Treści nauczania Klasa I

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z j. polskiego Treści nauczania Klasa I Temat Zagadnienia Treści Dom Epoka literacka: starożytność Starożytność jako fundament kultury europejskiej. Mitologia grecka i bogowie ich rola w starożytności i obecnie. Rola domu i rodziny w starożytności i współcześnie. Eposy Homera na przykładzie Odysei: cechy eposu, losy Odysa symbolem wędrówki człowieka przez życie (jako podróży i powrotu do domu). Motyw przewodni w Biblii. Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: notatka Współczesne nawiązania Nauka o języku: język a inne sposoby komunikacji czasownik Podstawowe cechy sztuki i architektury antyku (Partenon). Funkcja użytkowa i estetyczna różnych elementów antycznej świątyni. Sporządzanie różnego typu notatek. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Znaczenie i rola domu we współczesnym świecie oraz życiu ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Różne sposoby komunikacji: język, mowa ciała, znaki graficzne. Elementy komunikacji językowej: nadawca, odbiorca, komunikat, kontekst, kod. Formy osobowe i nieosobowe czasownika. Odmiana czasownika: osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby. Aspekt czasownika (czasowniki dokonane

2 Wzorce Radość życia Korzenie kultury: Ewangelia według św. Łukasza Miłosierny Samarytanin Epoka literacka: średniowiecze Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opis Współczesne nawiązania Nauka o języku: różne cele wypowiedzi strona czynna i bierna czasownika Korzenie kultury: mitologia Hermes i niedokonane). Reguły poprawnego używania czasowników. Motyw przewodni w Biblii. Średniowieczne wzorce osobowe: władca, rycerz, święty. Hierarchia świata w średniowieczu. Wiara w Boga jako najwyższa wartość w kulturze tego okresu. Ideał władcy na przykładzie kroniki Jana z Czarnkowa. Wzór rycerza w Pieśni o Rolandzie. Cechy świętego na przykładzie Kwiatków św. Franciszka z Asyżu. Podstawowe cechy sztuki średniowiecza. Wizerunek świętego i światopogląd ludzi średniowiecza w malarstwie (Paolo Uccello Święty Jerzy i smok). Sporządzanie opisu: przedmiotu, postaci, krajobrazu. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Znaczenie i rola wzorców osobowych we współczesnym świecie oraz życiu ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Główne funkcje wypowiedzi: informatywna, perswazyjna, ekspresywna, fatyczna. Stosowanie strony czynnej i biernej. Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie. Motyw przewodni w mitologii. Epoka literacka: renesans Renesansowy humanizm i jego przejawy. Wzorce osobowe w kulturze epoki: szlachcic ziemianin, humanista. Różne aspekty ludzkiego życia na przykładzie wybranych fraszek Jana

3 Niepokój i strach Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opis dzieła sztuki Współczesne nawiązania Nauka o języku: rozpoznawanie intencji wypowiedzi imiesłowy Korzenie kultury: Stary Testament Księga Mądrości Kochanowskiego. Podstawowe cechy sztuki renesansu. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie renesansowym na przykładzie Zabaw dziecięcych Pietera Bruegla. Sporządzanie opisu dzieła sztuki. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Doświadczanie radości życia we współczesnym świecie oraz w środowisku ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Główne intencje wypowiedzi: aprobata, prośba, przeprosiny, odmowa. Imiesłowy jako nietypowe formy czasownika. Rodzaje imiesłowów: przymiotnikowe (czynne, bierne), przysłówkowe (współczesne, uprzednie). Równoważnik zdania budowa i reguły stosowania. Motyw przewodni w Biblii. Epoka literacka: barok Motyw strachu w kulturze baroku. Obraz światopoglądu ludzi baroku na przykładzie wiersza Marność Daniela Naborowskiego i Sonetu X Johna Donne a. Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opis przeżyć wewnętrznych Współczesne nawiązania Podstawowe cechy sztuki baroku. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie barokowym (Juan de Valdés Leal In ictu oculi). Sporządzanie opisu przeżyć wewnętrznych (stanów, uczuć) własnych lub innej osoby. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Doświadczanie niepokoju i strachu we współczesnym świecie oraz w życiu

