SĄDECKIE ZESZYTY NAUKOWE TOM I. Praca zbiorowa pod redakcją dra Marka Reichela

Transkrypt

1

2 SĄDECKIE ZESZYTY NAUKOWE TOM I Praca zbiorowa pod redakcją dra Marka Reichela Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu Nowy Sącz,

3 Rada Naukowa prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz - Przewodniczący Komitetu Dyrektor Instytutu Ekonomicznego, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu dr Marek Reichel Zastępca Dyrektora Instytutu Ekonomicznego, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu prof. dr hab. Witold Niemiec Instytut Ekonomiczny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu dr Dariusz Woźniak Prodziekan ds. studiów niestacjonarnych Wydział Przedsiębiorczości i Zarządzania, Wyższa Szkoła Biznesu National-Louis University w Nowym Sączu Jerzy Juszczyk Kanclerz Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości w Nowym Sączu dr Józef Wojnarowski Przewodniczący Rady Konsultacyjnej ds. Turystyki przy Prezydencie Miasta Nowego Sącza i Staroście Nowosądeckim mgr Józef Broński Członek Zarządu Powiatu Nowosądeckiego mgr Andrzej Zarych Dyrektor Kancelarii Powiatu, Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu Recenzent prof. dr hab. Leszek Rudnicki Tłumaczenia Behlert & Behlert, Kraków Redakcja techniczna dr Marek Reichel Copyright by Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu Nowy Sącz, 2010 Adres redakcji Nowy Sącz, ul. Jagiellońska 33, tel , fax ko@starostwo.nowy-sacz.pl, Wydawca Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu 3

4 Spis treści Contents Słowo od Starosty... 5 Foreword by Starost Słowo od Redaktora... 6 Foreword by editor Część I Rola miejscowej władzy w rozwoju turystyki ekologicznej REICHEL Marek Rola transgranicznej turystyki ekologicznej w rozwoju Sądecczyzny The role of cross-border ecotourism in the development of the Nowy Sącz region RUTKOWSKI Marek, WOŹNIAK Dariusz Kształtowanie marki Sądecczyzny jako sposób na promocję regionu - wybrane problemy teoretyczno-metodyczne Building the brand of the Nowy Sącz Region as a way to promote the area selected theoretical and methodical issues REŚKO Dariusz Rozwój polsko-słowackiej współpracy transgranicznej na przykładzie gminy Krynica-Zdrój The development of Polish-Slovak cross-border cooperation using the example of the Krynica-Zdrój Commune NIEMIEC Witold Turystyka ekologiczna - teoria i praktyka Eco-tourism - theory and practice NIEMCZYK Agata Turystyka transgraniczna w powiecie nowosądeckim - szanse i zagrożenia Cross-border tourism in the Nowy Sącz District - opportunities and threats WOJNAROWSKI Józef Adam Zarządzanie jakością usług w hotelach - wybrane zagadnienia Hotel service quality management - selected themes BIELAK Barbara Ocena atrakcyjności turystycznej powiatu nowosądeckiego Evaluation of the tourist attractiveness of the Nowy Sącz District 4

5 Część II Ekologiczne produkty turystyczne ZAWILIŃSKA Bernadetta Dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe stref przygranicznych w Polsce podstawą rozwoju transgranicznych produktów ekoturystycznych Natural and Cultural Heritage in Polish Border Zones as a Basis for the Development of Cross-Border Ecotourism Products REŚKO Dariusz Problematyka funkcjonowania sektora uzdrowiskowego w Polsce - wybrane aspekty The problem matter of functioning of the health resort sector in Poland - selected issues BIELAK Barbara Turystyka aktywna na przykładzie Zbiornika Rożnowskiego Active tourism illustrated by the example of Lake Rożnów WOJNAROWSKI Józef Adam Zarządzanie ceną w usługach turystyczno - hotelarskich Price management in tourism and hotel services Część III Promocja w rozwoju turystyki ekologicznej REICHEL Marek, ZACŁONA Tomasz Marketing terytorialny a kształtowanie wizerunku regionu Territorial marketing and building the image of a region RUTKOWSKI Marek, WOŹNIAK Dariusz Promocja oferty turystycznej regionu - wybrane zagadnienia Promotion of the tourism offer of a region - selected themes REICHEL Marek, PORĘBA Justyna, ROSIEK Marzena Atrakcyjność turystyczna wybranych krajów UE - wyniki badań Tourism attractiveness of selected EU countries - research results Sylwetki autorów i recenzenta

