Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami
|
|
- Bożena Pawłowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA POGLĄDOWA Review Article Acta Haematologica Polonica 2008, 39, Nr 4, str DIONIZA MARCINIAK-BIELAK Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami Safety of blood transfusion Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi Dyrektor: Mgr Krzysztof Włodarczyk STRESZCZENIE Praca omawia czynniki wpływające na bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami. SŁOWA KLUCZOWE: Przetaczanie krwi Bezpieczeństwo SUMMARY The paper summarizes the factors affecting blood transfusion safety. KEY WORDS: Blood transfusion Safety Leczenie krwią i jej składnikami jest dzisiaj zabiegiem zdecydowanie bezpieczniejszym niŝ kilkanaście, a nawet kilka lat temu. Bezpieczeństwo leczenia krwią zaleŝy od bardzo wielu czynników, takich jak: selekcja dawców, czułe i swoiste testy stosowane w serologicznych i molekularnych metodach wirusologicznych badań u krwiodawców, karencja osocza i krioprecypitatu, filtracja, napromienianie składników krwi, inaktywacja czynników zakaźnych w składnikach krwi i w produktach krwiopochodnych, współpraca lekarzy odpowiedzialnych za przetoczenia krwi i jej składników z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, w szczególności w przypadku niepoŝądanych zdarzeń i/lub odczynów u biorców krwi oraz ustalania wskazań do przetoczenia. Zapewnienie biorcom jak najbardziej bezpiecznej krwi stało się moŝliwe dzięki wprowadzeniu do krwiodawstwa i krwiolecznictwa zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania (Good Manufacturing Practice, GMP). Selekcja dawców krwi Pierwszym czynnikiem istotnym w bezpieczeństwie leczenia krwią jest odpowiednia selekcja dawców. Lekarz dokonuje selekcji dawców na podstawie kwestionariusza dla krwiodawców (który jest częścią wywiadu medycznego) (1, 21), informacji o cho-
2 678 D. MARCINIAK-BIELAK robach zakaźnych dla krwiodawców (1), badania lekarskiego (1, 21), wyników badań laboratoryjnych (badania morfologii krwi, stęŝenia białka całkowitego i składu procentowego białek, aktywności transaminazy alaninowej) (1). Istotnym działaniem lekarzy kwalifikujących dawcę do oddania krwi, jest dobrze przeprowadzony wywiad epidemiologiczny w oparciu o kwestionariusz dla krwiodawców. Pozwala on na dyskwalifikację dawców z jawnymi objawami infekcji, jak równieŝ dawców z moŝliwym zaka- Ŝeniem bezobjawowym. Nie mogą oddawać krwi m.in. osoby, które: w ciągu 7 dni poddawane były zabiegom stomatologicznym, w ciągu ostatnich 4 tygodni pozostawały pod opieką lekarza, albo miały gorączkę powyŝej 38 o C, w ciągu ostatnich 6 miesięcy miały wykonywaną gastrofiberoskopię, biopsję, tatuaŝ, akupunkturę, depilację kosmetyczną, przekłucie uszu lub innych części ciała, duŝy zabieg chirurgiczny. Problemem słuŝby krwi jest moŝliwość istnienia zakaŝenia bakteryjnego u dawców, albowiem badania przeglądowe wykonywane u nich, dotyczą przede wszystkim zakaŝeń wirusowych, a jedynym poszukiwanym patogenem bakteryjnym, jest krętek blady. W celu zabezpieczenia przed zakaŝeniem drobnoustrojami egzogennymi, szczególnie istotna jest ochrona przed przeniesieniem patogenów ze skóry. Skóra jest bogato skolonizowana florą bakteryjną i waŝna jest prawidłowa dezynfekcja miejsca wkłucia do Ŝyły. Miejsce wkłucia jest odkaŝane metodą dwustopniową z zastosowaniem środków dezynfekcyjnych, o szerokim spektrum działania. Do odkaŝania skóry stosuje się preparaty zawierające alkohol izopropylowy oraz chlorheksydynę (2, 21). Ponadto ochroną przed przeniesieniem patogenów ze skóry jest pre-sampling usuwanie pierwszej porcji pobieranej krwi w ilości ok ml. Istotna z punktu widzenia transfuzjologii jest informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców, albowiem pozwala ona na dyswalifikację osób, których zachowanie naraziłoby na większe niŝ przeciętne ryzyko zakaŝenia. Poza tym ogranicza niebezpieczeństwo pobrania krwi w okresie okienka diagnostycznego, czyli wczesnego okresu zakaŝenia, gdy u dawcy nie są wykrywalne Ŝadne markery diagnostyczne (1, 2). Czułe i swoiste testy stosowane w metodach wykrywania markerów wirusowych u krwiodawców Kolejnym bardzo waŝnym czynnikiem wiodącym do zapewnienia biorcom jak najbardziej bezpiecznej krwi, są czułe i swoiste testy umoŝliwiające wykrycie u kaŝdego krwiodawcy i kandydata na krwiodawcę: znaczników wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (HBV i HCV), ludzkich wirusów upośledzenia odporności (HIV-1 i HIV-2). W większości krajów rozwiniętych, równieŝ w Polsce, dawcy krwi są badani w kierunku markerów wirusowych HBV, HCV i HIV technikami serologicznymi i technikami biologii molekularnej (NAT-Nucleic Acid Tests). Wprowadzenie w Polsce u dawców badań przeglądowych wykonywanych technikami NAT (technika PCRpolymerase chain reaction lub TMA- transcription mediated amplification) w celu wykrycia HCV RNA ( r.), DNA HBV i RNA HIV ( r.), zwiększyło w sposób znaczący bezpieczeństwo wirusologiczne przetoczeń. WaŜną zaletą badań NAT jest moŝliwość wczesnego wykrycia zakaŝenia u dawcy, jeszcze przed pojawie-
3 Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami 679 niem się serologicznych markerów zakaŝenia (antygenu lub przeciwciał). Zastosowanie czułych testów serologicznych i NAT pozwoliło na skrócenie okienka serologicznego. Badacze amerykańscy uwaŝają, Ŝe zastosowanie czułych testów serologicznych wykrywających HBsAg pozwoli na skrócenie okienka serologicznego o 2 9 dni, zastosowanie badań NAT pulowanego osocza o 9 11 dni, a pojedynczych donacji o dni (5). Czułe testy NAT pozwalają wykryć RNA HCV średnio 13 dni od zakaŝenia, RNA HIV średnio 11 dni od zakaŝenia (2). Badacze angielscy i niemieccy podają, Ŝe RNA HCV moŝna wykryć od 6 dnia po zakaŝeniu, RNA HIV od 11 dnia, DNA HBV od 34 dnia (6). Mimo wprowadzenia wirusologicznych badań przeglądowych technikami serologicznymi i molekularnymi, dzięki którym bezpieczeństwo przetoczeń jest bardzo wysokie, nadal istnieje ryzyko przeniesienia zakaŝenia HCV, HBV, HIV przez krew (Tabela 1). Tabela 1. Ryzyko przeniesienia zakaŝenia HCV, HBV, HIV przez krew przy róŝnych metodach badań przeglądowych dawców Table 1. Risk of HCV, HBV, HIV infection by blond, with various methods of screening tests of the donors Wirus Metody badania dawców Metody serologiczne NAT-minipule NAT-pojedyncze donacje HIV 1:1.3 mln 1:1.9 mln 1:13 mln HCV 1:200 tys. 1:1.6 mln 1:2.3 mln HBV 1:180 tys. 1:210 tys. 1:410 tys. Dane wg Stramer, Transfusion Medicine, 2002,12, 243. Z punktu widzenia transfuzjologii konieczne jest ciągłe udoskonalanie czułości i swoistości testów diagnostycznych, zarówno serologicznych jak i molekularnych, aby nie doszło do nie wykrycia u dawców groźnych dla biorców zakaŝeń. Obecnie w polskiej słuŝbie krwi stosowane są, w serologicznych metodach wirusologicznych badań przeglądowych, testy oparte o metodę immunochemiczną z uŝyciem mikrocząsteczek i znacznika chemiluminescencyjnego (Tabela 2). Tabela 2. Dane z instrukcji producenta testów Abbott Diagnostics Division Table 2. Data form the instructions of the test producer Abbott Diagnostics Division Nazwa testu Czułość Swoistość Architekt anty-hcv 99,89% 99,71% Architekt HBsAg 99,94% 99,94% Architekt HIV Ag/Ab 100% 99,89% W molekularnych metodach wirusologicznych badań przeglądowych w polskiej słuŝbie krwi stosuje się test Procleix Ultrio (badania pojedynczych donacji) z zastosowaniem metody TMA-amplifikacji kwasów nukleinowych z mediacją transkrypcji (Tabela 3) lub test cobas TaqScreen MPX (badania minipul) z zastosowaniem metody PCR-amplifikacji kwasów nukleinowych (Tabela 4).
