BILANS POTRZEB POMOCY SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO na 2008 r.

Transkrypt

1 URZĄD MARSZAŁKOWSKI w Łodzi Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi BILANS POTRZEB POMOCY SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO na 28 r. Łódź 27 r.

2 Wydawca: Regionalne Centrum Polityki Społecznej przy Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi ul. Traugutta 25, Łódź

3 SPIS TREŚCI Wstęp str. 5 Diagnoza województwa łódzkiego str. 6 Cele zadania obowiązki pomocy społecznej str. 12 Część I. Zadania gmin z zakresu zadań pomocy społecznej str. 14 Część II. Zadania powiatów z zakresu zadań pomocy społecznej str. 18 Podsumowanie str

4 4

5 WSTĘP Sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej należy do zadań własnych samorządu województwa. Jest ono realizowane zgodnie z art. 21 pkt. 8 ustawy z dnia 12 marca 24 r.o pomocy społecznej. Na podstawie danych zebranych z ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie powstała zbiorcza informacja o potrzebach z zakresu pomocy społecznej. Zebrany materiał służy jednostce regionalnej do dokonywania analiz i oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, opracowywania regionalnych programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczenia przyczyn ubóstwa. Pozwala też określić główne kwestie społeczne występujące w regionie. Od dobrze i rzetelnie zrobionej diagnozy na szczeblu lokalnym zależy zapobieganie problemom, udoskonalanie systemu wsparcia. Informacje o zbieraniu danych do bilansu potrzeb z zakresu pomocy społecznej na 28 r. zostały opublikowane na stronie internetowej: ( aktualności pomoc społeczna). Każdy ośrodek pomocy społecznej i powiatowe centrum pomocy rodzinie w lipcu 27 r. zostały pisemnie powiadomione o sposobie zbierania i terminie nadsyłania danych do jednostki regionalnej. Bilans potrzeb na 28 r. z zakresu pomocy społecznej dla województwa łódzkiego obejmuje dane ze 176 gminnych jednostek pomocy społecznej i 24 powiatowych jednostek pomocy społecznej. Danych ze swego terenu nie przesłał tylko jeden ośrodek pomocy społecznej. Powstały dokument zawiera zbiorcze opracowanie potrzeb w zakresie liczby osób potrzebujących wsparcia jak i planowanych kosztów realizacji poszczególnych zadań. Bilans potrzeb na 28 r. składa się z dwóch części: - pierwsza część to zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez ośrodki pomocy społecznej, - druga część to zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie. 5

6 Wyszczególnione obszary działania uporządkowano wg następujących zadań ustawowych: - potrzeby w zakresie realizacji zadań własnych o charakterze obowiązkowym, - potrzeby w zakresie realizacji zadań własnych o charakterze fakultatywnym, - potrzeby w zakresie realizacji zadań zleconych. Bilans potrzeb pomocy społecznej województwa łódzkiego na 28 r. wzorem lat ubiegłych, zawiera dane zarówno w zestawieniu analitycznym jak i tabelarycznym. Mamy nadzieję, że prezentowany materiał okaże się narzędziem przydatnym, jako źródło informacji o nakładach finansowych niezbędnych w pomocy społecznej i priorytetowych zadaniach w ramach posiadanych przez gminy i powiaty kompetencji ustawowych. Diagnoza województwa łódzkiego Województwo łódzkie jest położone w centrum kraju. Strukturę administracyjną regionu tworzą 3 miasta na prawach powiatu, 21 powiatów ziemskich oraz 177 gmin w tym: 18 miejskich, 24 miejsko gminnych i 135 wiejskich. Liczba ludności na dzień r. wynosiła: osób. Do realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej na szczeblu gminnym powołane są ośrodki pomocy społecznej. W regionie łódzkim działa 177 ośrodków pomocy społecznej, w tym: 135 gminnych ośrodków pomocy społecznej, 16 miejskich ośrodków pomocy społecznej, 23 miejsko - gminnych ośrodków pomocy społecznej, 2 miejskie ośrodki pomocy rodzinie i 1 miejskie centrum pomocy społecznej. Trzy ośrodki wykonują zadania gminy i powiatu. W 26r. pomocą społeczną objętych było rodzin (stanowiły 6,82% wszystkich rodzin objętych pomocą w kraju), a liczba osób żyjąca w tych rodzinach wyniosła , co stanowiło ok. 13,38% ludności województwa. W stosunku do innych województw w naszym regionie liczba osób w rodzinach korzystających ze świadczeń w stosunku do liczby ludności w województwie była stosunkowo niewielka. Niższa była w: śląskim ( 1,74%), opolskim (12,11%), małopolskim (13,15%). W pozostałych województwach udział osób żyjących w rodzinach objętych pomocą ops-ów w stosunku do liczby mieszkańców danego województwa był wyższy niż w regionie łódzkim. Np. w świętokrzyskim wynosiła 24,16%, warmińsko mazurskim 23,2%, w kujawsko-pomorskim 19,8%. Powyższe ilustruje wykres nr 1. 6

