CO TWÓJ PIES PRÓBUJE CI POWIEDZIEĆ? POZNAJ TAJEMNICE PSIEJ PSYCHOLOGII

Transkrypt

1 Spis treści Przykładowy rozdział Katalog online Zamów drukowany katalog CENNIK I INFORMACJE: Zamów informacje o nowościach Zamów cennik CZYTELNIA: Fragmenty książek online do przechowalni do koszyka Wydawnictwo Helion ul. Kościuszki 1c Gliwice tel helion@helion.pl septem@septem.pl redakcja: redakcjawww@septem.pl informacje: o księgarni septem.pl CO TWÓJ PIES PRÓBUJE CI POWIEDZIEĆ? POZNAJ TAJEMNICE PSIEJ PSYCHOLOGII Autor: Arden Moore Tłumaczenie: Małgorzata Wróblewska ISBN: Tytuł oryginału: The Dog Behavior Answer Book: Practical Insights & Proven Solutions for Your Canine Questions Format: , stron: 280 PIES to zwierzę: przyjacielskie inteligentne empatyczne szczere Mało? Zajrzyj do œrodka (książki, nie psa) Gdybym miał zdrowy rozsądek i wiedzę specjalistyczną Arden, mógłbym lepiej zrozumieć, jakie były przyczyny niepoprawnego zachowania Marleya, i mógłbym obmyœlić jakąœ strategię, by zmienić lub przynajmniej utemperować jego charakter. Dobre, rzetelne rady pochodzące od znających się na rzeczy ekspertów to pierwszy krok prowadzący do posiadania odpowiednio zachowującego się zwierzęcia domowego, które zamiast poczucia klęski i utrapienia przynosić będzie swoim właœcicielom radoœć i zadowolenie. John Grogan, autor książki Marley i ja. Życie, miłoœć i najgorszy pies œwiata. Psy towarzyszą nam od tysięcy lat. Pełnią rolę niezawodnych przyjaciół, terapeutów, a nawet oddanych współpracowników. Jednak mimo że są nieodłączną częœcią naszego życia, tak naprawdę bardzo niewiele o nich wiemy. Bo przecież posiadanie takiego czworonoga wymaga znacznie więcej niż tylko obowiązkowego spaceru, miski karmy i chwilki wspólnej zabawy. Wreszcie nadarza się okazja, by odkryć naturę naszego pieszczocha na nowo i poznać go tak, jakby naszym przewodnikiem po psim œwiecie był sam doktor Doolittle. Ten poradnik przeznaczony jest zarówno dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z psami, jak i dla długoletnich miłoœników tych przyjacielskich istot. Poznawanie własnego psa od podszewki to przyjemnoœć, która nigdy Ci się nie znudzi. Książka pomoże Ci odkryć sekrety psiej miłoœci, pozwoli pojąć pozornie niedorzeczne zachowania Twojego przyjaciela i udzieli Ci odpowiedzi na dziesiątki pytań, które masz ochotę zadać weterynarzowi, ale zwykle nie ma na to czasu. Jak nauczyć się rozmawiać z psem? Czy rasa ma wpływ na inteligencję? Na czym polegają psie zdolnoœci terapeutyczne? Jak dobrze wychować szczeniaka? W jaki sposób oduczyć psa złych nawyków?

2 SPIS TREŚCI Przedmowa...7 Wst p...9 Podzi kowania...11 CZĘŚĆ I Psia natura CZĘŚĆ II O czym ty mówisz? CZĘŚĆ III Dlaczego mój pies to robi? CZĘŚĆ IV Odrobina dyscypliny CZĘŚĆ V Harmonia w domu i poza domem CZĘŚĆ VI Życiowe zmiany, rozstania Zawodowi specjali ci Wybrane ród a...276

3 Część I Psia natura

4 Spróbuj wej na chwil we w ochat skór Twojego czworonoga. Jakie pi tna cie tysi cy lat temu cz owiek i pies stworzyli zwi zek, który nie mia precedensu w ca ej historii. W zamian za jedzenie i schronienie psy pomagaj ludziom na wiele sposobów, staj c si naszymi towarzyszami, wspó pracownikami i kumplami. Na prze omie wieków cz owiek przekszta ci psa, stwarzaj c wiele ró nych ras z szerok gam cech fizycznych i zachowa. Niektóre rasy wa ponad czterdzie ci pi kilogramów, inne znów zmie ci yby si w fili ance do kawy. Uszy mog by opadaj ce, stoj ce lub po rednie. Szata ma przeró n struktur, od dyndaj cych dredów po prawie go skór. Stworzyli my rasy psów owieckich, pasterskich, obronnych i tych, których zadaniem jest ca odniowa drzemka na tapczanie. Podczas tego procesu odebrali my im ich naturalne warunki, przez co popad y w kryzys to samo ci. To my wyrwali my je ze struktury socjalnej stada i wyeliminowali my naturaln potrzeb polowania jako form znajdowania po ywienia. Karcimy je, gdy szukaj sposobów na zaspokojenie swojej wrodzonej potrzeby kopania i przegryzania, szczególnie kiedy w gr wchodz nasze wypiel gnowane ogródki lub buty. Jednak mimo wszystkich naszych usilnych manipulacji podstawowa cecha psa nigdy si nie zmienia: kocha nas takimi, jakimi jeste my. 14

5 Rasowe bystrzaki P Psy niektórych ras wydają się mądrzejsze od innych, w związku z czym celowo wybrałem bordera collie 1 ze względu na to, że rasa ta słynie z inteligencji. Nie chciałem robić sobie kłopotu z mniej inteligentną rasą i tracić zbyt wiele czasu na uczenie psa podstawowych poleceń. Nie mam wystarczająco dużo cierpliwości, aby wielokrotnie próbować nauczyć psa, by usiadł lub wstał. Na razie jestem bardzo zadowolony z postępów Einsteina w zakresie tresury, jednak ciekaw jestem, jak mógłbym zmierzyć poziom jego inteligencji. O W szkolnej klasyfikacji psów Twój trafnie nazwany Einsteinem ulubieniec jest prawdziwym czworono nym prymusem. Do tej uprzywilejowanej grupy zaliczaj si równie pudle, owczarki niemieckie i golden retrievery 2. Rasy, które mog wymaga nieco wi cej zaj pozalekcyjnych, to chart afga ski 3, basenji 4 i buldog. Zanim jednak w a ciciele tych ostatnich zaczn na mnie warcze z niezadowoleniem, dodam, e wyj tki zarówno te chlubne, jak i mniej chlubne wyst puj we wszystkich rasach. Mierzenie inteligencji psa mo e by do skomplikowane, poniewa nie my li on naszymi kategoriami. Psy nie nalegaj, by przyj je do psiego odpowiednika Mensy 5, i nie kradn nam gazety, by rozwi za 1 Border collie jedna z ras psów nale ca do grupy psów pasterskich i zaganiaj cych, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich) przyp. t um. 2 Golden retriever jedna z ras psów nale ca do grupy psów aportuj cych, p ochaczy i psów wodnych, zaklasyfikowana do sekcji psów aportuj cych przyp. t um. 3 Chart afga ski jedna z ras psów nale ca do grupy chartów, zaklasyfikowana do sekcji chartów d ugow osych przyp. t um. 4 Basenji jedna z ras psów nale ca do grupy szpiców i psów pierwotnych, zaklasyfikowana do sekcji ras pierwotnych przyp. t um. 5 Mensa (pe na nazwa Mensa International Mensa mi dzynarodowa) jest najwi kszym, najstarszym i najbardziej znanym na wiecie stowarzyszeniem ludzi o wysokim ilorazie inteligencji przyp. t um. 15