4 Charaktery Nauka o języku: język mówiony a język pisany rzeczownik Korzenie kultury: mitologia mit o Atenie i Arachne Epoka literacka: oświecenie Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: charakterystyka Współczesne nawiązania Nauka o języku: szukanie informacji i środowisku ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Cechy języka mówionego. Cechy języka pisanego. Podział rzeczowników: własne, pospolite, żywotne, nieżywotne, osobowe i nieosobowe. Rodzaj rzeczownika: męski, żeński, nijaki. Odmiana rzeczownika: przypadek, liczba (deklinacja). Temat fleksyjny końcówka. Rzeczowniki nieodmienne i kłopotliwe (wyjątki). Motyw przewodni w mitologii. Obraz człowieka w oświeceniu. Ideały oświeceniowe: nauka, rozum, tolerancja, wolność, wychowanie, poprawa świata. Funkcje sztuki w oświeceniu: dydaktyzm. Motywy i tematy oświeceniowe w wybranych bajkach Ignacego Krasickiego. Podstawowe cechy sztuki oświecenia. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie barokowym (Marcello Bacciarelli Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym). Rodzaje charakterystyki: charakterystyka postaci, autocharakterystyka, charakterystyka porównawcza, statyczna, dynamiczna. Sporządzanie charakterystyki. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Źródła wiedzy o języku: encyklopedie, słowniki, leksykony, czasopisma,

5 Miłość w różnych źródłach przymiotnik Korzenie kultury: Pierwszy List do Koryntian Hymn o miłości Epoka literacka: romantyzm Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opis sytuacji Współczesne nawiązania Nauka o języku: liczebnik publikacje naukowe, internet. Reguły powoływania się na źródła. Funkcja przypisów, indeksów, bibliografii oraz zasady ich sporządzania. Odmiana przymiotnika: przypadek, liczba i rodzaj. Stopniowanie przymiotników. Formy przymiotnika: krótkie, długie. Motyw przewodni w Biblii. Ideały romantyczne: nobilitacja uczuć, intuicji, duszy, świata nadprzyrodzonego, sił natury. Typ bohatera: bohater romantyczny. Motyw przewodni w wybranych utworach Adama Mickiewicza (Niepewność, Świtezianka) i w komedii Zemsta Aleksandra Fredry. Cechy ballady romantycznej na przykładzie Świtezianki Adama Mickiewicza. Podstawowe cechy sztuki romantyzmu. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie romantycznym (Caspar David Friedrich Mężczyzna i kobieta patrzący na księżyc). Sporządzanie opisu sytuacji. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Podział liczebników: główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe, nieokreślone. Odmiana liczebników w zależności od ich typu. Rodzaje liczebników: męskoosobowy i niemęskoosobowy. Reguły stosowania liczebników zbiorowych. Odmiana liczebników wielowyrazowych. Stosowanie cyfr w zapisie liczebników

6 Praca Natura Korzenie kultury: mitologia Hefajstos Epoka literacka: pozytywizm Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opowiadanie mowa niezależna i zależna Współczesne nawiązania Nauka o języku: korzystanie ze słowników zaimek Korzenie kultury: Stary Testament Księga Rodzaju Epoka literacka: Młoda Polska porządkowych. Prawidłowe zapisywanie dat i godzin. Motyw przewodni w mitologii. Rola pracy w pozytywizmie. Ideały pozytywistów: praca, postęp, nauka, rozwój techniki, kształcenie społeczeństwa. Wzorzec osobowy w epoce: człowiek pracujący, zamożny. Motywy i tematy pozytywistyczne w wybranych utworach z epoki (Eliza Orzeszkowa A b c, Charles Dickens Dawid Copperfield). Podstawowe cechy sztuki pozytywizmu. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie pozytywistycznym (Aleksander Gierymski Piaskarze). Sporządzanie opowiadania. Reguły stosowania mowy niezależnej i zależnej. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Znaczenie i rola pracy we współczesnym świecie oraz środowisku ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Typy słowników: słowniki ogólne, słowniki szczegółowe. Budowa słowników. Podział zaimków: rzeczowne, przymiotne, liczebne, przysłowne. Odmiana zaimków w zależności od typu. Formy zaimków: krótkie, długie. Reguły zapisywania zaimków wielką literą ze względów grzecznościowych. Motyw przewodni w Biblii. Rola natury w Młodej Polsce. Ideały twórców Młodej Polski: natura jako źródło inspiracji, odwoływanie się

7 Nadzieja Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Forma wypowiedzi: opowiadanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych Współczesne nawiązania Nauka o języku: grzeczność w języku przysłówek różnice między przyimkiem a spójnikiem Korzenie kultury: mitologia Prometeusz Epoka literacka: współcześnie do intuicji i sfery uczuć, nawiązania do tradycji romantyków, utrwalanie ulotnych doznań i refleksji. Cechy poezji młodopolskiej: wyrażanie indywidualnych przeżyć, symbolizm, bogactwo środków stylistycznych, muzyczność wiersza. Motywy i tematy młodopolskie w wybranych wierszach z epoki (Leopold Staff Upojenie, Kazimierz Przerwa-Tetmajer Schnąca limba). Podstawowe cechy sztuki Młodej Polski. Impresjonizm i symbolizm. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie młodopolskim (Józef Mehoffer Dziwny ogród). Sporządzanie opowiadania z elementami opisu przeżyć wewnętrznych. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Znaczenie i rola natury we współczesnym świecie oraz życiu ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Znaczenie grzecznego sposobu porozumiewania się. Formy grzecznościowe. Stopniowanie przysłówków: proste regularne, proste nieregularne, opisowe. Przyimki proste, złożone. Wyrażenia przyimkowe. Pisownia z lub s na początku przyimków złożonych. Spójnik. Motyw przewodni w mitologii. Cechy współczesności, przemiany i zjawiska społeczne, polityczne, gospodarcze, kulturowe. Podstawowe cechy współczesnej sztuki i literatury.

