Zagraniczne telewizje o Polsce

Transkrypt

1 Zagraniczne telewizje o Polsce Analiza informacji o Polsce i Polakach emitowanych w wybranych zagranicznych stacjach telewizyjnych w okresie od 1 do 28 lutego 2007 roku Warszawa, marzec 2007

2 Statystyka Tabela 1. Liczba przekazów w poszczególnych stacjach z uwzględnieniem wydźwięku przekazu Stacje TV + 0 Suma EuroNews BBC World France ARD TV ZDF CNN Suma Wykres 1. Stacje TV - udział procentowy w raporcie 9% 10% 9% 16% 6% 16% 34% ARD BBC World CNN Euronews France24 TV5 ZDF Źródło: IMM Wykres 2. Liczba przekazów w ostatnich 3 miesiącach * Wykres 3. Wielkość przekazów - udział procentowy w raporcie % 41% Grudzień Styczeń Luty 26% Informacja Pełen przekaz Wzmianka Źródło: IMM Źródło: IMM * Od 1 stycznia 2007 do monitoringu IMM dołączyły materiały emitowane we francuskiej telewizji France24 2

3 Podsumowanie statystyk W lutym monitorowane przez IMM stacje zagraniczne wyemitowały 108 przekazów odnoszących się do Polski lub Polaków. Łączny czas emisji wyselekcjonowanych materiałów wyniósł niecałe 4 godziny i był blisko czterokrotnie krótszy niż czas emisji programów poświęconych Polsce i Polakom w styczniu. W lutym monitorowane stacje zagraniczne wyemitowały niemal czterokrotnie mniej materiałów niż miesiąc wcześniej. Zdecydowana większość materiałów (90) miała neutralny wpływ na wizerunek Polski. W lutym odnotowano 18 przekazów nacechowanych, z czego 11 miało negatywny wpływ na wizerunek naszego państwa. Największy udział we wszystkich lutowych przekazach miała stacja EuroNews (34%). W tej stacji ukazało się jednocześnie najwięcej przekazów negatywnych. Najmniejsza liczba przekazów analizowanych w raporcie pochodzi z amerykańskiej telewizji CNN (6%). Przekazy w całości poświęcone Polsce stanowiły 26% wszystkich monitorowanych materiałów. Udział materiałów zakwalifikowanych jako informacje wyniósł 41%. Wzmianki o Polsce lub Polakach pojawiły się w jednej trzeciej przekazów. W lutym monitorowane stacje nie wyemitowały spotów promujących Polskę. Główne tematy - ocena przekazów W lutym żaden temat dotyczący Polski nie zdominował wszystkich monitorowanych stacji, w taki sposób, jak styczniowe przekazy na temat arcybiskupa S. Wielgusa. Zdecydowanie największa liczba materiałów dotyczyła amerykańskiego planu umiejscowienia elementów tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach. Doniesienia na ten temat zdominowały stacje anglojęzyczne oraz stacje niemieckie, natomiast obydwie telewizje francuskie wyemitowały zaledwie po 1 materiale dotyczącym tej kwestii. W przekazach na temat planów budowy tarczy antyrakietowej uwaga skupiona była głównie na nerwowej reakcji Rosji w stosunku do tego przedsięwzięcia. Drugi najczęściej poruszany przez monitorowane stacje temat w lutym dotyczył sporu wokół planów budowy obwodnicy przez Dolinę Rospudy. Zachodnie telewizje odnotowały także wydanie książki księdza Tadeusza Isakowicza- Zaleskiego Księża wobec bezpieki. Wszystkie przekazy poświęcone tej kwestii zostały zaklasyfikowane jako pełne przekazy, a łączny czas ich emisji wyniósł ponad 36 minut. Stacja EuroNews nadała cztery materiały, w których wspomniana została sprawa rosyjskiego embarga na polskie mięso. Informacje na ten temat pojawiały się w materiałach prezentujących kwestię stosunków bilateralnych Unia Europejska Rosja. France24 wyemitowała 4 materiały na temat planów polskiego rządu dotyczących prywatyzacji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. (Pozostałe uwzględnione w raporcie tematy poruszane były rzadziej niż czterokrotnie). Negatywnie na wizerunek Polski i Polaków mogły wpłynąć m.in. przekazy na temat działalności, eurodeputowanego Macieja Giertycha, korupcji w polskiej służbie zdrowia, alarmującego poziomu wdrażania prawa unijnego oraz statystyk wypadków drogowych w Polsce. Analizując wykres prezentujący liczbę publikacji w podziale na kategorie tematyczne (nr 4), można zauważyć, że monitorowane media najczęściej informowały o Polsce w kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego. Do tej kategorii zaklasyfikowano doniesienia na temat tarczy antyrakietowej, wojskowych misji międzynarodowych oraz Konferencji Rozbrojeniowej w Oslo. W kategorii sprawy wewnętrzne znalazły się doniesienia na temat sporu wokół Doliny Rospudy, książki Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego, lustracji w Polsce, planów prywatyzacji GPW, zmian w rządzie oraz korupcji w polskiej służbie zdrowia. W kategorii Polska w UE uwzględniono wszelkie materiały prezentujące Polskę w kontekście rankingów, raportów unijnych oraz inicjatyw podejmowanych przez Wspólnotę. W lutym 12 materiałów zostało zaklasyfikowanych jako ciekawostki. Tutaj znalazły się m.in. informacje na temat polskiej wódki oraz projektów resocjalizacyjnych podejmowanych w polskich więzieniach. W kategorii stosunki międzypaństwowe zostały uwzględnione głównie tematy związane z kwestią embarga Rosji na polskie mięso oraz sporu ze Słowacją wokół rejestracji oscypka na unijnej liście produktów regionalnych. W kategorii ludzie uwzględniano trzy materiały o Macieju Giertychu oraz jeden o Jacku Saryuszu Wolskim. Trzy materiały na temat Agnieszki Grochowskiej jako naszej reprezentantki w gronie gwiazd młodego pokolenia w europejskim kinie oraz wzmianka na temat 3

