Zdecydowana większość naszych Klientów wymaga obuusznego

Transkrypt

1 ISSN Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy Najlepsza oferta na rynku czerwiec Nr 2/2012 (80) Mgr Grzegorz Lorens Obustronne zaopatrzenie w aparaty słuchowe Zdecydowana większość naszych Klientów wymaga obuusznego zaopatrzenia w aparaty słuchowe... Prof. zw. tyt. med. J. Bożydar Latkowski Obuuszne protezowanie uszkodzeń słuchu u niedosłyszących Dlaczego dwa aparaty? pyta w gabinecie protetycznym osoba z upośledzeniem słuchu... Jubileusz (20 lat firmy GEERS) Mgr inż. Tomasz Poremski Zastosowanie dwóch aparatów słuchowych w przypadku obustronnego ubytku słuchu Narząd słuchu człowieka jest symetryczny... Mgr Magdalena Lasota 100 lat, 2 aparaty i mnóstwo energii rozmowa z panią Kazimierą Nowak XI Kongres firmy GEERS 20 lat troski o zadowolenie Klienta Ciekawe informacje Mgr Magdalena Lasota: Rok 2012 Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku UOKiK: 300 tys. zł kary dla śląskiego NFZ Światowy Kongres Federacji Osób Niedosłyszących Osobom dojeżdżającym do pracy, do szkół ipody mogą uszkadzać słuch Jubileusz 55-lecia SOSW dla Dzieci Słabosłyszących im. Juliana Tuwima w Szczecinie Utrata słuchu w różnych krajach ABC Audioprotetyka Integracja REDAKCJA mgr Grzegorz Lorens Prezes Zarządu GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. Obustronne zaopatrzenie w aparaty słuchowe Zdecydowana większość naszych Klientów wymaga obuusznego zaopatrzenia w aparaty słuchowe. Korzyści płynące z takiego standardu są ogromne i wielokrotnie przytaczane w różnorodnych publikacjach, przypomnę jedynie takie zagadnienia jak: poprawa zrozumienia mowy, lepsza lokalizacja źródła dźwięku czy zapobieganie deprywacji słuchu. jeden aparat drugi aparat dr Bogdan Hoffmann, mgr Grzegorz Lorens, mgr inż. Tomasz Poremski Konsultant medyczny: prof. zw. dr hab. n. med. J. Bożydar Latkowski Sekretarz redakcji: mgr Magdalena Lasota Siedziba: Łódź, ul. Narutowicza 130 tel , fax Magdalena.Lasota@geers.pl Redakcja pozwala na przedruki materiałów pod warunkiem podania źródła Nakład 8000 egz. DTP i druk: 101 studio DTP T. Tęgi KOSZT ZAKUPU W ZALEŻNOŚCI OD KLASY Premium Komfort Średnia od 4999 zł od 3999 zł od 3499 zł Ekonomiczna od 2240 zł Socjalna od 800 zł NIEZALEŻNIE OD KLASY kupisz za 1099 zł! OFERTA OBOWIĄZUJE NA RYNKU PRYWATNYM BEZ DOFINANSOWANIA Z NFZ

2 Warto słyszeć WYDAWCA: ROK ZAŁOŻENIA 1951 Od wielu lat środowisko medyczne wspólnie z protetykami słuchu czyni starania dla poprawy tej sytuacji w celu zwiększenia liczby zaopatrzeń obuusznych, które jednak po wielu latach starań nie przekraczają w Polsce 10% w przypadku osób dorosłych. Parametr ten w większości państw rozwiniętych zdecydowanie przekracza 65%, co i tak nie pokrywa w pełni zapotrzebowania na dwa aparaty słuchowe. Wśród rozlicznych przyczyn znikomego postępu w tej dziedzinie podawane są: brak świadomości korzyści wynikających z użytkowania 2 aparatów słuchowych, złe nawyki protetyków w kontaktach z Klientami, skrępowanie lub wstyd jaki odczuwają nasi Klienci przy korzystaniu z aparatów słuchowych, brak dofinansowania do drugiego aparatu słuchowego, itp. Próby przekonania NFZ w kwestii dofinansowania do dwóch aparatów słuchowych w przypadku, gdy są ku temu wskazania, nawet kosztem redukcji jednostkowej refundacji jak dotychczas całkowicie zawiodły. Dla nadania całkowicie nowej jakości usługom świadczonym w firmie GEERS, od czerwca 2012 roku cena każdego drugiego aparatu słuchowego, niezależnie od jego kategorii, zawsze będzie wynosić 1099 PLN* (bez dopłat NFZ)! Podejmując bezprecedensowe ryzyko finansowe liczymy na swoistą podróż w czasie i natychmiastowe zwielokrotnienie liczby zaopatrzeń obuusznych, co musi się przełożyć na poziom zadowolenia naszych Klientów. Szczegółowe informacje uzyskacie Państwo w każdym ze 150 oddziałów firmy GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. *oferta ważna w dniach 1 czerwca 31 sierpnia 2012 Prof. zw. tyt. med. J. Bożydar Latkowski Obuuszne protezowanie uszkodzeń słuchu u niedosłyszących Dlaczego dwa aparaty? pyta w gabinecie protetycznym osoba z upośledzeniem słuchu. Przecież ja po prawej stronie słyszę nieźle. Tylko po lewej czuję, że dużo słabiej słyszę. Z wykonanego audiogramu wynika jednak, że słyszenie po stronie prawej jest także gorsze odpowiada protetyk i dlatego proponujemy protezowanie obustronne. Takie lub podobne rozmowy słyszy się niemal codziennie w gabinetach protetycznych. Zanim jednak odpowiem na postawione powyżej pytanie, należy przypomnieć podstawowe przyczyny powstawania uszkodzeń słuchu, które mogą mieć charakter przewodzeniowy utrudniający przekazywanie dźwięków do receptorów ślimaka, oraz charakter odbiorczy dotyczący uszkodzenia samych receptorów. Uszkodzenie słuchu może także dotyczyć obu tych komponentów. Niedosłuch przewodzeniowy obejmuje swym zasięgiem ucho zewnętrzne i środkowe. W uchu zewnętrznym, czyli w przewodzie słuchowym, utrudnienie przekazywania dźwięków może być spowodowane nagromadzeniem woszczyny, obecnością ciała obcego, np. waty, pestki wiśni lub koralika wprowadzonego tam przez dziecko, a także stanem zapalnym. W uchu środkowym złe przekazywanie dźwięków do receptorów ślimaka pojawić się może w następstwie zapaleń lub blizn pozapalnych, stanów zapalnych ujścia trąbki słuchowej, odpowiadającej za dobrą wentylację jamy bębenkowej, które podczas kataru doprowadzają bardzo często do upośledzenia słuchu, i otosklerozy choroby blokującej strzemiączko i ograniczającej jego drgania podczas przekazywania dźwięków. Z przyczyn powodujących niedosłuch mających swe źródło w uchu wewnętrznym wymienić trze- 2

