FORUM EKONOMICZNE 2006 ECONOMIC FORUM 2006 POZNAŃ LASKI Streszczenia materiałów konferencyjnych. Summaries of conference s materials

Transkrypt

1 FORUM EKONOMICZNE 2006 POZNAŃ LASKI Streszczenia materiałów konferencyjnych Summaries of conference s materials Akademia Rolnicza w Poznaniu Agricultural University of Poznań Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa Department of Economic and Wood Industry Management

2 2 FORUM EKONOMICZNE 2006 Rada Programowa Przewodniczący: Dr hab. inż. Wojciech Lis, prof. nadzw. Członkowie: Doc. Ing. Felicita Chromjaková, PhD. Fraunhofer IPA Žilina, Slovakia Assoc. Prof. Josef Drábek - Technical University in Zvolen, Faculty of Wood Sciences and Technology, Department of Business Economics, Slovakia Prof. Dr. Sc. Dr.h.c. Mladen Figurič Zavod za organizaciju proizvodnje u drvnoj industriji Šumarski fakultet Uniwersity of Zagreb Mgr inż. Iwo Gałecki Leśny Zakład Doświadczalny Siemianice Prof. Ing. Igor Liberko, CSc. Katedra ekonomiky a riadenia priemyslu, Strojnicka fakulta, Technická universita v Košiciach Prof. Alexander Linczényi, MSc., CSc. Department of Quality Engineering, Faculty of Materials Science and Technology of Slovak University of Technology, Trnava, Slovak Republic Prof. dr hab. Zenon Muszyński Wydział Leśny, Akademia Rolnicza w Krakowie Ing. Rastislav Rajnoha, PhD. Katedra podnikového hospodárstva Drevárska fakulta Technická univerzita vo Zvolene Doc. Ing. Jaroslav Rašner, CSc. Katedra podnikového hospodárstva Drevárska fakulta Technická univerzita vo Zvolene Doc. dr hab. Ewa Ratajczak - Sekcja Drzewna Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa w Warszawie Mikuláš Šupín, prof.h.c. prof.ph.d. - Technical University of Zvolen, Faculty of Wood Sciences and Technology, Department of Marketing, Trade and World Forestry Dr hab. Wacław Szymanowski, prof. nadzw. Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Drzewnym, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Doc. Ing. Anna Zaušková, PhD. - Technical University of Zvolen, Faculty of Wood Sciences and Technology, Department of Marketing, Trade and World Forestry Prof. dr hab. Leszek Żukowski - Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Drzewnym, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Forum Ekonomiczne 2006 Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu Wojska Polskiego 38/42 PL Poznań tel./fax Poznań 2006 Opracowanie redakcyjne, graficzne i skład komputerowy: Dr inż. Jan Chudobiecki jchudobi@au.poznan.pl Tłumaczenia: dr inż Wojciech Meixner

3 FORUM EKONOMICZNE ECONOMIC FORUM 2006 XI International scientific conference WOODWORKING INDUSTRY IN XXI CENTURY OPPORTUNITY AND THREATS FORUM EKONOMICZNE 2006 XI Międzynarodowa konferencja naukowa PRZEMYSŁ DRZEWNY W XXI WIEKU SZANSE I ZAGROŻENIA

4 4 FORUM EKONOMICZNE 2006

5 FORUM EKONOMICZNE STRESZCZENIA JUSTYNA BIERNACKA... 9 Metoda oceny kondycji ekonomicznej drzewnych spółek giełdowych w relacji do ich notowań na rynku... 9 JUSTYNA BIERNACKA... 9 Przegląd metod wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw branży drzewnej działających na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie... 9 JOSEF DRÁBEK... 9 Efekty projektowania inwestycyjnego... 9 EVA DRLIČKOVÁ... 9 Problemy etyczne w kierowaniu przedsiębiorstwem... 9 ROMAN DUDÍK... 9 Klastry przesłanie dla przedsiębiorstw drzewnych... 9 MLADEN FIGURIĆ Oczekiwany rozwój przemysłowej obróbki drewna i produkcji mebli PAVOL GEJDOŠ Wykorzystanie indywidualnych diagramów wartości dla poprawy jakości IVETA HAJDÚCHOVÁ Finansowanie zasobów w odniesieniu do nieprodukcyjnych funkcji lasu GINTER J.HRUZIK, VIKTOR GOTYCH, MAREK WIERUSZEWSKI Główne czynniki doboru surowca do wyrobów architektury ogrodowej PETRA IŠTOKOVIČOVÁ, MILOŠ HITKA, MÁRIA KOTLÍNOVÁ Poprawa efektywności strumienia materiałów w procesie obróbki produktów sklejkowych w spółce Bucina Zvolen S.A LUDMILA HROMKOVÁ, ZUZANA TUČKOVÁ Proces zarządzania przedsiębiorstwem w przedsiębiorstwie meblarskim FRANTIŠEK KALOUSEK Znaczenie lasu dla przemysłu tartacznego w Republice Czeskiej VLADISLAV KAPUTA Atrybuty środowiskowe produktów drzewnych i korzyści konkurencyjne JOZEF KOVÁČ, EDITA SZOMBATHYOVÁ Wzrost grupowych systemów produktywności VÁCLAV KUPČÁK Przemysł tartaczny w Republice Czeskiej sytuacja obecna i perspektywy ALENA KUSÁ, RENÁTA MIKLENČIČOVÁ, JAN DVOŘÁČEK Metodyka oceny poziomu CRM w warunkach firmy meblarskiej IGOR LIBERKO, JAROSLAVA JANEKOVÁ, JAROSLAVA VIDOVÁ Integracja ryzyka w podejmowaniu decyzji inwestycyjnej IGOR LIBERKO, MIRIAM MAGUĽAKOVÁ, MICHAELA SIRKOVÁ Funkcja czasu w decyzjach strategicznych w businessie ALEXANDER LINCZÉNYI Zarządzanie procesami i zarządzanie jakością WOJCIECH LIS Użyteczność kosztowej analizy efektywności WOJCIECH LIS, KATARZYNA MYDLARZ Szanse i utrudnienia w rozwoju drewnianego budownictwa szkieletowego w Polsce WOJCIECH LIS, MAREK TABERT, JAN CHUDOBIECKI, WOJCIECH MEIXNER Model zarządzania kryzysowego WOJCIECH LIS, MAREK TABERT, WŁODZIMIERZ POPYK Nowe kierunki w podziale kryzysów MIROSLAV MALÁK, JANA NAŠČÁKOVÁ Kierunki wprowadzania e-businessu w systemie przedsiębiorstw współpracujących PETER MALEGA, JACEK ENGEL Osiąganie wyższej efektywności poprzez efektywność operacyjną HANA MAŤOVÁ, ANNA DOVČÍKOVÁ Reputacja korporacji JOZEF MIHOK, JAROSLAVA VIDOVÁ, JAROSLAVA JANEKOVÁ Zastosowanie reengineeringu do rozwiązania kryzysu w przedsiębiorstwie MIROSLAVA MĹKVA Znaczenie komunikacji w systemie zarządzania jakością... 15

6 6 FORUM EKONOMICZNE 2006 ZENON MUSZYŃSKI, JACEK MUSZYŃSKI Wybrane zagadnienia zarządzania w przedsiębiorstwach przemysłu drzewnego RENATA NOVÁKOVÁ Metodologia monitoringu i oceny specyficznej kategorii kosztów jakości kosztów procesu certyfikacji HANNA PACHELSKA, IZABELLA JENCZYK TOŁŁOCZKO Czy warto budować domy z drewna? HUBERT PALUŠ Ustalanie pochodzenia drewna za pomocą C-o-C (chain of custody) JAN PAROBEK Zmiany w europejskim rynku drzewnym JÁN PAROBEK Przyszłość przemysłu drzewnego IVETA PAULOVÁ Narzędzia przywódcze i techniki w kompleksowym zarządzaniu jakością RASTISLAV RAJNOHA Wybrane wskaźniki działalności przedsiębiorstwa JAROSLAV RAŠNER, JURAJ JANKOVSKÝ, EDMAR KLEIN, PETER KLEIN, PATRIK ALÁČ Wzrost wartości handlowej tarcicy bukowej poprzez zastosowanie technologii 3D EWA RATAJCZAK Zmiany strukturalne na rynku materiałów drzewnych w Polsce EWA RATAJCZAK, JOANNA PIKUL Zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstw przemysłu drzewnego poprzez tworzenie interaktywnych baz danych wspomagających proces zarządzania JARMILA ŠALGOVIČOVÁ Wskaźniki jakości życia JARMILA ŠALGOVIČOVÁ, MATEJ BÍLÝ...19 Znaczenie normy ISO 9001:2000 dla stosunków kupujący-zaopatrzeniowiec PETR SODOMKA, HANA KLČOVÁ Identyfikacja CFE oddająca wpływ czynnika ludzkiego na wprowadzenie Microsoft Dynamics NAV ERP System MIKULÁŠ ŠUPÍN Wpływ certyfikacji lasów i produktów drzewnych na wejście i rozwój rynków międzynarodowych MIECZYSŁAW SZCZAWIŃSKI Analiza wieloczynnikowa konkurencyjności przemysłu drzewnego na rynku Unii Europejskiej WACŁAW SZYMANOWSKI Zasady modelowania i projektowania łańcuchów dostaw SEBASTIAN SZYMAŃSKI Weryfikacja metod wyceny wartości przedsiębiorstwa w odniesieniu do kursu giełdowego na przykładzie Paged S.A.21 MAREK TABERT, WOJCIECH LIS Ekonomiczne i technologiczne aspekty rosnącego udziału syntetycznych materiałów chemicznych w produktach przemysłu drzewnego DAVID TUČEK Zarządzanie procesowe jako wsparcie dla systemu zarządzania jakością MAREK WIERUSZEWSKI, VIKTOR GOTYCH Czynniki kształtujące poziom efektywności produkcji wybranych sortymentów tarcicy iglastej ROMAN ZÁMEČNÍK, VLASTIMIL ZEMAN Controlling w zarządzaniu szkoleniem personelu w wybranych przedsiębiorstwach drzewnych ANNA ZAUŠKOVÁ, ERIKA LOUČANOVÁ, RADOMILA HORŇÁKOVÁ Bariery działań wynalazczych w małych i średnich przedsiębiorstwach Słowacji VLASTIMIL ZEMAN, ROMAN ZÁMEČNÍK Zastosowanie controllingu w zarządzaniu finansowym w przedsiębiorstwie drzewnym... 22