4 muzyki Władysława Szpilmana i Fryderyka Chopina znalazły się w kategorii kultura. W lutym wyselekcjonowano zaledwie jeden materiał związany z tematyką sportową, w którym wzmiankowano, że Polska stara się o organizację Euro Cztery przekazy zaklasyfikowano jako inne, czyli niepasujące do żadnej z powyższych kategorii. Tabela 3. Tematyka przekazów Zagadnienie Suma Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach 29 Spór o budowę obwodnicy w Dolinie Rospudy 9 Książka ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego 4 Prywatyzacja warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych 4 Rosyjskie embargo na polskie mięso 4 Korupcja w służbie zdrowia 3 Lustracja w Polsce 3 Działalność Macieja Giertycha 3 Misja w Afganistanie 3 Polscy kierowcy w Wielkiej Brytanii 3 Raport Parlamentu Europejskiego na temat tajnych więzień CIA 3 Shooting Stars Układ o zakazie używania bomb kasetowych 3 Zmiany w polskim rządzie 3 Ekologiczna żywność z Polski 2 Polska wódka 2 Poziom implementacji Prawa Europejskiego 2 Statystyki wypadków drogowych w UE 2 Proces lustracyjny arcybiskupa S. Wielgusa 2 Pozostałe 21 Suma 108 Wykres 4. Liczba publikacji w podziale na ogólną tematykę przekazów Bezpieczeństw o międzynarodow e 37 Spraw y w ew nętrzne 28 Polska w Unii Ciekaw ostki Stosunki międzypaństw ow e 6 Ludzie Kultura Inne Sport Źródło: IMM 4

5 Ocena przekazów - media niemieckojęzyczne Dla niemieckich nadawców publicznych tematem numer jeden poruszanym w kontekście Polski była sprawa budowy w Polsce i Czechach elementów tarczy antyrakietowej. Materiały prezentowane w programach informacyjnych podkreślały przede wszystkim niezadowolenie mieszkańców Polski i Czech z planów rządu. Cytowano premiera Kaczyńskiego, który deklarował, że projekt nie jest skierowany przeciwko Rosji. Uwagę niemieckich stacji skupiała również sprawa lustracji w Polsce oraz związana z nią publikacja ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Księża wobec bezpieki. Telewizja ARD wyemitowała obszerny materiał o silnie negatywnym wydźwięku, poświęcony kontrowersyjnej działalności Macieja Giertycha w Parlamencie Europejskim. W niemieckiej telewizji publicznej pojawił się także jeden reportaż, którego wydźwięk można określić jako pozytywny. Dotyczył więźniów z gdańskiego więzienia, którzy pracują jako wolontariusze w hospicjum. Obie niemieckie stacje wyemitowały ponadto materiały, w których wspomniano ekologiczne produkty spożywcze z Polski. ZDF odnotowała wybór Jacka Saryusza-Wolskiego na prestiżowe stanowisko przewodniczącego komisji spraw zagranicznych Parlamentu Europejskiego. Stacje niemieckie jako jedyne nie podjęły natomiast sprawy sporu wokół budowy obwodnicy przez Dolinę Rospudy. Tabela 4a. Tematyka przekazów w ARD ARD Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Działalność Macieja Giertycha Książka ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Lustracja w Polsce Resocjalizacja skazanych z gdańskiego więzienia w hospicjum Stanowisko UE na temat pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych Ekologiczna żywność z Polski Polscy kierowcy w Wielkiej Brytanii Suma Suma Tabela 4b. Tematyka przekazów w ZDF ZDF Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Lustracja w Polsce Jacek Saryusz-Wolski szefem komisji spraw zagranicznych w PE Tragiczny wypadek autobusu w Polsce Ekologiczna żywność z Polski Polscy kierowcy w Wielkiej Brytanii Suma Suma

6 Ocena przekazów - media anglojęzyczne Wszystkie trzy anglojęzyczne stacje na pierwszym miejscu postawiły temat budowy w Polsce i Czechach elementów tarczy antyrakietowej. W stacji BBC World doniesienia na ten temat stanowiły ponad połowę wszystkich przekazów. Tak duże zainteresowaniem BBC World wiązało się z wyrażeniem przez Tony ego Blaira gotowości udziału Wielkiej Brytanii w tym kontrowersyjnym projekcie. EuroNews donosiła kilkakrotnie na temat sporu wokół Doliny Rospudy oraz zakazu eksportu polskiego mięsa do Rosji. EuroNews i BBC World jako jedyne informowały o odrzuceniu przez Polskę, a także Rumunię i Japonię, podpisania układu o zakazie stosowania bomb kasetowych podczas Konferencji Rozbrojeniowej w Oslo. EuroNews była również jedyną spośród wszystkich monitorowanych stacji, która zainteresowała się dymisjami ministrów Radosława Sikorskiego i Ludwika Dorna. Stacja ta tradycyjnie wyemitowała kilka materiałów, w których Polska była wymieniana w kontekście raportów i rankingów dotyczących państw członkowskich UE. W monitorowanym miesiącu zwraca uwagę niskie zainteresowanie kwestiami związanymi z Polską i Polakami ze strony amerykańskiej CNN - zaledwie 6 przekazów. Tabela 4c. Tematyka przekazów w EuroNews EuroNews Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Spór o budowę obwodnicy w Dolinie Rospudy Rosyjskie embargo na polskie mięso Zmiany w polskim rządzie Shooting Stars Proces lustracyjny abp. S. Wielgusa Poziom implementacji prawa europejskiego Działalność Macieja Giertycha Raport IPSOS Otwarcie synagogi w Lublinie Raport PE dotyczący więzień CIA Sprawa rurociągu "Przyjaźń" Układ o zakazie stosowania bomb kasetowych Problem otyłości w Unii Europejskiej Aborcja w Europie Suma Polska delegacja w kameruńskiej wiosce Suma Tabela 4d. Tematyka przekazów w BBC World BBC World Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Misja w Afganistanie Układ o zakazie stosowania bomb kasetowych Książka Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Spór Polski i Słowacji wokół oscypka Nauka angielskiego Suma Suma