3 Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy ba uszkodzenie receptorów ślimaka postępujące w następstwie naturalnego starzenia się, co występuje już około trzydziestego roku życia, oraz stałe obustronne bombardowanie receptorów hałasem. Dodatkowe uszkodzenia wywołują tzw. zatrucia endogenne wynikające z kumulowania się produktów ubocznych powstałych w wyniku przemiany materii w organizmie lub chorób (cukrzyca, mocznica), czy też zatrucia egzogenne powodowane przez niektóre leki i antybiotyki (aspiryna, streptomycyna, gentamycyna, kanamycyna), zakaźne choroby wirusowe (grypa, świnka), zaburzenia krążenia mózgowego, zatrucia związkami chemicznymi (tlenek węgla, dwusiarczek, rozpuszczalniki), a także urazy mechaniczne i używki (alkohol, nikotyna). Czynników uszkadzających słuch jest o wiele więcej, ale charakter artykułu przekracza możliwości wymienienia wszystkich. Pozostaje jeszcze głuchota, czyli brak percepowania przez ucho jakichkolwiek dźwięków, stan ten nie kwalifikuje się do protezowania w powszechnym tego słowa znaczeniu, tylko wymaga operacyjnego wszczepienia do ślimaka elektrod, aby w ten sposób sterować i stymulować mikroprocesorem uszkodzone receptory. W następstwie trudnej i długiej rehabilitacji przywrócony świat dźwięków jest jednak bardzo ograniczony. Teraz już można odpowiedzieć na pytania pacjentki, dlaczego należy zalecać protezowanie obuuszne aparatami słuchowymi. Stosunkowo często, w miarę starzenia się współczesnych społeczeństw, obserwuje się postępujące Foto: fotolia.pl obustronne obniżenie ostrości słyszenia. Dotyczy to także młodszej generacji, choć w mniejszym stopniu. Około 35-40% osób w wieku lat skarży się na kłopoty ze słyszeniem, a zwłaszcza z rozumieniem mowy. Bardzo często ubytki słuchu nie są symetryczne i pacjenci w gabinetach protetycznych zgłaszają skargi na gorsze słyszenie tylko po jednej stronie. Obustronny niedosłuch ujawnia zwykle badanie audiometryczne tonalne, które jednak nie odzwierciedla w pełni właściwego stanu percepcji słuchu w odniesieniu do np. mowy i jej rozumienia. Badanie tonalne polega na skontrolowaniu słyszenia czystych tonów, które niezmiernie rzadko występują w przyrodzie, w przeciwieństwie do mowy stanowiącej zbiór bardzo wielu częstotliwości. Dlatego też tak wielkie znaczenie należy przypisać praktycznej próbie dobrania aparatu poprawiającego słyszenie, w tym obustronnie jeśli zgłaszane są skargi na dużo mniejszą percepcję po stronie przeciwnej. Duże, praktyczne znaczenie ma tu bardzo prosty test Sznajdera (zgniatanie papieru lub klaśnięcie dłońmi), który pozwala ocenić głośność słyszenia, choć nie jakość rozumienia mowy. Badania prowadzone od lat w wielu renomowanych ośrodkach światowej rehabilitacji słuchu dowodzą, że najwłaściwszym postępowaniem uwieńczonym możliwym do osiągnięcia sukcesem jest zarówno u dzieci, jak i u dorosłych protezowanie obuuszne dające najlepsze efekty pod względem poprawy jakości słyszenia, a zwłaszcza rozumienia mowy i możliwości stereofonicznego słyszenia, czyli lokalizacji źródła dźwięku w przestrzeni. Właściwego postępowania i opieki logopedycznej szczególnie wymagają dzieci w okresie perylingwalnym (wiek od dwóch do czterech lat); dziecko wprawdzie zaczęło już mówić, ale proces nauki mówienia nie został jeszcze zakończony i obustronne uszkodzenia słuchu wymagają obuusznego protezowania (dziecko gorzej mówi, gdy gorzej słyszy). Oczywiście korzystanie z aparatów poprawiających słyszenie i sama rehabilitacja wymagają umiejętnego i spokojnego wyjaśniania wielu niedogodności, które występować mogą w początkowym okresie korzystania z aparatów. Pomaga tu przychylna i życzliwa rozmowa z pacjentem, zapoczątkowana omówieniem charakterystyki aparatu, który zaleca się osobie niedosłyszącej, a w przypadkach obustronnego upośledzenia słuchu podkreśleniem znaczenia i korzyści zastosowania obustronnej rehabilitacji. 3