7 7

8 W łódzkim wśród wszystkich rodzin objętych w 26 r. pomocą największą liczebnie grupę stanowiły gospodarstwa jednoosobowe (34,6%). Gospodarstwa dwuosobowe stanowiły 18,65 %, trzyosobowe 17 %. Najmniejszy udział był rodzin o liczbie 6 osób i więcej 6,17%. Rodziny z dziećmi stanowiły 44,71% wszystkich rodzin objętych pomocą. Wykres nr 2. Wśród rodzin z dziećmi korzystających z pomocy społecznej największą grupą były rodziny mające na utrzymaniu jedno dziecko 36,6%. Drugą grupę stanowiły rodziny mające na utrzymaniu dwoje dzieci 35,37%. Rodziny emerytów i rencistów stanowiły 16,34% wszystkich rodzin klientów ops-ów. Nie zmieniają się powody przyznawania pomocy. Pierwsze miejsce nadal zajmuje ubóstwo (66.28 rodzin), drugie bezrobocie ( rodzin). Kolejne przyczyny udzielania pomocy to: długotrwała choroba, niepełnosprawność i bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Wykres nr 3. Na koniec grudnia 26 r. we wszystkich jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwie łódzkim zatrudnione były osoby (7% wszystkich zatrudnionych w jednostkach w kraju), w tym: - służby wojewody realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej - 2 osób (7 miejsce wśród 16 województw), - regionalne ośrodki pomocy społecznej 5 osób pracujących na rzecz pomocy społecznej (co plasuje łódzkie na ostatnim miejscu w kraju), - powiatowe centra pomocy rodzinie 285 osób (4 miejsce w kraju, stanowią: 7,28 % wszystkich pracowników pcpr w Polsce), - ośrodki pomocy społecznej 2.57 osób (6 miejsce w kraju, pracownicy ops-ów województwa łódzkiego stanowią 6,2% wszystkich pracowników opsów w kraju), - domy pomocy społecznej osób (5 miejsce w kraju, stanowią 7,51% wszystkich pracowników dps w kraju), - placówki opiekuńczo wychowawcze 1.66 osób (4 miejsce w kraju, stanowią 8 % wszystkich pracowników placówek zatrudnionych w kraju), - ośrodki wsparcia 567 osób (4 miejsce w kraju). Wykres nr 4. Na terenach gmin oprócz ośrodków pomocy społecznej zadania z zakresu pomocy społecznej realizują inne jednostki organizacyjne o zasięgu lokalnym finansowane z budżetu gmin ze środków na pomoc społeczną. Wśród nich są np. środowiskowe domy samopomocy. W naszym regionie gmina prowadzi 15 takich domów, co pod względem liczebności placówek daje nam 12 miejsce w kraju, mniej śds.-ów mają tylko: woj. podlaskie (8), dolnośląskie, opolskie ( po 9), warmińsko- mazurskie (13). W województwach działają też środowiskowe domy samopomocy prowadzone przez 8