7 Tabela 4e. Tematyka przekazów w CNN CNN Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Polskie oddziały w Iraku Telewizja więzienna Polscy kierowcy w Wielkiej Brytanii All-Stars Weekend NBA w Canal+ Polska Suma Suma Ocena przekazów - media francuskojęzyczne Stacje francuskie wyemitowały 27 materiałów dotyczących Polski i Polaków. TV5 informowała o sprawie lustracji w polskim Kościele i książce ks. Isakowicza-Zaleskiego. Obydwie stacje poświęciły znacznie mniej miejsca kwestii budowy tarczy antyrakietowej niż stacje niemieckie oraz anglojęzyczne. Zarówno France24, jak i TV5, odnotowały wydarzenia w Dolinie Rospudy oraz raport Parlamentu Europejskiego na temat istnienia tajnych więzień CIA na terenie państw UE, w tym w Polsce. Telewizję France24, wyróżniły od pozostałych stacji materiały na temat planów rządu polskiego dotyczących prywatyzacji warszawskiej giełdy oraz korupcji w polskiej służbie zdrowia. France24 nadała również dwa materiały prezentujące polski rynek spirytusowy, w których wychwalano smak polskiej wódki. Telewizja TV5 wyemitowała po raz kolejny, nadawany od listopada reportaż prezentujący historię i współczesną sytuację naszego państwa. Tabela 4f. Tematyka przekazów w TV5 TV5 Książka Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Statystyki wypadków drogowych w UE Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Raport PE dotyczący więzień CIA Reportaż o Polsce Spór o budowę obwodnicy w Dolinie Rospudy Jakość życia w Unii Europejskiej Suma Polska członek Układu Warszawskiego Suma Tabela 4g. Tematyka przekazów w France24 France24 Prywatyzacja GPW w Warszawie Korupcja w służbie zdrowia Polska wódka Spór o budowę obwodnicy w Dolinie Rospudy Plany budowy tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Raport PE dotyczący więzień CIA Projekt wprowadzenia zakazu palenia we wszystkich miejscach publicznych Misja w Afganistanie Twórczość Władysława Szpilmana i Fryderyka Chopina Euro Suma Suma 1 7

8 Plany budowy elementów tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach Kwestia umiejscowienia na terenie Polski elementów amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej, nazywanego przez administrację Busha Son of Star Wars, odbiła się szerokim echem nie tylko w polskich, ale również w międzynarodowych mediach. Doniesienia na ten temat odnotowano we wszystkich monitorowanych stacjach. Poszczególne stacje telewizyjne prezentowały jednak ten problem z różnych punktów widzenia. Media niemieckie donosiły o spotkaniu szefów rządów Polski i Czech, podczas którego Jarosław Kaczyński podkreślił, że system rakiet skierowany byłby przeciwko państwom, które nie przestrzegają reguł nowoczesnego świata i zaprzeczył jakoby projekt skierowany był przeciw Rosji. Telewizja ZDF w programie Heute In Europa wyemitowała materiał, w którym problem tarczy pokazany został z punktu widzenia społeczeństw Polski i Czech. Widzowie programu mogli się dowiedzieć, że mimo strachu Polaków przed Rosją, nielubianym sąsiadem Polacy są przeciwni włączeniu się w ten projekt militarny, ponieważ system ten zamiast ochraniać będzie prowokował. W stacjach anglojęzycznych problem tarczy antyrakietowej był prezentowany głównie z punktu widzenia innych uczestników stosunków międzynarodowych. Prezentowano informacje na temat negatywnego stanowiska Rosji co do umiejscowienia systemu antyrakietowego w dawnych państwach satelickich. Cytowano rosyjskiego generała, który stwierdził, że jeżeli Polacy zgodzą się na goszczenie pocisków przechwytujących, mogą sami okazać się celem rosyjskich rakiet. Jednocześnie prezentowano wypowiedź szefa polskiego rządu, który zapewnił, że Polska będzie starała się przekonać Rosję, że tarcza nie jest skierowana przeciwko niej. BBC World poświęciła tematowi tarczy antyrakietowej aż 10 materiałów. Tak duże zainteresowanie tą kwestią zostało wywołane deklaracją Blaira, że Wielka Brytania jest zainteresowana rozmieszczeniem elementów systemu antyrakietowego na swoim terenie. Podkreślono jednak, że Ameryka rozważa przede wszystkim Polskę i Czechy jako strony. Spośród stacji anglojęzycznych, jedynie EuroNews informowała o reakcji społecznej na plan włączenia się w projekt tarczy antyrakietowej. Uwaga skupiona została na protestach przeciwników tarczy w Czechach. Wzmiankowano, że w Polsce tarcza ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Problem umieszczenia elementów tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach nie okazał się interesujący dla francuskich telewizji. TV5 oraz France24 wyemitowały jedynie po jednym przekazie na ten temat. Problem ten został pokazany w kontekście pogarszających się stosunków Rosji oraz Stanów Zjednoczonych. Mimo zapewnień USA, że tarcza skierowana jest przeciwko państwom bandyckim (rough states), Rosja uważa, że zostanie zburzona równowaga militarna Europy Wschodniej. Spór o budowę obwodnicy w Dolinie Rospudy Narastający spór wokół budowy obwodnicy przez Dolinę Rosudy nie umknął uwadze zagranicznych stacji. Wyemitowano łącznie 9 materiałów dotyczących tej kwestii. Spór ekologów wspieranych przez Komisję Europejską z rządem polskim relacjonowała głównie stacja EuroNews (6 przekazów). Sprawa Doliny Rospudy została zauważona także przez stacje francuskie. Stacje niemieckie, BBC World oraz CNN nie wykazały zainteresowania tym tematem. EuroNews podjęła temat 18 lutego po masowych protestach Polaków przeciwko budowie autostrady przez Dolinę Rospudy. Wspomniano, że Komisja Europejska zażądała szczegółowego raportu dotyczącego tej sprawy. Pod koniec miesiąca odnotowana została propozycja premiera dotycząca zorganizowania referendum. Pokazano również protesty mieszkańców Augustowa przeciwko obecności ekologów w Dolinie Rospudy. Podkreślono, że mieszkańcy tego regionu czekają na budowę autostrady od 15 lat. Stacja informowała również o rozmowach ministra Szyszki z komisarzem Stavrosem Dimasem na temat kontrowersyjnego planu budowy autostrady przez chronioną dolinę. Po raz kolejny zaprezentowano argumenty mieszkańców Augustowa, którzy wierzą, że ruch przez miasto powoduje śmierć 20 osób rocznie. Podkreślono również, że Polska może otrzymać wysoką karę od Komisji Europejskiej. Warto zwrócić uwagę, że przekazy wyemitowane w EuroNews zaprezentowały problem bardzo kompleksowo, prezentując punkt widzenia wszystkich stron sporu. 8