8 Pojęcia występujące w klasie I Omówienie dzieła sztuki związanego z epoką literacką Nauka o języku: partykuła i wykrzyknik pisanie partykuły nie z różnymi wyrazami Kultura masowa i jej produkty. Motywy i tematy w wybranych utworach współczesnych (poezja, dramat, manifest, proza). Zmiany światopoglądowe w niepodległej Polsce. Nowe grupy poetyckie: Skamandryci, futuryści. Różne wariacje motywu przewodniego w literaturze współczesnej, w tym w utworach bliskich uczniom. Znaczenie i rola nadziei w życiu ucznia. Interpretacja utworów literackich, w których pojawia się motyw przewodni. Konteksty potrzebne do zrozumienia i interpretacji utworu. Podstawowe cechy sztuki współczesnej. Funkcjonowanie motywu przewodniego w malarstwie współczesnym (Tamara Łempicka Autoportret w zielonym bugatti). Funkcje partykuły. Funkcje wykrzyknika. Reguły pisowni partykuły nie z różnymi wyrazami. Historia i kultura: humanizm, optymizm, dydaktyzm, tolerancja, impresjonizm, symbolizm, rewolucja informatyczna, kultura masowa. Literatura: podmiot mówiący (osoba mówiąca w wierszu), narrator, narracja pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa, świat przedstawiony, wiersz sylabiczny, symbol, koncept, puenta, morał, alter ego, monolog, dialog, didaskalia, epika, liryka, tragedia, komedia, komizm, sentencja, realizm, liryka bezpośrednia, liryka pośrednia, fabuła, mit, mitologia, przypowieść (parabola), epos, dziennik, reportaż, powieść fantasy, wywiad, kronika, epos rycerski, fraszka, bajka, satyra polityczna, science fiction, sonet, komiks, hymn, ballada, dramat, nowela, opowiadanie, powieść realistyczna, słuchowisko. Środki stylistyczne: metafora, pytanie retoryczne, apostrofa, archaizm, przerzutnia, neologizm, alegoria. Sztuka: gotyk, harmonia, perspektywa, światłocień. Lektury

9 Biblia: opis stworzenia świata i człowieka z Księgi Rodzaju, przypowieść ewangeliczna, hymn św. Pawła o miłości wybrane mity greckie, np. mit o Hermesie, mit o Arachne Homer Odyseja Pieśń o Rolandzie J. Kochanowski wybrane fraszki, np. Na lipę, Na dom w Czarnolesie, Na zachowanie, O doktorze Hiszpanie, Do Hanny I. Krasicki wybrane bajki, np. Szczur i kot, Lew i zwierzęta, Malarze, Syn i ojciec A. Mickiewicz wybrana ballada, np. Świtezianka A. Fredro Zemsta wybrana nowela, np. E. Orzeszkowa A...b...c, B. Prus Kamizelka wybrane wiersze z literatury współczesnej, np. K. Wierzyńskiego, J. Tuwima, Cz. Miłosza, ks. J. Twardowskiego, W. Szymborskiej wybrany utwór podejmujący tematykę Holokaustu, np. opowiadanie I. Fink Próg A. de Saint-Exupéry Mały Książę wybrana młodzieżowa powieść obyczajowa, np. M. Musierowicz Opium w rosole wybrany utwór fantasy, np. J.R.R. Tolkien Drużyna Pierścienia wybrana powieść współczesna z literatury światowej, np. E.E. Schmidt Oskar i pani Róża wybór publicystyki z prasy i innych środków społecznego przekazu wybrany komiks, np. Star Wars. Mroczne czasy Ryszard Kapuściński wybrany utwór, np. Imperium, Heban Umiejętności odbiorcze i nadawcze Słuchanie i czytanie Uczeń powinien: odbierać komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych 1, rozróżniać informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie, odróżniać informacje o faktach od opinii, rozpoznawać intencje wypowiedzi (aprobata, dezaprobata, negacja, prowokacja), reagować na wypowiedź odpowiednio do treści i nadawcy, rozpoznawać wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym, dostrzegać w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji, porządkować informacje w zależności od ich funkcji w przekazie, poprawnie czytać na głos, wyszukiwać w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytować odpowiednie fragmenty tekstu, rozumieć znaczenia dosłowne, przenośne i symboliczne obecne w tekstach pisanych, 1 Grubszym drukiem zaznaczono treści pochodzące z podstawy programowej.

