Społeczna odpowiedzialność

Transkrypt

1 Wykład 5. Społeczna odpowiedzialność organizacji 1

2 1. Zakres i rodzaje odpowiedzialności organizacji: Odpowiedzialność społeczna organizacji (corporate social responsobility) obejmuje odpowiedzialność za podjęte decyzje w jej ramach i działań będących konsekwencją tych decyzji. Płaszczyzny społecznej odpowiedzialności organizacji (CSR): płaszczyzna ekonomiczna tworzenie miejsc pracy, zatrudnianie, wykorzystanie zasobów, dochody itp., płaszczyzna prawna działania zgodnie z prawem, płaszczyzna socjalna tworzenie materialnych podstaw egzystencji (zwłaszcza zatrudnionych), płaszczyzna socjologiczna troska o zintegrowany rozwój lokalnych społeczności, płaszczyzna ekologiczna działalność uwzględnia- jąca ochronę środowiska, płaszczyzna instytucjonalna zapewnienia działań, które uwzględniają cele społeczeństwa, płaszczyzna etyczna respektowanie zasaddziałania. działania. 2

3 2. Istota społecznej odpowiedzialności organizacji w ujęciu historycznym: Historyczne ujęcie społecznej odpowiedzialności: 1. Era przedsiębiorców (XIX w.) CSR wg Andrew Carnegie jest oparta na zasadach: miłosierdzia głównie działalność filantropijna wobec biedaków, włodarstwa przedsiębiorcy są jedynie włoda- rzami (opiekunami) powierzonego im majątku, dlatego powinni nim gospodarować rozważnie, uwzględniając interesy społeczne. 2. Era wielkiego kryzysu od 1929 r. regulacje państwa dotyczące prowadzenia działalności, np.: prowadzenia działalności i odpowiedzialności społecznej, ochronę małych przedsiębiorstw i inwestorów, regulowanie sprzedażypapierówpapierów wartościowych, zwalczanie nieuczciwych praktyk giełdowych. 3

4 3. Era społeczna lata 50. i 60. XX w., która wpłynęła na tworzenie społecznej odpowiedzialności, np.: umieszczenie napisów ostrzegawczych na wy- robach (papierosów, odzieży łatwopalnej itp.), stosowania środków ochrony roślin, lekarstw itp., składowania i utylizacji produktów, ochrony środowiska itp., jednocześnie obserwuje się zainteresowanie dobroczynnością. 4. Instytucjonalizacja i upowszechnienie CSR: wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, konwencje MOP (Międzynarodowej Organizacji Pracy w odniesieniu do praw pracowniczych, kodeksy tworzone przez firmy, głównie w USA, kodeksy tworzone przez wielu interesariuszy: firmy, stowarzyszenia biznesu, związki zawodowe, organizacje pozarządowe,środowisko eksperckie i akademickie itp. 4

5 3.Wybrane Wybranemodele modelespołecznej społecznejodpowiedzialności odpowiedzialności organizacji: 1.Model Archiego B. Carrolla z 1979 r. traktuje odpowiedzialność jako następstwo zagadnień: d. c. b. a. a. ekonomicznych, jak wolność w zakresie prowadzenia działalności i prowadzenie jej zgodnie z zasadą racjonalności gospodarczej, b. prawnych, przestrzeganie prawa, w tym prawo społeczeństwa do bezpiecznych miejsc pracy, c. etycznych, jak równe prawa zatrudnienia, sprawiedliwość, uczciwość itp., d. filantropijnych, jak finansowanie przedsięwzięć społecznie odpowiedzialnych, bycia dobrym obywatelem itp. 5

6 wybrane modele CSR cd. 2. M. Friedman lata 70. XX w., społeczną odpowie- dzialność organizacji widzi tylko w zakresie prze- strzegania prawa i zasad etyki, stwierdzając, że: organizacje są siecią powiązanych interesów interesariuszy, którzy stają się wzajemnymi partnerami, odpowiedzialnością organizacji jest wykorzysta- niem zasobów dla kreowania dochodów, pozo- stając w zgodzie z istniejącymi regułami gry, działania charytatywne obciążają głównie akcjonariuszy i klientów. 6

7 wybrane modele CSR cd. 3. Model Podkowy CSR H.Mintzberga z 1984 r. biznes nie ma powodu działać nieodpowiedzialnie i nie trzeba go kontrolować, a zaufać poprzez: A. Cele i działania społeczne: wywieranie presji, gdzie regulacja i działania grup społecznych zawodzą, regulowanie poprzez przepisy,porozumieniaitp., itp., demokratyzowanie, podział władzy w organi- zacji i społeczeństwie w różnych proporcjach, nacjonalizowanie przejęcie kontroli przez państwo i rząd; B. Cele i działania ekonomiczne: ignorowanie i nie zajmowanie się w specjalny sposób potrzebami społecznymi, gdyż są one zaspakajane przez realizację celów ekonomicz- nych, indukowanie,jeśliw efekcie rezultatu ekonomicz- nego można realizować działania społeczne, przywracanie, co mogą zrobić tylko udziałowcy. 7

8 OG wybrane modele CSR cd. 4. Trójobszarowy model Marka Schwartza i Archiego B. Carrolla z 2003 r., włączający odpowiedzialność filantropijną do odpowiedzialności ekonomicznej i etycznej. OE OGE OEP OGEP OGP OP OG czysta odpowiedzialność ekonomiczna, OP czysta odpowiedzialność prawna, OE czysta odpowiedzialność etyczna, OGE odpowiedzialność ekonomiczno-etyczna, etyczna, OGP odpowiedzialność ekonomiczno-prawna, OEP odpowiedzialność etyczno-prawna, OGEP odpowiedzialność ekonomiczno- 8 etyczno-prawna.

