PROGRAM KOŁA TEATRALNEGO DLA KLAS IV - VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GŁODNIE

Transkrypt

1 PROGRAM KOŁA TEATRALNEGO DLA KLAS IV - VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GŁODNIE EL BIETA MARCISZAK

2 SPIS TREŚCI 1. Metryczka programu. 2. Wst p. 3. Charakterystyka programu. 4. Cele kształcenia i wychowania. 5. Tre ci i zało enia osi gni ucznia. 6. Procedury osi gania celów. 7. Opis zało onych osi gni i metody ich pomiaru. 8. Ewaluacja. 9. Zał czniki.

3 1. METRYCZKA PROGRAMU Przedmiot : Program autorski edukacji teatralnej Typ szkoły : Szkoła Podstawowa Etap kształcenia : II etap edukacyjny - klasy IV - VI Rodzaj zaj : Zaj cia pozalekcyjne, realizowane nieodpłatnie Liczba godzin : 2 godziny tygodniowo Autor: El bieta Marciszak Recenzent programu: Jadwiga Jackowska mgr El bieta Marciszak, nauczycielka wychowania artystycznego i wczesnoszkolnego w Szkole Podstawowej w Głodnie, absolwentka pedagogiki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, uczestniczka licznych warsztatów teatralnych. Dorobek dydaktyczny : praca w charakterze nauczyciela plastyki i muzyki w klasach IV - VIII, j zyka polskiego w kl. IV, nauczania wczesnoszkolnego metod tradycyjn i zintegrowan, program autorski " J zyk polski w klasie teatralnej ", nauczanie z wykorzystaniem dramy, prowadzenie kół teatralnych z uczniami klas IV - VIII, koła polonistycznego w klasach I - III. mgr Jadwiga Jackowska, nauczycielka wychowania artystycznego i wczesnoszkolnego w Szkole Podstawowej w Szczepidle, absolwentka Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Pedagogiczno - Artystyczny w Kaliszu. Dorobek dydaktyczny: praca w charakterze nauczyciela plastyki i muzyki w klasach IV - VI, j zyka polskiego w klasie IV, praca metod tradycyjn i zintegrowan na poziomie nauczania wczesnoszkolnego. Prowadzenie koła teatralnego.

4 '' adna sztuka - nie działa tak silnie, bezpo rednio. Teatr to pot ga". ( Jerzy Szamiawski ) 2. WST P Jedn z najpi kniejszych i najbardziej ambitnych idei edukacyjnych jest wielostronne rozwijanie osobowo ci dzieci i młodzie y, w tym rozwijanie twórczo ci, dyspozycji twórczych, twórczej aktywno ci. Ka dy człowiek ma potencjalne dyspozycje twórcze. Podstawowym warunkiem twórczo ci jest otwarto na do wiadczenia. Twórczo powinno si rozumie jako kształtowanie " tworzenie " samego siebie. Rozwijaniu twórczej aktywno ci dzieci sprzyjaj pozalekcyjne zaj cia teatralne. Zakładaj one wychowanie twórczego człowieka, który potrafi podejmowa wiele działa z własnej inicjatywy. Dzieci s pomysłowe, ciekawe wiata, cz sto daj upust swej fantazji, wcielaj c si w główne postacie i prze ywaj c ukazywane zdarzenia, zaspokajaj cz sto dzisiaj mocno nadszarpni te poczucie bezpiecze stwa, potrzebuj miło ci, ciepła rodzinnego i potrzeb kontaktu z rówie nikami. Sztuka wynagradza dziecku braki, w których przyszło mu y, spowodowane rozpadem rodziny, kłótniami domowymi. Przenosi go w inny wiat, gdzie cz sto dobro góruje nad złem. Zamkni ty w sobie ucze, stoj cy na uboczu ycia klasy i szkoły odnajduje w granych sytuacjach swoje prawdy moralne. Porz dkuje skłócone uczucia i s dy. W działaniach uczy si podejmowania trudnych decyzji. Zaj cia Koła Teatralnego to forma pracy nauczyciela z uczniami, która pobudza wielostronn aktywno dziecka: emocjonaln, praktyczn i intelektualn. Wpływa wszechstronnie kształc co, jest ródłem ró norodnych prze y emocjonalnych, zwi zanych nie tylko z odbiorem tre ci, ale głównie z procesem przygotowania i wystawienia spektaklu. Daje dzieciom mo liwo poznania nowych rodków ekspresji, rozwija wyobra ni, spostrzegawczo, inwencj twórcz, kształci umiej tno podejmowania decyzji. Praca nad tekstem, twórczo plastyczna, zwi zana z wykonywaniem dekoracji i rekwizytów, opracowanie elementów muzycznych, pozwalaj na wszechstronne zaanga owanie ucznia w proces tworzenia. Ró norodno zada sprawia, e ka dy ucze mo e znale swoje pole do działania.