6 krzy ówk. Ze wzgl du na to, e konkretne rasy zosta y stworzone w celu wype niania okre lonych zada, Twój border collie lepiej sprawdzi by si przy pilnowaniu i zaganianiu owiec ni na przyk ad chin japo ski 6, poniewa ma w genach pasterstwo. Z kolei za o si, e zaj ca pr dzej wytropi by beagle 7 ni border collie, poniewa superczujny nos jest cenn cech wszystkich psów go czych. Niemniej jednak prawie ka dy pies mo e nauczy si reagowania na szerok gam polece, wystarczy mie troch cierpliwo ci. Niektóre s w stanie przyswoi zdumiewaj co du liczb zachowa. Pies opiekun 8 to wspania y przyk ad praktycznego wykorzystania psiej inteligencji. Te specjalnie wytrenowane zwierz ta zach cane s do przejawiania tak zwanego inteligentnego niepos usze stwa, kiedy staj wobec sytuacji mog cej stanowi zagro enie dla ycia i zdrowia ich ludzkich podopiecznych. Pies przewodnik, czyli ten, który towarzyszy osobom niewidomym lub niedowidz cym, wie, e musi omija dziury w chodniku lub inne zagro enia, nawet je li jego w a ciciel nalega, by i w danym kierunku. Opracowanie niezawodnej metody mierzenia psiej inteligencji pozostaje ci gle wyzwaniem dla treserów psów, hodowców i behawiorystów zwierz cych. Jednym z pionierów w tej dziedzinie jest Stanley Coren, znany psycholog kanadyjski i wybitny trener psów. W ksi ce The Intelligence of Dogs (Inteligencja psów) dr Coren klasyfikuje sto trzydzie ci trzy rasy, szereguj c je od bystrych jak sokó po g upie jak but i zaznaczaj c jednocze nie, e odst pstwa i wyj tki zdarzaj si w ka dej rasie. Autor stworzy te test na zmierzenie psiej inteligencji, s u cy do wyró nienia wielu jej poziomów: adaptacyjnej, pos usze stwa i instynktownej. 6 Chin japo ski jedna z ras psów nale ca do grupy psów do towarzystwa, zaklasyfikowana do sekcji spanieli japo skich i peki czyków przyp. t um. 7 Beagle jedna z ras psów nale ca do grupy psów go czych, posokowców i psów ras pokrewnych, zaklasyfikowana do sekcji psów go czych, w podsekcji psy go cze ma e przyp. t um. 8 Pies towarzysz cy, pies opiekun pies specjalnie szkolony w celu pomocy osobom niepe nosprawnym przyp. t um. 16

7 Rasy nale ce do czo owej, najinteligentniejszej dziesi tki s w stanie przyswoi nowe polecenia w ci gu mniej ni pi ciu powtórze i wype ni znany sobie rozkaz dany po raz pierwszy w dziewi dziesi ciu pi ciu procentach prób. Border collie stoi na czele tej elitarnej grupy, do której nale równie : pudle, owczarki niemieckie, golden retrievery, dobermany, owczarki szetlandzkie 9, labradory retrievery, spaniele kontynentalne miniaturowe papillony 10, rottweilery i australian cattle dogi 11. Rasy plasuj ce si w najdalszej dziesi tce cz sto wymagaj a stu powtórze, zanim przyswoj nowe polecenie, i wykonuj znany sobie rozkaz przy pierwszym wypowiedzeniu go tylko w dwudziestu pi ciu procentach przypadków. Nawet je li wiedz, co znaczy siad, mog potrzebowa us ysze to s owo cztery pi razy, zanim w ko cu posadz zadek na ziemi. Lista ta, b d ca z pewno ci przedmiotem do dyskusji, zawiera takie rasy, jak: shih tzu 12, basset hound 13, mastiff angielski 14, 9 Owczarek szetlandzki jedna z ras psów nale ca do psów pasterskich i zaganiaj cych, zaklasyfikowana do sekcji psy pasterskie (owczarskie) przyp. t um. 10 Spaniel kontynentalny miniaturowy papillon (z fr. papillon motyl) jedna z ras psów nale ca do grupy psów do towarzystwa, w sekcji spanieli miniaturowych przyp. t um. 11 Australian cattle dog jedna z ras psów nale ca do grupy psów pasterskich i zaganiaj cych, zaklasyfikowana do sekcji psów zaganiaj cych. Wed ug klasyfikacji FCI (Mi dzynarodowa Federacja Kynologiczna) podlega próbom pracy przyp. t um. 12 Shih tzu jedna z ras psów nale ca do grupy psów do towarzystwa, zaklasyfikowana do sekcji psów tybeta skich przyp. t um. 13 Basset hound jedna z ras psów nale ca do grupy psów go czych i posokowców, zaklasyfikowana do sekcji psów go czych, w podsekcji go czych krótkono nych. Wed ug klasyfikacji FCI podlega próbom pracy przyp. t um. 14 Mastiff angielski jedna z ras psów nale ca do molosowatych, w typie dogowatych przyp. t um. 17

8 beagle, peki czyk, bloodhound 15, chart rosyjski, chow chow 16, buldog, basenji i chart afga ski. Oto kilka zabawnych sposobów na to, by przekona si, jak bystry jest Twój pies: TEST Z RĘCZNIKIEM. Zawi le cemu na ziemi psu du y r cznik k pielowy naoko o g owy i zmierz czas, po up ywie którego zdo a si z niego wyswobodzi. Inteligentne psy robi to w ci gu mniej ni pi tnastu sekund, mniej zdolnym czworonogom zabiera to wi cej ni trzydzie ci sekund. TEST Z POJEMNIKAMI. Ustaw na ziemi trzy pojemniki (ich rozmiar nie jest wa ny, istotne jest natomiast, by materia, z jakiego s zrobione, by lekki, jak na przyk ad plastik). Poka psu jego ulubiony przysmak lub zabawk i na jego oczach w ó j pod jeden z pojemników odwróconych dnem do góry. Na kilka sekund odwró uwag psa od pojemników, po czym powiedz mu, by poszuka ulubionej zabawki lub przysmaku ukrytego pod jednym z trzech pojemników. Bystry pies podejdzie prosto do odpowiedniego pojemnika, podczas gdy wolniej ucz ce si zwierz prawdopodobnie najpierw przewróci pozosta e dwa pojemniki, by w ko cu znale nagrod kryj c si pod tym w a ciwym. TEST ZE SMYCZĄ. Wybierz moment, w którym zazwyczaj nie wyprowadzasz psa na spacer, na przyk ad przedpo udnie lub rodek popo udnia. Bez s owa we do r ki smycz i klucze od mieszkania. Zrób to na oczach psa. M dry pies od razu skojarzy smycz i klucze ze spacerem i b dzie widocznie pobudzony perspektyw wyj cia na dwór. Niezbyt inteligentny burek nie od razu skojarzy fakty i by 15 Bloodhound jedna z ras psów nale ca do grupy psów go czych, posokowców i ras pokrewnych, zaklasyfikowana do sekcji psów go czych, w podsekcji du ych psów go czych przyp. t um. 16 Chow chow jedna z ras psów nale ca do grupy szpiców i psów pierwotnych, zaklasyfikowana do sekcji szpiców azjatyckich i ras pokrewnych przyp. t um. 18