10 rozpoznawać różnice między fikcją a kłamstwem, określać funkcje elementów charakterystycznych dla danego tekstu, odnajdywać w tekście treści poznawcze, rozpoznawać wypowiedź argumentacyjną, wskazywać tezę, argumenty i wnioski, oceniać wartość i wiarygodność tekstu, rozróżniać gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne, sprawnie korzystać ze słowników i wydawnictw encyklopedycznych. Tworzenie wypowiedzi (mówienie i pisanie) Uczeń powinien: rozróżniać sytuacje mówienia oficjalne i nieoficjalne, znać główne zasady nawiązywania i podtrzymywania rozmowy, dążyć do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobierać synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści, wyrażać intencje przez stosowanie językowych i pozajęzykowych środków wyrazu, kształtować wypowiedź odpowiednio do sytuacji i słuchacza (słuchaczy), odróżniać wypowiedź udaną od nieudanej, poprawnie recytować, uczestniczyć w dyskusji, przyjmując poglądy innych lub polemizując z nimi, uzasadniać własne zdanie, stosować zasady etykiety językowej, przestrzegać zasad etyki mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, tworzyć następujące wypowiedzi pisemne: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, opis zwykłych przedmiotów, opis dzieła sztuki, charakterystykę postaci literackiej, filmowej, rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu, ze zdarzenia z życia, rozprawkę, podanie, życiorys, CV, list motywacyjny, dedykację, dokonywać redakcji swojego tekstu. Edukacja literacko-kulturowa Analiza tekstu literackiego Uczeń powinien: opisywać odczucia, które budzi w nim dzieło, rozpoznawać problematykę utworu, przedstawiać najistotniejsze treści dzieła, charakteryzować postać mówiącą w utworze, dostrzegać związek między formą a treścią utworu, rozpoznawać podstawowe formy podawcze: opis, opowiadanie, dialog, monolog, omawiać funkcje elementów konstrukcyjnych utworu, wskazywać funkcje użytych w utworze środków stylistycznych, rozpoznawać odmiany gatunkowe literatury popularnej, odróżniać realizm od fantastyki,

11 rozróżniać podstawowe sposoby kreacji świata przedstawionego, rozróżniać rodzaje i podstawowe gatunki literackie. Analiza innych tekstów kultury Uczeń powinien: uwzględniać specyfikę tekstów kultury przynależnych do innych rodzajów sztuki niż literatura, analizować na poziomie podstawowym: proste i złożone znaki ikoniczne, widowiska teatralne, filmy fabularne i dokumentalne, utwory muzyczne i słowno-muzyczne, dostrzegać związki między utworem literackim a innymi tekstami kultury. Interpretacja tekstów literackich i innych tekstów kultury Uczeń powinien: rozpoznawać i rekonstruować podstawowe sensy utworu, przedstawiać propozycję odczytania tekstu i ją uzasadnić, uwzględniać w interpretacji potrzebne konteksty, stawiać i weryfikować hipotezy dotyczące treści utworu, rekonstruować system wartości wpisany w dzieło, oceniać wartość utworu, wskazywać w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych. Rozumienie procesu historycznoliterackiego Uczeń powinien: rozróżniać pojęcia dziedzictwa kulturowego i tradycji, dostrzegać rolę tradycji antycznej i biblijnej, rozumieć pojęcie epoki w dziejach kultury, rozpoznawać podstawowe cechy charakterystyczne dla różnych epok, sytuować epoki na osi czasu. Wartości i wartościowanie Uczeń powinien: rozpoznawać wartości etyczne, estetyczne i poznawcze w tekstach kultury, określać podobieństwa i różnice wartości własnych i wartości wyznawanych w bliższym i dalszym środowisku społecznym, rozpoznawać wartości i symbole kluczowe dla tożsamości europejskiej i narodowej, oceniać wartość obserwowanych zjawisk kultury. Edukacja językowa