5 3. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program Koła Teatralnego napisany został z my l o uczniach klas IV - VI szkoły podstawowej na zaj cia pozalekcyjne. Jest wynikiem mego wieloletniego do wiadczenia w pracy nad ró nymi formami teatralnymi z uczniami klas młodszych jak i starszych. Został opracowany w toku praktycznych do wiadcze i obserwacji uczniów. Przyj te w nim zało enia, cele, tre ci kształcenia i metody ich realizacji sprzyjaj wszechstronnemu rozwojowi dziecka, uwzgl dniaj bowiem jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne i estetyczne. Program jest jednolity, przeznaczony dla zainteresowanej grupy dzieci. W swoim zało eniu uwzgl dnia przede wszystkim ich potrzeby. Zakłada równie kształcenie umiej tno ci artystycznych uczniów i wyposa anie ich w konieczn wiedz o teatrze. Du y nacisk nale y poło y na tworzenie pozytywnego stosunku ucznia wobec siebie i innych. Adresatem prezentowanego programu jest przede wszystkim nauczyciel j zyka polskiego klas IV - VI lub wychowania artystycznego ze teatraln specjalno ci. Program pozostawia nauczycielowi swobod w planowaniu zaj oraz doborze metod i rodków dydaktycznych do realizacji tre ci programowych. Realizacj tre ci przewiduj od 1 do 2 godzin tygodniowo. Wyszczególnionym tre ciom kształcenia towarzyszy opis oczekiwanych efektów pracy ucznia. Opis tych efektów ma ułatwi nauczycielowi prowadz cemu zaj cia planowanie pracy i wskaza zakres realizowanych tre ci kształcenia. Uwa am i kolejnym adresatem programu powinni by rodzice, którzy coraz ch tniej wł czaj si w proces kształcenia swych dzieci i mog by bardzo pomocni w realizacji podj tych działa teatralnych. Realizacja programu nie wymaga specjalnego wyposa enia technicznego. Nauczyciel powinien mie do swojej dyspozycji magnetofon i kasety audio. Zaj cia powinny odbywa si zawsze w tej samej sali. Nale y równie zorganizowa zaplecze teatralne do dekoracji i rekwizytów. PROGRAM ZAWIERA OBUDOW : - Wykaz literatury; - Słowniczek terminów teatralnych; - Fraszki teatralne.

6 Program Koła Teatralnego jest skonstruowany zgodnie z " programow Podstaw kształcenia ogólnego " dla II etapu edukacji. ( Dziennik Ustaw RP Nr 51 z dnia 9 maja 2002 r. ze zmianami ) W programie zostały uwzgl dnione ogólne zało enia " Podstawy programowej... ", cele edukacyjne, zadania szkoły, tre ci. Wybrane cele edukacyjne, zadania, tre ci z " Podstawy programowej kształcenia ogólnego ". Cele edukacyjne - J zyk polski, edukacja czytelnicza i medialna. 1. Kształcenie sprawno ci mówienia, słuchania, rozwijania zainteresowania uczniów j zykiem jako składnikiem dziedzictwa kulturowego; 2. Ujawnianie zainteresowa mo liwo ci i potrzeb oraz j zykowych umiej tno ci uczniów; 3. Rozwijanie umiej tno ci odbioru dzieł literackich i innych tekstów, przybli anie rozumienia człowieka i wiata; 4. Uczenie istnienia w kulturze, tak by stawała si zewn trzn i własno ci osobist dziecka; 5. Kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego; ZADANIA SZKOŁY: 1. Wychowanie j zykowe i rozbudzanie wra liwo ci estetycznej; 2. Motywowanie do poznawania literatury...; 3. Doskonalenie kompetencji komunikacyjnej, tzn. umiej tno ci mówienia, słuchania, czytania, odbioru ró nych tekstów kultury; 4. Pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiej tno ci i gromadzenia wiedzy.

7 TRE CI: 1. Poj cia odbiorcy i nadawcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuj, prosz ); 2. Wypowiedzenia oznajmuj ce, pytaj ce i rozkazuj ce, w tym zdania i równowa niki zda ; 3. Rodzaje głosek; 4. Akcent wyrazowy, intonacja; 5. Proces porozumiewania si, jego składniki i kontekst społeczny; 6. Komunikacja werbalna i niewerbalna, bezpo rednia i medialna; 7. Teatr jako ródło przekazów medialnych; 8. Wydarzenia z ycia osobistego i społecznego jako inspiracja do samodzielnej rejestracji i twórczo ci medialnej.

