Spis treści. Miasta spod znaku ślimaczka. Spis treści. TwójRynek.pl on-line. Temat miesiąca: Ciepły dom: termoizolacja kotły, grzejniki.

Transkrypt

1

2

3 Spis treści Miasta spod znaku ślimaczka Nigdy nie byłam w Lidzbarku Warmińskim i do niedawna nawet nie wiedziałam, gdzie leży. Teraz jednak znam powód, dla którego chciałabym tam pojechać. Z tego samego powodu trochę żałuję, że Zielona Góra nie jest o połowę mniejsza. Gdyby liczyła sobie do 50 tys. mieszkańców, mogłaby się starać o przyjęcie do grona miast wpisanych na listę cittaslow, obok innych sześciu polskich miejscowości i blisko 150 w 25 krajach świata. Miasta posługujące się charakterystycznym logo ślimaczka żyją innym rytmem. Spokojniejszym, wolniejszym... takim, który ma sprawić, że życie mieszkańców stanie się po prostu lepsze. Zgodnie z listą 50 postanowień promują zdrowy tryb życia, wspierają rozwój firm rodzinnych, pracują nad ograniczeniem ruchu ulicznego i hałasu przy jednoczesnym zwiększeniu stref pieszych. W postanowieniach mieści się też spory pakiet działań ekologicznych: tworzenie stref zieleni, rozwijanie alternatywnych źródeł energii, dbałość o czystość powietrza. Miasta dbają o tradycję, propagują staropolską gościnność i zwracają uwagę również na to, czym i jak żywią się jego mieszkańcy. Czy nie byłoby miło mieszkać w takim mieście? Mieście aktywnie wspierającym przede wszystkim lokalną przedsiębiorczość, z trasami spacerowymi i rozbudowaną siecią porządnych ścieżek rowerowych, komunikacją miejską zachęcającą do pozostawienia samochodu pod domem? I jeszcze masą zadbanych skwerów, na których spracowani mieszkańcy mogliby odetchnąć, słuchając śpiewu ptaków? Brzmi to trochę jak przewodnik po Mieście Utopia. Nie narzekam na swoje miasto, bo widzę, że sporo się w nim dzieje i zmienia na lepsze. Czasem jednak chciałoby się czegoś więcej. Choć może nie powinnam chcieć, bo przecież w mieście, w którym tylu odpoczywa, ktoś musi pracować więcej. I coś mi mówi, że znalazłabym się w tej drugiej grupie... Póki co, zapraszam do lektury TEMATU MIESIĄCA o tym, jak zapewnić sobie ciepły dom na długie jesienne i zimowe wieczory. W dziale JAK KUPOWAĆ przeczytacie m.in. jak wybrać ubezpieczenie komunikacyjne, suchą karmę dla psa i garnki. UWAŻAJ NA podpowiada, na co powinni zwrócić uwagę członkowie małych i dużych wspólnot mieszkaniowych. Na koniec przeprosiny: w ostatnim numerze TR.pl w artykule o szkołach językowych pojawił się błąd w zestawieniu kursów językowych. Cena kursu w jednej z większych zielonogórskich szkół - Lingua Viva została znacznie zawyżona. Szkołę serdecznie przepraszamy i poniżej zamieszczamy poprawioną tabelę porównawczą kursów w zielonogórskich szkołach. Miłej lektury Joanna Turakiewicz Przegląd cen kursów standardowych w sześciu zielonogórskich szkołach językowych* Nazwa szkoły Dr Rahn i Partner English Language School Jago Lingua Viva New Speak Perfekt języki niemiecki angielski, francuski, włoski, hiszpański, rosyjski angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, włoski, arabski, szwedzki angielski, niemiecki, włoski, francuski, a także hiszpański, rosyjski angielski, niemiecki, angielski, niemiecki, ilość godz. lekcyjnych (45 min) czas trwania lekcji cena kursu cena za 45 min zł 16 zł - 5% dla uczniów studentów, nauczycieli i bezrobotnych zł 15 zł zł za wpłatę jednorazową i za każdą osobę, która zapisze się na kurs z naszej rekomendacji zł 14 zł - 5% za płatność jednorazową, -50% na dowolny kurs za trzech przyprowadzonych do szkoły uczniów i - 100% za pięciu, zł studenci zł 17 zł Kurs wakacyjny w lipcu 20 x 45 min. za 100 zł Rabaty - 50 zł za jednorazową wpłatę zł 15 zł - 50 zł dla każdego członka jednej rodziny promocja raty podręcznik Maks. 4 Maks. 9 - Maks. 4 Maks. 8 Maks zł 12 zł miesięczne opłaty *Tablica opracowana na podstawie wywiadów i informacji zamieszczonych na stronach internetowych szkół (sierpień 2012). bezpłatny przy płatności jednorazowej bezpłatny dla nowych i kontynuujących naukę bezpłatny dla każdego kursanta bezpłatny przy maks. dwóch ratach Spis treści TwójRynek.pl on-line Ekspert radzi 4 Najczęściej czytane 4 Temat miesiąca: Ciepły dom: termoizolacja kotły, grzejniki Zadbaj o termomodernizację 5 Kotły gazowe i na paliwa stałe 6 Ciepło w zgodzie z naturą 8 Wybierz sobie grzejnik... albo podłogówkę 10 Prezentacje Energio passiv okno z pasją i patentem 12 Budownictwo energooszczędne 13 Jak kupować czas wolny Jak kupić suchą karmę dla psa? 14 DOM I OGRÓD Wybieramy nowe garnki 14 AGD/RTV/Elektronika Jak kupić ubezpieczenie komunikacyjne 15 Uważaj na Duża i mała wspólnota mieszkaniowa? 16 Alfabetyczny spis branż 17 Alfabetyczny spis firm 17 Katalog firm 19 Redakcja tel.: , fax: redakcja@twojrynek.pl Wydawca: Avenue Agencja Reklamowa, Zielona Góra, ul. Wrocławska 42B tel , fax biuro@avenue.pl Nakład: 4000 egz. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych reklam, artykułów sponsorowanych oraz użycie zgodnie z obowiązującym prawem znaków i nazw firmowych oraz towarowych. Wydawca zastrzega sobie prawo do przesunięcia terminu zamieszczenia reklamy o miesiąc, a także odmowy zamieszczenia reklamy bez podania przyczyn. Zastrzega sobie prawo do redagowania tekstów i zmiany ich tytułów. Niezamówionych materiałów nie zwraca. 3

4 TwójRynek.pl on - Wejdź na TwójRynek.pl i dowiedz się gdzie i jak kupować! Raporty Prześwietlamy zielonogórski rynek branża po branży. Sprawdzamy ofertę zielonogórskich firm. Porównujemy ceny, badamy co obejmują. Do każdego zagadnienia podchodzimy poważnie, rozpatrując różne jego aspekty. Pomagamy Ci podjąć decyzję i mądrze wydać z trudem zarobione pieniądze. Jak kupować Bierzemy na ruszt poszczególne produkty. Dowiadujemy się jak kupić dobry chleb i ile masła kryje się w maśle. Doradzamy na co zwracać uwagę, kupując poszczególne produkty i wybierając usługi.tak, żeby potem nie żałować podjętych decyzji. Uważaj na... Masz czasem wrażenie, że wchodząc do sklepu stąpasz po polu minowym oklejonym nalepkami promocja, rabat, okazja cenowa? Twoja komórka jest bombardowana promocyjnymi sms-ami, a na skrzynkę mailową spływają dziesiątki ofert. Kupujesz towar, który zaraz się psuje, a sprzedawca utrudnia postępowanie reklamacyjne. Piszemy o Twoich prawach, przestrzegamy przed oszustami, obserwujemy rynkowe trendy. Katalog firm Prezentujemy najobszerniejszą i najrzetelniejszą bazę firm lokalnego rynku. Następny temat miesiąca: Urządzamy biuro w domu i w firmie Ekspert radzi: Finanse osobiste radzi Łukasz Tracewski Eksert ds. inwestycji zuza.: Czy opłaca się spłacić kredyt wcześniej? Miesiąc temu wzięłam swój pierwszy kredyt na telewizor - zależy mi na tym żeby powoli budować swoją zdolność kredytową, gdyż planuję wziąć kredyt na mieszkanie w przyszłości. W związku z tym moje pytanie: Co będzie korzystniejsze - spłacenie kredytu regularnie co miesiąc zgodnie z terminem i ilością rat, czy spłacenie go szybciej? Najczęściej czytane: n Uważaj na: Na oponie przeczytasz, jaka jest jej efektywność paliwowa Zarządca i zarząd w dużej wspólnocie mieszkaniowej n Jak kupować: Finanse i Ubezpieczenia: Ubezpieczenie samochodu: jak je kupić n Temat miesiąca: Wybierz sobie grzejnik... albo podłogówkę Witam, Do BIK trafiają dane identyfikacyjne oraz informacje o zobowiązaniach kredytowych powiązanych z danym klientem, wskazujące m. in. stan początkowy zobowiązania, aktualny stan zadłużenia oraz historię kredytową w ujęciu miesięcznym. Banki oraz inne instytucje uprawnione do udzielania kredytów, poprzez dostęp do tych informacji mogą sprawnie oszacować zdolność i wiarygodność kredytową klienta przed udzieleniem mu kredytu. Klienci posiadający pozytywną historię kredytową mają szansę na otrzymanie od banku lepszych niż standardowe warunków korzystania z ofert. Są oni dla banków klientami najcenniejszymi, co z kolei może przełożyć się na korzystniejsze warunki finansowe tj. niższe oprocentowanie kredytu, skrócenie lub uproszczenie procedur, obniżanie opłat i prowizji. Natomiast brak wiedzy o historii kredytowej klientów uniemożliwia bankom zastosowanie swoistej premii za rzetelność finansową klientów. Jeśli klient chce być postrzegany jako atrakcyjny uczestnik rynku finansowego powinien sam dążyć do tego, aby pozytywna historia spłat jego zobowiązań była dostępna dla innych instytucji sektora finansowego, nie tylko w trakcie, ale również po spłaceniu zobowiązania. Na przykład w USA, które mają długą historię funkcjonowania biur informacji kredytowych, młodzi ludzie już w czasie studiów zaciągają pierwsze, drobne zobowiązania. Następnie spłacają je zgodnie z ustalonym harmonogramem, wyłącznie po to, aby zbudować własną pozytywną historię kredytową. Będzie im to potrzebne, kiedy pójdą do pracy i zechcą zaciągnąć kredyt na mieszkanie lub samochód. Wtedy otrzymają dodatkowe punkty przy ocenianiu ich wiarygodności kredytowej przez banki. Dlatego lepiej jest mieć kredyt lub pożyczkę i terminowo go regulować, bo to między innymi terminowość spłat daje nam pozytywną historię. Bank składający zapytanie zobaczy ze korzystamy z produktów kredytowych i rzetelnie je obsługujemy. Więcej na 4

5 Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Temat miesiąca Zadbaj o termomodernizację Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Na początku jesieni, kiedy jeszcze na to czas, warto zadbać o to, by przez kolejne miesiące nie marznąć. Kiedy za oknem zaczną się deszcze, a potem mrozy, dom powinien być ciepłym schronieniem, w którym nie trzeba ubierać się na cebulę i dodatkowo opatulać kocem. Zapobiegliwość pomoże nam też ochronić się przed zbyt wysokimi rachunkami za ogrzewanie. Joanna Turakiewicz Maria Zychler Dom z termoizolacją jest bardziej odporny na działanie temperatury na zewnątrz. Latem wolniej się nagrzewa, a zimą mniej wychładza. Zanim zainwestujemy w ocieplenie, warto samemu dowiedzieć się nieco o tym w jaki sposób powinno być wykonywane i przeegzaminować wykonawcę, pytając jak radzi sobie z pewnymi mniej lub bardziej powszechnymi problemami. Wykonawca powinien wiedzieć jak prawidłowo zabezpieczyć okno, jak prawidłowo zatapiać siatkę, kleić płyty termoizolacyjne itp. Ważne, aby trafić na rzetelnego fachowca z odpowiednim doświadczeniem, bo to właśnie błędy w sztuce są powodem zdecydowanej większo- -ści problemów z wykonanym ociepleniem. Warto poprosić wykonawcę o listę referencyjną i wskazanie inwestycji, które zrealizował, a następnie zapytać inwestora, czy z usługi był zadowolony. Co może się przytrafić źle wykonanej izolacji? Potrafi ona np. odbarwić się, pękać, a nawet odpaść. W prawidłowo wykonanym ociepleniu, pierwszą warstwą jest zaprawa klejowa, łącząca termoizolację z podłożem, do której przyklejony jest styropian lub wełna mineralna, połączone dodatkowo kołkami. Najważniejsza dla trwałości ocieplenia jest warstwa zbrojona, czyli zaprawa klejowa z wtopioną weń siatką z włókna szklanego. Dopiero po jej całkowitym wyschnięciu, które zajmuje minimum trzy dni, aplikujemy wyprawę gruntującą dopasowaną do koloru i rodzaju tynku: mineralnego, akrylowego, siloksanowego, silikonowego lub silikatowego, a następnie układamy warstwę tynku. W tak wykonanej izolacji nie ma potrzeby stosowania dodatkowych warstw np. wiatro- czy paroizolacji. Niektóre miejsca na elewacji wymagają dodatkowego wzmocnienia, które wykonuje się jeszcze przed położeniem warstwy zbrojnej. W tym celu w miejscach takich jak ościeża okienne i drzwiowe nakładamy dodatkowe pasy siatki, a nad każdym narożem okiennym i drzwiowym układa się też dodatkowo tzw. diagonalki, czyli ukośne pasy siatki zapobiegające ukośnym pęknięciom w warstwie wierzchniej ocieplenia. Wykonawcom zdarza się o tym zapomnieć, a właśnie te miejsca są najbardziej narażone na uszkodzenia. Niedopatrzenie może kosztować nas sporo nerwów. Ważne jest, aby cały komplet materiałów, użytych do wykonania ocieplenia pochodził od jednego producenta, bo w przeciwnym wypadku poszczególne materiały mogą nie być z sobą kompatybilne. Zastosowanie takich nie do kompletu materiałów może wykluczyć odpowiedzialność producenta za jakość wykonanej termoizolacji. Kluczowy jest też dobór materiałów. Kiedy wybierzemy styropian, a w jakim przypadku lepiej postawić na wełnę mineralną? Oba materiały posiadają dobre parametry w zakresie izolacyjności cieplnej. Ten pierwszy jest zdecydowanie tańszy, a także łatwiejszy w obróbce, z kolei drugi nieporównywalnie lepiej izoluje przed falami dźwiękowymi. Jeśli więc, oprócz ocieplenia, zależy nam również na wyciszeniu budynku, lepiej zdecydować się na wełnę, która ma też tę zaletę, że jest znacznie trwalsza. Izolację z wełny mineralnej zaleca się też wszędzie tam, gdzie występują problemy z izolacją poziomą, w następstwie czego ściany ulegają zawilgoceniu. Zalecana jest też w budynkach wysokich, w miejscach publicznych ze względu na jej całkowitą odporność na ogień, podczas gdy styropian określany jest zaledwie jako samogasnący. Jeszcze jeden wzgląd może nam pomóc w ocenie rzetelności wykonawcy. Jest nim okres, na jaki udziela gwarancji na swoje dzieło. Rzetelni i pewni jakości własnej roboty bez wahania dają co najmniej trzy lata, a więc więcej niż nakazuje ustawa. Skąd taki właśnie czas? W ciągu 2-3 lat ujawniają się wszystkie ewentualne usterki. Jeśli wykonawca jest pewien jakości wykonanej izolacji, bez obaw udzieli gwarancji na cały ten newralgiczny okres. Na koniec kilka słów o kosztach i terminach realizacji. Realna cena robocizny to ok zł/ m kw. Dużo niższa, może budzić wątpliwości odnośnie do jakości usługi. Koszt materiału potrzebnego do wykonania metra kwadratowego izolacji oscyluje w granicach zł. Cena skorelowana jest nie tylko z jakością wykorzystanych produktów, ale też z intensywnością wybranego przez nas koloru. Początek września to ostatni dzwonek na zadbanie o ocieplenie domu przed zimą. To właśnie o tej porze roku jest największy popyt na tego rodzaju usługi. Źródło i weryfikacja merytoryczna: Adam Kamianowski - Specjalista ds. Technicznych P.W. FAST sp. z o.o. Więcej na 5