7 FORUM EKONOMICZNE SUMMARIES JUSTYNA BIERNACKA Assessment method of economic condition stock exchange partnerships of the wood industry in relationship their notation on the market JUSTYNA BIERNACKA Review of bankruptcy early-warnings methods for the wood sector companies listed in the Warsaw Stock Market JOSEF DRÁBEK Effects of investment designing EVA DRLIČKOVÁ Managerical problems in business ethics ROMAN DUDÍK Clusters a challenge for woodworking companies MLADEN FIGURIĆ The expected development of industrial wood processing and furniture production PAVOL GEJDOŠ Utilization of diagrams of individual value by quality improvement IVETA HAJDÚCHOVÁ The financing resources in relation to non-production functions of forests GINTER J.HRUZIK, VIKTOR GOTYCH, MAREK WIERUSZEWSKI Main factors of raw material selection for garden architecture products PETRA IŠTOKOVIČOVÁ, MILOŠ HITKA, MÁRIA KOTLÍNOVÁ Improving a stream of material in manufacturing process in plywood product in Bucina Zvolen A. S. Company LUDMILA HROMKOVÁ, ZUZANA TUČKOVÁ The business process management of the producing furniture company FRANTIŠEK KALOUSEK Importance of forestry for timber-processing industry in the Czech Republic VLADISLAV KAPUTA Environmental attributes of wood products and competitive advantage JOZEF KOVÁČ, EDITA SZOMBATHYOVÁ The increasing of assembly systems productivity VÁCLAV KUPČÁK Timber industry in the Czech Republic present situation and prospects ALENA KUSÁ, RENÁTA MIKLENČIČOVÁ, JAN DVOŘÁČEK Methodic of level evaluation CRM in a furniture firm conditions IGOR LIBERKO, JAROSLAVA JANEKOVÁ, JAROSLAVA VIDOVÁ Integration of the risk into investment decision making IGOR LIBERKO, MIRIAM MAGUĽAKOVÁ, MICHAELA SIRKOVÁ Function of time in strategic deciding at business ALEXANDER LINCZÉNYI Management of processes and management of quality WOJCIECH LIS Usability of cost effectiveness analysis LIS WOJCIECH, MYDLARZ KATARZYNA Chances and difficulties in development of wood skeleton building in Poland WOJCIECH LIS, MAREK TABERT, JAN CHUDOBIECKI, WOJCIECH MEIXNER Crises managing model WOJCIECH LIS, MAREK TABERT, WŁODZIMIERZ POPYK New trends in the typology of crises MIROSLAV MALÁK, JANA NAŠČÁKOVÁ Trends in implementation of e-business at the system of co-operative companies PETER MALEGA, JACEK ENGEL Achieving higher effectiveness through operational effectiveness HANA MAŤOVÁ, ANNA DOVČÍKOVÁ Corporate reputation JOZEF MIHOK, JAROSLAVA VIDOVÁ, JAROSLAVA JANEKOVÁ Using of the reengineering in solving of the company s crises MIROSLAVA MĹKVA Signification of communication in quality management system ZENON MUSZYŃSKI, JACEK MUSZYŃSKI Selected problems of managing wood industry enterprises... 29

8 8 FORUM EKONOMICZNE 2006 RENATA NOVÁKOVÁ Methodology of monitoring and evaluation of the specific category of costs relating to quality costs relating to the certification process HANNA PACHELSKA, IZABELLA JENCZYK TOŁŁOCZKO Is it worthwhile to build wooden houses? HUBERT PALUŠ Tracing the origin of wood through chain of custody JAN PAROBEK Changes in European Wood Industry JÁN PAROBEK Future of wood processing industry IVETA PAULOVÁ Leadership tools and techniques in Total Quality Management RASTISLAV RAJNOHA The chosen indicators for measurement of companies performance JAROSLAV RAŠNER, JURAJ JANKOVSKÝ, EDMAR KLEIN, PETER KLEIN, PATRIK ALÁČ Increasing of commercial valuation of beech cut production by the new 3D technology EWA RATAJCZAK Structural changes in the market of wood materials in Poland EWA RATAJCZAK, JOANNA PIKUL Increasing the competitiveness of wood industry companies in Poland through the creation of interactive data bases supporting the management process JARMILA ŠALGOVIČOVÁ Indicators of quality of life JARMILA ŠALGOVIČOVÁ, MATEJ BÍLÝ...33 Importance of ISO 9001:2000 standard for buyer supplier relationships PETR SODOMKA, HANA KLČOVÁ The identification of CFE reflecting the influence of the human factor in the implementation of the Microsoft Dynamics NAV ERP System MIKULÁŠ ŠUPÍN Forest and wood products certification influence on strategies for entering and developing international markets MIECZYSŁAW SZCZAWIŃSKI Multifactor Competition Analysis of Woodworking Industry in the European Union Market WACŁAW SZYMANOWSKI Rules For Modelling And Redesigning Supply Chains SEBASTIAN SZYMAŃSKI Verification of enterprise valuation methods in regard to a stock exchange for example Paged S.A MAREK TABERT, WOJCIECH LIS Economic and technological aspects growing participation synthetic material chemical in products of wood industries 34 DAVID TUČEK Business process management like the support of the quality management system MAREK WIERUSZEWSKI, VIKTOR GOTYCH Factors forming efficiency level for production of selected assortments of coniferous timber ROMAN ZÁMEČNÍK, VLASTIMIL ZEMAN Controlling in the management of staff training in selected wood-processing companies ANNA ZAUŠKOVÁ, ERIKA LOUČANOVÁ, RADOMILA HORŇÁKOVÁ The barriers of Slovak small and medium-sized enterprisers innovation activities VLASTIMIL ZEMAN, ROMAN ZÁMEČNÍK Use of controlling tools for financial management of a wood-processing company... 36

9 FORUM EKONOMICZNE STRESZCZENIA Justyna Biernacka 1 METODA OCENY KONDYCJI EKONOMICZNEJ DRZEWNYCH SPÓŁEK GIEŁDOWYCH W RELACJI DO ICH NOTOWAŃ NA RYNKU Praca stanowi propozycję metody oceny kondycji ekonomicznej spółek giełdowych branży drzewnej z wykorzystaniem wielomianu wiążącego zmienną objaśnianą, a wskaźnikami techniczno ekonomicznymi, będącymi w modelu zmiennymi objaśniającymi. Zmienną objaśnianą jest wskaźnik rentowności kapitałów własnych, będący główną przesłanką decyzji inwestycyjnych. Interesującym byłoby też ustalenie, w jakim stopniu reakcje Giełdy Warszawskiej są skorelowane z kondycją ekonomiczną spółek. Rachunek uwzględnia postulat wyeliminowania wpływu zmiennej koniunktury giełdowej na badane relacje. Justyna Biernacka PRZEGLĄD METOD WCZESNEGO OSTRZEGANIA PRZED UPADŁOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTW BRANŻY DRZEWNEJ DZIAŁAJĄCYCH NA GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE Najdłuższe tradycje w dziedzinie wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw mają Stany Zjednoczone. Ze Stanów Zjednoczonych metody wczesnego ostrzegania przed upadłością zaczęły docierać do Europy w latach 80., natomiast do Polski zaczęły one docierać dopiero stosunkowo niedawno, bowiem w latach 90., co spowodowane było znaczną ilością rejestrowanych upadłości przedsiębiorstw w naszym kraju w tym okresie. Podejmowanie tej tematyki jest ważne głównie z punktu widzenia potencjalnych inwestorów, podejmujących decyzje na rynku kapitałowym. Tematyka wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw powinna budzić zainteresowanie również zarządzających przedsiębiorstwami, dostawców, biegłych rewidentów, banki udzielające kredytów oraz wielu innych. Josef Drábek 2 EFEKTY PROJEKTOWANIA INWESTYCYJNEGO Inwestowanie stanowi ważny czynnik wzrostu efektywności przedsiębiorstwa i jego długoterminowej prosperity. Udany rozwój przedsiębiorstwa wynika, w dużym stopniu, z jakości decyzji inwestycyjnych. Praca odnosi się do oceny czynników wpływających na ten proces i także do odpowiednich do zastosowania metod. Autor wykorzystuje kompleksowe podejście do procesu oceny projektu inwestycyjnego. Eva Drlič ková 3 PROBLEMY ETYCZNE W KIEROWANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM Etyka biznesowa jest dziedziną nauki, której poświęca się w Europie coraz więcej uwagi. Dotyczy to również Słowacji. Etyka pełni wyjątkowo ważną rolę w zarządzaniu, ponieważ to kierownicy powinni być tymi ludźmi, którzy podtrzymują wartości moralne w przedsiębiorstwach. Roman Dudík 4 KLASTRY PRZESŁANIE DLA PRZEDSIĘBIORSTW DRZEWNYCH Możliwości otrzymania wsparcia finansowego z zasobów narodowych a także funduszy strukturalnych z Unii Europejskiej powinny zostać wykorzystane przez przedsiębiorstwa. Wyjątkową sposobnością do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw drzewnych i firm odnoszących się do tego przemysłu w Republice Czeskiej zawiera się w fundacji drzewnych skupisk (klastrów). Wynika on z doświadczenia innych krajów w ustanowieniu skupisk, aczkolwiek przedsiębiorstwa członkowskie mają prawo do wzajemnej konkurencji, mają ten sam czas na rozwiązanie podobnych problemów (wykształcenie personelu, dostęp do tych samych dostawców, współpraca w badaniach i rozwoju zdolności, brakujące fundusze na badania, itp). Dzięki współpracy na tych obszarach mogą rozwiązać liczne trudności osiągając trudne do uzyskania korzyści konkurencyjne. 1 Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Drzewnym, Zakład Organizacji, Ekonomiki i Projektowania Zakładów Przemysłu Drzewnego,Wydział Technologii Drewna, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul. Nowoursynowska 159, Warszawa, justyna_biernacka@sggw.pl 2 Doc. Ing. Josef Drábek, CSc., drabek@vsld.tuzvo.sk, Katedra podnikového hospodárstva, Drevárska fakulta, Technická univerzita vo Zvolene, Masarykova 2117/24, Zvolen 3 doc. Ing. Eva Drličková, PhD., dreva@vsld.tuzvo.sk, Technická univerzita vo Zvolene, Drevárska fakulta, Katedra marketingu, obchodu a svetového lesníctva, Masarykova 24, Zvolen 4 Ing. Roman Dudík, Ph.D., dudik@mendelu.cz, Department of Forestry and Forest Products Economics and Policy, Faculty of Forestry and Wood Technology, Mendel University of Agriculture and Forestry Brno, Zemědělská 3, Brno, Czech Republic