9 Stacje francuskie informowały, że w Polsce trwa widowiskowa manifestacja przeciwko kontrowersyjnej autostradzie. Podkreślono, że rząd zatwierdził budowę autostrady w Dolinie Rospudy, mimo weta Komisji Europejskiej i wbrew dyrektywie dotyczącej środowisk chronionych. Przedstawiono zarówno stanowisko ekologów, jak i lokalnej ludności. Według ekologów to unikalna dolina w całej Europie, a budowa autostrady zupełnie zmieni jej strukturę, co zapewne doprowadzi do całkowitego jej unicestwienia. Jednak dla mieszkańców budowa obwodnicy jest jedynym rozwiązaniem, ponieważ uwolniłaby miasto i jego mieszkańców od czterech i pół tysiąca niebezpiecznych i niosących śmierć tirów przewijających się codziennie przez centrum miasta. Książka ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Stacje francuskie, BBC World oraz ARD odnotowały wydanie książki ks. Tadeusza Isakowicza- Zaleskiego Księża wobec bezpieki. Wydaje się, że podjęcie tego tematu jest pochodną styczniowego zainteresowania stacji zagranicznych sprawą współpracy arcybiskupa S. Wielgusa z bezpieką. Przekazy opublikowane we wszystkich stacjach miały bardzo podobny wydźwięk. Książka nie została potraktowana jako przełomowe wydarzenie. Materiał nadany przez stację ARD miał charakter krótkiego dokumentu o ks. T. Isakowiczu-Zaleskim. Programy wyemitowane w lutym nie wpływały negatywnie na wizerunek polskiego Kościoła. Podkreślano, że mimo przypadków współpracy kleru z komunistyczną służbą bezpieczeństwa, aż 90% polskich księży nie ma sobie nic do zarzucenia. Wspominany był heroizm polskiego kleru w czasach komunizmu. Ekspert z Uniwersytetu w Oxfordzie Jonathan Luxmoore wypowiadający się dla BBC podkreślił, że księża katoliccy byli jedyną grupą społeczną w Polsce, która była w 100% inwigilowana przez służby bezpieczeństwa. Rosyjskie embargo na polskie mięso Sprawa rosyjskiego embarga na polskie mięso pojawiała się jedynie w stacji EuroNews. Informacje na ten temat prezentowano w relacjach dotyczących stosunków Rosji i Unii Europejskiej. Sprawa eksportu polskiego mięsa nazwana została kwestią sporną (friction line) w negocjacjach Wspólnoty z Federacją Rosyjską w sprawie podpisania nowej umowy o partnerstwie. Prywatyzacja warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych France24 poinformowała za dziennikiem International Herald Tribune o planach polskiego rządu dotyczących prywatyzacji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Plan rezerwujący możliwość wykupienia udziałów tylko dla przedsiębiorstw polskich nazwano ryzykownym projektem, który może zirytować Unię Europejską. Korupcja w polskiej służbie zdrowia France24 trzykrotnie wyemitowała materiał na temat korupcji w polskiej służbie zdrowia. Korupcję w polskiej służbie zdrowia zaprezentowano jako powszechne zjawisko. Ostatnie badania wykazały, że 10% polskich lekarzy jest skorumpowanych, a chorzy korzystający z opieki medycznej czują się zobligowani do dawania łapówek. Jako przyczyny takiego stanu rzeczy podano trudny dostęp do opieki medycznej oraz długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty. Istotnym problemem jest również kwestia wynagrodzenia lekarzy, którzy bardzo często zarabiają mniej niż wynosi średnia pensja. W materiale przedstawiono sprawę pani Małgorzaty, pacjentki, która dała pod stołem 250 euro i butelkę koniaku, żeby nie czekać w kolejkach oraz żeby mieć pewność, że będzie operował ją lekarz, którego sama wybrała. Oglądający ten materiał widzowie mogli się dowiedzieć, że w Polsce dawanie łapówki uważane jest za czyn naturalny, ponieważ w tradycji jest okazywanie wdzięczności. Problem w tym, że pacjenci nie rozróżniają dowodu wdzięczności od korupcji. Wynika z tego, że pomoc lekarska, teoretycznie bezpłatna, faktycznie może kosztować nawet 1000 euro. 9