9 mo e dopiero po us yszeniu zdania: Idziemy na spacer? zacznie skaka z rado ci. (Oczywi cie mo e si te zdarzy, e bardziej leniwy psiak po prostu nie b dzie mia ochoty wyj na spacer!). Pami tajmy o tym, e testy na psi inteligencj maj swoje braki, jednym z nich jest to, e wyniki s bardzo subiektywne, a do tego oceniane przez ludzi, a nie przez psy. Zatem pies, który mo e sprawia wra enie g upiutkiego w naszych oczach, równie dobrze móg by by liderem grupy w oczach jego pobratymców. Bez wzgl du na wyniki testów najwa niejsz rzecz jest oszacowanie mi o ci, jak obdarza Ci Twój pies, gdy to liczy si bardziej ni liczba komórek mózgowych w jego g owie. Ponadludzkie zmys y P Jak to możliwe, że moja suczka rasy husky syberyjski 17 nawet kiedy drzemie daleko na pierwszym piętrze naszego mieszkania, w sypialni znajdującej się na tyłach domu, a ja otworzę na parterze paczkę chipsów, natychmiast pojawia się obok mnie i machając ogonem, prosi, żeby się z nią podzielić. Kiedy wychodzimy na spacer, nie mogę się nadziwić, z jaką łatwością jest w stanie wytropić kota chowającego się w krzakach lub wyczuć leżącą na ziemi, najmniejszą odrobinkę czegoś nadającego się do zjedzenia. Jest w stanie zauważyć prędzej ode mnie wiewiórkę czmychającą w górę po pniu drzewa, a innym znów razem stoi i gapi się na patyk lub kamień, zupełnie jakby oczekiwała, że ten dostanie nóg i odejdzie. Jaka jest różnica między ludzkimi a psimi zmysłami? O Wszyscy chyba wiemy, e nie warto konkurowa z psami w zakresie s uchu. Psie uszy, bez wzgl du na to, czy s postawione do góry jak u owczarka niemieckiego, oklapni te jak u labradora lub 17 Husky syberyjski jedna z ras psów nale ca do grupy szpiców i psów pierwotnych, zaklasyfikowana do sekcji pó nocnych psów zaprz gowych przyp. t um. 19

10 d ugie i zwisaj ce jak u bloodhounda, wychwytuj wi cej d wi ków z wi kszych odleg o ci i o szerszym zakresie cz stotliwo ci ni ludzkie ucho. Nawet cocker spaniele, maj ce grubo pokryte sier ci i opadaj ce uszy, s w stanie odró ni rumor samochodu swojego w a ciciela jad cego ulic odleg o przecznic lub nawet dalej od innych d wi ków. W przypadku Twojej suczki najwidoczniej jej wyczulone uszy daj jej przewag i dlatego s yszy, kiedy otwierasz paczk chipsów, z odleg o ci kilku pomieszcze. Psie uszy pomimo ró norodno ci kszta tów i wielko ci spe niaj te same podstawowe funkcje: umo liwiaj psu dotarcie w miejsce, z którego pochodzi d wi k (szczególnie gdy s ysz ukochane s owo masz, które oznacza jaki smako yk lub, jak w Twoim przypadku, szeleszcz cy odg os otwieranych chipsów), oraz pomagaj w utrzymaniu równowagi podczas chodzenia. Uszy odgrywaj równie istotn rol w komunikacji i mog wyra a : rado, ch do zabawy, ciekawo, uleg o, dominacj i tak dalej. S uch jest jednak drugim, po w chu, wyostrzonym zmys em u psa. Powiedzenie: Ten to ma nosa! nabiera w wiecie psim zupe nie nowego znaczenia. Receptory w chowe znajduj ce si wewn trz nosa psa wzmocnione s drobnymi w oskowatymi strukturami pokrytymi luzem, które pomagaj w wychwytywaniu zapachów. Dla porównania, cz owiek ma oko o pi ciu milionów receptorów w chowych, natomiast pies ma ich sto milionów. Receptory te s w stanie rozbi poszczególne sk adniki na pojedyncze zapachy. Twój pies nie tylko jest zatem w stanie stwierdzi, czy pieczesz kurczaka, czy indyka, ale te zidentyfikowa ka dy pojedynczy rodzaj przyprawy, jaki doda a do pieczeni. Rezultat: Twój pies mo e wyczuwa zapachy milion razy lepiej od Ciebie (cho jego w asny zapach przed k piel mo e by dla w a ciciela wyczuwalny a nazbyt dobrze!). Im wi ksza kufa, czyli przednia cz pyska, tym lepszy jest u psa zmys powonienia. Na przyk ad bloodhound posiada oko o trzystu milionów receptorów w chowych, podczas gdy jamnik tylko sto dwadzie cia pi milionów. SŁYNNE PSY W HISTORII Łajka, mieszaniec o cechach rasy husky syberyjski, była pierwszym żywym stworzeniem, które wyleciało na orbitę okołoziemską. Rosjanie wystrzelili ją na pokładzie Sputnika 2 w 1957 roku. Słowo łajka oznacza po rosyjsku szczekaczka. 20