8 4. CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA Głównym celem edukacji teatralnej jest zapewnienie ka demu dziecku warunków do wszechstronnego rozwoju osobowo ci, wiedzy, prawidłowego rozwoju artystycznego i twórczego poprzez: - stwarzanie mo liwo ci do samodzielnego poszukiwania, wyra ania w tpliwo ci i pogl dów, reagowanie na wypowiedzi innych; - kształcenie postaw wobec samego siebie, kolegów, otaczaj cego wiata; - rozbudzenie kreatywno ci ucznia; - rozwijanie zainteresowa i uzdolnie ; - budzenie twórczej aktywno ci; - wzbogacenie wiedzy z dziedziny teatru; - przygotowanie do uczestnictwa w kulturze. Celem tego programu jest równie : 1. Kształtowanie umiej tno ci analizowania utworów przez ywe słowo, ekspresj ruchow. 2. Rozwijanie umiej tno ci poprawnego i jasnego wyra ania my li. 3. Bogacenie słownictwa uczniów. 4. Usprawnianie aparatu oddechowego i motoryki narz dów mowy. 5. Rozwijanie umiej tno ci wyra ania prze y, nastrojów, emocji - za pomoc gestów, mimiki i ruchów. 6. Kształcenie emisji głosu i prawidłowej artykulacji. 7. Rozwijanie spostrzegawczo ci, obserwacji sytuacji i kontaktów mi dzyludzkich. 8. Zapoznanie z ró nymi formami teatru. 9. Budzenie wra liwo ci na pi kno j zyka polskiego. 10. Przygotowanie do odbioru ró norodnych tekstów kultury, dzieł sztuki teatralnej. 11. Przygotowanie do twórczego ycia we współczesnej cywilizacji. 12. Wdra anie do współdziałania w grupie. 13. Kształtowanie wra liwo ci estetycznej przez kontakt z twórczo ci.

9 5. TREŚCI I ZAŁOŻENIA OSIĄGNIĘ Ć UCZNIA Tre ci uło one s zgodnie z zasad stopniowania trudno ci. Od tematów łatwiejszych uczniowie stopniowo zagł biaj si w coraz trudniejsz tematyk w oparciu o wcze niej poznane wiadomo ci i umiej tno ci. I. ELEMENTY WIEDZY O TEATRZE. 1. Co to jest teatr? Znaczenie słowa " teatr ". 2. Krótka historia teatru. 3. Rodzaje teatrów. 4. Budowa teatru - ludzie zaplecza. 5. Poj cia zwi zane z teatrem. 6. Aktor najwa niejszym elementem teatru. 7. Relacja widz - aktor w teatrze. 8. Re yser organizatorem teatru. 9. Rola choreografa i inscenizatora oraz rola scenografa. 10. Oprawa techniczna i muzyczna w teatrze. 11. Rodzaje widowisk. 12. Zasady kulturalnego zachowania w teatrze. 13. Muzyka w teatrze. OCZEKIWANE EFEKTY PRACY: Ucze : zna i rozumie znaczenie słowa " teatr ", rozró nia i nazywa teatry ze wzgl du na repertuar i rodki wyrazu, potrafi nazwa zawody ludzi pracuj cych w teatrze, wie, na czym polega praca re ysera, scenografa, operatora, suflera, choreografa, aktora dramatycznego i komediowego, zna i rozumie poj cia: teatralny gest, kreacja, pantomima, kurtyna, akt, scena, dialog, monolog, prolog, narrator, chór, kostiumy sceniczne, potrafi zachowa si w teatrze.

10 II. KULTURA YWEGO SŁOWA 1. Usprawnianie narz dów mowy: wiczenia usprawniaj ce szcz k doln j zyka, warg i krtani. Gimnastyka krtani i podniebienia mi kkiego. 2. Artykulacja samogłosek - zasady ich prawidłowego wymawiania: Samogłoski nosowe w j zyku polskim. Samogłoski ustne. 3. Wymowa spółgłosek: Spółgłoski mi kkie w j zyku polskim. Spółgłoski twarde. Spółgłoski d wi czne. Spółgłoski bezd wi czne. 4. Wymowa trudnych zestawów sylabowych, słów: Ł czenie samogłosek ze spółgłoskami. Słowa z głoskami szumi cymi i sycz cymi. 5. Emisja głosu: Jak powstaje głos ludzki? Technika prawidłowego oddychania i mówienia. Akcent wyrazowy i logiczny zda. Intonacja i wyrazisto w wypowiedziach. Frazowanie tekstu. Modulacja głosu. Prawidłowa emisja głosu w oparciu o utwory literackie. 6. Dynamika i tempo: Wymowa wyrazów d wi kona ladowczych. Rytm w wypowiedziach. Barwa i siła głosu w wypowiedziach pro by i rozkazu. wiczenia tempa i dynamiki głosu w oparciu o utwory poetyckie. Słowo symbolem my li ludzkiej - zabawy słowem. Celowo i trafno słowa. Recytacja na tle muzyki.