4 Warto słyszeć WYDAWCA: ROK ZAŁOŻENIA Narząd słuchu człowieka jest symetryczny. W uproszczeniu składa się z dwóch uszu, dwóch nerwów słuchowych a percepcja i analiza bodźców nerwowych odbywa się w dwóch półkulach mózgowych. Jak wiadomo droga słuchowa nie jest tutaj wyjątkiem, gdyż większość narządów i zmysłów ma również symetryczną budowę. Taki komplementarny układ nie jest oczywiście przypadkowy, gdyż pozwala na rozumienie mowy w różnych, nawet trudnych sytuacjach dźwiękowych. Warunek jest jeden: informacje z obu uszu muszą się uzupełniać. Obuuszne słyszenie wpływa m.in. na: dobrą lokalizację źródła dźwięku, a co za tym idzie, dobre zrozumienie mowy w towarzystwie, grupie osób, na przyjęciu towarzyskim lub w hałasie oraz lokalizowanie, z której strony nadjeżdża samochód, pociąg, tramwaj, itp., naturalne brzmienie dźwięków: dźwięki odbierane jako hałas, przeszkadzające, brzmią łagodniej gdy są odbierane dwoma uszami niż gdy percepcja odbywa się jednousznie, lepszą identyfikację dźwięków: zarówno dźwięki ciche jak i wysokie są łatwiejsze do rozróżnienia, dlatego przy słuchaniu jednousznym dźwięk dzwonka, telefonu komórkowego czy gwizdka od czajnika, może Mgr inż. Tomasz Poremski Kierownik działu szkoleń i rozwoju firmy GEERS Zastosowanie dwóch aparatów słuchowych w przypadku obustronnego ubytku słuchu Najczęściej popełnianym błędem w całym procesie zaopatrywania osób z obustronnym niedosłuchem jest protezowanie słuchu tylko z jednej strony i informowanie pacjentów, że jeden aparat pozwoli im na pełne odzyskanie socjalnej wydolności słuchu (czyli zdolności rozumienia mowy w życiu codziennym). brzmieć bardzo podobnie natomiast ciche ćwierkanie skowronka może przypominać np. pisk hamulców, subiektywną poprawę stosunku sygnału mowy do szumu: rozmawiając z osobą np. na ulicy, odgłos przejeżdżających samochodów nie przeszkadza tak bardzo i jest przyjemniejszy w odbiorze, gdy słuchamy rozmówcę dwoma uszami, natomiast staje się głośniejszy, gdy słuchamy jednym uchem, obniżenie progu rozumienia mowy: by zrozumieć cichą rozmowę jednym uchem musimy ją słyszeć prawie dwukrotnie głośniej niż gdybyśmy słuchali tej samej rozmowy dwoma uszami, w przeciwnym wypadku jest ona niezrozumiała, zapobieganie deprywacji słuchu: wykazano, że brak dopływu bodźców nerwowych po stronie ucha bez aparatu doprowadza do pogorszenia rozumienia mowy. Odwrócenie procesu utraty rozumienia mowy po stronie nieaparatowanego ucha jest możliwe zazwyczaj tylko wtedy, gdy okres braku pobudzania ucha nie jest zbyt długi. Im dłuższy okres bez aparatu tym gorsze wyniki odzyskiwania na powrót rozumienia mowy. Normalnie słyszące osoby zazwyczaj nie są w pełni świadome mechanizmów, które pozwalają im na dobry odbiór i rozumienie mowy w niekorzystnym otoczeniu akustycznym takim jak: kościół (pogłos), spotkania rodzinne, jazda samochodem, wykłady, itp. Pojęcie rozumienie mowy jest utożsamiane ze słyszeniem. Okazuje się jednak, że nie wystarczy słyszeć, żeby dobrze rozumieć mowę. Uświadamiane jest to niejednokrotnie dopiero wtedy kiedy z różnych przyczyn niemożliwe jest słyszenie obuuszne lub mamy do czynienia z niedosłuchem. W sytuacji, gdy niedosłuch nie nadaje się do leczenia, jest nieodwracalny, ma to miejsce szczególnie w przypadku niedosłuchów odbiorczych ślimakowych, jednym ze sposobów kompensowania ubytku słuchu jest stosowanie aparatów słuchowych adekwatnie do rodzaju

5 Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy uszkodzenia. Stosuje się dwa aparaty przy obustronnym niedosłuchu i jeden przy niedosłuchu jednostronnym. Najczęściej popełnianym błędem w całym procesie zaopatrywania osób z obustronnym niedosłuchem jest protezowanie słuchu tylko z jednej strony i informowanie pacjentów, że jeden aparat pozwoli im na pełne odzyskanie socjalnej wydolności słuchu. Innymi słowy pacjent uzyskuje zapewnienie, że w otoczeniu, w którym przebywa i w sytuacjach, które zgłasza jako najważniejsze w jego codziennym życiu, odzyska pełną sprawność i umiejętność rozumienia mowy mimo, że jego niedosłuch nie jest kompensowany obustronnie. Tak nie będzie. Nie można obiecać osobie z jednym aparatem, że poprawi jej się rozumienie w grupie osób, w kościele, na ulicy oraz gdy ktoś mówi z większej odległości. 100% 80% 60% granica rozumienia mowy 40% 20% 0% Rozmowa Jest to zapewne pokłosie istniejących od kilkunastu lat w naszym kraju przepisów i rozporządzeń nadających uprawnienia poszczególnym grupom osób do nabywania prawa do refundacji aparatów słuchowych. Jak wiadomo, osobom niepracującym i nieaktywnym zawodowo przysługuje refundacja jedynie do jednego aparatu słuchowego, niezależnie od tego z jakim rodzajem niedosłuchu mamy do czynienia. W praktyce grono osób najbardziej narażonych na utratę słuchu w związku z wiekiem; czyli emeryci i renciści; są pozbawieni przez NFZ pełnej refundacji a przez to właściwego zaopatrzenia ubytku słuchu. W konsekwencji takiego stanu rzeczy, standardem w Polsce jest protezowanie jednostronne stojące często, co do zasady, w sprzeczności ze wskazaniami audiologicznymi. Nikt oczywiście nie zabrania lekarzom i protetykom słuchu informować pacjentów o konieczności obustronnego protezowania przy braku refundacji, jednak dane rynkowe pokazują, że na dwa aparaty słuchowe w Polsce TV Grupa osób Samochód Sklep Restauracja Ulica Przyjęcie Rys.1. Zrozumiałość mowy w różnych sytuacjach akustycznych przy protezowaniu jedno- i obuusznym (źródło danych Oticon) decyduje się mniej niż 10% wszystkich aparatowanych osób. Konsekwencją tego jest znaczny