9 9

10 1

11 11

12 inny podmiot. W łódzkim jest ich 8, co daje nam 3 miejsce w kraju (więcej mają: woj. pomorskie (21) i woj. małopolskie (18). Innymi jednostkami są ośrodki interwencji kryzysowej- w łódzkim jest ich 9 (5 prowadzi gmina, 4 inny podmiot), co daje nam 2 miejsce w kraju. Większą liczbę ośrodków ma tylko woj. śląskie 13. Ośrodki interwencyjne działające na obszarze regionu łódzkiego stanowią 15,52% wszystkich ośrodków interwencji kryzysowej działających w Polsce. Mieszkań chronionych nasze województwo ma 3 (1 prowadzi gmina, 2 inny podmiot). Taka sama liczba mieszkań jest w wielkopolskim, podkarpackim. Większa liczba jest w śląskim (48), pomorskim (25), lubelskie (8), małopolskie, mazowieckie, warmińsko mazurskie (po 7) i dolnośląskie (5). Mniejszą liczbę mieszkań chronionych mają tylko: woj. zachodniopomorskie (2), świętokrzyskie (1), lubuskie (1) i kujawskopomorskie (2). Najgorszy stan zasobów jednostek prowadzonych przez podmioty lokalne przedstawia się w domach pomocy społecznej i rodzinnych domach pomocy. Jeśli chodzi o domy pomocy społecznej jesteśmy jednym z 6 województw, które nie posiada żadnego gminnego dps-u. Podobna sytuacja jest w woj.: kujawsko- pomorskim, lubelskim, podkarpackim, podlaskim i zachodniopomorskim. Rodzinnych domów pomocy ogólnie jest bardzo mało. Działa ich tylko 1 w całym kraju: 3 w pomorskim, 1 w świętokrzyskim, 6 w wielkopolskim. W łódzkim podobnie jak we wszystkich pozostałych regionach nie ma żadnego rodzinnego domu pomocy. CELE - ZADANIA - OBOWIĄZKI POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Organy administracji rządowej i samorządowej przy partnerskiej współpracy z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi organizują szeroko pojętą pomoc społeczną. Celem instytucji pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im godnego życia. Zadaniem pomocy społecznej jest przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych rodzin poprzez podejmowanie działań, które zmierzają do usamodzielnienia się osób i rodzin oraz ich pełnej integracji ze środowiskiem. 12

13 Prawo korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej przysługuje: 1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust.1 pkt. 13 ustawy z dnia 13 czerwca 23 r. o cudzoziemcach, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy; 3. mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 14 lipca 26 r. o wjeździe na terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej członków ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osobom lub rodzinom może być udzielona pomoc społeczna w szczególności z powodu: 1. ubóstwa; 2. sieroctwa; 3. bezdomności; 4. bezrobocia; 5. niepełnosprawności; 6. długotrwałej lub ciężkiej choroby; 7. przemocy w rodzinie; 8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; 9. bezdomności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 1. braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo - wychowawcze; 11. trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy; 12. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13. alkoholizmu lub narkomanii, 14. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15. klęski żywiołowej lub ekologicznej. Pomoc społeczna polega w szczególności na : 1. przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń; 2. pracy socjalnej; 13

14 3. prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej; 4. analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej; 5. realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych; 6. rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. W zakresie ustalonych ustawą - na organach administracji rządowej oraz jednostkach samorządu terytorialnego spoczywa obowiązek zapewnienia realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej. CZĘŚĆ I Zadania gmin z zakresu zadań pomocy społecznej I. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka; 2) sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej; 3) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym; 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych; 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; 7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 8) przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; 9) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; 1) praca socjalna; 11) organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 14

15 12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; 13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną; 14) dożywianie dzieci; 15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; 16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu; 17) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; 18) utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. II. Do innych zadań własnych gminy należy: 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; 3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki; 4) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych, 5) współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. III. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy: 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych; 2) opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 3) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; 5) prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 6) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; 7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielenie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a. 15

16 Zadania gmin z zakresu pomocy społecznej Zadania z zakresu pomocy społecznej w zdecydowanej części to zadania własne gmin. W ramach tych zadań w 26r. udzielono świadczeń osobom, co stanowiło 6,16% wszystkich mieszkańców województwa. Mniejszy procentowy udział mieszkańców w korzystaniu z pomocy w ramach zadań własnych był w woj.: małopolskim (4,83%), opolskim (4,81%), śląskim (4,88%), wielkopolskim (5,56%), mazowieckim (5,5%), dolnośląskim (5,92%). Zadania własne gmin o charakterze obowiązkowym Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie zapisu ustawowego zawartego w art. 48 ustawy o pomocy społecznej udziela schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym. Udzielenie schronienia następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach dających schronienie (np. ośrodki interwencji kryzysowej, hostele). W 28 r. 357 osób będzie wymagało pomocy w formie schronienia, planowany koszt pomocy określony jest na: zł. Z rozpoznania potrzeb zgłaszanego przez gminy województwa, liczba osób wymagających pomocy w następnym roku wzrasta 3,5 razy w stosunku do liczby osób, którym udzielono pomocy w 26 r. Analizując realizację świadczenia na przestrzeni lat: liczba osób wymagających umieszczenia w noclegowni czy schronisku utrzymuje się na podobnym poziomie (w 24 r. schronienia udzielono 89 osobom, w 25 r. schronienia udzielono 17 osobom, w 26r. 11 osobom). Inną obowiązkową formą pomocy realizowaną przez gminy jest zapewnienie ubrania odpowiedniego do indywidualnych właściwości osoby i pory roku. Plan na 28 r. przewiduje objęcie tą formą pomocy 3.2 osób, na kwotę zł. Obserwuje się niemal sześciokrotny wzrost liczby klientów w stosunku do zaspokojenia potrzeb w 26 r. Liczba podopiecznych objętych pomocą na przestrzeni lat była bardzo zróżnicowana. Dla porównania: w 24 r. ubrania przydzielono 164 osobom, w 25 r. 485 osobom, w 26 r. 56. Tabela nr 1. 16