11 CZY MNIE SŁYSZYSZ? Herc jest miarą częstotliwości dźwięku. Ludzie mogą usłyszeć dźwięki z zakresu od 63 do herców. Psy natomiast są w stanie usłyszeć dźwięki oscylujące od 67 do herców. Pod tym względem wyprzedzają je jednak koty domowe, które są w stanie wychwycić dźwięki w skali od 45 do herców. Dzięki temu właśnie potrafią usłyszeć prawie bezgłośną dla nas, ludzi, mysz buszującą po domu. Jedynie w kwestii wzroku możemy rywalizować z naszymi czworonożnymi przyjaciółmi. Wzrok ludzki jest lepszy niż psi. Oczy psa są bardziej wrażliwe na ruch i światło, za to nasze oczy potrafią dokładniej skupić się na danym obiekcie. Psy często bywają też krótkowzroczne, co wyjaśnia fakt, że nasz ulubieniec jest w stanie dostrzec przelatującego o zmierzchu ptaka, a będzie wpatrywać się w jakiś nieruchomy przedmiot, który wcale nie jest wiewiórką, lub też nie zauważy jaskrawożółtej piłeczki tenisowej leżącej na trawniku o metr od niego. Jego duże gałki oczne i szeroki zasięg wzroku umożliwiają mu dostrzeżenie ruchomych obiektów i potencjalnych zdobyczy. Psy mają też lepsze od naszego widzenie obwodowe. Stojąc w bezruchu, pies widzi otoczenie w zasięgu aż do dwustu pięćdziesięciu stopni bez obracania głowy, podczas gdy ludzie w najlepszym razie mają zasięg widzenia do stu osiemdziesięciu stopni. Podsumowując, pies wyprzedza nas o nos i ma uszy nie od parady, przynajmniej w porównaniu z nami. 21

12 Czworono ne medium P Mój trzyipółroczny owczarek australijski musi być albo medium, albo potrafi czytać w moich myślach. Każdego dnia przed moim powrotem do domu czeka na mnie, siedząc przed oknem w salonie. Dzieci wracają ze szkoły wcześniej i zawsze obserwują z rozbawieniem, jak Rocco przestaje się bawić i zaczyna wpatrywać się w ścieżkę przed domem. Rocco kocha wszystkich członków rodziny, ale jest najbardziej przywiązany do mnie. Nie zawsze wracam do domu o tej samej porze, ale znajduję go niezmiennie w tym samym miejscu, czekającego na mnie. Czy naprawdę jest w stanie wyczuć, że jestem w drodze do domu? O Masz szcz cie posiadania PPP Psa z Postrzeganiem Pozazmys owym. Krótko mówi c, wydaje si, e niektóre psy naprawd maj zdolno ci pozazmys owe, jednak czeka nas jeszcze du o pracy, zanim zrozumiemy, w jaki sposób s w stanie wyczu na przyk ad zbli aj ce si trz sienie ziemi, wróci do domu po przemierzeniu setek kilometrów czy ostrzec kogo, kto za chwil b dzie mia atak epilepsji. Temat ten zaciekawi wielu naukowców z ca ego wiata, w czaj c dr. Ruperta Sheldrake a, by ego kierownika wydzia u biochemii i cytologii na Uniwersytecie Cambridge w Wielkiej Brytanii oraz autora ksi ki Dogs That Know When Their Owners Are Coming Home and Other Unexplained Powers of Animals (Niezwyk e zdolno ci naszych zwierz t). Dr Sheldrake sugeruje, e b d ca udzia em niektórych psów umiej tno wyczuwania, e ich w a ciciel jest w drodze do domu, zale y od wi zi telepatycznej. Nazywa to zjawisko rezonansem morficznym. Przetestowa swoj teori, badaj c zachowanie wielu psów i ich w a cicieli. Historia psa o imieniu JT pomo e Ci zrozumie, dlaczego wydaje si, e Rocco umie czyta w Twoich my lach. Mieszaniec JT potrafi dok adnie przewidzie, o której godzinie wróci do domu jego pani mieszkaj ca 22

13 w Manchesterze w Anglii, i zawsze czeka na ni wiernie przy drzwiach wej ciowych. Przeprowadzono eksperyment. Ekipa telewizyjna dr. Sheldrake a przez kilka dni przyczepia a jedn minikamer do ubrania w a cicielki, która szykowa a si do drogi powrotnej do domu, a drug instalowa a w jej mieszkaniu. Kobieta wraca a do domu ró nymi drogami, o ró nych godzinach i korzysta a z ró nych rodków transportu, jednak JT w osiemdziesi ciu pi ciu procentach przypadków w odpowiednim momencie siada przed drzwiami wej- ciowymi i czeka na swoj pani. Po zebraniu danych z setek podobnych przypadków z udzia em psów ró nych ras i mieszanek dr Sheldrake nie znajdowa adnego ogniwa cz cego wiadomo w a ciciela z poziomem inteligencji psa; nie odnalaz te wspó zale no ci mi dzy rasami, wiekiem czy poziomem wytresowania psów. Po pi ciu latach intensywnych bada anga uj cych tysi ce osób posiadaj cych zwierz ta i pracuj cych z nimi Sheldrake rozstrzygaj co udowodni to, co wielu w a- cicieli psów wiedzia o ju od dawna e istnieje silna wi mi dzy lud mi i zwierz tami, wykraczaj ca daleko poza dzisiejsz wiedz naukow na ten temat. Bez wzgl du na to, jakie jest wyt umaczenie zachowania Rocco, niew tpliwie uznaje on Ciebie za zaufan i wiern przyjació k. Nie potrzebuje zegara do okre lenia godziny Twojego powrotu, bo mi o, jak Ci obdarza, jest ponadczasowa. Prawdziwa psia mi o P Uwielbiam mojego psa i zrobiłabym wszystko, by był szczęśliwy i bezpieczny. Uwielbiam rozpieszczać go, kupując mu nowe zabawki, i zabierać ze sobą na przejażdżki samochodem. On zawsze macha do mnie ogonem, daje mi soczyste buziaki i biegnie, aby się ze mną przywitać, kiedy wracam do domu. Kocham go z całego serca, ale czy również psy są zdolne do odwzajemnienia naszego uczucia w tak wielkim stopniu? 23