odsetek niezadowolonych ze słyszenia w aparacie. W praktyce okazuje się, że zastosowanie dwóch aparatów słuchowych niższej klasy daje lepsze efekty niż stosowanie jednego aparatu słuchowego klasy wyższej. Co ważne, rozwiązanie obuuszne nie musi koniecznie oznaczać wyższych kosztów zakupu a daje w zamian możliwość wykorzystania naturalnych, fizjologicznych właściwości narządu słuchu. Rysunek 1 pokazuje zależność pomiędzy rozumieniem mowy a otoczeniem akustycznym, w którym przebywa osoba ze zdrowym słuchem, oraz osoba z niedosłuchem zaprotezowanym jedno- i obuusznie. Powyższy diagram pokazuje, że w przypadku osób zaopatrzonych w jeden aparat słuchowy wystarczającej poprawy rozumienia mowy należy się spodziewać w spokojnym otoczeniu, przy rozmowie z pojedynczymi osobami lub przy oglądaniu telewizji. W sytuacji gdy dochodzi do konwersacji w grupie (np. urodziny, spotkanie rodzinne przy stole) rozumienie słów jest mniejsze niż 60% co oznacza, że zbliżamy się do granicy rozumienia mowy potocznej. Wynika to z tego, że dla zrozumienia wypowiedzi konieczne jest rozróżnienie i zrozumienie przynajmniej połowy słów, reszty jesteśmy w stanie się domyśleć z kontekstu wypowiedzi. W głośnym otoczeniu (w sklepie, na ulicy, w restauracji) jest jeszcze gorzej, gdyż oprócz rozmómców, których słuchamy z różnych stron, dochodzą dźwięki zakłócające, takie jak muzyka, brzęk naczyń, hałas czy odgłosy innych rozmów. W takiej sytuacji rozumienie słów w jednym aparacie może spaść poniżej 20%, uniemozliwiając praktycznie swobodne porozumiewanie się. W hałasliwym otoczeniu bardzo ważną rolę odgrywa percepcja międzyusznej różnicy czasu, fazy i natężenia sygnału docierającego do uszu. Innymi słowy nasz mózg jest w stanie radzić sobie w tych sytuacjach, gdy ma możliwość rozpoznawania i identyfikacji choćby małych różnic pomiędzy dźwiekiem docierającycm do jednego i drugiego ucha. Do tego jednak niezbędne jest obuuszne, zrównoważone, symetryczne słyszenie. 5

6 Warto słyszeć WYDAWCA: ROK ZAŁOŻENIA 1951 Mgr Magdalena Lasota Kierownik ds. marketingu 100 lat, 2 aparaty i mnóstwo energii rozmowa z panią Kazimierą Nowak 6 W ramach jednej z naszych akcji promujących zaopatrzenie w 2 aparaty słuchowe przy obustronnym niedosłuchu (gdzie na rynku prywatnym, bez dofinansowania z NFZ, drugi aparat Klient mógł zakupić z bardzo dużym rabatem, zależnym od swojego wieku), poznaliśmy panią Kazimierę Nowak, która w bieżącym roku kończy 100 lat! To fantastyczne, że w tym wieku można być w tak dobrej formie, potrafić cieszyć się życiem i pomóc sobie w lepszym słyszeniu. Pani Katarzyna Kapłon- -Zamęska, kierowniczka kilku oddziałów GEERS, m.in. w Poznaniu, Gnieźnie, Wrześni, osobiście zaopatrzyła panią Kazimierę Nowak w 2 aparaty słuchowe i stara się o to, aby nasza Klientka była zadowolona ze słyszenia. Dzięki pani Katarzynie Kapłon-Zamęskiej, mieliśmy okazję aby zadać kilka pytań pani Kazimierze Nowak, której dziękujemy za rozmowę. Katarzyna Kapłon-Zamęska: Czy ma Pani jakąś receptę na życie w tak dobrej formie w wieku 100 lat? Kazimiera Nowak: Bardzo ciężko pracowałam po wojnie. Moja mama miała gospodarstwo. Musieliśmy wszyscy pracować a było nas 12 dzieci (6 braci i 6 sióstr). Wszyscy już odeszli, bo byli ode mnie starsi. Ojciec zmarł, kiedy miałam 10 lat. Jak miałam 15 lat to musiałam wypiekać chleb w piecu chlebowym: 12 bochenków chleba na raz. Kiedy przyszłam do męża też miał gospodarstwo i musiałam bardzo ciężko pracować: gotowałam obiady, również dla służby. Były najęte 2 panie do pracy. Mieliśmy 6 koni i dużo pracy.. Nie tak jak teraz. Sadziłam warzywa i wywoziłam do miasta, aby je sprzedawać. W takim razie receptą na tak dobrą formę jest ciężka praca. A jak obecnie spędza Pani czas? Jeszcze uwielbiam biały serek od krowy (nie ze sklepu) i pewnie dlatego tak dobrze się trzymam. Teraz jestem na emeryturze, czytam tylko jednym okiem. Mam soczewkę i widzę lepiej. Lubię czytać. Kiedyś Głos Wielkopolski, Nasz Dziennik, Przewodnik Katolicki. Kolorowych gazet nie czytam. Jestem prawdziwą patriotką. Teraz mogę pospać, wstaję o 7.00 a kiedyś musiałam wstawać o 4.00 lub W telewizji nic nie oglądam. Tylko wiadomości albo mszę z Łagiewnik. W radio słuchałam Mszy Świętej z Watykanu. Teraz, kiedy słyszę w aparatach jestem szczęśliwa. W takim razie na ile aparaty słuchowe poprawiły komfort i przyjemność życia? Na święta Wielkanocne, kiedy przyszła do mnie córka i zapukała usłyszałam i mogłam powiedzieć proszę. Cieszę się, że słyszę ptaszki, jak śpiewają i jak rozmawiają ludzie rozumiem, co mówią. Jestem bardzo szczęśliwa i będę się za Panią modlić. Bardzo się cieszę, że słyszę, bo kiedyś ktoś przyszedł i gadał mi do ucha, a teraz przyjechały córki i mogłam z nimi porozmawiać. Jak ksiądz przyjdzie co miesiąc, to też mogę z nim porozmawiać Bardzo mnie to cieszy. A proszę powiedzieć, dlaczego wybrała Pani firmę GEERS? To mój wnuk pojechał do was, dowiedział się wszystkiego i zaprosił Panią. Chciał, abym lepiej słyszała. Cieszymy się, że trafiła Pani do nas. Dziękuję za rozmowę i życzę kolejnych 100 lat w zdrowiu. Na zdjęciu: Pani Kazimiera Nowak z wnukiem

