RATOWNIK INFORMATOR ZWIĄZKU ZAWODOWEGO RATOWNIKÓW GÓRNICZYCH W POLSCE

Transkrypt

1 RATOWNIK INFORMATOR ZWIĄZKU ZAWODOWEGO RATOWNIKÓW GÓRNICZYCH W POLSCE lecie ZZRG w Polsce Nr 2/2011 To już 15 lat działalności Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce. O zmianach, wyzwaniach, refleksjach nad górnictwem i ratownictwem górniczym oraz przyszłością z jej Przewodniczącym Piotrem Lubertą rozmawiają Naczelny Redaktor Bogusław Kapusta (B.K.) i doradca, rzecznik związku Konstanty Wolny (K.W.). K.W.: Może na początek kilka zdań o jubileuszu: Luberta: W tym roku mija 15 rocznica powstania naszego Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce. Rozpoczął on proces rzeczywistego a nie pozornego dbania o ratowników górniczych, o ich godne miejsce wśród załóg kopalnianych, o szeroko rozumiane bezpieczeństwo, o solidarność z innymi związkami. Związek nasz stał się swoistym drogowskazem ratowniczym do walki o te wartości przy stoliku z białymi kołnierzykami i na ulicach podczas manify. Ale Szanowni Koledzy! Konkretnie za główne cele obraliśmy obronę praw ratowniczych i interesów naszych członków, miedzy innymi poprzez: ISSN ochronę praw ratowniczych w zakresie wykonywanej pracy podczas normalnego ruchu kopalni tj. prac profilaktycznych oraz podczas akcji ratowniczej ze szczególnym uwzględnieniem, wynagrodzenia, warunków pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Dużą wagę przywiązujemy do szkolenia ratowniczego, nowoczesnego wyposażenia, w tym łączności ratowniczej tj. wszystkiego co decyduje o gotowości ratowniczej, obronę interesów materialnych, zawodowych, socjalnych i kulturalnych członków oraz ich rodzin, między innymi poprzez nasz udział podczas procedowania przy przepisach górniczych, socjalnych, emerytalnych, współpracę z zarządami spółek węglowych na rzecz efektywnego działania służb ratownictwa i z jednostkami ratownictwa górniczego ze szczególnym uwzględnieniem CSRG S.A. w Bytomiu, oraz współpraca z PIP, a nade wszystko z WUG oraz GIG, umacnianie demokracji, praworządności, poszanowania pracy, koleżeńskiej solidarności i kultury w stosunkach międzyludzkich, kształtowanie etyki ratowniczej, należytego stosunku do obowiązków ratowniczych. Działania te dobrze wpisały się w historię naszej organizacji. Niech ten piękny jubileusz będzie okazją do wyrażenia naszego uznania za kontynuowanie i zachowanie również w pamięci związkowych tradycji branży górniczej. Jubileusz 15-lecia w cieniu tragedii. Półtora roku przygotowań do obchodów 15-lecia działalności ZZRG w Polsce pozwoliło imprezę przygotować dobrze. W zabytkowej kopalni srebra w Tarnowskich Górach w dniu 14 maja 2011r. zjechało się 1900 uczestników festynu z 40 kopalń i zakładów górniczych w których działa związek i ok. 100 zaproszonych gości. Festyn rozpoczęto od komunikatu załączonego do artykułu w sprawie tragedii na Krupińskim oraz minuty ciszy poświęconej ofiarom zdarzenia. Zawsze organizując imprezy ściskamy kciuki by nie było żałoby i aby dopisała pogoda. Górnictwo nie pozwala trafić z imprezą by bawić się wesoło. Tak było i tym razem. Zrezygnowaliśmy w programie z nocnej dyskoteki pod gwiazdami. Pozostały program odbył się zgodnie z planem. Ponad 400 osób zjechało na dół zwiedzając kopalnie srebra, były konkursy i loterie fantowe, były występy dobrych artystów. Goście otrzymali prosto z drukarni album 15-lecia działalności związku. Dopisała pogoda i smaczny catering. Mam nadzieję, że obchody 20-lecia ominą tragedie górnicze i artykuł o imprezie będzie obszerniejszy. Piotr Luberta Festyn Rodzinny z okazji 15-lecia powstania ZZRG w Polsce przy KWK Pniówek Dokończenie na stronie 3 Dokończenie na stronie 2

2 strona 2 RATOWNIK - CZERWIEC Festyn Rodzin- 10 LECIE ZZRG ny z okazji 15-lecia powsta- w Polsce przy ZGH nia ZZRG w Polsce przy Bolesław w Bukownie KWK Pniówek r komitet założycielski,realizując wolę ratowników KWK Pniówek złożył wniosek do Zarządu Krajowego ZZRG w Polsce o zarejestrowaniu Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce przy KWK Pniówek r. Organizacja Zakładowa z KWK Pniówek została zarejestrowana jako druga w Polsce. Na dzień dzisiejszy organizacja liczy ponad 260 członków. Z tej okazji w dniu na boisku przy KWK Pniówek zarząd związku zorganizował Festyn Rodzinny dla swoich członków i ich rodzin na którym, pomimo nie sprzyjającej aury uczestniczyło ok. 200 osób. Jak zwykle nie zawiedli nas przyjaciele z kopalni Szczygłowice, przedstawiciele zarządu ZZRG KWK Jas-Mos i oczywiście przewodniczący ZZRG w Polsce Piotr Luberta wraz z małżonką. Członkom naszej organizacji z 15 to letnim stażem uczestniczącym w festynie wręczono jubileuszowe odznaczenia. Oprócz lanego piwa, napoi, wielu ciepłych posiłków, występu Kabaretu Śląskiego i Zespołu Tanecznego Klips nie zapomniano o najmłodszych dla których zostały przygotowane pompowane wyspy, Sumo, Bungee Run, Euro-Bungee, oraz gry, zabawy i konkursy z nagrodami, a w godzinach wieczornych rozpoczęto potańcówkę przy akompaniamencie zespołu Marka Jerzyny, który zabawiał nas do późnych godzin nocnych 10 lecie Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce przy Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukownie. W związku z niewystarczającą obroną spraw pracy i płacy ratowników górniczych zatrudnionych w ZGH Bolesław S.A. w Bukownie przez istniejące centrale związkowe w tym zakładzie, ratownicy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i stworzyć własny związek, który będzie skutecznie bronił ich interesów. Wychodząc na przeciw oczekiwaniom ratowników górniczych zatrudnionym w ZGH Bolesław S.A. w Bukownie w obecności wiceprzewodniczącego Zarządu Krajowego Zygmunta Wilczyńskiego w dn. 27 kwietnia 2001 r. w Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego spotkało się 16 ratowników górniczych w celu założenia nowego Związku. Dokończenie na stronie 10 JUŻ XIV LAT ZZRG W POLSCE PRZY KWK BUDRYK Po uroczystych obchodach XV lecia powstania Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce nasza organizacja zbliża się powoli małymi krokami do podobnej rocznicy co nastąpi w kwietniu 2012r. Korzystając z okazji Zarząd Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce przy KWK Budryk składa serdeczne podziękowania Prezydium Zarządu Krajowego ZZRG w Polsce za zorganizowanie tak wspaniałych obchodów XV lecia powstania Związku. W dniu 4 czerwca 2011r. Związek Zawodowy Ratowników Górniczych w Polsce przy KWK Budryk w pięknej górskiej scenerii w miejscowości Jaworzynka Krężelka na terenie Hotelu Jano zorganizował Piknik Rodzinny. W pikniku wzięło udział ponad 170 osób, było wiele atrakcji dla dzieci i młodzieży, konkursy, dobra muzyka, oraz pyszne grillowane jedzenie, o napojach nie wspomnę. Impreza trwała od godz do godz , a ci bardziej wytrwali czyli ponad 90 osób rozpoczęli świętowanie już od godzin wieczornych w piątek przy ognisku i muzyce góralskiej a zakończyli w niedziele po obiedzie po wyczerpującej nocy na dyskotece gdzie co niektórzy próbowali swoich sił w karaoke. Tak wspaniały pobyt i zabawę dla wszystkich zorganizował Prezes Przedsiębiorstwa Usług Socjalnych w Ornontowicach Pan Adam Jureczko, za co mu wszyscy dziękujemy. Wieczorek P.

