METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE. Opracowała: Małgorzata Laska-Lechowska

Transkrypt

1 METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE Opracowała: Małgorzata Laska-Lechowska

2 GENEZA Weronika Sherborne ( ) była nauczycielką wychowania fizycznego i fizjoterapeutką. Mieszkała i pracowała w Wielkiej Brytanii. Uczennica R. Labana; kontynuatorka jego dzieła, twórczyni własnej metody pracy z dziećmi znanej pod nazwą DEVELOPMENTAL MOVEMENT (RUCH ROZWIJAJĄCY).

3 RUDOLF LABAN Urodził się w 1879 roku w Bratysławie, malarz, gimnastyk, tancerz, propagator tańca wyzwolonego, wybitny choreograf, twórca współczesnej kinetografii. Prowadził szkołę tańca. Od 1930 roku był choreografem Opery Berlińskiej. Wnikliwie analizował możliwości ruchowe człowieka. Z jego teorii zwanej Gimnastyką twórczą (ekspresyjną) wywodzi się współczesna koncepcja wychowania fizycznego powszechnie realizowana w Wielkiej Brytanii i krajach niemieckojęzycznych.

4 Znaczenie ruchu w życiu człowieka Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważny jest ruch, jego rola w przyrodzie. Bez ruchu nie byłoby istnienia. Ruch towarzyszy życiu człowieka od narodzin do śmierci, ujawniając się w różnych formach jego aktywności. Jest to ruch związany z życiem codziennym i zaspokajaniem różnych potrzeb, ruch wykonywany w uprawianym zawodzie, ruch za pomocą, którego człowiek wyraża swe emocje, jak też ruch, który służy nawiązywaniu kontaktów i komunikowaniu się z otoczeniem. Język ruchu, lub inaczej język ciała stanowi około 70 % komunikacji interpersonalnej porozumiewania się ludzi między sobą. Ruch jest przejawem życia. Aktywność fizyczna jest czynnikiem kształtującym organizm człowieka i jego funkcje. Okres przedszkolny jest szczególnie pomyślny dla prawidłowego kształtowania rozwoju motorycznego dziecka. Ponieważ aktywność ruchowa pociąga za sobą doskonalenie czynności i funkcji poszczególnych narządów, wzmacnia organizm dziecka, kształtuje i usprawnia wszystkie jego układy: głównie ruchowy i nerwowy, dlatego musimy pamiętać, że ruch jest podstawowym bodźcem rozwojowym, spełniającym funkcję stymulującą. Troska o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka, o zapewnienie mu możliwości wszechstronnego ruchu, jest działaniem na rzecz szeroko pojętego zdrowia dziecka zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego.

5 Obecne warunki skłaniają do ograniczania ruchu (jazda samochodem, oglądanie telewizji, komputer, nauka języków obcych i inne dodatkowe zajęcia ). Mała aktywność ruchowa powoduje, że mięśnie stają się słabsze, układy krążenia i oddychania są mniej wydolne, organizm dziecka staje się podatny na niekorzystne zmiany. Ograniczanie swobody ruchu, począwszy od wczesnego dzieciństwa poprzez okres dorastania, aż do dorosłości prowadzi do wzrastania wewnętrznego napięcia, które staje się chronicznym stanem organizmu. Jest groźne dla zdrowia jednostki jeśli okresowo nie zostanie rozładowane. Bycie w otoczeniu, które nieustannie ogranicza naturalne potrzeby swobody ruchu, jest przyczyną stresów psychicznych, stanów niepokoju i zahamowań. Wiedzie to do utraty wiary we własne możliwości, w rezultacie czego człowiek zamyka się w sobie, odsuwa się od innych, traci kontakt z otoczeniem. Tak więc ruch umożliwia człowiekowi nawiązanie fizycznego kontaktu z otaczającą go rzeczywistością i jest warunkiem jego zdrowia psychicznego.

6 METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Metoda ta jest szansą na istotne wspomaganie rozwoju dziecka szczególnie sfery emocjonalnej, społecznej i poznawczej. Potrzebny jest tylko czas, przestrzeń i drugi człowiek. Stwarza ona okazję do poznawania siebie, innych oraz budowania wzajemnych relacji poprzez różnorodne, naturalne i proste doświadczenia ruchowe.

