakże zwolniony z odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Dlatego w nazwie spółki komandytowo-akcyjnej musi widnieć nazwisko lub firma przynajmniej jednego komplementariusza oraz dopisek spółka komandytowo-akcyjna lub S. K. A. ale w nazwie spółki nie może zostać ujawnione nazwisko żadnego akcjonariusza. W sytuacji, w której nazwisko lub firma akcjonariusza zostanie ujawniona w nazwie spółki komandytowo-akcyjnej, ten akcjonariusz będzie odpowiadał za zobowiązania spółki wobec osób trzecich na tych samych zasadach co komplementariusze, g. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Istotą spółek kapitałowych jest ich majątek - kapitał, który może być zmienny. Oprócz tego, spółki kapitałowe mogą mieć zmienny skład osobowy, a odpowiedzialność wspólników (akcjonariuszy) ich majątkiem osobistym jest wyodrębniona od odpowiedzialności spółki. Najistotniejsze cechy spółek z o.o.: Spółki kapitałowe, co odróżnia je od spółek osobowych, posiadają osobowość prawną. Dzięki temu podmioty te mogą być podmiotem praw i obowiązków, jak również dokonują we własnym imieniu czynności prawnych, niski nakład związany z kapitałem zakładowym: zł, w formie gotówkowej lub jako aport, aport, tj. wkład niepieniężny wnoszony do spółki, na przykład na pokrycie kapitału zakładowego Mogą być to wartości materialne lub niematerialne, np. patenty, nieruchomości lub wierzytelności, założenie spółki z o.o. wymaga wizyty u notariusza, taksa notarialna uzależniona jest od wysokości kapitału zakładowego. Jeżeli zatem decydujemy się na kapitał zakładowy w ww. wysokości, koszty notarialne będą niskie. Działanie w formie spółki akcyjnej wiąże się z obowiązkiem prowadzenia pełnej księgowości. Dla kogo jest przeznaczona? Założycielem spółki z o.o. może być zatem zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej ale posiadająca zdolność prawną. Spółkę z o.o. można prowadzić także w formie jednoosobowej. Wyjątek znajduje się w art. 151 par. 2 KSH, zgodnie z którym jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może zostać założona przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, ale wtedy musi ona być jedynym wspólnikiem. Warto jednak wskazać, że taki problem występuje tylko w momencie rejestracji spółki. Po powstaniu tego podmiotu, przeszkoda ta nie występuje. Jeśli zatem założycielami "X" spółki z o.o. będzie osoba fizyczna i "Y" jednoosobowa spółka z o.o. nie ma przeszkód przed przeniesieniem udziałów spółki założycielskiej "Y" na drugiego wspólnika. Wówczas "X" jednoosobowa spółka z o.o. będzie prowadzona przez "Y" jednoosobową spółkę z o.o. Cel założenia spółki jest dowolny, o ile pozostaje w granicach przewidzianych prawem. Rejestracja Od 1 stycznia 2012 roku istnieje możliwość zarejestrowania spółki z o.o. przez Internet. Korzystając z platformy możemy w ciągu 24 godzin zarejestrować spółkę i na tej podstawie uzyskać wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Jest to opcja polecana zwłaszcza małym przedsiębiorstwom, ze względu na istniejący wzorzec umowy spółki, który może nie odpowiadać bardziej wymagającym firmom. Umowa Założenie spółki z o.o. w formie tradycyjnej, a więc nie korzystając z procedury uproszczonej S24, wymaga podpisania umowy spółki. Co ważniejsze: umowa taka, oprócz formy pisemnej pod rygorem nieważności, musi zostać zawarta u notariusza z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeśli chodzi o treść, jest dowolna, ponieważ w polskim porządku prawnym obowiązuje swoboda zawierania umów, wszystko co jest przewidziane przepisami prawa może znaleźć się w umowie spółki z o.o. Nie mniej jednak jest kilka wymogów, zawartych w art. 157 KSH, mianowicie, umowa taka musi zawierać: firmę i siedzibę spółki - Nazwa firmy może być w zasadzie dowolna, o ile nie wprowadza w błąd i nie jest powtórzeniem firmy innego przedsiębiorcy, może być także w języku obcym. Każda firma musi mieć dopisek "spółka z o.o." "sp. z o.o." lub spółka (sp.) z o.o. w organizacji", 12