10 10 FORUM EKONOMICZNE 2006 Odnośnie warunków w Republice Czeskiej, można wyspecyfikować potencjał do budowy skupisk składających się z następujących aspektów: poprawa wyników ekonomicznych przedsiębiorstw członkowskich w skupisku, wzrastająca liczba i rozszerzenie wynalazczości, powstawanie nowych firm, wzrost eksportu, przyciąganie interesujących inwestorów, wsparcie w badaniach i podstawie rozwoju, wsparcie rozwoju gminy lub regionu. Istnieją dwa typy projektów, które w Republice Czeskiej odnoszą się do programu SKUPISK. - Poszukiwanie przedsiębiorstw do skupisk, ocena wykonalności skupisk i zysków wsparcie jest przewidziane w formie subsydiów w maksymalnym okresie ośmiu miesięcy od rejestracji uzyskanego wsparcia. Subsydium wynosi od 0,2 do 1 miliona CZK (ok. 7 do 35 tysięcy euro). - Ustanowienie i rozwój skupisk wsparcie jest przewidziane w okresie trzech lat od rejestracji uzyskanego wsparcia i niezależny rozwój skupiska będzie finansowany w tym okresie. Subsydium może wynieść od 3 do 45 milionów CZK ( tysięcy euro). Działania skupiające się na fundacji skupisk drzewnych mogą być wspólnie fundowane z Programu Operacyjnego Przemysłu i Przedsiębiorstwa. W następnych latach przedsiębiorstwa członkowskie w skupisku mogą otrzymać subsydium z Programu Operacyjnego Przedsiębiorstwa i Wynalazczości, która skupia się na promocji przedsiębiorstw o wyższym potencjale wynalażczym. Mladen Figurić 5 OCZEKIWANY ROZWÓJ PRZEMYSŁOWEJ OBRÓBKI DREWNA I PRODUKCJI MEBLI Oczekiwany rozwój przemysłowej obróbki drewna i produkcji mebli w Republice Chorwacji w XXI wieku został przedstawiony w tej pracy. Specjalną uwagę zwrócono na zmiany strukturalne, które nastąpią w trzech fazach w latach: 2006, 2013 i Pavol Gejdoš 6 WYKORZYSTANIE INDYWIDUALNYCH DIAGRAMÓW WARTOŚCI DLA POPRAWY JAKOŚCI Procesowo zorientowane zarządzanie jakością i zmniejszenie niepożądanej różnorodności, która powoduje powstawanie niekompatybilnych produktów stało się podstawą pełnego zaspokojenia potrzeb klienta. Jedną z dróg do zaspokojenia potrzeb klienta jest statystyczna kontrola jakości, która łączy wszystkie działania nowoczesnego podejścia do zarządzania jakością. Iveta Hajdúchová 7 FINANSOWANIE ZASOBÓW W ODNIESIENIU DO NIEPRODUKCYJNYCH FUNKCJI LASU Praca dotyczy otrzymywania zasobów dla finansowania produkcji niedrzewnej funkcji lasu. Dzieli się ona na dwie części. Wstęp odpowiada na pytanie dlaczego jest niezbędne finansowanie niedrzewnej produkcji funkcji lasu. Druga i trzecia część analizują opcje równowagi i wypożyczonych zasobów użytkowych, gdy finansuje się niedrzewne funkcje lasu. W ostatniej części zaproponowano niezbędne akcje i miary poprawy sytuacji finansowej w przedsiębiorstwach leśnych. Ginter J.Hruzik, Viktor Gotych, Marek Wieruszewski 8 GŁÓWNE CZYNNIKI DOBORU SUROWCA DO WYROBÓW ARCHITEKTURY OGRODOWEJ W pracy zawarto wyniki badań przemysłowych dotyczące przerobu iglastego drewna średniowymiarowego (w postaci kłód) oraz sosnowych wałków papierówkowych typu S2b. Przeroby doświadczalne surowca o średnicach mm zrealizowano w latach w tartaku firmy Werth-Holz Polska w Jabłonce (k.pszczewa). Produkty przerobu w postaci elementów do wyrobów tzw. architektury ogrodowej w stanie surowym o wymiarach netto obejmowały asortymenty w postaci lamel, deseczek oraz graniaków o różnych wymiarach. Dla optymalnych metod przerobu surowca na okrawarkach pryzmujących oraz pilarkach wielotarczowych rozdzielczych ustalono wydajności materiałowe, zaś uwzględniając ceny na surowiec i uzyskane produkty (na bazie 2005 roku) wyznaczono wskaźniki efektywności tej produkcji posługując się stosowaną przez autorów metodą. Produkcję elementów lamelowych cechuje najniższa efektywność % (dla surowca o średnicach 8-15 cm), zaś zbliżoną efektywność w przedziale % uzyskano przy produkcji elementów deskowych i graniakowych (dla surowca o średnicach cm). 5 Prof. Mladen Figurić, Ph.d., University of Zagreb 6 Ing. Pavol Gejdoš, PhD., gejdos@pobox.sk, Katedra podnikového hospodárstva, Drevárska fakulta, Technická univerzita vo Zvolene, Masarykova 24, Zvolen, Slovenská republika, tel: 045/ Prof. Ing. Iveta Hajdúchová, PhD., ihajduch@vsld.tuzvo.sk, Technical University in Zvolen, Faculty of Forestry, Department of Economics and Management, of Forestry, Masarykova 24, Zvolen 8 Prof. dr hab. Ginter J. Hruzik, Dr inż. Viktor Gotych, Dr inż. Marek Wieruszewski, Katedra Mechanicznej Technologii Drewna, Akademia Rolnicza w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 38/ Poznań

11 FORUM EKONOMICZNE Petra Ištokovič ová, Miloš Hitka, Mária Kotlínová 9 POPRAWA EFEKTYWNOŚCI STRUMIENIA MATERIAŁÓW W PROCESIE OBRÓBKI PRODUKTÓW SKLEJKOWYCH W SPÓŁCE BUCINA ZVOLEN S.A. Jednym ze sposobów zwiększenia efektywności końcowego etapu obróbki sklejki jest użycie automatycznej linii obróbkowej CNC. Maszyna jest zdolna do formatowania wszystkich typów sklejki i pozwala uzyskać dobrą jakość arkuszy. Ta metoda obróbki sklejki optymalizuje również czas procesu przycinania. Skutkuje to wzrostem produktywności pracy i zmniejszeniem stanu zatrudnienia. Ręczna obróbka sklejki zastąpiona jest procesem zautomatyzowanym. Problem w postaci pracy nieproduktywnej przestaje istnieć. Nowe rozwiązania końcowego etapu w procesie produkcyjnym sklejki przynoszą poprawę efektywności całego procesu jej produkcji. Ludmila Hromková, Zuzana Tuč ková 10 PROCES ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE MEBLARSKIM Klient jest królem zdanie, które słyszymy tak często, ale jego znaczenie nie doświadczamy. Wielu managerów poznało pętle rynku, w której przedsiębiorstwo i stała orientacja na klienta stanowi stały element w strategii korporacji. Prosta formuła może opisać, co dzisiejszy manager chce osiągnąć: wysokie zadowolenie klienta = wielki sukces w interesie. W praktyce jakkolwiek jest to ewidentne wprowadzenie z powodzeniem tej strategii nie zawsze może gwarantować sukces. Tematem pracy jest proces zarządzania w przedsiębiorstwie drzewnym produkującym meble. Sprecyzowano tu filozofię firmy, dominujące kierunki, krytyczne czynniki sukcesu i stworzono model procesów przedsiębiorstwa. František Kalousek 11 ZNACZENIE LASU DLA PRZEMYSŁU TARTACZNEGO W REPUBLICE CZESKIEJ Lasy są niezastąpionymi elementami środowiska i w tym samym czasienajważniejszym odnawialnym żródłem surowców i energii. Leśnictwo i związane z nim przemysły, tartacznictwo w szczególności, reprezentuje potencjał socjo-ekonomiczny i produkcyjny, której unifikującą podstawą jest użytkowanie drewna jako odnawialnego naturalnego surowca. Leśnictwo jest jeszcze przemysłem, którego produkcja zależy od rangi innych przedsiębiorczych działań, które przyczyniają się do możliwości stworzenia nowych miejsc pracy, oznacza to, że przemysł jest czynnikiem stabilizującym na polu zatrudnienia. Struktura asortymentowa surowej produkcji kłód długo dominowała przez asortymenty drewna okrągłego 57% i celulozowego 33%. W prognozie długoterminowej można oczekiwać, że leśnictwo Czech będzie mogło dostarczyć przeciętnie 7-8 milionów m³ drewna okrągłego na rok do przerobu w tartakach, produkcji forniru itp. Na podstawie przewidywania produkcji surowych kłód i konsumpcji możemy przewidzieć wzrost ścinki o 10%. Rzucającą się w oczy cechą czeskiego przemysłu tartacznego jest fakt, że posiada on wysoko wykwalifikowaną i wykształconą siłę roboczą. Wejście ponadnarodowych korporacji do Republiki Czeskiej i prowadzona przez nie stała ekspansja prowadzi do przyjęcia, że dalszy rozwój czeskiego przemysłu tartacznego prowadzi do stopniowego stworzenia dużych podmiotów ekonomicznych, które będą dominować i zajmą dobrą pozycję przy bezpośrednim wpływie kapitału zagranicznego. Istniejące zdolności produkcyjne tartaków w Republice Czeskiej pozwalają na przerób 8-8,5 milionów m³ kłód na rok. Przerób około 7 milionów m³ kłód odnosi się do bieżącej produkcji drewna tartacznego z czego 3,9 milionów m³ z 40% była eksportowana. Przemysł posiada podmiotów w kategorii małych przedsiębiorstw i 145 przedsiębiorstw w kategorii średnich przedsiębiorstw. Bardziej niż inne przemysły tartacznictwo jest posiada strukturę skierowaną ku mikro i małym przedsiębiorstwom a w szczególności ku średnim przedsiębiorstwom. Mikroprzedsiębiorstwa zatrudniają 72% wszystkich pracowników w przemyśle, grając ważną rolę dla zatrudnienia w regionach. Produkcja mebli ma bardzo długą tradycję w Republice Czeskiej. Najwyższy standard w Europie i na całym świecie reprezentują meble z drewna giętego. Większość fabryk mebli znajduje się w kategorii zatrudnionych, tzn. w kategorii średnich przedsiębiorstw. Wspólny roczny eksport mebli w całkowitych dochodach wynosi około 70%, z najważniejszym obszarem eksportu Niemcami (45%). Przemysł celulozowo-papierniczy jest jednym z perspektywicznych i konkurencyjnych przemysłów. Przemysł ten wymaga raczej inwestycji kapitałowych z koncentracją produkcji w dużych korporacjach ( zatrudnionych) 68%, i średnich przedsiębiorstwach 28%. Czeski przemysł celulozowo-papierniczy jest integralną częścią europejskiego przemysłu papierniczego i posiada wszystkie warunki wstępne do przekonania partnerów o wartości inwestowania w Republice Czeskiej. Obciążenie przemysłu dla środowiska naturalnego zostało dramatycznie zredukowane, konsumpcja makulatury wzrosła. 9 Ing. Petra Ištokovičová, istokovicka@centrum.sk, Záhonok 2448/41, Zvolen, Ing. Miloš Hitka, PhD., hitka@vsld.tuzvo.sk, tel./fax: , Ing. Mária Kotlínová, PhD., tel.: , Katedra podnikového hospodárstva, Drevárska fakulta, T. G. Masaryka 24, Technická univerzita Zvolen, Zvolen 10 Doc. Ing. Ludmila Hromková, CSc., hromkova@fame.utb.cz, Ing. Zuzana Tučková, PhD., holociova@fame.utb.cz, Univerzita Tomáše Bati Zlín, Fakulta managementu a ekonomiky - Ústav Podnikové ekonomie, Autorky se zabývají výukou procesního řízení. 11 Doc.Ing. František Kalousek, CSc., kalousek@mendelu.cz, Department of Forestry and Forest Products Economy and Policy, Faculty of Forestry and Wood Technology, Mendel University of Agriculture and Forestry Brno, Zemědělská 3, Brno, Czech Republic

