KOMISJA DS. POWOŁAŃ. I. Aktualna sytuacja w Archidiecezji Poznańskiej

Transkrypt

1 KOMISJA DS. POWOŁAŃ (projekt dokumentu) Wszechmogący Bóg w Swojej łaskawości obdarza Kościół w Polsce licznymi powołaniami do kapłaństwa i życia konsekrowanego. W tym samym czasie na całym świecie obserwuje się poważny kryzys powołań 1. Dlatego Synod Archidiecezji Poznańskiej, zawierzając całkowicie Bożej Opatrzności, pragnie ocenić stan powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego na terenie Archidiecezji, następnie dokonać wnikliwej analizy dotychczasowej działalności duszpasterstwa powołaniowego oraz zaproponować dalsze kierunki jego rozwoju. I. Aktualna sytuacja w Archidiecezji Poznańskiej 1. Stan powołań w Archidiecezji Poznańskiej (dane liczbowe powołań) Na terenie Archidiecezji Poznańskiej do tej pory nie prowadzono żadnych całościowych badań statystycznych dotyczących powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego. W ostatnich latach liczba alumnów przyjętych do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu utrzymywał się na stałym poziomie ok. 30 osób na roku I (32 w 2002 r., 28 w 2003 r., 32 w 2004 r.). W tym samym czasie liczba alumnów na wszystkich rocznikach wynosiła: 142 w 2002 r.; 143 w 2003 r.; 141w 2004 r. Dla porównania w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Tarnowskiej, w tym samym okresie ogólna liczba kleryków wynosiła: 308 w 2002 r.; 288 w 2003 r.; 273 w 204 r. Taka liczba kleryków daje naszej Archidiecezji jedno z ostatnich miejsc wśród diecezji w Polsce w statystyce ilości wiernych przypadających na jednego kleryka (ok wiernych). W Diecezji Tarnowskiej jeden kleryk przypada na ok wiernych 2. Zdecydowana większość kleryków w naszej Archidiecezji wywodzi się ze środowisk miejskich (ok. 78 %). Trudno jest zgromadzić dane dotyczące ilości powołań do zgromadzeń męskich i żeńskich w Archidiecezji. Wydawane przez Kurię Metropolitalną w Poznaniu Roczniki Archidiecezji Poznańskiej zawierają informację o wyświęconych kapłanach, także zakonnych, pochodzących z poszczególnych parafii, co nie daje jednak pełnego obrazu struktury powołań zakonnych męskich. Z danych zebranych przez Krajowe Duszpasterstwo Powołań wynika, że liczba wszystkich alumnów seminariów zakonnych w Polsce w minionym roku znacznie wzrosła (2204 w 2002 r., 2054 w 2003 r.; 2634 w 2004 r.) 3. Brakuje również dokładnych danych na temat ilości żeńskich powołań zakonnych w naszej Archidiecezji. Z obserwacji działalności zgromadzeń, które redukują liczbę swoich placówek, należy wnioskować, że w naszej Archidiecezji maleje liczba powołań żeńskich. Kryzys powołań żeńskich dotyczy całej Polski. Wniosek taki można postawić na podstawie danych opublikowanych w Biuletyn Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych. Wynika z nich, iż liczba postulantek i nowicjuszek w skali całego kraju w ciągu ostatnich lat znacznie się zmniejszyła (1077 nowicjuszek w roku 1997 i 836 nowicjuszek w roku 2002; 728 postulantek w roku 1997 i 587 postulantek w roku 2002) 4. 1 Por. VC 63; PDV 7-8 (opis skrótów nazw dokumentów patrz Bibliografia) 2 Por. Krajowe Duszpasterstwo Powołań. Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2002, ss.3-5; Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2003, ss. 3-6; Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2004, s Por. Krajowe Duszpasterstwo Powołań. Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2004, s Por. Biuletyn Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych, 19, 2003, s. 83 1