13 Siedziba firmy- w umowie spółki nie wskazuje się dokładnego adresu, a jedynie nazwę miejscowości, w której siedzibę ma dana spółka, przedmiot działalności spółki - Do umowy spółki wpisuje się przedmiot działalności zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności 8. Nie ma ograniczenia co do ilości wskazanych kodów, nie mniej jednak zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 grudnia 2014 r. do Krajowego Rejestru Sądowego wpisywane jest jedynie 10 kodów działalności, wysokość kapitału zakładowego, informację, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, liczbę i wartość nominalną udziałów poszczególnych wspólników, czas trwania spółki (jeśli został oznaczony). W umowie spółki warto powołać zarząd, jest to obligatoryjne przed zgłoszeniem spółki do KRS. Zarząd może być jednak powołany w odrębnej uchwale zgromadzenia wspólników. Wraz z każdorazową rejestracją zmiany członka zarządu (w tym rejestracją pierwszego zarządu spółki), należy przedłożyć zgody osób na powołanie do zarządu. W tym miejscu warto dodatkowo wskazać, że jeśli przedsiębiorcy nie przygotowują umowy spółki samodzielnie, nie ma problemu, aby taką umowę przygotował notariusz. Przygotuje najodpowiedniejszy wzór, zawrze nałożone poprawki, jak również pomoże w doborze kodów PKD. Po podpisaniu umowy spółki powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Nie posiada ona jeszcze osobowości prawnej, ale może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Formularze W wyniku zmian w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym 9 znacznie uproszczono kwestie formalne związane z rejestracją spółki. Obowiązująca zasada jednego okienka została nieco zmodyfikowana przez ustawodawcę - i słusznie, bo dzięki tym zmianom rejestrując spółkę wypełniamy tylko jeden formularz - KRS-W3. Przed wprowadzeniem tej zmiany, o ile możliwe było złożenie dokumentów wyłącznie w sądzie rejestrowym, bez wizyty w ZUS czy Urzędzie Skarbowym, starając się o nadanie numeru NIP i wpisu do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej (nadanie numeru REGON), konieczne było wypełnienie dodatkowych dokumentów: wniosku ZUS ZPA, zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-2 oraz wniosku RG-1. W aktualnym formularzu składanym w sądzie rejestrowym, w części C dołączono nową rubrykę - "C.1 DANE O NIP I REGON", w której wskazuje się, czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przed rejestracją wystąpiła o nadanie numeru NIP i numeru REGON. Zapytanie to wynika z faktu, że od momentu podpisania umowy spółki (sporządzenia aktu założycielskiego w przypadku jednoosobowej spółki z o.o.) organy reprezentujące spółkę mają 6 miesięcy na zarejestrowanie jej we właściwym miejscowo sądzie rejestrowym. W tym czasie mogą wystąpić o ww. dane. Najczęściej jednak dokonują tego wraz z rejestracją w KRS. Stąd też ustawodawca wyszedł na przeciw oczekiwaniom przedsiębiorców i zniósł konieczność wypełniania dodatkowych formularzy. Obok formularza KRS-Z3 należy wypełnić jeszcze załączniki, tj.: KRS-WE Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlegający wpisowi do rejestru, KRS-WK Załącznik do wniosku o rejestrację lub zmianę danych organy podmiotu lub wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki, KRS-WL Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu prokurenci (o ile są powoływani) KRS-WM Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców przedmiot działalności. W przypadku jednoosobowej spółki z o.o. wspólnik będzie musiał zgłosić się także jako płatnik ZUS. Istnieje spór w doktrynie odnośnie momentu, w którym rozpoczyna się 7-dniowy termin na dokonanie takiego zgłoszenia. Urzędnicy uważają, że obowiązek ten pojawia się w momencie sporządzenia aktu założycielskiego spółki, natomiast sądy rejestrowe są zgodne, że obowiązek ten pojawia się dopiero z chwilą dokonania wpisu do KRS. Wzorzec umowy Od 1 stycznia 2012 roku istnieje możliwość zarejestrowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością on-line, z wykorzystaniem wzorca umowy. Jest to procedura uproszczona, tzw. S24, w systemie prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości na stronie Od 15 stycznia 2015 roku obok spółek z o.o. możliwe jest także dokonanie rejestracji w tym trybie spółek osobowych prawa handlowego- spółki jawnej i spółki komandytowej. Rejestracja tej spółki odbywa się w oparciu o wystandaryzowany wzór umowy. 8 obowiązującą na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U nr 251 poz. 1885) 9 Dz.U nr 121 poz Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, dalej: UKRS 13

14 Dokonanie rejestracji spółki z o.o. w trybie S24 może być dokonane również przez pełnomocnika. Nie dołącza się wówczas treści pełnomocnictwa - pełnomocnik wskazuje jedynie datę i zakres pełnomocnictwa oraz potwierdza, że spełnia przesłanki z art. 87 Kodeksu Postępowania Cywilnego 10. Podstawową korzyścią płynącą z tej formy rejestracji spółki jest ograniczony koszt założenia spółki. Przedsiębiorca nie musi zawierać umowy u notariusza. Dodatkowo, od 1 grudnia 2014 r. obniżono koszt wpisu do KRS w tym trybiewynosi on obecnie 250 zł, a nie jak w trybie standardowym zł. Rejestrując spółkę przez S24 należy pamiętać, że każdy ze wspólników musi posiadać aktywne konto w systemie ems. O ile dużym ułatwieniem