11 7. Zasady poprawnego i jasnego wyra ania my li: Wyra anie pozytywnego i negatywnego stosunku do ludzi i zwierz t. Zwi złe formułowanie własnych opinii, pró b i da. 8. Słowo czynnikiem kulturotwórczym. Ogl danie na video widowisk estradowych. Słuchanie nagra poetyckich. Słowo poetyckie, literackie a potoczne. OCZEKIWANE EFEKTY PRACY: Ucze potrafi: - poprawnie wymawia samogłoski, spółgłoski, zestawy sylabowe, słowa, - wypowiada zdania w tonacji oznajmiaj cej, pytaj cej, rozkazuj cej - zastosowa akcent logiczny w wypowiedziach, - zrozumie znaczenie narz dów mowy w prawidłowej emisji głosu, - zastosowa odpowiednie tempo i dynamik głosu, - operowa oddechem, sił, wysoko ci i naturaln barw głosu, - wygłasza teksty o charakterze emocjonalnym, - rozpozna cel wypowiedzi nadawcy na podstawie intonacji, - posługiwa si terminami: recytacja, deklamacja, barwa, nat enie głosu, - jasno sformułowa opini, pro b, danie.

12 III. KOMUNIKACJA NIEWERBALNA - RUCH SCENICZNY 1. Ekspresja ruchowa: Zabawy wprowadzaj ce do ekspresji ruchowej. wiczenia pobudzaj ce ekspresj. 2. Mimika twarzy: Wyra anie negatywnych lub pozytywnych uczu ( strachu, rado ci, alu, niepokoju itp.) z zastosowaniem dramy. Mowa wzroku w wyra aniu rado ci, pro by, gro by, przera enia, irytacji. 3. Rola gestów: Przedstawianie scenek za pomoc gestów. Gesty w wyra aniu uczu - drama. Przekład słowa na gest. 4. Dynamika ruchu: Wyra anie stanów psychicznych - demonstrowanie gniewu, niecierpliwo ci, nie miało ci, zdenerwowania, po piechu itp. Poruszanie si na scenie adekwatnie do roli ( oci ale, płynnie, zgrabnie, wdzi cznie ). Przedstawianie sytuacji gestem, mimik, ruchem - pantomima. Przedstawianie zdarze ruchem - gry dramatyczne. 5. Muzyka a ruch sceniczny: Poruszanie si w rytm muzyki. Proste układy taneczne. 6. Inscenizacja: Inscenizowanie sytuacji z ycia codziennego. Swobodne inscenizacje na wybrany temat. Inscenizowanie opowiada twórczych, wyrazów, przysłów, historyjek obrazkowych.

13 OCZEKIWANE EFEKTY PRACY: Ucze potrafi: - wczu si w sytuacj i j przedstawi, - odczyta i wyrazi ruchem, gestem i mimik prze ycia i uczucia ludzkie, - zagospodarowa ruchem przestrze sceniczn, - panowa nad emocjami i negatywnymi zachowaniami, - wyrazi swój pozytywny lub negatywny stosunek do ludzi, zwierz t itp., - okre li swój stan emocjonalny, - oceni zachowanie innych, - wyrazi własn opini i emocje bez ranienia innych.

14 IV. PRACA NAD TWORZYWEM LITERACKIM. 1. Adaptacja tekstu do potrzeb scenicznych - scenariusz teatralny: Projektowanie dialogów. Podział sztuki na sceny. Opracowanie didaskaliów. 2. Analiza utworu - wyra anie własnego s du o postaciach i zdarzeniach. 3. Analiza utworu przez ywe słowo, ekspresj ruchow : Twórcze przetransponowanie tre ci utworu. Zabawy w teatr ywego słowa. 4. Gry dramatyczne wybranych scen: Krótkie inscenizacje z dialogiem improwizowanym przez uczniów. Krótkie inscenizacje z wyuczonym dialogiem. Scenki pantomimiczne. 5. Uto samianie si z bohaterami - kreowanie postaci ( drama ): wiczenia głosowe i dykcyjne. Czytanie z ekspresj. Próby interpretacji ról. Przydział ról. 6. Ł czenie słowa z ruchem, gestem i mimik. 7. Oprawa techniczna i muzyczna: Projektowanie wykonanie dekoracji, rekwizytów, kostiumów. Akompaniament do piosenek i scen z zastosowaniem efektów akustycznych oraz instrumentów perkusyjnych. Nauka piosenek i pl sów. 8. Próby przedstawienia. 9. Prezentacja spektaklu.