14 Ginny przezwyci a w asne l ki ODDZIELONA OD MATKI, mająca zaledwie trzy tygodnie suczka rottweilera spędziła pięć tygodni w stodole wraz ze swoimi braćmi i siostrami. Kiedy została zaadoptowana przez Cindy i Grace, bardzo bała się ludzi, dziwnych przedmiotów, nieznanych sobie dźwięków i nagłych ruchów. Nowe właścicielki, mające oprócz niej jeszcze dwa inne, dorosłe psy, chciały pomóc Ginny w rozwinięciu umiejętności przebywania w towarzystwie innych zwierząt i ludzi oraz w nabyciu pewności siebie. Kobiety wiedziały, że potrzebne będzie trochę czasu, zanim szczeniaczek oswoi się z nowym otoczeniem i dźwiękami. Zbyt duży pośpiech wywołałby z pewnością odwrotny skutek i spowodował zakorzenienie się w umyśle psa prawdziwych fobii. Kobiety rozpoczęły terapię, której głównym elementem było długie i ciche siedzenie z Ginny na tarasie przed domem. Za każdym razem, kiedy drogą w pobliżu przejeżdżał samochód, przechodziła jakaś osoba lub pies, Ginny dostawała ulubiony przysmak. Po jakimś czasie przestała chować się w kącie i zaczęła podskubywać przysmak. Ćwiczenie to trwało przez kilka dni. Kiedy szczeniak zaczął okazywać spokój i zrelaksowanie, zaczęto wychodzić z nim na zewnątrz, spacerując z dwoma pozostałymi psami po bokach. Jeżeli chodzi o przedmioty, których Ginny się bała, właścicielki wymyśliły psią odmianę zabawy w Jasia i Małgosię. Na przykład piesek bał się kubła na śmieci, więc kobiety ułożyły ścieżkę z przysmaków wiodącą prosto do jednego z pojemników na odpadki. Powtarzały tę zabawę kilkukrotnie. Z początku Ginny zjadała tylko kilka pierwszych przysmaków leżących w bezpiecznej odległości od nieprzyjaznego obiektu, jednak pomału nabierała odwagi i w końcu zaczęła zjadać również i te znajdujące się pod samym koszem. Z czasem zrozumiała, że ten przedmiot nie jest niebezpieczny i nic jej nie zrobi. Ginny wspaniale rozwijała relacje z innymi psami na moich zajęciach dla szczeniaków, lecz bardzo bała się ludzi. Aby socjalizować małych ulubieńców i nauczyć ich zaufania do ludzi, bawiliśmy się w grę o nazwie podaj pieska. Polegała ona na tym, że każdy szczeniak był podawany z rąk do rąk przez stojących w kręgu właścicieli, którzy go głaskali i przemawiali do niego słodko. Wiedziałam, że ta gra byłaby zbyt traumatyczna dla Ginny, więc postąpiliśmy z nią inaczej. Za każdym razem, kiedy nabierała wystarczająco dużo odwagi, by z własnej woli 24

15 zbliżyć się do którejś z osób, ta rzucała na podłogę w jej kierunku przysmak, nie patrząc jej w oczy i nie próbując jej dotknąć. Wkrótce nasz strachliwy szczeniaczek zaczął podchodzić coraz bliżej zgromadzonych ludzi. Kolejny etap polegał na tym, że wszyscy uczestnicy zajęć usiedli na krzesłach i wyciągnęli w kierunku Ginny ręce z otwartymi dłońmi, na których leżały przysmaki. Nie patrzyli jej w oczy ani nie pochylali się ku niej. Oprócz tego dodaliśmy słowo cześć za każdym razem, kiedy Ginny dotykała nosem dłoni którejś z osób. Z czasem piesek zrozumiał, że nawet stojący ludzie, którzy wyglądają groźniej, są nastawieni przyjaźnie. Ginny przeszła przez cztery etapy tresury. Jest wciąż ostrożna w obliczu nowych sytuacji, jednak stawia teraz czoło światu z większą odwagą i pewnością siebie. Kiedy starsze psy Cindy i Grace umarły, kobiety zaadoptowały kolejnego szczeniaczka. Wspaniale było obserwować, jak Ginny stała się dla młodszego przyjaciela psią nauczycielką. Ten cudowny pies jest wspaniałym przykładem na to, jak cierpliwa i przemyślana nauka może pomóc zwierzęciu przezwyciężyć własne lęki. Tekst napisany we współpracy z Pią Silvani, certyfikowanym treserem psów towarzyszących. 25

16 O Przez tysi ce lat mi o nie by a poj ciem, które ludzie kojarzyliby z psami. Pierwsze zwi zki mi dzy naszymi praprzodkami i dzikimi zwierz tami z rodziny psowatych najprawdopodobniej rozwin y si z uwagi na obopóln potrzeb zdobywania po ywienia i umiej tno wzajemnego pomagania sobie podczas polowania. Psy traktowane by y raczej jako wspó pracownicy ni serdecznie piel gnowani cz onkowie rodziny, jednak z up ywem wieków, w miar jak rola psa w relacji z cz owiekiem wykroczy a poza t zwi zan jedynie z prac, ludzie zacz li bardziej przywi zywa si emocjonalnie do swoich czworonogich towarzyszy doli i niedoli. Szczególnie w ci gu ostatnich dwóch stuleci psy szybko przesta y by tylko podwórkowymi obro cami posiad o ci, a sta y si raczej sypialnianymi z odziejami prze cierade. Z entuzjazmem opowiadamy, jak to nasze psy p dz do drzwi wej ciowych, by przywita nas z rozpromienionymi mordkami, wistaj cymi w powietrzu ogonami i kr c cymi si zadkami. Przechwalamy si, e nasz pies zawsze przychodzi, by nas pocieszy, kiedy jest nam smutno, i le y przy naszym ó ku, kiedy jeste my chorzy. Czy s to dowody lojalno ci i oddania, czy tylko zwyk e podporz dkowanie i szacunek? Czy nasz pies biegnie, by si z nami przywita, poniewa szczerze cieszy si z naszego powrotu, czy te po prostu chce, by go wyprowadzi lub nakarmi? Czy psy pozostaj przy naszym ó ku, kiedy jeste my chorzy, bo szczerze si o nas troszcz, czy zwyczajnie traktuj nas jak cz onków swojego stada, a ich zachowanie podyktowane jest instynktem opieku czym? Jednym s owem, czy psy naprawd kochaj i potrafi wyrazi to pot ne uczucie? My, ludzie, pokonali my chorob Heinego-Medina, wys ali my astronautów na Ksi yc i stworzyli my komputery reaguj ce na komendy g osowe, ale nie poradzili my sobie jeszcze z naukowym udowodnieniem lub odrzuceniem tezy, e psy s w stanie obdarzy nas prawdziw mi o ci. Zada am to pytanie kilku ekspertom i za o si, e ich odpowiedzi przedstawione poni ej s zgodne z tym, w co wierzy wi kszo posiadaczy psów. Marty Becker, jedna z najwybitniejszych lekarzy weterynarii w Ameryce oraz autorka ksi ki The Healing Power of Pets (Uzdrawiaj ca moc zwierz t domowych) twierdzi, e psy ( ) naprawd kochaj 26