jest brak konieczności osobistego stawiennictwa w sądzie rejestrowym, o tyle każdy ze wspólników musi w momencie rejestracji znajdować się przy komputerze, będzie bowiem musiał zalogować się na swoje konto i podpisać umowę. Konieczne jest zatem, aby każdy ze wspólników posiadał bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpis potwierdzony profilem zaufanym epuap. Możliwe jest dokonanie późniejszej zmiany umowy spółki z o.o. już po jej podpisaniu w systemie teleinformatycznym. Dokonuje się za pomocą podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników spółki z o.o., która musi zostać zaprotokołowana w protokole w formie aktu notarialnego. W przypadku spółki z o.o., której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne. Pokrycie kapitału zakładowego powinno nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od dnia jej wpisu do rejestru. Po zarejestrowaniu spółki możliwe jest jednak dokonywanie dodatkowych wkładów niepieniężnych w postaci aportów. Informacje, które wspólnicy uzupełniają we wnioskach i formularzach są to te same, które podaje się w tradycyjnej formie rejestrowania spółki z o.o. To samo dotyczy wyboru kodów PKD. Podpisane dokumenty zostaną automatycznie wygenerowane i wówczas należy zapisać je na komputerze. Tak przesłane dokumenty zostaną rozpatrzone przez właściwy miejscowo sąd rejestrowy i wpisane do KRS. Zostanie wówczas nadany numer KRS, a zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy o KRS, od 1 grudnia 2014 r. także numer NIP i REGON. Rejestracja w KRS Tradycyjną i wciąż najpopularniejszą formą rejestracji spółki z o.o. jest osobista rejestracja spółki w sądzie rejestrowym. Dokonują tego wspólnicy spółki z o.o.(wszyscy), wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. lub pełnomocnik. Pełnomocnik musi przedstawić w sądzie rejestrowym swoje umocowanie do dokonania określonych czynności w imieniu spółki. Przy ustanawianiu pełnomocnika należy pamiętać o uiszczeniu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, która wynosi 17 zł. Opłaty dokonuje się na konto bankowe właściwe dla urzędu miasta lub gminy, taki numer konta często znajduje się na stronach sądu, a jeśli nie, to z pewnością będzie dostępny na stronie internetowej właściwego urzędu. Oczywiście opłaty skarbowej można dokonać także w kasie właściwego urzędu. Potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej dołączamy do dokumentów składanych w sądzie rejestrowym. W praktyce jednak terminy te różnią się w zależności od danego sądu i mogą trwać nawet do 1 miesiąca. Sądem właściwym do zgłoszenia wniosku jest Sąd Rejonowy Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, właściwy ze względu na siedzibę spółki wpisaną w treści umowy. Nie stanowi to problemu w sytuacji, kiedy mamy tylko jeden właściwy sąd rejestrowy, jak na przykład we Wrocławiu. W Warszawie natomiast wydziałów gospodarczych KRS jest trzy. Na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej został sporządzony dokument do pobrania, w którym wskazane zostały wszystkie wydziały KRS w Polsce, wraz z adresami, numerami telefonu oraz co najważniejsze ze wskazaniem właściwości miejscowej: Złożenie wniosku o rejestrację spółki do właściwego rejestru musi nastąpić w ciągu 6 miesięcy od zawiązania spółki z o.o. w organizacji. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego ma charakter konstytutywny, to znaczy, że dopiero w momencie zarejestrowania spółki uzyskuje ona osobowość prawną. Zgodnie z ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, wniosek o rejestrację podmiotu należy złożyć na urzędowym formularzu, wówczas należy dokonać właściwej opłaty. Złożenie wniosku w każdej innej formie, niż na prawidłowym formularzu, opisanym w punkcie B.2 formularzu KRS-W3, będzie skutkowało jego odrzuceniem bez wezwania do uzupełnienia braków. Obok ww. formularza i jego załączników, do wniosku należy również załączyć: akt notarialny umowy spółki/akt założycielski spółki z o.o. w 2 egzemplarzach, oświadczenie zarządu o wniesieniu całości wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, listę wspólników (wszystkich), wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki (jeśli wszyscy nie są obecni w momencie rejestracji), 10 Dz.U nr 43 poz Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, dalej: KPC 14

