Opracowały: Monika Kasperska, Mariola Koba, Magdalena Pilch i Joanna Sobota

Transkrypt

1 Opracowały: Monika Kasperska, Mariola Koba, Magdalena Pilch i Joanna Sobota Starałyśmy się przybliżyć Wam postać Czesława Miłoszapoety trudnego, ale genialnego. Napisał on tyle utworów, że każdy znajdzie w nich coś dla siebie. Mamy nadzieję, że dzięki nam poeta stał się Wam bliższy. Fot. Erazm Ciołek, za

2 r.-porzucenie pracy w ambasadzie w Paryżu ; status emigranta; druk słynnego oświadczenia pt. :,,Nie na łamach kultury Kalendarium grudzień 2011r r.- Zniewolony umysł 1955 r.- Dolina Issy 1974 r.-tom wierszy: Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada 1911 r.-narodziny w Szetejniach na Litwie 1930 r.-debiut na łamach studenckiego pisma 1931 r.-pierwszy numer czasopisma,,żagary'' i powstanie grupy poetyckiej o tej nazwie 1933 r.-książkowy debiut Miłosza-,,Poemat o czasie zastygłym 1936 r.- Trzy zimy 1940 r.-tomik: Wiersze wydany w podziemnym wydawnictwie pod pseudonimem Jan Syruć 1945 r.-tom:,,ocalenie z wierszami wojennymi 1977 r.-eseje : Ziemia Ulro 1980 r.-otrzymanie literackiej nagrody Nobla 1981 r.-pierwsza od lat wizyta poety w Polsce 1986 r.- śmierć pierwszej żony Miłosza- Janiny 1989 r.-kolejna wizyta poety w Polsce 1992 r.-wizyta na Litwie ; ślub z Carol Thigpen 1998 r.- nagroda Nike za tom Piasek przydrożny 2002 r.- śmierć drugiej żony poety Carol 2004 r.- śmierć Miłoszasierpnia 2004.

3 w emigracyjnym wydawnictwie paryskiej,,kultury" i w Polsce poza cenzurą. W 1989r. wrócił do Polski. Mieszkał w Krakowie. W 2000r. z okazji jubileuszu dziewięćdziesiątych urodzin Uniwersytet Jagielloński wyróżnił go srebrnym medalem 600- lecia odnowienia Akademii Krakowskiej. Zmarł w 2004r. w Berkeley i w Krakowie. Zmarł 14 sierpnia 2004 Za: Biografia Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 r. w Szetejniach na Litwie. Poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Laureat nagrody Nobla w roku 1980 i wielu innych prestiżowych nagród literackich, tłumaczony na czterdzieści dwa języki. Doktor honoris causa wielu uniwersytetów w USA i w Polsce, honorowy obywatel Litwy i miasta Krakowa. Szkolną i uniwersytecką młodość Miłosz spędził w Wilnie, gdzie również debiutował jako poeta. Okupację niemiecką przetrwał w Warszawie. Po wojnie pracował w służbie dyplomatycznej PRL-u w USA i we Francji do roku 1951, kiedy to zwrócił się w Paryżu o azyl polityczny. W roku 1960 wyjechał do Kalifornii, gdzie przez dwadzieścia lat jako profesor języków i literatur słowiańskich wykładał na uniwersytecie w Berkeley. Do roku 1989 publikował głównie Złote myśli Jest taka cierpienia granica, za którą się uśmiech pogody zaczyna. A więc pamiętaj w trudną porę marzeń masz być ambasadorem. Nadziei każdy musi szukać sam dla siebie. Nie ma żadnej powszechnej recepty. Zaiste wariat na swobodzie największą klęską jest w przyrodzie. Żeby napisać mądry wiersz, trzeba wiedzieć więcej niż jest w nim zawarte.