3 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 strona 3 Dokończenie ze strony 1 Korzystając z okazji pragnę Wam Bracia Ratownicy złożyć życzenia szczęścia górniczego i aby w Waszych domach panowała miła pogodna atmosfera. A, takie to mam marzenie aby wraz z naszym Związkiem doczekać jej pełnoletniości. B.K.: A jak oceniasz sytuację w polskich kopalniach węgla kamiennego?: Luberta: W Polsce od szeregu lat obserwuje się pogarszanie warunków górniczych i geologicznych - przy eksploatacji podziemnej węgla kamiennego oraz sukcesywny wzrost wypadkowości i zdarzeń. Aktualnie nie sposób zapobiec tym ww. występującym tendencjom pomimo, że bezpieczeństwo i higiena pracy ma u nas w kraju długoletnie tradycje. Stawia to przed ratownictwem górniczym bardzo trudne zadania. Z uwagi na ważność, sprawy związane z ratownictwem górniczym potraktowane są w przepisach górniczych priorytetowo, tj. w ustawie Prawo geologiczne i górnicze oraz w dwóch rozporządzeniach: w sprawie ratownictwa górniczego oraz w sprawie zasad stwierdzania kwalifikacji osób kierownictwa oraz specjalistów zatrudnionych w podmiotach zawodowo trudniących się wykonywaniem czynności w zakresie ratownictwa górniczego. Wypracowane i praktycznie sprawdzone przepisy w zakresie ratownictwa górniczego są przez mój Związek zdecydowanie bronione. W górnictwie, szczególnie węgla kamiennego ilość wypadków jest na poziomie nie akceptowalnym. Podjęto wprawdzie w ostatnim czasie podczas posiedzenia np. Komisji Bezpieczeństwa, którego jestem członkiem, szereg nowatorskich prac i rozwiązań, lecz na jej wyniki należy poczekać. Jesteśmy w przededniu wprowadzenia do górnictwa znowelizowanego Prawa geologicznego i górniczego i rozporządzeń z tego prawa wynikających, w tym rozporządzenia w sprawie ratownictwa górniczego. W tych aktach jest miejsce na stosowne i mądre zaostrzenie i dostosowanie wymagań prawnych do oczekiwań praktyków. B.K.: Aktualnie mamy dwustopniową organizację ratownictwa górniczego. Luberta: Tak. To jest Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, utworzona jako podmiot prawa handlowego, wykonuje swoje zadania przy pomocy specjalistycznych służb i górniczych pogotowi ratowniczych dyżurujących w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego (dyżurujące zastępy ratownicze dla grup za- kładów górniczych i dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze). Aktualnie w strukturze organizacyjnej CSRG S.A., jako jednostki ratownictwa górniczego, funkcjonują cztery okręgowe stacje ratownictwa górniczego w: Bytomiu, Jaworznie, Wodzisławiu, Zabrzu, utrzymywane w stałej gotowości, umożliwiającej natychmiastowy wyjazd na wezwanie z zakładu górniczego. Drugim, jakże ważnym podmiotem, to służby ratownictwa przedsiębiorców. Na koniec np. roku 2010, obejmowały funkcjonujące w poszczególnych zakładach górniczych kopalniane drużyny ratownicze, zgrupowane w kopalnianych stacjach ratownictwa górniczego oraz w punktach ratownictwa górniczego, odpowiednio wyposażonych w sprzęt, urządzenia i materiały, zgodnie z wymogami planów ratownictwa. Obowiązuje zasada ile kopalń tyle drużyn ratowniczych. Ogółem, w kopalniach węgla kamiennego zatrudnionych było ponad 6000 ratowników. Średnio, taka ilość ratowników utrzymuje się do dziś. K.W.: Ratownicy to elita wśród górników, trudno zostać ratownikiem, jakie są perspektywy? Luberta: Przynależność do ratownictwa jest dobrowolna, ratownik powinien uczestniczyć w pogotowiu, brać udział w ćwiczeniach i akcjach, a także co 5 lat odbywać kurs okresowy. W przypadku wezwania, ratownik zobowiązany jest zgłosić się do stacji ratownictwa lub odpowiedniego miejsca. Ratownikiem może zostać osoba, która: 1) ukończyła 21 lat, 2) przepracowała co najmniej 12 miesięcy w zakładzie górniczym w danej specjalności, 3) ma odpowiedni stan zdrowia oraz odpowiednie predyspozycje psychologiczne, potwierdzone specjalistycznymi badaniami, 4) ukończyła kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych i zdała egzamin z wynikiem pozytywnym, 5) włada językiem polskim w mowie i piśmie, w stopniu niezbędnym do sprawowania czynności ratownika górniczego. Pomimo powyższych wymogów, przyjęcie w poczet ratowników jest uwarunkowane wieloma innymi czynnikami nie ujętymi w przepisach, a wynikającymi z obserwacji czy kandydat do kopalnianej drużyny jest m. in. koleżeński, pracowity, sumienny oraz czy ma przydatne dla drużyny umiejętności zawodowe. Zgodnie z opracowaniem eksperckim jakie wykonałem dla GIG-u, dane dotyczące wieku i stażu ratowników wskazują na nadchodzącą lukę pokoleniową. W okresie najbliższych trzech lat 50 % ratowników nabędzie uprawienia emerytalne, zatem pilny nabór do ratownictwa górniczego jest bezwzględnie uzasadniony. W latach z ratownictwa górniczego odeszło na świadczenia emerytalne blisko 3 tysiące ratowników. Uzupełniono liczebność drużyn ratowniczych o 1823 osoby. Z około 6500 ratowników górniczych w całej Polsce, aż 1242 osoby ukończyły 45 rok życia. Oznacza to, że blisko 20 % ratowników górniczych już teraz posiada uprawnienia emerytalne, jak również, że są oni zagrożeni, pod względem zdrowotnym i wydolnościowym, podczas badań ratowniczych odbywanych co pół roku. B.K.: Ratownicy ratując innym życie, sami ulegają wypadkom? Luberta: To czarna statystyka, ale prawdziwa, o której się rzadko mówi. A więc, od 1945 roku w podziemnych zakładach górniczych odnotowano 107 wypadków śmiertelnych ratowników górniczych. W zdarzeniach związanych: z wybuchem gazu zginęło w sumie najwięcej, bo aż 29 ratowników górniczych, z wybuchu pyłu węglowego 14 ratowników, a w związku z przebywaniem w atmosferze ze śmiertelnym stężeniem tlenku węgla 6. W atmosferze beztlenowej śmierć poniosło 5 ratowników górniczych. Największe straty ratownictwo górnicze odnotowało podczas wybuchu pyłu węglowego, który spowodował śmierć 34 górników, w tym dwóch całych zastępów ratowniczych (tj. 10 ratowników). Częstą przyczyną śmierci ratowników był udar cieplny. Odnotowano 22 takie zdarzenia. Przyczyną śmierci poprzez uduszenie się ratowników, w 17 przypadkach był brak zapasu tlenu w roboczych aparatach oddechowych. W sześciu przypadkach ratownicy zginęli z powodu awarii roboczych aparatów oddechowych z tym, że ostatni taki przypadek odnotowano w roku Niestety w niedawnym wypadku zapalenia metanu w KWK Krupiński statystyka wypadków powiększyła się o następnych dwóch górników ratowników, którzy ulegli wypadkom śmiertelnym podczas akcji ratowniczej. K.W.: A możesz wskazać czy opisać aktualną ocenę ratownictwa na węglu? Luberta: Z przyjemnością, szczególnie, że moja ocena jest zbieżna z oceną niezależną, wynikająca z pracy analitycznej, czy studialno badawczej. A mianowicie.