15 zazwiska, imiona i adresy członków zarządu. Jeżeli złożony wniosek będzie zawierał braki formalne, sąd rejestrowy wezwie wnioskodawców do uzupełnienia ich w terminie 7 dni. W sytuacji, kiedy wniosek nie zawiera braków formalnych, natomiast zostanie złożony na formularzu innym niż KRS- W3, nie zostanie prawidłowo opłacony lub braki formalne nie zostaną w terminie uzupełnione- sąd zwróci wniosek bez wezwania do uzupełnienia i bez dodatkowego terminu. Należy jednak podkreślić, że dopełnienie formalności, które spowodowały zwrot wniosku w terminie 7 dni od zwrotu wniosku i ponowne- prawidłowe- złożenie wniosku, będzie miało skutek przyjęcia wniosku z datą poprzedniego złożenia. Ma to znaczenie w sytuacji, w której wspólnicy decydują się na rejestrację w ostatnim, 6 miesiącu istnienia spółki z o.o. w organizacji. Prawidłowo złożony wniosek zostanie rozpatrzony przez sąd rejestrowy. O decyzji wspólnicy zostaną powiadomieni listownie, na adres korespondencyjny wskazany we wniosku. Sąd powinien dokonać rejestracji w terminie 14 dni. W praktyce jednak, ze względu na bardzo duży nakład pracy spoczywający na sądach rejestrowych w porównaniu do ilości wydziałów rejestrowych (np. miasto Wrocław posiadające ponad mieszkańców posiada tylko jeden wydział gospodarczy KRS), rejestracja spółek trwa zdecydowanie dłużej, bo od 1 do 2 miesięcy. Odpowiedzialność Co do zasady, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wyłączona jest osobista odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Spółka odpowiada wyłącznie swoim majątkiem. Zasada ta nie odnosi się do członków zarządu i likwidatorów spółki z o.o., którzy w sytuacji niewypłacalności spółki, jeśli nie złożą w odpowiednim terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, będą za jej zobowiązania odpowiadać z majątku własnego. Koszty Decydując się na tradycyjną formę rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, należy przygotować się na poniższe koszty: Taksa notarialna za sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego jest zależna od wysokości kapitału zakładowego Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu określa stawki maksymalne. I tak, przykładowo: dla kapitału złotych taksa notarialna wyniesie: 160 PLN + 23% podatku VAT = 195,20 zł 11 Odpis umowy- każda rozpoczęta strona odpisu wynosi 6 zł +23% podatku VAT, Wzory podpisów członków zarządu uwierzytelnione notarialnie- koszt to 20 zł od podpisu + 23% podatku VAT (4,60 zł), Opłata za wpis do KRS- 500 zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym- 100 zł, Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)- wynosi on 0,5% kapitału zakładowego pomniejszonego jednak o koszt umowy w formie aktu notarialnego, wpis do KRS i ogłoszenie w MSiG wynik zaokrąglamy do pełnej złotówki. Dla kapitału wygląda to następująco, 0,5% x (5.000 zł (195,20 zł+500 zł+100 zł))= ok. 25 zł. W przypadku dokonania rejestracji w procedurze S24 koszty te będą zdecydowanie niższe. Unikniemy bowiem kosztów taksy notarialnej od podpisania umowy spółki, a ponadto - jak już zostało wspomniane koszt wpisu do KRS został pomniejszony o połowę i wynosi obecnie 250 zł. h. Spółka akcyjna Drugą spółką kapitałową uregulowaną w prawie handlowym jest spółka akcyjna. Ta forma prowadzenia działalności jest zdecydowanie mniej popularna niż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Mimo, iż jest to korzystna forma prowadzenia działalnościdaje przedsiębiorcom łatwe zgromadzenie dużej ilości kapitału, to sam proces rejestracyjny jest kosztowny, długotrwały, a samo prowadzenie spółki jest bardzo sformalizowane i pracochłonne. Ideą powstania spółki akcyjnej jest zebranie bardzo dużej ilości kapitału od jak największej grupy wspólników (akcjonariuszy).podobnie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, tak i spółka akcyjna ma na celu gromadzenie kapitału. Podobnie również jak w spółce z o.o. wkład w kapitał spółki może mieć charakter majątkowy (pieniężny) lub niemajątkowy (w postaci aportu). Podstawy prawnej regulującej powstanie i działanie spółki akcyjnej należy szukać w KSH, w tytule III, dziale II, rt Szczególne regulacje odnoszące się do tej formy prowadzenia przedsiębiorstwa można także znaleźć w UKRS, ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych 12 oraz USDG. 11 Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. nr 148, poz ze zm.) 12 Dz.U nr 167 poz Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych 15