17 Tabela nr 1. Zadania w asne gmin o charakterze obowi zkowym - bilans potrzeb pomocy spo ecznej województwa ódzkiego na 28r. Schronienie Posi ki w tym dla dzieci Sprawianie pogrzebu Ubranie Us ugi opieku cze ogó em w tym us ugi specjalis tyczne Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Be chatów m Be chatów gm Dru bice Kleszczów Kluki Rusiec bd 4 8 Szczerców Zelów Razem: BRZEZI SKI Brzeziny m Brzeziny gm Dmosin Je ów Rogów bd 2 3 Razem: BRZEZI SKI BE CHATOWSKI Powiat miasto/gmina Pl;anowany koszt posi ków z dotacji z bud etu pa stwa ( w z ) 17

18 KUTNOWSKI Bedlno D browice Kro niewice Krzy anów Kutno m Kutno gm ani ta Nowe Ostrowy Oporów Strzelce ychlin ASKI Razem: Buczek bd ask m./gm S dziejowice Widawa Wodzierady CZYCKI Razem: Daszyna Góra w. Ma gorzaty Grabów czyca m bd czyca gm Pi tek winice Warckie bd Witonia Razem: CZYCKI ASKI KUTNOWSKI 18

19 OWICKI Bielawy 2 45 Ch no Domaniewice Kiernozia Kocierzew P d owicz m owicz gm yszkowice Nieborów Zduny Razem: ÓDZKI WSCH. Andrespol bd Brójce bd Koluszki Nowosolna Rzgów bd Tuszyn bd Razem: OPOCZY SKI Bia aczów Drzewica Mniszków Opoczno Parady Po wi tne S awno bd arnów Razem: PABIANICKI Dobro D utów OPOCZY SKI ÓDZKI WSCHODNI OWICKI 19

20 Konstantynów bd Ksawerów Lutomiersk Pabianice m Pabianice gm Razem: PAJ CZA SKI Dzia oszyn Kie czyg ów Nowa Brze nica Paj czno m./gm Rz nia Siemkowice Strzelce Wielkie Sulmierzyce Razem: PIOTRKOWSKI Aleksandrów Czarnocin Gorzkowice Grabica ki Szlacheckie Moszczenica R czno Rozprza ` Sulejów Wola Krzysztoporsk a Wolbórz Piotrków Trybunalski Razem: PIOTRKOWSKI PAJ CZA SKI PABIANICKI 2

21 PODD BICKI Dalików P czniew Podd bice m./gm Uniejów Wartkowice bd Zadzim Razem: RADOMSZ CZA SKI Dobryszyce Gidle Gomunice Kamie sk Kobiele Wielkie Kodr b Lgota Wielka adzice Mas owice Przedbórz Radomsko m x Radomsko gm Wielgom yny ytno Razem: RAWSKI Bia a Rawska m./gm bd Ciel dz Rawa Mazowiecka m Rawa Mazowiecka gm Regnów Sadkowice Razem: RAWSKI RADOMSZCZA SKI PODD BICKI 21

22 SIERADZKI B aszki m /gm Br szewice Brze nio Burzenin Goszczanów Klonowa Sieradz m Sieradz gm bd Warta m /gm Wróblew Z oczew m./gm Razem: SKIERNIE- WICKI Bolimów G uchów Godzianów Kowiesy Lipce Reymontowsk ie Maków SKIERNIEWICKI SIERADZKI Nowy Kaw czyn Skierniewice gm S upia Razem: Skierniewice bd

23 TOMASZOWSKI B dków bd 1 2 Budziszewice Czerniewice bd Inow ódz Lubochnia bd Rokiciny Rzeczyca Tomaszów Mazowiecki m Tomaszów Mazowiecki gm Ujazd elechlinek Razem: WIELU SKI Bia a bd Czarno y y Konopnica bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd Mokrsko Osjaków Ostrówek P tnów Skomlin Wielu m./gm Wierzchlas Razem: WIERUSZOW SKI Boles awiec Czastary Galewice Lututów ubnice Sokolniki Wieruszów m./gm bd Razem: WIERUSZOWSKI WIELU SKI TOMASZOWSKI 23