17 nas bezwarunkowo. My l, e mi o psia przewy sza nawet mi o cz owiecz. Psy nikogo nie oceniaj. Nie zwracaj uwagi, czy jeste ysy, czy gruby. Ich lojalno jest niesamowita. Bernie Rollin, profesor filozofii z Colorado State University w Fort Collins, uwa a, e je li ktokolwiek kocha nas naprawd, to jest to w a nie pies. Pomimo braku wspólnego j zyka komunikacji psy i tak s w stanie przekaza nam mi o. W dzisiejszych czasach, w obliczu wyobcowania i cynizmu, przy trzech na pi ma e stw ko cz cych si rozwodem, zwierz ta domowe stanowi dla nas bezpieczn oaz, w której mo emy dawa i otrzymywa mi o po rodku tego wyja owionego wiata. By mo e bardziej trafnym pytaniem by oby, jak wiele psów jest porzucanych przez ludzi, a ilu ludzi jest porzucanych przez psy?. Na koniec wypowied Alana Becka, profesora z Purdue University i autora ksi ki Between Pets and People: The Importance of Animal Companionship (Mi dzy lud mi a zwierz tami: znaczenie towarzystwa zwierz t): Jak e mo emy zmierzy mi o zwierz cia, skoro nie rozumiemy nawet podstaw ludzkiej mi o ci, wykraczaj c poza biologi? Je eli pies jest do ciebie bardzo przywi zany, poniewa zapewniasz mu po ywienie i wygody, to czy ten fakt umniejsza jego mi o do ciebie? Nie s dz. My l, e psy kochaj po psiemu. Niestety, nie istniej realne testy, które by to potwierdzi y. Minie jeszcze du o czasu, zanim naprawd zrozumiemy, co tak naprawd dzieje si miedzy lud mi a psami. Dopóki istnie b dzie bariera j zykowa mi dzy naszymi dwoma gatunkami, ostateczna odpowied pozostanie nieznana. Tymczasem osobi cie uwa am, e jeste my, psiako, prawdziwymi szcz ciarzami, b d c kochanymi przez naszych ogoniastych towarzyszy. Psi psycholog P Ostatni rok był dla mnie trudnym okresem. Zmarła moja mama, rozwiodłam się i rozpoczęłam nową pracę w nowym miejscu. Wylałam wiele łez i przeżyłam wiele chwil załamania, lecz moja ukochana suczka rasy spaniel papillon o imieniu Ginger była zawsze przy moim boku. Opowiadałam 27

18 jej o moich problemach, a ona siedziała bardzo uważna i nawet dotykała delikatnie łapką mojego ramienia. To zawsze podnosiło mnie na duchu. Czy psy potrafią odczytywać nasze nastroje i pomagać nam w ciężkich chwilach? O Ginger, Twoja w ochata terapeutka, bez w tpienia jest w stanie wczu si w Twój nastrój. Podobnie jak inne psy, nauczy a si, e bywasz bardziej wra liwa, kiedy jeste albo szcz liwa, albo smutna. W dniu, w którym Zygmunt Freud, ojciec psychoanalizy, podkre li terapeutyczne znaczenie wp ywu, jaki psy maj na ludzi, eksperci z dziedziny zdrowia psychicznego uznali i docenili fakt, e zwierz ta te mog odegra kluczow rol w pocieszaniu i dodawaniu otuchy osobom cierpi cym. Nasi ulubie cy cz sto potrafi przep dzi z y nastrój, przemieni smutek w rado i odbudowa nasz wiar w siebie. Wydaje si, e naprawd obchodzi ich nasz nastrój. Uspokajaj nas. S uchaj, nie przerywaj c i nie os dzaj c, zupe nie tak, jak robi to psycholog. Psy wspaniale nadaj si na terapeutów, poniewa okazuj bezwarunkowe zrozumienie, pozytywne nastawienie i autentyczno. S cudownymi s uchaczami, którzy nie os dzaj. Pozwalaj, by my powiedzieli to, co le y nam na sercu, by my s owami dali upust emocjom, co zmniejsza nasz rozpacz i obni a ci nienie krwi. Ta bezgraniczna akceptacja pozwala psom na obcowanie ze wszystkimi typami osób, poczynaj c od tych, które cierpi z powodu choroby psychicznej lub fizycznej, po te, które yj samotnie lub potrzebuj motywacji, by wyj z domu i zacz si rusza. Ginger jest w stanie zapewni wspania e psie towarzystwo. W historii znane s sytuacje, w których czworonogi stawa y si powiernikami i zapewnia y wsparcie emocjonalne wielu ludziom, zarówno tym s awnym, jak i zwyk ym Kowalskim. Kiedy królowa Szkocji Maria Stuart zosta a uwi ziona w zamku Fotheringhay w Anglii, odmówiono jej wszelkich kontaktów z lud mi poza ksi dzem i jedn s u c ale za to pozwolono jej zatrzyma przy sobie teriera 28

19 o imieniu Geddon. Id c na mier przez ci cie g owy, Maria ukry a pieska pod d ug sukni, poniewa pragn a, aby ten towarzyszy jej w ostatnich chwilach ycia. Podczas drugiej wojny wiatowej genera Dwight D. Eisenhower wzi ze sob do Afryki Pó nocnej Caicc, suczk rasy terier szkocki. W listach do swojej ony Mamie Eisenhower pisa, e Caicca by a jedynym towarzyszem, do którego móg naprawd mówi bez obawy, e rozmówca zacznie znów porusza temat wojny. Na codzienne problemy nie ma nic lepszego ni psi kumpel. Wiem, e nawet je li wróc do domu wyczerpana lub przygn biona, nastrój od razu mi si poprawi, jak tylko zobacz Chipper witaj c mnie radosnym ta cem, apaniem w z by ulubionej zabawki i ochoczym machaniem ogona. Jak zaradzi psiej nie mia o ci? P Niedawno uratowaliśmy niezmiernie nieśmiałego greyhounda o imieniu Cyrus od okropnego życia na farmie, gdzie był trzymany w stodole przez prawie cały pierwszy rok swojego życia. Wraz z grupą innych psów tej samej rasy był dosłownie odizolowany od reszty świata i, wygłodzony, pozostawiony na pastwę losu przez zobojętniałego hodowcę. Cyrus jest bardzo bojaźliwy i uległy. Często kuli się ze strachu lub robi uniki, kiedy próbujemy go pogłaskać. Boi się otoczenia i zwykłych, codziennych odgłosów, takich jak dźwięk odkurzacza i telewizji. Co możemy zrobić, by wzmocnić w nim pewność siebie i zdobyć jego zaufanie? O Cyrus musi poradzi sobie z wieloma problemami po tylu miesi cach przebywania w bardzo ograniczonym i zamkni tym wiecie. Ci gle jeszcze przechodzi proces wymazywania z pami ci tych pe nych z ych wspomnie dni szczeni cych i zajmie mu troch czasu, zanim zrozumie, e Wasz dom jest pe en mi o ci i sta o ci. Wa ne jest, aby cie okazali mu wiele delikatno ci i cierpliwo ci w tym okresie wchodzenia w nowe ycie. Kiedy zaadoptowa am Chipper, mia a zaledwie ponad rok, a by a ju w trzech schroniskach i jednym 29