12 Uczeń powinien: znać i rozumieć podstawowe pojęcia dotyczące znaczeń wyrazów, znać mechanizm upodobnień fonetycznych i rozumieć jego znaczenie dla wymowy i pisowni, rozpoznawać w zdaniach części mowy i zdania, rozumieć ich funkcje w tekście, stosować w zdaniach i w związkach składniowych poprawne formy odmiennych części mowy, rozróżniać rodzaje zdań i ich funkcje w wypowiedzi, wykorzystywać wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych, rozróżniać słowotwórczą i fleksyjną budowę wyrazów, rozumieć pojęcie stylu, rozpoznawać podstawowe style funkcjonalne, dostrzegać zróżnicowanie słownictwa rozpoznawać słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu, rozumieć ich funkcję w tekście, rozpoznawać cechy języka swojego regionu, rozróżniać normę językową wzorcową oraz użytkową i stosować się do nich, sprawnie posługiwać się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; znać granice stosowania slangu młodzieżowego. Edukacja medialna Uczeń powinien: dostrzegać i rozpoznawać podstawowe funkcje przekazu medialnego, rozumieć specyfikę stylistyczną i kompozycyjną tekstów należących do różnych mediów, rozpoznawać podstawowe rodzaje tekstów medialnych, sprawnie korzystać z podstawowych form przekazu medialnego (w tym audiowizualnych i interaktywnych), oceniać wartość i wiarygodność tekstu medialnego. Samokształcenie Uczeń powinien: odpowiednio planować działania, aby osiągać wyznaczone cele, samodzielnie docierać do informacji w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych, stosować zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukiwać w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji, korzystać ze słowników: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich, w formie książkowej i elektronicznej.

13 Powyższe umiejętności oceniane są zgodnie z ogólnymi wymaganiami na poszczególne stopnie zawartymi w V lit. h Statutu Szkoły oraz według procentowego przeliczania wiedzy i umiejętności na poszczególne stopnie zapisanego w V lit. b p. 13 Statutu Szkoły: - dopuszczający: 31% - 50% - dostateczny: 51% - 75% - dobry: 76% - 90% - bardzo dobry: % - celujący: 100% plus zadanie wykraczające poza zakres wymagań edukacyjnych lub sukces w konkursie polonistycznym. Zakładane osiągnięcia uczniów wg poziomów umiejętności odbiorcze słuchanie, umiejętności odbiorcze czytanie, tworzenie wypowiedzi mówienie, tworzenie wypowiedzi pisanie, odbiór utworów literackich, odbiór innych tekstów kultury, umiejętności językowe, odbiór różnych mediów, samokształcenie. Umiejętności odbiorcze słuchanie Poziom podstawowy rozumie słuchaną wypowiedź, dostrzega różne cele i intencje wypowiedzi, ocenia wypowiedź pod względem etycznym (prawda, kłamstwo, manipulacja, agresja językowa), poprawnie odczytuje przekazy niewerbalne, rozpoznaje wypowiedzi emocjonalne i perswazyjne, odróżnia wypowiedź udaną od nieudanej. Poziom wyższy dostrzega w wypowiedziach różne konteksty, odwołania i aluzje, krytycznie ocenia wypowiedzi perswazyjne, reklamowe, manipulację, rozumie ironię w wypowiedziach, dostrzega funkcję estetyczną komunikatów mówionych i czytanych.

14 Umiejętności odbiorcze czytanie Poziom podstawowy płynnie głośno czyta z odpowiednią artykulacją, akcentem i intonacją, dość szybko czyta cicho różne teksty, rozumie dosłowne znaczenie tekstu, wyszukuje w tekście potrzebne informacje, w tekstach argumentacyjnych wyróżnia tezę i argumenty. Poziom wyższy czyta cicho w szybkim tempie, rozumie bardziej skomplikowane teksty informacyjne, np. artykuły popularnonaukowe, ocenia wartość poznawczą tekstu, w tekstach argumentacyjnych dostrzega argumenty nieprawdziwe. Tworzenie wypowiedzi mówienie Poziom podstawowy mówi na temat, precyzyjnie się wysławia, świadomie dobiera synonimy i antonimy, nawiązuje i prowadzi rozmowę na różne tematy, nazywa własne uczucia i wrażenia, formułuje wypowiedzi o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, przestrzega zasad kultury i etykiety językowej, poprawnie recytuje wiersze i fragmenty prozy, uczestniczy w dyskusji, używa odpowiednich argumentów. Poziom wyższy wygłasza dłuższe wypowiedzi na zadany temat, wyraża swoje opinie i sądy ze świadomością odpowiedzialności za słowo, wypowiada się w sytuacjach oficjalnych, inicjuje i podsumowuje dyskusję, używa kontrargumentów. Tworzenie wypowiedzi pisanie Poziom podstawowy pisze na temat i zgodnie z celem wypowiedzi, pisze poprawnie pod względem kompozycyjnym, stylistycznym, ortograficznym i interpunkcyjnym,