15 OCZEKIWANE EFEKTY PRACY Ucze potrafi: - swobodnie wypowiada sw rol, - uto sami si z bohaterem, - wykona dekoracj i rekwizyty, - współdziała w grupie, - oceni własne mo liwo ci, - panowa nad emocjami, chaotyczn i niecelow gestykulacj, - nawi za kontakt z audytorium, - operowa głosem adekwatnie do wymawianego zdania i sytuacji przekazu, - umiej tnie radzi sobie z trem, - odpowiednio dobra własny ubiór i postaw ciała jako istotne elementy komunikowania.

16 6. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Realizacja programu Kola Teatralnego wymaga odpowiedniego doboru metod i form pracy oraz du ego zaanga owania prowadz cego zaj cia. Osi gni cie zało onych celów jest mo liwe poprzez realizacj tre ci programowych i stosowanie ró norodnych metod. Tre ci usystematyzowane nast puj s co: Dział I Elementy wiedzy o teatrze. Dział II Kultura ywego słowa. Dział III Komunikacja niewerbalna - ruch sceniczny. Dział IV Praca nad tworzywem literackim. Preferowanymi metodami pracy powinny by metody aktywizuj ce, uwzgl dniaj ce i pobudzaj ce zainteresowania ucznia. Dobór metod zale y od wiedzy, umiej tno ci a tak e osobowo ci nauczyciela oraz predyspozycji dzieci. Najcz ciej stosowane powinny by : dramy, inscenizacja, scenki rodzajowe, wiczenia dykcyjne i oddechowe, zabawy integracyjne. Na podstawie programu nauczyciel w zale no ci od warunków szkoły i wyposa enia, zdolno ci uczniów, własnych umiej tno ci, opracowa powinien własny plan pracy koła. Na zaj ciach nale y stworzy swobodn i bezpieczn atmosfer pracy twórczej. W podejmowanych działaniach odwołujemy si do obserwacji otaczaj cej dzieci rzeczywisto ci, wicz c w nich spostrzegawczo, pami, koncentracj uwagi, poszerzaj c ich wiedz teatraln. Uczniowie pracuj w wi kszo ci grupowo, co nie wyklucza pracy indywidualnej ucznia. Ka dy dostaje zadanie na miar swoich mo liwo ci. Poza aktorami potrzebni s pomocnicy re ysera, scenografowie, wykonawcy dekoracji, kostiumów, specjali ci od nagra i efektów d wi kowych, organizatorzy widowni, reklamy. Ka dy wi c mo e znale swoje miejsce. Praca w grupach stwarza dzieciom mo liwo samodzielnego organizowania pracy, doskonalenia umiej tno ci komunikowania si z innymi, inspirowania i wspierania si nawzajem. W ten sposób dajemy dzieciom szans stworzenia wspólnego dzieła, z którym wszyscy si identyfikuj. Ju od pierwszych zaj wa ne jest by przygotowa uczniów do współpracy w grupie. Dlatego kład du y nacisk na stosowanie zabaw integracyjnych. Metoda małych kroków od prostych wicze oddechowych i dykcyjnych a do budowania kreacji aktorskich zakłada sukces ka dego dziecka.

17 Nauczyciel nie realizuje kolejno bloków tematycznych, ale na ka dych zaj ciach powinny wyst pi elementy tre ci kształcenia z zakresu co najmniej dwóch lub trzech działów programu. Gdy niemo liwe jest realizowa na jednych zaj ciach tylko i wył cznie historii teatru, b d usprawnia tylko i wył cznie narz dy oddechowe. Doprowadzi by to mogło do nudy, a tym samym do zniech cenia dzieci do zaj. Zaj cia powinny przyci ga sw atrakcyjno ci. PROPOZYCJA PRZEPROWADZANIA ZAJ : 1. Zabawa integracyjna. 2. Co to jest teatr? Znaczenie słowa " teatr ", " burza mózgów ". 3. wiczenia oddechowe. 4. wiczenia usprawniaj ce szcz k doln j zyka. 5. wiczenia artykulacyjne samogłosek. 6. wiczenia pobudzaj ce ekspresj ruchow. 7. Kreowanie roli ( próba inscenizacji ). 8. Projektowanie kostiumów, dekoracji. 9. Zako czenie zaj - " Pomnikiem Rado ci ". Wskazane jest, aby nauczyciel wypracował sobie swój własny system, rytuał rozpoczynania i zako czenia zaj, który b dzie pewnym sygnałem umownym aktywizuj cym uczestników. Nale y równie zaakcentowa Mi dzynarodowy Dzie Teatru ( 27 marca ). Edukacj teatraln nale y poszerzy o kontakt ze sztuk, a wi c obserwowanie wyst pów scenicznych ró nych grup teatralnych, udanie si z wizyt do teatrów, domów kultury. Efektem osi gania celów jest przygotowanie własnych spektakli, inscenizacji na bazie wybranych tekstów i ich prezentacje.