24 ZDU SKO- WOLSKI Szadek Zapolice Zdu ska Wola m Zdu ska Wola gm Razem: ZGIERSKI Aleksandrów ódzki G owno m bd G owno gm Ozorków m Ozorków gm ZGIERSKI ZDU SKOWOLSKI Parz czew Stryków m /gm Zgierz m Zgierz gm ód /zadania gminne/ Razem: Razem: bd - brak danych 24

25 Posiłek Obowiązkowym świadczeniem dla osób niedożywionych czy głodnych jest pomoc w formie posiłków. W 26 r. z ogółu osób objętych dożywianiem 85% stanowiły dzieci. Zdiagnozowane potrzeby na 28r. określają, że 77 % wszystkich klientów będą stanowiły dzieci. W 26 r. pomocą objęto osób, potrzeby na 28 r. są większe o 6,2%. (tj osób). Jedenaście powiatów zgłasza mniejszą liczbę osób wymagających pomocy w stosunku do liczby osób, którzy otrzymali posiłki w 26 r. Są wśród nich powiaty: bełchatowski, łaski, łódzki wschodni, pajęczański, poddębicki, sieradzki, tomaszowski, wieluński, wieruszowski. W pozostałych powiatach (13) potrzeby na następny rok przewyższają zaspokojenie ich w roku 26. Kwota jednego posiłku w 26 r. wynosiła 2,37 zł; w 28 r. planowana kwota jednego świadczenia to: 2,93 zł. (wzrost kwoty świadczenia w stosunku do 26 r. 23,6%). W województwie na 176 gmin tylko jedna gmina Bielawy nie wykazała potrzeb w zakresie dożywiania, a gmina Kleszczów potrzeby określiła dla 4 dorosłych osób. W obu gminach realizowany jest program dożywiania, ale z pominięciem budżetu ośrodków pomocy społecznej. Ustawą z dnia 29 grudnia 25 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania, gminy otrzymują wsparcie na realizację działań z budżetu państwa w latach: Na realizację Programu gminy mogą otrzymać dotację, jeżeli udział środków własnych gminy wynosi nie mniej niż 4% przewidywanych kosztów realizacji Programu. Pomoc w ramach programu może być udzielana: a) w formie niepieniężnej posiłek, świadczenie rzeczowe, b) w formie pieniężnej zasiłek celowy W pierwszej połowie 27r. programem było objętych osób, w tym dzieci do 7 roku życia. Z formy niepieniężnej - posiłków skorzystały osoby, z zasiłków celowych osoby. 25

26 Tabela nr 2. Rzeczywista liczba osób objętych programem Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Dane za okres I-VI 27. Program Pomoc państwa w zakresie dożywiania w tym: Dzieci do 7 roku życia Uczniwie do czasu ukończenia szkoły ponad gimnazjalnej Pozostałe osoby otrzymujące pomoc na podstawie art.7 ustawy o pomocy społecznej Wyszczególnienie ogółem w tym na wsi ogółem w tym na wsi ogółem w tym na wsi ogółem w tym na wsi Rzeczywista liczba osób objętych programem ogółem w tym liczba osób korzystających z: posiłku zasiłku celowego świadczenia rzeczowego W województwie łódzkim program (na podstawie danych ze sprawozdania z realizacji programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania za I-VI 27 r.) jest realizowany punktach żywieniowych, z których 659 są zlokalizowane na terenach wiejskich. 65,78 % punktów stanowią stołówki, a 34,22% inne pomieszczenia przeznaczone do przygotowywania kanapek, mleka lub wydawania posiłków. Posiłki w większości (w 66%) wydawane są w szkołach, 22% wszystkich placówek prowadzących dożywianie stanowią przedszkola. Samymi posiłkami na przestrzeni pierwszego półrocza 27 r. objęto osoby, z których 52,46% stanowili mieszkańcy wsi. W przedziale wiekowym do 7 roku życia dzieci wiejskie stanowiły 41,6%. W grupie uczniów do ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej 58,84 % stanowią uczniowie mieszkańcy wsi. Posiłek dla osób zagrożonych głodem przybiera różne postacie: całodzienne wyżywienie np. w przedszkolu, żłobku 5,88% wszystkich udzielonych świadczeń, pełny obiad 45,61%, jedno danie gorące 38%. Nadal aż 1,51% potrzebujących otrzymuje tylko bułkę lub kanapki. 26