6 Temat miesiąca Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Kotły gazowe i na paliwa stałe Kiedy nie można podłączyć się do miejskiej sieci ciepłowniczej albo byłoby to nieopłacalne, szukamy alternatywy. Przed podjęciem decyzji zawsze trzeba zwrócić uwagę nie tylko na koszt inwestycji, ale też wydatki na późniejszą eksploatację. Popularnymi paliwami są gaz i paliwa stałe. Wybór jest szeroki Zacznijmy od tego, jaką funkcję ma pełnić instalacja czy tylko ogrzewać pomieszczenia, czy też dostarczać ciepłą wodę użytkową. Odpowiemy sobie też na pytanie, czy chcemy korzystać z jednego źródła ciepła, czy może z dwóch uzupełniających się (np. kotła gazowego i kominka z płaszczem wodnym albo kotła i systemu kolektorów zaopatrujących nas w c.w.u. wiosną i latem). Inną kwestią jest dostępność paliwa. Jeśli działka jest zgazyfikowana, naturalnym wydaje się zakup kotła zasilanego gazem ziemnym, a mając dostęp do drewna czy węgla w dobrej cenie, wybierzemy jeden z modeli na paliwo stałe. Istotne też, czy wraz z kotłem chcemy montować lub wymieniać całą instalację c.o., czy też źródło ciepła trzeba dostosować do istniejącej już instalacji wysoko- lub niskotemperaturowej. Kotły gazowe Kotły gazowe to obecnie jedno z chętniej stosowanych rozwiązań. Na ich popularność, fot. RoyRoz prócz niskich kosztów eksploatacji wpływa też wygoda. Korzystając z paliwa z sieci, nie mamy problemu z zakupem i magazynowaniem opału, a za wykorzystany do ogrzewania gaz możemy zapłacić po zużyciu, a nie przed, niezależnie od tego, czy do zasilania instalacji używamy gazu ziemnego, czy płynnego. Ten ostatni składujemy w zbiorniku, który należy zamontować na działce w odległości 1,5-3 m od budynku mieszka- -lnego. Zbiornik, w zależności od pojemności może pomieścić kilku- lub nawet kilkunastomiesięczny zapas paliwa. Same kotły można instalować w pomieszczeniach nie przeznaczonych do stałego przebywania ludzi: łazience, spiżarni, przedpokoju. Decydując się na nie, możemy wybierać spośród tradycyjnych z otwartą lub zamkniętą komorą spalania - oraz kondensacyjnych. Wizualnie nie różnią się od siebie, a główna przewaga tych ostatnich kryje się w sprawności nawet o ok. 30% wyższej, dzięki odzyskowi ciepła parowania ze spalin. O ile w kotłach tradycyjnych parametr ten oscyluje w okolicach 90%, o tyle w kondensacyjnych może sięgać 118%. Oba rozwiązania dostępne są w porównywalnych cenach, a oszczędności są niebagatelne: - Właściciele domów o powierzchni 150 m kw i większej mogą zaoszczędzić rocznie ok zł. Roczny koszt ekspoatacji kotła gazowego tradycyjnego to ok zł, podczas gdy przy kotle kondensacyjnym zamkniemy się w zł. wylicza Jacek Rozestwiński, właściciel firmy RoyRoz. Wśród kotłów gazowych znajdziemy jednoi dwufunkcyjne. Te pierwsze są przede wszystkim źródłem ciepła, ale można do nich podłączyć również zbiornik na ciepłą wodę użytkową, dzięki czemu będziemy mogli wykorzystać do ok. 500 litrów c.w.u. na godzinę. Kotły dwufunkcyjne ogrzewają pomieszczenia i na bieżąco podgrzewają wodę ale tylko wówczas, gdy kran jest odkręcony. W czasie, gdy podgrzewana jest woda, chwilowo zawieszane jest ogrzewanie pomieszczeń: - Zdają egzamin wszędzie tam, gdzie jednorazowe zapotrzebowanie na Kocioł kondensacyjny w domu o powierzchni od 150 m kw pozwala zaoszczędzić ok zł. wodę jest niewielkie. - tłumaczy J. Rozestwiński - Można z nich uzyskać do 7 litrów wody na minutę, podczas gdy odkręcony maksymalnie kran pobiera l/min w zależności od ciśnienia. Jeśli lubimy kąpiele w wannie, a z ciepłej wody korzysta większa ilość domowników, tego rodzaju kocioł się nie sprawdza. Kolejnym kryterium wyboru jest sposób odprowadzania spalin: tu wyróżniamy kotły o komorze otwartej, gdzie powietrze zasysane jest z pomieszczenia, w którym znajduje się kocioł lub zamkniętej (gdzie powietrze zasysane jest z zewnątrz budynku), przy czym te drugie zapewniają zdecydowanie większy komfort użytkowania, niwelując problem przeciągów i wyziębiania pomieszczeń. Istotny jest też sposób montażu: oprócz stoją- -cych, dostępne są również zgrabne modele wiszące, które łatwiej wkompo- nować w przestrzeń nawet niewielkiego mieszkania, chowając np. w nieszczelnej szafie. Na koniec kilka słów o cenach: średniej mocy tradycyjny dwufunkcyjny kocioł gazowy można kupić za ok zł. Jednofunkcyjny z zasobnikiem to koszt rzędu zł. Tyle samo zapłacimy za kocioł kondensacyjny z zasobnikiem. Paliwa stałe Węgiel, drewno, czy biomasa to popularne paliwa, a w wielu sytuacjach również najbardziej ekonomiczne. Powodzeniem cieszą się nadal kotły, w których można spalać różne rodzaje paliw stałych: węgiel, koks i miał węglowy, drewno, w modelach zaś wyposażonych w specjalny podajnik ślimakowy także pelet i ekogroszek. Wśród specjalistów jednak krąży opinia, że kotły przeznaczone do spalania jednego rodzaju paliwa są bardziej efektywne: - Większość kotłów stałopaliwowych ma narzucony jeden rodzaj paliwa oraz dodatkowo paliwa zastępcze.- wyjaśnia Tomasz Roszkiewicz z Sanpol - Kocioł otrzymuje certyfikat, zawierający informacje o parametrach i rodzaju paliwa, do jakiego jest przeznaczony. I tak na przykład w kotle węglowym z wentylatorem 6

7 Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Temat miesiąca można spalać miał węglowy lub ekogroszek. Zdecydowanie bardziej efektywne jest wykorzystywanie paliwa podstawowego dla danego modelu kotła, ponieważ został on przetestowany na tym właśnie paliwie i dla niego ma określone parametry.- zaleca nasz ekspert. Wśród kotłów na paliwa stałe znajdziemy takie z górnym i dolnym spalaniem. W tych pierwszych, powietrze doprowadzane jest do całej objętości paliwa, które jest spalane od góry. Jest to rozwiązanie droższe w zakupie, ale bardziej ekonomiczne i bardziej polecane do spalania węgla, czy miału. Najbardziej wydajnym, ale zarazem i kosztownym rozwiązaniem w przypadku drewna są kotły zgazowujące, w których paliwo jest suszone i odgazowywane w komorze spalania. Wymagają one drzewa sezonowanego co najmniej dwa lata. Ciepło pozyskiwane jest w wyniku spalania wydzielonego gazu drzewnego. Tych, którym trudno zdecydować się na jeden rodzaj paliwa mogą zainteresować te modele żeliwnych kotłów wielopaliwowych dających możliwość spalania paliw stałych, a po zamontowaniu palnika olejowego, również oleju opałowego. To ostatnie jest zresztą jednym z najdroższych paliw i z tego też powodu stare piece olejowe są coraz częściej zastępowane przez bardziej nowoczesne na paliwa stałe lub gaz. Wybierając kocioł, należy zwrócić uwagę na kilka czynników, które decydują o funkcjonalności i trwałości: - Najważniejsza jest moc, dopasowana do wymagań pomieszczeń, ale ważny jest też sposób sterowania. - radzi T. Roszkiewicz W sterownik elektroniczny wyposażone są obecnie wszystkie kotły z wentylatorem i podajnikiem, dostępne są natomiast bardziej zaawansowane rozwiązania o szerzej rozbudowanej automatyce, z możliwością sterowania pogodowego. Tym jednak, co jest najbardziej istotne dla jakości i trwałości kotła stalowego jest grubość blachy. Niektóre modele, nazwijmy je, klasy ekonomicznej, wykonane są z oszczędnością materiału, która zdecydowanie skraca żywotność. Inwestycja jest więc pozornie mniejsza. - podsumowuje nasz rozmówca. Istotna jest też eksploatacja zgodna z zaleceniami w karcie gwarancyjnej: - Kocioł będzie wydajny i bezawaryjny tylko wówczas, gdy temperatura nie spadnie poniżej 60 st. C. - informuje T. Roszkiewicz - Paląc w temperaturze niższej, szkodzimy swojemu piecowi. Szukając najwygodniejszego rozwiązania, zwróćmy uwagę na modele z podajnikiem, których obsługa jest mniej czasochłonna. Rozpiętość cenowa jest spora, w zależności od mocy, rodzaju paliwa, zastosowanych rozwiązań. Za najtańszy piec stalowy bez wentylatora o minimalnej mocy 7kW zapłacimy ok zł, a ceny najbardziej nowoczesnych modeli z podajnikiem retortowym sięgają kilkunastu tysięcy złotych. Kocioł będzie wydajny i bezawaryjny tylko wówczas, gdy temperatura nie spadnie poniżej punktu rosy, który wynosi 60 C. Kominek: źródło ciepła i ozdoba Prócz uroku spędzonych przy nim chwil, kominek z powodzeniem dostarczy też energii cieplnej do ogrzania pomieszczeń i wody. Pod warunkiem jednak, że zostanie wyposażony w płaszcz wodny, który można będzie podłączyć do instalacji c.o. i zbiornika na c.w.u. Jeśli nie zależy nam na podgrzaniu w ten sposób wody, można się zdecydować na kominek z płaszczem powietrznym, który służy do dystrybucji po pomieszczeniach ogrzanego powietrza. Bez płaszcza, kominek jest w stanie podnieść temperaturę właściwie jedynie w pomieszczeniu, w którym się znajduje. Pamiętajmy też, że kominek choć ładny, jest kłopotliwy w obsłudze nie da się po prostu zasypać podajnik paliwem, ustawić temperaturę i zapomnieć o nim na dobę. Opał należy dokładać nawet co godzinę, w zależności od grubości i rodzaju drewna, a do tego borykać się musimy nieraz z wietrzeniem pomieszczenia, które zadymiło się w czasie podkładania pod ogień, np. w czasie wiatru osłabiającego ciąg. Warto również pamiętać, że drewno do spalania w kominku powinno być zdecydowanie staranniej dobrane niż to do pieca: unikamy jak ognia żywicznych gatunków iglastych, Trzymamy się jedynie drzew liściastych, pamiętając o odpowiednim sezonowaniu drewna co najmniej dwa lata pod dachem. Najlepsze będą gatunki twarde o wysokiej gęstości: grab, dąb, buk i jesion, choć doskonałymi parametrami charakteryzują się też drzewa owocowe. Ten i inne tematy miesiąca przeczytasz na Popularne gatunki drewna opałowego Gatunek Gęstość po wysu- Właściwości szeniu [kg/m3] Grab 830 Uważany za najlepsze drewno opałowe, bardzo kaloryczny, spala się powoli, ma nieduży płomień i oddaje bardzo dużo ciepła, zawartość kory, ok. 7% (niska). Jesion 750 Bardzo twarde, kaloryczne, może być trudny do porąbania na mniejsze części. Buk 730 Wysokokaloryczne, pali się równo i długo, zawartość kory, ok. 7% (niska). Dąb 710 Wysokokaloryczne - daje dużo ciepła i ma przyjemny zapach. Wysoka zawartość kory 22%, duża zawartość kwasów i garbników. Brzoza 650 Szybko i łatwo się spala równym płomieniem, zawiera niewiele substancji smolistych. Olcha 570 Powinna być bardzo dobrze wysuszona. Dzięki ładnemu zapachowi często wykorzystywana przy wędzeniu wędlin. Topola 460 Niewielka wartość opałowa, wykorzystywana na podpałkę. Drzewka owocowe Palą się wolno i równo, wydzielają miły aromat. 7