4 I ten żal, że zostajemy w pamięci ludzi głupszymi niż byliśmy w naszych chwilach ostrego zrozumienia. Bo więcej waży jedna dobra strofa niż ciężar wielu pracowitych stronic. W chwili dziejowej, gdy nic nie zależy od człowieka, wszystko zależy od człowieka. Poezja- wzruszenie i powiew, który w trzech kropkach mieszka za przecinkiem. Za: na ten temat stanęła między nami niepisana umowa, za każdym razem, gdy zachodziła konieczność pilnej hospitalizacji, trzeba było trudnych perswazji, by uzyskać na nią zgodę. Gdy tylko jednak kryzys mijał, w klinice jeszcze słaby, jeszcze przykuty do łóżka zaczynał od razu czytać, słuchać lektury, pisać lub dyktować. Czy pan uważa, że jestem anomalią natury? spytał mnie, gdy skończył 91. rok życia. A ja myślałem, że jest jak dąb litewski, szumiący poezją. Inni o Czesławie Miłoszu Aleksander Fiut : -,,Mistrz : tak właśnie, spontanicznie, nazywaliśmy z żoną Czesława Milosza, próbując nieudolnie wyrazić przepełniające nas uczucia: podziwu, szacunku, onieśmielenia, uwielbienia i wdzięczności, olśnieni tyleż dziełem, poezją zwłaszcza, co osobą. Ewa Bieńkowska: Stary poeta. Jeszcze w urodzinowym numerze TP pisano o nim jak o mieszkańcu naszego świata. Już nie mógł przyjmować wizyt, z trudem odpowiadał na telefony, ale był. Jego wybrane miejsce na starość to dom. Za: Andrzej Szczeklik: - W chorobie chciał umrzeć w domu, pośród najbliższych, a nie w szpitalu. Przyjąłem to do wiadomości wiele lat temu, kiedy jeszcze poważnych zagrożeń nie było. I choć

5 Ciekawostki o Miłoszu -Ojciec Miłosza był inżynierem drogowym. - Czesława Miłosz studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. - Nagrodę Nobla otrzymał w 1980 roku. za tomik Poemat o czasie zastygłym, uznawany jako debiut książkowy. - Otrzymał nagrodę pieniężną Związku Zawodowego Literatów Polskich, dzięki czemu mógł przez rok mieszkać i tworzyć w Paryżu. - Pod pseudonimem Jan Syruć wydał w 1941r. tomik Wiersze. - W 1942r. podjął pracę woźnego w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. - Utwory Czesława Miłosza zostały przetłumaczone na 42 języki. - Pisarz otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Litwy i Miasta Krakowa. - W swoim życiu Miłosz pracował jako dyplomata, wykładowca akademicki, pisarz, tłumacz, wydawca, historyk. - W 1989r. otrzymał tytuł honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas wizyty na rodzinnej Litwie w 1992r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kamie. - Jeden z jego krewnych-andrzej Miłosz walczył i był ciężko ranny w bitwie pod Kircholmem w 1605r. - Miłosz zyskał miano Sprawiedliwego wśród Narodów świata. -W PRL- u był uznany za zdrajcę cenzura zakazywała publikacji twórczości poety, a nawet wymienienia jego nazwiska. Za:

6 r. Ekspozycja jest wędrówką tropem mistrza po ważnych dla niego miejscach w Polsce i na Litwie. Wystawę tworzy 50 kolorowych oraz czarno białych zdjęć, którym towarzyszy katalog z komentarzem Małgorzaty Maliborskiej, dziennikarki Polskiego Radia. Wydawnictwo przygotowane jest w trzech językach: polskim, litewskim i angielskim. Wybrane wydarzenia z obchodów roku Miłosza W 2011 roku mija setna rocznica urodzin Czesława Miłosza. Urodzony w Szetejniach, wygnany stamtąd przez tragiczne wydarzenia XX wieku, mieszkał kolejno w Warszawie, Krakowie, Paryżu, Stanach Zjednoczonych, by u kresu stulecia powrócić do Polski. Mamy nadzieję, że stulecie urodzin Czesława Miłosza stanie się okazją do ponownego spotkania z jego dziełem, które nie od dziś pobudza do twórczej refleksji nad kondycją współczesnego świata r. Otwarcie w Muzeum Etnograficznym w Warszawie wystawy pt. Miłosz Tutejszy - projektu wybitnego fotografa Wojciecha Prażmowskiego, prezentującego miejsca związane z życiem i twórczością Czesława Miłosza. 14 sierpnia przypadła siódma rocznica śmierci Czesława Miłosza. Na krasnogrudzkim ganku odbyło się spotkanie pt. Pamiętanie Miłosza. Podczas uroczystości miała miejsce prezentacja Krasnogrudzkiej Księgi. Spotkanie to integralna część długofalowego przedsięwzięcia Fundacji Pogranicze, którego celem jest odrodzenie Krasnogrudy, jednego z najważniejszych miejsc na duchowej mapie Czesława Milosza i stworzenie w niej nowoczesnego ośrodka pracy artystycznej i badawczej, w którym jagiellońskie tradycje dialogu stanowiłyby użyteczne fundamenty dla wyznań, przed którymi stoją współczesne społeczeństwa wielokulturowe r. Drugi dzień trzydniowego spotkania poetów, tłumaczy i wydawców, wybitnych postaci życia intelektualnego Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy poświęcony był twórczości Czesława Miłosza i wydaniom jego dzieł. Na program złożyły się kilkugodzinna konferencja na temat życia i twórczości Miłosza