6 Od Starosty We wszystkich działaniach władze powiatu nowosądeckiego kładą nacisk na współpracę wszystkich instytucji i organizacji dla dobra regionu. Wspólnota poczynań jest bowiem ważna na każdej płaszczyźnie: przy budowie dróg, w szkolnictwie, wspieraniu rozwoju przedsiębiorczości, promocji oraz wzmacnianiu potencjału naukowego regionu. Właśnie w tym ostatnim czynniku od lat władze powiatu nowosądeckiego widzą jedną z istotnych szans rozwoju ziemi sądeckiej. Temu mają służyć Sądeckie Zeszyty Naukowe, których idea zrodziła się w trakcie realizacji projektu Turystyka ekologiczna szansą rozwoju Sądecczyzny współfinansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Do działań prowadzonych przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu włączyły się wszystkie sądeckie uczelnie: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Wyższa Szkoła Biznesu-NLU oraz Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości, które wspólnie z przedstawicielami samorządu utworzyły Komitet Naukowy projektu. Właśnie dzięki takiej wspólnej pracy mógł powstać pierwszy tom Sądeckich Zeszytów Naukowych. Jest on w całości poświęcony tematyce turystyki ekologicznej, zgodnej z naturą, stwarzającą naszemu regionowi niepowtarzalną szansę rozwojową. W przygotowaniu jest już drugi tom Zeszytów będący uzupełnieniem tej tematyki szeroko omawianej w trakcie cyklu ośmiu międzynarodowych konferencji organizowanych przez powiat nowosądecki, odbywających się u nas i u naszych samorządowych przyjaciół w Europie (Stara Lubovla Słowacja, Dobrich Bułgaria, powiat Salaj Rumunia, Massa Włochy, powiat Unna Niemcy, powiat kołobrzeski) z udziałem naukowców, studentów, samorządowców i branży turystycznej. Mam nadzieję, że uda się dzięki temu zapoczątkować cykl publikacji cennych dla dorobku naukowego Sądecczyzny, mających zastosowanie w praktyce i przyczyniających się do rozwoju gospodarczego ziemi sądeckiej. From the Starost of the Nowy Sącz District Starosta Nowosądecki Jan Golonka Ever since the beginning of the existence of the Nowy Sącz District, we have emphasized the importance of joint action for the benefit of the region. This unity of purpose and action is important on every level: the construction of roads, education, supporting the development of entrepreneurship, promotion and strengthening the region s scientific potential. Especially the latter is regarded by the authorities of the Nowy Sącz District as a core development opportunity for the region. Such development is the purpose of the Sądeckie Zeszyty Naukowe (Nowy Sącz County Research Journals), which owe their existence to the project titled Cross-border ecological tourism as a chance for regional development, co-financed by the Norwegian Financial Mechanism. Local colleges, i.e. the State Higher Vocational School, Wyższa Szkoła Biznesu-NLU and the College of Business, have all joined in the actions undertaken by the Office of the Starost of the Nowy Sącz District, establishing the project s scientific committee together with representatives of the local government. It is thanks to such a unifying approach that the first volume of the Sądeckie Zeszyty Naukowe was created. It is dedicated entirely to the theme of eco-tourism, i.e. tourism in harmony with nature, providing a unique development opportunity for our region. The second volume is already in the pipeline. It elaborates on the themes also discussed during a series of eight international conferences organised by the Nowy Sącz District and held in our region, but also hosted by our friends across Europe (Stara Lubovla, Slovakia; Dobrich, Bulgaria; Salaj district, Romania; Massa, Italy; Unna District, Germany, and the Kołobrzeg district). These events brought together numerous scientists, students, representatives of local authorities and the tourism industry. I hope that this first release will initiate a series of publications which will provide valuable input into the research efforts of the Nowy Sącz region. I also hope that it will serve practical purposes and contribute to the economic growth of the area. Starost of the Nowy Sącz District Jan Golonka 6

7 Od Redaktora Oddany do Państwa rąk pierwszy Sądecki Zeszyt Naukowy składa się z czternastu artykułów, których Autorami są uczestnicy cyklu ośmiu międzynarodowych konferencji zorganizowanych w ramach Projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu. Projekt współfinansowany przez Norweski Mechanizm Finansowy, realizowany jest przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu. Warto dodać, że znakomita większość Autorów zamieszczonych tu opracowań jest członkami Rady Programowej wspomnianego cyklu konferencji, są oni również pracownikami trzech sądeckich wyższych uczelni tj. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Wyższej Szkoły Biznesu - National-Louis University oraz Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości. Nie bez znaczenia dla jakości organizowanych konferencji jest dobrze funkcjonująca współpraca tych trzech uczelni. Pierwszy Sądecki Zeszyt Naukowy podzielono na trzy części: Rola miejscowej władzy w rozwoju turystyki ekologicznej, Ekologiczne produkty turystyczne, Promocja w rozwoju turystyki ekologicznej. Ich tytuły odpowiadają tematyce wiodącej pierwszych trzech międzynarodowych konferencji jakie odbyły się w Krynicy-Zdroju, Lubovlanskich Kupelach (Słowacja) i Albenie (Bułgaria). Na pierwszą część książki składa się siedem artykułów. Pierwszy z nich ma charakter wprowadzający i dotyczy charakterystyki i oceny przedsięwzięć, jakie podejmuje Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu na rzecz współpracy transgranicznej z Okresem Stara Lubovna. Z oczywistych względów, tematem wiodącym w tym artykule jest przedstawienie założeń i dotychczasowych osiągnięć projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu. Jako informacje uzupełniające opisano inne, równie ciekawe przedsięwzięcia z zakresu rozwoju pogranicza polsko - słowackiego. Drugi artykuł - autorstwa Marka Rutkowskiego i Dariusza Woźniaka - podejmuje problematykę promocji regionu. Autorzy skupiają się na konieczności właściwego kształtowania marki Sądecczyzny jako elementu właściwie prowadzonej polityki promocji. Jak słusznie zauważono we wstępie do artykułu - jednym z kluczowych warunków rozwoju regionu lub miasta jest silna marka (rozpoznawalna i pozytywnie kojarzona). Budowa silnej marki wymaga od lokalnych władz samorządowych zintegrowanych działań wychodzących poza dotychczas stosowane tradycyjne metody promocji. Autorem kolejnego artykułu jest Dariusz Reśko. W artykule poruszono kwestie współpracy transgranicznej na terenie pogranicza polsko - słowackiego. Autor skupił uwagę na Krynicy-Zdroju - jednej z gmin powiatu nowosądeckiego. Z tekstu artykułu wyraźnie wynika konieczność zacieśniania sąsiedzkich kontaktów między mieszkańcami i władzami jednostek terytorialnych, które z racji swojego przygranicznego położenia powinny prowadzić dynamiczną współpracę transgraniczną. Wyraźnie należy wyeksponować w tym względzie zaangażowanie władz lokalnych, szczególnie w kontekście możliwości pozyskiwania na ten cel środków finansowych np. z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka na lata Czwarty artykuł podejmuje tematykę turystyki ekologicznej. Jego Autorem jest Witold Niemiec. Artykuł charakteryzuje różne formy turystyki, które z punktu widzenia walorów Sądecczyzny, warto na tym terenie rozwijać. Bardzo interesujące są rozważania Autora dotyczące konieczności stosowania szeregu takich rozwiązań technicznych wspomagających rozwój turystyki, dzięki którym rozwój różnych form turystyki nie będzie jednocześnie wpływał na degradację środowiska - niezwykle cennego waloru tego 7