10 Lustracja w Polsce Wchodząca w życie nowa ustawa lustracyjna wzbudziła zainteresowanie niemieckich nadawców publicznych, które wyemitowały trzy pełne przekazy na ten temat. Widzowie ARD i ZDF mogli się dowiedzieć, że obowiązek złożenia oświadczeń lustracyjnych obejmie przedstawicieli 53 grup zawodowych. W materiałach podkreślano, że premier Kaczyński nie jest zwolennikiem lustracji w Kościele. Działalność Macieja Giertycha Uwadze zachodnich mediów nie umknęła w lutym działalność europosła Macieja Giertycha. Materiały poświęcone polskiemu politykowi zostały wyemitowane w EuroNews oraz ARD. Stacja EuroNews poinformowała o wydaniu przez Giertycha broszury Wojna cywilizacji w Europie. Publikacja polskiego eurodeputowanego została określona jako 32 stronicowy pamflet szkalujący europejskich Żydów. Podkreślono, że Bruksela, mimo opatrzenia broszury logo Parlamentu Europejskiego, nie sponsorowała tej publikacji, a przewodniczący PE zażądał od polskiego posła wyjaśnień. Niemiecka telewizja ARD nadała program poświęcony działalności Macieja Giertycha oraz Lidze Polskich Rodzin. Reportaż poprzedzony został wzmianką o rzekomym zakazie używania polskiego dla polskoniemieckich dzieci mieszkających w Niemczech, co zostało określone jako kompletna bzdura (kompletter Unsinn). W materiale padło stwierdzenie, że antyniemieckie tony należą tak samo jak antyunijne do repertuaru prawicowej koalicji rządzącej w Polsce. Uwadze niemieckiej stacji nie uszedł incydent z udziałem asystentki Macieja Giertycha w imprezie neonazistów (nagłośniony w Polsce przez Dziennik Polska Europa Świat). ARD przytoczyła również wypowiedzi Giertycha, który uważa, że Niemcy wykorzystują UE, żeby zapanować nad Europą. Program podsumowano stwierdzeniem podkreślającym absurdalność działań polskiego polityka. Giertych chce Polskę wybudować z pieniędzy UE, a potem z niej wystąpić. Absurdalny cel, biorąc pod uwagę, że w następnych latach Polska wyciągnie z UE 3 razy więcej pieniędzy, niż wkłada. Warto zauważyć, że zagraniczne telewizje nie odnotowały faktu powiązań rodzinnych Macieja Giertycha z urzędującym ministrem edukacji narodowej. Udział polskich wojsk w misji w Afganistanie O udziale polskich żołnierzy w misji NATO w Afganistanie trzykrotnie wzmiankowano w przekazach nadanych w BBC World oraz France24. Raport Parlamentu Europejskiego na temat tajnych więzień CIA Głosowanie deputowanych Parlamentu Europejskiego nad raportem specjalnej komisji powołanej do zbadania doniesień o istnieniu tajnych więzień CIA w Europie było relacjonowane przez stacje francuskie oraz EuroNews. France24 oraz TV5 ograniczyły się do podania informacji, że jedną z kwestii poruszanych w raporcie jest sprawa istnienia, jak dotąd nieodkrytych, tajnych więzień CIA w Polsce. W materiale CIA Flights nadanym przez EuroNews wspomniano, że Polska była wśród państw krytykowanych w raporcie. Materiał zawiera wypowiedź Janusza Onyszkiewicza, jako reprezentanta parlamentarzystów opowiadających się przeciwko przyjęciu raportu. Według polskiego eurodeputowanego USA jest kluczowym sojusznikiem w walce z terroryzmem i nie wolno ujawniać wszystkiego, co dotyczy działań antyterrorystycznych, część spraw mających związek ze służbami specjalnymi powinna zostać tajna. 10