12 12 FORUM EKONOMICZNE 2006 Kompleks las drewno, tzn. kompleks leśnictwa i przemysłu drzewnego, reprezentuje dwóch partnerów w interesach dostawcy i klienta gdzie jeden jest całkowicie zależny od drugiego. Tartacznictwo, fabryki mebli i przemysł celulozowopapierniczy mogą się dalej rozwijać i powiększać dzięki produkcyjnym zdolnościom lasów. Warunki w Republice Czeskiej dla przypływu kapitału zagranicznego są bardzo dobre. Vladislav Kaputa 12 ATRYBUTY ŚRODOWISKOWE PRODUKTÓW DRZEWNYCH I KORZYŚCI KONKURENCYJNE Certyfikację środowiskową i zrównoważenie produktów drzewnych uzyskano z największą uwagą na świecie w ciągu ostatnich dekad. Praca dotyczy odpowiednich środowiskowych wymagań dla produktów drzewnych, zielonego marketingu lub ekologicznych reklam, roli produktów zastępczych, certyfikacji lasu, łańcucha certyfikacji ochrony, premiowanej ceny certyfikowanych produktów drzewnych, czynnika zachowania klienta i jego preferencji w warunkach Republiki Słowacji. Większość z badanych firm nie posiadało certyfikatów ochrony. Dalej, większość firm nie była z tym związana. Oferta premiowanej ceny certyfikowanego produktu, wzrastający wspólny rynek i dostęp, tak jak poprawa operacyjna i kierownicza nie były postrzegane przez większość respondentów jako korzyści należenia do certyfikatu łańcucha ochrony. Jozef Kováč, Edita Szombathyová 13 WZROST GRUPOWYCH SYSTEMÓW PRODUKTYWNOŚCI Praca dotyczy możliwości wzrostu grupowych systemów produkcyjności przez nowoczesnych podejść, metod i technik. Praca charakteryzuje substancję i znaczenie grupowania jako ostatniej fazy procesu produkcyjnego zorientowanego na grupowanie hybrydowe i miejsce człowieka w systemie grupowania hybrydowego. Wzrost produktywności przynosi jeszcze większe wymagania stawiane człowiekowi. Optymalne warunki muszą zostać stworzone dla działań pracowniczych człowieka, tak, aby mógł on użyć swe zdolności w pracy i osobowość efektywnie. Takie warunki pozwolą pracownikowi na najlepsze wykonanie swojej pracy, co zamienia się w produktywność jego pracy, tak jak na produktywność całej pracy, umożliwi grupowy system. Václav Kupč ák 14 PRZEMYSŁ TARTACZNY W REPUBLICE CZESKIEJ SYTUACJA OBECNA I PERSPEKTYWY Tartacznictwo jest jednym z przemysłów o najdłuższej tradycji w Republice Czeskiej. Korzyścią obróbki drewna w Republice Czeskiej jest obfitość krajowego odnawialnego surowca (poziom uzysku kłód oscyluje pomiędzy milionów m³, z których blisko 90% stanowi drewno iglaste). Ścięty surowiec drzewny w ponad 50% jest wykorzystywany przez tartacznictwo (drewno tartaczne) i dla produkcji papieru (celulozy) w 30 35%. Pożądane jest by masa drzewna była przerabiana w kraju w większej ilości niż obecnie eksport z całej ilości wyprodukowanej w 2004 roku stanowił np. 23% (11 20% w ) i eksport produkcji tartacznej osiągnął 41%, co także stanowi znaczącą wartość. Powstanie przedsiębiorstw tartacznych, ich liczba, zdolności produkcyjne i lokalizacja historycznie odniesione do lasu i do osiągalnego surowca drzewnego. Inne czynniki rozwojowe dotyczą klasyfikacji przemysłu wewnątrz gospodarki narodowej, kapitału rozwojowego i specjalnie działań przedsiębiorstwa w zakresie przerobu drewna (włączając ich prywatyzację w latach 90). Przemysł tartaczny Republiki Czeskiej należy w istniejącej koncepcji gospodarki narodowej do części składowej przemysłu obróbczego. Zgodnie ze statusem rankingu przemysłów i ich działalności tartacznictwo znajduje się w następujących podsekcjach: - Tartacznictwo (Produkcja tartaczna i impregnacja drewna, produkcja forniru, produkty sklejkowe i produkty z drewna aglomerowanego, produkcja wyrobów łączonych i stolarskich, produkcja kontenerów drewnianych, itd. - Przemysł celulozowo-papierniczy (Produkcja włókien, papieru i tektury, produkcja wyrobów papierowych i tekturowych). - Produkcja mebli i inne przemysły obróbcze (Produkcja mebli, produkcja instrumentów muzycznych, produkcja artykułów sportowych, itp.). Produkcja czeskiego tartacznictwa wyższej wartości dodanej powinna znacznie wzrosnąć w przyszłości Koncepcja Unii Europejskiej umieszcza tartacznictwo w ramach tzw. kompleksie FBI (przemysł opierający się na lesie = las + obróbka drewna, przemysł celulozowo-papierniczy, przemysł drukarski i przemysł meblarski). Przewidywany jest jego znaczny rozwój, tak jak wszystkie te przemysły są przyjazne środowisku i funkcjonują w zgodności z zasadami trwałego rozwoju. Z faktów tych wynika oczywiście, że tartacznictwo posiada bardzo ważne znaczenie ekonomiczne i duże perspektywy zarówno w Republice Czeskiej, jak i w Unii Europejskiej. 12 Ing. Vladislav Kaputa, kaputa@vsld.tuzvo.sk, Department of Marketing, Trade and World Forestry, Technical University in Zvolen, T.G. Masaryka 24, SK Zvolen 13 Prof. Ing. Jozef Kováč, CSc., jozef.kovac@tuke.sk, Ing. Edita Szombathyová, edita.szombathyova@tuke.sk, Technical University of Košice, Faculty of Mechanical Engineering, Departtment of Management and Economics, Nemcovej 32, Košice, Slovenská republika 14 Václav Kupčák, kupcak@mendelu.cz, Department of Forestry and Forest Products Economy and Policy, Faculty of Forestry and Wood Technology, Mendel University of Agriculture and Forestry Brno, Zemědělská 3, Brno, Czech Republic

13 FORUM EKONOMICZNE Alena Kusá, Renáta Miklenč i č ová, Jan Dvoř á č ek 15 METODYKA OCENY POZIOMU CRM W WARUNKACH FIRMY MEBLARSKIEJ Praca dotyczy metodyki oceny poziomu CRM w środowisku businessowym konkretnej firmy meblarskiej. Zasugerowano właściwe progresywne kroki dla oceny CRM i, w zakończeniu pracy, przedstawiono przykład takiej oceny dla klientów. Igor Liberko, Jaroslava Janeková, Jaroslava Vidová 16 INTEGRACJA RYZYKA W PODEJMOWANIU DECYZJI INWESTYCYJNEJ Praca dotyczy wybranych podejść do integracji ryzyka w podejmowaniu decyzji inwestycyjnej. Skupia się na poznaniu ryzyka w ocenie efektywności ekonomicznej projektu inwestycji w znaczeniu dostosowania stopy dyskontowej, metoda współczynników prawdopodobieństwa i rzeczywiste opcje. Igor Liberko, Miriam Maguľ aková, Michaela Sirková 17 FUNKCJA CZASU W DECYZJACH STRATEGICZNYCH W BUSINESSIE Praca dotyczy wartości strategicznej czasu w sensie businessu. Zarządzanie nim jest warunkiem wstępnym elastycznego reagowania na potrzeby klientów. Szybkość dostawcy jest decydującym czynnikiem w obecnym czasie stałego wzrostu konkurencyjności. Jakość i cena są zawsze ważnym czynnikiem decyzji klienta. Lecz jeżeli klient może wybierać między produktami o tej samej cenie i jakości, z pewnością wybierze produkty szybciej dostarczone. Z tego powodu business powinien próbować zmniejszać czas odpowiedzi na wymagania klienta. Alexander Linczényi 18 ZARZĄDZANIE PROCESAMI I ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ Praca dotyczy problematyki zarządzania procesami w ramach systemu zarządzania jakością. Jest reakcją na fakt, że normy ISO z jednej strony akcentują podejście procesowe, ale z drugiej strony w praktycznym zastosowaniu jest formalnym podejściem w ramach zarządzania jakością, manifestując fakt, że pojedyncze elementy systemu zarządzania jakością, tak jak były budowane w funkcjonalnym podejściu, były tylko przemianowane na procesy. Wojciech Lis 19 UŻYTECZNOŚĆ KOSZTOWEJ ANALIZY EFEKTYWNOŚCI Praca dotyczy użyteczności kosztowej analizy efektywności, która jest jedną z najważniejszych analiz wpływających na efektywność każdej działalności. Kosztowa analiza efektywności jest też jedną z najważniejszych metod zwiększenia efektywności w przedsiębiorstwie. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza część wyjaśnia same pojęcia kosztów i efektywności. Druga część to kosztowa analiza efektywności i to ona stanowi główną część pracy. Wojciech Lis, Katarzyna Mydlarz 20 SZANSE I UTRUDNIENIA W ROZWOJU DREWNIANEGO BUDOWNICTWA SZKIELETOWEGO W POLSCE Istniejący w Polsce deficyt mieszkaniowy zapewnia systematyczny popyt na lokale mieszkalne na najbliższe kilkanaście lat. Ma to ogromne znaczenie dla perspektyw rozwoju budownictwa mieszkaniowego oraz poprawy koniunktury w tym sektorze. Taka sytuacja stanowi sporą szansę dla rozwoju i upowszechnienia technologii wciąż mało popularnych w naszym kraju, do których należy między innymi lekkie budownictwo szkieletowe. Technologia ta od dłuższego już czasu w sposób systematyczny, choć niezbyt jeszcze wyraźnie, ugruntowuje swoją pozycję na krajowym rynku budowlanym. Do najważniejszych jej zalet należą, między innymi: krótki czas realizacji inwestycji, stosunkowo niskie koszty eksploatacyjne, oraz często pomijane i niedoceniane na etapie budowy domu względy zdrowotne przyszłych mieszkańców. 15 doc. Ing. Alena Kusá, kusa@vsld.tuzvo.sk, Ing. Renáta Miklenčičová, renatam@vsld.tuzvo.sk, Ing. Ján Dvořáček, dvoracek@vsld.tuzvo.sk, Katedra marketingu, obchodu a svetového lesníctva, Drevárska fakulta Technickej univerzity vo Zvolene, Masarykova 24, Zvolen 16 Prof. Ing. Igor Liberko, CSc., Ing. Jaroslava Janeková, Ing. Jaroslava Vidová, PhD., Technická univerzita v Košiciach, Strojnícka fakulta, Katedra manažmentu a ekonomiky, ul. Němcovej 32, Košice, , Slovenská republika, Igor.Liberko@tuke.sk, Jaroslava.Janekova@tuke.sk, Jaroslava.Vidova@tuke.sk 17 Prof. Ing. Igor Liberko, CSc., igor.liberko@tuke.sk, tel , Ing. Miriam Maguľaková, miriam.magulakova@tuke.sk, tel , Ing. Michaela Sirková, michaela.sirkova@tuke.sk, tel , Strojnícka fakulta, Technická univerzita v Košiciach, Katedra manažmentu a ekonomiky, Němcovej 32., Košice 18 Prof. MSc. Alexander Linczényi, CSc., Faculty of Materials Science and Technology of the Slovak University of Technology, Trnava, Paulínska dr hab. inż. Wojciech Lis, prof. nadzw., wlis@au.poznan.pl, Akademia Rolnicza, Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa, ul. Wojska Polskiego 38/ Poznań 20 Dr hab. inż. Wojciech Lis, prof. nadzw., wlis@au.poznan.pl, mgr inż. Katarzyna Mydlarz, kmydlarz@au.poznan.pl, Akademia Rolnicza, Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa, ul. Wojska Polskiego 38/ Poznań