8 obszaru. Jest oczywistym fakt, że olbrzymie zadanie w zakresie rozwoju turystyki przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego należy do lokalnych władz samorządowych. O szansach i zagrożeniach rozwoju turystyki transgranicznej w powiecie nowosądeckim traktuje piąty artykuł, autorstwa Agaty Niemczyk. Prezentowane w tekście rozważania wyraźnie dowodzą, że powiat nowosądecki posiada liczne atuty przemawiające na rzecz jego rozwoju poprzez turystykę, w tym turystykę transgraniczną. Bardzo wymowne dla władz lokalnych jest stwierdzenie Autorki, że turystyka stała się jedną z największych gałęzi ekonomicznych ostatnich lat. Dotyczy to również turystyki transgranicznej. Wzmocnienie działań na rzecz jej rozwoju to bez wątpienia obowiązek władz lokalnych jednostek terytorialnych, których atutem jest posiadanie tak wspaniałych walorów przyrodniczych. Artykuł Józefa A. Wojnarowskiego koncentruje się na analizie funkcjonowania przedsiębiorstw hotelarskich. Autor już we wstępie zaznacza, że podstawowy wpływ na zwiększenie zainteresowania oferowanymi usługami ze strony klientów wywiera świadczenie usług na dobrym poziomie. Zatem rozwój przez jakość decyduje w znaczącym stopniu o sukcesie analizowanych przedsiębiorstw. Na poparcie tej tezy, Autor odnosi się do ciekawych przykładów. Kolejny, siódmy, artykuł podejmuje próbę oceny atrakcyjności turystycznej powiatu nowosądeckiego. Barbara Bielak w szczegółowy sposób omawia: walory turystyczne, przyrodnicze, kulturowe, zagospodarowanie turystyczne i infrastrukturę komunikacyjną charakteryzowanego powiatu. Podjęte rozważania uzupełniają liczne dane statystyczne prezentowane w formie graficznej. Interesujące też są wyniki syntetycznej oceny atrakcyjności turystycznej, którą Autorka zaprezentowała dla każdej z gmin powiatu nowosądeckiego. Druga część opracowania składa się z czterech artykułów i poświęcona jest ekologicznym produktom turystycznym. Tematykę dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego stref przygranicznych w Polsce w kontekście rozwoju transgranicznych produktów turystycznych przedstawia Bernadetta Zawilińska. Autorka zwraca uwagę, że w przeszłości peryferyjny charakter stref przygranicznych, był niewątpliwie niekorzystny ze społeczno-ekonomicznego punktu widzenia, sprzyjał natomiast zachowaniu środowiska przyrodniczego oraz tradycyjnej wiejskiej kultury. Rzeczywiście to co kiedyś niekorzystne, dziś stanowi ogromny potencjał dla rozwoju turystyki. Problematyka funkcjonowania sektora uzdrowiskowego w Polsce to tematyka kolejnego artykułu. Jego Autorem jest Dariusz Reśko. Podjęty temat jest niezwykle istotny w kontekście funkcjonowania na terenie Sądecczyzny kilku miejscowości uzdrowiskowych. Autor omawia warunki funkcjonowania sektora uzdrowiskowego w Polsce na tle prowadzonego procesu prywatyzacji. Z tekstu wynika, że sektor uzdrowiskowy w Polsce boryka się z licznymi problemami, głównie natury finansowej. Niewątpliwie wpływa to w znaczącym stopniu na zahamowanie procesów rozwojowych w tym sektorze. Autor postuluje objęcie wszystkich spółek uzdrowiskowych procesem prywatyzacji, co pozwoli na zapewnienie ich rozwoju. Możliwości rozwoju turystyki aktywnej w oparciu o Zbiornik Rożnowski i jego najbliższą okolicę to temat rozważań następnego artykułu. Barbara Bielak w ciekawy sposób przedstawia kierunki rozwoju turystyki aktywnej w oparciu o badany akwen. Rozważania są uzupełnione interesującymi wynikami badań ankietowych, jakie Autorka przeprowadziła wśród turystów korzystających z walorów Zbiornika Rożnowskiego. Z prezentowanych informacji wynika, że lata zaniedbań spowodowały, iż cieszący się 8

9 zainteresowaniem turystów w przeszłości akwen obecnie wymaga wielu działań naprawczych. Dawną świetność mogą mu przywrócić np. prace rekultywacyjne, odmulenie i szereg prac porządkowych. Drugą część publikacji zamyka artykuł Józefa A. Wojnarowskiego. Autor prowadzi tu rozważania dotyczące stosowania odpowiedniej polityki cenowej w przedsiębiorstwach hotelarskich. Cenne dla czytelnika są odwołania do doświadczeń Autora, które zdobył w licznych krajowych i międzynarodowych instytucjach zajmujących się hotelarstwem. Należy zaznaczyć, że prawidłowo funkcjonujący na Sądecczyźnie sektor hotelarski jest niezwykle istotny z punktu widzenia priorytetowo traktowanego tu rozwoju turystyki. Trzecia część publikacji zawiera trzy artykuły, których tematyka nawiązuje do promocji jako istotnego elementu rozwoju turystyki ekologicznej. Pierwszy z nich, autorstwa Marka Reichela i Tomasza Zacłony, przybliża czytelnikowi zagadnienia związane z kształtowaniem wizerunku regionu. Ciągłe dążenie do podnoszenia konkurencyjności jednostek terytorialnych wymogły na ich władzach stosowanie elementów marketingu terytorialnego. Nie bez znaczenia dla rozwoju gminy/miasta jest tworzenie właściwego, pozytywnego wizerunku. Pozwala on na przyciągnięcie inwestorów, przedsiębiorców, a w kontekście rozważanych w publikacji problemów przede wszystkim turystów. Tematyce promocji poświęcony jest również kolejny artykuł. Jego Autorzy - Marek Rutkowski i Dariusz Woźniak zwracają uwagę na dwie niezwykle ważne kwestie związane z promocją oferty turystycznej regionu. Po pierwsze - kwestia budowania programów lojalnościowych, druga - wykorzystania w promocji internetu. Programy lojalnościowe w branży turystycznej cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Wzrasta również wykorzystanie internetu jako doskonałego kanału dystrybucji. Niewątpliwie wykorzystanie tych instrumentów daje przedsiębiorstwom turystycznym możliwość budowy silnej przewagi konkurencyjnej. Całość publikacji zamyka artykuł Marka Reichela, Justyny Poręby i Marzeny Rosiek. Autorzy podjęli próbę oceny atrakcyjności turystycznej wybranych krajów UE (Słowacja, Bułgaria, Rumunia, Niemcy, Włochy). Przeprowadzone badania opierały się na badaniach ankietowych przeprowadzonych w Polsce i Bułgarii. Ciekawe są konkluzje Autorów - konieczność eksponowania przez poszczególne państwa własnych walorów turystycznych przy jednoczesnym ograniczaniu wskazanych kwestii negatywnych. Niewątpliwie budowanie wizerunku państwa leży w interesie wielu instytucji zarówno sektora publicznego jak i prywatnego. Co więcej kreowanie wizerunku to proces ciągły, który stanowić musi zintegrowany system przedsięwzięć realizowanych w różnych obszarach. Tematyka pierwszego Sądeckiego Zeszytu Naukowego dotyczy możliwości rozwoju transgranicznej turystyki ekologicznej. Autorami poszczególnych artykułów są uczestnicy pierwszych trzech, z cyklu ośmiu, konferencji międzynarodowych Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu. Ich zainteresowania naukowe, zdobyte doświadczenie sprawia, że określony motyw przewodni Zeszytu został przez nich przedstawiony w zróżnicowany sposób. Właśnie to zróżnicowanie powoduje, że publikacja ta może stać się niezwykle cenną lekturą dla wszystkich tych czytelników, którym bliskie są zagadnienia turystyki, rozwoju regionalnego i współpracy transgranicznej. Marek Reichel 9