11 Shooting Stars 2006 Stacja EuroNews trzykrotnie wyemitowała relację z konkursu filmowego Shooting Stars 2007 organizowanego przez European Film Promotion. Organizacja co roku wybiera najlepszego aktora młodego pokolenia z każdego państwa zrzeszonego w EFP. Polska wraz z Rumunią i Słowacją dołączyła w ubiegłym roku do organizacji. W materiale zaprezentowano sylwetkę Agnieszki Grochowskiej, która reprezentuje Polskę wśród najlepszych europejskich aktorów młodego pokolenia. Polska aktorka przedstawiona została jako absolwentka prestiżowej Akademii Teatralnej w Warszawie. Zmiany w polskim rządzie Zainteresowanie zagranicznych stacji dymisjami ministrów odpowiadających za resorty siłowe w Polsce było niewielkie. Jedynie stacja EuroNews zauważyła odejście z rządu Radosława Sikorskiego oraz Ludwika Dorna. W informacji na temat dymisji ministra obrony podkreślono, że prawdopodobną przyczyną dymisji był spór z premierem Jarosławem Kaczyńskim, dotyczący sposobu prowadzenia przez Sikorskiego negocjacji z Amerykanami na temat umiejscowienia w Polsce elementów systemu antyrakietowego. Stacja EuroNews zaprezentowała ostatnie zmiany w rządzie w kontekście poprzednich rekonstrukcji. Podkreślono, że było to trzynaste przetasowanie w ciągu 15 miesięcy działalności rządu, a Polska w tym czasie miała już pięciu ministrów spraw zagranicznych oraz dwóch premierów. Wydaje się, że odbiorcy tego materiału mogli wyciągnąć wniosek, że sytuacja polityczna w Polsce jest bardzo niestabilna. Układ o zakazie stosowania bomb kasetowych Podpisana podczas Konferencji Rozbrojeniowej w Oslo deklaracja zakazującą stosowania bomb kasetowych podczas konfliktów zbrojnych została odnotowana przez BBC World oraz EuroNews. Polska została wymieniona jako jedno z trzech państw, obok Rumunii i Japonii, które nie podpisały deklaracji. Warto zauważyć, że przekazy na ten temat nie wyjaśniały motywów państw, które nie zdecydowały się zostać sygnatariuszami dokumentu. Polscy kierowcy w Wielkiej Brytanii Stacje niemieckie oraz amerykańska CNN nadały informacje dotyczące funkcjonowania polskich kierowców na brytyjskich drogach. CNN przedstawiła kwestię kursów dla polskich kierowców ciężarówek organizowanych przez brytyjskie firmy na terenie Polski. Kursy mają na celu przygotowanie Polaków do obowiązującego w Wielkiej Brytanii ruchu lewostronnego. Stacje niemieckie natomiast podały informację, że Brytyjczycy ustawili znaki w języku polskim dla polskich kierowców ciężarówek, często nieznających angielskiego. Jednocześnie wspomniano, że od 2004 roku do Wielkiej Brytanii wyemigrowało pół miliona Polaków. Poziom implementacji Prawa Europejskiego W lutym w stacji EuroNews dwukrotnie informowano o raporcie Komisji Europejskiej na temat wdrażania prawa unijnego w państwach członkowskich. Wynik Polski został oceniony jako alarmujący. 11

12 Polska wódka Polski przemysł spirytusowy oraz spożywanie tego alkoholu w Polsce stały się tematem reportażu nadanego we France24. Widzowie mogli się m.in. dowiedzieć, że w Polsce wódka pozostaje drugim pod względem spożycia napojem alkoholowym (wyprzedza ją tylko piwo, które stało się najpopularniejszym trunkiem). Polacy najchętniej kupują marki krajowe, po których, jak twierdzą, nie ma kaca. W chwili obecnej duża część, bo ok. 85%, polskich koncernów alkoholowych została wykupiona przez zagraniczne korporacje. Pod względem spożycia wódki, Polska plasuje się na drugim miejscu w Unii Europejskiej, i szóstym na świecie, dzięki czemu polski rynek wódki, był tak ważny dla zagranicznych inwestorów. W programie zachwalano smak polskiej wódki, zawdzięczany jakości alkoholu wytwarzanego w bardzo troskliwy i dbały sposób oraz jakości wody. W podsumowaniu audycji podkreślono, że nawet wtedy, kiedy właściciel jest zagraniczny, smak wódki nadal pozostaje polski. Wydaje się, że reportaże wyemitowane we francuskiej stacji wpłynęły pozytywnie na postrzeganie jednego z naszych produktów eksportowych. Proces lustracyjny arcybiskupa Stanisława Wielgusa Po ogromnym zainteresowaniu monitorowanych stacji sprawą współpracy arcybiskupa S. Wielgusa ze służbą bezpieczeństwa w styczniu, w lutym jedynie EuroNews odnotowała rozpoczęcie procesu lustracyjnego Stanisława Wielgusa. Stacja cytowała arcybiskupa, który powiedział, że tak naprawdę nigdy nie współpracował (he has never truly collaborated). Statystyki wypadków drogowych w UE Telewizja TV5 zaprezentowała statystyki dotyczące wypadków drogowych w państwach europejskich. W 2005 roku w państwach Unii Europejskiej w wypadkach drogowych zginęło osób. Na samym szczycie tabeli państw, w których śmiertelność na drogach jest największa, znalazła się Polska (15 zgonów/ mieszkańców). Zaprezentowane dane na pewno nie wpłynęły korzystnie na świadomość osób planujących korzystanie z polskiej komunikacji drogowej. Ekologiczna żywność z Polski Ekologiczna żywność z Polski została wspomniana w dwóch materiałach nadanych przez niemieckie stacje. W materiałach poświęconych wzrostowi popularności ekologicznej żywności w Niemczech wspomniano, że w Polsce produkuje się biojabłka oraz bioogórki. Pozostałe W kategorii pozostałe znalazły się programy emitowane jednokrotnie. Poniżej zostaną omówione najciekawsze z nich. Na uwagę zasługują z pewnością materiały poświęcone ciekawym projektom resocjalizacyjnym przeprowadzanym w polskim więziennictwie. W niemieckiej ARD nadano reportaż o więźniach z gdańskiego więzienia, którzy pracują jako wolontariusze w hospicjum. W materiale została pokazana przemiana duchowa więźniów dzięki kontaktom z rezydentami hospicjum. Autorzy reportażu podkreślili wyjątkowość tego projektu. Amerykańska CNN zaprezentowała reportaż na temat innego ciekawego projektu resocjalizacyjnego, realizowanego w polskim więzieniu Telewizja Więzienna 6. Stacja nadaje między innymi programy pokazujące jak założyć własną firmę. Celem programu jest integracja mniej groźnych więźniów ze społeczeństwem. Projekt jest finansowany z programu europejskiego (Union s Equal Program). Podkreślono, że projekt wydaje się być dziwacznym pomysłem (strange concept), ale ma sens. Pomaga reedukować do życia w społeczeństwie oraz trzymać z dala od kłopotów po odbyciu wyroków. 12