4 strona 4 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 Z inspiracji Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce, przy dużym zaangażowaniu Profesora Józefa Dubińskiego, Naczelnego Dyrektora GIG zrealizowano w Głównym Instytucie Górnictwa w ramach projektu pt.: Kierunki modernizacji funkcjonowania ratownictwa górniczego w branży górnictwa węgla kamiennego z uwzględnieniem uwarunkowań ekonomicznych i społecznych, a finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego bardzo ważną pracę. Wyniki przeprowadzonych badań (przez zespół autorski: Kaja Gadowska, Andrzej Krowiak, Marzena Majer, Joanna Martyka, Katarzyna Nowak, Konrad Tausz, Konstanty Wolny), wskazują m. in. na fakt, że aktualna formuła ratownictwa górniczego, oparta na kluczowej roli CSRG S.A. w Bytomiu w systemie zabezpieczenia ratowniczego kopalń, zapewnia mu skuteczność. Skuteczność tę jednakże można i należy optymalizować, poprzez doskonalenie systemu doboru kandydatów do służby ratowniczej, kompetencji ratowników, organizacji szkoleń teoretycznych i praktycznych (ćwiczenia), wyposażenia w sprzęt, organizacji współpracy jednostki ratowniczej z kopalniami i przedsiębiorstwami, przy optymalizowaniu kosztów zabezpieczenia ratowniczego kopalń. Należy usuwać mankamenty, a to co funkcjonuje dobrze doskonalić, tym bardziej, że branża górnictwa węgla kamiennego znajduje się ciągle w procesie przemian. Jednym z warunków pomyślnego przebiegu tego procesu będzie wysoki poziom bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalniach. Ważnym czynnikiem kształtowania tego poziomu powinien być sprawny, niezawodnie funkcjonujący system zabezpieczenia ratowniczego kopalni. Charakterystyczna dla górnictwa podziemnego węgla kamiennego w Polsce jest dość duża rozpiętość odległości pomiędzy kopalniami. Dlatego też powinny funkcjonować co najmniej cztery OSRG tak, aby możliwy był szybki dojazd, celem likwidacji powstałych w kopalniach zagrożeń. Organizacja ratownictwa górniczego oraz współpraca pomiędzy CSRG S.A. w Bytomiu a kopalniami nie budzi zatem zastrzeżeń. Sprawdza się, wypracowany przez lata, model ratownictwa. Ratownicy pracujący w ruchu zakładu górniczego, oddelegowywani do pogotowia, są perfekcyjnie pracującymi pracownikami. Ogromną wartością jest nabywanie praktycznego doświadczenia przez ratowników w czasie oddelegowania ich do udziału w akcjach ratowniczych. Ponadto, podczas akcji ratowniczej, jak również podczas pełnienia dyżurów, czy odbywania ćwiczeń, następuje integracja ratowników w grupach zawodowych i zastępach. Moim zdaniem w systemie szkoleń powinny nastąpić jednak zmiany (zbieżne z ww. pracą naukową GIG), idące w kierunku zwiększenia zakresu szkoleń praktycznych (ćwiczenia w aparatach, na symulatorze itp.), wykonywanie prac i poruszanie się w dużym zadymieniu, objęcia wszystkich ratowników szkoleniem z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej, zwiększenia częstotliwości szkoleń dyspozytorów ruchu zakładów górniczych i kierowników baz ratowniczych, wprowadzenia zasady, że osoby uprawnione do prowadzenia zajęć na szkoleniach powinny posiadać aktualne doświadczenie ratownicze (dezaktualizujące się po upływie 5 lat od przejścia na emeryturę lub rentę). K.W.: Ratownicy kojarzeni są z prowadzonymi akcjami ratowniczymi, czy tylko? Luberta: Oczywiście, że nie. Na co dzień biorą udział w pracach profilaktycznych. Są to prace mające na celu zapobieganie zagrożeniu bezpieczeństwa pracowników lub ruchu zakładu górniczego powstałego w związku z zagrożeniami stwarzającymi duże niebezpieczeństwo, lecz o ryzyku tolerowalnym w zakresie prowadzenia robót podczas normalnego ruchu kopalni. Z uwagi na powyższe, prace prowadzone są przez zastępy ratownicze. Również i przede wszystkim, w dni robocze zabezpieczają ruch zakładu górniczego poprzez pełnienie dyżurów na dole kopalni - przez dwa zastępy ratownicze. Zabezpieczenie to prowadzone jest w sposób ciągły. Ponadto dodam, że wysoka gotowość (mobilność), polskiego ratownictwa górniczego osiągana jest poprzez stałe utrzymywanie wysokiego poziomu ćwiczeń i szkoleń ratowników górniczych, jak też dysponowanie nowoczesnym, specjalistycznym wyposażeniem. Urządzenia i sprzęt ratowniczy rozlokowane w poszczególnych zakładach górniczych, okręgowych stacjach ratownictwa górniczego i w CSRG S.A. w Bytomiu są na najwyższym, światowym poziomie. Ważnym czynnikiem jest wykształcenie specjalistów ratowników górniczych, zdolnych do interwencji w sytuacjach kryzysowych, klęskach żywiołowych i katastrofach, a jednym z elementów oceny ich zdolności i predyspozycji jest ocena ich osobowości, określona na podstawie badań psychologicznych. Należy mieć również na uwadze zapewnienie pomocy medycznej i pomocy psychologicznej dla ratowników oraz osób, które w zdarzeniach utraciły najbliższych, jak również krótkie odizolowanie ratowników od pracy, załogi i kolegów po trudnych akcjach ratowniczych, szczególnie z ofiarami wśród poszkodowanych. B.K.: No właśnie, psychologia zachowań, opieka psychologiczna zyskuje coraz więcej zwolenników, nie tylko w branży górniczej: Luberta: Zgoda. Wykorzystam gazetę do szerszego zaprezentowania mojego stanowiska. A mianowicie. Ilość stresorów, czyli czynników pobudzających stres u ratowników górniczych, jest bardzo duża. Podatność/odporność na stres jest cechą indywidualną człowieka, jednak potrzeba wsparcia psychologicznego odczuwana jest powszechnie w środowisku ratowników. Dostępność tego typu wsparcia jest oceniana dobrze, jednak nie zawsze udaje się z niego skorzystać w odpowiednim czasie. Wynika to zapewne z trybu funkcjonowania usług psychologicznych, świadczonych dla zakładów górniczych. Tam, gdzie kopalnie zatrudniają psychologa (a jest ich tylko kilka), wsparcie takie jest systematyczne. Problem może być rozwiązany, jeżeli radykalnej zmianie ulegnie funkcjonujący aktualnie system usług psychologicznych świadczonych dla górnictwa węgla kamiennego. Stan zdrowia kandydatów i ratowników górniczych oraz ich predyspozycje psychologiczne muszą być ponadprzeciętne, bo ponadprzeciętne są także zadania służb ratowniczych. Ratownicy górniczy docierają do poszkodowanych w warunkach ekstremalnych, będąc narażonymi na utratę życia i zdrowia. Akcje ratownicze związane z zapobieganiem, bądź likwidacją pożarów i usuwaniem skutków wybuchu gazów bądź pyłu węglowego, wymagają ciężkiej pracy w trudnych warunkach mikroklimatu, lub w całkowitym zadymieniu. Wysoka wilgotność i temperatura atmosfery kopalnianej w opisanych zdarzeniach, w krótkim czasie oddziaływania na organizm ludzki osłabiają jego wydolność. Bywa, że ratownicy górniczy, w takich warunkach, doznają omdleń i szoku termicznego, prowadzących nawet do zgonu. Obok ochronnej odzieży roboczej i aparatów roboczych, izolujących układ oddechowy ratownika od niezdatnej do oddychania atmosfery kopalnianej, ogromną rolę odgrywa czas pracy ratowników w pogorszonych warunkach mikrokli-

5 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 strona 5 matu i ponadprzeciętne zdrowie. Psychologowie prowadzący badania znają zakres prac ratowniczych i specyfikę górniczą wymagają od kandydatów i ratowników następujących cech charakteru: - ponadprzeciętna odporność na stres, dobra umiejętność panowania nad emocjami, - wysoka umiejętność pracy w zespole, zmniejszona podatność na aprobatę społeczną, - duża motywacja do pracy w ratownictwie górniczym (pomijająca jedynie finansowy aspekt podejmowanej pracy), - wysoki stopień empatii, - wysoka umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zadaniowych, - wysoka umiejętność skupienia się na wykonywanych czynnościach, - wysoka umiejętność logicznego myślenia, wyciągania wniosków i podejmowania szybkich, trafnych i samodzielnych decyzji. K.W.: Mówi się, że jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze: Luberta: Odpowiem wprost i od razu chodzi o małe pieniądze, skandalicznie małe pieniądze!!! Wyliczone koszty (wg. ww. pracy GIG), funkcjonowania zabezpieczenia ratowniczego kopalń (własnego i specjalistycznego), na przykładzie jednego przedsiębiorstwa (spółki górniczej), wskazują, że kształtują się one na poziomie 22 mln zł w skali roku i mają tendencję wzrostową. W przeliczeniu na jedną tonę wydobytego węgla daje to kwotę 1,70 zł w skali roku. Wynika stąd, że profesjonalna gotowość całkowitego zabezpieczenia ratowniczego (przez służby ratownicze kopalń i jednostkę specjalistyczną) kształtuje się na niskim poziomie. Powtarzam na niskim poziomie. K.W.: Czy możesz wskazać, na kogo liczy ratownictwo, bliżej Związek? Luberta: Może nie tyle co liczę, lecz wiem, że ważnym czynnikiem poprawy stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie, a tym samym w ratownictwie górniczym jest: - funkcjonowanie przy Wyższym Urzędzie Górniczym Komisji ds. Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie. Jednym z jej zadań powinien być szybki transfer do górnictwa najnowszych osiągnięć naukowych i rozwiązań poprawiających stan bezpieczeństwa pracy w kopalniach, - współpraca naukowców i praktyków, pozytywna praca nadzoru górniczego, PIP, CIOP, na rzecz poprawy bezpieczeństwa w kopalniach. B.K.: Pomimo pracy Komisji powypadkowej WUG, co możesz jako Przewodniczący powiedzieć o zdarzeniu z 5.05.br. w KWK Krupiński? Luberta: Metan ponownie zapalił się. Zbyt często wymyka się spod kontroli i niesie ze sobą tragiczne skutki dla górników. Musimy staranniej i efektywniej wykonywać prace profilaktyczne zwalczające zagrożenie metanowe. Musimy poszukiwać i szybko wprowadzać skuteczniejsze metody wyliczania metanowości oraz stosować odmetanowanie wyprzedzające w najbardziej metanowych pokładach. Nie dbając o dodatkowe koszty musimy mieć świadomość, że metan i zagrożenia z nim związane będą w polskim górnictwie występowały coraz częściej. Natomiast osobną, tragiczną i nie zrozumiałą kwestią jest śmierć górnika i dwóch naszych kolegów ratowników spieszących z pomocą. Pomimo ekstremalnych warunków tam panujących z uwagi głównie na wysoką temperaturę i całkowite zadymienie wyrobiska akcja ratownicza mogła zakończyć się pomyślnie. Wypadek bada specjalna Komisja powołana przez Prezesa WUG, w której uczestniczymy i mam nadzieję, że z czasem wyjaśnią się kwestie nasuwające dziś wiele pytań. K.W.: Może słów kilka na zakończenie. Luberta: Kończąc, należy pamiętać o starannym wypełnianiu obowiązków statutowych