20 przytu ku dla psów husky. Podobnie jak Cyrus, nie mia a tam styczno ci z rzeczami i zaj ciami, które psy wychowywane w domach uznaj za co normalnego. Z pocz tku nerwowo przemierza a pomieszczenia w naszym domu, na smyczy chodzi a z lewa na prawo, jakby szuka a kryjówki, do której mog aby si schowa. Kiedy podnosi am g os, k ad a si brzuchem do góry i kuli a w sobie. Zaj o nam oko o sze ciu miesi cy wype nionych nieustannymi treningami pos usze stwa i codziennych procedur by prawdziwa osobowo Chipper zacz a si ujawnia. Dzi Chipper jest szcz liwym psem i pewnym siebie artownisiem, zawsze gotowym na przeja d k samochodem i nawi zywanie nowych przyja ni. Tak sam transformacj mo e przej Cyrus. Czas b dzie Waszym sprzymierze cem, je li Wasza rodzina wytrwale i cierpliwie b dzie stara a si zdoby zaufanie psa. Typowym zachowaniem uleg ych psów jest kulenie si, unikanie kontaktu wzrokowego i staranie si, by sprawia wra enie mniejszych, ni s w rzeczywisto ci, aby w ten sposób unikn problemów. W sytuacjach ekstremalnych chowaj ogon pod siebie i k ad si brzuchem do góry. W j zyku psim oznacza to wys anie informacji, e podporz dkowuj si temu, kogo uznaj za wy szego w hierarchii. Cyrus zyska pewno siebie, kiedy nauczy si zasad ycia domowego, otoczony troskliw mi o ci i wsparciem. Zacznijcie od tego, by nie zmusza go do brania udzia u w adnej stresuj cej go lub przera aj cej sytuacji. Próbujcie zachowywa si przy nim spokojnie i dajcie mu do zrozumienia, e mo e Wam zaufa i czu si bezpiecznie w Waszym towarzystwie. Ustanówcie dla niego okre lony porz dek dnia i przestrzegajcie go. Zapewnijcie mu bezpieczne miejsce w jakim ustronnym k cie mieszkania lub postawcie ty em do ciany klatk, do której b dzie móg si wycofa w razie, gdyby poczu si zagro ony. Kiedy nabierze wystarczaj co du o odwagi, by zbli y si do którego z cz onków rodziny siedz cego nieruchomo, niech osoba ta nie pochyla si ku niemu i nie próbuje go dotkn. Niech to on na razie decyduje o pierwszym kroku. Mo na powoli wyci gn do niego r k, by móg j pow cha, zanim zaakceptuje pieszczot. Unikajcie g askania go po g owie, poniewa r ka znajduj ca si poza zasi giem jego wzroku mo e wyda mu si 30

21 zagro eniem. Bardzo istotny jest te ton g osu. Zawsze u ywajcie agodnego, pozytywnie zabarwionego i ciep ego tonu. Nigdy nie krzyczcie i nie mówcie podniesionym g osem, w przeciwnym razie wywo acie w nim jeszcze wi kszy strach. Czas posi ku to szczególna okazja, by odegna l ki Cyrusa i wzmocni wi mi dzy nim a Wami. Podawajcie mu jedzenie i smako yki z d oni. By mo e b dziecie musieli zacz od jednego kawa ka na raz. Je li zacznie si wycofywa, pozosta cie w bezruchu, dopóki nie wróci. Je eli widzicie, e jest zbyt przestraszony, rzu cie lekko przysmak na pod og nieopodal Was i wznówcie próby karmienia z r ki, kiedy pies b dzie mia troch wi cej zaufania i pewno ci siebie. Takie regularne wiczenia nie tylko pozwol Cyrusowi z agodzi napi cie, lecz tak e rozwin Wasz wzajemn relacj. Z pocz tku wychod cie z nim na krótkie spacery po najbli szej okolicy. Takie wyj cia pomog psu stworzy baz danych dotycz c znajomych miejsc, widoków, d wi ków i zapachów. Je eli przestraszy si odg osu rury wydechowej przeje d aj cego samochodu lub innego d wi ku, szybko przejd cie z nim w inne miejsce, próbuj c go czym zaj i daj c mu szans na to, by si uspokoi. Mówcie do niego radosnym, pewnym tonem i kontynuujcie spacer. Wewn trz domu lub na podwórzu spróbujcie zaj psa jak czynno ci wzmacniaj c jego poczucie pewno ci siebie. Mo e to by na przyk ad nauczenie go jakiej sztuczki i nagrodzenie go przysmakiem oraz mnóstwem pochwa. Nie przejmujcie si urz dzeniami gospodarstwa domowego, takimi jak odkurzacz czy zmywarka, które mog go przestraszy. Je li b dziecie si nimi pos ugiwa jak gdyby nigdy nic, po pewnym czasie sam zrozumie, e nie stanowi one dla niego adnego zagro enia. Poprzez cierpliwe, mi e i delikatne traktowanie wi kszo boja liwych i nie mia ych psów dochodzi do siebie i zaczyna ufa swojej nowej rodzinie w ci gu pierwszych tygodni, z pewno ci wi c niebawem prawdziwa osobowo Cyrusa zacznie si ujawnia. Kiedy tak si stanie, zalecam zapisanie psa na podstawowy kurs pos usze stwa, tak by mia okazj przebywa z innymi psami w kontrolowanym otoczeniu. Na tym etapie mo ecie te ju zacz pracowa nad oswojeniem go z osobami przychodz cymi do Was w go ci oraz z nieznajomymi, których spotykacie, kiedy jeste cie z psem 31

22 na spacerze. Popro cie przyjació, którzy odwiedzaj Wasz dom, by nie nawi zywali bezpo redniego kontaktu wzrokowego z Cyrusem i siedzieli spokojnie. Kiedy ciekawo we mie nad psem gór, popro- cie, by go poda Cyrusowi smako yk, tak by zacz on kojarzy wizyt nieznajomego z czym pozytywnym. Posuwajcie si do przodu powoli i pozwólcie psu, by to on da Wam do zrozumienia, e jest gotów przej do nast pnego etapu stawania si pewnym siebie i szcz - liwym zwierz ciem. Przygotowanie si na przyj cie psotnego szczeniaka P Mój mąż i ja mamy zamiar zaadoptować dziesięciotygodniowego szczeniaczka. Chcemy się upewnić, że mieszkanie będzie dla niego bezpieczne i że będzie też odpowiednio zabezpieczone przed nim! Mamy ładne, antyczne meble i drogie dywany, których nie chcielibyśmy widzieć powywracanych czy pogryzionych. Poza tym martwimy się też, by szczeniak nie połknął czegoś niebezpiecznego. Jak najlepiej możemy przygotować mieszkanie na przybycie tego nowego członka rodziny? O To bardzo m dre posuni cie z Waszej strony, e chcecie zabezpieczy mieszkanie, zanim przyb dzie nowy cz onek Waszej rodziny. Szczeniaki s bardzo energiczne i ciekawskie. Podczas pierwszych kilku miesi cy ycia psa jednym z podstawowych sposobów na badanie otoczenia jest testowanie poszczególnych jego elementów za pomoc smaku. Ma e psy maj prawdziwy talent do popadania w k opoty i potrafi bardzo szybko ca kowicie zniszczy przedmioty znajduj ce si w domu oraz po kn rzeczy, których nie powinny, zanim ktokolwiek to spostrze e. Zacznijcie przygotowywa Wasze mieszkanie na przybycie k buszka rado ci od dos ownego zni enia si do jego poziomu. Usi d cie na pod odze ka dego z pokojów, do których szczeniak b dzie mia wst p, i rozejrzyjcie si w poszukiwaniu potencjalnych zagro e 32