7 Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy Jubileusz (20 lat firmy GEERS) Dwadzieścia lat minęło jak jeden dzień (przepraszam, że zaczynam pieśń parafrazą) Dwadzieścia bardzo pracowitych lat Pełnych trudu i nieprzewidzianych zdarzeń Wreszcie nastąpił upragniony rozkwit Powstawały oddziały, jak grzyby po deszczu Wspaniałe, pracowite, piękne, młode twarze Zastanawiam się co by dodać jeszcze Wiemy, że nie wystarczą nawet duże uszy By słyszeć wszystko na tak zwaną piątkę Konstrukcje aparatów pomogą na pewno I w tym zawarty jest problemów wątek Widać, jak GEERS w postępie przoduje I nowością wokoło zachwyca Wszystko za sprawą znakomitych ludzi W Oddziałach i w Centrali przy Narutowicza. J. Bożydar Latkowski Pracownicy Firmy GEERS Od góry: The Beatles Revival, Melkart Ball XI Kongres firmy GEERS 20 lat troski o zadowolenie Klienta W dniach 4 6 maja w Jachrance odbył się już XI Kongres Firmy GEERS, wyjątkowy z uwagi na 20-lecie istnienia firmy GEERS w Polsce. Oprócz pracowników firmy, zaproszeni zostali również goście, którzy mieli wpływ na jej rozwój i kształt. Motywem przewodnim warsztatów, które odbyły się podczas Kongresu był Klient, jego potrzeby, oczekiwania i satysfakcja ze słyszenia. Przez ostatnie 20 lat staraliśmy się poprzez naszą pracę i rozwój, a także coraz lepszą jakość produktów, wpłynąć na zadowolenie ze słyszenia osób, które dotarły do nas z oczekiwaniami na rozwiązanie ich problemów ze słyszeniem. Kongres był także okazją do spotkań i wspólnej zabawy, którą zapewniły m.in. zespoły The Beatles Revival oraz Andrzej Piaseczny a także pokaz duetu Melkart Ball. Dopisała nam również pogoda i dobre samopoczucie. Życzymy sobie, aby za kolejne 3 lata dzięki dalszemu rozwojowi firmy przybyło nowych pracowników, a także zadowolonych ze słyszenia i jakości naszych usług Klientów. Magdalena Lasota 7

8 Warto słyszeć WYDAWCA: ROK ZAŁOŻENIA 1951 Ciekawe informacje 8 Jedną z cech współczesnych, rozwijających się społeczeństw, jest wzrost średniej życia ich ludności. Badania wskazują, że starzenie się jest w większym stopniu procesem zachodzącym w psychice ludzi, a nie jest warunkiem biologicznym. Dlatego tak istotne jest włączenie seniorów do systemu kształcenia ustawicznego, by mogli oni aktualizować swoją wiedzę, aktywnie uczestniczyć w każdych procesach zachodzących wokół nich, w środowiskach, w których żyją, by zachować i zwiększyć swoją sprawność intelektualną, psychiczną i fizyczną. W wyniku starań o włączenie osób starszych do systemu kształcenia, utworzono tzw. Uniwersytety Trzeciego Wieku najpopularniejszą w ostatnich latach formę edukacji ludzi starszych, istotną i potrzebną z uwagi na zachodzące w świecie zmiany demograficzne i ich konsekwencje. Pierwszy Uniwersytet III Wieku powstał we Francji, w 1973 roku. W Polsce natomiast 2 lata później, w 1975 roku. Obecnie działa 385 Uniwersytetów tego typu na terenie całego naszego kraju. Łącznie studiuje około osób powyżej 50 roku życia. Informacji na temat warunków przyjęć należy szukać przy szkołach wyższych, a w mniejszych miasteczkach przy domach kultury. Polska Rok 2012 rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku! Premier Donald Tusk na Kongresie Sala Kongresowa PKiN, 19 marca Uchwałą Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 1 lutego 2012 Roku, rok 2012 został ustanowiony Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Jest to jednocześnie Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Uchwałą m.in. podkreślono znaczenie edukacji dla rozwoju i wykorzystania potencjału starszego pokolenia Polaków. Z tej okazji odbywa się wiele imprez towarzyszących obchodom tego wyjątkowego roku. Firma GEERS była jednym z partnerów wspierających organizację Kongresu Uniwersytetów Trzeciego Wieku, który odbył się w Warszawie w dniach marca. Jesteśmy przekonani, iż nasi seniorzy chcą i mogą być aktywni w każdym wieku. Możliwości, jakie daje studiowanie, poznawanie nowych osób, uczestnictwo w spotkaniach z ciekawymi ludźmi, wyjazdy i możliwość dzielenia się swoimi doświadczeniami może być fantastycznym sposobem na spędzanie czasu i pełnię życia. Dlatego życzymy wszystkim chęci i możliwości studiowania, a także zdawania egzaminów na piątkę oraz dobrego słyszenia. Magdalena Lasota Źródła: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lutego 2012 r. Stanowisko firmy GEERS