18 7. OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘ Ć I METODY ICH POMIARU Po zrealizowaniu tre ci programowych ucze : zna i rozumie podstawowe poj cia z dziedziny teatru, poznawane w trakcie zaj ; potrafi zastosowa zdobyte wiadomo ci i umiej tno ci aktorskie, scenograficzne w przygotowaniu inscenizacji, spektakli prezentowanych na forum szkoły i rodowiska; potrafi posługiwa si formami j zykowymi; potrafi efektywnie współdziała w zespole, rozwi zywa problemy w sposób twórczy; potrafi identyfikowa si z grup, samodzielnie podejmowa działania na rzecz grupy; potrafi by odpowiedzialny za konsekwencje podj tych decyzji; Poprzez aktywno artystyczn uczniowie potrafi równie wyrazi swoje uczucia, wyobra enia. Szczegółowe osi gni cia ucznia znajduj si po ka dym dziale programowym. Ekspresja twórcza stwarza warunki dla rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka, wzbogaca jego osobowo, jest okazj do do wiadczenia rado ci tworzenia i cieszenia si efektem swojej pracy. Edukacja teatralna pomaga w przygotowaniu ucznia do pełnienia ról w dorosłym yciu. Uczy szacunku do ywego słowa, uwra liwia na kontakt z drugim człowiekiem. Przygotowuje równie do wiadomego i aktywnego uczestnictwa w kulturze i sztuce. Program edukacji teatralnej nie przewiduje oceny cyfrowej, ani adnej innej. Nie ma okre lonego pomiaru, gdy nie jest konieczny. Ucznia chwali si werbalnie, na bie co w trakcie zaj, podczas jego działalno ci, b d po zako czeniu danego zadania, etapu pracy. Nauczyciel nagradza u miechem, pochwał, gestem za aktywno i inwencj twórcz, podkre la osi gni cia ucznia, motywuj c go w ten sposób do pracy.

19 Program nie jest nastawiony na wiedz, ale na: umiej tno ci, kształtowanie twórczej postawy dziecka, rozwijanie zainteresowa teatralnych; samorealizacj, podniesienie własnej warto ci ucznia; Wa ne jest równie stosowanie systematycznej samooceny poprzez: wyra anie własnej opinii ucznia o wykonanym wiczeniu. Z którego wiczenia jeste zadowolony i dlaczego? Które wiczenia poprawi chciałby? dokonanie analizy wykonanych czynno ci. Ogromn rol na zaj ciach teatralnych odgrywa aktywno i zaanga owanie emocjonalne uczniów oraz odkrywanie swoich zdolno ci. Dlatego do aktywno ci nale y zach ca wszystkich uczestników powierzaj c zadania na miar ich mo liwo ci. Trzeba zwraca uwag na bł dy, lecz nie ocenia ich negatywnie, kierowa si yczliwo ci i pozytywnym motywowaniem uczniów do działania. Najlepsz zach t jest szczera pochwała, docenianie wysiłków i osi gni tych umiej tno ci ucznia.