14 14 FORUM EKONOMICZNE 2006 Zwiększająca się od kilku lat liczba oddawanych do użytku domów jednorodzinnych, może w sposób znaczący wpłynąć na wykorzystanie tej techniki budowy do poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Może przyczynić się także do zwiększenia efektywności budownictwa jednorodzinnego oraz do jego rozpowszechnienia. Wojciech Lis, Marek Tabert, Jan Chudobiecki, Wojciech Meixner 21 MODEL ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO Celem pracy jest zaproponowanie Modelu Obliczania Efektywności Adaptacyjnej MAAE, służącego do analizowania odpowiedzi systemu organizacyjnego przedsiębiorstwa w okolicznościach wypadku lub kryzysu. Zaproponowany model kładzie szczególny nacisk na zidentyfikowanie i analizowanie powiązań pomiędzy zmiennymi parametrami organizacji dotkniętej brakiem strategicznego planu wypadkowego; proponuje strategie zarządzania na czas wystąpienia poważnych zakłóceń lub kryzysu. Celem modelu MAAE jest zapewnienie w organizacji systematycznego podejścia do zakłóceń w procesie zarządzania z samego założenia jest bardziej proaktywny, niż reaktywny. To zarząd jest decydującym ogniwem w każdym kryzysie, a przedstawiony model pokazuje, jak przywódca może skutecznie wpływać na sytuację, gdy zarówno systemy ludzkie jak i środki techniczne zawiodły. MAAE wówczas wspomagać może organizację w przygotowaniu, a także zwiększa szanse na długotrwałość działania po podjęciu operacji antykryzysowych. Wojciech Lis, Marek Tabert, Wł odzimierz Popyk 22 NOWE KIERUNKI W PODZIALE KRYZYSÓW Dokonano praktycznego podziału kryzysów oraz ich charakterystyki, a także oceniono tak opracowaną typologię. Przedstawiono znane już typologie i przeprowadzono dyskusję ich cech charakterystycznych. Najważniejszym jednak problemem jest zaproponowanie nowej typologii, zawierającej definicje czterech różnych podziałów kryzysów, opierające się na podstawowych dwóch kryteriach klasyfikacji, tj.: na przewidywalności wystąpienia kryzysu i na możliwości wpływania na jego przebieg zanim lub kiedy się już wydarzy. Oba zaproponowane i omówione kryteria, w następnym kroku stanowią podstawę macierzy podziału w postaci czterech kwadratów. Specyficzne cechy wyodrębnionych tak typów kryzysów omówiono dalej szczegółowo, analizując przy tym dokładnie całą koncepcję. Miroslav Malák, Jana Našč áková 23 KIERUNKI WPROWADZANIA E-BUSINESSU W SYSTEMIE PRZEDSIĘBIORSTW WSPÓŁPRACUJĄCYCH E-business częściej był używany do osiągnięcia korzyści konkurencyjnych. Współpraca przedsiębiorstw wzdłuż całego łańcucha logistycznego i ich połączenie elektroniczne uzdalnia poszczególne podmioty przedsiębiorczości do zawężenia ich specjalizacji i minimalizacji ich wydatków. Wprowadzenie do e-businessu przynosi nowe wymagania w organizacji większości funkcji przedsiębiorstwa. Zarząd przedsiębiorstwa skupia się na wymaganiach businessu elektronicznego, innego punktu widzenia kierownictwa, które zarządza raczej przepływem materiałów i informacji niż samym procesem produkcji. Praca odnosi się do teoretycznych aspektów E-businessu w łańcuchu logistycznym kooperujących przedsiębiorstw i szczegółowych konsekwencji ich wprowadzenia. Peter Malega, Jacek Engel OSIĄGANIE WYŻSZEJ EFEKTYWNOŚCI POPRZEZ EFEKTYWNOŚĆ OPERACYJNĄ Praca dotyczy efektywności operacyjnej I metod, jakimi organizacja może osiągnąć cel. W dzisiejszym systemie konkurencji jest bardzo trudno znaleźć drogę do wyższej efektywności. Przez monitorowanie organizacji operacyjnej efektywności można zwiększyć ich całkowitą efektywność. Praca ma trzy rozdziały. Pierwszy rozdział objaśnia różnice między skutecznością,, wydajnością i efektywnością. Drugi rozdział dotyczy efektywności operacyjnej i stanowi on główną część tej pracy i tam wymieniono elementy programu efektywności operacyjnej. Na końcu trzeci rozdział dotyczy cyklu efektywności operacyjnej, która stanowi następny krok po zdefiniowaniu efektywności operacyjnej. 21 dr hab. inż. Wojciech Lis, prof. nadzw., wlis@au.poznan.pl, dr inż. Marek Tabert, mtabert@au.poznan.pl, dr inż. Jan Chudobiecki, jchudobi@au.poznan.pl, dr inż. Wojciech Meixner, wojciech.meixner@au.poznan.pl, Akademia Rolnicza, Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa, ul. Wojska Polskiego 38/ Poznań 22 dr hab. inż. Wojciech Lis, prof. nadzw., wlis@au.poznan.pl, dr inż. Marek Tabert, mtabert@au.poznan.pl, dr inż. Włodzimierz Popyk, wpopyk@au.poznan.pl, Akademia Rolnicza, Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa, ul. Wojska Polskiego 38/42, Poznań 23 Ing. Miroslav Malák, miroslav.malak@tuke.sk, Ing. Jana Naščáková, PhD., jana.nascakova@tuke.sk, TU v Košiciach, SjF, Katedra manažmentu a ekonomiky, Němcovej 32, Košice