4 680 D. MARCINIAK-BIELAK Tabela 3. Dane z instrukcji producenta testów firma Gen Probe we współpracy z firmą Chiron Table 3. Data form the instructions of the tests producer Gen Probe in collaboration with Chiron Company Badany marker Czułość testu Procleix Ultrio Czułość testu selekcyjnego HIV-1 99,06% 98,35% HCV 97,82% 98,30% HBV 97,93% 96,09% Ogólna czułość diagnostyczna 98,27% 96,09% Badany marker Ogólna swoistość po pierwszym badaniu testu Procleix Ultrio Swoistość testu selekcyjnego HIV-1 99,76% 99,86% HCV 99,46% HBV 99,73% Tabela 4. Dane z instrukcji producenta testów firma Roche Diagnostics Table 4. Data from the instructions of the tests producer Roche Diagnostics Company Badany marker HIV-1 grupa M HIV-1 grupa 0 HIV-2 HCV HBV Czułość testu cobas TaqScreen MPX-minipule Czułość testu cobas TaqScreen MPX-pojedyncze donacje 99,64% 99,98% NaleŜy mieć świadomość, Ŝe swoistość wynosząca np. 99,8% oznacza, Ŝe po wykonaniu badań 1000 osób niezakaŝonych, uzyskamy 2 wyniki fałszywie dodatnie. Karencja osocza i krioprecypitatu W połowie lat dziewięćdziesiątych wprowadzono karencję osocza i krioprecypitatu w celu zmniejszenia moŝliwości przeniesienia zakaŝeń wirusowych przez ich przetoczenie. Zalecano, aby do uŝytku klinicznego były przeznaczone jednostki poddane uprzednio co najmniej 2-miesięcznej karencji (3). W końcu lat dziewięćdziesiątych wprowadzono karencjonowanie składników krwi przez co najmniej 16 tygodni (4). Karencjonowanie polega na przechowywaniu składnika krwi, przez co najmniej 16 tygodni i sprawdzeniu po tym czasie wyników oznaczeń markerów wirusów u dawcy, z którego krwi uzyskano dany składnik. Celem karencji jest eliminacja tzw. okienka serologicznego u dawcy, czyli wczesnego okresu zakaŝenia, w którym pomimo obecności czynników patogennych jeszcze się ich nie wykrywa stosowanymi metodami (1).
5 Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami 681 Filtracja składników krwi Filtracja jest metodą pozwalającą na usunięcie większości leukocytów i krwinek płytkowych z krwi pełnej (KPK) oraz koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) lub selektywną eliminację leukocytów z koncentratów krwinek płytkowych (KKP). W wyniku filtracji otrzymujemy ubogoleukocytarne składniki krwi o zawartości krwinek białych poniŝej /jednostkę KPK, KKCz, KKP (1). Obecnie moŝliwość otrzymania ubogoleukocytarnych składników krwi dają filtry czwartej generacji o średnicy porów od 1 do 2 µm. Filtry zbudowane są z włókien poliestrowych i poliuretanowych, które usuwają leukocyty na zasadzie adsorpcji i/lub adhezji (1, 2, 8). Ubogoleukocytarne składniki krwi zmniejszają ryzyko alloimmunizacji antygenami HLA i związanych z tym powikłań: niehemolitycznych odczynów gorączkowych i oporności na transfuzje krwinek płytkowych. Ponadto ubogoleukocytarne składniki krwi ograniczają moŝliwość poprzetoczeniowego zakaŝenia CMV, HTLV I/II, HHV-6, albowiem filtracja prowadzi do usunięcia ww. wirusów wykrywanych głównie w leukocytach (1, 2, 10). ZuboŜenie w leukocyty nie zapobiega całkowicie wytwarzaniu przeciwciał HLA, zwłaszcza u osób uprzednio naraŝonych na alloimmunizację (przetaczanie krwi i/lub ciąŝa), ale moŝe zmniejszyć procent immunizacji z ok. 30% u chorych, którzy otrzymują krew nie zuboŝoną w leukocyty, do ok. 6% u chorych, którzy otrzymują składniki po leukodeplecji (9, 11). NaleŜy pamiętać, Ŝe wraz z liczbą przetaczań rośnie ryzyko immunizacji. Dotyczy to zwłaszcza KKP, albowiem płytki posiadają na swojej powierzchni antygeny HLA klasy I i mogą stymulować odpowiedź wtórną, prowadzącą do tworzenia przeciwciał limfocytotoksycznych, zwłaszcza u osób poprzednio naraŝonych na alloimmunizację antygenami HLA klasy II występującymi na leukocytach (9, 10). W 2001 roku zespół ekspertów amerykańskich sprzeciwił się powszechnej filtracji i opracował zalecenia dotyczące klinicznych wskazań do filtrowania krwi (7). W chwili obecnej w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz 11 krajach europejskich (Austria, Szwajcaria, Niemcy, Finlandia, Francja, Wielka Brytania, Islandia, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia) wprowadzono powszechną leukoredukcję. W pozostałych krajach Europy stosuje się leukoredukcję w ograniczonym zakresie, głównie ze względu na wysokie koszty filtracji i brak jednoznacznych dowodów na zmniejszenie ilości powikłań potransfuzyjnych, związanych z obecnością leukocytów w składnikach krwi (2). Według zaleceń polskich ubogoleukocytarne składniki krwi są wskazane: w leczeniu chorych, u których stwierdzono przeciwciała anty-hla, u wielokrotnych biorców (zwłaszcza KKP), do transfuzji dopłodowych i u noworodków oraz w celu zabezpieczenia przed potransfuzyjnym zakaŝeniem CMV (1). W piśmiennictwie moŝna znaleźć wiele prac dotyczących immunizacji u wielokrotnych biorców krwi. Częstość wykrywania przeciwciał jest róŝna. Przeciwciała HLA są wykrywane u 15 40%, a swoiste płytkowe u 2 25%. Rozpiętość ta jest uwarunkowana doborem chorych i róŝnymi metodami stosowanymi do wykrywania przeciwciał. PowyŜsze doniesienia powinni wziąć pod uwagę klinicyści i m.in. u wielokrotnych biorców (szczególnie KKP) przetaczać filtrowane składniki krwi.