20 8. EWALUACJA Ka dy nauczyciel realizuj cy ten program powinien przeprowadzi jego ewaluacj - zespół działa, których celem jest sformułowanie opinii czy realizacja programu ma pozytywny wpływ na uczniów, tj. czy odpowiada ich potrzebom i zainteresowaniom, daje szans rozwijania ich wiadomo ci i umiej tno ci, kształtowania postaw i wychowywania. Trzeba okre li czy cele, zaproponowane metody i formy pracy s skuteczne. Obserwacjami obejmuje si bie ce i ko cowe osi gni cia uczniów. Proponuje si równie przeprowadzanie ankiety dotycz cej potrzeby zaj teatralnych. W wyniku podj tej analizy ankiety i obserwacji nauczyciel otrzyma dane o warto ci merytorycznej programu i ewentualnej jego modyfikacji, zaw enia niektórych tre ci, wprowadzenia nowych. Opiekun na koniec ka dego roku dokonuje pisemnego podsumowania i oceny działalno ci, wyci gaj c wnioski na przyszło. Program Koła Teatralnego jest otwarty. W miar realizacji i zdobywania do wiadcze b dzie wzbogacany i korygowany. Form ewaluacji jest równie : 1. Konfrontowanie umiej tno ci uczniów poprzez udział w przegl dach teatralnych i recytatorskich. 2. Przygotowanie materiałów promuj cych spektakle: afisze, programy teatralne. 3. Praktyczne zastosowanie zdobytych wiadomo ci i umiej tno ci aktorskich, scenograficznych w przygotowaniu inscenizacji, spektakli prezentowanych na forum szkoły i rodowiska. 4. Zakłada si zastosowanie innych form ewaluacji proponowanych np. przez dyrekcj szkoły. Pilota owo program był realizowany w 2002 roku. Potwierdziło si moje przekonanie, e teatr to pewna forma terapii dla dzieci z ró nymi problemami. Daje mo liwo wielostronnego rozwoju. Uczniowie poprzez prac w zespole rozumiej konieczno liczenia si z innymi lud mi. Ucz si odpowiedzialno ci i szacunku do innych. Eliminuj nie miało i l k przed krytyk.

21 Stosuj c dram mo na rozwi za wiele problemów szkolnych. Uczniowie wy miewani i odrzucani przez klas nabieraj pewno ci siebie, pozbywaj si kompleksów. Praca nad inscenizacjami wyzwalała inicjatyw dzieci i samodzielno w działaniu. Uczniowie mieli mo liwo pozbywania si negatywnych emocji takich jak np. gniew, zło, agresj, płacz, oraz przyswajanie prawidłowych zachowa poprzez stwarzanie okre lonych sytuacji. Szczególne odgrywanie ról wyzwala emocje. Wra liwo była budzona poprzez wiczenia mimiki, gestów, które były sposobem na wyra anie uczu.

22 FORMA EWALUACJI PO ZAJ CIACH. Ewaluacja wyników pracy. Temat zaj cia:... W kontur walizki wpisz, co ci si najbardziej podobało na zaj ciach? Co chcesz ze sob zabra? Do symbolicznego " kosza na mieci " wrzu ( zapisz ) to co ci si nie podoba, co nie b dzie ci przydatne?

23 Zał! cznik 1 WYKAZ LITERATURY 1. Bator A., Drama, Tarnobrzeg Brthold M., Historia teatru, Warszawa Demelowa G., Elementy logopedii, Warszawa Dziedzic A., Gudro M., Drama w szkole podstawowej, Warszawa Filler W., Współczesny teatr polski, Warszawa Gołaszewska M., Zarys Estetyki, Warszawa Grodzicki A. Re yserzy polskiego teatru, Warszawa Grzegorek L., Poznajemy teatr, Warszawa Hausbrandt A., Elementy wiedzy o teatrze, Warszawa Iłowski S., Vademecum teatru amatorskiego, Kraków Lubienicka A. ( red. ), Przygoda z dram, Wrocław Marzec A. Rz sikowski S., Edukacja teatralna, filmowa na lekcjach j zyka polskiego, Kielce Pankowska K., Edukacja przez dram, Warszawa Raszewski Z., Krótka historia teatru polskiego, Warszawa Rybotycka L., Gry dramatyczne. Teatr młodzie owy, Warszawa 1976

24 16. Seamil M., Wysi ska E.,Słownik współczesnego teatru. Twórcy, teatry, teorie, Warszawa Way B., Drama w wychowaniu dzieci i młodzie y, Warszawa Wojnar J., Teoria wychowania estetycznego, Warszawa Wro ski J., Teatr szkolny i jego funkcje wychowawcze, Kraków 1974.

25 Zał! cznik 2 SŁOWNICZEK TERMINÓW TEATRALNYCH Akt Aktor Artykulacja Choreografia Drama Dykcja cz utworu dramatycznego, wyodr bniona konstrukcyjnie i kompozycyjnie. osoba graj ca rol na scenie teatralnej, w filmie. wymawianie głosek, ruchy narz dów mowy słu ce powstawaniu głosek. cało kompozycji ta ca i ruchu w scenicznym przedstawieniu muzycznym, opracowanie taneczne. improwizacja anga uj ca ruch, mow, my li i emocje, umo liwia prze ycie problemów, poszukiwanie własnych rozwi za, dokonywanie wyborów. sposób wymawiania słów i d wi ków mowy. Emisja głosu wydobycie głosu na zewn trz: prawidłowa emisja głosu - jednolite i czyste wydobycie głosu oparte na poprawnym oddychaniu. Improwizacja Inscenizacja " wchodzenie w rol " na podstawie opowiadania lub utworu literackiego. Jest to praca bez nastawienia na efekty artystyczne. wystawianie utworów literackich, muzycznych na scenie. Wzbogacaj prze ycia dzieci przez wi zanie słowa z działaniem.