15 FORUM EKONOMICZNE Hana Mať ová, Anna Dovč íková 24 REPUTACJA KORPORACJI Praca dotyczy reputacji korporacji (CR). Patrzymy na ten termin z marketingowego i prawnego punktu widzenia. Praca skupia się na możliwych metodach ochrony Reputacji Korporacji w Republice Słowacji. Ta ochrona może być użyta także w przemyśle drzewnym. Skupiłyśmy się na Reputacji Korporacji, ponieważ wzrasta znaczenie tego elementu w obecnym czasie. Przedsiębiorstwa przemysłu drzewnego w Republice Słowacji muszą dbać o reputację, a nie tylko o swój image. Ale jakakolwiek jest definicja, reputacja po prostu stanowi odbicie pozycji przedsiębiorstwa w oczach klientów, zatrudnionych, dostawców, ustawodawców, konkurentów i właścicieli i tych, którzy są zainteresowani wszystkimi obszarami jego działania. Zarządzanie Reputacją Korporacji nie oznacza po prostu czynić dobrze lecz jest to strategiczne narzędzie poprawy działań w businessie w dobrych czasach i w złych czasach także. Nie dość zarządzać Reputacją Korporacji, ponieważ reputacja może doznać uszczerbku zarówno wewnątrz, jak i zewnątrz przedsiębiorstwa. Najczęstszymi czynnikami, które mogą wpłynąć na Reputację Korporacji są: Regulacje Rządowe, procesy przeciw przedsiębiorstwu, redukcje lub zwolnienia z pracy, fuzje, spadek ceny giełdowej, liczące się skandale, nieuczciwa konkurencja itd. Te czynniki tworzą ponad 50% przyczyn szkód w Reputacji Korporacji. Przedsiębiorstwo ma związek z nimi i ich komunikacją z otoczeniem. Jedyną drogą do ochrony reputacji przedsiębiorstwa jest istnienie w przedsiębiorstwie kodeksu etycznego. Jedną z reguł kodeksu etycznego jest przestrzeganie przepisów prawa. Stosunki prawne między przedsiębiorcami i przedsiębiorstwami w Republice Słowacji reguluje Prawo Handlowe. Jego pierwszym źródłem jest Akt Nr 513/1991 Kodu Handlowego jako poprawka. Reguluje sprawę nieuczciwej konkurencji Atrybuty Reputacji Korporacji takie jak nazwa, tajemnica handlowa lub dobre imię są nieuchwytną własnością przedsiębiorstwa. Szkoda tych atrybutów jest rodzajem nieuczciwej konkurencji. Reputacja Korporacji jest jednym z elementów identyfikacji zarządu przedsiębiorstwa. Reputacja musi być zarządzana i chroniona. Jedyną metodą ochrony jest przestrzeganie zasad kodeksu etycznego przedsiębiorstwa, inną metodą jest ochrona prawna. Przedsiębiorstwa mogą użyć obu narzędzi do ochrony swojej reputacji. Jozef Mihok, Jaroslava Vidová, Jaroslava Janeková 25 ZASTOSOWANIE REENGINEERINGU DO ROZWIĄZANIA KRYZYSU W PRZEDSIĘBIORSTWIE Praca dotyczy reengineergu jako jednej z metod dla rozwiązania kryzysu przedsiębiorstwa. Reengineering jest narzędziem radykalnych zmian organizacyjnych w działalności przedsiębiorstwa. Ma własne aspekty, które można podzielić na widzialne i niewidoczne. Miroslava Mĺ kva 26 ZNACZENIE KOMUNIKACJI W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Celem dużych przedsiębiorstw jest zaspokojenie potrzeb klientów, bycie konkurencyjnym dla utrzymania pozycji rynkowej przez jakość produkcji, odpowiednio przez zabezpieczenie jakości usług i przez stałą poprawę całej swojej działalności. Aby osiągnąć te cele potrzebna jest dobra komunikacja z klientem (zewnętrznym), która jest ważna głównie z punktu widzenia intencji biznesu, lecz głównie dla personelu przedsiębiorstwa (wewnętrzna), ponieważ bez niej przedsiębiorstwo nie może zachowywać się właściwie. Właściwa komunikacja pozwala mieć wpływ na jakość pracy, wzrost produktywności, wzrost znaczenia firmy - stosując możliwe różne metody oceny. Zenon Muszyń ski, Jacek Muszyń ski 27 WYBRANE ZAGADNIENIA ZARZĄDZANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRZEMYSŁU DRZEWNEGO Wprowadzana do przedsiębiorstw przemysłu, drzewnego mechanizacja pracy, wprawdzie przyczyniła się do osiągania wyższej wydajności pracy i odciążenia pracowników od nadmiernego wysiłku fizycznego, jednakże nie zawsze używane maszyny, urządzenia i narzędzia pracy wpłynęły na obniżenie szkodliwego oddziaływania ze strony 24 Ing. Hana Maťová, matova@vsld.tuzvo.sk, Judr. Anna Dovčíková, dovcik@vsld.tuzvo.sk, Department of Marketing, Trade and World Forestry, Technical University in Zvolen, Slovak Republic, Masaryka 24, Zvolen doc. Ing. Jozef Mihok, PhD., Jozef.Mihok@tuke.sk, Ing. Jaroslava Vidová, PhD Jaroslava.Vidova@tuke.sk., Ing. Jaroslava Janeková, Jaroslava.Janekova@tuke.sk, Katedra manažmentu a ekonomiky, Strojnícka fakulta, Technická univerzita v Košiciach, B. Němcovej 32, Košice, Slovenská republika 26 Ing. Miroslava Mĺkva, PhD. miroslava.mlkva@stuba.sk, Department of Quality Engineering, Faculty of Materials Science and Technology, Slovak University of Technology, Pavlínska 16, Trnava, Slovak Republic 27 Akademia Rolnicza, Wydział Leśny, Kraków

16 16 FORUM EKONOMICZNE 2006 środowiska pracy. Występowanie szkodliwych dla zdrowia warunków pracy nie opierających się na zaleceniach ergonomii i ochrony zdrowia pracowników, wpływa w sposób znaczący na pogarszanie się komfortu pracy, na zwiększanie się obciążenia psychofizycznego, przyczyniając się do obniżenia poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy zauważyć, że zarządzanie personelem w powyższych środowiskach pracy powinno łączyć cele i zadania produkcyjne ze złożonymi i kompleksowymi wymaganiami i potrzebami ze strony zatrudnianych pracowników. W referacie omówione zostały tylko niektóre problemy, które powinno się wziąć pod uwagę w procesie podejmowanych czynności związanych z zarządzaniem zasobami ludzkimi w firmie. Zwrócono również uwagę na negocjacje, jako istotny czynnik w procesie motywacji oraz dochodzenia do konsensusu. W zarządzaniu zasobami ludzkimi w firmach przemysłu drzewnego powinno się uwzględniać nie tylko dążenie do podnoszenia wskaźników techniczno ekonomicznych, ale również eliminowanie względnie maksymalne ograniczanie prac wykonywanych w środowisku zagrażającym zdrowiu, czy też w ekstremalnych warunkach życiu pracowników. Proces rekrutacji do poszczególnych stanowisk pracy nie powinien być przypadkowy. Dokonując rekrutacji pracowników powinno się brać pod uwagę operacyjne, strategiczne plany rozwoju firmy oraz kompleksowe wymagania ze strony ściśle określonych stanowisk zatrudnienia. W zarządzaniu przedsiębiorstwami przemysłu drzewnego należy również dążyć do występowania odpowiednich stosunków międzyludzkich, a także do obniżenia napięć psychicznych oraz stresu. Renata Nováková 28 METODOLOGIA MONITORINGU I OCENY SPECYFICZNEJ KATEGORII KOSZTÓW JAKOŚCI KOSZTÓW PROCESU CERTYFIKACJI Monitoring i ocena kosztów odnoszących się do jakości są ważną częścią procesu zarządzania jakością. Koszty przeprowadzenia procesu certyfikacji są zaś specyficzną kategorią tych kosztów. Ich poznanie pozwala na późniejszą ocenę ogółu korzyści rynkowych, które uzyskanie systemu certyfikacji jakości powinno zagwarantować spółce. Hanna Pachelska, Izabella Jenczyk Tołłoczko 29 CZY WARTO BUDOWAĆ DOMY Z DREWNA? Jedna z partii kandydujących do wyborów parlamentarnych w 2005 roku ogłosiła w swoim programie wyborczym konieczność wybudowania 3 milionów mieszkań przez 8 lat. Liczba ta ma swoje uzasadnienie. W ostatnich latach budownictwo mieszkaniowe popadało w coraz większy kryzys. Liczba mieszkań oddawanych do użytku rocznie drastycznie malała, aż do obecnego poziomu ok. 100 tyś mieszkań rocznie, który jedynie pogarsza sytuację. Niekorzystne są także zmiany zachodzące w strukturze gospodarstw domowych, których liczba zwiększyła się w okresie dzielącym dwa spisy powszechne (1988 i 2002) o 11,4%. Malejąca liczba oddawanych mieszkań oraz zwiększająca się ilość gospodarstw domowych nieuchronnie prowadzi do zwiększenia deficytu mieszkań. Od najstarszych czasów człowiek używał do budowy drewna. Czemu więc budownictwo szkieletowe drewniane nie miałoby być dobrym rozwiązaniem niekorzystnej sytuacji? Często odbywają się zaciekłe spory pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami technologii szkieletu drewnianego i technologii tradycyjnej. Jak wiadomo każda technologia ma swoje zalety i wady. Jednak z całą pewnością krótki czas budowy w przypadku budownictwa szkieletowego, a także jego cena, która może być wyraźnie niższa niż w przypadku technologii tradycyjnej, mogą być argumentami pozwalającymi na rozpowszechnienie tej technologii. Budownictwo jednorodzinne nie jest lekarstwem na złą sytuację w budownictwie mieszkaniowym. Może się jednak okazać jedną z metod walki z kryzysem. Wyciągając dalsze wnioski można także stwierdzić, iż może także się przyczynić do zmniejszenia bezrobocia, zwiększenia zapotrzebowania na materiały oraz urządzenia niezbędne do wyposażania mieszkań, a także poprawić sytuacje wielu rodzin, szczególnie młodych, co może zaowocować we wzroście przyrostu naturalnego. Pojawia się tutaj szansa dla technologii szkieletu drewnianego. Konieczne jest jednak sprawdzenie tej tezy, poprzez analizę rodzajów budownictwa, kosztów, a także wykonanie badania rynku potencjalnych inwestorów. Hubert Paluš 30 USTALANIE POCHODZENIA DREWNA ZA POMOCĄ C-O-C (CHAIN OF CUSTODY) Praca dotyczy opisu certyfikacji leśnej jako narzędzia odnajdywania pochodzenia drewna. W szczególności przedstawia użycie mechanizmu łańcucha ochrony PEFC i jego wymagania we wprowadzeniu i użytkowaniu tego mechanizmu w przedsiębiorstwach. Jeżeli jakaś organizacja zdecyduje się na wprowadzenie tego systemu, powinna spełnić specyficzne wymagania procesu łańcucha ochrony i minimum wymagań systemu zarządzania. 28 Doc. Ing. Renata Nováková, PhD., renata.novakova@stuba.sk, Katedra inžinierstva kvality, MtF STU Trnava, Paulínska 16, Trnava , Slovenská republika 29 Dr hab. Hanna Pachelska, prof. ndzw. SGGW, hanna_pachelska@sggw.pl, mgr inż. Izabella Jenczyk Tołłoczko, : iza.tolloczko@gmail.com, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Drzewnym, Zakład Organizacji, Ekonomiki i Projektowania Zakładów Przemysłu Drzewnego, tel. (+22) doc. Ing. Hubert Paluš, PhD. hpalus@vsld.tuzvo.sk, Department of Marketing, Trade and World Forestry, Technical University in Zvolen, Masaryka 24, Zvolen, SK