10 From the Editor The first issue of Sądeckie Zeszyty Naukowe (Nowy Sącz Research Journals), which you are now holding in your hands, comprises 14 articles authored by participants of eight international conferences organised within the framework of the project entitled Cross-border ecological tourism as a chance for regional development. The project is cofinanced by the Norwegian Financial Mechanism and executed by the Starost s Office of the Nowy Sącz District. It is worth mentioning that the vast majority of the Authors of the papers are members of the Programme Board of the above mentioned series of conferences, as well as employees of the three colleges operating in the Nowy Sącz area: the State Higher Vocational School, Wyższa Szkoła Biznesu National Louis University and the College of Business. The strong working relationship between these three colleges cannot be underestimated in terms of the quality of the conferences. The first Nowy Sącz Research Journal is comprised of three parts: The role of the local authorities in the development of eco-tourism, Ecological tourism products and Promotion in the development of eco-tourism. The titles reflect the main themes of the first three international conferences, held in Krynica-Zdrój, Poland, Lubovlanskie Kupele (Slovakia) and Albenie (Bulgaria). The first part of this volume consists of seven articles. The first of these is meant as an introduction and focuses on the description and assessment of the actions undertaken by the Starost s Office of the Nowy Sącz District in order to foster cross-border cooperation with Okres Stara Lubovna. For obvious reasons, the main theme of the paper is a presentation of the assumptions and accomplishments of the project titled: Crossborder ecological tourism as a chance for regional development. In addition, other interesting ventures related to the development of the Polish-Slovakian borderland are also described. The second article, by Marek Rutkowski and Dariusz Woźniak, addresses the issue of regional promotion. The authors focus on appropriate brand building of the Nowy Sącz region as an element of an appropriate promotion policy. As the paper s introductory part very well states, One of the key conditions for the development of a region or city is a strong brand (recognisable and evoking positive associations). Building a strong brand requires the local authorities to undertake integrated actions venturing beyond traditionally used promotional methods. The next article was written by Dariusz Reśko. The paper looks at cross-border cooperation within the Polish-Slovakian border area. The author focuses on Krynica-Zdrój, one of the municipalities of the Nowy Sącz District. The article clearly implies that it is necessary to cement the neighbourly contacts between the residents and authorities of particular territorial units, which, due to their location near the border, should engage in dynamic cross-border cooperation. In this context, the involvement of the local authorities must be clearly emphasized, especially as regards the opportunity to acquire co-financing for that purpose from such sources as the Poland-Slovakia Cross-Border Cooperation Operational Programme for The fourth article, written by Witold Niemiec, touches upon the issue of ecotourism. It describes various forms of tourism, which, from the point of view of the assets of the Nowy Sącz District, should be developed within the region. Especially interesting is the author s analysis of the need to use a series of technical solutions to help the development of tourism without damaging the environment which is an essential asset of the area. It is obvious that it is the local government that has a crucial role to play in terms of developing tourism without deteriorating the natural environment. 10

11 The opportunities and threats for the development of cross-border tourism in the Nowy Sącz District constitute the theme of the fifth article, written by Agata Niemczyk. The line of thought presented in the article proves that the Nowy Sącz District has many assets enabling it to develop through tourism, including cross-border tourism. The Author asserts that Tourism has become one of the largest branches of the economy in recent years, which is especially significant for the local authorities. This also applies to crossborder tourism. Strengthening actions that foster this type of activity is an important task of the local territorial units, which are lucky to harbour such great natural assets. The article by Józef A. Wojnarowski focuses on an analysis of the functioning of hotels. In the introduction, the author mentions that high quality of service is the fundamental, decisive factor, which influences customers interest in an offer. Therefore, to a large extent, the success of the companies analysed was made possible thanks to the quality of their services. The author then quotes some interesting examples to support his theory. The next, seventh article intends to assess the tourist attractiveness of the Nowy Sącz District. Barbara Bielak discusses in detail the tourist, environmental and cultural assets, as well as transport and tourism infrastructure of the area under consideration. Her observations are accompanied by statistical data presented in a graphic form. The results of her synthetic assessment of tourist attractiveness, presented for each municipality of the Nowy Sącz District, are very interesting. The second part of the volume consists of four articles and is dedicated to ecological tourism products. The topic of the natural and cultural heritage of the border area in Poland, in the context of the development of cross-border tourism products, has been clearly presented by Bernadetta Zawilińska. The author points out that in the past, the peripheral nature of border areas was a clear disadvantage from the socioeconomic point of view, but helped to preserve the natural environment and the traditional rural culture. Indeed, things that used to be a disadvantage now hold a tremendous potential for the development of tourism. The next article concerns the issue of the SPA sector in Poland. The author, Dariusz Reśko, addresses a theme that is of the utmost importance due to the fact that there are several SPA resorts in the Nowy Sącz District. The author looks at the conditions for the functioning of this sector in Poland, against the backdrop of the ongoing privatisation process. The text implies that the sector is facing numerous important problems, mostly financial, and it goes without saying that this may lead to a standstill in its development. The author advocates that all SPA companies should be privatised, which will safeguard their future growth. An analysis of the opportunities for the development of active tourism on the basis of Lake Rożnów and its immediate surroundings is the topic of the next article. In an interesting way, Barbara Bielak presents the directions of development of active tourism, using the lake in question as an example. Her insight is accompanied by interesting results from survey research which the author conducted among tourists visiting Lake Rożnów. The information she presents indicates that years of neglect have deteriorated the condition of the lake, which despite being very popular with tourists, now requires corrective action. Its former glory can be restored by means of rehabilitation work, sludge removal and a number of other projects. The final paper in the second part of the publication is an article by Józef A. Wojnarowski. The author discusses the correct pricing policy in the hospitality sector. What is especially valuable to readers is the fact that the author draws on his vast 11