23 b d cych w jego zasi gu, w czaj c w to kable elektryczne i telefoniczne, ro liny doniczkowe, zas ony i fr dzle, narzuty, pojemniki na mieci lub kosze na bielizn i wszystko inne, co znajduje si na pod odze lub w jej pobli u i co jest na tyle ma e, by zmie ci si w mordce szczeniaka, oraz na tyle lekkie, by mog o zosta przewrócone. Zastanówcie si nad takimi tworzywami, jak wiklina czy karton, które Wam mog si wyda ma o kusz ce, lecz dla z bkuj cego szczeniaka mog by naprawd atrakcyjne. Pozostawione luzem rzeczy osobiste, takie jak buty, zabawki, ksi ki, gazety i inne przedmioty, pójd na pierwszy ogie, wi c lepiej zawczasu wyrobi w sobie nawyk sprz tania ba aganu z pod ogi. (Posiadanie szczeniaka mo e by pozytywnym bod cem dla ba aganiarskich dzieci, by sprz ta y po sobie zabawki i inne rzeczy osobiste!). Je eli planujecie wpuszcza Waszego m odego ulubie ca do kuchni lub azienki, upewniajcie si zawsze, e drzwiczki od szafek i szuflady znajduj ce si nisko przy ziemi s dobrze zamkni te. Dodatkowo rozwa cie trzymanie produktów czyszcz cych i innych rodków toksycznych w szafkach na wy szych pó kach. Zwisaj ca zas ona od prysznica nie przetrwa ataku szczeniaka. Upewnijcie si, e jest podwini ta do góry, za ka dym razem kiedy zostawiacie psiaka samego w azience. Szczeniaki s w stanie wpa w tarapaty dos ownie wsz dzie, po pierwsze zatem ograniczcie Waszemu pieskowi przestrze tylko do dwóch lub trzech pomieszcze w mieszkaniu. Im mniej pokoi b dzie mia do zwiedzania, tym mniej Wy sami b dziecie mieli pracy. Kiedy ju wyro nie z fazy podgryzania i b dzie nauczony porz dku, mo ecie stopniowo zacz pozwala mu wchodzi do pozosta ych pomieszcze. W ko cu na to zas u y! A propos, wiele psów z powodzeniem przyzwyczai si do przebywania tylko w jednym pomieszczeniu pod nieobecno cz onków rodziny (na przyk ad w kuchni, pokoju czy suterenie), nawet je li zazwyczaj pozwala im si chodzi po ca ym domu. Jednak Wasza relacja b dzie g bsza i bardziej satysfakcjonuj ca, je eli pies b dzie wiedzia, jak si zachowa, bez wzgl du na to, w którym z pomieszcze si znajduje, kiedy jest sam, wi c radzi abym nie traktowa ograniczenia wst pu do konkretnych pokoi jako sta ego rozwi zania. 33

24 Po sprawdzeniu, czy wn trze mieszkania jest odpowiednio przygotowane na powitanie ma ego go cia, nale y wyj na zewn trz i rozejrze si po podwórku. Ponownie zni cie si do poziomu czworonogiego szkraba, przykucnijcie i sprawd cie okolic pod wzgl dem ewentualnych zagro e. Sprawd cie, czy nie ma tam przedmiotów, które szczeniak móg by pogry lub po kn, takich jak przyrz dy ogrodnicze, zabawki dzieci ce i inne mniejsze rzeczy. Zwró cie te uwag na ogrodzenie, sprawd cie, czy nie ma w nim dziur lub szczelin, przez które psiak móg by wyj na zewn trz. Szczeni ta uwielbiaj gry, podgryza i przegryza, wi c ro liny ogrodowe mog w tym przypadku by nie lada pokus dla m odzieniaszka badaj cego otaczaj cy go wiat za pomoc z bów. Przejrzyjcie gatunki ro lin znajduj ce si w Waszym ogrodzie i na podwórku i upewnijcie si, czy nie ma w ród nich odmian truj cych dla psów. Polecam stron internetow gdzie znajduje si artyku zawieraj cy list ro lin truj cych dla psów wraz z opisem objawów zatrucia. Na oficjalnej stronie internetowej organizacji ASPCA, czyli Ameryka skiego Towarzystwa Zapobiegania Okrucie stwu wobec Zwierz t ( równie znajduje si lista ro lin truj cych oraz bezpiecznych dla psów w j zyku angielskim i po acinie. Ka da potencjalnie truj ca ro lina powinna by usuni ta lub przynajmniej odgrodzona, na przyk ad za pomoc specjalnych siatek dla hodowców. 34

25 Pami tajcie te o tym, e nieokie znany maluch jest w stanie przekopa ogród, zanim zd ycie si zorientowa, o co chodzi. Je li na Waszym podwórku znajduj si miejsca pokryte piaskiem lub ziemi, najlepiej przykry te partie siatk, jakiej u ywa si do ogradzania drobiu; rogi siatki przytrza nijcie ci kimi kamieniami, by w ten sposób uniemo liwi szczeniakowi kopanie w tych miejscach. Podkopywanie to trudny do przezwyci enia nawyk u psa, wi c najlepiej jest zapobiega jego utrwaleniu si ju od ma ego. W przeciwnym razie Wasz pi kny ogród mo e zacz przypomina wygl dem powierzchni Ksi yca. Dla bezpiecze stwa Waszego pupila pozb d cie si wszelkich rodków ochrony ro lin lub nawozów chemicznych, których by mo e u ywacie, i przejd cie na bardziej bezpieczne, naturalne metody zwalczania szkodników i nawo enia. W szczególno ci uwa ajcie na trucizny na gryzonie i krety, poniewa mog by one dla szczeniaka bardzo poci gaj ce, a jednocze nie mierciono ne. Je eli psiak b dzie móg towarzyszy Wam podczas zaj w gara u, zwró cie uwag równie i na to otoczenie. Tam w a nie zazwyczaj trzymane s ró nego typu chemikalia stanowi ce miertelne zagro enie dla m odego psa; w szczególno ci przy zakupie niezamarzaj cego p ynu do wycieraczek najlepiej jest wybra mark nietoksyczn. Narz dzia, szmatki, cz ci do samochodu wszystko to, co zwykle ludzie trzymaj w gara u mog stanowi niebezpiecze stwo dla nie wiadomego szczeniaka b d cego w pobli u. Pami tajcie, aby usun wszystkie te rzeczy z zasi gu psa. Samo przygotowanie domu i okolicy na przyj cie m odego przyjaciela nie jest jednak wystarczaj ce. Pami tajcie, e kiedy ju go zaadoptujecie, b dzie on potrzebowa opieki i nadzoru, zarówno dla bezpiecze stwa, jak i socjalizacji. Niech czas sp dzany w towarzystwie Waszego ulubie ca b dzie wype niony prac nad ukszta towaniem jego manier w formie zabaw i ró nego rodzaju gier, które przy okazji dadz uj cie jego niezmierzonej energii. 35