6 682 D. MARCINIAK-BIELAK Napromienianie składników krwi Napromienianie komórkowych składników krwi zapobiega, u pacjentów z grup ryzyka, potransfuzyjnej chorobie przeszczep przeciw biorcy (TA-GvHD), w mechanizmie której dochodzi do proliferacji cytotoksycznych limfocytów T dawcy (1, 17, 18, 19). ChociaŜ TA-GvHD jest rzadkim powikłaniem transfuzji, zwykle kończy się śmiercią chorego w ciągu 3 tygodni od chwili wystąpienia objawów (1, 17, 19). Śmiertelność w przebiegu TA-GvHD przewyŝsza 90% (20), a przebieg choroby jest piorunujący (17). Z tego względu, bardzo waŝnym działaniem jest zapobieganie wystąpieniu tej choroby i poddawanie napromieniowaniu składników komórkowych krwi. W Polsce zaleca się poddawać składniki komórkowe krwi działaniu promieniowania γ lub X w dawce Gy. Procedura napromieniowania jest tak poprowadzona, Ŝe kaŝda część składnika krwi otrzymuje dawkę promieniowania nie mniejszą niŝ 25Gy i nie większą niŝ 50 Gy. Urządzeniami do napromieniowania są radiatory, wyposaŝone w źródło promieniowania, które stanowi izotop 137 Cs (cez) lub 60 Co (kobalt), albo przeznaczone specjalnie do tego celu aparaty emitujące promieniowanie rentgenowskie (1). W USA zaleca się średnią dawkę centralną 25 Gy, a minimalna dawka promieniowania nie moŝe być mniejsza niŝ 15 Gy w jakimkolwiek miejscu pojemnika zawierającego składnik krwi (12, 19). Natomiast Rada Europy rekomenduje maksymalną dawkę napromieniowania nie większą niŝ 50 Gy (15, 19). W polskich procedurach ustalono, Ŝe ze względu na fakt, iŝ napromieniowane komórkowe składniki krwi skutecznie zapobiegają wystąpieniu TA-GvHD, zalecono stosowanie ich: u pacjentów z wrodzonym/nabytym komórkowym niedoborem odporności, u noworodków o małej wadze urodzeniowej oraz noworodków, które otrzymywały transfuzje wewnątrzmaciczne, u pacjentów otrzymujących leki immunosupresyjne, u pacjentów otrzymujących transfuzje od osób spokrewnionych z dawcą (I i II stopnia), u pacjentów wymagających transfuzji KKP zgodnych w układzie HLA lub transfuzji koncentratów granulocytarnych, w transfuzjach wewnątrzmacicznych oraz transfuzjach wymiennych u noworodków (1, 19). W tabeli 5 zamieszczono wskazania do napromieniania komórkowych składników krwi w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz Japonii. Sądzę, Ŝe przedstawione wskazania do napromieniania składników krwi pozwolą, szczególnie klinicystom, ustalić własne wskazania umoŝliwiające zapobieganie TA-GvHD.
7 Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami 683 Tabela 5. Zalecenia do napromieniowania składników krwi w USA (12, 13), W. Brytanii (14, 15) i Japonii (16) Table 5. Recommendations for radiation of blond components in thre USA (12, 13), Great Britain (14, 15) and Japan (16) USA W. Brytania Japonia 1. Transfuzje od osób spokrewnionych 2. Transfuzje składników zgodnych w HLA 3. Transfuzje wewnątrzmaciczne 4. Transfuzje wymienne u noworodków 5. Wrodzony niedobór immunologiczny T-komórkowy 6. Allogeniczne przeszczepy BMT lub PBSC 7. Autologiczne przeszczepy BMT lub PBSC co najmniej 3 m-ce po transplantacji 8. Pacjenci z chorobą Hodgkina 9. Pacjenci leczeni fludarabiną lub analogami puryn 10. Pacjenci otrzymujący koncentraty granulocytarne 1. Transfuzje od osób spokrewnionych 2. Transfuzje składników zgodnych w HLA 3. Transfuzje wewnątrzmaciczne 4. Transfuzje wymienne u noworodków 5. Wrodzony niedobór immunologiczny T-komórkowy 6. Allogeniczne przeszczepy BMT lub PBSC 7. Autologiczne przeszczepy BMT lub PBSC 8. Pacjenci z chorobą Hodgkina 9. Pacjenci leczeni fludarabiną lub analogami puryn 1. Transfuzje od osób spokrewnionych 2. Transfuzje składników zgodnych w HLA 3. Transfuzje wewnątrzmaciczne 4. Transfuzje wymienne u noworodków 5. Wrodzony niedobór immunologiczny T-komórkowy 6. Allogeniczne przeszczepy BMT lub PBSC 7. Autologiczne przeszczepy BMT lub PBSC 8. KKCz 3 dni 9. Pacjenci wysokiego ryzyka otrzymujący KKCz,MKKCz i FFP 10. Pacjenci poddawani zabiegom kardiochirurgicznym 11. Pacjenci onkologiczni poddawani zabiegom operacyjnym 12. Biorcy po przeszczepach narządów z obniŝoną odpornością 13. Pacjenci 65 r.ŝ. 14. Pacjenci z masywną utratą krwi po cięŝkich urazach 15. RozwaŜać napromieniowanie składników krwi w leczeniu chorych z chłoniakami, białaczkami, ziarnicą złośliwą i litymi guzami narzadów po wysokodawkowej chemioterapii czy radioterapii Inaktywacja czynników zakaźnych w składnikach krwi i produktach krwiopochodnych śadna z metod inaktywacji patogenów (wirusów, bakterii, pierwotniaków) w składnikach krwi nie jest uniwersalna, albowiem posiada wady i zalety (20). Niewątpliwie inaktywacja korzystnie wpływa na bezpieczeństwo mikrobiologiczne, ale powoduje nieznaczne zmiany funkcjonalne i metaboliczne składników krwi. Wszystkie produkty krwiopochodne (albumina, immunoglobuliny, koncentraty czynników krzepnięcia) poddawane są róŝnym procedurom inaktywacji. Wynika to z faktu, Ŝe osocze do frakcjonowania pochodzi od wielu dawców i obarczone jest większym ryzykiem przeniesienia czynników zakaźnych niŝ osocze przeznaczone do uŝytku klinicznego (2). Metodami stosowanymi w celu ograniczenia ryzyka przeniesienia czynników zakaźnych przez produkty krwiopochodne są: metody inaktywacji (metoda