12 experience from working for numerous national and international institutions operating in the hotel industry. It needs to be noted that the hotel industry, which functions perfectly well in the Nowy Sącz area, is crucial in terms of the development of tourism a priority for the region. The third part of the volume includes three articles, whose themes are related to promotion as an important element of the development of eco-tourism. The first study, by Marek Reichel and Tomasz Zacłona, looks at issues connected with shaping the image of a region. Constant pursuit of enhanced competitiveness of territorial units required their authorities to use elements of territorial marketing. Building an appropriate, positive image is significant to the development of the municipality/city. Such an image is attractive for investors, businesses and, what is important in the context of this particular publication, also for tourists. Promotion is also the main theme of the next article. Its authors Marek Rutkowski and Dariusz Woźniak draw the readers attention to two very important issues related to the promotion of a region s tourism offer: loyalty programmes and using online promotion. Loyalty programmes in the tourism industry are gaining in popularity, but the Internet is also increasingly used as a perfect distribution channel. Without a doubt, the use of such instruments enables tourism industry players to gain a strong competitive edge. The last item in the volume is an article by Marek Reichel, Justyna Poręba and Marzena Rosiek. The authors intend to present an assessment of the tourism attractiveness of selected EU countries (Slovakia, Bulgaria, Romania, Germany and Italy). Their research is based on surveys carried out in Poland and Bulgaria, and their conclusions are especially interesting: it is crucial to showcase the tourist assets of individual countries while limiting the negative aspects. There is no doubt that building the image of a country lies in the interest of many institutions representing both the public and the private sector. What is more creating such an image is a continuous process, which must constitute an integrated system of undertakings executed in various areas. The main theme of the first Nowy Sącz Research Journal concerns the opportunities for the development of cross-border eco-tourism. The authors of the articles are participants of the first three (out of eight) international conferences on cross-border ecological tourism as a chance for regional development. Their scientific interests and experience have made it possible to present the main theme in a varied way - this diversity makes the publication required reading for all those who are following the issues of tourism, regional development and cross-border cooperation. Marek Reichel 12

13 Część I ROLA MIEJSCOWEJ WŁADZY W ROZWOJU TURYSTYKI EKOLOGICZNEJ 13

14 Marek REICHEL ROLA TRANSGRANICZNEJ TURYSTYKI EKOLOGICZNEJ W ROZWOJU SĄDECCZYZNY Wstęp Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu od początku swojego powstania prowadzi aktywną i skuteczną politykę promocji oraz kształtowania marki Sądecczyzny. Co ważne nie ogranicza się w swoich działaniach tylko do promocji samego powiatu, ale dostrzega szanse wynikające z popularyzacji i promocji Sądecczyzny jako elementu struktury regionu pogranicza polsko słowackiego. Warto dodać, że w tych działaniach wykorzystuje swoje przygraniczne położenie. Nie bez znaczenia jest fakt, iż prowincjonalne położenie jednostki terytorialnej przed wejściem w struktury Unii Europejskiej było postrzegane negatywnie, dziś to wielka szansa rozwoju, chociażby wobec realizacji programów współpracy transgranicznej, w tym Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Słowacja. Artykuł podejmuje próbę charakterystyki i oceny przedsięwzięć, jakie podejmuje Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu na rzecz współpracy transgranicznej z Okresem Stara Lubovna. Z uwagi na walory przyrodnicze, obie przygraniczne jednostki terytorialne w sposób naturalny wykorzystują w podjętej współpracy liczne atrakcje turystyczne i ekoturystyczne. Przykładem dobrze funkcjonującej współpracy wspomnianych jednostek jest realizacja projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu. To właśnie charakterystyka tego projektu będzie dominować w artykule. Jako informacje uzupełniające przedstawiono syntetyczny opis innych, interesujących projektów z zakresu rozwoju turystyki transgranicznej pogranicza polsko słowackiego. Artykuł napisano na podstawie materiałów udostępnionych przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu. Charakterystyka projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu Projekt zgłoszony przez Powiat Nowosądecki dotyczy wykorzystania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego do promocji i zrównoważonego rozwoju regionu w oparciu o transgraniczną turystykę ekologiczną. Projekt realizowany jest przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu i współfinansowany jest z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Nadrzędny cel projektu to aktywizacja społeczna mieszkańców poprzez promocję regionu, w którym żyją, a także wskazanie możliwości rozwoju ekoprzesiębiorczości w oparciu o walory przyrodnicze regionu. 14