9 Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na śląski oddział NFZ 317 tys. zł kary za nadużywanie pozycji dominującej wobec kontrahentów oferujących przedmioty ortopedyczne. Zdaniem UOKiK ucierpiał interes ubezpieczonych pacjentów. Oddział odwołał się do sądu. Postępowanie antymonopolowe przeciwko Funduszowi zostało wszczęte w czerwcu 2011 roku i dotyczy lat Urząd zwrócił uwagę na zasady dotyczące zawierania umów w zakresie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne (m.in. protezy, obuwie ortopedyczne czy wózki inwalidzkie) i środki pomocnicze (np. aparaty słuchowe lub soczewki kontaktowe lecznicze) stosowane przez śląski oddział NFZ. Analiza Urzędu wykazała, że w latach uzależniał on podpisanie umowy od posiadania przez potencjalnych kontrahentów przynajmniej jednego własnego punktu udzielania świadczeń na terenie województwa śląskiego. Tym samym nie było możliwe zawarcie umowy z NFZ przez podmiot działający na szczeblu hurtowym, który chciałby na tym terenie świadczyć usługi wyłącznie za pośrednictwem podwykonawców (aptek, sklepów medycznych). W ciągu trzech lat kilkukrotnie doszło do odmowy podpisania umowy z tego powodu. Polska Interpretacja prawa i pozycji dominującej UOKiK: 300 tys. zł kary dla śląskiego NFZ Zdaniem UOKiK, taka praktyka nie wynikała z przepisów prawa, nie była również uzasadniona względami ekonomicznymi lub organizacyjnymi. Jej skutkiem było uniemożliwienie udzielania świadczeń na terenie woj. śląskiego przez podmioty, które nie posiadały tam własnej placówki. Skutki działań NFZ były także niekorzystne dla podwykonawców nie mogących świadczyć zleconych im usług. Godziły również w interesy osób ubezpieczonych z uwagi na zmniejszenie dostępnej oferty rynkowej napisał UOKiK w komunikacie. Śląski oddział Narodowego Funduszu Zdrowia dysponuje środkami przekazanymi przez centralę, które wydatkowane są na koszty operacyjne oddziału oraz leczenie pacjentów. Oddział dysponuje ograniczonymi środkami i z tego powodu zawiera ugody na wykonane ponad limit świadczenia. Oznacza to mniejsze przychody dla szpitali przy jednocześnie wyzszych kosztach spowodowanych leczeniem większej niż zakontraktowana liczby pacjentów. UOKiK jest urzędem państwowym stojącym na straży wolności konkurencji w celu zaoferowania konsumentowi jak najlepszych warunków kupna danego produktu oraz jego dostępność. NFZ jest instytucją, której przychody zależą od liczby pracujących i płacących składki zdrowotne. Źródło: Medicalnet/UOKiK, (zaktualizowany :59) Polska Światowy Kongres Federacji Osób Niedosłyszących W czerwcu 2012 roku odbędzie się Światowy Kongres Osób Niedosłyszących w Bergen pod wiodącym tematem O większą jakość życia dla niedosłyszących. Kongres IFHOH (The International Federation of Hard of Hearing People) Międzynarodowej Federacji Osób Niedosłyszących odbędzie się w okresie od 25 do 28 czerwca w Bergen w Norwegii. Głównym celem kongresu jest poprawa jakości życia osób z niedosłuchem. Z tego też względu spotka się kilkaset osób niedosłyszących oraz specjalistów zajmujących problematyka osób niedosłyszących, które wygłoszą tam referaty. W trakcie trwania Kongresu codziennie odbędą się dwa plenarne posiedzenia oraz inne paralelnie spotkania. Kongresy IFHOH odbywają się co cztery lata, w 2008 taki kongres odbył w Kanadzie w Vancouver. Program Kongresu można znaleźć na stronie internetowej Źródło: 9

10 Warto słyszeć WYDAWCA: ROK ZAŁOŻENIA 1951 USA Osobom dojeżdżającym do pracy, do szkół ipody mogą uszkadzać słuch Osoby dojeżdżające publicznymi środkami komunikacji często korzystają z ipod ów (przenośnych odtwarzaczy multimedialnych). Ruch uliczny w miastach jest jednak częstokroć bardzo głośny. To zaś powoduje, że rośnie ryzyko uszkodzenia słuchu. Jednak także słuchanie muzyki za pośrednictwem odtwarzaczy MP3 lub ipod ów może uszkodzić słuch. Nowe badania wykazały, że wiele osób skłonnych jest nastawiać słuchanie muzyki za pośrednictwem ipod ów bardzo głośno w celu zagłuszania hałasu wywoływanego przez środki transportu publicznego. Wśród osób korzystających z tych odtwarzaczy muzyki w New York City, co dziesiąta osoba wystawiona jest na hałas, który przekracza zaleconą przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) maksymalną granicę 70 db. Udokumentował to Rick Neitzel z Uniwersytetu Michigan w USA. W tych badaniach uczestniczyło Nowojorczyków. Przede wszystkim ci, którzy korzystali z odtwarzaczy MP3 oraz ipod ów byli w szczególnej mierze zagrożeni niedosłuchem. Ponadto uzyskane wyniki badań wskazywały, że odtwarzacze MP3 i inne indywidualne urządzenia odtwarzające muzykę odgrywają wiodącą rolę w powstawaniu niedosłuchu wśród osób dojeżdżających środkami masowej komunikacji. Wskazana jest ostrożność Ważne jest uświadamianie sobie problemu obciążenia hałasem w miejscu pracy. Jednak, jak to wykazały badania przeprowadzone na Uniwersytecie Michigan, zwracać należy uwagę, niezależnie od miejsca pracy, także na obciążenie hałasem poza miejscem pracy. W kwestii odtwarzaczy MP3 oraz ipod ów: To co wygląda na niegroźny sposób spędzania czasu wolnego, w rzeczywistości jest poważnym zagrożeniem, które prowadzi w konsekwencji do niedosłuchu już w bardzo młodym wieku. Jednak poprzez zmniejszenie natężenia dźwięku można najczęściej zapobiec uszkodzeniu słuchu. Według Rick a Neitzel a nie wystarcza uwzględniać zagrożenie hałasem w miejscu pracy. Domaga się kampanii informującej osoby korzystające ze środków masowej komunikacji i jednocześnie korzystających z odtwarzaczy muzyki, o niebezpieczeństwie związanego z wpływu hałasu na słuch. Źródła: Polska Jubileusz 55-lecia SOSW dla Dzieci Słabosłyszących im. Juliana Tuwima w Szczecinie Zaproszenie W roku 2012 Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy dla Dzieci Słabosłyszących im. Juliana Tuwima w Szczecinie będzie obchodził Jubileusz 55-lecia. Z tej okazji serdecznie zaprasza wszystkich Absolwentów i Przyjaciół swojej placówki do wzięcia udziału w tej uroczystości w dniu r. Jak dotąd swój udział czerwcowych obchodach Jubileuszu 55-lecia Ośrodka potwierdziło 85 absolwentów. Gorąco zachęca wszystkich niezdecydowanych zaproszenie wciąż jest otwarte, szkoła czeka do końca marca 2012 r. Źródło: 10