7 r. z udziałem najwybitniejszych krytyków i intelektualistów z Polski, Ukrainy, Litwy i Białorusi, forum poetów: każdy z zaproszonych twórców miał okazję zaprezentować najciekawsze dzieła ze swojej twórczości. Po sukcesie płyty A Book of Luminous Things z anglojęzycznymi interpretacjami wierszy Miłosza i jego ulubionych poetek, Aga Zaryan przygotowała polską wersję płyty. Premiera Księgi olśnień odbyła się na początku października. Płyta zawiera dwanaście kompozycji do wierszy Czesława Miłosza oraz poetów: Anny Świrszczyńskiej, Jana Hirshfielda i Denise Levertov. To zestawienie twórczości Miłosza z utworami, które lubił i które przekładał na język polski, tworzy oryginalny wizerunek noblisty. Wielka Gra Szczecińska Uczestnicy gry mieli za zadanie zdobyć jak najwięcej informacji na temat pobytu Miłosza w Szczecinie, zapoznać się z twórczością poety, a także zdobyć wiedzę na temat warunków, w jakich powstawała literatura polska XX wieku w kraju i na emigracji. Gra przeznaczona była dla młodzieży szkół ponadpodstawowych, wzięło w niej udział około 80 osób w zespołach złożonych z 3 5 osób. Zabawa rozpoczęła się w Książnicy Pomorskiej od zwiedzania wystawy Czesław Miłosz Między Wschodem i Zachodem. Uczestnicy otrzymali mapki z kolejnymi tzw. punktami kontrolnymi, do których musieli dotrzeć. Miejsca związane były z wizytą Miłosza w 1949r. w Szczecinie, w którym pisarz żył, które odwiedził itd. Podczas gry został nakręcony film dokumentalny przedstawiający zmagania uczestników gry r r. Targom Książki w Katowicach towarzyszyła akcja happeningowa Druk na bruk, w ramach której chodniki i ulice Katowic były zadrukowane fragmentami tekstów Czesława Miłosza. Pierwsze nadruki można było zobaczyć przed rektoratem Uniwersytetu Śląskiego, w dniu konferencji prasowej zapowiadającej Targi. Akcję przygotowało Koło Naukowe Doktorantów Uniwersytetu Śląskiego r.

8 Tej jesieni Madryt był miejscem wielu ważnych wydarzeń związanych z postacią i twórczości Czesława Miłosza. Od 20 września w Circulo de Bellas Artes można było oglądać wystawę Zniewolony umysł -tyranię obrazu w polskiej fotografii artystycznej po 1945 roku, przygotowaną przez Galerię Asymetria z Warszawy r. Jedyny utwór sceniczny Czesława Miłosza poetycki dramat Prolog wystawił w warszawskim Instytucie teatralnym `Michał Zadara. Prolog Czesława Miłosza powstał 1944r. Utwór był przeznaczony na otwarcie Teatru Narodowego r. otrzymać nieodpłatnie wszystkie biblioteki, które zgłosiły takie zapotrzebowanie. Stowarzyszenie współpracuje już bibliotekami w całej Polsce. O godzinie 18 w auli wydziału teologicznego Uniwersytetu Śląskiego odbyło się spotkanie pt: Miłosz i Teologia z ks. prof. Jerzym Szymikiem oraz prezentacja książki Nie jestem stąd. O chrześcijańskim obliczu twórczości Czesława Miłosza z ks. Prof. Jerzym Szymikiem rozmawiał Marcin Witam. Za: r. Spotkanie Miłosz bez barier było częścią projektu Ważne słowa - biblioteka dzieł Miłosza dla niewidomych w wyniku którego 10 dzieł noblisty zostało udostępniono osobom niewidomym. Celem było jak najpełniejsze przybliżenie twórczości eseistycznej Czesława Miłosza. Osoby niewidome, mające trudności z czytaniem książek, nie będą już musiały korzystać z pomocy osób przypadkowych, ponieważ wybrane dzieła zostały w ramach projektu nagrane przez aktorów. Od 17 października rozpoczęło się udostępnienie nagranych książek. Książki mogły Wywiady z poetą wymyślone przez uczniów Wywiad 1 - Dzień dobry! - Witam Pana Czesława. Jak samopoczucie? -Nie ukrywam, że czuję się nieswojo. - Dlaczego? - Myślę, że to dlatego, że nie przywykłem do pracy w studiu i do programów telewizyjnych z moim udziałem. - Proszę się zrelaksować i nie przejmować się.