15 Celem projektu jest także zrównoważony rozwój oraz promocja Sądecczyzny poprzez: a) promowanie zrównoważonej turystyki kwalifikowanej opartej o lokalne unikalne walory przyrodnicze (ścieżki przyrodniczo edukacyjne, rezerwaty przyrody, ścieżki rowerowe, wycieczki dla miłośników ptaków, wędkarzy, zielone szkoły, itp.) oraz czystego ekologicznie środowiska naturalnego, b) promocję ekoprzedsiębiorczości (doradztwo w sprawie prowadzenia gospodarstw agroturystycznych, transfer doświadczeń i dobrych praktyk) wśród mieszkańców, a szczególnie młodzieży, c) kultywowanie tradycyjnych sposobów upraw i hodowli zwierzęcej jako elementu budującego atrakcyjność turystyczną, d) rozwój społeczeństwa informacyjnego (udostępnianie materiałów informacyjnych w internecie, ułatwianie szybkiego kontaktu elektronicznego z oferentami, promocja w internecie), e) budowanie wizerunku Sądecczyzny jako ekoregionu atrakcyjnego turystycznie. Projekt pośrednio zmierza również do promocji rolnictwa ekologicznego poprzez turystykę ekologiczną. Agroturystyka może być z jednej strony jednym z najbardziej efektywnych narzędzi pomagających rozwijać rynek zbytu żywności produkowanej metodami ekologicznymi, z drugiej zaś przyczyniać się do wzrostu liczby gospodarstw zainteresowanych ekologicznymi metodami produkcji. Główne działania w ramach projektu to: 1. Promocja ekoprzedsiębiorczości. 2. Promocja czystego ekologicznie regionu w oparciu o zestaw materiałów drukowanych, filmów oraz audycji radiowych i innych produktów reklamowych. W ramach tego działania zaplanowano opracowanie i wydanie cyklu publikacji na temat Sądecczyzny, które uwzględniałyby zagadnienia w zakresie popularyzacji właściwych zachowań turystów oraz wiedzy o zagadnieniach ekologii i ochrony środowiska. Będą to w szczególności: folder na temat przyrodniczych atrakcji turystycznych po obu stronach granicy (Sądecczyzna i okres Stara Lubovna), przewodnik turystyczny, katalog gospodarstw agroturystycznych, album fotograficzny, mapa turystyczna, zestaw ulotek poświęconych oddzielnym zagadnieniom (aktywna turystyka w zgodzie z naturą, narty, zabytki, przyroda, ekologia, turystyka edukacyjno przyrodnicza, gospodarstwa agroturystyczne, lato, kuchnia regionalna na bazie produktów ekologicznych) i widokówki. Wszystkie publikacje zostaną wydane w kilku wersjach językowych tj. angielskim, niemieckim, włoskim, francuskim, słowackim, bułgarskim, rumuńskim, rosyjskim. Przewiduje się tu także opracowanie i produkcję filmu edukacyjno promocyjnego, który obejmować będzie szereg zagadnień (lato na Sądecczyźnie, turystyka edukacyjno ekologiczna, skarby przyrody, zabytki). Film będzie opracowany w kilku wersjach językowych (tak jak wydawnictwa). Przygotowane zostaną trzy wersje filmu: minutowa przeznaczona dla stacji telewizyjnych, 3-minutowa dla linii lotniczych i na potrzeby ekspozycji targowych oraz 30-sekundowe spoty reklamowe. Powstaną także krótkie audycje radiowe dotyczące projektu oraz budujące świadomość ekologiczną odbiorców. Będą one jednocześnie elementem promocji samego projektu i źródeł jego finansowania. Projekt ze względu na swój transgraniczny charakter jest działaniem ukierunkowanym na ścisłą współpracę z partnerem słowackim w zakresie opracowania i przygotowania materiałów, z których będą mogli skorzystać zarówno polscy jak i zagraniczni odbiorcy. 15

16 W ramach działań promocyjnych wykonane zostaną również gadżety z materiałów ekologicznych np. torby lniane z nadrukiem, lniane koszule, skórzane breloki, drewniane długopisy, teczki skórzane na listy okolicznościowe, itp. 3. Cykl ośmiu konferencji naukowo szkoleniowych dotyczących szans i możliwości turystyki ekologicznej w kilku regionach Europy. Cykl konferencji dotyczących szans i możliwości rozwoju turystyki ekologicznej w poszczególnych regionach w oparciu o ich walory ekologiczne stanowiące atrakcję turystyczną. Konferencje będą okazją do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Organizację konferencji zaplanowano w partnerskich regionach tj. Stara Lubovna (Słowacja), Massa (Włochy), Dobricz (Bułgaria), powiat Salaj (Rumunia), powiat Unna (Niemcy), a także w Krynicy-Zdroju i Kołobrzegu. Zaplanowano, że konferencje odbywać się będą raz na kwartał. 4. Udział w targach turystycznych na szczeblu regionalnym, krajowym i zagranicznym (Poznań, Warszawa, Lwów, Kijów i inne) począwszy od roku W tym działaniu wykorzystane zostaną materiały promocyjne opracowane w działaniu Promocja społeczeństwa informacyjnego. 6. Połączenie istniejących szlaków turystycznych jednym transgranicznym Zielonym Szlakiem przecinającym cały region. Pomysł opiera się na powstaniu sieci transgranicznych ekotras, z których każda promowałaby określony specyficzny teren i sposób gospodarowania z charakterystycznym tematem przewodnim (pasterstwo z uwypukleniem roli owiec w ochronie przyrody oraz wpływie wyrobów owczych i sera na status rolników; ekologiczne gospodarstwa sadownicze szlakiem drzew i krzewów owocowych; ekologiczne pszczelarstwo z przedstawieniem historii bartnictwa i pszczelarstwa). Projekt będzie realizowany w okresie 33 miesięcy, począwszy od 1 czerwca 2008 roku. Główne działania prowadzone będą na terenie powiatu nowosądeckiego oraz u partnera słowackiego, z wyjątkiem cyklu konferencji, które odbywać się będą u partnerów, z którymi powiat ma podpisane wieloletnie umowy o współpracy (Słowacja, Rumunia, Bułgaria, Niemcy, Włochy). Budżet analizowanego projektu przedstawia tab. 1. Największa część budżetu będzie przeznaczona na sfinansowanie materiałów promocyjnych euro, co stanowi 55% całości zaplanowanych środków. Drugim działaniem pod względem kosztochłonności jest organizacja międzynarodowych konferencji ( euro 34% całości środków). Mniejsze nakłady przeznaczy się na zarządzanie projektem oraz uczestnictwo w międzynarodowych targach turystycznych są to odpowiednio środki finansowe w wysokości i euro. Budowa sieci transgranicznych ekoszlaków będzie, z punktu widzenia budżetu projektu, bezkosztowa. Obecnie realizowanym zadaniem w ramach analizowanego projektu jest organizacja ośmiu międzynarodowych konferencji. Kolejność tych konferencji przedstawia ryc. 2. Konferencje te mają charakter naukowo szkoleniowy. Ich ideą jest umożliwienie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Dlatego zaproszenia do udziału w konferencjach kierowane jest do środowisk akademickich i samorządowych, ale przede wszystkim do przedstawicieli sektora turystyki (stowarzyszeń i innych organizacji turystycznych; właścicieli hoteli, gospodarstw agroturystycznych, biur podróży). 16

