MUZYKA MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ PROGRAM ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAW ODOW EJ WARSZAWA 1994 WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ PROGRAM ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAW ODOW EJ MUZYKA dodruk programu Nr OP /84 WARSZAWA 1994 WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE

2 ł' fe. ' K

3 MINISTERSTWO OŚWIATY I WYCHOWANIA INSTYTUT PROGRAMÓW SZKOLNYCH PROGRAM ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAW ODOW EJ MUZYKA E] WARSZAWA 1994 WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE

4 Program przygotowany w Instytucie Programów Szkolnych, zatwierdzony przez ministra oświaty i wychowania w dniu 18 kwietnia 1984 r. Nr OP /84 l \

5 CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA Podstawowym celem nauczania muzyki w zasadniczych szkołach zawodowych jest zapewnienie młodzieży dostępu do kultury muzycznej oraz kształcenie podstaw umożliwiajijcych korzystanie z jej dorobku. Osiągnięcie zamierzonych celów jxwinno dokotiywać się poprzez: rozwijanie zainteresowań i wrażliwości muzycznej uczniów, warunkujących odbiór dzieł muzycznych, rozwijanie podstawowych umiejętności miizycznycłi, dostarczenie wiedzy potrzełmej do odbioru muzyki i praktycznej działalności muzycznej. Konsekwencją procesu ntiuczania muzyki powinno być rozbudzenie potrzeby kontaktu z. muzyką zarówno w trakcie nauki szkolnej, jak i w życiu codziennym.

6 TREŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA I. Literatura i wiedza z dziedziny kultury iiuizycznej KLASA 1 (1 godzina tygodniowo) 1. Muzyka i treść (różne formy muzyczne zwiijzane z treści.) literack.)). 2. Fonna w muzyce instnimentalnej (niżne fomiy muzyki instrumentalnej). 3. Instrument a wykonawca (różne nxlzaje glosiiw, instrumentów solowych oraz zespołów). Literatura muzyczna do wyboru Temat 1 : F. Chopin pieśni (wybór) F. SchulK-rt pieśni (wybór) S. Moniuszko pieśni (wybór) P. Czajkowski pieśni (wybtir) M. Karłowicz pieśni (wybór) J. F. Haendeł oratorium Mesjasz (1'ragmenty) J. S. Bacłi Kantata o kawie (fragmenty) Pasja wg.v>w. Mateusza (fragmenty) W.A. Mozjirt Requiem (fragmenty) opera Czarodziejski flet (fragmenty) G. Rossini opera Cyrulik sewilski (fragmenty) R. Wagner ttpera Tannhäuser (fragmenty) G. Verdi opera Traviata (fragmenty) G. Gershwin opera Porgy and Bess (fragmenty) F. Lehar operetka Kraina uśmiechu (fragmenty) J. Offenbach o[x'retka Orfeusz w piekle (fragmenty) J. Strauss operetka Zemsta nietoperza (fragmenty) P. Czajkowski balet Jezioro Łabędzie (fragmenty) S. Prokofiew balet Romeo i Julia (fragmenty) I. Strawiński balet Pietruszka (fragmenty) F. Mendelssohn-Bailholdy Muzyka do dramatu Szekspira Sen nocy letniej "

7 T e m a l 2: Wactaw Z Szamotu! Motet}- (wybór) J.S. Bach Preludium i Fuga c-mol z I. Tomu Das Wohltemperierte Klavier Toccata i Fuga d-moll organowa Suita D-dur L. van Beethoven Sonata c-moll Patetyczna op. 13 F. Chopin Sonata b-moll op. 35 M. Karłowicz Koncert skrzypcowy A-dur E. Grieg Koncert fortepianowy a-moll op. 16 L. van Beethoven V Symfonia c-moll P. Cząjkowsid IVSymfonia f-moll op. 36 H. Berlioz Symfonia fantastyczna P. Dukas Poemat symfoniczny Poemat czarnoksiężnika " F. Li.szt Poemat symfoniczny Preludia " C. Debussy Poemat symfoniczny Popołudnia Fauna " G. Gershwin Błękitna rapsodia Temat 3: głosy G. Rossini Aria Don Basilia z opery Cyrulik sewilski F. Schubert Małgorzata przy kołowrotku R. Schumann Miłość poety (wybór) S. Moniuszko Dumka Jadwigi zopciy Straszny Dwór S. Moniuszko Trzech budrysów M. Musorgski Ballada o pchle P. Czajkowski Aria Leńskiego i Aria Gremina z opery Eugeniusz Oniegin P. Czajkowski Trawuszka G. Puccini Aria Minii i Aria Rudolfa z opery Cyganeria G. Bizet Aria Carmen i Aria Toreadora z opery Carmen M. Karłowicz Pieśni (wybór) G. Gei-shwin Kołysanka z opery Porgy and Bess fortepian: instrumenty F. Chopin Mazurki (wybór) Etiudy (wybór) Polonez As-dur op. 53 F. Schuliert Impromptu R. Schumann Karnawał R. Schumann Koncert fortepianowy a-moll op. 54 P. Czajkowski 4 por}- roku (wybór) C. Debussy Zatopiona katedra