2 2. Próba opisania przyczyn małej liczby powołań w Archidiecezji Na ilość i jakość powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego ogromy wpływ ma środowisko społeczne. Chociaż wierni Archidiecezji Poznańskiej charakteryzują się dość wysokim poziomem przywiązania do Kościoła i do zwyczajnych postaw religijnych oraz postaw moralnych, to jednak coraz częściej zauważalne jest ich słabsze zainteresowanie nadzwyczajnymi wydarzeniami religijnymi i kościelnymi 5. Nasz region należy do wysoko uprzemysłowionych rejonów Polski i wyróżnia się również bardzo wysoką kulturą rolną. Z pewnością dlatego wśród motywacji postaw, praktyk i zachowań religijnych i etycznych, zarówno pozytywnych, jak też negatywnych, stosunkowo często można spotkać motywy pragmatyczne, a jednocześnie związane z oczekiwaniami społecznymi 6. Często głównym motywem spełniania praktyk religijnych, czy też zaangażowania w sprawy kościelne, jest poczucie obowiązku, bądź też przyjęty model życia. Ponadto, w związku z silnym oddziaływaniem negatywnych wzorców nowej kultury, zauważa się coraz powszechniej przyjmowanie konsumpcyjnego stylu życia. Codziennie można doświadczyć prawdziwości słów Jana Pawła II, który w czasie swej pielgrzymki do Łagiewnik w 2002 r. mówił: Odrzucając Boże prawa i zasady moralne, otwarcie występuje się przeciw rodzinie. Na wiele sposobów usiłuje się zagłuszyć głos Boga w ludzkich sercach, a Jego samego uczynić wielkim nieobecnym w kulturze i społecznej świadomości narodów 7. Pogoń za pieniądzem, rozpad rodziny, wypaczenie prawdziwego sensu ludzkiej płciowości, niezrozumienie wartości dziewictwa, przesiąknięta sekularyzmem wizja życia i przeznaczenia człowieka 8, relatywizm moralny, bezrobocie wpływają bardzo negatywnie na budzenie w społeczeństwie, a szczególnie wśród młodzieży potrzeby na wartości wyższe. Wzrasta liczba chrześcijan, którzy wykazują mniejszą wrażliwość na obiektywną i integralną naukę wiary, wybierając w sposób subiektywny to, co się podoba, co odpowiada osobistemu doświadczeniu i nie wymaga zmiany własnych przyzwyczajeń 9. Takiej postawie sprzyja również niski poziom moralny i kulturalny promowany poprzez środki masowego przekazu oraz powszechny upadek czytelnictwa i zainteresowania kulturą wyższą. Swoich zadań wychowawczych zadaje się nie spełniać również szkoła. Młodzież ma do dyspozycji bardzo wiele form spędzania wolnego czasu, najczęściej jednak na niskim poziomie kulturalnym, często także moralnym (dyskoteki, puby, niosące zagrożenia narkomanią i alkoholizmem). W małych miejscowościach bardzo niewielu młodych ludzi podejmuje naukę w liceach ogólnokształcących i innych szkołach średnich, z zamiarem podjęcia studiów wyższych. W związku z upadkiem wielu autorytetów, także w rodzinie, obserwuje się wśród młodzieży silne pragnienie akceptacji i strach przed odrzuceniem. Dlatego też tak duży wpływ na jednostkę mają grupy koleżeńskie. Są to zjawiska, które mają bardzo negatywny wpływ na wychowanie młodzieży i utrudniają odpowiedź na jakąkolwiek formę powołania do służby Bożej 10. Należy wspomnieć również o niżu demograficznym, który w najbliższym czasie najprawdopodobniej będzie mieć wpływ na obniżenie liczby powołań 11. Jednocześnie warto zauważyć pewne tendencje pozytywne. Coraz częściej można spotkać młodych ludzi, młode małżeństwa wywodzące się katolickich ruchów młodzieżowych i duszpasterstw akademickich, którym nie tylko zależy na pogłębieniu życia wiary, ale i na 5 PSA, s PSA, s Jan Paweł II, Bądźcie świadkami miłosierdzia. Homilia wygłoszona w czasie Mszy św. beatyfikacyjnej na Błoniach Krakowskich w dniu 18 sierpnia 2002 r. L Osservatore Romano 9, 2002, s PDV 7. 9 PDV PDV Por. Rocznik Statystyczny Województwa Wielkopolskiego 2003, Poznań 2003, 125, tabela 3(50). 2