17 Tablica 1. Budżet projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu Wyszczególnienie Planowe wydatki (w Euro) 1. Organizacja międzynarodowych konferencji Przygotowanie materiałów marketingowych Zbudowanie z partnerami zagranicznym sieci transgranicznych ekoszlaków 0 4. Uczestnictwo w międzynarodowych targach turystycznych Zarządzanie i promocja RAZEM Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu. Rycina1. Struktura budżetu projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu 3. Zbudowanie z partnerami zagranicznym sieci transgranicznych eko-szlaków 0% 4. Uczestnictwo w międzynarodowych targach turystycznych 2% 5. Zarządzanie i promocja 9% 2. Przygotowanie materiałów marketingowych 55% 1. Organizacja międzynarodowych konferencji 34% Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu. Choć wszystkie konferencje podporządkowane są wiodącej w projekcie tematyce, to każda z nich realizuje inny temat szczegółowy. Problematykę poszczególnych konferencji dobrano tak, by odpowiadała doświadczeniom kraju, w którym konferencja się odbywa. Szczegółowe zestawienie podejmowanej problematyki prezentuje tab. 2. Każda z trzydniowych konferencji składa się z trzech modułów. Pierwszy moduł ma charakter naukowy i poświęcony jest w całości prezentacji zgłoszonych referatów. Moduł drugi obejmuje wyjazdy studyjne, podczas których gospodarze konferencji mają możliwość zaprezentować gościom najlepsze rozwiązania związane z wiodącą tematyką konferencji. Natomiast moduł trzeci sprzyja wymianie doświadczeń i jest zorganizowany w formie panelu dyskusyjnego. 17

18 Rycina 2. Planowana kolejność konferencji 8. POLSKA Powiat Nowosądecki 1. POLSKA Krynica 7. POLSKA Kołobrzeg 2. SŁOWACJA Lubovlanskie Kupele 6. NIEMCY Unna 3. BUŁGARIA Albena 5. WŁOCHY Massa Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu. Tablica 2. Planowane terminy i tematyka szczegółowa cyklu konferencji Miejsce Lp Termin konferencji 1. Krynica-Zdrój październik Lubovlanskie Kupele (Słowacja) Albena (Bułgaria) Salaj (Rumunia) Massa (Włochy) Unna (Niemcy) Tematyka Cel i zakres projektu główne obszary badawcze. Rola miejscowej władzy w rozwoju turystyki ekologicznej. 4 6 marzec 2009 Ekologiczne produkty turystyczne maj 2009 Promocja w rozwoju turystyki ekologicznej. 4 6 wrzesień październik 2009 marzec Kołobrzeg czerwiec Powiat Nowosądecki wrzesień 2010 Transgraniczna współpraca w rozwoju turystyki. Warunki i formy współpracy. Klastry turystyczne. Miejsce biznesu w rozwoju turystyki ekologicznej. Organizacyjne i instytucjonalne uwarunkowania rozwoju turystyki ekologicznej. Rozwinięcie polskich doświadczeń w rozwoju turystyki ekologicznej we współpracy z podmiotami zagranicznymi. Modelowe propozycje produktów i form turystyki ekologicznej z uwzględnieniem transgraniczności produktów i ruchu turystycznego. Podsumowanie projektu. Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu. 18

19 Pierwsza z zaplanowanych konferencji odbyła się w Krynicy-Zdroju. Tematem przewodnim była rola miejscowej władzy w rozwoju turystyki ekologicznej. Wygłoszono 10 referatów, wśród których najciekawsze dotyczyły: kształtowania marki miejsca jako sposobu na promocję regionu, oczekiwań branży turystycznej wobec samorządu w zakresie wsparcia rozwoju turystyki, kierunków rozwoju turystyki alternatywnej w powiecie nowosądeckim oraz roli uzdrowisk w rozwoju polsko słowackiej współpracy transgranicznej na przykładzie Krynicy Zdroju. Podczas study tour zapoznano uczestników konferencji z organizacją hoteli, gospodarstw agroturystycznych, wskazano na dobre przykłady współpracy polsko słowackiej w zakresie wymiany turystów. Drugą konferencję zorganizowano na Słowacji. Wśród 5 wygłoszonych referatów przez polskich uczestników, dominowała tematyka dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w polskiej strefie przygranicznej jako podstawie rozwoju transgranicznych produktów turystycznych. Kolejnych 5 referatów przedstawili gospodarze konferencji. Szczególnie analizie poddano problematykę upraw i przetwórstwa roślin leczniczych oraz wykorzystaniu wód mineralnych. Tej tematyce był również podporządkowany drugi dzień konferencji, podczas którego uczestnicy konferencji mogli zapoznać się z doświadczeniami Słowaków w zakresie ekologicznych produktów turystycznych. Całość konferencji w Bułgarii poświęcono roli promocji w rozwoju turystyki ekologicznej. Wygłaszane referaty przez gości z Polski szczególnie eksponowały sposoby wykorzystania narzędzi marketingu terytorialnego w kreowaniu wizerunku regionu oraz prezentowały przykłady budowania wizerunku przez jednostki samorządu terytorialnego. Zaprezentowano tu również interesujący raport o wizerunku (atrakcyjności) turystycznej wybranych krajów UE. Natomiast gospodarze mówili przede wszystkim o swoich doświadczeniach w promowaniu własnych walorów turystycznych. Przegląd dotychczasowych przedsięwzięć Powiatu Nowosądeckiego na rzecz rozwoju transgranicznej współpracy z Okresem Stara Lubovna Niemal od momentu powstania Powiatu Nowosądeckiego jego władze podejmują szereg przedsięwzięć na rzecz aktywizacji transgranicznej współpracy regionu pogranicza polsko słowackiego. Do najważniejszych z nich można zaliczyć: 1. Festyn historyczno regionalny Razem w Europie. 2. Polsko Słowacki Portal Informacji Gospodarczych. 3. Międzykulturowy Szlak Turystyczny Pogranicza Polsko Słowackiego. 4. Polsko Słowacki program edukacyjno profilaktyczny Bliżej nas dalej od narkotyków. 5. Badania marketingowe potencjału turystycznego pogranicza polsko słowackiego. 6. Visegrad Maraton. Znakomitym przykładem transgranicznego subproduktu turystycznego jest organizowany od 2005 roku Maraton Wyszehradzki. Jego szczegółowa charakterystyka znajduje się w trzeciej części niniejszej publikacji, w artykule M. Reichela i T. Zacłony Marketing terytorialny a kształtowanie wizerunku regionu. Równie interesującym był transgraniczny projekt Międzykulturowy Szlak Turystyczny Pogranicza Polsko Słowackiego. Realizowany był w okresie czerwiec 2006 grudzień 2007 roku. Opierał się on na założeniu wykorzystania istniejących na terenie Sądecczyzny oraz Šariša zasobów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego dla celów turystycznych. 19