8 Temat miesiąca Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Ciepło w zgodzie z naturą Pompy ciepła Zyskujące popularność, ale wciąż niszowe pompy ciepła doskonale sprawdzają się w kilku sytuacjach, gdy właściwie trudno je zastąpić. Na pewno jest to rozwiązanie warte rozważenia dla wszystkich, którzy nie mają dostępu do innych paliw, albo korzystają z najdroższych, np. oleju opałowego. Również w budynkach modernizowanych, gdzie koszty eksploatacji mogą okazać się zbyt wysokie, pompa ciepła pozwoli nam na oszczędność: - Moim zdaniem jest to rozwiązanie dla ludzi, którzy myślą perspektywicznie i ekologicznie podpowiada Daniel Polak z salonu firmowego Viessmann - Bo choć wstępnie koszty instalacji mogą być wyższe od tradycyjnych, to w trakcie eksploatacji będzie się płacić dużo mniej w stosunku do oleju, czy węgla. Kluczem do zadowolenia jest dobór odpowiedniej wielkości pompy, którą należy dokładnie dopasować do zapotrzebowania budynku na ciepło i ciepłą wodę użytkową. Drugim czynnikiem jest wybór odpowiedniego dolnego źródła ciepła: kolektora, sondy gruntowej, wody lub powietrza. Przy nietrafnym doborze, pompa może działać nieekonomicznie: przewymiarowana będzie mieć większą moc cieplną, a co za tym idzie i elektryczną, przez co zużyje więcej prądu. Niedowymiarowana z kolei będzie musiała działać dłużej, by móc poradzić sobie z ogrzaniem całego budynku: - Kwestią doboru odpowiedniej pompy powinien zająć się specjalista i najlepiej, by uczynił to na podstawie bilansu cieplnego budynku, bo ta metoda gwarantuje sukces w doborze mocy pompy odpowiedniej do budynku. - wyrokuje D. Polak - Nie wystarczy tu jedynie proste zliczenie metrażu, choć doświadczony specjalista w niektórych sytuacjach poradzi sobie i w taki sposób. Na podstawie metrażu jednak można jedynie podliczyć szacunkowo i łatwo tu o pomyłkę. Dopiero z kompletnego, rzetelnego bilansu wynika, jaka moc jest potrzebna do ogrzania budynku, a wiedza o dostępności dolnego źródła ciepła pomoże nam zdecydować o rodzaju oferowanej pompy: powietrze-woda, woda-woda, lub też solanka-woda. Z pompą ciepła każdego rodzaju najlepiej pracuje ogrzewanie podłogowe. Rozważając wybór systemu grzewczego, warto rozważyć sposoby ogrzewania należące do tzw. ekologicznych. Nie każdy z nich nadaje się do zastosowania w dowolnych warunkach, a i koszty początkowej inwestycji mogą być znaczne, jednak oszczędność paliw w trakcie eksploatacji potrafi wynagrodzić początkowe niedogodności. W większych budynkach, jak tłumaczy nasz rozmówca, dodaje się jeszcze zapas mocy potrzebnej do ogrzania wody. W domach jednorodzinnych nie ma takiej potrzeby. Prawidłowo dobrana i zainstalowana pompa z odpowiednio dobranym dolnym źródłem ciepła jest rozwiązaniem ekologicznym o dość niskich kosztach eksploatacji. By móc zdecydować się na ten sposób pozyskiwania energii cieplnej, musimy zapewnić odpowiednie warunki techniczne. Najbardziej bezproblemowa jest instalacja pompy powietrznej z wymiennikiem typu powietrze-woda: - Jeśli chodzi o pompy powietrzne, to nie ma tu właściwie żadnych ograniczeń, bo składają się one zasadniczo z dwóch elementów: jednostki zewnętrznej i wewnętrznej. - opowiada Daniel Polak W budynku jednorodzinnym jednostkę zewnętrzną można zamontować na gruncie, a w wielokondygnacyjnym np. na ścianie. Łączymy ją z jednostką wewnętrzną, która później przekazuje ciepło do instalacji CO i wodnej. W przypadku pomp wodnych czy solankowych jak tłumaczy nasz ekspert, sprawa jest już nieco trudniejsza. Po pierwsze trzeba mieć wody gruntowe, a po drugie odpowiednią przestrzeń. Do pompy wodnej potrzebne będą dwie studnie: poboru i zrzutowa. Jeśli zastanawiamy się nad wyborem pompy solankowej z kolektorem poziomym, przede wszystkim musimy mieć działkę o odpowiedniej powierzchni, z której zdejmie się wierzchnią warstwę, ułoży kolektor poziomy, zasypie. W miejscu, w którym znajduje się kolektor nie można już nic wybudować, niczego ciężkiego nie możemy postawić ani posadzić innych roślin niż trawa i kwiaty. Teren powinien być odsłonięty, by mogło na niego padać słońce i deszcz. Nieco mniej przestrzeni wymagać będzie pompa solankowa z sondą gruntową, choć i tutaj trzeba mieć miejsce na nawiercenie otworów w odpowiedniej odległości od siebie. Przy pompie solankowej z sondą gruntową wody gruntowe nie są zbyt przydatne, przy wodnej zaś niezbędne. Ceny urządzeń są w miarę wyrównane, natomiast przy pompie solankowej i wodnej dochodzi koszt wykonania prac ziemnych: odwiertów albo kolektora poziomego, bądź też wykopania studni. Przy pompie powietrznej tych kosztów nie ma. Solankowa za to ma większą sprawność i bardziej stabilną temperaturę, szczególnie w wersji z odwiertami. Najbardziej sprawnymi urządzeniami są pompy wodne. Istotna jest też instalacja grzewcza, jaką zamierzamy w domu zainstalować. Z pompą ciepła każdego rodzaju najlepiej pracuje 8

9 Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Temat miesiąca ogrzewanie podłogowe, bo oba są urządzeniami niskotemperaturowymi. Instalację grzejnikową również można przewymiarować i dostosować do pompy ciepła, która na ogół ogrzewa wodę do ok. 55 st. C. Nieco bardziej zaawansowane rozwiązania pozwalają na zwiększenie tej temperatury do 65 st. C. Jaka jest żywotność instalacji? Sama sprężarka, która jest sercem pompy ciepła, może przetrwać do ok. 30 lat. Tyle samo też funkcjonować będzie cała instalacja, pod warunkiem odpowiedniej eksploatacji i wykonywanych regularnie przeglądów. Na koniec przyjrzyjmy się cenom. Najtańsze modele z wymiennikami typu powietrze-woda do zastosowania w domach jednorodzinnych, zamkniemy w przedziale tys zł. Ceny instalacji z pompą solankową zaczną się nieco powyżej 30 tys. zł - do ok. 70 tys zł. Do tego doliczyć trzeba koszt instalacji ziemnych ok zł za metr odwiertu. Paliwo z odpadów Pelet jest paliwem, które można wykonać z przeróżnych materiałów: drewna, trocin, słomy, a nawet suchych liści, choć z tej ostatniej możliwości korzystają raczej tylko czasem właściciele peleciarek, na własny użytek. Jest to paliwo stosunkowo niedrogie, czyste i ekologiczne, bo na ogół wykonywane z surowców, których nie trzeba specjalnie w tym celu pozyskiwać. Stąd jego produkcją w ostatnim czasie zajmują się producenci elementów drewnianych: podłóg i mebli, wykorzystując odpady, których w żaden inny sposób nie da się już zagospodarować. Pelet jest też o wiele czystszym od innych stałych paliwem i to w sensie dosłownym, bo jego użycie sprzyja utrzymaniu czystości w kotłowni. Spalony wydziela mniej popiołu niż jakiekolwiek inne paliwo stałe, choćby ekogroszek. Paląc nim, wystarczy opróżnić popielnik raz na kilka dni. Przy ekogroszku słabszej jakości zaś nawet codziennie. Warto wiedzieć, jakie paliwo wybierać: - Osobiście nie polecałbym peletu z wierzby energetycznej, z którym mam raczej złe doświadczenia ocenia Andrzej Szczepański z Instal System Lepsze parametry od peletów z wierzby i słomianych wykazują te z trocin drewnianych. W zależności od źródła i rodzaju, za tonę opału zapłacimy od 600 zł do przeszło tysiąca złotych. Chcąc palić peletem, możemy skorzystać z jednego z trzech rozwiązań: kupić kocioł uniwersalny z podajnikiem, kocioł specjalistyczny, bądź też specjalny palnik na pelet, do zainstalowania w dotychczas używanym kotle, który wówczas spełni rolę wymiennika ciepła. Kotły uniwersalne to rozwiązanie dla tych, którzy chcą sobie pozostawić możliwość korzystania z innego rodzaju paliw: - Jeśli ktoś jest zdecydowany, że będzie palić tylko peletem, polecałbym jednak kocioł specjalistyczny radzi Andrzej Szczepański Będzie on na pewno bardziej wydajny, a przy tym może być zdecydowanie mniejszy, bo są w tym asortymencie dostępne rozwiązania bardziej kompaktowe. Przede wszystkim nie ma tutaj podajnika ślimakowego, który potrzebuje jeszcze dodatkowej przestrzeni do ewentualnego serwisu. Z kolei typowo peletowe urządzenia występują często jako kompaktowe centrale, nie wymagające zbyt wielkiej przestrzeni: - Gabarytowo porównałbym niektóre z nich do takiej większej lodówki stwierdza A. Szczepański Na dole mamy zintegrowaną centralę i palnik, a ponad nimi podajnik na paliwo. Kocioł uniwersalny oprócz korpusu kotła ma podajnik ślimakowy ze zbiornikiem, obok którego musimy zostawić jeszcze około metra wolnego miejsca, żeby w razie konieczności serwisowania, mieć do niego dostęp. Z tego też względu kotłownia, w której stanie kocioł pecjalistyczny zasilany wyłącznie peletem może być nieco węższa. Zarówno kotłownia, jak i magazyn paliwa spełnić muszą jeden kluczowy warunek: braku wilgoci. Zawilgocony pelet do niczego się nie nadaje. W ekstremalnych przypadkach zaczyna pęcznieć, rozszerza się i może nawet eksplodować: - Zdarzyła się taka sytuacja, Kotły zasilane peletem występują często jako wygodne i zgrabne kompaktowe centrale, nie wymagające zbyt wielkiej przestrzeni. gdy klient magazyn paliwa zrobił w piwnicy.- wspomina A. Szczepański W wyniku awarii magazyn został zalany, a magazynowany luzem w znacznych ilościach pelet nie tylko uszkodził ściany, ale i naruszył konstrukcję budynku. Z tego też względu paliwo najlepiej kupować selekcjonowane, pakowane szczelnie w worki po kg i tak też przechowywać. Jak wygląda wydajność tego rodzaju kotłów? Nasz specjalista podaje przykład: w wybudowanym w nowoczesnej technologii domu o powierzchni ok. 120 m kw, dwu- a nawet trójwarstwowych ścianach z warstwą docieplenia ok. 12 cm na sezon grzewczy wystarczy ok. 3 ton peletu. W starszych budynkach trzeba się, niestety, liczyć z dużo większym zużyciem. Rozpiętość cenowa urządzeń jest różna: od ok. 7 tys. zł za średniej jakości kocioł do nawet ponad 15 tys zł netto. Do tego trzeba liczyć dodatkowe wyposażenie kotłowni, które nie tylko zwiększa koszt o dodatkowe 30-40%, ale też wpływa na cenę usługi instalacji systemu, która wynosi tutaj 1,5-2 tys. zł. O ostatecznym koszcie urządzenia decyduje dodatkowo sposób zakupu. Kupując usługę budowlaną wraz z piecem, możemy zapłacić VAT wg stawki 8% zamiast 12%, co daje możliwość oszczędności, z jakiej korzysta wielu inwestorów. Dostępne są też na rynku urządzenia z dotacją. Uzyskał ją już producent, dzięki czemu klient kupuje urządzenie w niższej cenie bez żadnych dodatkowych formalności. Ten i inne tematy miesiąca przeczytasz na INSTAL-POL tel inteligentne systemy grzewcze instal_pol@wp.pl NIP: REGON Wykonujemy kompleksowo instalacje: gazowe, wodno-kanalizacyjne, centralnego ogrzewania wszelkiego typu, kolektory słoneczne, Rzetelne i fachowe doradztwo oraz dobór systemu grzewczego pompy ciepła, centralnego odkurzacza, przydomowe oczyszczalnie ścieków, instalacje elektryczne kotłownie 9

10 Temat miesiąca Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Wybierz sobie grzejnik... albo podłogówkę Na łazienkowych nie susz prania Grzejniki łazienkowe muszą stawiać czoła różnym wyzwaniom. Nie tylko ogrzewać i ładnie wyglądać. Często lądują na nich wilgotne ręczniki, a czasem i pranie. I choć nie ma problemu, jeśli chcemy podsuszyć ręcznik albo drobną bieliznę, to wieszanie mokrej odzieży na ogół kończy się zniszczeniem grzejnika: - Choć malowanie proszkowo gwarantuje solidne raczej wykończenie, to grzejniki absolutnie nie są przystosowanie do suszenia na nich prania. - komentuje Lidia Herkt z Sawo - Zdarza się, że po dwóch, trzech latach użytkowania zgłaszają się do nas klienci Mnogość wzorów sprawia, z reklamacją, że grzejnik można idealnie że emalia popękała dopasować do wystroju. - opowiada - zawsze jednak okazuje się, że na grzejniku suszone było pranie. A to jest grzejnik do ogrzania pomieszczenia, a nie do suszenia mokrych ubrań. Chyba że kupimy model mosiężny, za który jednak trzeba będzie więcej zapłacić. Wybierając grzejnik łazienkowy, przede wszy- -stkim musimy określić jego moc. Dla przykładu: do niewielkiej łazienki o powierzchni 4 m kw. w zupełności wystarczy taki o mocy W. Kolejną sprawą jest przyłącze, które w grzejnikach łazienkowych występuje w trojakiej formie: od dołu, z boku albo pośrodku grzejnika. Powszechne są już modele z wbudowaną dodatkową grzałką elektryczną, ale w zasadzie każdy grzejnik łazienkowy można o taką grzałkę uzupełnić. To rozwiązanie przydaje się w szczególności latem i wczesną jesienią, kiedy zdarzają się też chłodniejsze dni, a sezon grzewczy nie zdążył się jeszcze rozpocząć. Są też oczywiście modele stricte elektryczne, nie wpinane do sieci ciepłowniczej. Mnogość wzorów i kolorów sprawia, że grzejnik można idealnie dopasować do wystroju łazienki: - Stosowane są różnorodne rozwiązania - opowiada Lidia Herkt - Grzejnik może być równocześnie choćby obrazem, lustrem albo ścianką dzielącą przestrzeń na mniejsze części. Również gama kolorów jest praktycznie nieograniczona, choć trzeba się liczyć Kiedyś od grzejników wymagało się, by grzały. Dziś dodatkowo mają jeszcze ładnie wyglądać, a czasem nawet być niewidoczne. Projektanci więc dwoją się i troją, a efekty cieszą oczy w naszych mieszkaniach. Albo właśnie ich nie widać. Jak np. ogrzewania podłogowego. z tym, że model kolorowy będzie o 20% do 40% droższy niż biały. Na pewno warto wiedzieć, że modne ostatnio grzejniki chromowane są równocześnie znacznie słabsze - ostrzega nasza rozmówczyni - Różnica mocy może wynosić nawet do 50%. Na koniec kilka słów o cenach. Najmniejsze grzejniczki mogą mieć wielkość ok. 44 cm x 62 cm i kosztować niewiele ponad 100 zł w wydaniu płaskim. Podobnie zapłacimy za purmo. Największe i najbardziej wymyślne to koszt nawet ok zł. Do przedpokoju i salonu Chcąc wymienić grzejnik na nowy, pamiętajmy, że po rozpoczęciu sezonu grzewczego konieczne będzie staranie się o specjalne pozwolenie. Wybierając nowy grzejnik, który chcemy podłączyć do starej instalacji, trzeba zwrócić uwagę na rozstaw gałązek montażowych, który dla starych grzejników żeliwnych wynosił 50 cm, a już np. purmo - 50 cm. Nowoczesne grzejniki nie tylko ogrzeją wnętrze, ale też je zdobią. Dowolność w tym względzie mają niestety tylko właściciele domów i niektórych nowoczesnych kamienic, bo już zamieszkując mieszkanie spółdzielcze musimy się dostosować do reguł: - Mieszkańcy bloków spółdzielczych, gdzie grzejniki są opomiarowane, nie mogą wymieniać ich sobie samowolnie. - tłumaczy Wiesław Krzyk z Instal Art - Należy zwrócić się do administratora aby obliczył i podał parametry grzejnika, który można zainstalować w danym pomieszczeniu. To nie jest tak, że ktoś sobie powie: miałem 12 żeberek, to założę sobie półtorametrowy grzejnik. Pamiętajmy też, że większy grzejnik wiąże się z wyższymi opłatami. - ostrzega. Dobierając grzejnik, jak podpowiada nasz rozmówca, trzeba uwzględnić różne parametry pomieszczenia: powierzchnię, wykonane docieplenie lub jego brak, wielkość, klasę i wiek okien, współczynnik przenikania ciepła przez ścianę budynku. Ważne też jest, z jakiej strony znajduje się pomieszczenie: - Trzeba np. uwzględnić, że z zachodu wieją silne wiatry, ochładzające 10