11 Kwartalnik Informacyjny i Popularno-Naukowy Utrata słuchu w różnych krajach Występowanie niedosłuchu oraz warunki, jakie trzeba spełnić by otrzymać aparaty słuchowe w różnych krajach. Różne badanie przeprowadzone w Europie wykazały, że ok. 16 procent osób dorosłych cierpi na niedosłuch. Inne badania przeprowadzone w Niemczech, w Anglii i Francji wykazały, że co 8 osoba podaje, że cierpi na obniżoną sprawność słuchu. W USA, zgodnie z aktualnymi badaniami, 35 milionów ludzi niedosłyszy. W Australii liczba takich osób porównywalna jest z liczbą osób niedosłyszących w Europie. W przeciwieństwie do tych wyżej uzyskanych danych na temat niedosłuchu w Europie, USA i Australii, występowanie tego problemu w Afryce, Azji i w Ameryce Łacińskiej jest mało znane. Liczne przeprowadzone badania potwierdzają, że liczba osób z niedosłuchem ma tendencję rosnącą. Przyczyna tkwi w stale wzrastającym hałasie oraz we wzroście trwania życia ludzkiego. Dostępność aparatów słuchowych Dostęp do aparatów słuchowych jest różny w różnych krajach. W większości krajów jednak obowiązek finansowania aparatów leży w gestii prywatnej. W niektórych jednak krajach występuje oficjalny dodatek finansowy lub dodatek finansowy przyznawany za pośrednictwem Kasy Chorych. Źródło: Auris nr. 6, 2011 ABC Audioprotetyka* Integracja Pochodzi od łac. integratio = scalanie, względnie ponowne przywrócenie pewnej całości poprzez włączenie pozostających oddzielnie części. W socjologii (wg Meyers Enzyklopädisches Lexikon) to proces świadomego, w szczególności wychowawczego włączania i adaptacji poszczególnych osób lub grup osób do powszechnie obowiązujących wartości i społecznych wzorców działania. Z uwagi na osoby z niepełnosprawnością słuchową oznacza to włączenie ich w społeczne wzorce działania oraz systemy komunikacji słyszącej społeczności. Pojęcie integracji w surdopedagogice ulega zmianie z uwagi na jej znaczenia, to jest w zależności od jej celu oraz kontekstu, w obrębie którego jest stosowana. Generalnie ważne jest jednak to, że integracja znaczy więcej niż jedynie kontakt fizyczny lub wspólne przebywanie osób niepełnosprawnych z pełnosprawnymi. Różnorodne społeczne punkty widzenia uwzględniają różne punkty ciężkości i ich realizowanie w działalności integracyjnej. Będzie to intensywna, zindywidualizowana pomoc niesiona poszczególnemu niepełnosprawnemu dziecku z uwagi na jego późniejszą, możliwie pełną integrację społeczną, prowadzącą do pełnego wspólnotowego współżycia niepełnosprawnych i pełnosprawnych, warunkowaną przesłankami ogólnej etycznej solidarności. W obrębie pedagogiki specjalnej, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych językowo-słuchowo, znajdujemy trzy punkty widzenia: 1. Integrację szkolną. 2. Integrację społeczną. 3. Integrację zawodową. W zakresie integracji szkolnej dzieci niepełnosprawnych słuchowo zastosowanie znajduje wiele modeli: począwszy od pełnej integracji w szkole masowej, przy jednoczesnej obserwacji ortopedagogicznej, a w razie potrzeby indywidualnemu wsparciu, poprzez częściową integrację w odniesieniu do poszczególnych przedmiotów szkolnych, do integracji odwróconej normalnie słyszące dzieci znajdują się w grupach i klasach dla dzieci niesłyszących. Ma to charakter integracji prewencyjnej. Podejmowane środki prowadzące do integracji społecznej dzieci z uszkodzonym słuchem polegają przeważnie na wykorzystywaniu integracyjnie oddziaływujących ofert w czasie wolnym od zajęć, a proponowanych wspólnie przez grupy robocze niesłyszących i słyszących, prowadzące do integracyjnych spotkań młodzieży i klubów młodzieżowych. Przede wszystkim osoby słyszące powinny zostać przeszkolone w zakresie umiejętności porozumiewania się (por. np. odczytywanie z ust). Integracja zawodowa osób niepełnosprawnych słuchowo, jak się wydaje, nie powinna być tak problematyczna, jeżeli zachowane będą określone warunki w miejscu pracy jak np. obecność słyszącego współpracownika, który pełniłby rolę mediatora, a który byłby dodatkowo przygotowany do kontaktów językowo-werbalnych z osobami niesłyszącymi i niedosłyszącymi. W szczególnych przypadkach konieczna może być także pomoc tłumacza języka migowego. (S) *Lexikon der Hörschäden, Peter Plath (red.) przy współpracy: Herbert Bonsel, Claus Harmsen, Werner Saltz, Wyd. 2 poprawione, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart Jena New York