8 skrzypce i wiolonczela: J. S. Bach Suita wiolonczelowa N. Paganini Kaprysy (wybór) F. Menclelssohn-Bartholdy Koncert skrzypcowy e-inoll op. 64 H. Wieniawski Legenda C. Saint-Saens Łahgdi gitara: J. S. Bach Preludium z IVSuity lutniowej B-dur Alonso Muderra Fantazja J. Albcniz Asturias Leyenda Villa Lobos Preludia (wybór) Etiudy (wylxir) A. Lauro Seis por dercho instrumenty dęte: W. A. Mozart Koncert na flet i harfę K. M. Weber Koncert na klarnet i orkiestrę (fragment) G. Verdi Marsz triumfalny z opety Aida C. Debussy Syrinx A. Blcx;h Miniatura na klarnet solo Wielcy kompozytorzy i ich dzieła KLASA II (] godzina tygodniowo) J. S. Bach mistrz baroku W. A. Mozart wszechstronny kompozytor klasycyzmu L. van Beethoven kompozytor Itjczijcy dwie epoki F. Schubert prekursor romantyzmu F. Chopin polski romantyk światowej sławy P. Czajkowski rosyjski romantyk światowej sławy A. Borodin, M. Rimski-Korsakow, B. Smetana twórcy słowiańskich szkól narodowych S. Moniuszko twórca polskiej opery narodowej K. Szymanowski wybitny kompozytor polski XX wieku W. Lutosławski, K. Penderecki współcześni kompozytorzy połscy.

9 Literatura inu/ycziia do \vytm)ru J. S. Bach Preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier (wybór) Toccata i Fuga c-moll organowa Suita orkiestrowa C-diir nr 1 / Koncert brandenburski V Koncert brandenburski Koncert na dwoje skrzypiec Wielka Msza h-moll (fragmenty) W. A. Mozart opera Don Juan (fragmenty) opera Wesele Figara (fragmenty) Sonata D-dur Symfonia g-nioll KW IS3 Koncert fortepianowy A-dur KV 488 Koncert skrzypcowy D-dur KV 218 L. van Beethoven Soneta f-nioll Appassionato " op. 57 Sonata cis-moll Księżycowa op. 27 Sonata F-dur Wiosenna na skrzypce i fortepian op koncert fortepianowy c-moll Koncert skrzypcowy D-dur Uwertura Egmont" III Symfonia Es-dur VI Symfonia F-dur op. 68 IX Symfonia d-moll F. Schulierl Pieśni (wybór) VII! Symfonia li-moll Niedokończona " Kwintet fortepianowy A-dur F. Cliopin Nocturny (wybór) Preludia op. 28 (wybór) Walce (wybór) Polonez fis-moll op. 44 Scherzo h-moll op. 23 Koncert fortepianowy f-moll op. 21 P. Czajkowski opera Eugeniusz Oniegin (fragmenty) balet Dziadek do orzechów- (fragmenty) VI Symfonia h-moll Patetyczna " op. 74 Koncert fortepianowy b-nioll op. 23 A. Borodin opera Kniaź Igor (fragmenty) M. Rimski-Korsakow o x;ra Sadko (fragmenty) Szecherezada B. Smeliina opera Sprzedana narzeczona (fragmenty) Poemat symfoniczny Moja Ojczyzna (fragmenty) S. Moniuszko opera Halka (fragmenty) opera Straszny Dwór (fragmenty) K. Szymanowski Mity

10 Pieśni (wybór) Balet Harnasie " (IVagmcnty) Oratorium Stahat Mater " (fragmenty) HI Symfonia (Pieśń o nocy) W. Lutosławski Muzyka żałobna Livre pour orchestre Gry weneckie Wariacje na temat Paganiniego K. Penderecki Jutrznia (fragmenty) Dies Irae Pasja wg św. Łukasza (fragmenty) // Symfonia II. Praktyczna działalność muzyczna KLASY 1 i II 1. Śpiew: śpiewanie pieśni jedno- i dwugtosowycli, śpiewanie tematów przesłuchiwanych utworów, śpiewanie pieśni okazjonałnyeh, łudowych, mł(xłzicżowycłi. 2. Gra na instrumentach (llelaełi prostych sopranowych, instrumentach perkusyjnych): granie mełodii pieśni oraz akompaniamentów, granie głównycłi tematów przesłucłiiwanych utworów.