11 Ciepły dom: termoizolacja, kotły, grzejniki Temat miesiąca dodatkowo ściany, co później trzeba nadrobić mocą grzejnika. - podpowiada W. Krzyk. W pokojach i korytarzach wymieniamy stare grzejniki żeberkowe na nowoczesne płaskie płytowe, purmo, ozdobne i kanałowe. Dostępne w wielu różnych kolorach i wzorach, np. z kształtowników prostokątnych. Do produkcji grzejników przede wszystkim wykorzystuje się stal, choć dostępne są też na rynku modele aluminiowe i miedziane. Nadal też produkuje się grzejniki żeliwne, choć akurat te są mało estetyczne - klasyczne żeberkowe o raczej nikłych walorach zdobniczych. Każdy materiał ma swoje właściwości: aluminium szybko się nagrzewa, ale też równie szybko stygnie, w przeciwieństwie do żeliwa, które nagrzewa się długo, ale pozostaje ciepłe przez dłuższy czas. Pomiędzy nimi jest stal, która nagrzewa się szybciej niż żeliwo, ale wolniej od aluminium, a czas ich stygnięcia jest proporcjonalny. Specjalna oferta dotyczy przedpokoju, gdzie grzejniki często pionowe, przybierają postać choćby wieszaka na płaszcze z lustrem, w dowolnym kolorze, np. przypominające strukturę drewna. Są one odpowiednio droższe, ale wyglądają naprawdę efektownie i pozwalają estetycznie oraz funkcjonalnie zagospodarować niewielką powierzchnię przedpokoju. - Ciekawym rozwiązaniem do salonu jest ogrzewanie kanałowe, stosowane najczęściej wówczas, gdy mamy duże okna, sięgające podłogi, ale nie chcemy albo nie mamy możliwości ułożenia na całej powierzchni ogrzewania podłogowego. - sugeruje W. Krzyk - Grzejniki chowa się wówczas w podłodze, np. pod oknem, a nad nimi montuje kratkę, przez którą od dołu nawiewa ogrzane powietrze. Ogrzewanie podłogowe Innym rozwiązaniem, które pozwoli cieszyć się ciepłym wnętrzem bez grzejników na ścianach, jest ogrzewanie podłogowe zapewniające równowagę promieniowania ciepłego powietrza pomiędzy człowiekiem a powierzchnią pomie- -szczenia, dzięki czemu uzyskuje się optymalne poczucie komfortu. Może ono być dwojakiego rodzaju: elektryczne lub wodne. To pierwsze, w postaci maty grzejnej lub przewodów, montujemy przede wszystkim na zewnątrz budynku: w podjazdach schodach, chodnikach, czyli wszędzie tam, gdzie instalacja wodna mogłaby w czasie mrozów zimą zamarznąć i ulec awarii. Instalacja elektryczna zaś jest wolna od takiego ryzyka. Stosuje się ją też w niewielkich pomieszczeniach, które chcemy dogrzać czasowo, jak np. w łazience, by po kąpieli bosą stopę postawić na ciepłej posadzce. Z kolei wszędzie tam, gdzie ogrzewanie podłogowe ma zastąpić nam tradycyjne, wybierzemy zdecydowanie tańszą w eksploatacji instalację wodną: - Ogrzewanie wodne jest preferowane przede wszystkim w niskotemperaturowych instalacjach grzewczych wykorzystujących energię odnawialną. - tłumaczy Krzysztof Wołczyński z firmy Cryspol - Najlepszym rozwiązaniem jest połączenie instalacji podłogowej z pompą ciepła, która podobnie jak ono pracuje w niskich temperaturach. Dodatkowym walorem stosowania ogrzewania podłogowego w pompach ciepła jest chłodzenie płaszczyznowe wykorzystujące tę samą instalację wodną, przez co uzyskujemy pełnowartościowy system ogrzewania w zimie i system schładzania w lecie. Chcącym na ogrzewaniu oszczędzić, radziłbym wybrać właśnie taką konfigurację. Natomiast dla poprawienia komfortu chodzenia po ciepłej podłodze, można taką instalację podłączyć do prakty- -cznie każdego kotła, co również przyniesie oszczędności rzędu ok. 30%, bo kocioł nie musi podgrzewać wody do 70 stopni, ale wystarczy st. C. - radzi przedsiębiorca. W ogrzewaniu podłogowym, czy to wodnym, czy elektrycznym, przede wszystkim stosujemy na podłogę materiały, o wysokim współczynniku przewodzenia ciepła: płytki ceramiczne, kamień naturalny. Nie ma, co prawda przeciwwskazań, do użycia jakiejkolwiek innej okładziny nawet syntetycznej, jeśli posiada ona odpowiednie poświadczenie producenta, że jest przystosowana do zastosowania w instalacjach ogrze- Najlepszym rozwiązaniem jest połączenie instalacji podłogowej z pompą ciepła, która podobnie jak ono pracuje w niskich temperaturach. wania podłogowego: - Może się też zdarzyć, że stosując okładziny słabiej przewodzące ciepło, do tego stopnia zmniejszymy moc instalacji, że konieczne będzie dodatkowe, uzupełniające źródło ciepła. - ostrzega K. Wołczyński. O wydajności instalacji, oprócz rodzaju zastosowanego podłoża, decyduje również średnica i rozstaw zamontowanych rurek. Chcąc założyć wodne ogrzewanie podłogowe musimy się liczyć z większą rewolucją w domu: wymaga ono bowiem ok cm przestrzeni, w której zmieścić się też musi wylewka betonowa (jastrych), co pociąga za sobą konieczność skuwania posadzki. Nie wszędzie też da się je zastosować, bo jak mówi K. Wołczyński, konstrukcja podłogi drewnianej na pietrze może nie utrzymać betonowej wylewki, która w przypadku ogrzewania podłogowego jest niezbędna. Niedogodności wynagrodzi nam za to ciepła i miła podłoga, brak wiszących na ścianach grzejników, choć nie wszystkim ta metoda służy: - Osoby mające problem np. z żylakami nie powinny przebywać raczej w pomieszczeniach ogrzewanych podłogowo. - przestrzega nasz rozmówca - Zdarza się też, że jeśli instalacja jest nieprawidłowo wykonana, to grzeje zbyt intensywnie, powodując przegrzanie powierzchni podłogi i w konsekwencji całego pomieszczenia, co ujemnie wpływa na samopoczucie znajdujących się w nim osób. Jest to jednak problem leżący po stronie wykonawstwa, a nie systemu, jako takiego. Na koniec kilka słów o kosztach, a te w głównej mierze zależą od rodzaju przewodu użytego do instalacji: - Można kupić rurę za 1,50 zł za metr przyznaje Krzysztof Wołczyński - ale dla porównania powiem, że cena węża ogrodowego jest o złotówkę wyższa! Chcąc zatem kupić przewód o dobrych parametrach, który przetrwa długie lata, musimy się liczyć z kosztem 5-6 zł za metr. Koszt metra kwadratowego takiej instalacji skonfigurowanej w oparciu o porządne materiały wyniesie zł. Do tej kwoty trzeba dodać ok zł za metr kwadratowy za zalanie instalacji. Ten i inne tematy miesiąca przeczytasz na 11

12 Prezentacje Artykuł sponsorowany Energio passiv okno z pasją i patentem Dom idealny, to dom spełniający pod każdym względem wszystkie nasze oczekiwania. Jeśli zgadzacie się taką definicją, to bez problemu zgodzicie się również, że w idealnym domu powinny znaleźć się także okna spełniające wszystkie oczekiwania użytkowników i... tu pojawia się pewien problem. O ile każdy budujący może godzinami mówić o tym jaki będzie jego dom, to rzadko który potrafi sprecyzować czego oczekuje od okien mimo, że stanowią one całkiem spory procent całej elewacji budynku i przez długie lata będą wywierać znaczący wpływ na odczuwalny poziom komfortu jego mieszkańców. Dzisiejsze okna, trudno porównywać do produktów sprzed lat dwudziestu, a nawet tych z początku XXI wieku. Jak w każdej dziedzinie życia, tak i w technice okiennej jesteśmy świadkami już nie tylko powolnej ewolucji, ale wręcz dynamicznej rewolucji technicznej. Kto by pomyślał lat temu kilka, że można zaprzestać zbrojenia okien PVC stalowymi wzmocnieniami albo stworzyć okucia, których obecność sygnalizowana jest jedynie przez klamkę okienną, a i to nie zawsze. Nowoczesne okna, o których za chwilę napiszemy, to technologia jutra, którą można mieć już dzisiaj. Taki zakup wcale nie oznacza działania na wyrost, jeśli tylko wziąć pod uwagę, że mają służyć użytkownikom przez wiele, wiele następnych lat nieodmiennie z dobrym skutkiem. Kształtowniki okienne energeto, to najlepszy przykład dokonującej się na naszych oczach rewolucji technicznej. Śmiała, jedyna w swoim rodzaju, super nowoczesna koncepcja łączy w obrębie jednej technologii produkcyjnej wszystkie czynniki niezbędne do optymalizacji okien PVC pod kątem ograniczania strat ciepła bez jakiegokolwiek uszczerbku dla wytrzymałości konstrukcyjnej albo szczelności. Idea zasadza się przede wszystkim na pomyśle całkowitej eliminacji konieczności stosowania wzmocnień stalowych przy jednoczesnym pełnym wykorzystaniu właściwości statycznych i termoizolacyjnych szkła oraz ograniczeniu wymiany ciepła przez przegrodę w wyniku wyparcia części gazu wypełniającego komory kształtownika i zastąpienia go ciałem stałym o niskiej przewodności cieplnej, np. pianką poliuretanową (PU). Powszechnie stosowane stalowe wzmocnienia zostały zastąpione przez system specjalnych przekładek usztywniających wykonanych z tworzywa Ultradur High Speed opracowanych dla firmy Aluplast, właściciela marki energeto, przez największego światowego potentata w dziedzinie przetwórstwa tworzyw sztucznych, niemiecki koncern BASF. W ten sposób niezależnie od odmiany kształtownika i jego konstrukcji, (komory wypełnione powietrzem albo pianką PU), uzyskano rewelacyjne poziomy wartości współczynnika przenikania ciepła Uf, co pokazujemy w tabeli. Odmiana Technologia Badania Wynik energeto 4000 standard LTB sprawozdanie U f = 1,0 W/(m 2 * K) z badań 108/B energeto 5000 standard ift Rosenheim raport U f = 1,0 W/(m 2 * K) z badań /2 energeto 8000 standard PfB Rosenheim U f = 0,94 W/(m 2 * K) 11/04-A130-Z1 energeto 8000 foam inside PfB Rosenheim 11/04-A130-Z2 U f = 0,79 W/(m 2 * K) Mając do dyspozycji tak doskonały kształtownik okienny, firma Elwiz S.A. ze Świdnicy pod Zieloną Górą stworzyła okna o rzadko spotykanym jeszcze na polskim rynku poziomie właściwości użytkowych. Energio passiv, bo pod taką nazwą handlową sprzedawane jest to cacko, to oryginalny pomysł działu technicznego firmy Elwiz S.A. objęty ochroną patentową. Jego cechy charakterystyczne, to wysoka szczelność potwierdzona zbadaną wartością współczynnika infiltracji powietrza a 0,2 m 3 /m*h*(dpa) 2/3 oraz ponadprzeciętna ochrona przed stratami ciepła w okresie grzewczym wynikająca z przenikalności cieplnej wyznaczanej przez współczynnik przenikania ciepła na poziomie Uw 0,6 W/(m 2 * K). energio passiv EEP LTB sprawozdanie z badań 709/B U f = 0,74 W/(m 2 * K) Nietuzinkowe parametry i osiągi okien Elwiz Energio passiv szybko zostały dostrzeżone przez inwestorów, szczególnie tych, których budynki w zamyśle mają spełniać warunki obiektów energooszczędnych lub pasywnych. Nie było więc przypadkiem ich zastosowanie w wielomie- -szkaniowych budynkach pierwszego w Polsce zeroenergetycznego (samowystarczalnego energetycznie) osiedla mieszkaniowego w Gdańsku Osowie, zespole pasywnych domów jednorodzinnych osiedla Ecoville w podwarszawskich Łomiankach, czy też pierwszym w Polsce pasywnym budynku szkoły w Budzowie w województwie Dolnośląskim. Dzięki swoim potwierdzonym i sprawdzonym zaletom okna Energio passiv to także hit eksportowy na rynku niemieckim, który od lat wyznacza trendy budowni- -ctwa energooszczędnego. Udając się na okienne zakupy i dokonując wyboru okna tak doskonałego jak Energio passiv koniecznie trzeba pamiętać o jeszcze jednej kardynalnej zasadzie. Idealny dom i idealne okno potrzebują idealnej oprawy, czyli... idealnego montażu! W tym zakresie jakakolwiek próba pójścia na skróty, bo taniej, wydaje się być próbą przydawania sztucznej cyrkonii właściwości prawdziwego diamentu. Między bajki należy włożyć jakoby montaż okna dzielił się na standardowy i ciepły. Jeśli już dzielić montaż, to jedynie na prawidłowy lub nieprawidłowy. Elwiz S.A. jest nie tylko właścicielem patentu na idealne okno, ale i prekursorem najnowocześniejszych technik i metod montażu. Styropianowy blok podparapetowy jako uszczelnienie progu okna, taśmy rozprężne, folie paroprzepuszczalne i paroizolacyjne, konsole do montażu w warstwie ocieplenia to materiały, które z pełnym powodzeniem stosujemy od lat, a już za chwilę będziemy pierwszą w Polsce firmą przeszkoloną w zakresie stosowania najnowszego systemu montażu okien w warstwie ocieplenia illbruck MOWO. Ktoś zastanowi się teraz i zapyta po co nam te wszystkie starania? Odpowiedź jest prosta. Tworzenie doskonałych okien to nasza pasja, a późniejsze zadowolenie inwestorów z posiadania domu idealnego, wyposażonego w idealne okna jest dla nas najlepszą nagrodą. Sławomir Tomasz Kwiatkowski Dyrektor ELWIZ S.A. Elwiz S.A., Świdnica, ul. Obwodowa 11 tel , elwiz@elwiz.eu 12