3 aktywnym włączeniu się w życie wspólnoty Kościoła. Tu rodzi się światło nadziei na przyszłość. 3. Działalność powołaniowa w Archidiecezji Troska o budzenie powołań jest jednym z zadań biskupa diecezjalnego. Z jego mandatu działalność powołaniowa prowadzona jest na terenie Archidiecezji Poznańskiej przez: a) Referat Powołaniowy Kurii Metropolitalnej w Poznaniu b) Archidiecezjalną Radę Duszpasterstwa Powołań; c) duszpasterstwo parafialne; d) Dzieła Powołaniowe Wspólnot Zakonnych Męskich i Żeńskich; e) Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu; f) Towarzystwo Przyjaciół Arcybiskupiego Seminarium Duchownego. Działalność ta przedstawia się następująco: a) Referat Powołaniowy Kurii Metropolitalnej w Poznaniu Referat Powołaniowy został powołany do istnienia w ramach Wydziału Duszpasterstwa Ogólnego i Specjalistycznego Kurii Metropolitalnej w Poznaniu. Swoją działalność powołaniową prowadzi on poprzez Archidiecezjalną Radę Duszpasterstwa Powołań. b) Archidiecezjalna Rada Duszpasterstwa Powołań (ARDP) Na poziomie diecezji za koordynowanie działalności powołaniowej jest odpowiedzialna Archidiecezjalna Rada Duszpasterstwa Powołań, która jest włączona w struktury Krajowego Duszpasterstwa Powołań. W skład ARDP wchodzą: - diecezjalny duszpasterz powołań, mianowany przez Księdza Arcybiskupa, - przedstawiciel seminarium duchownego, - przedstawiciele męskich i żeńskich zakonów i zgromadzeń, - przedstawiciel instytutów świeckich, - przedstawiciel katechetów świeckich, - przedstawiciel duszpasterstwa młodzieży, - przedstawiciel alumnów. ARDP opracowuje program corocznego Tygodnia Modlitw o Powołania do Kapłaństwa i Życia Konsekrowanego i koordynuje jego przebieg. Ponadto organizuje Pielgrzymkę Rodzin Osób Powołanych i Wspierających Powołania do Częstochowy. W celu realizacji swoich założeń statutowych, ARDP współpracuje z Archidiecezjalnym Duszpasterstwem Młodzieży, z Referatem Katechetycznym Kurii Metropolitalnej w Poznaniu w promowaniu tematyki powołaniowej, przygotowując m.in. odpowiednie konferencje. c) Duszpasterstwo parafialne W działalności parafialnej na rzecz budzenia powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego wykorzystywany jest przede wszystkim Tydzień Modlitw o Powołania do Służby w Kościele. Proboszczowie zapraszają wówczas chętnie kleryków z Seminarium, czy też przedstawicieli zgromadzeń zakonnych, umożliwiając im spotkania z młodzieżą, szczególnie zaangażowaną w działalność duszpasterską (ministranci, schola). Często wysyłają również przedstawicieli młodzieży, przede wszystkim ministrantów na rekolekcje i dni 3

4 skupienia organizowane przez Arcybiskupie Seminarium Duchowne, lub przez Archidiecezjalne Duszpasterstwo Służby Liturgicznej. Ponadto w czasie Mszy św., szczególnie w Modlitwie Wiernych, czy też w czasie Nowenny do Matki Bożej Nieustającej Pomocy lub do Ducha Świętego duszpasterze wraz ze zgromadzonymi wiernymi modlą się o nowe i święte powołania kapłańskie oraz o wytrwanie w powołaniu. Szczególnym dniem modlitw o powołania w wielu parafiach jest każdy pierwszy czwartek miesiąca, czasem pierwsza sobota bądź niedziela miesiąca. Również październikowe nabożeństwo różańcowe jest często ofiarowane w tej intencji. Wielu opiekunów ministrantów uwrażliwia chłopców