7 ZAŁOŻENIA Podstawowymi elementami w metodzie Weroniki Sherborne są podobnie jaku Rudolfa Labana ruch i kontakt fizyczny z drugim człowiekiem. Zdaniem Weroniki Sherborn wszystkie dzieci mają dwie podstawowe potrzeby: pragną czuć się dobrze we własnym ciele, czyli umieć w pełni nad nim panować, odczuwają potrzebę nawiązywania kontaktów z innymi. A zatem zaspokojenie tych potrzeb/dobry kontakt z samym sobą, z innymi ludźmi/jest możliwy dzięki dobremu nauczeniu ruchu.

8 Niezwykle ważną rolę odgrywa tu pierwsza zabawa, której człowiek doświadcza we wczesnym okresie swojego życiabaraszkowanie. Jest ona okazją do: poznawania siebie, swoich możliwości i ograniczeń; poznawania innych; poczucia oparcia i bezpieczeństwa jakie można dać sobie nawzajem; robienie czegoś razem; radość z kontaktu z innymi; radość z ruchu, z życia.

9 Aby baraszkowanie spełniło swoje cele powinno być przyjemną radosną beztroską zabawą zarówno dla dziecka jak i jego rodziców. Często bywa to trudne do osiągnięcia dla rodziców dzieci z problemami rozwojowymi. Rodzice ci koncentrują się głównie na udziale w różnorodnych programach terapeutyczno - edukacyjnych i brakuje im czasu na tak ważną dla rozwoju dziecka zabawę. W. Sherborne wyszła naprzeciw tym potrzebom. W swojej metodzie jako podstawę przyjęła ZABAWĘ - BARASZKOWANIE

10 Ruch rozwijający nie jest zestawem ćwiczeń lecz procesem komunikacji międzyludzkiej, można powiedzieć że jest to pomoc w odpowiedzi na podstawowe pytania: kim jestem? jacy są inni ludzie? jak żyć z innymi ludźmi? jak zadbać o swoje miejsce w przestrzeni? jak poznać granice swojej przestrzeni osobistej i jak jej bronić?

11 IDEA METODY Ruch Rozwijający poprzez różnorodne propozycje aktywności ruchowej w kontakcie z innymi ludźmi ma budować: ŚWIADOMOŚĆ CIAŁA - ruchy zaliczane do tej kategorii pozwalają na stopniowe poznanie części naszego ciała. Szczególną uwagę przywiązuje się do stóp, kolan, nóg i bioder ponieważ na nich opiera się ciężar ciała. Kontrola nad nimi jest warunkiem utrzymania równowagi. Świadomość własnego ciała prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości - wyodrębnienia własnego Ja od otoczenia.

12

13 ŚWIADOMOŚĆ PRZESTRZENI - ta kategoria ruchu ma na celu wykształcenie orientacji w przestrzeni by wytworzył się związek między człowiekiem i tym co go otacza. Zasadnicze działania ruchowe odbywają się jak najniżej np. na podłodze co daje poczucie stabilności. Dzięki temu człowiek czuje się swobodnie w otaczającej go przestrzeni. Brak świadomości przestrzeni prowadzi do zahamowań, poczucia zagrożenia niechęci do nowych sytuacji a w konsekwencji do izolacji od otoczenia.

14

15 ŚWIADOMOŚĆ RELACJI - ta kategoria ruchu sprzyja wytwarzaniu się zaufania do drugiego człowieka i budowania związku z nim. Rozwija się ona w trakcie zabaw ruchowych. Ze względu na typ ruchu związki międzyludzkie dzielimy na: ruch z, ruch przeciwko, ruch razem.