8 684 D. MARCINIAK-BIELAK solvent/detergent, ogrzewanie, metoda z zastosowaniem beta-propiolaktonu z promieniowaniem UV, metoda z zastosowaniem kwasu kaprylowego) oraz metody rozdziału (frakcjonowanie, metoda Cohna, metody chromatograficzne, dodanie przeciwciał neutralizujących, filtracja-ultrafiltracja, nanofiltracja) (2, 20). Metoda solvent-detergent (S/D) przeznaczona jest do inaktywacji wirusów otoczkowych takich jak: HCV, HIV, HTLV, EBV, CMV. Stosuje się ją przy wytwarzaniu koncentratów czynników krzepnięcia, immunoglobulin. Metoda ogrzewania-pasteryzacji roztworów stosowana jest przy wytwarzaniu albumin i domięśniowych immunoglobulin. Metoda jest skuteczna zarówno dla wirusów otoczkowych jak i bezotoczkowych. Metoda nanofiltracji jest skuteczna w przypadku wirusów bezotoczkowych, takich jak parvowirus B19, HAV. Obecnie nanofiltrację stosuje się jako drugą metodę przy większości obecnie produkowanych czynników krzepnięcia i immunoglobulin, które poddawane są pasteryzacji, ogrzewaniu lub metodzie S/D. Metoda nanofiltacji zwiększa bezpieczeństwo produktów krwiopochodnych. Metodom inaktywacji czynników zakaźnych są poddawane równieŝ składniki krwi (Tabela 6). W Belgii, Norwegii, Austrii, Francji, Holandii, Niemczech do uŝytku klinicznego powszechnie stosuje się osocze inaktywowane metodą S/D lub błękitem metylenowym (2, 20). Do uŝytku klinicznego dopuszczone są takŝe metody inaktywacji patogenów w KKP (ryboflawina, psoralen). Tabela 6. Metody inaktywacji czynników zakaźnych w labilnych składnikach krwi Table 6. Methods of infections agents inactivation in labile blond components Procedura KKCz KKP FFP Solvent/Detergent + Błękit metylenowy + Psoralen (S-59) + + Ryboflawina + + Inaktyna +* + S-303 +* * w badaniach klinicznych Czuwanie nad bezpieczeństwem krwi Czuwanie nad bezpieczeństwem krwi (ang. haemovigilance) oznacza zestaw ustalonych procedur kontrolnych, stosowanych w przypadku: powaŝnych niepoŝądanych zdarzeń, cięŝkich odczynów u dawców i biorców oraz kontroli epidemiologicznej dawców. NiepoŜądane zdarzenia, to wszystkie przypadki związane z pobieraniem, badaniem, preparatyką, przechowywaniem i wydawaniem krwi i jej składników, które mogłyby doprowadzić do śmierci, stanowić zagroŝenie dla Ŝycia, spowodować uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta/dawcy. Przykładami niepoŝądanych zdarzeń
9 Bezpieczeństwo leczenia krwią i jej składnikami 685 mogą być: niewykrycie czynnika zakaźnego, błąd w oznaczeniu grupy krwi w układzie AB0, błąd w etykiecie składnika krwi lub pobranej próbki krwi. CięŜkie odczyny poprzetoczeniowe u biorców to: ostry odczyn hemolityczny, posocznica w następstwie zakaŝenia bakteryjnego, opóźniony odczyn hemolityczny, TRALI, wstrząs anafilaktyczny, poprzetoczeniowa choroba przeszczep przeciw biorcy, poprzetoczeniowe zakaŝenie wirusowe, przeciąŝenie krąŝenia. CięŜkie odczyny u dawców to: omdlenie z urazem, niewydolność sercowo-naczyniowa, uszkodzenie nerwu tętnicy lub zakaŝenie w miejscu wkłucia. Podstawowym zadaniem Centrów Krwiodawstwa w zakresie czuwania nad bezpieczeństwem krwi, jest zapewnienie moŝliwości identyfikacji składników krwi. MoŜliwość identyfikacji składników krwi, oznacza moŝliwość odtworzenia drogi kaŝdej jednostki krwi lub jej składnika od dawcy do miejsca przeznaczenia i odwrotnie, od miejsca przeznaczenia do dawcy, niezaleŝnie od tego, czy jest nim biorca, wytwórca produktów leczniczych, czy zakład utylizacji. Prawidłowo prowadzona dokumentacja umoŝliwia zidentyfikowanie dawcy, pobranej od niego krwi, sporządzonych z jego krwi składników oraz biorcy. Istotna jest identyfikacja biorców krwi i jej składników, które mogły być zakaŝone wirusami HBV, HCV, HIV. Nosi ona nazwę spojrzenia wstecz (ang. Look back). W czuwanie nad bezpieczeństwem krwi istotna jest ścisła współpraca Centrum Krwiodawstwa ze szpitalem. Szpital powinien informować Centrum Krwiodawstwa o niepoŝądanych zdarzeniach i odczynach u biorców krwi. Natomiast Centrum Krwiodawstwa powinno zgłaszane niepoŝądane zdarzenia i odczyny: rejestrować, analizować i podejmować działania naprawcze (21). PODSUMOWANIE Rolą transfuzjologów jest zapewnienie bezpieczeństwa leczenia krwią. Procedury dotyczące badania, pobierania, preparatyki, przechowywania krwi i jej składników muszą być stale uaktualniane i podąŝać za postępem wiedzy. Szczególne miejsce w procesie bezpiecznego leczenia krwią, zajmuje ścisła współpraca transfuzjologów z klinicystami. Podziękowania Serdecznie dziękuję Panu Prof. dr n med. P.M. Radziwonowi za cenne uwagi dotyczące pracy. PIŚMIENNICTWO 1. Łętowska M. Medyczne zasady pobierania krwi, oddzielania jej składników i wydawania, obowiązujące w jednostkach organizacyjnych publicznej słuŝby krwi. Instytut Hematologii i Transfuzjologii. Warszawa 2006; wersja Brojer E. Czynniki zakaźne przenoszone przez krew. OINPHARMA. Warszawa 2008; 28-32, 107, , ,
10 686 D. MARCINIAK-BIELAK 3. Sabliński J, Łętowska M. Krwiodawstwo. Zbiór przepisów dla placówek słuŝby krwi. Min. Zdrowia i Op. Społ., IHiT. Warszawa 1996; 111: Sabliński J, Łętowska M. Krwiodawstwo i krwiolecznictwo. Zbiór przepisów. Min. Zdrowia i Op. Społ., IHiT. Warszawa 2000; 137: Biswars R, Tabor E, Hsia CC, Wright DJ, Laycock ME, Fiebig EW, Peddadda L, Smith R, Schreiber GB, Epstein JS, Nemo GJ, Busch MP. Comparative sensitivity of HBV NATs and HBsAg assays for detection of acute HBV infection. Transfusion 2003; 43: Grant PR, Sims CM. Automated screening of blood donations for hepatitis C virus RNA using the Qiagen BioRobot 9604 and the Roche Cobas HCV amplicor assay. Vox Sang 2002; 82: Sprawozdanie z konferencji ekspertów ds transfuzjologii. Universal WBC reduction. Transfusion 2001; 41: Masse M. Universal leukoreduction of cellular and plasma components: process control and performance of the leukoreduction process. Transf. Clin. Biol. 2000; 8: śupańska B. Zasady przetaczania krwi u chorych poddawanych transplantacji szpiku lub komórek hemopoetycznych. Acta Haematologica Polonica 1999; 30 (1): John P. Miller, MD, PhD, i James P. AuBuchon, MD. Transfusion Therapy: Clinical Principles and Practice. Mintz P.D. AABB Press Bethesda, Maryland; 1999: Maślanka K, Apel D, Ceglarek B, Uhrynowska M, Dzieciątkowska A, śupańska B. Skuteczność przetoczeń koncentratów krwinek płytkowych u chorych immunizowanych. Acta Haematologica Polonica 2002; 33 (1): AABB: Standards for Blond Banks and Trasfusion Services, 24th edn. Bethesda, MD,AABB Brecher M. Technical Manual: AABB, 15 th edn. Bethesda, MD, American Association of Blood Banks Schroeder T. Transfusion-associated graft-versus-host disease. Br J Haematol 2002; 117: The stationery Office: Guidelines for the blood transfusion services in the UK, 7 th edn. London, the Stationery Office Asai T, Inaba S, Ohto H, Osada K, Suzuki G, Takahashi K, Tadokoro K, Minami M. Guidelines for irradiation of blond components to prezent post-transfusion graft-vs.