16 Dla kogo jest przeznaczona? Spółkę akcyjną może założyć osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej ale posiadająca zdolność prawną. Ograniczenie występuje tutaj, podobnie jak w przypadku spółki z o.o., art. 301 par. 1 zd. drugie KSH: spółki akcyjnej nie może zawiązać jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Za założycieli spółki akcyjnej uznaje się wszystkie osoby, które podpisały jej statut. Cel założenia spółki jest dowolny- o ile pozostaje w granicach przewidzianych prawem. Ze względu na duży formalizm prowadzenia tej formy działalności oraz znaczne koszty związane z samym procesem rejestracyjnym spółki akcyjne, co do zasady, zakładają osoby, które planują utworzenie na rynku dużego przedsiębiorstwa, oczywiście z dużym kapitałem. Średni i mali przedsiębiorcy z reguły decydują się na tańsze alternatywy. Rejestracja Spółka akcyjna charakteryzuje się dużym formalizmem. Dokonanie rejestracji spółki we właściwym sądzie rejestrowym, wciąż, mimo ułatwień spowodowanych nowelizacją ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym obowiązującej od 1 grudnia 2014 roku, zarejestrowanie spółki akcyjnej wiąże się ze sporządzeniem szeregu dokumentów i pochłonięcia wyższych kosztów niż poprzednio przedstawione formy prowadzenia działalności. Statut Zawiązanie spółki akcyjnej w organizacji wymaga sporządzenia statutu. Statut spółki akcyjnej musi zostać sporządzony u notariusza i określać następujące informacje, o czym stanowi art. 304 KSH: firmę (nazwę) i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki (jeżeli jest oznaczony), wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli, liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej, pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym. Statut powinien również zawierać postanowienia dotyczące: liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw, wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje, warunków i sposobu umorzenia akcji, ograniczeń zbywalności akcji, uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom (jeśli takie będą przysługiwać akcjonariuszom trzeba opisać na czym mają polegać), co najmniej przybliżonej wielkości wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem. Nie zawarcie ww. informacji w statucie spółki obwarowane jest rygorem bezskuteczności. Jeżeli akcje obejmowane będą nie tylko przez założycieli to ich zgoda na powyższe powinna być wyrażona już w statucie, lub później w akcie przystępowania osoby trzeciej do spółki. W momencie podpisania statutu przez wszystkich założycieli powstaje spółka akcyjna w organizacji. W praktyce bardzo często pojawia się pytanie, co z funkcjonowaniem spółki i jej reprezentacją przed zarejestrowaniem jej? Jeśli w statucie spółki został od razu powołany zarząd, to on staje się organem reprezentującym spółkę, natomiast jeśli zarząd nie został powołany, spółkę do tego czasu reprezentują wspólnicy założyciele (wspólnie) lub powołany przez nich uchwałą pełnomocnik. Warto pamiętać, że zgodnie z art. 306 KSH do powstania spółki konieczne jest powołanie Zarządu oraz Rady nadzorczej. Nie musi to jednak znajdować się w pierwotnym statucie spółki. Nie mniej jednak jest to rozwiązanie korzystne i polecane. W sytuacji, kiedy w statucie nie znajdzie się informacja o ww. organach, konieczne będzie zwołanie zgromadzenia organizacyjne założycieli, którzy powołają zarząd. Będzie to musiało nastąpić oczywiście przed notariuszem, za dodatkową opłatą. Będzie trzeba również sporządzić nowy akt jednolity statutu spółki. Należy dodać, że zarząd w spółce akcyjnej działa od momentu powołania, a sam wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny. 16

17 W kwestii kapitału zakładowego: statut spółki może przewidywać jego konkretna kwotę, jak również kapitał zakładowy może zostać określony w postaci minimalnej lub maksymalnej kwoty, co pozwoli na dopuszczenie do grona przyszłych akcjonariuszy nowych osób. Zawiązanie spółki nastąpi wówczas w momencie, w którym akcjonariusze obejmą liczbę akcji, których łączna wartość nominalna będzie wynosiła wymaganą ustawowo kwotę kapitału zakładowego, tj złotych. W takiej sytuacji następnym krokiem będzie złożenie przez zarząd, w formie aktu notarialnego, oświadczenia o wysokości objętego kapitału zakładowego, w którym powinni oni również dookreślić wysokość kapitału zakładowego w statucie. Wpis do KRS Spółkę akcyjną rejestruje się we właściwym miejscowo ze względu na siedzibę spółki, wydziale gospodarczym KRS sądu rejonowego na formularzu KRS-W4. W formularzu tym zamieszcza się następujące informacje: firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń, przedmiot działalności spółki, wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji, wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje, liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została pokryta przed zarejestrowaniem, nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki, nazwiska i imiona członków rady nadzorczej, jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne zaznaczenie tej okoliczności, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, jeżeli statut wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki oznaczenie tego pisma, jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki niewynikające z akcji zaznaczenie tych okoliczności. Do formularza KRS-W4 należy dołączyć wskazane poniżej załączniki: KRS-WA - Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne KRS-WH - Sposób powstania podmiotu KRS-WG - Emisje akcji KRS-WK - Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki KRS-WL - Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsiębiorstwa państwowego, instytutu badawczego KRS-WM - Przedmiot działalności KRS-ZN - Sprawozdania finansowe i inne dokumenty Należy pamiętać, że wniosek o rejestrację spółki akcyjnej musi zostać podpisany przez WSZYSTKICH CZŁONKÓW ZARZĄDU, bez względu na ustalone w statucie zasady reprezentacji. Wniosek niepodpisany przez wszystkich zostanie przez sąd rejestrowy zwrócony z wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych we wskazanym przez sąd (7-dniowym) terminie, pod rygorem odmowy dokonania wpisu. Dzięki wielokrotnie wspominanej "zasadzie jednego okienka" także w przypadku spółki akcyjnej nie ma konieczności wypełniania dodatkowych formularzy w celu uzyskania numerów NIP i REGON oraz zgłoszenia do ZUS (zgłoszenie rejestracyjne NIP-2, wniosek RG-1 oraz zgłoszenie ZUS ZPA). W aktualnym formularzu składanym w sądzie rejestrowym, w części C dołączono nową rubrykę - "C.1 DANE O NIP I REGON", w której wskazuje się, czy spółka akcyjna przed rejestracją wystąpiła o nadanie numeru NIP i numeru REGON. Oczywiście wpis do Krajowego Rejestru Sądowego ma charakter konstytutywny i w momencie dokonania wpisu spółka uzyskuje osobowość prawną. Dodatkowe dokumenty Obok ww. statutu w dwóch egzemplarzach oraz formularzu KRS-W4 wraz z załącznikami, do sądu składa się również poniższe dokumenty: akty notarialne o zawiązaniu spółki i objęciu akcji, oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem, potwierdzony przez bank lub firmę inwestycyjną dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji, w przypadku gdy statut przewiduje pokrycie kapitału zakładowego wkładami niepieniężnymi po dokonaniu rejestracji, należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione zgodnie z postanowieniami statutu przed upływem wymaganego terminu, 17

18 dokument stwierdzający ustanowienie organów spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego, zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej (jeżeli są one wymagane do powstania spółki), oświadczenie zarządu w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego, jeśli oświadczenie takie zostało złożone. Wkłady w spółce akcyjnej Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej może być pokryty wkładami pieniężnymi lub niepieniężnymi (aport). Należy w tym miejscu wskazać, że akcje wydawane w zamian za wkłady niepieniężne muszą być pokryte w całości przed zarejestrowaniem spółki. W spółce akcyjnej, jeśli na pokrycie kapitału zakładowego wnoszone są udziały niepieniężne w postaci aportu, lub jeżeli spółka wypłaca wynagrodzenie za usługi świadczone przy jej powstaniu, albo jeżeli spółka nabywa mienie, to zgodnie z regulacją kodeksową zawartą w art. 312 KSH, konieczne będzie powołanie biegłego rewidenta, który sporządzi opinię na podstawie sprawozdania założycieli. Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy miejscowo- ten sam, w którym dokonana zostanie rejestracja spółki. Wyjątkiem od reguły z art. 312 KSH jest następujący po nim art , który wyłącza możliwość badania sprawozdania założycieli wobec wskazanych tam aportów. Sporządzone przez założycieli sprawozdanie powinno zawierać następujące informacje: przedmiot wkładów niepieniężnych oraz liczbę i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub w podziale majątku spółki, mienie nabywane przed zarejestrowaniem spółki oraz wysokość i sposób zapłaty, usługi świadczone przy powstaniu spółki oraz wysokość i sposób wynagrodzenia, osoby, które wnoszą wkłady niepieniężne, zbywają spółce mienie lub otrzymują wynagrodzenie za usługi, zastosowaną metodę wyceny wkładów. Koszty Podstawowym i najważniejszym kosztem związanym z założeniem spółki akcyjnej jest pokrycie jej kapitału zakładowego, który musi wynosić minimalnie złotych. Jakkolwiek w porównaniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest to kwota bardzo wysoka, wielość wspólników spółki akcyjnej, co zazwyczaj ma miejsce, sprawia, że ta kwota na osobę maleje. Ponadto, warto tutaj podkreślić, że dzięki możliwości wnoszenia wkładów niepieniężnych w formie aportów, często zdarza się, że wspólnicy wnoszą do spółki całe przedsiębiorstwa, których to wartość niejednokrotnie