27 27

28 Posiłek w postaci jednego gorącego dania w 72,83% jest realizowany na terenach wiejskich. Bułka lub kanapka to pomoc w 92% (z ogólnej liczby świadczeń udzielonej w formie bułki/kanapki) świadczona na terenach niezurbanizowanych. Na podstawie sprawozdania MP i PS- 3 za 26 r. wiadomo, że dzieci było objętych posiłkami. Potrzeby określone na 28r. przewidują objęcie pomocą dzieci, czyli w stosunku do 26r. zmniejszenie potrzeb o 4%. Na poziomie czerwca 27 r. mimo znacznego wsparcia programu przez budżet państwa w województwie było 536 osób w tym 272 z terenu wiejskich wymagających dożywiania, nie objętych programem. W 9,67% powodem powyższego jest niechęć do korzystania z tej formy pomocy. Braki występujące w warunkach technicznych i sanitarnych do przygotowania posiłku stanowią 4 % powodów nie objęcia pomocą potrzebujących. Potrzeby na posiłki na 28 r. są określone na kwotę: zł. Osoby, które wymagały dożywiania w 26 r. stanowiły 2,71% wszystkich mieszkańców regionu. Mniejszy udział osób potrzebującej ciepłego posiłku w stosunku do wszystkich mieszkańców danego regionu był w woj.: opolskim (2,9%), śląskim (2,11%), dolnośląskim (2,34%), mazowieckim (2,57%), małopolskim (2,47%), i wielkopolskim (2,64%). Zasiłek okresowy Prawo do otrzymania zasiłku okresowego przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Wysokość zasiłku to różnica między kryterium dochodowym dla osoby/rodziny a dochodem osoby/ rodziny. Przy ustalaniu prawa do zasiłku okresowego w składzie rodziny nie uwzględnia się dzieci wychowywanych w rodzinie zastępczej oraz pełnoletnich wychowanków rodziny zastępczej, a do dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów i pomocy pieniężnej. Zapisy art. 38 ustawy o pomocy społecznej precyzują wysokości najwyższej i najniższej kwoty tzw. okresówki. Wysokość zasiłku okresowego ustalana jest w podobny sposób jak zasiłku stałego, tzn. od wysokości odpowiedniego kryterium dochodowego odejmuje się dochód osoby lub rodziny. Minimalna wysokość zasiłku nie może być niższa niż 2 zł. W 25 r. w łódzkim zasiłek okresowy przyznano decyzją osobom, w 26 r.: osobom. Kwota wydatkowana na zasiłki okresowe w 25 r. to: zł, w 26r. wzrosła ona o 17,4% - do: zł. Średnia kwota jednego zasiłku okresowego w 25 r. wynosiła 123,77 zł, w 26 r. 146,25 zł. (wzrost o 18,2%). Od lat najwięcej klientów pomocy społecznej otrzymuje 28

29 zasiłek okresowy z powodu występowania w ich rodzinach problemu bezrobocia. W 25 r. z powodu bezrobocia zasiłek okresowy otrzymały osoby, w 26 r osób. Dla porównania z tytułu długotrwałej choroby pomocy w 25 r. udzielono osobom, w 26r ; z tytułu niepełnosprawności w 25 r. pomoc otrzymały osoby, a w 26 r. 5.3 osób. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat wzrasta liczba osób, które otrzymują pomoc z tytułu różnego rodzaju niepełnosprawności, jednak bezrobocie wciąż jest głównym powodem przyznawania pomocy przez ośrodki pomocy społecznej. Z napływających danych do bilansu potrzeb w 28 r. pomocy wymagać będzie osób. Koszt pomocy: zł. Planowana średnia kwota jednego zasiłku okresowego w 28 r. wynosi: 219,17 zł, czyli w stosunku do wykorzystania budżetu na zasiłki okresowe w 26r. winna wzrosnąć prawie 5%. Wykres nr 6. Na przestrzeni ostatnich trzech lat obserwuje się utrzymywanie podobnej liczebnie grupy klientów wymagających wsparcia w postaci omawianego świadczenia tj. zasiłku okresowego. Wzrasta jednak pula pieniędzy, która winna być skierowana celem minimalnego zaspokojenia zdiagnozowanych potrzeb. Ze zgłoszonych potrzeb na środki finansowe na 28 r. wynika, że w poszczególnych powiatach średnie kwoty zasiłku okresowego przedstawiają się w różnych wysokościach. Obrazuje to wykres nr 7. Zasiłek okresowy jest świadczeniem łagodzącym trudną długotrwałą sytuację rodziny. W województwie nie ma żadnej gminy, która nie miałaby na swym terenie osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach bardzo niskich i jednocześnie obarczonych problemami zdrowotnymi, czy trudną sytuacją z powodu braku pracy przez członka gospodarstwa domowego. 177 gmin regionu zgłasza zapotrzebowanie na zasiłki okresowe. Na większe zapotrzebowanie finansowe wpływa zapis ustawowy mówiący, że kwota zasiłku nie może być niższa niż 5 % różnicy między odpowiednim kryterium dochodowym a dochodem osoby lub rodziny. Zapis ten zaczyna obowiązywać właśnie od 28 r. Do 27r. obowiązywały inne minimalne progi zasiłku. Zostały one określone w art. 147 ustawy o pomocy społecznej. W przyszłym roku każda gmina udzielająca pomocy w formie zasiłku okresowego otrzyma dotację celową z budżetu państwa w części określonej w art. 38 ust. 3. ustawy o pomocy społecznej. Oczekiwane wsparcie budżetów gminnych w większości jednostek sięga powyżej 6 % całości planowanych kosztów na zasiłki okresowe. Dwie gminy: Łódź i Skierniewice oczekują dotacji w wysokości 1 % całości planowanych kosztów. Głównym powodem udzielania zasiłku okresowego w województwie jest występujące w rodzinach bezrobocie. Liczba osób, którym przyznano w 26 r. zasiłek okresowy z powodu bezrobocia stanowiła 79,58% wszystkich, 29