przez Związek Zawodowy Ratowników Górniczych w Polsce wobec ratowników górniczych. Związek w tym roku obchodzi XV-lecie działalności. To Święto całej Braci ratowniczej. Ponadto, wraz z GIG-em i Fundacją Rodzin Górniczych zakończyliśmy, konkurs na temat Moje życie po wypadku, są to pamiętniki rodzin górników oraz ratowników górniczych. O tym wydarzeniu będziemy jeszcze komunikować czytelników. Dla upamiętnienia naszego związkowego jubileuszu w formie album została wydana książka, w której zawarto nasze najważniejsze dokonania. Zapraszam do lektury. Nasi ratownicy również z okazji XV lecia, bawili się na specjalnie zorganizowanym festynie, z relacji z tego wydarzenia zapraszam na dalsze strony naszego pisma. Również nasze pismo rosło razem z nami, proszę więc przyjąć moje życzenia dalszego rozwoju i dalszej służby przy redagowaniu kolejnych edycji. Ratownicy! Jesteśmy jako Związek potrzebni, rozwijamy się i z nadzieją na przyszłość mamy dużo jeszcze energii dla dalszej pracy na rzecz ratowników i ratownictwa górniczego. Dziękujemy za rozmowę. Bytom, dnia 27 kwietnia 2011 r. PETYCJA DO PREMIE- RA W SPRAWIE ELEK- TROWNI ATOMOWYCH Panie Premierze, Sprawa dotyczy nas wszystkich, zagrożenie jest realne! Rząd szuka każdej złotówki, nawet kosztem kolejnych niefortunnych prywatyzacji branży górniczej, a tu miliardy euro, do wydania w celu budowy problematycznej elektrowni jądrowej. Będzie oznaczało to dalsze uzależnienie obywateli od zagranicznych kredytów, których spłacanie pozostawimy w spadku przyszłym pokoleniom. Polska uranu nadającego się dla elektrowni jądrowych nie posiada. Konieczny będzie jego import (np. z Rosji) co wiąże się z kosztami i uzależnieniem od innych krajów. Mając węgiel brunatny i kamienny, który pozwala na nieuzależnienie się od nieszczerego zagranicznego biznesu, kierunek naszego polskiego myślenia powinien być jednoznaczny. Nieprawdą jest jakoby eksploatacja węgla kamiennego i jego przetwórstwo miały sprzyjać niekorzystnie zmianom klimatycznym. Prace AGH Kraków, w tym kierunku są niepodważalne. Sektor energetyczny oparty na węglu stanowi jedynie niewielki procent w światowej emisji gazów cieplarnianych. Promieniowanie jonizujące niszczy prędzej czy później każdy materiał. Badania niemieckie wykazały że, w promieniu 50 km od elektrowni jądrowych dwukrotnie częściej dochodzi do zachorowań na nowotwory i białaczki. Szczególnie narażone są dzieci. Kiedy trzeba będzie utylizować radioaktywne odpady już słyszymy peany wygłaszane przez rządzących na cześć górników podczas akademii barbórkowych - byle zgodzili się na składowanie tych materiałów na dole. A przecież do dzisiaj nie wynaleziono sposobu utylizacji, ani bezpiecznego składowania. Będziemy popierać protesty Zielonych na rzecz ochrony środowiska z uwagi na fakt, że nie ma 100% pewnych rozwiązań technicznych. Naszym zdaniem budowa elektrowni atomowych niesie za sobą dużo więcej zagrożeń, w tym terrorystycznych i szkód niż ewentualnych korzyści. Zarząd Krajowy ZZRG w Polsce

6 strona 6 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 Zaskoczeni metanem, tym razem na KWK Krupiński Zagrożenie metanowe powstaje podczas wypływu gazu. Rozumie się przez to przebiegające w czasie wydzielanie się metanu z górotworu i calizny węglowej, które może spowodować w wyrobisku wybuchowe nagromadzenie metanu lub atmosfery niezdatnej do oddychania. Wystarczy inicjał. Ilość kopalń eksploatująca węgiel w warunkach zagrożenia metanowego ma tendencję rosnącą, można stwierdzić, że występuje w prawie wszystkich kopalniach. Najwięcej też zdarzeń ze skutkiem śmiertelnym była dotychczas wynikiem zaistnienia zagrożenia metanowego. To wiemy, a co zaproponowano np. w kopalni Krupiński, już na etapie projektowania celem obniżenia ryzyka zagrożenia metanowego, co zastosowano dodatkowego? Zagrożenie metanowe to przecież rzecz naturalna w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. a dotyczy też KWK Krupiński. Metan w kopalni był, jest i co gorsza będzie dalej występować. Szczególne środki prewencji, w tym dobór odpowiednich zabezpieczeń dla tak trudnych warunków muszą być prowadzone w ramach prac profilaktycznych podczas bieżącej eksploatacji. Tragedia na Krupińskim rozpoczęła się 5 maja 2011 r. w ścianie N-12 w pokładzie 329/1, 329/1-2 o godzinie 19:45 - według wskazań czujników, zapala się metan. To czas między zmianami, z popołudnia właśnie szli górnicy nadścianowym na poziomie 820 m idą na wyjazd, a górnicy ze zmiany nocnej weszli do tego chodnika i transportują drewno (o długości 4 m), do ściany. Po zaistnieniu zapalenia metanu górnicy podejmują natychmiastową próbę ugaszenia ognia przy pomocy emulsji olejowo-wodnej oraz gaśnic proszkowych (użyto 1 proszkową z kombajnu, 4 proszkowe z chodnika). Podczas zdarzenia w całym zagrożonym rejonie przebywało 32 górników, z których 27 wyszło o własnych siłach, 7 skorzystało w punkcie opatrunkowym z pomocy, 7 przewieziono do szpitala, natomiast 5 pozostało w strefie zagrożenia. Akcję ratowniczą rozpoczyna od 19:48 dyspozytor ruchu zakładu prowadzi ją przez 38 minut a po nim Kierownik Działu Robót Górniczych do godziny 21:45, od tej godziny jest już na kopalni Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego i zaczyna kierować akcją. Takie były początki. Uwaga: w dniu br. odbyło się posiedzenie Doraźnego Kopalnianego Zespołu ds. Zagrożeń Metanowych oraz Zagrożeń Wyrzutami Gazów i Skał, z uwagi na przekroczenie stężeń dopuszczalnych metanu w przedmiotowej ścianie w dniu br. Zespół poleca uruchomienie wentylatora WLE 803A w pochylni N-10 z lutniami elastycznymi o średnicy 800 w chodniku wentylacyjnym ściany. W dniu na zmianie A i B, stwierdzano również wzrosty zawartości stężeń metanu. W dniu 5.05.br. o godzinie 15:00 uruchomiono wentylator doświeżający wylot ze ściany N-12 (pracował bez przerwy do 20:40). Ruch ściany był w różnych dniach (okresach) prawdopodobnie zatrzymywany, niemniej w dniu br., o godzinie 15:15 Inżynier Wentylacji po wykonaniu pomiarów kontrolnych zezwolił na ruch ściany. To właśnie, tym lutniociągiem 4 górników ewakuuje się a na zewnątrz wysoka temperatura i dymy (całkowite zadymienie wyrobiska), palą się również pełne pojemniki z środkami chemicznymi. Kierownik akcji podejmuje różne środki i metody, w tym ograniczania ilości powietrza, buduje się tamę regulacyjną, nowy lutniociąg, cały czas pobierane są próby do chromatograficznego badania składu powietrza z zdalnie zabudowanych linii pomiarowych. Do akcji kierowane są kolejne zastępy ratowników. Trzeba dotrzeć jak najszybciej do czekających na pomoc górników i w dostarczonym im sprzętem do ochrony dróg oddechowych wyprowadzić. A tu zero widoczności, temperatura. To nie ćwiczenia, nie ma żartów. Do górników dociera zastęp św. pamięci Piotra Kędziorka. Piotr to doświadczony ratownik, zastępowy z dużą praktyką i stażem. Jeden z ratowników z jego zastępu z trudno do ustalenia powodów staje się pobudzony, chyba przerasta go miejsce i okoliczności w jakich się znalazł to się zdarza. Prawdopodobnie wywiązała się próba uspokojenia kolegi. W takich sytuacjach nie trudno do rozszczelnienia maski twarzowej to wyrok. W warunkach traumatycznych nawet przy chwilowej niesubordynacji jakiegoś ratownika w zastępie powstaje dezorientacja pozostałych ratowników skutkująca ich rozdzieleniem, zamiast dalszej akcji dochodzi do samoratowania ratowników. Pobudzony ratownik z zastępu zaczyna postępować irracjonalnie, oddala się od zastępu, traci orientację i kontrolę nad sytuacją idzie ku śmierci. Oczekujemy wnikliwych przesłuchań świadków, w tym zakresie. Ten wypadek będzie na stałe tragiczną lekcją dla służb ratownictwa górniczego. Już teraz na tym etapie oceny zdarzeń można sformułować wstępne wnioski i pytania. Do najważniejszych trzeba zaliczyć, co zrobić aby w przyszłości do podobnych zdarzeń nie dochodziło. W naszym Związku, w tym zakresie dochodzi do częstych dyskusji, przecież to nasz chleb. Jesteśmy zgodni, że szkolenia w kopalnianych komorach ćwiczeń ratowniczych należy prowadzić przy zadymieniu świecami dymnymi z ratownikami w zastępie złączonymi linką bezpieczeństwa. Czy ratownicy winni być szkoleni podczas ćwiczeń praktycznych na wyższym poziomie wydatku energetycznego, a może są przetrenowani, zmęczeni pracą zawodową, dyżury, profilaktyka i nakładająca się na życie sytuacja w domu, za ile żyć i czy w Kraju. Czy komfort pracy ratownikom poprawia ciągłe nie logiczne i trudne do zrozumienia majstrowanie przez rządzących w zakresie zmian w spółkach i ich prywatyzacja. Tu praca, tam strajk, do akcji ratowniczej marsz gdzie my jesteśmy, dokąd zmierzamy. Ratownikom należy zapewnić komfort pracy, odpowiedni poziom życia, zabezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie, to nie łaska Panowie i szlachta.panie Zagórowski, odpowiedzialny m. in. za ratownictwo górnicze w przedsiębiorstwie. Istnieje potrzeba wprowadzenia zmian w przepisach i w mentalności ratowników co do nie podzielności zastępu. Już teraz są jednostkowe przypadki, czy to ratownik np. w bazie sam obsługuje chromatograf a do kapsuł wyciągu awaryjnego też przecież nie wchodzi ich pięciu. Czy w przypadku zagrożenia życia może dalej funkcjonować nie pisane prawo o niepodzielności zastępu? Problemem technicznym, który należy rozwiązać od zaraz to łączność ratownicza to, skandal, ile lat o tym się mówi. Gdyby łączność ratownicza na Krupińskim była na zadowalającym poziomie, akcja prowadzona by była na innym poziomie bezpieczeństwa. (Z pracy badawczej, pt. Modernizacja ratownictwa górniczego, wniosków i spostrzeżeń kilka z ich ogromnej ilości - Jak wskazywał jeden Chylimy czoło! Piotr Kędzior - zastępowy - ur r. Pszczyna - zam. Brzeźce - żonaty, troje dzieci - w drużynie ratownicznej od r. - zastępowy od dnia r. - udział w akcjach ratowniczych na innych kopalniach: KWK Pniówek r. - akcja pożarowa KWK Pniówek r. - akcja pożarowa KWK Pniówek r. - akcja pożarowa - w 2009 r. został odznaczony medalem CSRG (brązowy) - w dn r. zginął w akcji ratowniczej w KWK Krupiński podczas niesienia pomocy zagrożonym górnikom. Eugeniusz Gąska- ratownik - ur r. Pszczyna - zam. Wisła Mała - żonaty, dwoje dzieci - w drużynie ratownicznej od r. - udział w akcji ratowniczej na kopalni: KWK Pniówek r. - akcja pożarowa - zginął w akcji ratowniczej w KWK Krupiński podczas niesienia pomocy zagrożonym górnikom, odnaleziony dn r.