13 Niemiecka ZDF odnotowała utratę stanowiska szefa Komisji Spraw Zagranicznych PE przez Niemca Elmara Broka na rzecz Jacka Saryusza-Wolskiego. W programie zaprezentowano wypowiedzi Broka, który wspomniał o wewnętrznych polskich, często antyniemieckich, dyskusjach, które temu towarzyszyły. W materiale podkreślono, że europoseł Saryusz Wolski znany jest jako twardy obrońca polskich interesów i że dotychczas był krytyczny w kwestii konstytucji UE. Europejska telewizja EuroNews odnotowała otwarcie synagogi Jeszywas Chachmej w Lublinie, w miejscu, gdzie przed Holokaustem znajdowała się największa w Europie szkoła rabinów. Słowackie zastrzeżenia do zarejestrowania przez Polskę oscypka na unijnej liście chronionych, tradycyjnych produktów. Wspomniano, że zainteresowane strony mają 6 miesięcy na rozwiązanie tego problemu powodującego smród (causing a stink) między Polską i Słowacją. 13

14 Analiza semantyczna W analizowanych przekazach telewizyjnych wystąpiło wiele ciekawych określeń semantycznych odnoszących się do Polski i Polaków. W pierwszej części analizy zostaną przedstawione określenia wpływające pozytywnie na wizerunek naszego państwa. Z materiału wyemitowanego w stacji BBC World na temat planów umiejscowienia na terenie Polski elementów amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej widzowie mogli dowiedzieć się, że Polska jest członkiem (NATO przyp. IMM) o dobrej reputacji (good standing member) oraz długotrwałym członkiem koalicji (long member of coalition). W doniesieniach na temat książki ks. T. Isakowicza-Zaleskiego, poświęconej współpracy duchownych z bezpieką, odbiorcy mogli usłyszeć, że ostatnie zamieszanie wokół polskiego Kościoła nie spowodowało żadnego kryzysu wśród wiernych. Podkreślano również dobrze znaną w świecie, ważną rolę polskiego Kościoła w obronie praw człowieka i wolności. W lutym pojawiły się także pozytywne opinie o polskiej wódce, która swój smak zawdzięcza jakości swojego alkoholu wytwarzanego w bardzo troskliwy i dbały sposób i nawet wtedy, kiedy właściciel jest zagraniczny, smak wódki nadal pozostaje polski. Niestety w monitorowanym okresie odnotowano zdecydowanie więcej semantycznych zwrotów, które nie budują pozytywnego obrazu naszego państwa wśród odbiorców monitorowanych stacji telewizyjnych. Negatywne sformułowania odnosiły się głównie do polityczno-społecznych aspektów funkcjonowania Polski. Rządowy projekt budowy autostrady przez nietkniętą Dolinę Rospudy określano jako kontrowersyjny, wywołujący spektakularne manifestacje. Ryzykownym projektem, który może zirytować Unię Europejską, nazwano rządowe plany dopuszczenia jedynie rodzimych przedsiębiorstw do potencjalnej prywatyzacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Broszura Wojna cywilizacji w Europie wydana przez Macieja Giertycha nazwana została 32-stronicowym pamfletem szkalującym europejskich Żydów. Widzowie niemieckich stacji mogli się również dowiedzieć, że antyniemieckie tony należą tak samo jak antyunijne do repertuaru prawicowej koalicji rządzącej w Polsce. Poziom wdrażania unijnego prawodawstwa w Polsce został nazwany alarmującym. Negatywne określenia semantyczne nie odnosiły się jednak tylko do działań polityków, ale także do życia społecznego w Polsce. Śledząc przekazy zagranicznych stacji monitorowanych przez IMM, można było dowiedzieć się, że Polska jest krajem, gdzie dawanie łapówki uważane jest za czyn naturalny, a pacjenci nie rozróżniają dowodu wdzięczności od korupcji. Nasz kraj znalazł się również na samym szczycie tabeli państw, w których śmiertelność na drogach jest największa, a ludzie palą papierosy tak, jakby pożywiali się chlebem. Warto jednak zauważyć, że negatywne określenia semantyczne dotyczące Polski pojawiały się sporadycznie, a zdecydowana większość materiałów była neutralna. 14

15 Metodologia raportu Zagraniczne telewizje o Polsce Analiza wizerunku Polski w mediach zagranicznych obejmuje okres od 1 do 31 stycznia 2007 i sporządzona jest na podstawie materiałów telewizyjnych ze stacji anglojęzycznych: EuroNews, BBC World oraz CNN; niemieckojęzycznych ARD i ZDF, a także francuskich TV5 i France24. Brano pod uwagę te materiały, w których padały hasła związane z Polską lub Polakami. Każdy przekaz został oceniony pod kątem wpływu, jaki może mieć na kształtowanie wizerunku Polski za granicą. Zastosowano podział na audycje mogące mieć pozytywny, neutralny lub negatywny wpływ na percepcję Polski przez zagranicznych odbiorców. Raport został podzielony na dwie części. W części pierwszej zaprezentowano najważniejsze statystyki: liczbę przekazów w podziale na stacje, ocenę oraz wielkość przekazu. Część druga zawiera analizę zawartości przekazów. Omówione zostały w niej najważniejsze zagadnienia poruszone w poszczególnych audycjach. Skupiono się na wskazaniu zarówno pozytywnych, jak i negatywnych aspektów publikacji, które mogły wpłynąć na wizerunek kraju w oczach zagranicznych odbiorców. Analizie poddana została przede wszystkim warstwa tekstowa informacji, ale uwzględniono również elementy wizualne przekazu, mogące mieć wpływ na ocenę materiału przez odbiorcę. Raport zawiera również elementy analizy semantycznej, w której przybliżono językową warstwę wypowiedzi dotyczących Polski i Polaków. Analiza semantyczna polegała na wyselekcjonowaniu z audycji słów, wyrażeń, zdań, składających się na opis, charakterystykę Polski i Polaków. Analiza semantyczna pozwala na klarowne przedstawienie tego, jakich wyrażeń i określeń używają dziennikarze w informacjach i komentarzach poświęconych naszemu krajowi. Instytut Monitorowania Mediów monitoruje ok. 800 tytułów prasowych, stacje telewizyjne i radiowe, serwisy agencji informacyjnych oraz polskie zasoby Internetu. Instytut Monitorowania Mediów jest członkiem FIBEP elitarnej organizacji zrzeszającej ponad 80 firm monitorujących media z kilkudziesięciu krajów. Od 2002 r. Instytut Monitorowania Mediów wspiera działalność Forum Odpowiedzialnego Biznesu. 15