17 FORUM EKONOMICZNE Jan Parobek 31 ZMIANY W EUROPEJSKIM RYNKU DRZEWNYM Praca wskazuje na te możliwe i znaczące zmiany, które w europejskim przemyśle drzewnym muszą nastąpić, aby podołał on wymaganiom konkurencji. Tradycyjne rynki wyrobów drzewnych są nasycone, a przyszłe rynki znajdują się w Azji (głównie w Chinach) i w Afryce. Przemysł drzewny w Europie czekają więc dramatyczne zmiany, a ich rezultatem będzie koncentracja produkcji w formie dużo większych przedsiębiorstw i tartaków. Ján Parobek PRZYSZŁOŚĆ PRZEMYSŁU DRZEWNEGO Przemysł drzewny stanowi jedną z możliwości użytkowania zasobów drzewnych w wielu dziedzinach gospodarki narodowej. Praca dotyczy współczesnych warunków w przemyśle drzewnym i problemów identyfikacji rynków drewna i produktów drzewnych w Unii Europejskiej. Przedstawiono charakterystyki sposobności, przyszłe kierunki i istotne zmiany w przemyśle drzewnym Unii Europejskiej. Iveta Paulová 32 NARZĘDZIA PRZYWÓDCZE I TECHNIKI W KOMPLEKSOWYM ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ Pracując w zarządzaniu jakością używa się narzędzi, technik i modeli, które zawsze odgrywają ważną rolę. Z wielkiej różnorodności dostępnych technik i modeli, organizacje wybierają te, które są najlepsze do zastosowania w ich własnej unikalnej sytuacji. Jakkolwiek rozwinęło się wiele technik i modeli poprzez lata, tylko nieliczne stały się znaczące z punktu widzenia ich zastosowania w przedsiębiorstwach. Dla opisanych organizacji, ostatecznie, techniki nie są niczym więcej, niż uzdolnieniem do rozwoju kompetencji organizacji. Ważną zmienną jest znalezienie w zadaniu dojrzałości ( wiedza i doświadczenie z koncepcją jakości, techniki, narzędzia i filozofia) i dojrzałości psychologicznej (zdolnośc do wywiązania się z odpowiedzialności) pracowników. Rastislav Rajnoha 33 WYBRANE WSKAŹNIKI DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA Ze względu na zmienione warunki w businessie istnieje potrzeba użycia nowych i innych spojrzeń na działalność przedsiębiorstwa. Użyto tradycyjnych i nowych nowoczesnych wskażników dla tego celu. Obecnie najczęściej używany jest system zbilansowanych wskażników zwany metodologią BSC Zbilansowanych Kart Ppomiarowych, które zawierają 4 obszary pomiaru działalności rozwój, klient, obróbka i finansowanie. Ważnym celem zarządzania jest zrozumienie wzajemnych relacji i wpływu poszczególnych wskaźników na badane wyniki, które pozwolą na dalsze prognozowanie rozwoju przedsiębiorstwa. Jednym z ekonomicznych i finansowych wskaźników dla pomiaru działalności jest EVA Ekonomiczna Wartość Dodana. Kiedy przedsiębiorstwo posiada system controllingu kierowniczego i kiedy przedsiębiorstwo rejestruje koszty w formie tak zwanych odsetek kalkulowanych, które reprezentują odsetki od obcego i własnego kapitału operacyjnego, wówczas wskaźnik EVA stanowi część takiej kalkulacji. Jaroslav Rašner, Juraj Jankovský, Edmar Klein, Peter Klein, Patrik Aláč 34 WZROST WARTOŚCI HANDLOWEJ TARCICY BUKOWEJ POPRZEZ ZASTOSOWANIE TECHNOLOGII 3D Badania nad cięciem liściastych kłód na tarcicę, głównie gatunków buka, z jakością korespondującą do przyszłych wyrobów o wysokiej ocenie handlowej o przetarciu 3D przedstawiają technologię, które używają specjalnych rodzajów drewna w skupienu się na maksymalne dodanie wartości poprzez proces. Technologiczne, techniczne i systemowe rozwiązania poprzez zastosowanie IT będą testowane w przetarciu pilotażowym. Handlowa ocena kłód bukowych będzie porównana podwójnie z klasycznym przetarciem na piłach taśmowych. Powinno to doprowadzić do wyższej konkurencyjności tartaków. Cele projektu: 31 Ján Parobek, PhD., parobek@vsld.tuzvo.sk, Department of Marketing, Trade and World Forestry, Technical University in Zvolen, T.G. Masaryka 24, SK Zvolen, Slovak Republic 32 Assoc.Prof. Iveta Paulová, PhD., iveta.paulova@stuba.sk, Department of Quality Engineering, The Faculty of Materials Science and Technology (MST) in Trnava, Slovak Technical University Bratislava, tel , fax: Ing. Rastislav Rajnoha, PhD., rajnoha@vsld.tuzvo.sk, Katedra podnikového hospodárstva, Drevárska fakulta, Technická univerzita vo Zvolene, T. G. Masaryka 24, Zvolen, Slovenská republika 34 Jaroslav Rašner, rasner@vsld.tuzvo.sk, Patrik Aláč, alac@vsld.tuzvo.sk, Technická univerzita vo Zvolene, Masarykova 24, Zvolen, Slovakia Jankovský Juraj, Edmar Klein, gamax@gx.sk, GamaX s.r.o., Mlynské luhy 15, Bratislava 2, Slovakia Peter Klein, atem@atem.sk, ATEM s.r.o., Na Štepnici 1, Zvolen

18 18 FORUM EKONOMICZNE komercyjna ocena w procesie przetarcia kłód bukowych w dwóch wymiarach porównując z klasycznym przetarciem na piłach taśmowych - rozszerzenie rozwiązania na produkcję na maszynach CNC odpowiednich do przetarcia 3D - rozszerzenie rozwiązania na przetarcie buka (i innych gatunków drewna) Ewa Ratajczak 35 ZMIANY STRUKTURALNE NA RYNKU MATERIAŁÓW DRZEWNYCH W POLSCE Rynek materiałów drzewnych w Polsce uległ w ostatnich kilkunastu latach wyraźnemu przeobrażeniu. Oprócz zmian polegających na dużym wzroście produkcji i zużycia większości z nich, miały miejsce istotne przekształcenia jego struktury przedmiotowej, co było w dużym stopniu efektem procesu globalizacji, a szczególnie postępu technicznego i jego transferu. W rezultacie, na polskim rynku pojawiły się nowe, uznane na światowym rynku, rodzaje płyt drewnopochodnych, nastąpił wzrost znaczenia materiałów drzewnych bardziej przetworzonych i uszlachetnionych, poszerzyła się skala substytucji drewna litego różnego rodzaju tworzywami drewnopochodnymi. W niektórych dziedzinach wytwarzania zwiększył się też stopień wykorzystania surowców wtórnych jako surowca alternatywnego wobec surowca drzewnego pochodzącego bezpośrednio z lasu lub drzewnych odpadów przemysłowych. Jednocześnie, w niektórych grupach asortymentowych nasiliło się zjawisko zastępowania materiałów drzewnych ich niedrzewnymi substytutami. Materiały i wyroby drzewne mają duże znaczenie w polskiej gospodarce, jednak do niedawna brakowało szczegółowej wiedzy na temat faktycznych miejsc i skali ich zastosowań. Polski system sprawozdawczości statystycznej dostarcza bowiem niewiele danych na ten temat, a systemy kompleksowych informacji branżowych praktycznie nie istnieją. Stąd istotnym źródłem wiedzy o poszczególnych segmentach rynku materiałów i wyrobów drzewnych rozpatrywanych na poziomie branż i sektorów, a więc w ujęciu mezoekonomicznym, są wyniki ostatnich badań przeprowadzonych w Instytucie Technologii Drewna36. Kwantyfikacji zużycia materiałów i wyrobów drzewnych dokonano na podstawie metody wskaźnikowej, której istotą było określenie modelowego składu materiałowego głównych rodzajów wyrobów drzewnych, a następnie ustalenie ostatecznych miejsc ich aplikacji (end-use). Jak wynika z badań, w 2004 roku do wytworzenia różnego rodzaju wyrobów drzewnych zużyto w Polsce blisko 17 mln m3 materiałów drzewnych. Finalne zużycie tych materiałów w kraju było jednak znacznie mniejsze i wyniosło 9,2 mln m3, gdyż znaczna część wyrobów została wyeksportowana (m.in. około 90% wartości wyprodukowanych mebli, 60% ilości wytworzonych materiałów podłogowych, 26% stolarki budowlanej otworowej). Głównym kreatorem popytu na materiały drzewne i wyroby z nich jest budownictwo (38% zużycia produkcyjnego, tj. 6,4 mln m3 różnych materiałów drzewnych), choć specyfiką polskiego rynku jest też duże znaczenie produkcji mebli jako miejsca zastosowania materiałów drzewnych. W gospodarstwach domowych (oraz obiektach mieszkalnych, niemieszkalnych i ich otoczeniu) zużywa się ponad 6 mln m3 materiałów drzewnych, natomiast w sferze handlu i gospodarki magazynowej ponad 3,2 mln m3. We wszystkich działach gospodarki (z wyjątkiem gospodarstw domowych) dominuje zużycie tarcicy i półfabrykatów tartych. W 2004 roku było to ponad 10 mln m3, z czego 46% wykorzystano w produkcji wyrobów zastosowanych w budownictwie. W wyrobach, które ostatecznie trafiają do gospodarstw domowych, w tym w postaci mebli - najwięcej zużywa się płyt wiórowych 3,2 mln m3 (89% ich całkowitego zużycia produkcyjnego). Ewa Ratajczak, Joanna Pikul ZWIĘKSZANIE KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁU DRZEWNEGO POPRZEZ TWORZENIE INTERAKTYWNYCH BAZ DANYCH WSPOMAGAJĄCYCH PROCES ZARZĄDZANIA Dynamiczny rozwój elektronicznych technik informatycznych oraz wzrost znaczenia wiedzy we wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego stanowią tendencje charakterystyczne dla gospodarki opartej na wiedzy. Rozprzestrzeniają się w szybkim tempie i w różnej skali występują już w większości państw rozwiniętych. W ostatnich latach uwidacznia się nowe podejście w gospodarce opartej na wiedzy, w tym również w założeniach programów unijnych, zgodnie z którym kierunki badań determinowane są przez potrzeby społeczne, czyli w konsekwencji przez producentów, a nie jak miało to dotąd miejsce głównie przez sferę badawczą. Nurt ten można zauważyć także w przemyśle drzewnym, który staje się w coraz większym stopniu kreatorem popytu na badania naukowe. Efektywne zewnętrzne źródła wiedzy wywierają przy tym korzystny wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw sektora drzewnego. Polski sektor drzewny jest relatywnie konkurencyjny, jednakże poziom konkurencyjności jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych branżach. Szczególnie konkurencyjne są przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego. Jednocześnie zauważalna jest przewaga konkurencji cenowo-kosztowej nad jakościową i innowacyjną. Aby zwiększyć konkurencyjność polskiego przemysłu drzewnego należy między innymi wprowadzać innowacyjne technologie, nowe produkty, stymulować napływ kapitału, a także stosować efektywne systemy zarządzania w przedsiębiorstwach. 35 Doc. dr hab. Ewa Ratajczak, E_Ratajczak@itd.poznan.pl, Instytut Technologii Drewna, ul. Winiarska 1, Poznań 36 Badania zrealizowano w latach ramach projektu badawczego Ministerstwa Edukacji i Nauki nr 3T08E 08727, E. Ratajczak, A. Szostak, G. Bidzińska, Modelowe wskaźniki zużycia materiałów drzewnych o różnym stopniu przetworzenia i miejscach zastosowań, Instytut Technologii Drewna, Poznań 2006