9 wybrane modele CSR cd. 5. Model Michaela E. Portera i Marka. R.Kramera z 2002 r., w którym kwestie społeczne dzielą się na trzy grupy: A. Ogólnospołeczne, ważne dla społeczeństwa, nie gwarantujące uzyskania obustronnych korzyści, dlatego też nimi organizacja nie zajmuje się; B. Odziaływaniaorganizacji organizacjinaotoczenie pozytywne lub negatywne są generowane przez organizacyjny łańcuch wartości; C. Oddziaływania otoczenia na organizację o różnym znaczeniu i natężeniu. W integracji kwestii społecznych B i C tkwi potencjał konkurencyjny organizacji, na tym polu można osiągnąć wspólną korzyść poprzez ustalenia interesariuszy. 9

10 4. Wybrane programy CSR: A. Zasady okrągłego stołu z Caux z 1994 r. określają odpowiedzialne prowadzenie działalności i zarzą- dzanie uwzględniające interesariuszy: klientów, pracowników,udziałowców, dostawców,konkuren- tów i społeczności poprzez następujące zasady: 1. Poszanowanie wszystkich grup interesariuszy, a nie tylko akcjonariuszy; 2.Przyczynianiesięorganizacjidoekonomicznego, społecznego i środowiskowego rozwoju ; 3. Poszanowanie reguł prawa oraz zasad i zwycza- jów społecznych; 4. Budowanie zaufania i wiarygodności między interesariuszami poprzez szczerość, otwartość, przejrzystość działań itp.; 5. Wsparcie wielostronnej wymiany handlowej; 6. Poszanowanie środowiska naturalnego; 7. Unikanie działań nielegalnych. 10

11 wybrane programy CSR cd. B. Inicjatywa Global Compact ONZ z 1999 r. nakłania firmy do przyjęcia i stosowania we wszystkich sferach działalności następujących zasad: 1.Popieranie i przestrzeganie praw człowieka przyjętych przez społeczność międzynarodową; 2. Eliminacja wszelkich przypadków łamania praw człowieka przez firmę; 3. Poszanowanie wolności stowarzyszania się; 4. Eliminacja wszelkich form pracy przymusowej; 5. Zniesienie pracy dzieci; 6.Efektywne przeciwdziałanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia; 7. Prewencyjne podejście do środowiska naturalnego; 8. Podejmowanie inicjatyw mających na celu promowanie postaw odpowiedzialności; 9.Stosowanie i rozpowszechnianie przyjaznych rozwiązań prośrodowiskowych; 10.Przeciwdziałanie korupcji we wszystkich 11 formach, w tym wymuszeniom i łapówkarstwu.

12 wybrane programy CSR cd. C. Zielona Księga UE od 2001 r. rozpatruje CSR w dwóch wymiarach: 1. Wewnętrzny działania w zakresie: bezpieczeństwa w miejscu pracy, zarządzania zasobami ludzkimi, zarządzania surowcami zużywanymi w produkcji, wpływu na środowisko naturalne; 2. Zewnętrzny obejmuje: wpływ na bezpieczeństwa w miejscu pracy, stosunki z interesariuszami zewnętrznymi, postrzeganie praw człowieka, troska o środowisko naturalne. D. Biała Księga UE z 2002 r. wskazuje na obszary działań rozwiązujących problemy CSR, tj.: podwyższenie poziomu edukacji w zakresie CSR, rozwój instrumentów CSR; Europejskie Forum Interesariuszy CSR; integrację społecznej odpowiedzialności ze 12 wszystkimi politykami prowadzonymi przez UE.

13 5. Instrumenty wprowadzania CSR przez organizację: Zróżnicowane instrumenty, takie jak: kampanie społeczne marketing społeczny; marketing zaangażowany społecznie (cause related marketing, CRM) na rzecz współpracy firm i organi- zacji społecznych oraz kreowania produktu i wize- runku firmy, np. podziel się posiłkiem; zaangażowanie i inwestycje społeczne (corparate community investment) jako stała forma wspo- magania organizacji i programów społecznych; rynek inwestycji odpowiedzialnych społecznie (socially responsible investment); eko-znakowanieispołeczne znakowanie produktów; segregacja i recyrkulacja odpadów; 13

14 instrumenty CSR cd: standardy odpowiedzialnej działalności (procesów, wyników, zasad, certyfikatów, przeglądów) jak np. SA 8000, ISO 26000; wskaźniki odpowiedzialnej działalności (ekono- miczne, ekologiczne, pracownicze, bezpieczeństwa pracy itp.); zarządzanie środowiskowe; programy etyczne dla pracowników; wolontariat pracowniczy pracowników; raportowanie społeczne regularnie publikowane raporty, stanowiące sprawozdanie z realizacji strategii odpowiedzialności społecznej organizacji. 14

15 Dziękuję za uwagę... 15