13 Prezentacje Artykuł sponsorowany Budownictwo energooszczędne Z deweloperem Marcinem Marczenią rozmawiał Mirosław Reimann Kupno lub wynajem lokalu, to poważna decyzja wymagająca sprawdzenia wielu czynników elementarnego ABC budownictwa. Czym kierujemy się przy wyborze? Pytamy Marcina Marczenię budującego w Zielonej Górze pierwsze budynki energooszczędne z systemem rekuperacji. Panie Marcinie, czym więc powinniśmy kierować się przy wyborze? Ja kierowałbym się kosztami utrzymania takiego lokalu, czyli ogrzania, wentylowania, klimatyzowania. Chciałbym, żeby ludzie zaczęli patrzeć na to, ile będzie ich kosztowało utrzymanie takiego lokalu w przyszłości. Jest to bardzo ważne przy wzrostowej tendencji opłat za energię. Nie bez przyczyny preferuje pan budownictwo energooszczędne. Co to oznacza? Jest to przede wszystkim zaopiekowanie się tym ciepłem, które już mamy w domu. A więc energią zużytą na ogrzewanie, czy też uzyskaną ze sprzętów pracujących w domu. Tę energię musimy szanować, czyli pozbyć się wszystkich, nazwijmy to dziur w domu (np. mostków termicznych, wentylacji tradycyjnej, w budynkach wielorodzinnych kratek wentylacyjnych, zimnej stolarki otworowej). Jeśli mamy dobrze zaizolowane mieszkanie, istotnym czynnikiem oszczędzającym energię jest rekuperacja, czyli system wentylacji z odzyskiem ciepła, wykluczający tradycyjną wentylację, w której straty ciepła dochodzą do 50%. Rekuperacja to odzysk ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku lub lokalu, przy użyciu mechanizmu. Tu zalet jest wiele. Oprócz odzysku ciepła mamy dostarczane świeże powietrze, zmniejszoną jego wilgotność. Instalacja chroni też przed czynnikami mikrobiologicznymi. Dodatkową zaletą jest możliwość zysków klimatyzacyjnych przez połączenie rekuperatora z gruntowym wymiennikiem ciepła. Powietrze wówczas podgrzewa się zimą, a chłodzi latem. Jaki jest koszt rekuperatorów, jak szybko amortyzuje się taki zakup? Należy przyjąć, że koszt, to kilkanaście tysięcy złotych. W budynkach jednorodzinnych oszczędność sięga do 50% zużywanej energii i amortyzuje się w ciągu ok. 5 lat. W budynkach wielorodzinnych ze względu na rodzaje umów za dostarczenie energii, oszczędności są mniejsze i wynoszą ok. 2,5 tys. zł rocznie. Rekuperacja powinna być już standardem, do czego zmusza nas Dyrektywa Unijna budownictwa energooszczędnego. W Polsce w planach NFOŚiGW zapowiada, że w 2013r. ruszy z nowym, pięcioletnim programem, którego celem będzie wsparcie energooszczę- -dnego budownictwa mieszkaniowego. Osoba budująca energooszczędny dom lub lokal, będzie mogła otrzymać dopłatę do kredytu w wysokości do zł.. Oczywiście dopłata uzależniona będzie od osiągniętego wskaźnika zapotrzebowania nieruchomości na energię użytkową do ogrzewania. Pozostałe ważne czynniki w budownictwie energooszczędnym to Rekuperacja to ważny krok w tej materii, ale nie zapominajmy o odpowiedniej stolarce otworowej. Polecam okna 3 szybowe, z poszerzonymi ramami, większa ilością komór, uszczelek, termiczną ciepłą ramą. Na moich budowach stosuję okna firmy ELWIZ okna pasywne, najcieplejsze na rynku. Ważne jest także unikanie mostków termicznych, nasłonecznienie budynku (otwory okienne, przeszklenia, od strony południowej i zachodniej). No i sprawa niezwykłej wagi to izolacja termiczna ścian, podłóg i przede wszystkim poddaszy. Czy są zauważalne różnice w cenie między budownictwem tradycyjnym a energooszczędnym? Mówi się, że cena budownictwa energooszczędnego jest w sprzedaży o ok. 10% wyższa. Jeśli chodzi o moje realizacje, nie odbiega od innych realizacji mieszkań tradycyjnych. O pierwszych 2 budynkach budowanych przeze mnie systemem energooszczędnym, możecie dowiedzieć się Państwo na stronie internetowej Drugim pana przedsięwzięciem w ramach budownictwa energooszczędnego jest innowacyjny dom z paczki w 3 m-ce pod klucz. Tak, to dom energooszczędny: okna 3-szybowe, rekuperacja, zwarta bryła zabudowy, prawidłowa orientacja względem stron świata. Powierzchnia użytkowa 144,1 m 2, czas realizacji 3 miesiące. Warunkiem inwestycji jest posiadanie przez klienta działki budowlanej. Więcej informacji - lub telefonicznie

14 Jak kupować Czas wolny Czy wiesz jak kupić suchą karmę dla psa? Sucha karma to wygodne wyjście dla właściciela, ale przede wszystkim powinna być źródłem niezbędnych składników odżywczych dla psa. Tym bardziej, że zwierzę nie poskarży się, gdy coś je zaboli. Dom i Ogród Wybieramy nowe garnki Ten, z pozoru prosty wybór wpływa nie tylko na komfort gotowania, ale i smak oraz wartości odżywcze potraw. W porządnym garnku danie ugotuje się szybciej, a składniki pozostaną chrupkie, pełne aromatu i witamin. Składniki karmy Podstawowym składnikiem mięsożercy, jakim niewątpliwie jest pies, powinno być, oczywiście, mięso. Nie zawsze jest to oczywiste, gdy zerkniemy na listę składników na opakowaniu suchej karmy. Drogie mięso zastępowane jest tańszymi zbożami i innymi wypełniaczami, które zawierają co prawda białka i inne wartościowe składniki, ale w formie o wiele słabiej albo wcale przez psa nieprzyswajalnej. Zgodnie z zasadami, składniki na liście wymieniane są od tego, którego w produkcie znajduje się najwięcej, do tych, których jest najmniej. Na początek więc spójrzmy na pierwszy od góry składnik. Jeśli nie jest nim mięso, lepiej od razu odłożyć opakowanie i szukać innego. Najcenniejszym, składnikiem użytym do wytworzenia suchej karmy jest świeże mięso. Nie tylko takie jednak jest dodawane do karmy. Choć wydaje się być oczywistym, że mięso to mięso i nie ma tu miejsca na żadną magię, producenci używają następujących określeń: y świeże mięso (np. świeże mięso z kurczaka), y mięso (np. wieprzowina), y mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, y suszone mięso, y dehydratyzowane mięso, y mączka mięsna (np. mączka z kurczaka), y mięso wstępnie trawione enzymami, y mączki mięsne-jednogatunkowe, y mączki mięsno-kostne, y mięso naturalne-odwodnione. Producenci powinni w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości określić co i w jakich proporcjach użyte zostało do wytworzenia karmy, jednak nader często starają się uniknąć takich deklaracji, rozbijając składniki w taki sposób, że przeciętny użytkownik z trudem dojdzie jaka jest rzeczywista wartość pokarmowa produktu. Na pewno szerokim łukiem powinniśmy omijać takie produkty, w których producent nie tylko nie podaje proporcji składników, ale umieszcza na ich spisie takie jak: produkty pochodzenia zwierzęcego produkty pochodzenia roślinnego, mączki mięsno-kostne lub tzw. mączki pochodzenia zwierzęcego i mięso pochodzenia zwierzęcego. Składniki takie mają niewiele wspólnego z pełnowartościowym, bogatym w białko mięsem powstają na ogół ze zmielonych kości i innych części zwierząt, raczej mało wartościowych. Najlepsze karmy zawierają dużo świeżego mięsa, którego gatunek jest zidentyfikowany, a więc raczej świeże mięso z kurczaka, a nie po prostu mięso albo drób. Lista składników potrafi być bardzo długa, warto więc wiedzieć co się kryje za różnymi nazwami i czy warto fundować naszemu pupilowi taki posiłek. Rodzaje suchej karmy Pierwszym kryterium, wg którego należy podzielić karmy dla psów, jest zawartość mięsa w składzie. Najbardziej wartościowa będzie ta, którą sklasyfikujemy jako mięsną. Najlepsze karmy zawierają nawet 70-80% tego cennego dla naszych pupili składnika: y mniej niż 5% - karma o smaku mięsa (wręcz szkodliwa), y 5-15%. - karma z mięsem (niezbyt odżywcza, może zaszkodzić), y 15-40% - karma bogata w mięso (dobra), y powyżej 40% - karma mięsna (bardzo dobra). Poruszanie się po rynku suchych karm ułatwiają sami producenci, oznaczając na opakowaniach rodzaj karmy i opisując często dla jakich zwierząt dany produkt jest przeznaczony. I tak, możemy kupić karmy dla psów w różnym wieku, różnej wielkości i masy, zalecane przy konkretnych schorzeniach, a nawet dla poszczególnych ras. Jakich składników w karmie szukać, a jakie są zbędne, a wręcz szkodliwe i jaką dietę stosować dla psów różnych ras, wieku i kondycji, przeczytaj w portalu Budowa garnka Garnek jaki jest, każdy widzi, chciałoby się powiedzieć. Omówmy sobie jednak poszczególne elementy, żeby wiedzieć czego od nich wymagać i czego się spodziewać: y dno garnka powinno być grube. Im grubsze, tym lepiej przewodzi i rozprowadza ciepło i tym trudniej o przypalenie gotowanych potraw. W najlepszej jakości propozycjach dno bywa podwójne albo potrójne i wykonane równocześnie z kilku materiałów o różnych właściwościach. y ścianki nie muszą być aż tak grube jak dno, ale i tu obowiązuje zasada grubsze lepiej rozprowadzą ciepło, a w efekcie potrawa ugotuje się szybciej. Dzięki krótszemu czasowi gotowania zachowa też więcej składników odżywczych. y uchwyty muszą być przede wszystkim wygodne i ergonomiczne - umożliwiające łatwe i szybkie chwycenie garnka tak, by nie wyślizgiwał się z dłoni. Solidne i stabilnie przymocowane nie obluzują się i nie odpadną. Najwygodniejsze są takie, które się nie nagrzewają. y pokrywka - może być wykonana z takiego samego materiału co sam garnek, albo z innego: stalowa żeliwna, miedziana, szklana, gliniana, czy też ceramiczna. Zaletą szkła jest możliwość podglądania potrawy bez konieczności unoszenia za każdym razem pokrywki, ale stalowe i żeliwne z kolei nie tylko bardziej sprzyjają procesowi skraplania pary, przyspieszając gotowanie, ale też nie stłuką się, wyleciawszy z rąk kucharza. Pokrywka powinna być nieco wypukła, idealnie dopasowana do garnka i wyposażona w specjalny otwór do odprowadzania pary. Niedopuszczalne jest, by para przedostawała się przy krawędziach pokrywki, grożąc poparzeniem. y uchwyt pokrywki powinien być solidnie przymocowany i zbudowany w taki sposób by do jego wnętrza lub w szczeliny między uchwytem i pokrywką nie dostawała się para wodna, która skrapla się, a po odwróceniu może wyciec 14