-host disease in Japan. Transfus Med 200; 10: Dwyre D.M. Et Holland P.U. Transfusion associated graft-versus-host disease. Vox Sang 2008; 95 (2): Foster PR. Removal of TSE agents from blood products. Vox Sang 2004; 87 (2): Gorlin Jed B, MD, Mintz Paul D, MD. Transfusion-Associated Graft-vs-Host Disease- TA- GVHD.Transfusion Therapy: Clinical Principies and Practice. Mintz P.D. AABB press Bethesda, Maryland; 1999: Lachert E. Współczesne poglądy na metody inaktywacji składników krwi. Acta Haematologica Polonica 2007; 38 (2): Łętowska M. Medyczne zasady pobierania krwi, oddzielania jej składników i wydawania, obowiązujące w jednostkach organizacyjnych publicznej słuŝby krwi. Instytut Hematologii i Transfuzjologii. Warszawa 2008; wersja 2. Praca wpłynęła do Redakcji r. i została zakwalifikowana do druku r. Adres Autora: Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa ul. Franciszkańska 17/ Łódź
Program specjalizacji w TRANSFUZJOLOGII KLINICZNEJ
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w TRANSFUZJOLOGII KLINICZNEJ Warszawa 2000 (c) Copyright by Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2000 Program specjalizacji
Bardziej szczegółowoAlgorytmy postępowania w diagnostyce zakażeń wirusów przenoszonych przez krew
Algorytmy postępowania w diagnostyce zakażeń wirusów przenoszonych przez krew Ewa Sulkowska, Piotr Grabarczyk Zakład Wirusologii IHiT XIX Zjazd PTDL Wrzesień 2017, Kraków Dawca krwi, kandydat na dawcę
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO PRZETOCZENIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ PRODUKTÓW KRWIOPOCHODNYCH
WSKAZANIA DO PRZETOCZENIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ PRODUKTÓW KRWIOPOCHODNYCH 1 KREW I JEJ SKŁADNIKI Koncentrat Krwinek czerwonych Składniki komórkowe Krew pełna Osocze Koncentrat Krwinek płytkowych Koncentrat
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH DOKONUJĄCYCH PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
PROGRAM SZKOLENIA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH DOKONUJĄCYCH PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW opracowany przez Instytut Hematologii i Transfuzjologii w dniu 27 kwietnia 2005r. 1.Szkolenie podstawowe SZKOLENIE
Bardziej szczegółowoJolanta Antoniewicz-Papis Instytut Hematologii i Transfuzjologii
Jolanta Antoniewicz-Papis Instytut Hematologii i Transfuzjologii Napotykane ryzyko związane jest z: dawcami biorcami pracownikami jednostek służby krwi i jednostek służby zdrowia Program zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoZwiększenie bezpieczeństwa przetoczeń w Polsce przez wprowadzenie statusu kandydata na dawcę
ARTYKUŁ POGLĄDOWY Journal of Transfusion Medicine 2016, tom 9, nr 1, 1 5 Copyright 2016 Roche Diagnostics Polska Sp. z o.o. ISSN 1689 6017 Zwiększenie bezpieczeństwa przetoczeń w Polsce przez wprowadzenie
Bardziej szczegółowoTRALI - nowe aspekty klasyfikacji
TRALI - nowe aspekty klasyfikacji Małgorzata Uhrynowska Zakład Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej muhrynowska@ihit.waw.p l tel: 22 3496 668 TRALI (Transfusion Related Acute Lung Injury)
Bardziej szczegółowoBADANIA WIRUSÓW PRZENOSZONYCH PRZEZ KREW U DAWCÓW KRWI W POLSCE
PRZEGL EPIDEMIOL 2015; 69: 591-595 Problemy zakażeń Piotr Grabarczyk, Aneta Kopacz, Ewa Sulkowska, Dorota Kubicka-Russel, Maria Mikulska, Ewa Brojer, Magdalena Łętowska BADANIA WIRUSÓW PRZENOSZONYCH PRZEZ
Bardziej szczegółowo"Samowystarczalność Polski w zakresie zaopatrzenia w bezpieczną krew, jej składniki i produkty krwiopochodne na lata 2005-2008".
Ministerstwo Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ PAŃSTWA Nazwa programu: "Samowystarczalność Polski w zakresie zaopatrzenia w bezpieczną krew, jej składniki i produkty krwiopochodne na lata 2005-2008".
Bardziej szczegółowoKrew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia.
Bezpieczeństwo krwi i jej składników 1 Krew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia. 2 40-70% powikłań i błędów związanych z transfuzją stanowią
Bardziej szczegółowoIga Niczyporuk II rok licencjat
Iga Niczyporuk II rok licencjat jeden z płynów ustrojowych w organizmie człowieka, którego objętość wynosi ok. 5 5,5 litrów. Krew spełnia czynności transportowe, dostarcza do tkanek tlen i substancje odżywcze,
Bardziej szczegółowoGospodarka krwią w szpitalu w wymiarze ekonomicznym
Gospodarka krwią w szpitalu w wymiarze ekonomicznym Bogusław Grabowski Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu W procesie leczenia krwią można wyróżnić kilka obszarów 1. Medyczny - wskazania
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA. Elżbieta Ćwikowska, Izabela Michalczak, Karolina Stasik-Pierechod, Danuta Pruszkowska, Barbara Wyrwińska, Małgorzata Szafran
PRACA ORYGINALNA Journal of Transfusion Medicine 2010, tom 3, nr 2, 55 61 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1689 6017 Badania technikami biologii molekularnej wirusów zapalenia wątroby typu B i typu C oraz
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoWYCIECZKA DO LABORATORIUM
WYCIECZKA DO LABORATORIUM W ramach projektu e-szkoła udaliśmy się do laboratorium w Krotoszynie na ul. Bolewskiego Mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kierowniczką laboratorium Panią Hanną Czubak Oprowadzała
Bardziej szczegółowoHonorowym krwiodawcą moŝe zostać kaŝda zdrowa osoba w wieku od 18-65 lat.