12 ADRESY ODDZIAŁÓW ZAJMUJĄCYCH SIĘ DOPASOWYWANIEM I SPRZEDAŻĄ APARATÓW SŁUCHOWYCH Bełchatów ul. 9 Maja 1/3, /44/ Biała Podlaska Plac Rubina 1, /83/ Białystok ul. Stołeczna 25, /85/ Bielsko-Biała pl. Wolności 1, /33/ Bochnia ul. Kazimierza Wielkiego 13, /14/ Brzeg ul. Mleczna 3, /77/ Brzesko ul. Zielona 4, /14/ Bydgoszcz ul. Gimnazjalna 8, /52/ Bytom ul. Chrobrego 5, /32/ Chełm ul. Pijarska 3, /82/ Chojnice pl. Niepodległości 1-2, lok. nr 1, /52/ Cieszyn ul. Bielska 37, /33/ Częstochowa al. Kościuszki 14a, /34/ Chełmno ul. Grudziądzka 25, /56/ Chorzów ul. Dąbrowskiego 52, /32/ Chrzanów ul. Sokoła 19, /32/ Dąbrowa Górnicza ul. Królowej Jadwigi 23, /32/ Dębica ul. Rynek 50, /14/ Elbląg ul. Stary Rynek 48a, /55/ Ełk ul. Chopina 4/1, /87/ Gdańsk ul. Bora Komorowskiego 43, /58/ Gdańsk ul. Stągiewna 1, /58/ Gdynia ul. Kartuska 14a, /58/ Gdynia ul. Zygmunta Augusta 6/50, /58/ Gliwice ul. Dubois 2, /32/ Gniezno ul. Mieszka I 12, Gorlice ul. Stróżowska 55, /18/ Gorzów Wielkopolski ul. Wł. Łokietka 31, /95/ Gostynin ul. Wojska Polskiego 35, tel. 024/ Grodzisk Maz. ul. Kościelna 9, tel. /22/ Grudziądz ul. Wybickiego 5, /56/ Jarosław ul. Słowackiego 26a, Jastrzębie Zdrój ul. Wielkopolska 1Ł, /32/ Jaworzno Rynek Główny 10, /32/ Jelenia Góra ul. Długa 18, /75/ Kalisz ul. Złota 1, /62/ Katowice ul. Wojewódzka 50, /32/ Kępno ul. Kilińskiego 8, /62/ Kętrzyn ul. Daszyńskiego 31, /89/ Kielce ul. Paderewskiego 33, /41/ Kluczbork ul. Podwale 12, /77/ Kłodzko ul. Łąkowa 5, /74/ Koło ul. Toruńska 46, /63/ Kołobrzeg ul. Dubois 27/1, /94/ Konin al. 1 Maja 12/18, /63/ Koszalin ul. Dworcowa 12, /94/ Kozienice ul. Sienkiewicza 28, /48/ Kraków ul. Dietla 46, /12/ Kraków al. Słowackiego 58, /12/ Kraków ul. Św. Marka 11, /12/ Kraków ul. Bohaterów Września 1b, /12/ Kraków os. Handlowe 8, /12/ Kraków ul. Kalwaryjska 60, /12/ Krosno ul. Pawła z Krosna 2, /13/ Krotoszyn ul. Zdunowska 9, /62/ Kutno ul. Barlickiego 28, /24/ Kwidzyn ul. Piłsudskiego 48, /55/ Leżajsk ul. Leśna 22, /17/ Lidzbark Warmiński ul. 11 listopada 15 (przychodnia), /89/ Limanowa ul. Kościuszki 19, /18/ Lublin ul. Narutowicza 83, /81/ Lublin ul. Kowalska 4, /81/ Łańcut ul. Rynek 32, /17/ Łomża al. Legionów 27, /86/ Łowicz ul. Stanisławskiego 25B, /46/ Łódź ul. Piotrkowska 289, /42/ Łódź ul. Więckowskiego 6, /42/ Łódź ul. Narutowicza 84, /42/ Malbork ul. Kotarbińskiego 10, /55/ Mielec ul. Żeromskiego 17, /17/ Mrągowo ul. Królewiecka 58, /89/ Myślenice ul. Słowackiego 37e, /12/ Nowy Sącz ul. Hoffmanowej 3, /18/ Nowy Targ ul. Długa 84, /18/ Olkusz ul. Króla K. Wielkiego 48, /32/ Olsztyn ul. Kościuszki 13, /89/ Opole ul. Wł. Reymonta 45/3, /77/ Ostrowiec Świętokrzyski ul. Okólna 1, Ostrów Wielkopolski ul. Kolejowa 26, /62/ Ostrzeszów ul. Piekary 9, /62/ Oświęcim ul. Dąbrowskiego 13a, /33/ Oświęcim ul. Wysokie Brzegi 4, /33/ Pabianice ul. Reymonta 2, /42/ Piła ul. Bydgoska 34E /67/ Pionki ul. Legionistów 38, /48/ Piotrków Trybunalski ul. Kościelna 5, /44/ Płock ul. Nowy Rynek 11, /24/ Police ul. Wróblewskiego 1, /91/ Poznań ul. Głogowska 87, /61/ Poznań ul. Półwiejska 30, /61/ Poznań ul. Prusa 1, /61/ Poznań os. Rzeczypospolitej 6, /61/ Poznań os. Marysieńki 25, /61/ Przemyśl ul. Plac na Bramie 10, /16/ Pszczyna ul. Piastowska 3, /32/ Puławy ul. Centralna 18B, /81/ Pyskowice ul. Wojska Polskiego 10, Racibórz ul. Browarna 16/2, /32/ Radom ul. Wyszyńskiego 15, /48/ Radomsko ul. Żeromskiego 9, /44/ Ruda Śląska ul. Piotra Niedurnego 39, /32/ Rybnik ul. Staszica 1a, /32/ Rzeszów ul. 3 Maja 20, /17/ Rzeszów ul. Batorego 18/9, /17/ Sandomierz ul. Schinzla 13, /15/ Sanok ul. Kościuszki 31, /13/ Siedlce ul. 3 Maja 28, tel. /25/ Sieradz ul. Sarańska 6f, /43/ Skawina ul. 29 Listopada 9, /12/ Słupsk ul. Filmowa 4, /59/ Sosnowiec ul. Modrzejowska 20, /32/ Stalowa Wola ul. Komisji Edukacji Narodowej 13, /15/ Stargard Szczeciński ul. Słowackiego 2, /91/ Starogard Gdański os. Kopernika 21, /58/ Strzelce Opolskie ul. Dąbrowskiego 12, /77/ Strzyżów ul. Słowackiego 26a, /17/ Suwałki ul. Noniewicza 93, /87/ Swarzędz ul. Cieszkowskiego 100/102, /61/ Szczecin al. Wyzwolenia 5, /91/ Szczecin ul. Bolesława Śmiałego 22, /91/ Szczecin ul. Leszczynowa 18-19, /91/ Świnoujście ul. Dąbrowskiego 1d, /91/ Tarnobrzeg ul. Mickiewicza 4/1, /15/ Tarnowskie Góry ul. Piastowska 13, Tarnów ul. Goldhammera 7/2, /14/ Tczew ul. Jana III Sobieskiego 40, /58/ Tomaszów Mazowiecki ul. Jana Pawła II 6, /44/ Toruń ul. Szczytna 8, /56/ Turek ul. Łąkowa 4a, /63/ Tychy ul. Czarnieckiego 6, /32/ Wałbrzych ul. Konopnickiej 10, /74/ Warszawa ul. Hoża 40, /22/ Warszawa al. KEN 96, /22/ Warszawa ul. Senatorska 22, /22/ Warszawa ul. Targowa 37, /22/ Wieluń Plac Legionów 5, /43/ Włocławek ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 22a, /54/ Wodzisław Śląski ul. Powstańców Śląskich 1, /32/ Wrocław ul. Św. Antoniego 21, /71/ Wrocław ul. Piłsudskiego 66, /71/ Września ul. Fabryczna 11, /61/ Zabrze ul. Goethego 30, /32/ Zamość ul. Staszica 35, /84/ Zduńska Wola ul. Łaska 43, /43/ Zgierz ul. Narutowicza 21, tel. /42/ Żory ul. Moniuszki 28c/16 tel. /32/ Żywiec ul. Dworcowa 36, /33/