11 ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ PROGRAMU Zadaniem szkoły zawodowej oprócz przygotowania do zawodu jest doprowadzenie młodzieży do wartości kultury. Muzyka jako jedna z dziedzin wycliowania artystycznego ma na celu doprowadzenie młodzieży do wartości społecznycii i osobistych wyższej rangi, w' tym uszanowania i zespolenia się z kultur!) narodową. Zgromadzenie wartości muzyki, jej luimanistycznych treści wypowiadanycli specyficznym językiem wymaga specjalnego oddziaływania dydaktycznego. Tylko przez kontakt z dorobkiem literatury muzycznej i odpowiednim jej prezentowaniem można doprowadzić młodzież, do rozumienia zjawisk muzycznych i w len sposiib wpłynąć na pogłębienie jej sfery emocjonalnej, rozbudzenie potrzeby artystycznej ekspresji i kontaktu z dziełami muzycznymi. Istotnym zadaniem jest również, rozbudzanie potrzeby i umiejętności aktywnego kontaktu z muzyką nie tylko w szkole, ale również takiego, który mógłby się przenieść poza szkołę i utrwalić jako stały element życia dorosłego (np. udział w zespołacłi chóralnych, instrumentalnych, towarzyskie domowe muzykowanie, słucłiaiiie muzyki). Należy założyć, że młodzież w ciągu ośmioletniej nauki w szkole podstawowej zapozmiła się przynajmniej w sposób bardzo ogólny z niektórymi zjawiskami muzycznymi i zdobyła pewne umiejętności muzyczne. Zdobyte podstawy przygotowania muzycznego na etapie kształcenia średniego muszą być pogłębione. W dalszym eiągu powinny być rozwijane takie umiejętności, jakśpiew, gra na instrumentach, przy jediux;zcsnym wdrażaniu młiklzieży do odbioru dzieł muzycznych, Kmicw;iż dopiero na tym etapie osiąga ona fkitrzebną do tego dojrzałość emocjonalni) i kulturalną. Limit czasu przeznaczony na realizację zajęć muzycznych, jak też umieszczanie tego przedmiotu jako fakultatywnego, zmusza do dokonania dużej selekcji treści. Zostały one ułożone w dwóch podstawowych działach, tzn. dział 1 Literatura i wiedza z dziedziny kultury muzycznej, dział 11 Praktyczna działalność muzyczna. W dziale I dokonano wyboru tylko podstawowych zjawisk muzycznych oraz, ze względu na limit czasu, ograniczono się do wyboru kilku najważniejszych kompozytorów. Starano się wybrać zagadnienia najbardziej atrakcyjne, zapewniające pobudzenie zainteresowań uczniów. Zakres działalności muzycznej został ograniczony do śpiewu i gry na instnimentach muzycznycłi, z którymi prawdopodobnie zetknęli się uczniowie w szkole podstawowej. Do każdego tematu xidano dość obszerną literaturę muzyczną, z której nauczyciel wspólnie z uczttiatni może dokonać wyboru. Na tym etapie kształcenia dotninuj;)cą formą na lekcjach powinno być słuchanie literatury muzycznej.

12 w trakcie słuchania młodzież fkjwinna poznawać i śłedzić prawa rządzące rozwojem muzyki i jej przemianami. Wiedzti spełnia tu funkcją; pomocniczą, ułatwiającą rozumienie dzieła. Nic nałeży jej w związku z tym zbytnio eksponować. Słuchanie utworów powinno pobudzać do samodziełncgo kształcenia zarówno w sensie pomnażania wiedzy, jak też poszukiwania kontaktu z dziełem muzycznym (kołekcjonowanie płyt, uczestnictwo w imprezach muzycznych, indywidualna działalność muzyczna doskonalenie gry na instrumentach, uczestnictwo w zespołach instrumentalnych bądź wokalnych). Aktywna działalność muzyczna ma znaczenie poznawcze niekiedy ułatwiające zrozumienie dzieła muzycznego (śpiewanie i granie wątków przesłucliiwanych utwoniw oraz wykonywanie łatwych utworów z. przerabianej epoki), przyczynia się do rozwinięcia zainteresowań muzycznych uczniów. Kultywowanie tej działalności muzycznej powinno inspirować uczniów do dalszego kształcenia muzycznego bądź udziału w pozalekcyjnych zespołach, jak też. ogniskach muzycznych. W kształceniu młodzieży dzieło muzyczne wysuwa się na plan pierwszy, ale nie można zaniecłiać praktycznej działalności muzycznej, gdyż dopiero wszystkie formy kontaktu z muzyką mogą przyczynić się do osiągania podstawowego celu, tzn. przygotowania do odbioru muzyki jak też i aktywnego jej uprawiania. Program dostarcza wielu zróżnicowanych możliwości oceny pracy i postępów ucznia. Podstawowym kryterium powinna być aktywno.ść ucznia w ziikresie wspeiłdziałania z. nauczycielem w przygotowaniu do lekcji potrzebnych materiałów. Możii to być np. dobór utworów z literatury muzycznej, przygotowanie infonnacji na temat przerabianych zagadnień, postaranie się o materiały ikonograficzne. Ocenie może podlegać również, wypowiedź ucznia na temat przesłuchiwanego utworu, nawet bardzo indywidualna odbiegająca ixl stereotypów, praktyczna działalność, a więc artystyczny śpiew i granie na instrumentach, techniczne opracowanie utworu. Nie można natomiast na ocenę wymagać znajomości tekstu piosenek oraz werbalnej wiedzy nie popartej znajomością dzieła muzycznego. Każda lekcja muzyki powinna wszystkim uczniom dostarczać przeżyć emocjonalnych, estetycznych i wprowadzać młodzież krok po kroku w specyficzny świat sztuki muzycznej. 10

13 NOTATKI

14 NOTATKI

15 % >