7 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 strona 7 z kierowników ruchu zakładu - respondent: Brakuje nowoczesnego systemu łączności. Jeden z kierowników KSRG stwierdził: Jeśli miałbym wskazać czego brakuje, to nowoczesnego systemu łączności ratowniczej. i dalej większość respondentów postulowała podwyższenie określonego w rozporządzeniu w sprawie ratownictwa górniczego, wieku umożliwiającego zostanie ratownikiem z 21 na 23 lub 24 lata i wydłużenie koniecznego stażu pracy z 1 roku do 2 lub 3 lat. Jednak pozostała część rozmówców opowiedziała się za zachowaniem dotychczasowych zapisów, zwracając uwagę, iż sam proces zdobywania uprawnień ratowniczych trwa kilka miesięcy, następnie zaś młody ratownik praktykuje w zastępie z doświadczonymi kolegami.. Postulowano ponadto zwiększenie nacisku na część praktyczną szkoleń w zakresie posługiwania się sprzętem do ochrony układu oddechowego i to zarówno ćwiczeń w aparatach do samoratowania i w aparatach roboczych. Zdecydowana większość respondentów opowiedziała się za pozostawieniem dotychczasowej struktury organizacyjnej ratownictwa górniczego bez zmian, w myśl zasady lepsze wrogiem dobrego. Argumentowano, iż obecna struktura dobrze funkcjonuje od lat, sprawdziła się w działaniu.) Pracownicy OUG w Rybniku prowadzą intensywne przesłuchania świadków zdarzenia. Do wyjaśnienia wiele wątków, w tym z zakresu stosowania środków chemicznych, pomiaroznawstwa wentylacyjnego, skuteczności odmetanowania, warunków i komfortu pracy pod względem temperatury. do wykonania wiele prac eksperckich i specjalistycznych w ramach powołanej przez Prezesa WUG Komisji. Piotr LUBERTA KWK KRUPIŃSKI DWÓCH NASZYCH BRACI ODESZŁO NA WIECZNĄ SZYCHTĘ Po trwającej nieprzerwanie tydzień akcji, w czwartek rano tj. 12 maja 2011 r. zastępy ratownicze odnalazły 34-letniego Eugeniusza Gąskę - ratownika górniczego zaginionego pod ziemią. Ratownik był trzecią śmiertelną ofiarą wypadku w kopalni Krupiński. W wyniku zapalenia metanu zginął też zastępowy, ratownik górniczy, Piotr Kędzior, który miał zaledwie 36 lat. Ciało ratownika odnaleziono na początku akcji, niedługo po tym, gdy uległ wypadkowi śmiertelnemu. Pozostawili w bólu żony, dzieci oraz wszystkich których kochali. Prosimy Rodziny o przyjęcie wyrazów najszczerszego żalu i współczucia z powodu tragicznej śmierci naszych kolegów ratowników. Zarząd Krajowy ZZRG w Polsce Katowice maja. To czas trwania III Europejskiego Kongresu Gospodarczego. Sesja inauguracyjna w sali koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach zgromadziła VIPów z nowej części Unii Europejskiej. Oprócz przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, pojawili się premierzy Polski, Węgier, Czech i Chorwacji. Jak zwykle dużo błysków fleszy, wielkie słowa nad treścią nie warto się zastanawiać. Natomiast dzień drugi z tematem wiodącym górnictwo w jednej z sal kongresowych wywołał zainteresowanie establishmentu górniczego i energetycznego. Profesor Józef Dubiński, będący moderatorem panelu, wykazał w oparciu o wyliczenia i analizy Europejskiej i Światowej Komisji Energetycznej, że światowy apetyt na węgiel kamienny w ciągu najbliższych 30 lat będzie rósł. Zapotrzebowanie na energię spowoduje zwiększenie udziału procentowego węgla kamiennego w wytwarzaniu energii i cały świat będzie wydobywał więcej węgla. Naszym problemem wg prezesa Jacka Korskiego jest stare górnictwo czasami sprzed ponad 200 lat, młoda kadra, brak doświadczenia i kompetencji pracowników. Czyli opinia taka sobie, mówimy że jest źle i nic nie robimy. Godną zauważenia jest opinia wyrażana przez prezesa Romana Łoja z KHW S.A., który bardzo krytycznie odniósł się do ostatnich 20 lat reformy górnictwa, gdzie pod dyktando rządu Polskiego inspirowanego również rządami Europy Zachodniej i dyktatem Banku Światowego restrukturyzowano sektor najczęściej przez totalne zniszczenie w sposób nieodwracalny. Zasypywano szyby, niszczono infrastrukturę przekreślając jakiekolwiek możliwości powrotu do złóż. Zasługa to między innymi obecnego przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Jerzego Buzka, oraz byłego wiceministra gospodarki Janusza Steinhoffa. Krytycznie odniósł się również do polityki klimatycznej w Europie i jej wpływie na nasz przemysł. Ale o tym później. Również prezes Zagórowski narzekał na trudności piętrzące się przed przedsiębiorcami spółek skarbu państwa w związku z ustawą o zamówieniach publicznych oraz ustawą o związkach zawodowych. Nie byłby sobą gdyby w takiej dyskusji nie skierował kopniaka w stronę, jak to on określa. watażków związkowych i ich roli w zarządzaniu firmą oraz kreowaniu wizerunku firmy na rynku. Nawet jeżeli związkowcy upominają się o należne załodze świadczenia to i tak oni są całym złem, oszołomami i bandą rozrabiaków. Jak zwykle punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Znamiennym było stwierdzenie Wojewody Śląskiego, Zygmunta Łukaszczyka, że to od nas, tzn. obywateli i przedsiębiorców regionu powinny wypływać projekty oraz żądania zmian prawa w taki sposób aby wykorzystać potencjał regionu oraz trendy światowe. Pamiętajmy również, że potencjał regionu to nie tylko węgiel, huty i cementownie ale również dostawcy i eksporterzy maszyn ciężkich a przede wszystkim wiedza i doświadczenie naszej kadry kreującej rozwiązania techniczne. Kolejny panel tematyczny dotyczył polityki węglowej w UE oraz prywatyzacji i restrukturyzacji branży. Nie możemy ślepo podążać wzorem Bogdanki. Brak polityki energetycznej oraz dążenie ministra skarbu do sprzedaży wszystkiego co się da powoduje, że w najbliższym czasie na przekór Strategii dla Górnictwa możemy stracić jako państwo wpływ na wydobycie oraz utracić niezależność energetyczną. Przy prywatyzacji należy pamiętać również o pracownikach firm prywatyzowanych. Tu jest właśnie rola Związków Zawodowych, które posiadając wiedzę oraz możliwości powinny kontrolować procesy prywatyzacyjne i na bieżąco informować załogę. Bardzo kontrowersyjny okazał się kolejny temat tzn. pakiety klimatyczny. Niestety my jako Polska zapisaliśmy się do Unii Europejskiej. A Unia Europejska chce udowodnić całemu świata, że będziemy ratować klimat poprzez zmniejszenie emisji dwutlenku węgla. W opinii referentów, ludzi nieprzypadkowych, obciążenia dla przemysłu związane z pakietem klimatycznym, który w najbliższych latach spowoduje wzrost kosztów produkcji poprzez wprowadzenie opłat emisyjnych doprowadzi do utraty około 200 tysięcy miejsc pracy, spadku PKB o 1-2 % oraz przeniesienie energochłonnych, wysokoemisyjnych gałęzi produkcji, poza granice UE. Spowoduje to powiększenie bezrobocia, spadek przychodów z tytułu wszelkich opłat i podatków oraz może być przyczyną niepokoju społecznego. Ostatni dzień pomimo dość interesujących tematów związanych z prywatyzacją i finansami publicznymi oraz zabezpieczeniem społecznym, przebiegał w sposób bardzo nudny. Obecność ministra Skarbu Państwa A. Grada spowodowała u panelistów mechanizmy samoobrony, które nie pozwalały odnosić się w sposób krytyczny do działań prywatyzacyjnych i sprowadziły dyskusję do poziomu lizusostwa i włażenia w d.... Żywotny dla górnictwa temat systemu emerytalno- rentowego, pomimo starań prowadzącego dyskusję Romana Młodkowskiego z TVN CNBC, został położony przez asekuracyjne opinie Marka Borowskiego, byłego Marszałka Sejmu oraz usypiające monotonią wypowiedzi Jerzego Osiatyńskiego doradcy Prezydenta RP. Przedłużana na siłę dyskusja nie wniosła nic nowego oprócz standardowych narzekań na ZUS, KRUS, przywileje emerytalne i brak rozwiązań systemowych. Podsumowując wtorek był ciekawy, środa nudna. Warto jednak przysłuchać się wywodom decydentów różnego stopnia przy okazji takich imprez. Są one czasami diametralnie różne od tego o codziennych rozmów np. ze związkowcami. Może dwa dni urlopu moana spędzić ciekawiej, ale... Andy