WyŜsza Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku mając na uwadze działania prozdrowotne wśród społeczności akademickiej oraz ich aktywność na rzecz społeczności lokalnej przystąpiła do współpracy
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2019 r. w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2020 r.
Proje kt z dnia 23 maja 2019 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2019 r. w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2020 r. Na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 22 sierpnia
Bardziej szczegółowoNowoczesne techniki stosowane w preparatyce. Monika Słomczyńska Nazimek Dział Preparatyki RCKiK Kraków
Nowoczesne techniki stosowane w preparatyce Monika Słomczyńska Nazimek Dział Preparatyki RCKiK Kraków w składnikach krwi Inaktywacja redukcja biologicznych czynników chorobotwórczych (wirusy, bakterie,
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2013 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2013 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 200 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Należy
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1,5 ml roztworu zawiera: Immunoglobulinę ludzką przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 1000 j.m.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GAMMA anty-hbs 1000 Roztwór do wtrzykiwań Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby
Bardziej szczegółowoI. PROGRAM SZKOLENIA SPECJALIZACYJNEGO
Program specjalizacji przygotował zespół ekspertów 1) Prof. dr hab. n. med. Piotr Marek Radziwon konsultant krajowy w dziedzinie transfuzjologii klinicznej - Przewodniczący Zespołu 2) Dr n. med. Dioniza
Bardziej szczegółowoS T A T U T REGIONALNEGO CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA. w Raciborzu. Rozdział I Nazwa, siedziba, obszar działania
Załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia13 sierpnia.2004 r. (poz. 91) S T A T U T REGIONALNEGO CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA w Raciborzu Rozdział I Nazwa, siedziba, obszar działania 1.
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zakaŝeń wirusowych wykrywanych w RCKiK w Bydgoszczy w latach
PRACA ORYGINALNA Original Article Acta Haematologica Polonica 2011, 42, Nr 3, str. 549 557 MAŁGORZATA MAJKOWSKA Epidemiologia zakaŝeń wirusowych wykrywanych w RCKiK w Bydgoszczy w latach 2000-2009 Epidemiology
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi
Dz.U.05.79.691 2007.11.15 zm. Dz.U.07.212.1568 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z dnia
Bardziej szczegółowoImmunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 200 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Należy
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK Nr 1 KRYTERIA KWALIFIKOWANIA DAWCÓW DO ODDAWANIA KRWI PEŁNEJ I JEJ SKŁADNIKÓW
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z dnia 9 maja 2005 r.) Na podstawie art. 16 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 1000 Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Roztwór do wstrzykiwań Należy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIZACYJNY. Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie
REGULAMIN ORGANIZACYJNY Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie ustalony przez Dyrektora Regionalnego Centrum na podstawie: art. 23 i 24 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności
Bardziej szczegółowoKryteria kwalifikowania dawców do oddawania krwi pełnej i jej składników
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2005 r. Załącznik nr 1 Kryteria kwalifikowania dawców do oddawania krwi pełnej i jej składników 1. Kryteria dopuszczenia dawców do oddawania
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2018 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2018 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2015 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2015 roku Aneks obowiązuje od 21 października 2015 roku SPIS
Bardziej szczegółowoProgram specjalizacji
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w LABORATORYJNEJ TRANSFUZJOLOGII MEDYCZNEJ Program podstawowy Program przygotował zespół ekspertów Doc. dr hab. Magdalena Łętowska Prof.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PORZĄDKOWY ( WYPIS )
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA im. dr Konrada Vietha W RADOMIU 26-612 Radom ul. B. Limanowskiego 42 REGULAMIN PORZĄDKOWY ( WYPIS ) DROGA DAWCY W RCKiK RADOM - SCHEMAT Gabinet Lekarski
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi
Dz.U.05.79.691 2007-11-15 zm. Dz.U.2007.212.1568 1 2010-02-02 zm. Dz.U.2010.7.50 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA
DIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA PACJENTÓW W OKRESIE OKOŁOPRZESZCZEPOWYM Katarzyna Popko Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego WUM ZASADY DOBORU DAWCÓW KOMÓREK KRWIOTWÓRCZYCH
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zakażenia HIV na przykładzie dawców RCKiK we Wrocławiu
ARTYKUŁ poglądowy Journal of Transfusion Medicine 2015, tom 8, nr 4, 162 167 Copyright 2015 Roche Diagnostics Polska Sp. z o.o. ISSN 1689 6017 Epidemiologia zakażenia HIV na przykładzie dawców RCKiK we
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 13 lutego 2004 r.
Dz.Urz.MZ.04.2.16 2004.06.29 zm. Dz.Urz.MZ.04.5.57 1 2005.12.30 zm. Dz.Urz.MZ.05.18.98 1 2006.07.01 zm. Dz.Urz.MZ.06.10.52 1 ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 13 lutego 2004 r. w sprawie nadania statutu
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2015 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2015 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
BEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW Krew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia. 40-70% powikłań i błędów związanych z transfuzją
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 27 marca 2017 r. Poz. 646 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 7 marca 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 27 marca 2017 r. Poz. 646 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 7 marca 2017 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących systemu zapewnienia
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG Od 01 maja 2018 roku Obowiązuje od: 01 maja 2018 roku Strona 1 / 6 SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) DECYZJE
19.7.2019 PL L 193/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) DECYZJE DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2019/1244 z dnia 1 lipca 2019 r. zmieniająca decyzję 2002/364/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących
Bardziej szczegółowoZobacz, czy moŝesz oddać krew?
Zobacz, czy moŝesz oddać krew? Bezwzględne przeciwwskazania do oddania krwi cięŝkie choroby układu: krąŝenia, pokarmowego, nerwowego, oddechowego, moczowego, zakaŝenie chorobami zakaźnymi (np. HIV, Ŝółtaczka,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoRozszerzona ankieta epidemiologiczna (10.1) Informacja o ankiecie:
Ankieta 10.4. Ankieta służąca do analizy potencjalnych źródeł zakażenia u dawców niedawno zakażonych HCV, HBV i HIV (dawcy wielokrotni oraz zakażeni w tzw. okienku serologicznym ) opracowana przez Zakład
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2016 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2016 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoKrew i jej składniki zasady otrzymywania.
Krew i jej składniki zasady otrzymywania. Krew pełna jest to krew pobrana od zdrowych dawców do sterylnych pojemników z apirogennym płynem konserwującym. Jednostka krwi pełnej to 450 ml krwi pełnej ± 10%
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników 1)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej ) z dnia 6 maja 207 r. (Dz.U. z 207 r. poz. 026) Na podstawie art. 2 ust. 7 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoo krew dostarcza tkankom tlen (bierze udział w oddychaniu), w składniki energetyczne, mineralne, witaminy, hormony,
Co to jest krew Krew płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi i osocza (plazmy). Krew spełnia wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka: krwinki czerwone - są
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIZACYJNY. Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie
REGULAMIN ORGANIZACYJNY Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie ustalony przez Dyrektora Regionalnego Centrum na podstawie: art. 23 i 24 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko matki: PESEL matki dziecka: Umowa nr:.. WYPEŁNIA MATKA:
KWESTIONARIUSZ (dane zawarte w niniejszym kwestionariuszu są objęte tajemnicą lekarską i służą do kwalifikacji matki dziecka do pobrania krwi pępowinowej) Pytania zawarte w Kwestionariuszu powstały min.