15 Jak kupować Finanse i Ubezpieczenia Jak kupić ubezpieczenie komunikacyjne na dłoń kucharza i poparzyć go. Uchwyt pokry- -wki również nie powinien przewodzić ciepła. Rodzaje garnków To, czego w kuchennych szafkach mamy najwięcej to zwykłe klasyczne garnki z uchwytami, o różnych pojemnościach. Do użycia na kuchence gazowej albo elektrycznej. Na zupę, sos, do ugotowania ziemniaków. Dwa uchwyty, pokrywka, średniej grubości ściany i dno. Przydają się też różnej wielkości rondle z długą rączką z jednej strony, małe garnuszki z uszkiem, przypominające te do picia z pokrywką albo bez. Garnki stworzone z myślą o konkretnej potrawie nie są niezbędne, ale w wielu sytuacjach bardzo przydatne: mleko nie przypali się w specjalnym garnuszku z podwójnymi ściankami, makaron na spaghetti łatwiej nam będzie ugotować, a następnie odcedzić w wysokim modelu wyposażonym w cedzak, a szparagi w dość wysokim i wąskim, by ustawione pionowo, główki utrzymywały ponad powierzchnią wody. Garnek do gotowania na parze wyposażony jest w wyjmowane sito albo piętrowo układane wkładki z otworami. Wodę wlewa się na dno, a ułożone powyżej produkty gotowane są przez parę wodną. Taki sposób gotowania pozwala uzyskać chrupkie potrawy o żywych kolorach i większej ilości substancji odżywczych, które nie rozgotowują się w wodzie, tylko zostają w produktach. W szybkowarze z kolei, jak sama nazwa wskazuje, ugotujemy wszystko szybciej, dzięki nadciśnieniu, które powstaje pod całkowicie szczelną pokrywką ze specjalnymi uszczelkami. O różnych materiałach i właściwościach powłok oraz cenach, przeczytaj w portalu Ubezpieczenie komunikacyjne musi mieć każdy właściciel samochodu. Mowa oczywiście o obowiązkowym OC, za którego brak możemy zapłacić blisko 1900 zł. Na rynku dostępne są też inne rodzaje polis: NNW, Autocasco, Assistance. Rodzaje ubezpieczeń W najprostszy sposób możemy podzielić ubezpieczenia komunikacyjne na obowiązkowe i dobrowolne. W tej pierwszej grupie znajdziemy OC, czyli ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, którego wykupienie to obowiązek każdego właściciela samochodu, wynikający wprost z ustawy. Jego celem jest zabezpieczenie innych użytkowników dróg, których mienie albo oni sami zostaną poszkodowani w wyniku kolizji czy wypadku spowodowanego przez osobę prowadzącą pojazd objęty ubezpieczeniem. Jeśli więc np. kierujący ubezpieczonym pojazdem potrąci pieszego, z polisy OC ubezpieczyciel pokryje koszty jego leczenia, a w przypadku uszkodzenia innego pojazdu, jego załadunku albo budynku, ubezpieczenie zapewni sfinansowanie kosztów remontu, naprawy lub wypłatę odszkodowania. W przypadku OC warunki, które musi zapewnić ubezpieczyciel są bardzo jasno określone przez przepisy krajowe i europejskie. Określają one m.in. tak zwaną sumę gwarancyjną, czyli kwotę, do jakiej towarzystwo ubezpieczeniowe zobowiązane jest pokryć spowodowane przez ubezpieczonego szkody. Kwoty minimalne sumy gwarancyjnej są wspólne dla wszystkich państw Unii Europejskiej i wynoszą 500 tys. euro dla strat w mieniu i 1,5 mln. euro, jeśli z winy kierującego poszkodowani zastaliby ludzie. Sumy gwarancyjne mogą być jednakże wyższe i taką możliwość daje wiele towarzystw ubezpieczeniowych. Dzięki temu, że zostały one ustalone na tak wysokim poziomie, kierujący może się nie obawiać, że jeśli w kolizji uszkodzi np. bardzo wartościowy pojazd, różnicę do kwoty odszkodowania będzie musiał pokrywać z własnej kieszeni. Obowiązku wykupienia polisy OC nie należy lekceważyć, jeśli już nie z elementarnej ludzkiej odpowiedzialności, to choćby dlatego, że za jego brak grożą wysokie kary. Zwalnia od niego jedynie wyrejestrowanie pojazdu, co oznacza jego likwidację ponownie nie będzie go można zarejestrować. Samochód zarejestrowany, nawet trwale uszkodzony i służący jako element placu zabaw, musi mieć wykupioną polisę OC. Dla tych, którzy zostaną złapani bez aktualnego ubezpieczenia, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny przewiduje wysokie kary uzależnione od rodzaju pojazdu i czasu, przez jaki pozostawał w danym roku kalendarzowym bez ubezpieczenia. OC odnawiane jest co roku, a niewypowiedziana umowa zostaje przedłużona automatycznie, nawet jeśli właściciel pojazd np. sprzedał. Istnieje też możliwość wykupienia ubezpieczenia krótkoterminowego na miesiąc. Daje to możliwość rozejrzenia się wśród ofert i w przypadku nowo zakupionego pojazdu spokojne załatwienie wszelkich formalności związanych z rejestracją. Wysokość składki OC jest zależna od trzech czynników: y pojemności silnika pojazdu y wieku kierowcy y miejsca zarejestrowania pojazdu Decydują tu dane statystyczne: towarzystwa ubezpieczeniowe kalkulują ryzyko w oparciu o kilka przesłanek. W grupie podwyższonego ryzyka, a więc takiej, która musi się liczyć z wyższymi składkami znajdują się kierowcy młodzi, jeżdżący samochodem o większej pojemności silnika i mieszkający w mieście, gdzie statystycznie częściej dochodzi do wypadków. Więcej więc zapłaci 23-latek z prawem jazdy, który jeździ od lat pięciu niż 50-latek, który dopiero odebrał prawo jazdy, podobnie jak wyższe składki obowiązywać będą mieszkańca Zielonej Góry niż Nowej Soli, a jeszcze więcej zapłaci mieszkaniec Poznania. Ubezpieczenia dobrowolne, w przeciwieństwie do obowiązkowego OC, mają zabezpieczyć interesy właściciela samochodu i pomóc jemu samemu w trudnych sytuacjach, w jakich może się znaleźć. O ubezpieczeniach dobrowolnych i o tym jak wybrać odpowiednią ofertę, przeczytaj w portalu 15

16 Uważaj na Uważaj na... Uważaj na... Duża wspólnota mieszkaniowa Mała wspólnota mieszkaniowa Podstawowe obowiązki i prawa właścicieli lokali określa ustawa o własności lokali (u.w.l.) z 24 czerwca 1994 r. Obowiązują one wszystkich właścicieli, a uzupełniać je może regulamin przyjęty przez wspólnotę w drodze uchwały albo dodatkowe umowy zawarte między nią, a poszczególnymi członkami. Głównym uprawnieniem każdego właściciela lokalu jest współkorzystanie z nieruchomości wspólnej zgodnie z jej przeznaczeniem (art. 12 ust. 1 u.w.l.). Korzystając z tego prawa, członek wspólnoty nie może jednak utrudniać korzystania zeń innym właścicielom. Nie może on więc w pomieszczeniach wspólnych składować przedmiotów, które przeszkadzają innym, blokować dostępu np. do suszarni, wymieniać zamków w drzwiach pomieszczeń wspólnych. Przepisy dopuszczają taką możliwość jedynie w przypadku, gdy pozostali właściciele wyrażą zgodę na użytkowanie pomieszczeń wspólnych w sposób utrudniający dostęp. Wyrazem tej zgody powinna być umowa między wspólnotą, a jej członkiem, chcącym korzystać z części wspólnej w szczególny sposób. Podstawową powinnością właściciela jest ponoszenie kosztów utrzymania własnego lokalu, a także części wspólnej nieruchomości, w tym kosztów zarządu. Koszty zarządzania nieruchomością wspólną są pokrywane przez właścicieli proporcjonalnie do posiadanego przez nich udziału, wynikającego z powierzchni lokalu w stosunku do powierzchni całej nieruchomości i opłacane są w formie zaliczki do 10-go dnia każdego miesiąca. Jeśli po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego, okaże się, że ustalone indywidualnie dla każdego mieszkania zaliczki np. na ogrzewanie lokali nie są zgodne z faktycznym zużyciem i na koncie właściciela powstania niedopłata lub nadpłata, należność należy uiścić, na ogół wraz z kolejnym czynszem. Kwotę nadpłaty właściciel może rozdysponować w dowolny sposób: odzyskać pieniądze, na ogół w formie obniżenia czynszu, czy też przeznaczyć je na fundusz remontowy. Wspólnota nie ma uprawnień do decydowania za właściciela, co zrobi ze swoimi pieniędzmi i np. zmuszania go do przeznaczenia ich na określony cel. O innych zobowiązaniach właściciela lokalu, zarządu i zarządcy, przeczytaj w portalu Mała wspólnota, czyli inaczej współwłasność rządzi się demokratycznymi zasadami. Każdy z jej członków ma decydujący głos w ważnych sprawach. Wspólnotą zarządzać można bezpośrednio lub korzystając z usług zarządcy. Co powinni wiedzieć jej członkowie? fot. Podstawowe zasady funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych i zarządzania nimi regulują przepisy ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. oraz Kodeksu Cywilnego. W małej wspólnocie, czyli takiej, w której liczba lokali nie przekracza siedmiu, każdy z właścicieli ma decydujący głos, bezwzględnie ważny w sprawach wymagających jednomyślności, czyli wykraczających poza tzw. zwykły zarząd. Takimi sprawami będą wszystkie dotyczące praw własności, finansów, regulaminów, prac remontowych itp. W takich przypadkach właściciele podejmują decyzje zgodnie z kodeksem cywilnym jednomyślnie w formie uchwały. Czynności podpadające pod zwykły zarząd związane są z bieżącym administrowaniem, wyborem wykonawców itp. Tutaj wystarczy zwykła większość, czyli 51% głosów właścicieli. Może się jednak zdarzyć, że jeden z członków wspólnoty nie chce się porozumieć z resztą w ważnych sprawach i blokuje różnego rodzaju inicjatywy. Nie zgadza się na remonty, czy renowacje, notorycznie i z premedytacją uniemożliwia podejmowanie ważnych decyzji, które np. poprawiłyby warunki zagospodarowania i podniosły wartość nieruchomości. Co wtedy? Otóż wspólnota w takich sytuacjach nie jest bezbronna. Zgodnie z art. 199 Kodeksu Cywilnego, właściciele posiadający ponad 50% udziałów w nieruchomości wspólnej mają prawo odwołać się do sądu, który może w danej sprawie zadecydować za jednego z jej członków. Mała wspólnota na ogół zatrudnia zarządcę na podstawie umowy o zarząd, ale może z tego zrezygnować i powierzyć zarządzanie jednemu z członków na podstawie umowy-zlecenia albo podzielić się obowiązkami sprawując tzw. zarząd bezpośredni nieruchomością wspólną w drodze współdecydowania. Trzeba jednak pamiętać, że w takim przypadku to na wspólnocie spoczywa obowiązek znajomości i wywiązywania się z wszelkich przepisów i ich aktualizacji, w tym fot. jmt podatkowych, prawa budowlanego itp. Co obejmują czynności związane z zarządzaniem współwłasnością? Między innymi zawieranie umów na dostawę mediów, konserwacji czy pogotowia lokatorskiego, dokonywanie wszelkich rozliczeń z właścicielami, płacenie podatków w przypadku umów zleceń, czy przychodów z tytułu uzyskanych pożytków, ale też zlecanie przeglądów technicznych, prowadzenie prac remontowych i książki obiektu budowlanego w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Osoba pełniąca funkcję zarządcy musi na bieżąco aktualizować swoją wiedzę w zakresie zmieniających się przepisów prawnych, bo nieznajomość prawa nie zwalnia nikogo z jego stosowania. Zarządcy profesjonalni mają obowiązek wykupienia polisy od odpowiedzialności cywilnej, z której pokrywane są wszelkie roszczenia wobec jego klientów, wynikające z jego błędnych decyzji. Na początku każdego roku wspólnota przyjmuje w drodze uchwały sprawozdanie finansowe za rok poprzedni i przyjmuje nowy plan budżetowy, który stanowi zbiór wytycznych dla zarządcy. Plan uchwalany jest na zebraniu, które zarządca ma obowiązek zwołać nie później niż do końca marca. Podczas zebrania, również w formie uchwały podejmowana jest decyzja o zagospodarowaniu środków, które ew. pozostały z roku minionego. Można je przeksięgować na rok bieżący, przekazać na fundusz remontowy albo zwrócić właścicielom proporcjonalnie do posiadanych udziałów. W planie budżetowym zostają ujęte wszelkie remonty, podatki, koszt dostawy mediów itp., ale też koszty administrowania częścią wspólną, czyli wynagrodzenie zarządcy. Stawki wynagrodzenia dla zarządców w Zielonej Górze stawka wynoszą gr za metr kwadratowy. O innych zobowiązaniach właściciela lokalu, zarządu i zarządcy, przeczytaj w portalu 16

17 Alfabetyczny spis branż BHP BIURO art. papiernicze i biurowe...19 urządzenia biurowe...19 wyposażenie biura...20 BIZNES doradztwo i consulting integracja i motywacja...20 BUDOWNICTWO alarmy, ochrona, zabezpieczenia...20 armatura sanitarna...20 biura projektowe, architekci...20 bramy, napędy, ogrodzenia, kraty...20 brukarstwo...21 budowa pod klucz...21 budowlane usługi...21 budownictwo drogowe...21 budownictwo energetyczne...21 budownictwo mieszkaniowe...21 budownictwo wysokościowe...21 chemia budowlana...21 dachy...21 drewno, tartaki...21 elektronarzędzia...22 farby, tynki, elewacje, ocieplenia...22 geodezja...22 glazura, terakota...22 hydrauliczne usługi...22 instalacje elektryczne...22 instalacje gazowe...22 instalacje grzewcze...22 instalacje kominowe...23 instalacje sanitarne...23 kamieniarstwo...23 klimatyzacja i wentylacja...23 kominy, kominki i piece...23 materiały budowlane...23 metalowe artykuły...24 odkurzacze centralne...24 okna, drzwi, rolety, parapety...24 osuszanie budynków...24 podłogi, posadzki...25 prace ziemne...25 rusztowania, drabiny, szalunki...25 schody, poręcze, balustrady...25 usługi stolarskie...25 usługi budowlane...25 wykańczanie wnętrz...25 wypożyczalnia sprzętu budowlanego...25 DOM I OGRÓD AGD...25 antyki, dzieła sztuki...25 aranżacja i dekoracja wnętrz...26 meble i akcesoria...26 ogrodnictwo, sprzęt...26 tarasy, architektura ogrodowa...26 tekstylia...27 usługi porządkowe...27 wyposażenie wnętrz...27 EDUKACJA I SZKOLNICTWO kursy i szkolenia...27 pomoce dydaktyczne...27 szkoły językowe...27 szkoły tańca...27 FINANSE I UBEZPIECZENIA banki i finanse...27 doradztwo finansowe...27 doradztwo podatkowe...28 fundacje i fundusze...28 kredyty, finansowanie...28 leasing...28 odszkodowania...28 ubezpieczenia...28 usługi rachunkowo-księgowe...28 GASTRONOMIA kluby...29 sprzęt gastronomiczny, serwis...29 usługi dla gastronomii...29 Handel hurtownie...29 kasy fiskalne...29 sklepy internetowe...29 wyposażenie sklepów...29 HOBBY I ROZRYWKA broń i amunicja X.INFO.PL Piotr Kawiak ZG tel A ABAK Joanna Jankowska ZG, ul. Sucharskiego 25/3 tel ABG Sp. z o.o. ZG, ul. Kręta 5 tel , ADELMAR ZG, ul. Jaskółcza 34c tel./fax AGENCJA OCHRONY GAMA ZG, ul. Towarowa 14 tel , fax AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. ZG, ul. Sulechowska 1 tel , fax kręgielnie...29 lokale rozrywkowe...29 organizacja i obsługa imprez...29 paintball, quady...29 KOMPUTERY I INTERNET internet...30 oprogramowanie komputerowe...30 serwis komputerowy...30 sprzęt komputerowy...30 usługi informatyczne...30 KULTURA I SZTUKA usługi dla kultury i sztuki...30 MEDYCYNA I ZDROWIE analizy lekarskie...30 centra medyczne...30 kuracje lecznicze...30 lekarze specjaliści i gabinety...30 medycyna estetyczna...30 medycyna naturalna i niekonwecjonalna...30 sklepy medyczne...30 stomatologia...30 zdrowie i profilaktyka...31 MOTORYZACJA akumulatory...31 auto serwis...31 autoalarmy i zabezpieczenia...31 blacharstwo i lakiernictwo...31 części i akcesoria samochodowe...31 elektronika samochodowa...31 instalacje gazowe...31 klimatyzacje...31 mieszalnie lakierów...31 myjnie...32 parkingi...32 pomoc drogowa...32 smary, oleje, paliwa...32 stacje kontroli pojazdów...32 wulkanizacja...32 NIERUCHOMOŚCI biura nieruchomości...32 deweloperzy zarządzanie nieruchomościami...32 POLIGRAFIA, REKLAMA agencje reklamowe...32 drukarnie i zakłady graficzne...33 introligatorstwo...33 PRZEMYSŁ I PRODUKCJA energetyka...33 opakowania...33 przemysł drzewny i papierniczy...33 przemysł spożywczy...33 RZECZOZNAWSTWO rzeczoznawca ds. ppoż...33 rzeczoznawca budowlany...33 rzeczoznawcy samochodowi...33 SPORT I TURYSTYKA agroturystyka...33 kluby i imprezy sportowe...33 siłownie i fitness cluby...33 sporty ekstremalne...33 sprzęt sportowy...33 TECHNIKA systemy i urządzenia audiowizualne...33 TRANSPORT I SPEDYCJA logistyka...33 transport-usługi...33 wózki widłowe...34 wypożyczalnie samochodów i lawet...34 URODA I RELAKS dietetyka i odchydzanie...34 kosmetyczne salony, gabinety...34 masaże...34 Usługi AGD serwis...34 kominiarze...34 sprzątanie i czyszczenie...34 usługi detektywistyczne i ochroniarskie...34 usługi ppoż...34 usługi ślusarskie...34 usługi wyskościowe...34 tapicerstwo...34 wideofilmowanie...34 ŻYWNOŚĆ dietetyczna i zdrowa żywność numer tel numer tel. AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. Lubuski Fundusz Pożyczkowy ZG, ul. Chopina 14 tel , fax AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. Regionalny Punkt Konsultacyjny ZG, ul. Sulechowska 1, pok. 402 tel , AGLOMARMURY GRANITY MARMURY Kmb Granit ZG, ul. Rzepakowa 2 tel , AGROTURYSTYKA PENSJONAT Świdnica tel ALIEN ARENA ZG, ul. Sowińskiego 38a tel APEXIM BIS ZG, ul. Lwowska 25 tel A. R. AUTO ZG, ul. Wyspiańskiego tel , , ARCHITEKTURA DREWNIANA tel