9 - Dobrze. - Dzieciństwo i młodość spędził Pan w Szetejniach na Litwie. Co Pan czuł, ujrzawszy rodzinne strony po wielu latach? - Wracając, odczuwałem radość, ale później- przemieniła się ona w lęk. Myślałem:,,Jak tam wszystko się zmieniło i nie poznam rodzinnego domu?. Chociaż znalazłem dom, to wszystko wokół było inne. Drzewa zdawały się wyglądać ta samo, tylko były większe. - Napisał Pan o tym wiersz, prawda? - Tak, nosił tytuł Dwór. - Dlaczego po wojnie nie przeniósł się Pan z powrotem do Polski? - Ponieważ nie mogłem się pogodzić z brakiem swobody w komunistycznej Polsce. Nie chciałem, by ktoś mi mówił, co mam robić. - Co Pan robił na uniwersytecie w Berkley w USA? - Nauczałem tam literatury słowiańskiej. To było niesamowite przeżycie. - Jak Pan się czuł, gdy w 1980r. odebrał Pan literacką nagrodę Nobla? - Byłem zaskoczony tym tytułem. Idąc po Nobla, czułem niepewność i szczęście jednocześnie. Bałem się, że ktoś za chwilę mi go zabierze. - Otrzymał Pan również w 1992r. nagrodę literacką Nike. - Na szczęście czułem się pewniej, niż pierwszym razem. - Czy jest Pan dumny ze swojego dorobku literackiego? - Oczywiście, ale mam nadzieję, że jeszcze się powiększy. - Życzę wielu sukcesów pisarskich. - Dziękuję Panu za rozmowę, Panie Czesławie. - To ja dziękuję. Wywiad To Może na początek powie mi Pan coś o swojej rodzinie? - Cóż mogę powiedzieć? Mój dziadek ożenił się dosyć późno z córką lekarza z Rygi. Była to rodzina polska, jednak z korzeniami niemieckimi (po prababci). - Powiedział Pan o dziadkach, to może teraz coś o rodzicach? - Mój ojciec studiował na Politechnice w Rydze, skończył wydział budowy dróg i mostów. - To może teraz coś o matce? - No to na początek powiem, że matka Weronika Kunat i ojciec byli sąsiadami. Matka naprawdę dużo dla mnie zrobiła,

10 bowiem to ona nauczyła mnie pisać i czytać. Uczyła mnie w domu, nie chodziłem do szkoły. - Jeżeli uczył się Pan w domu, to czy nie miał Pan problemów później? - Nie miałem żadnych trudności, ponieważ chodziłem do nauczycieli, którzy przygotowywali mnie do egzaminów do gimnazjum, które zdałem za pierwszym razem. - A dalej? Po gimnazjum czym się Pan zajmował? - Postanowiłem, że pójdę na studia. Studiowałem prawo na Uniwersytecie Wileńskim. Chodziłem również na proseminarium z filozofii prawa oraz niektóre wykłady z polonistyki, a później na historię. - Wiem, że brał Pan udział w redagowaniu pisma Żagary oraz pracował Pan w rozgłośni radiowej Polskie radio. Co miało miejsce po tym? - Po tym okresie przeniosłem się do Warszawy, a było to w 1937 r. Tam też spędziłem lata wojny. Po konflikcie pracowałem jako dyplomata Polski we Francji i USA. - To pytanie bardzo mnie męczy Czy może zdradzi mi Pan tajemnicę, dlaczego wyemigrował z kraju? - To nie jest tajemnica i oczywiście mogę to powiedzieć. Po prostu nie mogłem pogodzić się z brakiem podstawowych wolności obywatelskich, w Polsce komunistycznej. Dlatego opuściłem kraj i wyjechałem do Francji, a następnie do Ameryki. - No właśnie, do Ameryki Jak Pan się czuł w obcym kraju, daleko od ojczyzny. - Powiem, że czułem się dobrze, bowiem osób w sytuacji podobnej do mojej lub takiej samej wtedy było naprawdę dużo. - Czy może mi Pan powiedzieć o swojej obecnej twórczości? - Oczywiście, teraz piszę głównie prozą, tłumaczę na język polski utwory obcojęzyczne, zajmuję się również historią Polski. - A kiedy po raz pierwszy zaczął Pan tworzyć? - Początki mojego pisarstwa sięgają jeszcze czasów gimnazjum. Natomiast już w liceum zacząłem publikować. Uniemożliwiały mi to niestety warunki polityczne, bowiem władze zakazały wydawania moich utworów. - To chyba byłoby już wszystko. Dziękuję, że poświęcił mi Pan swój cenny czas. Życzę powodzenia i dalszych sukcesów. - Ja również dziękuję. Za:

11

12