wystarcza na pokrycie kapitału zakładowego. Oprócz tego, wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz. Wśród kosztów należy wyszczególnić ponadto: taksę notarialną pobieraną przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego w postaci statutu spółki akcyjnej. Jest ona oczywiście uzależniona od wysokości kapitału zakładowego, przy czym, przy kapitale zakładowym do kwoty zł taksa maksymalna wynosi zł + 0,4 % od nadwyżki powyżej zł 13, koszty sporządzenia wzorów podpisu dla każdego ze wspólników- 20 zł od każdego podpisu + 23% podatku VAT, koszty sporządzenia odpisów aktu notarialnego statutu spółki - 6 zł od każdej rozpoczętej strony +23% podatku VAT. Należy pamiętać, że spółce potrzebne będą przynajmniej 3 egzemplarze statutu- dwa składane są bowiem wraz z wnioskiem w sądzie rejestrowym, jeden zaś powinien znajdować się w aktach spółki, podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) stawka podatku wynosi 0,5% i liczy się ją od wysokości kapitału zakładowego spółki akcyjnej, opłata sądowa od wniosku do KRS- 500 zł, opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym zł, zgłoszenie do VAT 170 zł, koszt opinii biegłego rewidenta powołanego w ww. przypadkach. Ważne jest, że zgodnie z opinią większości doktryny - koszty powstałe w z związku z rejestracją spółki akcyjnej w organizacji (a zatem z wyłączeniem kosztów notarialnych) można uznać za koszty uzyskania przychodu przez powstałą spółkę. 13 Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. nr 148, poz ze zm.) 18

19 II. Prowadzenie działalności Przedsiębiorca jako strona umowy cywilnoprawnej a. Zasady zawierania umów Umowa cywilnoprawna jest jedną z najpopularniejszych czynności prawnych i zarazem powszechnym zjawiskiem społecznym, które z perspektywy przedsiębiorcy służy najczęściej realizacji zadań związanych z prowadzaną działalnością gospodarczą. Przedsiębiorca będąc stroną umowy przyjmuje na siebie prawa i obowiązki wynikające z jej treści, które powinny być opisane w umowie w sposób maksymalnie precyzyjny i wyczerpujący. Podstawową zasadą, którą kieruje się przedsiębiorca w formułowaniu treści umowy jest zasada swobody zawierania umów, która nie ma charakteru absolutnego. Zawarta umowa nie może bowiem naruszać przepisów prawa, zasad współżycia społecznego, a także konkretnych przepisów regulujących dany typ umowy, które zawarte są w KC. Skuteczne zawarcie umowy opiera się na dobrowolnym i świadomym uregulowaniu praw i obowiązków, które przyjmują na siebie dwa lub więcej podmiotów (umowa wielostronna). Wola stron musi być zgodna oraz pozbawiona wad. Złożenie oświadczenia woli pod wpływem np. błędu czy dla pozoru mogą skutkować unieważnieniem umowy. Warto wiedzieć, że art KC wskazuje, że w razie wątpliwości co do postanowień konkretnej umowy należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. W praktyce, Przedsiębiorca powinien szczegółowo przedstawić drugiej stronie oczekiwania co do celu i rezultatu umowy oraz dokumentować prowadzone przed jej zawarciem negocjacje. Wśród sposobów zawierania umów wyróżnia się: negocjacje, ofertę i jej przyjęcie, aukcję lub przetarg. Zawarcie umowy następuje przez złożenie zgodnych oświadczeń woli przez strony umowy, które może odbywać się także w drodze elektronicznej 15. Ważność oświadczenia elektronicznego dokonuje się po wprowadzeniu do systemu w taki sposób, aby osoba mogła się zapoznać z jego treścią. W praktyce obrotu gospodarczego zawierane umowy często łączą elementy typów umów wyróżnianych przez Kodeks cywilny. Ważne, aby umowa możliwie precyzyjnie określała zakres naszych praw i obowiązków i szczególnie w potencjalnie spornych kwestiach zabezpieczała nasz interes. Przedsiębiorca jako strona umowy zawiera umowy w następujących formach: konkludentnie, tzn. zawierając bez słownego oświadczenia, lecz zrozumiale na podstawie konwencji (kupno gazety poprzez zapłatę sumy pieniężnej), pisemnie, pisemnie z potwierdzeniem daty, pisemnie z potwierdzeniem podpisu, w formie aktu notarialnego (sprzedaż nieruchomości), czy na podstawie ustawy szczególnej (umowa rachunku bankowego). Oświadczenie woli zawarcia umowy w postaci istotnych postanowień tej umowy drugiej stronie stanowi ofertę. Oferta złożona bez terminu przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie. Warto pamiętać, że obowiązek dochowania formy pisemnej może mieć znaczenie zarówno dla ważności samej umowy, ale przede wszystkim dla celów dowodowych. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy zawarliśmy już jedną umowę z kontrahentem, a następnie uzupełniamy czy modyfikujemy jej ustalenia ustnie, bez spisywania dodatkowych postanowień. W razie ewentualnego sporu co do wykonania umowy dokument jest zawsze ważnym dowodem i należy dbać o pisemne utrwalanie wszystkich zobowiązań, jakie podejmuje przedsiębiorca. Dzieje się tak zarówno w sytuacji obecności drugiej strony, jak również w kontakcie za pomocą środka porozumiewania się na odległość 16. W dobie rozwoju środków masowej komunikacji szczególnie znaczenie ma związanie ofertą elektroniczną (art k.c.). Przedsiębiorca składający ofertę drogą elektroniczną ma tu informować przed zawarciem umowy w sposób jednoznaczny i zrozumiały, także w okolicznościach zaproszenia do zawarcia umowy i negocjacji o następujących elementach: 14 Autor rozdziału: mec. Anna Drozd 15 Stanowi o tym art. 60 (Oświadczenie woli) k.c.: Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). 16 Art. 66 (Oferta związanie) k.c. stanowi: 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie, złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia. 19

20 czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy, skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty, zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy, metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie, językach, w których umowa może być zawarta, kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej 17. Nowoczesny przedsiębiorca oddziałuje na potencjalnych klientów lub kontrahentów drogą reklamy, strumienia informacji lub cenników. Trzeba podkreślić, że zaproszenie do zawarcia umowy*, czyli często do negocjacji, nie jest jeszcze ofertą wg KC. Stanowi o tym art. 71 (Zaproszenie do zawarcia umowy) k.c. w treści: Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. Zaproszenie jest kierowane do nieoznaczonego kręgu osób*. Zawarcie umowy może zostać poprzedzone prowadzeniem negocjacji. Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Warto pamiętać, że strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy. Należy podkreślić, że na każdym etapie negocjacji należy dbać o ochronę informacji poufnych. Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej tę kwestię. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku ochrony tych informacji, uprawniony może żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez nią korzyści. Aukcja i przetarg także są sposobami zawierania umów. Po pierwsze, w aukcji i przetargu należy określić: czas, miejsce, przedmiot, warunki aukcji albo przetargu, albo sposób udostępnienia tych warunków 18. Zarówno w aukcji, jak również w przetargu należy przestrzegać prawa i dobrych obyczajów a ich naruszenie może prowadzić nawet do unieważnienia zawartej w ich drodze umowy. Prawidłowe wykonanie terminowej umowy powoduje, że powstały stosunek prawny między stronami wygasa. W praktyce zdarza się jednak, że jedna ze strony umowy chce z niej zrezygnować wcześniej, niż zostało to określone w jej treści. Rozwiązanie umowy może nastąpić przez wypowiedzenie oraz odstąpienie. Choć te pojęcia używane są zamiennie, to jednak mają zupełnie inne znaczenie. Wypowiedzenie umowy ma zastosowanie wyłącznie do umów o charakterze ciągłym, jak np. najem czy dzierżawa, podczas gdy odstąpienie dotyczy także umów o charakterze jednorazowym, jak np. umowa o dzieło czy umowa o roboty budowlane (a więc umów rezultatu, ukierunkowanych na osiągnięcie konkretnego celu). Warto podkreślić, że wypowiedzenie stanowi zwykły sposób zakończenia umowy lub sankcję za jej określone naruszenia. Również prawo odstąpienia może mieć formę uprawnienia dla strony albo stanowić sankcje za naruszenie jej postanowień, przy czym bardzo często prawo to jest związane z obowiązkiem zapłaty określonej sumy pieniężnej tzw. odstępnego, od którego uiszczenia uzależniona jest skuteczność takiego odstąpienia. Zasadnicza różnica obu tych form zakończenia stosunku prawnego dotyczy ich skutków prawnych. Przy wypowiedzeniu umowy zobowiązanie pomiędzy stronami wygasa na przyszłość". Oznacza to, iż nie ma konieczności korekty rozliczeń z tytułu już spełnionych świadczeń, a tylko tych jeszcze niespełnionych albo spełnionych nienależycie przed momentem złożenia oświadczenia o Przykład umowy zawieranej z przedsiębiorcą Umowa o dzieło zawarta pomiędzy: (imię i nazwisko przedsiębiorcy), zamieszkałym, prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą, pod adresem, legitymującym się dowodem osobistym, PESEL, NIP, REGON, działającym (osobiście/ przez pełnomocnika) w załączeniu aktualny wydruk z CEIDG, zaświadczenie/ pełnomocnictwo. 18 Art (Aukcja, przetarg) k.c. stanowi: 3. Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści. 4. Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. 20