18 Alfabetyczny spis branż ARCHPEAK Biuro Usług Projektowo-Wykonawczych ZG, ul. Energetyków 7/10 tel ARMEN ZG, ul. Wiejska 2 tel , tel./fax , ARTBUD ZG, ul. Jaskółcza 40 tel , Auto Serwis Torzecki ZG, ul. Naftowa 6 tel , AUTOEXPERT ZG, ul. Objazdowa tel AUTO-STYL Robert Sapieszko Nowa Sól, ul. Szeroka 7 tel./fax , AVANTE OKNA ZG, ul. Jaskółcza 34c tel./fax Świebodzin ul. Piłsudzkiego 29 tel AVENUE Agencja Reklamowa ZG, ul. Wrocławska 42b tel /89, fax B BARTEX Nowa Sól, ul. Kościuszki 24 tel BATCAR Akumulatory ZG, ul. Trasa Północna 23 tel , tel./fax BATCAR SERWIS ZG, ul. Przyleśna 3 tel BEAM ELEKTROLUX Systemy Centralnego Odkurzania ZG, al. Wojska Polskiego 9 tel BIURO RACHUNKOWE W&Z ZG, ul. Boh. Westerplatte 16/13 tel , BIURO USŁUG PROJEKTOWYCH PROPOŻ ZG, ul. Ceglana 9 Ip tel./fax , BOHAR Palety Świdnica, ul. Obwodowa 17 (przy stacji paliw) tel BOW-MAX ZG, ul. Objazdowa 40 tel BUDERUS ZG, al. Wojska Polskiego 9 tel BUDROOF ZG, ul. Zjednoczenia 104a tel./fax BUDVAR CENTRUM S.A. ZG, ul. Wyszyńskiego 14a tel./fax , C CENTRUKM OKIEN ZG, ul. Elektronowa 2 tel , CENTRUM PROMOCJI ZDROWIA ZG, ul. Okulickiego 35 tel CENTRUM TECHNIKI BIUROWEJ ZG, ul. Zamkowa 5e tel , fax CENTRUM UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH o / ZG ZG, ul. Dworcowa 26 tel./fax , COMPEC ZG, ul. Chrobrego 32 tel , COMP-LEX Biuro Usług Finansowo-Podatkowych ZG, ul. Kupiecka 72/2 tel , fax CREDIT ZONE Babimost, ul. Polna 1c tel , Wolsztyn, ul. Kościelna 13 tel ZG, ul. Boh. Westerplatte 18 tel CZTERY PORY ROKU Sklep Zielarsko-Medyczny ZG, ul. Wyszyńskiego 40a/15 tel , D DACHY MICIAK ZG, ul. Dekoracyjna 16 tel , tel./fax DARBUD Czerwieńsk, ul. Zielonogórska 47/3 tel DECOR Kuźnia Kolorów ZG, ul. Kręta 4 tel DENTYSTA RODZINNY Beata Hajduk ZG, ul. Wojska Polskiego 40a tel DEX Parapety Zabór, ul. Chłapowskiego 32 tel , fax , domax Agencja Nieruchomości ZG, ul. Drzewna 25/4 tel DOM-ART ZG, ul. Zjednoczenia 92 tel , DOM I OGRÓD ZG, ul. Wrocławska 80 tel DOMET ZG, ul. Kożuchowska 20a tel ul. K. Wielkiego 1(DOM HANDLOWY) tel DRO-POL Zabór, Droszków ul. Sosnowa 1 tel , DRZWI W 7 DNI ZG, al. Zjednoczenia 104 tel , fax DUAL Meble ZG, ul. Bema 29 tel./fax DUAL SYSTEM ZG, ul. Gen. J. Bema 29 tel DUET Maria Gałkowska ZG, ul. Reja 9 tel , , fax DYMOWSCY Nowa Sól, ul. Głogowska 79 tel , E EKO AUTO GAS SERWIS ZG, ul. Poznańska 32 tel , ELBLASK ZG, ul. Kożuchowska 20a tel , fax , ELJOT Electronic ZG, ul. Batorego 126a tel./fax , ERPLAST ZG, ul. Dekoracyjna 8 tel , fax EURO-GUM ZG, ul. Zdrojowa 1 tel , EUROPEJSKIE CENTRUM UBEZPIECZEŃ Nowa Sól, ul. Moniuszki 10/1 tel./fax , F FABICHOLZ ZG, ul. Kożuchowska 30 tel , fax Finanse-Księgowość-Podatki LEX ZG, ul. Podgórna 2 tel , Sulechów, ul. 31 Stycznia 37/12, FUŁAWKA Autoserwis ZG, ul. Kożuchowska 32 tel , FW ADAM ZG, ul. Energetyków 2 tel Krosno Odrzańskie, Marcinowice 46 tel G GAJA - Elektro ZG, ul. Sulechowska 4a tel./fax GALERIA PROJEKTU I FORMY ZG, ul. Gen. Sikorskiego 48 tel./fax GAMA MEBLE Sulechów, Kalsk 37 tel , GARDENIA Świdnica, ul. Obwodowa 21 tel , GIM-PAK ZG, ul. Osadnicza 47 tel./fax , GRANIT WACHOL ZG, ul. Foluszowa 108 b tel , GROHE ZG, al. Wojska Polskiego 9 tel H 68 + numer tel numer tel. HERTZ SYSTEMS ZG, al. Zjednoczenia 118a tel , fax I INSTAL ART ZG, ul. Zacisze 20 tel./fax , INSTAL-POL Nowa Sól, ul. Wojska Polskiego 27a tel INST-TECH ZG tel ITSC ZG, ul. Dekoracyjna 3/9 tel./fax J JADIK Nowa Sól, ul. Ekonomiczna 3 tel JBM KOLOR ZG, ul. Szczekocińska 27 tel JĘDREK Hurtownia Opakowań i Naczyń Jednorazowych ZG, ul. Dąbrowskiego 92 tel , fax JS Bajus Jarosław ZG, ul. Naftowa 2b tel JUNIOR Henryk Stelmach ZG, ul.spawaczy 11/9 tel K KAMIEŃ I STYL ZG, ul. Sikorskiego 60 tel , KANCELARIA FINANSOWA DZIENISZEWSKI ZG, ul. Lwowska 10 tel./fax KATARZYNA MAYER-BZOWY ZG, ul. Zacisze 16a p.201 tel KB Materiały Budowlane ZG, ul. Zimna 3 tel KONCEPT ZG, ul. Wiejska 3 tel , KRAWCÓW ZG, ul. Zacisze 20 tel , KRYDACH Józef Ciszewski ZG, ul. Kukułcza 3/5 tel L LAPIS Rusztowania ZG, ul. Reja 9 tel , tel./fax LEŚNY ZAKĄTEK ZG, ul. Żeromskiego 17 pok. 23 tel LEX Doradca Podatkowy Marzena Czwałga ZG, ul. Podgórna 2 tel , Sulechów, ul. 31 Stycznia 37/12 LIGATURA ZG, ul. Sulechowska 4a tel LINGUA VIVA Języki Świata ZG, ul. Boh. Westerplatte 11 tel , tel./fax M MAGMA KD ZG, ul. Kożuchowska 10 tel , MARCZENIA DEWELOPER Świdnica, ul. Mieszka I 16 tel MAR DACH Trzebule 25, Krosno Odrzańskie tel MEDICA Laboratoria Medyczne ZG, ul. Kupiecka 22 tel METACOM ZG, ul. Dworcowa 16 tel MK BAKO Systemy Kominowe ZG, ul. Lotników 16 tel MULTIAGENCJA UBEZPIECZENIOWA Diamond Finance o/zielona Góra Grzegorz Olejarz ZG, ul. Długa 4a tel N NAJTAŃSZE OTOCZAKI Racula, ul. Głogowska 1 tel , NEON Zakład Reklam Świetlnych Zabór, ul. Chłapowskiego 32 tel , fax O OKNA HAJZLER ZG, ul. Moniuszki 5/10 tel , OMNILAC ZG, ul. Gen. J.Dąbrowskiego 76d tel OPONY SERWIS Marek Niedźwiedzk Zawada, ul. Łąkowa 6 tel , P PANZET BIS Małgorzata Olejarz ZG, ul. Długa 4a tel , , tel./fax PARTNER Hurtownia Papiernicza Nowa Sól, ul. J.Piłsudskiego 75 tel , PARTNER Tech. grzewcza ZG, ul. Wiejska 6a tel , fax PAS Ośrodek Szkolenia ZG, ul. Jędrzychowska 46 tel PB KLIMA ZG, ul. Wiejska 8 tel./fax P.H.U. BZOWY ZG, ul. Chabrowa 6 tel , PRACOWNIA INŻYNIERNII SANITARNEJ ZG, al. Wojska Polskiego 9 tel , fax PLUSDACH Szczęśniak Łukasz ZG, al. Zjednoczenia 104 tel (wjazd od ul. Elektronowej) POL-E-S ZG, ul. Jedności 59 tel , POMOC DROGOWA Edward Haberkiewicz Racula, ul. Głogowska 1 tel , POPROWADZEBUDOWE.PL tel POŚREDNICTWO UBEZPIECZENIOWE Krzysztof Wojtalewicz ZG, ul. Królewny Śnieżki 32 kom PROTON ZG, ul. Sulechowska 4a tel./fax PROTON LIGHT Hurtownia Elektrotechniczna s.j. Babimost, pl. Powstańców Wlkp. 11 tel PRYWATNY GABINET STOMATOLOGICZNY Małgorzata Szymkun ZG, ul. Reja 2/2 tel , R RAF POL Rusztowania ZG, ul. Jagodowa 10 tel , RAJBUD Development ZG, ul. Sikorskiego 27 tel , fax RAW-WEST ZG, ul. Sienkiewicza magazyn 25 tel REALDER NIERUCHOMOŚCi ZG, pl. Matejki 7/6 tel , tel , REALDER Andrzej Filipkowski ZG, pl. Matejki 7/6 tel./fax , REGE tel , REM-PRAL ZG, ul. Wyszyńskiego 34c tel , , 18