30 3

31 31

32 którzy otrzymali to świadczenie w województwie. W porównaniu do innych województw mniejszy udział zasiłkobiorców otrzymujących świadczenie z powodu bezrobocia w stosunku do wszystkich objętych pomocą w formie zas. okresowego był w 5 woj.: małopolskim (65,69%), lubelskim (75,52%), podlaskim (76,78%), świętokrzyskim (78,34%), zachodniopomorskim (44,74%). W pozostałych 1 regionach udział osób otrzymujących zasiłek okresowy z powodu bezrobocia był wyższy niż w łódzkim. Dla porównania w woj. opolskim 9 % wszystkich zasiłkobiorców okresowych stanowili ci, którzy otrzymali świadczenie z powodu bezrobocia, w dolnośląskim - 88,74%, w kujawsko pomorskim - 87,2%, warmińsko- mazurskim - 87,92%. Powyższe informacje ilustruje wykres nr 8. Innym czynnikiem przyznawania zasiłku okresowego jest długotrwała choroba. Udział osób, którzy z tego powodu otrzymali zasiłek okresowy plasuje nasze województwo na 5 miejscu w kraju. Większy udział osób, otrzymujących zasiłek okresowy z powodu długotrwałej choroby w stosunku do wszystkich, którzy otrzymali decyzją pomoc w formie zasiłku okresowego był tylko w województwach: małopolskim (11,%), mazowieckim (1,44%), podlaskim (11,38%), świętokrzyskim (14,48%) Wykres nr 9. Tabela nr 3. Usługi opiekuńcze Usługi opiekuńcze obejmują: - pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, - podstawową pielęgnację, obejmującą min. higienę ciała, pomoc w przemieszczaniu, pomoc w przygotowywaniu i spożywaniu posiłków, - podtrzymywanie aktywności społecznej obejmującą pomoc w utrzymaniu więzi rodzinnych i społecznych oraz motywowanie do aktywności fizycznej, - wspieranie procesu leczenia ( np. umawianie wizyt domowych), - okazywanie wsparcia emocjonalnego w doświadczeniach egzystencjonalnych: samotności, cierpieniu i umieraniu, - pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego. W województwie łódzkim od trzech lat obserwujemy wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze. Jak w 24 r. usług opiekuńczych udzielono osobom, to w 25 r. tej formy pomocy należało udzielić osobom, a rok później już 7.82 osobom. Wykres nr 1. Zachodzące niekorzystne procesy demograficzne: a w nich zmiana struktury ludności według wieku, która stanowi, że ludność poprodukcyjna w województwie stanowić będzie 25,8% (prognoza z 2 r.) i 28,7% (prognoza z 24 r.) generuje zwiększenie potrzeb na omawianą pomoc. 32