Bardziej szczegółowoOrganizacja publicznej służby krwi w Rzeczpospolitej Polskiej i organizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych
Organizacja publicznej służby krwi w Rzeczpospolitej Polskiej i organizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych Podstawa prawna działania jednostek organizacyjnych publicznej służby
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 26 maja 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 16 maja 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 maja 207 r. Poz. 026 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA ) z dnia 6 maja 207 r. w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania
Bardziej szczegółowoMagdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytut Transplantologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytut Transplantologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Ryzyko przeniesienia choroby od dawcy do biorcy przeszczepu Zakażenia bakteryjne,
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
BEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW Krew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia. 40-70% powikłań i błędów związanych z transfuzją
Bardziej szczegółowoTRALI DLACZEGO NIE DOTYKA WSZYSTKICH CHORYCH PO MASYWNYM PRZETOCZENIU PREPARATÓW KRWI?
TRALI DLACZEGO NIE DOTYKA WSZYSTKICH CHORYCH PO MASYWNYM PRZETOCZENIU PREPARATÓW KRWI? JOWITA BIERNAWSKA ZAKOPANE 2015 PRZETOCZENIE PREPARATÓW KRWI MOŻE RATOWAĆ ŻYCIE Masywna transfuzja: 70ml/kg 1objętość
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1
Szkolenie pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników. Dz.U.07.06 z dnia 07.05.6 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 6 maja 07 r. Wejście w życie: 7 czerwca 07 r. ROZPORZĄDZENIE
Bardziej szczegółowo- Human. - Immunodeficenc. - Virus. (ludzki) (upośledzenie odporności immunologicznej) (wirus)
H I V - Human (ludzki) - Immunodeficenc (upośledzenie odporności immunologicznej) - Virus (wirus) Drogi zakaŝenia HIV Kontakt zakaŝonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby niezakaŝonej, np. uŝywanie tej
Bardziej szczegółowoPraktyczne konsekwencje wprowadzenia badań DNA HBV u dawców krwi
PRACA POGLĄDOWA Review Article Acta Haematologica Polonica 2009, 40, Nr 1, str. 45 54 PIOTR GRABARCZYK, GRZEGORZ LISZEWSKI, MARIA MIKULSKA, ANETA KOPACZ, MAGDALENA ŁĘTOWSKA, EWA BROJER, GRUPA BADAWCZA
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
Szkolenie pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej. Dz.U.207.026 z dnia 207.05.26 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 26 maja 207 r. Wejście w życie: 27 czerwca 207 r. ROZPORZĄDZENIE
Bardziej szczegółowoM I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia 2016 r. w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2017 r.
Projekt z dnia 20 maja 2016 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia 2016 r. w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2017 r. Na podstawie art. 19 ust.
Bardziej szczegółowoDYREKTYWA KOMISJI 2004/33/WE. z dnia 22 marca 2004 r.
1 DYREKTYWA KOMISJI 2004/33/WE z dnia 22 marca 2004 r. wykonująca Dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie niektórych wymagań technicznych dotyczących krwi i składników krwi (Tekst
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 31 grudnia 2009 r.
Dziennik Ustaw Nr 7 862 Poz. 50 50 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 31 grudnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi
Bardziej szczegółowoc) biorca oznacza osobę, u której wykonano przetoczenie krwi lub składników krwi;
L 256/32 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 1.10.2005 DYREKTYWA KOMISJI 2005/61/WE z dnia 30 września 2005 r. wykonująca dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymogów dotyczących
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B (ICD-10 D 66, D 67)
Załącznik B.15. ZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B (ICD-10 D 66, D 67) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY Kwalifikacji świadczeniobiorców do terapii pierwotnej i wtórnej
Bardziej szczegółowoWYROK z dnia 11 lutego 2013 r.
Sygn. akt: KIO 185/13 Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: WYROK z dnia 11 lutego 2013 r. Przewodniczący: Małgorzata Rakowska Protokolant: Radosław Cwyl po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2013
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI
KWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI DO UMOWY nr PL sporządzonej dnia na usługę kwalifikacji i preparatyki oraz przechowywania Materiału biologicznego Kwestionariusz dla Matki (Wypełnia Matka wg swojej aktualnie
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 2 października 201 r. Poz. 118 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 października 201 r. w sprawie wymagań zdrowotnych dla kandydata na dawcę
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Przepisy ogólne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie określenia sposobu i organizacji leczenia krwią w zakładach opieki zdrowotnej, w których przebywają pacjenci ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami
Bardziej szczegółowoMożliwość sumowania. świadczenie dedykowane do sumowania dla określonej JGP. kat. 1a. kat. 1b
Katalog świadczeń Możliwość sumowania Nazwa do 1 2 3 4 7 8 9 10 11 2 5.53.01.0000035 Implantacja portu naczyniowego 50 obejmuje koszt wyrobu medycznego (portu) 6 5.53.01.0000938 Plazmafereza lecznicza
Bardziej szczegółowoI. KRYTERIA DYSKWALIFIKACJI STAŁEJ DLA KANDYDATÓW NA DAWCÓW KRWI lub DAWCÓW KRWI ALLOGENICZNEJ oraz PRZECIWWSKAZANIA DO JEJ POBRANIA
KRYTERIA DYSKWALIFIKACJI STOSOWANE WOBEC KANDYDATÓW NA DAWCÓW KRWI LUB DAWCÓW KRWI DO POBIERANIA KRWI PEŁNEJ I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ PRZECIWWSKAZANIA DO ICH POBRANIA F-DKPK-8.2-01 wydanie 2 z 02-11-2017
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-d 50 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum anti-d Immunoglobulina ludzka anty-d Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
Dz.U.2005.79.691 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi Na podstawie art. 16 ustawy z dnia 22 sierpnia
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI
KWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI DO UMOWY nr sporządzonej dnia na usługę kwalifikacji, preparatyki i przechowywanie Materiału biologicznego Kwestionariusz dla Matki (Wypełnia Matka wg swojej aktualnie
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Wirusologia
5650 Wirus cytomegalii - przeciwciała Mikrobiologia - Wirusologia 3 próbki płynnego ludzkiego osocza (>0,7 ml). Przeciwciała przeciwko CMV całkowite, klasy: IgG, IgM, IgG awidność i komentarz 5635 Wirus
Bardziej szczegółowoKTO ODDAJE KREW - OKAZUJE SERCE
Krew i jej składniki: Krew jest tkanką płynną, która krąży w naczyniach krwionośnych. Stanowi 8% całej masy ciała i jest zbudowana z części płynnej, czyli osocza oraz wyspecjalizowanych komórek czyli czerwonych
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-d 150 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum anti-d Immunoglobulina ludzka anty-d Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoNIE przyjmuje Pani jakiekolwiek leki w sposób przewlekły? NIE chorym na AIDS. NIE nosicielem wirusa HIV?