8 strona 8 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 Porozumienie płacowe w Kompanii Węglowej S.A. Kiedy na zakończenie mojego artykułu w poprzednim kwartalniku szczerze powątpiewałem w osiągnięcie porozumienia bez sporu zbiorowego, mediacji, referendum itd., miałem niestety rację. 21 marca 2011 roku po kolejnym nie przynoszącym skutku zbliżenia stron spotkaniu, związki zawodowe działające w Kompanii Węglowej weszły w spór zbiorowy z Zarządem Spółki. Scenariusz przypominał dokładnie rok poprzedni kiedy to prawie w tym samym czasie rozpoczynaliśmy poszukiwania mediatora który pomógł by w osiągnięciu porozumienia. Jednak tym razem stało się inaczej, mimo że oczekiwaliśmy kogo Ministerstwo Pracy wskaże nam jako rozjemcę, strony sporu ponowiły próbę porozumienia. ądrze i rozsądnie krok po kroku obie strony dochodziły do wzajemnego kompromisu i wreszcie dnia 18 maja 2011 roku podpisano porozumienie gwarantujące podwyżki pracownikom Kompanii Węglowej S.A. Malkontenci na pewno ponarzekają, że cóż Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie Przewodniczący Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce - Piotr Luberta informuje, że wziął udział w dniu 25 maja br. w pracach Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie w siedzibie Wyższego Urzędu Górniczego. To 32- osobowe gremium debatowało między innymi na temat oceny stanu bezpieczeństwa pracy w zakresie ilości wypadków lekkich, ciężkich i śmiertelnych w interwale ostatnich pięciu miesięcy. Stwierdzono pogorszenie stanu bezpieczeństwa pracy w kopalniach, w szczególności w zakresie transportu. Natomiast pozytywnie oceniono postęp w zakresie prac w kierunku stosowania pod ziemią różnych technik do przewozu górników na dole, co w sposób radykalny wpływa na poprawę stanu bezpieczeństwa Upublicznienie JSW S.A. przez giełdę papierów wartościowych W dniu r. organizacje związkowe działające w JSW S.A. po długich godzinach negocjacji w Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego podpisały porozumienie zbiorowe dla wszystkich pracowników JSW S.A., które gwarantuje utrzymanie wszystkich dotychczasowych Zakładowych Układów Zbiorowych Pracy oraz 10 cio letnie gwarancje zatrudnienia po wejściu Spółki na GPW. Pozostało jeszcze do wynegocjowania czte- to za podwyżka skora inflacja szaleje i sięga już blisko 5%, ale myślę że większość z nas pomyśli inaczej dobrze że związkowcy wyszarpali dla nas trochę kasy, przynajmniej zrekompensuje nam to te cholerne podwyżki cen Ale przejdźmy do szczegółów. Porozumienie jest dwuczłonowe, pierwszy punkt gwarantuję przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia o 4,0%. Co najważniejsze w ramach w.w wskaźnika zostaną zwiększone kwoty stałego gwarantowanego dodatku kwotowego to w skrócie znaczy że obecne kwoty dla pracowników w wyrobiskach wzrastają z 28 zł/dniówkę do 38 zł/ dniówkę, dla pozostałych na dole z 21 zł/d do 29 zł/d, dla pracowników przeróbki z 17 zł/d do 23 zł/d, pracownicy powierzchni zamiast 14 zł/d otrzymają 19 zł/d, natomiast administracji z 10 zł/d do 14 zł/d. Powyższe kwoty dodatków zaczną obowiązywać od czerwca 2011 roku, natomiast kwoty wynikające ze zwiększenia w.w dodatku za okres od stycznia do maja 2011 roku zostaną wypłacone w formie jednorazowej wypłaty w dniu 10 czerwca 2011 r. W punkcie drugim porozumienia strony ustaliły że do 30 pracy w stosunku do transportu pieszego z uwagi na zmniejszenie wypadków na drogach dojścia do miejsca wykonywania robót, zwiększenie czasu pracy, ograniczenie wydatku energetycznego. Wskazywano na celowość analizy zdarzeń w kontekście ich oceny przez bezpośrednich wykonawców robót górniczych. Podnoszono również kwestię odpowiednich obłożeń prac. Stwierdzono, że konieczne jest wprowadzanie nowych metod odmetanowania pokładów (złóż) węgla, tj. odmetanowania wyprzedzającego eksploatację. Odmetanowanie to powinno uzupełniać dotychczas stosowane odmetanowanie podczas prowadzenia wydobycia. Podobne rozwiązania stosowane są z powodzeniem w górnictwie kanadyjskim i w USA. Widzi się konieczność poprawy jakości szkoleń górników i ratowników górniczych, odpowiedniego poziomu szkoleń praktycznych w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Zwrócono przedsiębiorcom lipca 2011r wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wzrośnie o kolejne 3,0%, w przypadku pozytywnych wyników techniczno ekonomocznych Spółki za I półrocze br, oraz prognozowanych dla II półrocza br. Wszyscy głęboko wierzymy że Kompania Węglowa S.A podtrzyma dotychczasowe dobre wyniki osiągane w tym roku i trzy procent wskaźnika od 1 sierpnia 2011roku zostanie podzielone w następujący sposób: 0,34% wskaźnika na wyrównanie cen deputatu węglowego 0,5% na fundusz motywacyjny dla kopalń które wykonają założenia planu PTE Pozostałe kwoty z w.w 3,0% mogą zostać rozdysponowane w dowolny sposób na kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A, oczywiście po uzgodnieniu z zakładowymi organizacja związkowymi. ierzymy że Zarząd K.W S.A wywiąże się z zapisów punktu 2, bo tylko wtedy zostanie zrealizowany 7 punkt porozumienia w którym strona społeczna uzna za wyczerpane roszczenia będące przedmiotem sporu. Paweł Wyciślok ry porozumienia a mianowicie: dotyczące uprawnień do bezpłatnych akcji pracowników uprawnionych jak również nieuprawnionych, utrzymania przez Skarb Państwa 50% + 1 akcji JSW S.A. oraz podwyżki płac o 10%. Wszystkie Związki Zawodowe działające w Spółce stoją na stanowisku że tylko podpisanie wszystkich porozumień pozwoli załodze wyrazić swoje stanowisko odnośnie upublicznienia Spółki w ponownym referendum. Przypominamy że w pierwszym referendum, które odbyło się 7 i 8 kwietnia 2011r. odnośnie JSW S.A. załoga w ilości ponad 17 tys. pracowników powiedziauwagę na realizację harmonogramu wyposażania górników w odzież ochronną zabezpieczającą górników przed skutkami działania wysokiej temperatury. Ponadto, podczas posiedzenia prezentowano opinie dla Grupy Roboczej ds. Górnictwa Węgla Kamiennego. Grupa ta, odpowiadać będzie m.in. o analizę raportów wypadkowych w 2011 r. w kontekście stażu pracy i wieku poszkodowanych, a także przyczyn tych zdarzeń. Przyczyny ryzykownych zachowań górników mają także zanalizować psycholodzy pracujący na poszczególnych kopalniach - ma to być jak najszerszy raport - tak by posłużył przy praktycznych wskazówkach do zmian. Udział w obradach uważam ze wszech miar jako pozytywny, zaprezentowane wszystkie uwagi, które mogłem przekazać a wypracowane kolegialnie przez Zarząd Krajowy naszego Związku zostały przyjęte do realizacji. Piotr LUBERTA ła NIE dla upublicznienia Spółki poprzez GPW. Obecnie została wydana zgoda na upublicznienie JSW S.A przez Ministra Gospodarki wobec braku podpisania porozumień oraz zgody załogi pomimo wcześniejszych deklaracji, że dopóki nie będzie podpisanych wszystkich porozumień ze stroną społeczną takiej zgody nie wyda. Dalsze takie działania ze strony przedstawicieli Rządu oraz Zarządu Spółki może doprowadzić do najgorszego, czyli do strajku generalnego w całej spółce. Paweł Wieczorek