16 Charakterystyka monitorowanych stacji EuroNews - The European News Channel EuroNews - EuroNews jest dostępny w 82 krajach Europy, Afryki, Ameryki Północnej i centralnej Azji. Dziennie kanał ogląda ponad 8 mln osób. Telewizja działa nieprzerwanie od 1993 roku, zatrudnia 250 pracowników i 160 dziennikarzy. Obecnie stacja nadaje po angielsku, hiszpańsku, włosku, niemiecku, portugalsku i francusku. Przed paroma laty EuroNews uruchomił rosyjską wersję dźwiękową. Kanał finansowany jest przez kilka publicznych stacji telewizyjnych z krajów Unii Europejskiej. Stacja jest też zasilana z budżetu Unii kwotą 5 mln euro rocznie. UE rozważa wsparcie nadawcy w celu emisji programu również w języku arabskim. BBC - British Broadcasting Corporation - Brytyjska Korporacja Nadawcza - telewizyjny kanał informacyjny dostępny tylko w przekazie cyfrowym (do 18 kwietnia 2006 także analogowym), należący do BBC World Ltd., komercyjnego skrzydła BBC, brytyjskiego publicznego nadawcy radiowo-telewizyjnego i zarazem największego tego typu nadawcy na świecie. W przeciwieństwie do większości kanałów BBC, BBC World nie jest w żaden sposób dotowane przez brytyjski rząd i utrzymuje się wyłącznie z reklam i opłat abonamentowych. Kanał adresowany jest do publiczności poza Wielką Brytanią. Jego wewnątrzbrytyjskim odpowiednikiem jest BBC News 24. Oba kanały nadawane są z BBC Television Centre w zachodnim Londynie. Planowane jest ich przeniesienie do przechodzącego właśnie generalny remont Broadcasting House, historycznej siedziby BBC. CNN - Cable News Network - amerykańska telewizja informacyjna, założona w 1980 przez Teda Turnera. Stacja nadająca programy informacyjne przez całą dobę była pierwszym kanałem telewizyjnym tego typu na świecie. Obecnie należy do koncernu AOL Time Warner. Powszechnie dostępna w Stanach Zjednoczonych i w wielu innych krajach świata. Jej główna siedziba znajduje się w Atlancie, ma również ośrodki w Nowym Jorku, Londynie, Hong Kongu oraz wielu innych miastach. CNN nadaje dwie wersje swojego kanału: amerykańską - CNN oraz międzynarodową - CNN International. Stacja prowadzi również internetowe portale informacyjne. ARD - Arbeitsgemeinschaft der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten der Bundesrepublik Deutschland - Związek Niemieckich Nadawców Publicznych - jeden z największych publicznych nadawców radiowo-telewizyjnych w Europie, powołany do życia w 1950 roku. Od strony formalnej stanowi związek działających w Niemczech publicznych nadawców regionalnych. ARD od 1963 roku nadaje program pierwszy telewizji niemieckiej. Członkami ARD jest dziesięciu niemieckich nadawców publicznych: dziewięciu regionalnych i jeden wyspecjalizowany w programie dla zagranicy. Oprócz wspólnego tworzenia kanałów ogólnoniemieckich, tematycznych i międzynarodowych, wymieniają się także materiałami ze swoich regionów i wspólnie utrzymują największą spośród mediów z kontynentalnej Europy sieć korespondentów zagranicznych. ZDF - Zweites Deutsches Fernsehen - niemieckojęzyczna publiczna stacja telewizyjna. Jest to drugi niemiecki nadawca publiczny (obok ARD). Od 1963 roku nadaje drugi program telewizji niemieckiej. Siedziba główna nadawcy mieści się w Moguncji. TV5 - francuska stacja telewizyjna przeznaczona dla zagranicznej publiczności. Jej najważniejszym zadaniem jest promocja języka francuskiego i kultury krajów francuskojęzycznych. Znaczna część jej programu pochodzi od krajowych nadawców publicznych, przede wszystkim z Francji, ale także Belgii, Szwajcarii i kanadyjskiego Quebecu. Nadawana jest w kilku wersjach, nieco innych dla poszczególnych regionów świata. W Polsce TV 5 Europe można oglądać na platformie Cyfra+, a także w przekazie niekodowanym z satelity Hot Bird. France24 - francuska stacja telewizyjna o profilu czysto informacyjnym. Stacja rozpoczęła swoją działalność w grudniu 2006 roku. W założeniu ma być przeciwwagą dla anglosaskiego spojrzenia na świat prezentowanego przez amerykańską stację CNN. W uruchomienie telewizji zaangażował się także francuski rząd. France24 nadaje program całodobowy po francusku oraz w języku angielskim. 16

17