20 Głównym celem projektu było dotarcie do jak najliczniejszej grupy odbiorców z atrakcyjną w formie informacją o najciekawszych zabytkach architektonicznych i przyrodniczych pogranicza. Aby osiągnąć założony cel opracowana została trasa przebiegająca przez najatrakcyjniejsze miejsca Sądecczyzny i zmierzająca w kierunku Preszowa. Dzięki pracy sporej grupy osób zebrano i opracowano ogromny materiał ikonograficzny, historyczny i kulturoznawczy, który wykorzystano do opracowania dwuczęściowego przewodnika, albumu z grafikami, strony internetowej (działającej pod adresem Równocześnie zastosowany został specyficzny system identyfikacji atrakcji turystycznych oparty o wypracowane standardy graficzne i techniczne. Przy obiektach znajdujących się na szlaku ustawiono specjalne tablice informacyjne w trzech językach: polskim, słowackim i angielskim. Ciekawym elementem projektu wpływającym na szeroką popularyzację potencjału kulturowego pogranicza był cykl wystaw rysunków poszczególnych obiektów, wytypowanych do umieszczenia na szlaku. W celu budowania marki nowego produktu przeprowadzone zostały szkolenia dla przewodników turystycznych, wykorzystujących rezultaty projektu w codziennej pracy. Najważniejszymi rezultatami projektu było stworzenie nowego projektu turystycznego oraz intensyfikacja działań popularyzujących walory turystyczne i kulturowe regionu, który swoją szansę widzi w rozwoju turystyki. Opracowana została trasa turystyczna mierząca ponad 200 km, szczegółowo opisana w dwuczęściowym przewodniku wydanym w ilości 3000 egzemplarzy. Wytypowane zostało 80 obiektów po 40 z każdej strony granicy przy każdym zostały ustawione wspomniane tablice informacyjne. Jednocześnie przez artystów plastyków przygotowanych zostało 80 rysunków, będących podstawą do wydania 2000 egzemplarzy albumu z grafikami. Natomiast oryginały rysunków są prezentowane na wystawach zarówno na terenie Słowacji (4 wystawy) jaki na Sądecczyźnie. Całość opracowanych materiałów została udostępniona na stronie internetowej projektu, a jednocześnie wydano 1500 egzemplarzy prezentacji multimedialnych na płytach CD. Zakończenie Sądecczyzna jest jednym z nielicznych regionów Polski, który może pochwalić się nie tylko piękną, czystą przyrodą ale również bogatym dziedzictwem historycznym. Mieszanie kultur i religii przez wieki kształtowały obraz regionu, tworząc obszar niezwykle atrakcyjny turystycznie, gdzie wspólna przeszłość jest widoczna nie tylko w świadectwach historycznych ale także w codziennych kontaktach mieszkańców. Realizacja wspólnych projektów, Powiatu Nowosądeckiego i Okresu Stara Lubovna, jest możliwa m.in. dzięki wspólnym elementom tożsamości i wizerunku pogranicza polsko słowackiego. Niewątpliwie charakteryzowany region cechuje podobieństwo pod względem językowym, przyrodniczym, krajobrazowym, historycznym i kulturowym. Obszar ten bogaty jest w złoża wód mineralnych i termalnych, wykorzystywanych w celach zdrowotnych i wypoczynkowych. Nie można pominąć też atutów związanych z dobrym stanem środowiska naturalnego oraz licznymi ośrodkami sportów zimowych i letnich. Warto również nadmienić, iż na tym terenie turystyka jest istotną gałęzią lokalnej gospodarki po obu stronach granicy. Władze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu właściwie wykorzystują przygraniczne położenie powiatu, a także jego potencjał turystyczny. Realizując wiele projektów w zakresie turystyki transgranicznej niewątpliwie pozytywnie wpływają na 20

21 rozwój Sądecczyzny. Świadczy o tym liczba i zakres realizowanych przedsięwzięć, świadczy również o tym aktywność w pozyskiwaniu kolejnych projektów. Bibliografia: 1. Materiały informacyjne Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu. 2. Strona internetowa Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu Streszczenie Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza - informuje o założeniach i realizacji projektu Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju regionu. Projekt ten realizowany jest przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu i współfinansowany jest z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Nadrzędny cel projektu to aktywizacja społeczna mieszkańców poprzez promocję regionu, w którym żyją, a także wskazanie możliwości rozwoju ekoprzesiębiorczości w oparciu o walory przyrodnicze regionu. W artykule skupiono uwagę przede wszystkim na charakterystyce cyklu ośmiu międzynarodowych konferencji. Druga część artykułu jest przeglądem dotychczasowych osiągnięć Starostwa Powiatowego, które niewątpliwie przyczyniają się do jego rozwoju i skutecznej promocji. Summary The article is comprised of two parts. The first describes the assumptions and execution of the project entitled Cross-border ecological tourism as a chance for regional development. The project is executed by the Starost s Office of the Nowy Sącz District and co-financed by the Norwegian Financial Mechanism. The overarching goal of the project is social activation of residents by means of promotion of the region they live in, as well as by indicating opportunities for the development of eco-entrepreneurship on the basis of the region s natural assets. The article mainly focuses on characterising the eight international conferences, while its second part provides a review of the previous achievements of the Starost s Office, which undoubtedly contribute to the region s development and efficient promotion. 21