9 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 strona 9 Więcej pytań niż odpowiedzi, czyli co w Holdingu piszczy. Opadł już kurz po wypłaconej czternastce z odsetkami na otarcie łez. Teraz uwagę pracowników KHW przyciągają trzy hasła. Mariaż z Węglokoksem, premia powiązana z wydobyciem oraz medialne informacje o dobrych wynikach po 4 miesiącach roku, które w żaden sposób nie przystają do zakusów na premię pracowników. Hasło pierwsze, czyli Węglokoks zaistniał po spotkaniu na początku kwietnia, w którym wzięły udział zarządy i związkowcy obu spółek. Nie zapomniano przy tym, że Katowicki Holding Węglowy S.A. istnieje w Katowickiej Grupie Kapitałowej łącznie z Kopalnią Kazimierz Juliusz. Przedstawione dokumenty mówiły o obrotach, zasobach finansowych, możliwościach kredytowych oraz zobowiązaniach. Dużo tabelek, materiał do ogarnięcia dla dobrego ekonomisty a nie związkowców. W treści wypowiedzi prezesów obu spółek nie było widać zachwytu z wizji połączenia obu firm. Ponadto sam sposób połączenia medialnie nazwany mariażem nie do końca był jasny. Trudnym do określenia byłyby również efekty tego połączenia dla pracowników nowego tworu. Po rozmowach z Ministrem Gospodarki temat został odłożony na bok. Związkowcy z KHW przekonali Wicepremiera, Ministra Gospodarki W. Pawlaka, że spółka poradzi sobie sama na co dowodem są bieżące wyniki. Hasło drugie premia regulaminowa dla pracowników KHW S.A. Elektryzuje jak zwykle całe środowisko i jest elementem straszenia pracowników. Strona społeczna w żaden sposób nie wyraziła zgody na zmianę dotychczasowego systemu wynagradzania, natomiast zarząd usiłuje wdrożyć ten system terroryzując dyrektorów na kopalniach wskaźnikami, tabelkami i uchwałami. Do miesiąca kwietnia nie zafunkcjonował system na żadnej z kopalń. I tak niech pozostanie. Luty, marzec i kwiecień to miesiące, które przyniosły dobre wyniki a załoga w żaden sposób na tym nie skorzystała. Więc czas parę słów poświęcić naszym wynagrodzeniom. Obecnie toczą się dwa spory zbiorowe w temacie wzrostu wynagrodzeń dla pracowników KHW S.A. w roku Miejmy nadzieje, że niebawem dojdzie do logicznych i korzystnych dla pracowników ustaleń, bo ceny szaleją a zarobki niestety nie. Spory prowadzone w temacie wynagrodzeń na mocy regulaminu rokowań podpisanego przez strony sporu są niestety utajnione i ustalenia nie mogą być rozpowszechniane. Wszystkiego dowiemy się po ich zakończeniu. Temat trzeci to dobry wynik po czterech miesiącach. Pomimo iż zakładano w Planie Techniczno Ekonomicznym stratę w wysokości około 150 milionów złotych udało się uzyskać prawie 15 milionów zysku, tzn, że wynik ekonomiczny jest lepszy od zakładanego o 165 milionów. Złożyło się na to wyższe niż planowane wydobycie oraz wyższa niż planowana cena zbytu węgla. Mam nadzieję, że kolejne miesiące zakończymy równie dobrze, co pozwoli na pozbycie się garba długów i zobowiązań przeterminowanych, jak również pozwoli poprawić zasobność portfeli naszych współpracowników nie tylko przez przesuwanie wynagrodzeń w czasie ale również przez ich wzrost. Życzę tego sobie i wszystkim pracownikom. A co z tych życzeń pozostanie czas i Zarząd KHW pokaże Andy z ostatniej chwili: Dyrekcja kopalni Wujek spojrzała na swoją załogę przychylniejszym okiem niż zarząd KHW S.A. W miejsce obniżonej, za brak wydobycia, premii za miesiąc maj zaproponowała (jako rekompensatę) premię za dobre wyniki od stycznia do kwietnia. Pudrowanie syfa, ale zawsze coś... Tylko dlaczego pożar wznieca zarząd spółki a gasić musi dyrekcja kopalni?

10 strona 10 RATOWNIK - CZERWIEC LECIE ZZRG w Polsce przy ZGH Bolesław w Bukownie Dokończenie ze strony 2 Efektem tego było wpisanie z dniem 9 maja 2001 roku do rejestru organizacji ogólno krajowej ZZRG w Polsce nowego Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce przy Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukownie. Na czele związku stanął wówczas pierwszy mechanik KSRG kolega Adam Sikorski. Nowa organizacja związkowa poprzez skuteczne i sprawne działanie szybko zgromadziła w swoich szeregach większość braci ratowniczej, oraz sympatyków ratownictwa i w krótki czasie stała się liczącą strukturą społeczną w zakładzie. Do roku 2005 związek powiększył swoją liczebność do ponad 80 członków zwłaszcza, że wówczas czynnych ratowników górniczych w zakładzie było tylko ok. 45. W tym okresie kolejnymi przewodniczącymi związku byli kol. Zbigniew Wisła, oraz kol. Mirosław Klasik, którzy godnie reprezentowali związek i z dużym zaangażowaniem pracowali na jego pozycję w strukturach związkowych ZGH Bolesław S.A. w Bukownie. Przełom w Związku nastąpił w 2005 roku, kiedy po wyborach nowych władz na czele organizacji stanął kol. Leszek Nocoń. Od początku pracy nowego zarządu związek z dużym zapałem i jasno określonym programem uparcie dążył do celu, co w konsekwencji spowodowało powstanie biura związku z pełnym wyposażeniem wcześniej rolę tę spełniała Kopalniana Stacja Ratownictwa Górniczego. W 2006 roku związek obchodził 5 leci, które w formie festynu świętował w przepięknej scenerii Jury Krakowsko Częstochowskiej w Ośrodku Rekreacyjno - Wypoczynkowym Morsko. W roku następnym w podobny sposób i w tym samym miejscu obchodziliśmy 100 lecie zorganizowanego ratownictwa górniczego na ziemiach polskich. Do końca pierwszej kadencji związek zwiększył swoją liczebność do ponad 240 członków. Ta ilość pozwoliła w 2007 na zakwalifikowanie związku jako reprezentatywnego w strukturach związkowych w ZGH, a następnie wejście w skład Stron Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. Pod koniec pierwszej kadencji ZZRG w Polsce był jednym z czterech największych związków w Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukownie. Pozwoliło to na czynne uczestniczenie w pracach związanych z poprawą warunków pracy i płacy zatrudnionych w zakładzie wszystkich pracowników. Wyborcy pozytywnie ocenili pracę większości zarządu i przewodniczącego dając im mandat zaufania na kolejną kadencję. W roku bieżącym Związek Zawodowy Ratowników Górniczych w Polsce przy Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukownie obchodzi 10 lecie istnienia. Jest nadal wiodącym związkiem w ZGH Bolesław S.A. w Bukownie, a Zarząd Związku stara się wychodzić na przeciw oczekiwaniom swoich członków i skutecznie walczyć o ich interesy w sprawach pracy i płacy. Z ratowniczym pozdrowieniem Zarząd ZZRG w Polsce przy ZGH Bolesław S.A. w Bukownie Ogólnopolskie zawody ZZRG w Polsce w wędkarstwie spławikowym r. Ruda Śląska- Kochłowice. Tak jak w ubiegłym roku gospodarzem zawodów była Organizacja Podstawowa Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce przy KWK Pokój, zawody zostały rozegrane na zbiornikach Stowarzyszenia Wędkarskiego LIN Pierwsi zawodnicy byli już na miejscu o godz.5.00 jak wiemy muszą wymieszać te swoje smakołyki mają tego naprawdę sporo, o godz w imieniu organizatorów Roman Czapla przywitał zawodników i poprosił kierowników drużyn o wylosowanie sektorów dla swoich