28A Załącznik nr 1 do Umowy numer PL z dnia na usługę profilaktyczno-terapeutyczną polegającą na kwalifikacji i preparatyce krwi pępowinowej oraz przechowywaniu komórek macierzystych. Kwestionariusz dla
Bardziej szczegółowoNA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 177/2013 z dnia 8 lipca 2013 r. o projekcie programu Krzewienie idei krwiodawstwa na terenie Miasta Legionowo
Bardziej szczegółowoKrajowa Rada do spraw Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
1. t V.L R ^ VM Warszawie :BA! Warszawa, 29 marca 2013 roku 1 5. 2013 rdz, J ( f $ Szanowna Pani dr n. med. Grażyna Rogala - Pawelczyk Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych Naczelna Izba Pielęgniarek
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Wirusologia
5650 Wirus cytomegalii - przeciwciała Mikrobiologia - Wirusologia 3 próbki płynnego ludzkiego osocza (>0,7 ml). Przeciwciała przeciwko CMV całkowite, klasy: IgG, IgM, IgG awidność i komentarz 5635 Wirus
Bardziej szczegółowoOrganizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych
Organizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2017 r. w sprawie leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych
Bardziej szczegółowoPilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV. Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - epidemiologia i profilaktyka
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - epidemiologia i profilaktyka Rozpowszechnienie zakażeń HCV Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zakażeni HCV stanowią
Bardziej szczegółowoLista medycznych laboratoriów diagnostycznych, które uzyskały pozwolenie Ministra Zdrowia na prowadzenie działalności - stan na dzień r.
Lista medycznych laboratoriów diagnostycznych, które uzyskały pozwolenie Ministra Zdrowia na prowadzenie działalności - stan na dzień 30.06.2017 r. BIAŁYSTOK Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
Bardziej szczegółowoZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ
ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ Lek. med. Jacek Krajewski Praktyka Lekarza Rodzinnego Jacek Krajewski Seminarium Nowe perspektywy w leczeniu HCV znaczenie diagnostyki
Bardziej szczegółowoPROJEKT USTAWY O ZMIANIE USTAWY O PUBLICZNEJ SŁUŻBIE KRWI ODWRÓCONA TABELA ZGODNOŚCI
Lp. Przepis projektu ustawy Uzasadnienie wprowadzenia przepisu 1 Art. 1 pkt 1 ustawy o zmianie ustawy o publicznej służbie krwi: art. 1 otrzymuje brzmienie: Art. 1. Ustawa określa: 1) organizację i zadania
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
PL PL PL KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.1.2010 KOM(2010)3 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Tadeusz Robak
Prof. dr hab. Tadeusz Robak WYKŁAD INAUGURACYJNY PRZESZCZEPIANIE KOMÓREK KRWIOTWÓRCZYCH - NADZIEJE I RZECZYWISTOŚĆ Przeszczepianie komórek krwiotwórczych ma na celu całkowite zastąpienie układu krwiotwórczego
Bardziej szczegółowoZalecany Algorytm Poszukiwania i Doboru Niespokrewnionych Dawców Komórek Krwiotwórczych w okresie od 1 października 2018 r. do 30 września 2019 roku.
Nr sprawy: DPR-1/2018 Załącznik nr 4 Zalecany Algorytm Poszukiwania i Doboru Niespokrewnionych Dawców Komórek Krwiotwórczych w okresie od 1 października 2018 r. do 30 września 2019 roku. Algorytm dotyczy
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Wirusologia
Mikrobiologia - Wirusologia 5650 Wirus cytomegalii - przeciwciała (EQA 3 -sprawdzian zintegrowany) 3 próbki płynnego ludzkiego osocza (0,5 ml). Przeciwciała przeciwko CMV całkowite, klasy: IgG, IgM, IgG
Bardziej szczegółowoNorma ISO 9001/2008 w aspekcie akredytacji Ministerstwa
SYMPOZJUM CCJ "DOSKONALENIE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA" Norma ISO 9001/2008 w aspekcie akredytacji Ministerstwa mgr Agnieszka Goller Zakład Transfuzjologii Klinicznej Wojskowego Instytutu Medycznego KOŚCIELISKO,
Bardziej szczegółowoZASADY DOBORU KKP DLA BIORCÓW ZIMMUNIZOWANYCH W UKŁADZIE HLA.
ZASADY DOBORU KKP DLA BIORCÓW ZIMMUNIZOWANYCH W UKŁADZIE HLA. lek.jolanta Raś, mgr Joanna Flasza Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie Składnik krwi wyizolowany z krwi pełnej krwiodawcy
Bardziej szczegółowoS T R O N C.FORMULARZ ŚWIADOMEJ ZGODY NA OPERACJĘ. Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE G. DODATKOWA KARTA CODZIENNYCH OBSERWACJI H. KARTA ZNIECZULENIA
(podpis) LEKARZ PROWADZĄCY DATA Rp. ZALECENIA DLA PACJENTKI (data) DOKUMENTACJĘ INDYWIDUALNĄ ZEWNĘTRZNĄ OTRZYMAŁAM str. 12 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ZUS ZLA S. R. P. O. N. M. L. STATYSTYKA MEDYCZNA DOKUMENTACJĘ
Bardziej szczegółowoOryginał / Kopia nr. Data: Edycja V Str. 1 z 5
Edycja V Str. 1 z 5 Poprzednia edycja była opatrzona numerem SOP 04/DIT/03 E IV 1. Cel procedury Określenie jednoznacznych zasad zlecania, pobierania, transportu i przyjmowania immunohematologicznych wykonywanych.
Bardziej szczegółowoUMOWA NR NA UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH W ZAKRESIE BADAŃ IMMUNOLOGII TRANSFUZJOLOGICZNE, PREPARATYKI I WYDAWANIA SKŁADNIKÓW KRWI
Załącznik Nr 2 do SWK UMOWA NR NA UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH W ZAKRESIE BADAŃ IMMUNOLOGII TRANSFUZJOLOGICZNE, PREPARATYKI I WYDAWANIA SKŁADNIKÓW KRWI zawarta dnia w Zielonej Górze pomiędzy Regionalnym
Bardziej szczegółowoJeśli potrzebujesz dodatkowych informacji lub szukasz adresu Centrum Krwiodawstwa - znajdziesz je na stronie
Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji lub szukasz adresu Centrum Krwiodawstwa - znajdziesz je na stronie www.twojakrew.pl Jeśli chcesz zostać Honorowym Krwiodawcą i w ten sposób ratować zdrowie i życie
Bardziej szczegółowoSytuacja epidemiologiczna choroby meningokokowej w województwie
Sytuacja epidemiologiczna choroby meningokokowej w województwie śląskim w latach 07-. Analizie poddano zgłoszenia zachorowań na chorobę meningokokową w latach 07- na terenie województwa śląskiego. ZakaŜenia
Bardziej szczegółowoQConnect HIVRNA+ Kontrola pozytywna o niskiej zawartości. Naturalny HIV-1. Numery katalogowe 961240
Zastosowanie: QConnect HIVRNA+ jest przeznaczona do stosowania w oznaczeniach, których celem jest wykrycie RNA wirusa ludzkiego niedoboru odporności typu 1 (HIV-1) w ludzkim osoczu pochodzącym z donacji
Bardziej szczegółowo