15 tworzy przewidziane w treściach nauczania formy wypowiedzi, przygotowuje się na piśmie do dłuższej wypowiedzi ustnej. Poziom wyższy przekształca różne teksty, w swoich wypowiedziach świadomie stosuje swój indywidualny styl, redaguje własny tekst, dostrzega w nim błędy i je poprawia. Odbiór utworów literackich Poziom podstawowy rozróżnia rodzaje i podstawowe gatunki literackie, analizuje i interpretuje utwory literackie, rozumie znaczenia dosłowne, przy pomocy nauczyciela dociera do znaczeń przenośnych i symbolicznych, wyróżnia w utworze środki stylistyczne, dostrzega i analizuje różne konteksty, np. biograficzny, historyczny, rozumie pojęcie dziedzictwa kulturowego i tradycji, dostrzega rolę tradycji antycznej i biblijnej, rozpoznaje podstawowe idee charakterystyczne dla różnych epok. Poziom wyższy stawia i weryfikuje hipotezy dotyczące treści utworu, dostrzega związek między użytymi w tekście literackim środkami stylistycznymi a jego znaczeniem, samodzielnie odczytuje znaczenia przenośne i symboliczne, nazywa cechy literatury danej epoki, sprawnie posługuje się terminologią z zakresu literatury podczas interpretacji utworu, dostrzega związki między utworem literackim a innymi tekstami kultury, ocenia samodzielnie wartość utworu. Odbiór innych tekstów kultury Poziom podstawowy dostrzega cechy charakterystyczne różnych rodzajów sztuki, zna główne pojęcia związane z określonym rodzajem sztuki, odczytuje podstawowe znaczenia tekstów kultury, opisuje wrażenia, które budzi w nim dzieło sztuki.

16 Poziom wyższy formułuje własne oceny dzieła sztuki i uzasadnia swoje stanowisko, wykorzystuje przy odczytywaniu tekstów kultury wiedzę z różnych dziedzin, np. z historii. Umiejętności językowe Poziom podstawowy opanował treści z zakresu fleksji, składni, słowotwórstwa i słownictwa, wykorzystuje wiedzę z nauki o języku podczas budowania własnych wypowiedzi, posługuje się związkami frazeologicznymi, powiedzeniami i przysłowiami, tworzy teksty zgodne z normą wzorcową i użytkową, posługuje się polszczyzną oficjalną i nieoficjalną, dostrzega różne rodzaje języka polskiego. Poziom wyższy wykorzystuje wiedzę z zakresu nauki o języku podczas redagowania swoich tekstów, samodzielnie modyfikuje i przekształca różne wypowiedzi, zamieniając szyk wyrazów, stosując różne rodzaje zdań. Odbiór różnych mediów Poziom podstawowy rozpoznaje podstawowe funkcje przekazu medialnego, sprawnie korzysta z podstawowych form przekazu medialnego (prasa, radio, telewizja, internet), odróżnia fakty od opinii. Poziom wyższy ocenia wartość i wiarygodność tekstu medialnego. Samokształcenie Poziom podstawowy planuje swoją pracę tak, aby dotrzymać wyznaczonych terminów, samodzielnie dociera do informacji,

17 korzysta z encyklopedii, słownika ortograficznego i słownika języka polskiego. Poziom wyższy sam wyznacza sobie cele i potrafi je zaplanować i zrealizować, potrafi funkcjonalnie wykorzystać zdobytą wiedzę podczas realizacji wyznaczonego zadania, korzysta z różnych słowników języka polskiego, np. słownika poprawnej polszczyzny. Wymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie drugiej Umiejętności oceniane na lekcjach języka polskiego w klasie II: Czytanie różnych tekstów kultury (rozumianych jako wszelkie wytwory kultury materialnej i duchowej człowieka, podlegające odczytaniu i interpretacji, zwłaszcza teksty kultury należące do polskiego dziedzictwa kulturowego; w tym źródła historyczne) Tworzenie własnego tekstu czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy odróżnia fakty od opinii, prawdę historyczną od fikcji dostrzega perswazję, manipulację, wartościowanie wyszukuje informacje zawarte w różnych tekstach kultury (w szczególności w tekstach literackich, publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, ilustracjach, mapach, tabelach, diagramach, wykresach, schematach) dostrzega środki wyrazu typowe dla tekstów literackich, tekstów publicystycznych i określa ich funkcje odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, biograficzny, filozoficzny, religijny, literacki, plastyczny, muzyczny, regionalny wyjaśnia zależności między różnymi rodzajami tekstów kultury (plastyką, muzyką, literaturą) dostrzega wartości wpisane w teksty kultury

18 (redagowanie określonych form wypowiedzi) Mówienie Przestrzeganie zasad ortograficznych buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: charakterystyka opis przeżyć wewnętrznych sprawozdanie rozprawka recenzja (książki, filmu, spektaklu teatralnego) wywiad posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym formułuje, porządkuje i wartościuje argumenty uzasadniające stanowisko własne lub cudze analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury dokonuje celowych operacji na tekście: streszcza, rozwija, przekształca stylistycznie wypowiada się na temat związków między kulturą rodzimą a innymi kręgami kulturowymi formułuje problemy, podaje sposoby ich rozwiązania, wyciąga wnioski, wypowiada się na temat sytuacji problemowej przedstawionej w tekstach kultury formułuje następujące rodzaje wypowiedzi ustnych: opowiadanie twórcze i odtwórcze przemówienie dba o spójność, poprawność językową i płynność wypowiedzi stara się zainteresować sposobem mówienia pisze poprawnie pod względem