zawodników następnie zostały wylosowane miejsca w sektorach. Nasi kucharze już od samego rana walczyli przy pieczeniu pysznych kiełbasek, które zawodnikom zostały wydane przed rozpoczęciem zawodów, posileni udali się na stanowiska w bardzo dobrych humorach bo jak wiemy pogoda była wspaniała pierwszy sygnał 8.55 nęcenie jak wspominałem o wspaniałej pogodzie to w tym momencie pojawiły się nawet fale na zbiornikach 9.00 już było widać skupienie na twarzach zawodników, kucharze w między czasie przygotowali karczek z grilla który kierownicy drużyn zanosili na stanowiska swoich zawodników sędziowie dali znak do zakończenia zawodów i przystąpili do ważenia ryb, następnie obradowała komisja sędziowska, w tym czasie zawodnicy zajadali pyszne mięsa koryto. Na miejsce zawodów przybyli także osoby z kierownictwa Emerytury i renty po staremu W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w dniu r. odbyło się spotkanie górniczych związków zawodowych z Podsekretarzem Stanu Markiem Buciorem. Spotkanie miało charakter roboczy związany z spełnieniem oczekiwań związków zawodowych w sprawach emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Niestety, emerytury górnicze pozostają dalej w formie nie zmienionej. Minister oświadczył nie ruszajcie emerytur, system trzeba zaostrzać, bo nie bilansuje się. My nie chcemy ruszać emerytur do końca kadencji Sejmu. Piotr L. KWK Pokój Dyr. Techniczny Grzegorz Kotlorz,Dyr.ds.Pracy Jacek Nocko, Gł.Wentylacji Jarosław Sikora, Zarząd Krajowy ZZRG w Polsce reprezentował Zbigniew Śliwka, którzy po obradach komisji sędziowskiej gratulowali zawodnikom wręczali puchary, medale, dyplomy, jak wiemy nagrody zawodnicy na zawodach wybierają sami. Miejsca drużynowe: 1-ZGH-Bolesław 2- KWK Sośnica 3- KWK Mysłowice Pierwsze miejsca w sektorach: Sektor :A Kozioł Marek ZGH- Bolesław Sektor :B Stach Tomasz ZGH Bolesław Sektor :C Kosowski Bogusław KWK Sośnica Kol. Kosowski Bogusław został także zdobywcą pucharu dla najlepszego zawodnika zawodów, po zakończeniu zawodnicy jeszcze zostawali na miejscu wymieniali doświadczeni prowadzili dyskusje na jaką zanętę brało ogólnie zawody rozegrane na bardzo wysokim poziomie zgłoszonych drużyn było 19, jednak w zawodach brało udział 17 gorąco dziękuję wszystkim kolegom z KWK Pokój za pomoc w organizacji w szczególności naszym kucharzom. Roman Czapla

11 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 strona 11 Ogólnopolskie zawody ZZRG w Polsce w wędkarstwie spławikowym r. Ruda Śląska- Kochłowice. Dokończenie ze strony 10 Cuda na Kazimierzu ciekliwi związkowcy zaczęli drążyć szczegóły co ma być związane z tymi niesamowicie wielkimi kosztami rozpoznania złoża I znów niespodzianka. O zamiarze sprzedania KWK Kazimierz Juliusz Sp. z o.o. w Sosnowcu załoga tej kopalni dowiedziała się z informacji prasowych. Aby radości było więcej, media ogłaszały wszem i wobec przychylność związków zawodowych na takie rozwiązanie ( podobno w tym temacie już odbyły się rozmowy ze strona społeczną). Wokół kopalni zaczęły się dziać w ostatnim czasie jakieś dziwne i tajemnicze działania. wręcz można powiedzieć cuda PIERWSZY CUD: Na Kazimierzu nie ma węgla Pod koniec 2010r stronie społecznej został przedstawiony zamiar likwidacji kopalni, dziwnym zbiegiem okoliczności wszystkie zasoby węgla kończyły się wraz z datą r. Oczywiście wielkim przypadkiem data ta jest datą graniczna aby uzyskać dotacje na likwidacje polskiego górnictwa. Stanowczy sprzeciw związków zawodowych oraz przedstawienie właścicielowi czyli KHW planu restrukturyzacji zakładu, możliwości wydobywcze w tzw. polu rezerwowym oraz poszerzenia działalności spółki o przerób węgla obcego, doprowadziły do zaniechania działań właściciela mających na celu likwidacje spółki do roku DRUGI CUD: Jest węgiel ale.niestety radość wśród załogi nie trwała długo informacje prasowe oznajmiły Kazikom nowe wspaniałe pomysły KHW, a mianowicie sprzedaż tej dochodowej spółki, spółki która już w pierwszym kwartale bieżącego roku wypracowała ponad 3 miliony zysku. Strona społeczna została poinformowana iż koszty związane z rozpoznaniem pola rezerwowego będą astronomicznie wysokie i tylko sprzedaż tej firmy pozwoli aby znalazł się inwestor gotowy wyłożyć tak olbrzymia kasę A że diabeł tkwi w szczegółach, do- TRZECI CUD: Koszty związane z rozpoznaniem pola rezerwowego okazały się troszkę inne niż przedstawione stronie społecznej koszty przedstawione przez fachowców ciemnym związkowcom w grudniu 2010r wynosiły prawie tyle co wartość kopalni, koszty przedstawione w początkach bieżącego roku wynosiły już tylko ok. ¼ tej kwoty, a obecnie strona społeczna dotarła do informacji że koszt rozpoznania złoża to kwota ok. 3,5 miliona zł czyli tyle ile już spółka wypracowała zysku. Do tej pory myśleliśmy iż cuda to tylko chwyt reklamowy z kampanii wyborczej..a jednak cuda się zdarzają i o tym najlepiej przekonali się pracownicy KWK Kazimierz Juliusz Sp. z o.o. w Sosnowcu mamy nadzieje że to już koniec tych dziwnych cudów i wreszcie zaczniemy poważnie rozmawiać o ostatniej czynnej kopalni w Zagłębiu. Koalicja Związków Zawodowych K-J

12 strona 12 RATOWNIK - CZERWIEC 2011 Halowy Turniej w Piłce Nożnej o Tytuł Mistrza MZK ZOK ZZRG w Polsce przy Kompanii Węglowej S.A. W dniu 27 marca 2011 roku po raz kolejny w Hali Sportowej w Szczygłowicach odbył się Halowy Turniej w Piłce Nożnej o Tytuł Mistrza MZK ZOK ZZRG w Polsce przy Kompanii Węglowej S.A. Do rozgrywek zgłosiło się 11 drużyn które zostały podzielone na 4 grupy. Zwycięzcami turnieju zostali piłkarze ZZRG Szczygłowice którzy w finale po serii rzutów karnych pokonali drużynę ZZRG Halemba. Miejsce na najniższym podium tym razem wywalczyli ambitnie walczący piłkarze z ZZRG Jankowice. Grupa A Sośnica Bolesław Śm. Bobrek Cen Grupa B Piekary Rydułtowy Halemba Grupa C Ziemowit Pokój Jankowice Grupa D Chwałowice Szczygłowice Wyniki rozegranych meczów w Grupie A ZZRG Sośnica ZZRG Bolesław Śmiały 5 : 0 ZZRG Sośnica ZZRG Bobrek Centrum 1 : 0 ZZRG Bolesław Śmiały - ZZRG Bobrek Centrum 0 : 1 Awans: ZZRG Sośnica i ZZRG Bobrek Centrum Wyniki rozegranych meczów w Grupie B ZZRG Piekary : ZZRG Rydułtowy 1 : 0 ZZRG Piekary : ZZRG Halemba 1 : 2 ZZRG Halemba : ZZRG Rydułtowy 4 : 0 Awans: ZZRG Halemba i ZZRG Piekary Wyniki rozegranych meczów w Grupie C ZZRG Ziemowit : ZZRG Pokój 5 : 1 ZZRG Ziemowit : ZZRG Jankowice 2 : 2 ZZRG Jankowice : ZZRG Pokój 2 : 1 Awans: ZZRG Ziemowit i ZZRG Jankowice Wyniki rozegranych meczów w Grupie D ZZRG Chwałowice : ZZRG Szczygłowice 4 : 2 Awans: ZZRG Chwałowice i ZZRG Szczygłowice Mecze ćwierćfinałowe ZZRG Piekary : ZZRG Sośnica 1 : 1 karne 3:5 RG Szczygłowice : ZZRG Ziemowit 1 : 1 karne 4:2 ZZRG Bobrek : ZZRG Halemba 0 : 3 ZZRG Jankowice : ZZRG Chwałowice 0 : 0 karne 4:2 Mecze półfinałowe ZZRG Sośnica : ZZRG Szczygłowice 0 : 4 ZZRG Halemba : ZZRG Jankowice 1 : 0 Mecz o 3 miejsce ZZRG Sosnica : ZZRG Jankowice 1 : 4 Finał ZZRG Szczygłowice : ZZRG Halemba 0 : 0 karne 3:1 Adres Redakcji i siedziby Centrali ZZRG w Polsce BYTOM, ul. Chorzowska 25 tel./fax: (032) zarzadkrajowyzzrg@op.pl Wydawca: ZZRG w Polsce Redaguje zespół Red. Naczelny: B. Kapusta; Asystent: K. Wolny P. Wyciślok MZK KW, A. Herzog MZK KHW P. Wieczorek MZK JSW, L. Nocoń MZK CSRG Fotoreportaże udostępnione Skład, łamanie i druk: Numer zamknięto: r.