26 Intonacja zmiana wysoko ci tonu przy wymawianiu wyrazów i zda ; modulacja głosu; wymawianie wyrazów i zda oddaj ce uczucia. Pantomima Psychodrama Przedstawienie Recenzja Rekwizyt Re yseria Scenariusz Scenografia Sufler Spektakl Sztuka rodzaj widowiska scenicznego, w którym interpretowane przez aktorów tre ci przekazywane s bez u ycia słów, a jedynie za pomoc gestów, ruchu, mimiki. to wyra anie uczu w formie improwizowanego przedstawienia. Pełni funkcj terapeutyczn. widowisko operowe, teatralne lub telewizyjne. sprawozdawcze omówienie, krytyczna analiza spektakli, koncertów itp. przedmiot, wykorzystywany w przedstawieniu teatralnym lub w filmie, zwi zany z akcj sztuki. ogół czynno ci kierowniczych zwi zanych z realizacj przedstawienia teatralnego, filmu, audycji radiowej lub spektaklu telewizyjnego. tekst literacki, rozpisany na dialogi, b d cy podstaw przedstawienia scenicznego, zawiera zarys fabuły utworu, a tak e uwagi dotycz ce charakterystyki postaci, scenerii wydarze. plastyczna oprawa widowiska teatralnego ( dekoracje, kostiumy ). osoba podpowiadaj ca w teatrze aktorom tekst roli w sposób niewidoczny dla widzów. przedstawienie sceniczne, np. teatralne, operowe, widowisko. utwór dramatyczny wystawiany na scenie.

27 Teatr samorodny Trema Widz Widownia improwizacja sceniczna, zorganizowana na okre lony temat nie wymagaj ca sceny, kostiumów, charakteryzacji, rekwizytów. Mo e by zorganizowana przez ka dy zespół, bez długiego przygotowania i pami ciowego opanowania ról, bo ka dy graj cy mówi własnymi słowami. zdenerwowanie przed publicznym wyst pem. osoba ogl daj ca jakie widowisko, spektakl, film itp. cz sali widowiskowej teatru, opery, przeznaczona dla widzów.

28 Zał! cznik 3 FRASZKI TEATRALNE ( mądre i figlarne... ) Wycieczka Teatr powstał niedaleko: Przejd si i podzi kuj Grekom... Dramaty Komedia si mieje! Tragedia łzy leje... To samo Recytacja? Deklamacja... Rada B d aktorem na scenie, publiczno zabawiaj. Ale poza scen - innych nie udawaj. Pouczenie Gdy podnosi si kurtyna, przedstawienie si zaczyna. Jak w szkole Sufler - to podpora pami ci aktora.

29 Re" yser Re yser - zwykle nie wyst puje, lecz jak aktorzy si denerwuje. Pytanie To ciekawa sprawa: Kto wymy lił brawa? Oklaski Przepis - na bis. Bis BIS - to miłe powtórzenie, gdy si uda przedstawienie. Kolejno# $ Sztuka ładna, ciekawa? No, to pora na brawa! Podział ról Jedni wyst puj drudzy obserwuj. Afisz Afisz - plakat, ogłoszenie, kiedy b dzie przedstawienie.

30 Dwie pogaw% dki Monolog - rozmowa jednoosobowa! Dialog - te rozmowa: WI CEJ osobowa... Akt Akt - cz przedstawienia, w której s zdarzenia. Pacynka Pacynka - kukiełka znana, dłoni poruszana. Przypomnienie Teatrzyk Cieni potrzebuje promieni... Marionetka Marionetka - aktoreczka na drucikach lub sznureczkach. Scenograf Scenograf dba o dekoracje i o strój aktorów ( kreacje ). Pantomima Pantomima, pantomima... - to ruch ciała, gesty, mina.

31 Nie jest sam! TEATR JEDNEGO AKTORA? Ale publiczno spora... Wyja# nienie Utwory dramatyczne s słowne. Mniej - muzyczne... Razem Recytacja zbiorowa - to chóralna przemowa... Usprawiedliwienie Tak deklamowałam, jak to zapomniałam... Wa" ny widz Autor te lubi patrze na sw sztuk w teatrze! Premiera Gdy ju dobrze role gramy, DO TEATRU ZAPRASZAMY! Do ciebie Koniec fraszek! Teraz pora, by zamienił si - w AKTORA... ( Ryszard Przymus )