16

17

18 Organizacja zajęć: Aby zajęcia prowadzone MRR odbywały się zgodnie z celami sformułowanymi przez Weronikę Sherborne i Rudolfa Labana, czyli by ich uczestnicy mogli czuć się w swoim ciele jak w domu, wchodzić w dobre reakcje z innymi i zaspokajać potrzebę twórczej aktywności, podczas ich prowadzenia należy zachować następujące reguły: NIE należy: - zmuszać do udziału w ćwiczeniach, lecz zachęcać do ich podejmowania; - wzbudzać w uczestnikach podczas zajęć konkurencji ani rywalizacji (w ogóle nie mogą się one pojawić); - w czasie zajęć oceniać negatywnie, zawstydzać, ośmieszać ani wyśmiewać;

19 NALEŻY: - uwzględniać specjalne potrzeby danej grupy i indywidualne potrzeby jej członków przez dostosowanie rodzaju ćwiczeń do możliwości i potrzeb uczestników; - modyfikować program w trakcie sesji, stosownie do zachowania dzieci; - podążać za dziećmi i ich rodzicami, zauważać i realizować ich pomysły na forum grupy; - dostosować czas trwania zajęć do wieku dzieci, np. trzylatki ok. 20 min, sześciolatki ok. 45 min; - na bieżąco regulować czas trwania zajęć, skracać lub wydłużać odpowiednio do zaistniałej sytuacji; - każde dziecko ćwiczy indywidualnie; w parze z dorosłym/partnerem; w małej grupie; - optymalna liczebności grupy: osób (dzieci i dorośli), w zależności od warunków lokalowych.

20 Ubiór uczestników zajęć Wszyscy biorący udział w sesji ruchowej będą aktywniej uczestniczyć w zajęciach, gdy założą wygodny strój. Najwłaściwszy jest tutaj dres, luźne spodnie, bądź getry. Wskazane jest aby ćwiczyć boso. Miejsce odbywania zajęć Do realizacji zajęć ruchowych najlepiej nadaje się pomieszczenie wyłożone parkietem, deską podłogową, panelami lub wykładziną PCV. Wykładzina dywanowa uniemożliwia wykonywanie wielu spośród zaplanowanych ćwiczeń- zabaw-relacji.

21 Korzyści płynące z metody: daje pozytywne odczucie w kontakcie z innym człowiekiem; wyzwala swobodę zachowań i naturalność; daje okazję do rozładowania energii; jest próbą pokonania własnych zahamowań wynikających z uprzednich doświadczeń; daje radość; wyzwala zaangażowanie; daje możliwość zaspokojenia własnych potrzeb; daje pewność siebie; daje możliwość poczucia się w innej roli niż na co dzień; zbliża do siebie uczestników zajęć; daje radość z działania w grupie; przyjemność dawania innym radości; daje okazję do wspomnień, przypomnienia sobie zdarzeń z dzieciństwa; daje okazję do bliskiego kontaktu fizycznego bez uruchamiania sfery seksualnej; daje poczucia harmonii z innymi; daje poczucie bezpieczeństwa; daje poczucie partnerstwa; możliwość odczuwania przyjemnych doznań płynących z własnego ciała; nie jest ograniczona wiekiem uczestników.

22 Proponowana literatura: M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przesnyska: Metoda Weroniki Sherborne w Terapii i Wspomaganiu Rozwoju Dziecka ; Wyd. II; Warszawa 1994 r.; M. Bogdanowicz, D. Okrzesik: Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne ; Wydanie VI; Wydawnictwo Harmonia; Gdańsk 2012 r.; Weronika Sherborne Ruch Rozwijający dla dzieci PWN Warszawa 1999; M. Przasnyska - Założenia i realizacja programu ruchu w W. Sherborne (w): Kultura Fizyczna 5-6 /1987 M. Przasnyska - Wychowanie fizyczne dzieci upośledzonych umysłowo wg programu W. Sherborne (w): Kultura Fizyczna 3-4/1986 M. Bogdanowicz - Metoda Weroniki Sherborne w Polsce (w:) Schoolasticus 2/1992 s M. Bogdanowicz : Skale obserwacji zachowania dzieci i rodziców Wydawnictwo Harmonia ;Gdańsk 2006 r.; M. Bogdanowicz, A. Kasira: Ruch Rozwijający dla wszystkich; Wydawnictwo Harmonia;