19 Znajomość treści lektur obowiązkowych i uzupełniających Znajomość zagadnień z zakresu nauki o języku i frazeologii ortograficznym (w tym dyktanda), stosując w praktyce poznane zasady ortograficzne korzysta ze słownika ortograficznego czyta lektury obowiązkowe i uzupełniające wykazuje się znajomością treści i zagadnień zawartych w lekturach bierze czynny udział w omawianiu utworów wykorzystuje w praktyce wiedzę dotyczącą wybranych zagadnień z zakresu nauki o języku wyjaśnia znaczenia wybranych związków frazeologicznych stosuje w wypowiedziach wybrane związki frazeologiczne Recytacja wygłasza tekst (wiersz, fragment prozy) z pamięci recytuje wyraźnie i wyraziście z zachowaniem zasad kultury żywego słowa Rysunkowe (plastyczne) konkretyzacje utworów literackich tworzy ilustracje do utworów, odzwierciedlając informacje podane w tekstach dba o estetykę i oryginalność wykonanych prac plastycznych stosuje różne techniki plastyczne Wykonanie określonych projektów realizuje samodzielnie lub w zespole projekt związany z określonym zagadnieniem dba o estetykę i oryginalność realizowanego projektu stosuje różnorodne techniki i technologie prezentuje wykonany projekt Realizacja zadań w grupie realizuje w grupie określone zadanie prezentuje efekt, rezultat pracy grupy Przygotowanie inscenizacji bierze udział w przygotowaniu scenicznych prezentacji (fragmentów) poznanych utworów projektuje i wykonuje dekoracje, stroje, rekwizyty wciela się w rolę, biorąc udział w

20 przedstawieniu Powyższe umiejętności oceniane są zgodnie z ogólnymi wymaganiami na poszczególne stopnie zawartymi w V lit. h Statutu Szkoły oraz według procentowego przeliczania wiedzy i umiejętności na poszczególne stopnie zapisanego w V lit. b p. 13 Statutu Szkoły: - dopuszczający: 31% - 50% - dostateczny: 51% - 75% - dobry: 76% - 90% - bardzo dobry: % - celujący: 100% plus zadanie wykraczające poza zakres wymagań edukacyjnych lub sukces w konkursie polonistycznym - KSZTAŁCENIE LITERACKO-KULTUROWE spis lektur obowiązkowych i uzupełniających Biblia fragmenty Księgi Rodzaju i Księgi Wyjścia (Wygnanie z Raju, Wędrówka do Ziemi Obiecanej), kontekst filmowy: jedna z części Dekalogu w reżyserii K. Kieślowskiego, np. I lub X, przypowieść ewangeliczna (Syn marnotrawny), Homer - fragmenty Iliady i Odysei, O Królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu (fragm.), Jan Kochanowski Treny: V, VII,VIII, Sławomir Mrożek - wybrane opowiadanie, np. Baba, dramat Na pełnym morzu (fragm.), Ernest Hemingway wybrane opowiadanie, np. Stary człowiek i morze, poeci XX w.: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński, Czesław Miłosz, ks. Jan Twardowski, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragm.), kontekst teatralny: adaptacja Teatru Telewizji w reżyserii M. Zmarz-Koczanowicz,(2004), utwór podejmujący problematykę Holokaustu, np. wybrane opowiadanie Idy Fink, kontekst filmowy : Korczak (fragm.) lub Lista Schindlera (fragm.) lub Pianista Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec, kontekst filmowy: Akcja pod Arsenałem, Kamienie na szaniec, Henryk Sienkiewicz wybrana powieść historyczna, np. Krzyżacy, Quo vadis, Potop, kontekst filmowy: adaptacja wybranej powieści historycznej Sienkiewicza, Molier Skąpiec, film, telewizja Wymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie trzeciej Umiejętności oceniane na lekcjach języka polskiego w klasie III: Czytanie różnych tekstów kultury (rozumianych jako wszelkie wytwory kultury materialnej i duchowej człowieka, podlegające odczytaniu i interpretacji, zwłaszcza teksty kultury należące do polskiego dziedzictwa kulturowego; w tym źródła czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy odróżnia fakty od opinii, prawdę historyczną od fikcji

21 historyczne) Tworzenie własnego tekstu (redagowanie określonych form wypowiedzi) dostrzega perswazję, manipulację, wartościowanie wyszukuje informacje zawarte w różnych tekstach kultury (w szczególności w tekstach literackich, publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, tabelach, diagramach, na ilustracjach, mapach, wykresach, schematach) dostrzega środki wyrazu typowe dla tekstów literackich, tekstów publicystycznych i określa ich funkcje odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, biograficzny, filozoficzny, religijny, literacki, plastyczny, muzyczny, regionalny wyjaśnia zależności między różnymi rodzajami tekstów kultury (plastyką, muzyką, literaturą) dostrzega wartości wpisane w teksty kultury buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: podanie list prywatny list oficjalny wywiad opis przedmiotu reportaż charakterystyka porównawcza rozprawka list otwarty posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym formułuje, porządkuje i wartościuje