19 FORUM EKONOMICZNE Efektywne systemy zarządzania umożliwiają osiągnięcie strategicznego celu przedsiębiorstwa, w tym wymiernego efektu ekonomicznego, pozwalając na skuteczne funkcjonowanie i konkurowanie na rynku. System zarządzania można uznać za efektywny, gdy firma osiąga rezultaty lepsze od przeciętnych dla danej grupy przedsiębiorstw. Jednym z nowoczesnych narzędzi kreowania efektywnych systemów zarządzania są interaktywne bazy danych. Celem referatu jest przedstawienie korzystnego wpływu nowych technik informatycznych na zarządzanie przedsiębiorstwami drzewnymi poprzez tworzenie i wykorzystywanie interaktywnych baz danych. Interaktywne bazy danych stanowią narzędzie stymulujące współpracę przemysłu ze sferą badawczą. Umożliwiają one identyfikację luki pomiędzy potrzebami a możliwościami badawczymi w celu lepszego dostosowania podaży do popytu na badania. W rezultacie, zarówno przedsiębiorstwa, jak i jednostki badawcze mogą optymalizować swoją działalność. Tworzenie interaktywnych baz danych dla przemysłu drzewnego odbywa się obecnie często w ramach projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej. Przykładami realizowanych obecnie międzynarodowych projektów przydatnych dla polskiego sektora drzewnego są między innymi Projekt InnovaWood SSA oraz Projekt Woodism. Ponadto, przykładami krajowych przedsięwzięć, również wspieranych przez UE, są projekt pt.: Utworzenie Wielkopolskiej Platformy Innowacyjnej oraz Sieć Wirtualna Lasy. Interaktywne bazy danych dla sektora drzewnego są też tworzone w ramach tak zwanych inicjatyw klastrowych. Polskim przykładem takiego projektu jest Wielkopolski Klaster Meblarski. Jarmila Šalgovič ová 37 WSKAŹNIKI JAKOŚCI ŻYCIA Przyczynek handlu do najważniejszych aspektów jakości życia stanowi kluczowe wskaźniki, takie jak zdrowie, bezpieczeństwo i zaufanie w dobra i serwisy. Dobre zdrowie i bezpieczeństwo zwiększają efektywność pracy, zmniejszają koszty przeznaczone na ochronę zdrowia i bezpieczny odpowiedni rozwój społeczeństwa. Zaufanie do dóbr i serwisów jest integralną częścią ochrony konsumenta. Musi się ono opierać na zrozumieniu różnych cech zdrowia człowieka, orientacji konsumenta, poprawionych regulacji europejskich, identyfikacji i promocji najlepszych doświadczeń, tak jak ochrony mieszkańców od potencjalnego ryzyka. Jarmila Šalgovič ová 38, Matej Bílý 39 ZNACZENIE NORMY ISO 9001:2000 DLA STOSUNKÓW KUPUJĄCY-ZAOPATRZENIOWIEC Stosunki kupujący-zaopatrzeniowiec, zarówno formalne jak też nieformalne, być może są najczęstsze z jakimi się spotykamy: wchodzimy w nie kilka razy dziennie, zarówno świadomie jak i nieświadomie. Zajmuje to strony codziennej prasy, opis procesu i jego źródło w zadowoleniu lub niezadowoleniu, którejś ze stron, dotyczącej produktu, serwisu, wypoczynku i działalności zawodowej. Ich pełen sukcesu przebieg może znacząco przyczynić się do zysku, podczas, gdy ich upadek może zrujnować organizację dostawcy lub kupującego. Praca zawiera pewne fakty dotyczące zastosowania norm ISO 9001:2000 w systemie zarządzania jakością przyczyniając się do zadowolenia nabywcy. Petr Sodomka, Hana Klč ová 40 IDENTYFIKACJA CFE ODDAJĄCA WPŁYW CZYNNIKA LUDZKIEGO NA WPROWADZENIE MICROSOFT DYNAMICS NAV ERP SYSTEM Wprowadzenie systemu ERP wywiera fundamentalny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa i jego procesów. Jest to akt długoterminowych zmian podczas, których wszystkie okoliczności, które wpływają na zadowolenie z wybranego systemu ERP i jego wprowadzenie, powinny być starannie rozważone. Obszar zasobów ludzkich reprezentuje zależny czynnik wpływający na sukces lub upadek całego projektu. Praca przedstawia wyniki badań projektowych: zatytułowanych Ocena czynnika ludzkiego i jego wpływu na efektywność Systemu Wprowadzania ERP, dokonanych w latach przez Centrum Badań i Systemów Informatycznych. IT także identyfikuje i systematyzuje Krytyczne Czynniki Sukcesu efektywności (CFE), które odbijają wpływ czynnika ludzkiego we wprowadzaniu świata odnowionego systemu ERP Microsoft Dynamics NAV. 37 Doc. Ing. Jarmila Šalgovičová, CSc., jarmila.salgovicova@ stuba.sk, Department of Quality Engineering, Faculty of Materials Science and Technology, Slovak University of Technology, Paulínska 16, Trnava, Slovak Republic 38 Doc. Ing. Jarmila Šalgovičová, CSc., jarmila.salgovicova@ stuba.sk, Department of Quality Engineering, Faculty of Materials Science and Technology, Slovak University of Technology, Paulínska 16, Trnava, Slovak Republic 39 Prof.Ing. Matej Bílý, DrSc., Slovak Metrology Institute, Bratislava 40 Petr Sodomka, Ph.D., petr.sodomka@cvis.cz, Hana Klčová, Ph.D., hana.klcova@cvis.cz, Tomas Bata University in Zlin, Faculty of Management and Economics, Mostni 5139, Zlin, Czech Republic

20 20 FORUM EKONOMICZNE 2006 Mikuláš Šupín 41 WPŁYW CERTYFIKACJI LASÓW I PRODUKTÓW DRZEWNYCH NA WEJŚCIE I ROZWÓJ RYNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Certyfikacja jest sugerowana dla osiągnięcia korzyści marketingowych i w zarządzaniu. Praca koncentruje się na aspektach handlowych w odróżnieniu od dyskusji dotyczącej innych aspektów. W przypadku marketingu certyfikacja jest sugerowana jako mogąca być pomocna w marketingu na niektórych wrażliwych pod względem ekologii rynkach, które zmierzają do bojkotu lub restrykcji w eksporcie kłód gatunków tropikalnych, szczególnie w niektórych częściach Europy. Rozpatrywane są cechy certyfikacji w handlu. Jest jeszcze mało dowodów na wpływ certyfikacji na handel pozytywnych lub negatywnych. Nawet na rynkach wykazujących wielkie zainteresowanie. Jest mało oznak solidnego lub wzrastającego popytu, lub płacone są ceny premium. Gdy w przyszłości wzrośnie handel międzynarodowy, jest mało dowodów, że popyt będzie silny, a ceny premium możliwe do zaakceptowania. Ilości certyfikowanego drewna lub produktów drzewnych wchodzące, lub chcące wejść, rynki są małe. Nawet mniejsze jest wejście handlu międzynarodowego. Wśród krajów importerów największą uwagę zwracają te, które znajdują się w Europie, szczególnie Niemcy, Holandia i Wielka Brytania. Kraje eksportujące wykazują największe zainteresowanie certyfikacją, dla których głównymi rynkamii eksportu są kraje europejskie i w mniejszym stopniu USA. Handel może się rozszerzać i mieć znaczący wpływ na niektóre rynki lub segmenty rynku. Jest także możliwe, że handel ulegnie zawieszeniu na skutek jakiegoś ważnego wpływu. Decydującym czynnikiem będzie reakcja konsumenta na wyroby, który jest odległy od wyjaśnienia na tym etapie. Pozostaje niejasne jakie będą ceny premium na certyfikowane wyroby. Istnieje kilka segmentów w kilku krajach, które wydają się być obiecujące, ale na większości rynków jest mało dowodów. Nawet na rynkach wykazujących największe zainteresowanie certyfikacją jest mało oznak solidnego lub wzrastającego popytu, lub płacenia cen premium. Mieczysł aw Szczawiń ski 42 ANALIZA WIELOCZYNNIKOWA KONKURENCYJNOŚCI PRZEMYSŁU DRZEWNEGO NA RYNKU UNII EUROPEJSKIEJ Na konkurencyjność polskiego przemysłu drzewnego wywiera wpływ wiele czynników w różnym stopniu kształtujących podstawowy miernik, tj. udział danej branży na otwartym rynku Unii. Jest możliwe określenie ważkości wpływu najważniejszych mierników cząstkowych kształtujących funkcję kryterium, tj. wskaźnik udziału w rynku Wspólnoty Europejskiej. Proponowana funkcja ma klasyczną postać wielomianu, gdzie zmiennymi objaśniającymi funkcji są mierniki cząstkowe uwzględniające specyfikę przedsiębiorstw przerobu drewna i towarzyszące im współczynniki ważkości. Mogą być one określane przez rozwiązanie szeregu równań regresji metodą najmniejszych kwadratów ze zbioru wystarczającej liczby danych, co weryfikuje możliwie niski udział tzw. czynnika losowego. Wacł aw Szymanowski 43 ZASADY MODELOWANIA I PROJEKTOWANIA ŁAŃCUCHÓW DOSTAW Celem artykułu jest omówienie warunków modelowania i projektowania łańcuchów dostaw. Najbardziej efektywne jest stosowanie zasady ciągłego ulepszania łańcuchów dostaw opartej na ewolucyjnym podejściu do przebudowy procesów gospodarczych, sformułowanej w 1993 r. przez T. Davenporta. Realizację tej zasady w planowaniu umożliwia metoda W. Deminga PCDA (planuj-wykonaj-sprawdź-działaj) adaptowana przez J.B. Ayersa do projektowania łańcuchów dostaw. Przedstawiono zasady przebudowy łańcucha dostaw realizowane są w 3 etapach: koncepcji projektu, projektów szczegółowych oraz w etapie realizacji. Ostatnią część artykułu poświęcono doborowi kryteriów oceny wybranego do wdrożenia wariantu rekonstruowanego łańcucha dostaw. 41 Mikuláš Šupín, prof.h.c.,prof.,ph.d., supin@vsld.tuzvo.sk, Department of Marketing, Trade and World Forestry, Faculty of Wood Sciences and Technology, Technical University of Zvolen, Zvolen, Slovak Republic 42 Mieczysław Szczawiński, Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania, w Przemyśle Drzewnym, Wydział Technologii Drewna, SGGW, Warszawa 43 Dr hab. Wacław Szymanowski, prof. nadzw. SGGW, wszymanowski@acn.waw.pl, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedra Technologii, Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Drzewnym, Zakład Organizacji, Ekonomiki i Projektowania Zakładów Przemysłu Drzewnego