33 33

34 34

35 Na przestrzeni całego 25 r. potrzebujący otrzymali świadczeń. Koszt pomocy w formie usług opiekuńczych w województwie w 25 r. wyniósł: zł, a średnia kwota jednej godziny usług: 8,81 zł. W 26 r. udzieliły ośrodki świadczenia, czyli o 1% więcej godzin usług niż w 25. Cena jednej godziny usług opiekuńczych w 26 r. wynosiła 7,96 zł. Stan zdrowia mieszkańców gmin zdiagnozowany przez ośrodki pomocy społecznej w 27 r. wskazuje, że w roku przyszłym gminy na usługi opiekuńcze muszą przeznaczyć o godzin więcej usług (wzrost 17,96 % w stosunku do roku 26). Planowany koszt usług opiekuńczych na 28 r zł, przy nieznacznym wzroście kosztów 1 godziny usług (wzrost o 2,26% w stosunku do roku 26). Stosunek liczby osób objętych pomocą w formie usług opiekuńczych do liczby mieszkańców w województwach, rejon łódzki plasuje na wysokiej pozycji w kraju. Większy procentowo udział objętych pomocą w stosunku do liczby mieszkańców w 26 r. był tylko w woj.: zachodniopomorskim (,37%), w warmińsko mazurskim (,29 %). W łódzkim podobnie jak w dolnośląskim, mazowieckim wynosił,28%. Wykres nr 11. Wzrasta też zapotrzebowanie na usługi specjalistyczne. Ze specjalistycznych usług opiekuńczych w 24 r. skorzystały 23 osoby. W 25 r osób. Przyznano im 5.98 świadczeń, na ogólną kwotę 5.98 zł. Średnia kwota jednej godziny usług w 25 r. wynosiła: 11,73 zł. W 26r. pomocy udzielono 64 osobom, potrzeby na 28r. zgłoszone są dla 98 osób (wzrost 5% w stosunku do 26 r.). Zgłoszone potrzeby na 28 r. w zakresie kosztów specjalistycznych usług opiekuńczych: zł, prawie 4 krotnie przewyższają poniesione w 26 r. koszty usług specjalistycznych. Tabela nr 1. Zasiłki celowe Są świadczeniem należącym do zadań własnych gmin o charakterze obowiązkowym. Przyznawane są na podstawie art. 39 ustawy o pomocy społecznej na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zapotrzebowanie na pomoc celową w województwie łódzkim zgłaszają niemal wszystkie ośrodki pomocy społecznej (brak potrzeb wykazują: Koluszki, Ksawerów, Aleksandrów, Wartkowice, Nowy Kawęczyn, Bolesławiec). Według rozeznania środowiska wynika, że liczba osób potrzebujących pomocy w 28 r. będzie wyższa od liczby klientów, którzy otrzymali w tej formie wsparcie w 26 r. W roku 28 r. do pomocy celowej kwalifikować się będzie osób, czyli o 8.65 osób więcej niż skorzystało z tej formy pomocy w 26r. (na podstawie danych z SAC sprawozdanie MP i PS -R za 26 r.) Zapotrzebowanie na pomoc w formie zasiłków celowych w 28 r. jest dla całego województwa wyższe od poziomu ich zaspokojenia w roku ubiegłym. Liczba osób sięgających po zasiłek 35

36 Tabela nr 3. Zadania w asne gmin - zasi ki okresowe - bilans potrzeb pomocy spo ecznej województwa ódzkiego na 28r. Zasi ki okresowe - ogó em Zasi ki okresowe przyznane z powodu: bezrobocia d ugotrwa ej choroby niepe nosprawno ci mo liwo ci utrzymania lub nabycia uprawnie do wiadcze z innych systemów zabezpieczenia spo ecznego Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Be chatów m Be chatów gm Dru bice Kleszczów Kluki Rusiec Szczerców Zelów Razem: BRZEZI SKI Brzeziny m Brzeziny gm Dmosin Je ów Rogów Razem: BRZEZI SKI BE CHATOWSKI Powiat miasto/gmina Planowana liczba osób wymagaj cych pomocy Planowana liczba wiadcze Planowany ogólny koszt wiadcze /w z / Planowany ogólny koszt wiadcze z dotacji bud etu pa stwa /w z / 36

37 KUTNOWSKI Bedlno D browice Kro niewice Krzy anów Kutno m Kutno gm ani ta Nowe Ostrowy Oporów Strzelce bd ychlin Razem: ASKI Buczek ask m./gm S dziejowice Widawa Wodzierady Razem: CZYCKI Daszyna Góra w. Ma gorzaty Grabów czyca m czyca gm Pi tek winice Warckie Witonia Razem: CZYCKI ASKI KUTNOWSKI 37

38 OWICKI Bielawy Ch no Domaniewice Kiernozia Kocierzew P d owicz m owicz gm yszkowice Nieborów Zduny Razem: ÓDZKI WSCHODNI Andrespol Brójce bd Koluszki Nowosolna bd Rzgów Tuszyn Razem: OPOCZY SKI Bia aczów bd Drzewica Mniszków Opoczno Parady Po wi tne S awno arnów Razem: OPOCZY SKI ÓDZKI WSCHODNI OWICKI 38