22 argumenty uzasadniające stanowisko własne lub cudze analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury dokonuje celowych operacji na tekście: streszcza, rozwija, przekształca stylistycznie wypowiada się na temat związków między kulturą rodzimą a innymi kręgami kulturowymi formułuje problemy, podaje sposoby ich rozwiązania, wyciąga wnioski, wypowiada się na temat sytuacji problemowej przedstawionej w tekstach kultury Mówienie formułuje następujące rodzaje wypowiedzi ustnych: opowiadanie twórcze i odtwórcze przemówienie dba o spójność, poprawność językową i płynność wypowiedzi stara się zainteresować sposobem mówienia Przestrzeganie zasad ortograficznych pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym dyktanda), stosując w praktyce poznane zasady ortograficzne korzysta ze słownika ortograficznego Znajomość treści lektur obowiązkowych i uzupełniających czyta lektury obowiązkowe i uzupełniające wykazuje się znajomością treści i zagadnień zawartych w lekturach bierze czynny udział w omawianiu utworów Znajomość zagadnień z zakresu nauki o języku i frazeologii wykorzystuje w praktyce wiedzę dotyczącą wybranych zagadnień z zakresu nauki o języku wyjaśnia znaczenia wybranych związków frazeologicznych stosuje w wypowiedziach wybrane związki frazeologiczne Recytacja wygłasza tekst (wiersz, fragment prozy) z pamięci recytuje wyraźnie i wyraziście z

23 zachowaniem zasad kultury żywego słowa Rysunkowe (plastyczne) konkretyzacje utworów literackich tworzy ilustracje do utworów, odzwierciedlając informacje podane w tekstach dba o estetykę i oryginalność wykonanych prac plastycznych stosuje różne techniki plastyczne Wykonanie określonych projektów realizuje samodzielnie lub w zespole projekt związany z określonym zagadnieniem dba o estetykę i oryginalność realizowanego projektu stosuje różnorodne techniki i technologie prezentuje wykonany projekt Realizacja zadań w grupie realizuje w grupie określone zadanie prezentuje efekt, rezultat pracy grupy Przygotowanie inscenizacji bierze udział w przygotowaniu scenicznych prezentacji (fragmentów) poznanych utworów projektuje i wykonuje dekoracje, stroje, rekwizyty wciela się w rolę, biorąc udział w przedstawieniu Powyższe umiejętności oceniane są zgodnie z ogólnymi wymaganiami na poszczególne stopnie zawartymi w V lit. h Statutu Szkoły oraz według procentowego przeliczania wiedzy i umiejętności na poszczególne stopnie zapisanego w V lit. b p. 13 Statutu Szkoły: - dopuszczający: 31% - 50% - dostateczny: 51% - 75% - dobry: 76% - 90% - bardzo dobry: % - celujący: 100% plus zadanie wykraczające poza zakres wymagań edukacyjnych lub sukces w konkursie polonistycznym. - KSZTAŁCENIE LITERACKO-KULTUROWE spis lektur obowiązkowych i uzupełniających - Biblia fragmenty Księgi Rodzaju (Dzieje Noego), Przypowieść o talentach, Hymn o miłości św. Pawła, Adam Mickiewicz Reduta Ordona, Gustaw Herling-Grudziński Pierścień, Stanisław Lem wybrane opowiadanie, np. z Dzienników gwiazdowych, kontekst filmowy: Solaris, reż. S. Soderbergh (fragm.) Aldous Huxley Nowy, wspaniały świat (fragm.), John R. R. Tolkien Władca Pierścieni (fragm.), Ryszard Kapuściński fragmenty wybranej książki, np. Imperium, Heban poeci XX w.: Bolesław Leśmian, Krzysztof Kamil Baczyński, Konstanty Ildefons Gałczyński, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Wisława Szymborska, Stanisław Barańczak, Juliusz Słowacki Balladyna,

24 wybrana powieść współczesna z literatury polskiej, np. Paweł Huelle Weiser Dawidek lub Antoni Libera Madame lub Barbara Rosiek Pamiętnik narkomanki, wybrana powieść współczesna z literatury światowej, np. Eric Emanuel Schmitt Oskar i pani Róża lub Jostein Gaarder Świat Zofii - wybrany utwór detektywistyczny, np. Agata Christie Dwanaście prac Herkulesa lub Dziesięciu małych Murzynków (1 nie było już nikogo), - teatr, - film, media