19 Katalog firm , ROLEX ZG, ul. Działkowa 45 tel./fax ROMEK TRANSPORT ZG, ul. Połaniecka 10 tel , ROMITEC ZG, ul. Dąbrowskiego 56 tel ROYROZ ZG, ul. Fabryczna 14/7 tel , 82, 87 fax RYMIKO Zakład Pielęgnacji Drzew i Zieleni ZG, ul. Strumykowa 20a/2 tel S SALON AGI ZG, ul. M.C. Skłodowskiej 1A tel SALVA ZG, ul. Francuska 52 tel , fax SAS Spółka z o.o. Sp.k ZG, ul. Chmielna 15 tel , fax SAUNA GREGOR ZG, ul. Chmielna 16a tel SEMAR ZG, ul. Kręta 5 tel SIM-PRO Sławomir Proksza ZG, al. Zjednoczenia 102 tel , fax SMB Materiały Wykończeniowe ZG, ul. Sulechowska 4a tel , tel./fax STOWARZYSZENIE RZECZOZNAWCÓW TECHNIKI SAMOCHODOWEJ i RUCHU DROGOWEGO ZG, ul. Ceglana 9/1 tel , tel./fax STREP DANCE ZG, os. Pomorskie 7i tel STRZELEC ZG, pl. Pocztowy 6/1 tel , , STUDIO TAŃCA SALSA CON TIMBA CLUB ZG, ul. Lisowskiego tel Szkoła Tańca Krzysztofa Kocińskiego Studio Dance Club Zielona Góra tel./fax , T TAXUS Ochla, ul. Zielonogórska 1 tel , TELKOMTECH Przemysław Redmer ZG, ul. Zamkowa 39 tel TILDA Meble ZG, ul. Pawia 6 tel./fax , TIRMEX Anna Rappke ZG, ul. Naftowa 1 tel , TOP SERWIS Nowa Sól, Sienkiewicza 3 tel TRUCK SERVICE Samochody Ciężarowe Nietków, ul. Ogrodowa 20 tel , TRUCK SERVICE Transport Międzynarodowy Nietków, ul. Ogrodowa 20 tel U USŁUGI FINANSOWO-PRAWNE JP-S 68 + numer tel numer tel. ZG, ul. Gen. Sikorskiego 36 tel , USŁUGI GEODEZYJNO-KARTOGRAFICZNE Mirosław Machunik ZG, al. Wojska Polskiego 33/114 tel , USŁUGI TRANSPORTOWE Andrzej Cyganek ZG, ul. Francuska 22/2 tel USŁUGI WYSOKOŚCIOWE Czerwieńsk, ul. Spokojna 14 tel V VERUS ZOZ ZG, ul. Wyszyńskiego 99 tel W WEBER DEITERMANN ZG, ul. Działkowa 19 tel , WEST Żary, Drożków 58 tel , WIMAT Zakład Wielobranżowy Modrzyca, ul. Bukowa 2 tel./fax WITEX SP z o.o. ZG, ul. Kożuchowska 8d tel , tel./fax WYPOŻYCZALNIA SPRZĘTU BUDOWLANEGO ZG, ul. Krzywoustego 24 tel Z ZAKŁAD TAPICERSKI Ryszard Firek ZG, ul. Wodna 10 tel ZACHÓD Nieruchomośc I Adam Zawada ZG, ul. Kupiecka 40/6 tel , ZG, ul. Kupiecka 41/2 tel , ZAKŁAD DOSKONALENIA ZAWODOWEGO ZG, ul. Stary Rynek 17 tel , fax ZAKŁAD USŁUG BRUKARSKICH Tadeusz Wieczorek Racula, Barcikowice 1b tel , ZAKŁAD UTRZYMANIA I URZĄDZANIA TERENÓW ZIELENI Lech Rabiza ZG, ul. Św. Kingi 9 tel , fax ZIELONA JADŁODAJNIA ZG, Kupiecka 5 tel ZIELONY LAS Łężyca, ul. Poziomkowa 20 tel ZIOŁOLECZNICTWO Stanisław Pałys ZG, ul. Budziszyńska 16 tel , ZŁOTY RÓG Salon Myśliwski ZG, ul. Towarowa 14b tel , fax ZŁOTY SMAK Skup i Przetwórstwo Dziczyzny ZG, ul. Towarowa 14b tel , fax ZRÓB TO SAM Telec Zbigniew ZG, ul. Działkowa 19 tel , , Lubsko, ul. E. Plater 22 tel BHP SELA ZG,ul. św. Kingi 5a, tel , , , biuro@selazoo.pl, Firma Sela: kompleksowo obsługuje firmy w zakresie BHP, sporządza pełną dokumentację powypadkową, wykonuje ocenę ryzyka zawodowego, prowadzi wstępne i okresowe szkolenia BHP dla wszystkich grup zawodowych, prowadzi szkolenia z zakresu Pierwszej Pomocy Przedmedycznej. TOP SERWIS Nowa Sól, Sienkiewicza 3, tel topserwis1@op.pl, ww.top-serwis.pev.pl Kompleksowa obsługa firm w zakresie bhp i ppoż. Opracowujemy dokumentację, pomagamy i doradzamy. Sprzedaż gaśnic, znaków bhp i ppoż. oraz instrukcji bhp. Dobór i sprzedaż sprzętu do prac na wysokości. Sporządzanie sprawozdań z ochrony środowiska. BIURO art. papiernicze i biurowe ELBLASK ZG, ul. Kożuchowska 20a tel , fax , reklama@elblask.pl, Elblask - Agencja Reklamowo-Techniczna. Szyldy, reklama wizualna, stojaki reklamowe, banery. Sprzedaż PLEXI, poliwęglanów komorowych, płyt PVC. Wyroby techniczne i reklamowe na zamówienie. GIM-PAK ZG, ul. Osadnicza 47, tel./fax , , gimpak@wp.pl, Oferta: naczynia jednorazowe, tacki styropianowe i papierowe, pojemniki cukiernicze i garmażeryjne, opakowania foliowe (torebki, reklamówki) i papierowe, nadruki indywidualne, art. chemiczne i higieniczne. JĘDREK Hurtownia Opakowań i Naczyń Jednorazowych ZG, ul. Dąbrowskiego 92 tel , fax , jedrek@odrapak.com.pl Polecamy: atestowane opakowania i naczynia jednorazowe, serwetki, zmywaki, świece, podgrzewacze, ręczniki papierowe, profesjonalne środki czystości, reklamówki, woreczki HDPE, papiery pakowe, folie, worki i kosze do śmieci, etykiety do metkownic, rolki do kas fiskalnych, AGD. Zapraszamy do sklepu internetowego Jedrek24.pl. RAW-WEST ZG, ul. Sienkiewicza magazyn 25 tel , kontakt@korkowetablice.pl, Producent antyram z plexi, rozmiary standardowe oraz pod wymiar. Profesjonalana sprzedaż tablic korkowych (w ramie drewnianej, aluminiowej). Tablic magnetycznych suchościeralnych (w ramie drewnianej, alumniowej), tablic szkolnych. PANZET BIS Małgorzata Olejarz ZG, ul. Długa 4a, tel , , tel./fax panzet.bis@o2.pl, Artykuły biurowe i szkolne, papier ksero (biały i kolor), art. piśmiennicze, tusze i tonery do drukarek atramentowych, laserowych oraz kserokopiarek (oryginały i zamienniki), akcesoria komputerowe, rolki do kas i terminali, druki, koperty i akcesoria do wysyłek, wszystko do archiwizacji dokumentów. Czynne pn. pt , sob Dowóz gratis! PARTNER - Hurtownia Paiernicza Nowa Sól, ul. J.Piłsudskiego 75 tel , Artykuły biurowe i szkolne, chemia, tonery, tusze szeroki wybór, druki akcydensowe, usługi ksero, bindowanie, laminacja. urządzenia biurowe COMPEC ZG, ul. Chrobrego 32 (wejście od ulicy bankowej) tel , , GG: , ZG, ul. Krajlevska 7E tel , GG: ZG, ul. Technologów (róg z ul. Batorego) tel , GG , W ofercie: napełnianie i regeneracja tuszy i tonerów; drukarki, tusze (oryginalne i zamienniki), tonery (do drukarek laserowych, kserokopiarek), proszki do regeneracji, napełniacze; Ksero, drukowanie, bindowanie, laminowanie; Taśmy do drukarek igłowych, papier do drukarek, papier photo, folie i środki czyszczące, pieczatki; nagrywanie VHS na DVD. 19

20 Katalog firm PANZET BIS Małgorzata Olejarz ZG, ul. Długa 4a, tel , , tel./fax Urządzenia do oprawy dokumentów (bindowanie, termobindowanie), niszczarki, gilotyny, materiały eksploatacyjne do oprawy dokumentów (listwy, grzbiety, okładki), laminatory, tablice korkowe i suchościeralno-magnetyczne. Duży wybór artykułów biurowych i szkolnych. Czynne pn. pt , sob SAS Spółka z o.o. Sp.k. ZG, ul. Chmielna 15, tel fax , sas@sas24.pl, Kopiarki, projektory, ekrany, wizualizery, tablice multimedialne, niszczarki, bindownice, laminatory, faksy. Dział handlowy tel Materiały eksploatacyjne do urządzeń biurowych. Autoryzowany dealer i serwis Sharp. Serwis kopiarek z 20 letnim doświadczeniem tel TILDA Meble ZG, ul. Pawia 6, tel./fax , biuro@tilda.pl Oferujemy: meble szkolne i przedszkolne, meble pracownicze, meble gabinetowe, krzesła biurowe,meble socjalne, meble hotelowe, meble kawiarniane. 20 wyposażenie biura DUAL MEBLE ZG, ul. Bema 29, tel./fax Biuro, hotel, dom. JS Bajus Jarosław ZG, Naftowa 2b, tel biuro@salonmebli.com, W ofercie min.: meble biurowe, salonowe, meble barowe, hokery, kuchnie, akcesoria kuchenne, akcesoria RTV, fotele, krzesła, stoły, zestawy. JADIK Nowa Sól ul. Ekonomiczna 3 tel jadik@jadik.pl Produkcja nowoczesnych i eleganckich mebli wypoczynkowych: krzeseł i foteli tapicerowanych oraz stołów. Ponadto także hokery, pufy, sofy, ławy i stoliki okolicznościowe. Meble wykończone są ręcznie, z dbałością o każdy detal. Sklep firmowy Galeria Domar Wrocław ul. Braniborska 14 tel salon.wrocław@jadik.pl KONCEPT ZG, ul. Wiejska 3, tel , biuro@koncept-szafy.pl, Szafy wnękowe, z drzwiami przesuwnymi, garderoby. Meble: biurowe, kuchenne, łazienkowe, pokojowe. Zapraszamy do naszego punktu w Żarach, ul. Buczka 22, tel TILDA Meble ZG, ul. Pawia 6, tel./fax , biuro@tilda.pl Oferujemy: meble szkolne i przedszkolne, meble pracownicze, meble gabinetowe, krzesła biurowe,meble socjalne, meble hotelowe, meble kawiarniane. BIZNES doradztwo i konsulting Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Regionalny Punkt Konsultacyjny ZG, ul. Sulechowska 1 pok. 402 ul. Chopina 14 pok. 4 tel , Punkt Konsultacyjny ARR S.A. w Zielonej Górze działa w ramach Krajowego Systemu Usług dla MŚP. Świadczone usługi są bezpłatne. Odbiorcami usług PK są przedsiębiorcy i osoby zamierzające rozpocząć działalność gospodarczą. Punkt czynny: pon.-pt USŁUGI FINANSOWO-PRAWNE JP-S ZG, ul. Gen. Sikorskiego 36, tel , technologyfinance@gmail.com Kredyty dla osób fizycznych i firm. Kredyty poza bankowe pod zastaw nieruchomości własnej lub użyczonej. Pomoc w spłacie zaległości bankowych, komorniczych. Fundusze inwestycyjne. Czyszczenie BIK-u. Anty windykacja, oddłużanie i zarządzanie długiem. Leasing dla firm i osób fizycznych. integracja i motywacja 3X.INFO.PL Piotr Kawiak ZG, tel piotr@3x.info.pl, Naszą specjalnością są: imprezy integracyjne i szkoleniowe, pikniki i festyny, imprezy okolicznościowe, wieczory panieńskie i kawalerskie. MAGMA KD ZG, ul. Kożuchowska 10, tel , magmazg@wp.pl, Kręgielnia Magma organizuje wszelkiego rodzaju imprezy okolicznościowe. Zapewniamy naszym gościom doskonałe przyjęcie, wyjątkowy wystrój wnętrz, smaczne i urozmaicone menu, doskonałą oprawę muzyczną oraz miłą atmosferę. BUDOWNICTWO alarmy, ochrona, zabezpieczenia APEXIM BIS ZG, ul. Lwowska 25, tel , , agencja-ochrony@apexim-bis.com.pl Ochrona osób i mienia, konwojowanie, systemy zabezpieczeń, monitoring, usługi czystościowo-porządkowe, kompleksowe sieci teletechniczne. ELJOT Electronic Lech Jędrzejczak ZG, ul. Batorego 126a tel./fax , eljotelectronic@poczta.onet.pl, Projektowanie i instalowanie urządzeń ochrony obiektów przed włamaniem i pożarem oraz zintegrowanych systemów oświetlenia z ekonomicznym sterowaniem. Systemy obserwacyjne telewizji zamkniętej CCTV (wizyjny monitoring miast, szkół, firm).systemy sygnalizacji pożaru, liczniki klientów, rejestratory pomiaru R-200. GPS HERTZ ZG, al. Zjednoczenia 118 a tel , fax hertz@hertzsystems.com, GPS Hertz Flota - satelitarny system monitorowania pojazdów. GPS Hertz Ochrona - monitorowanie ochronne. Ukryty monitoring obiektów. Monitoring zespołów ratownictwa. REGE tel , fensterrege@interia.pl Projektowanie i montaż systemów alarmowych, p/poż, monitoringu, kontroli dostępu. Usługi dla firm, przedsiębiorstw, indywidualne. TELKOMTECH Przemysław Redmer ZG, ul. Zamkowa 39 tel , info@telkomtech.pl, Projektowanie i montaż systemów alarmowych w domach i mieszkaniach, projektowanie i montaż systemów alarmowych w firmach i przedsiębiorstwach, serwis systemów alarmowych mieszkalnych i przemysłowych, systemy kontroli dostępu, centrale telefoniczne, systemy ppoż. armatura sanitarna PARTNER Technika grzewcza ZG, ul. Wiejska 6a, tel , fax salon@viessmann.zgora.pl, Kotły c.o., podgrzewacze wody, grzejniki płytowe, łazienkowe, aluminiowe, elektryczne, pompy ciepła, filtry do wody, manometry, termometry, promienniki, gazowe, nagrzewnice wodne i gazowe, kotły na paliwa stałe. GROHE ZG, al. Wojska Polskiego 9, tel psntg@poczta.fm GROHE armatura najwyższej jakości. Sprzedaż detaliczna i hurtowa, montaż, dobór, dostawa. biura projektowe, architekci BIURO USŁUG PROJEKTOWYCH PROPOŻ mgr inż. Bogusław Pabierowski ZG, ul. Ceglana 9 Ip tel./fax , pro2005@wp.pl, Uzgodnienia dokumentacji w zakresie ppoż., projektowanie, nadzór budowlany, ekspertyzy, opinie, instrukcje itp. z zakresu ochrony ppoż., doradztwo w zakresie budowlanym i przeciwpożarowym. PRACOWNIA INŻYNIERNII SANITARNEJ ZG, al. Wojska Polskiego 9, tel , psntg@poczta.fm Projektujemy i wykonujemy instalacje ogrzewania, pompy ciepła, kotłownie, instalacje sanitarne, odkurzacze centralne. Certyfikacja ISO 9001:2000. bramy, napędy, ogrodzenia, kraty ARMEN ZG, Wiejska 2, tel tel./fax , , Segmenty ogrodzeniowe metalowe: bramy samonośne, przesuwne, rozwierane; panele, przęsła (rownież ozdobne); furtki, słupki, kraty, balustrady i okapy nadwejściowe z poliwęglanu. Bow-Max ZG, ul. Objazdowa 40, tel Salon Firmowy CASTORAMA (pasaż) tel./fax , biuro@bow-max.pl, W ofercie: okna PCV, ALU, drewno, rolety zewnętrzne, bramy rolowane i segmentowe, markizy balkonowe i tarasowe, roletki materiałowe, moskitiery, żaluzje; CENTRUKM OKIEN ZG, ul. Elektronowa 2 tel , , kwasniakdaniel@gmail.com Produkty tylko najwyższej jakości. Okna PVC renomowanej firmy Vetrex Okna Premium, Rolet, Drzwi drewniane DOORSY, drzwi stalowe KMT, bramy garażowe Hormann, roletki, parapety i wiele więcej. Własne ekipy monterskie. Zamykanie budów w 1 dzień! Zaproś nas na bezpłatny pomiar. Chętnie pomożemy i doradzimy. DRZWI W 7 DNI ZG, ul. Dekoracyjna 16, tel fax , drzwi@drzwi-w7dni.pl, Sprzedaż i montaż drzwi, okien i bram garażowych. Drzwi: zewnętrzne drewniane i metalowe, drzwi wewnętrzne, szklane. Okna drewniane i PCV. Bramy garażowe segmentowe. Parapety, klamki. Przedstawiciel polskich producentów. DUAL SYSTEM ZG, ul. Gen. J. Bema 29, tel dual@dualsystem.com.pl, Przekładnie ślimakowe BOX, silniki elektryczne, wariatory, szlabany i akcesoria, napędy do bram skrzydłowych i przesuwnych oraz akcesoria, przekładnie współosiowe ROBUS. ERPLAST ZG, ul. Dekoracyjna 8, tel fax , sprzedaz@erplastparapety.pl Największy wybór: parapetów wewnętrznych i zewnętrznych, drzwi zewnętrznych, okien dachowych, okien PVC, bram garażowych; W ofercie również podbitka dachowa oraz akcesoria montażowe.