na powołanie kapłańskie, organizując spotkania tematyczne, redagując tematyczne gazetki ścienne, wprowadzając modlitwę o powołania do modlitwy dziękczynnej po każdej Mszy św. Podsumowując, należy stwierdzić, że środowisko duszpasterzy czuje się bardzo odpowiedzialne za budzenie powołań i dlatego stwarza wiele okazji do modlitwy w tej intencji, jak i do pogłębienia wiedzy i świadomości parafian. d) Dzieła Powołaniowe Wspólnot Zakonnych Męskich i Żeńskich Każde zgromadzenie zakonne męskie i żeńskie, działające na terenie naszej Archidiecezji, troszczy się o nabór nowych kandydatów. Dlatego też delegują one odpowiednio przygotowanych przedstawicieli swoich wspólnot, które zajmują się działalnością powołaniową. W niektórych przypadkach zgromadzenia powołują całe zespoły odpowiedzialne za taką działalność. Na szczeblu diecezjalnym ważnym wydarzeniem powołaniowym są doroczne spotkania modlitewne przedstawicieli zakonów męskich i żeńskich na Świętej Górze w Gostyniu oraz obchody Dnia Życia Konsekrowanego 2 lutego w katedrze poznańskiej, pod przewodnictwem Metropolity Poznańskiego. W ramach duszpasterstwa powołań poszczególne zakony organizują w swoich domach rekolekcje oraz dni skupienia dla młodzieży. Niektóre zgromadzenia gromadzą systematycznie w ciągu roku młodzież na różnego rodzaju spotkaniach tematycznych przybliżając uczestnikom swój charyzmat. Wiele zgromadzeń czynnie uczestniczy w prowadzeniu wielkopostnych rekolekcji dla dzieci i młodzieży, odwiedzają również parafie archidiecezji, gdzie wygłaszają prelekcje na temat charyzmatu zgromadzania, stwarzają okazje do indywidualnych rozmów. Ważnym elementem pracy powołaniowej jest również prowadzenie korespondencji z młodzieżą zainteresowaną pracą zgromadzenia. Ponadto wydawane są różnego rodzaju publikacje, które w sposób przystępny, w profesjonalnie przygotowanej szacie graficznej, prezentują działalność zgromadzenia czy też zakonu, informując jednocześnie o prowadzonej działalności powołaniowej i możliwości kontaktu z przedstawicielem wspólnoty. Wreszcie, co najbardziej istotne, w rytmie codziennych modlitw, wspólnoty modlą się o nowe powołania. Organizują więc przynajmniej raz w tygodniu dzień modlitw, adorację Najświętszego Sakramentu w tej intencji. Członkowie wspólnot są zobowiązani do ofiarowania praktyk ascetycznych, np. postu w intencji nowych powołań. e) Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu Pierwszorzędnym celem działalności Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu jest jak najlepsze przygotowanie kleryków do podjęcia posługi kapłańskiej. Jednak jednym z elementów działalności Seminarium jest także udział w duszpasterstwie powołaniowym. Pierwszą formą troski o nowe powołania jest modlitwa. Ponadto każdego roku w czasie wakacji letnich oraz ferii zimowych grupa kleryków wraz z jednym z Moderatorów przeprowadza tzw. rekolekcje powołaniowe dla młodzieży męskiej. Większą popularnością cieszą się rekolekcje zimowe, w których uczestniczy co roku ok. 90 młodych ludzi. Ponadto prowadzony jest program umożliwiający uczestniczenie młodzieży męskiej w 4

5 życiu seminaryjnym w wybrane dni w ciągu roku formacyjnego. Opiekę nad uczestnikami tych pobytów roztaczają Moderatorzy oraz klerycy z grupy powołaniowej. Seminarium wydaje również plakaty powołaniowe oraz odpowiednie informatory i kalendarze kieszonkowe. W czasie pobytu kleryków na parafiach z okazji tygodnia modlitw o nowe i święte powołania kapłańskie i zakonne, czy też tzw. niedziel pomocy dla seminarium, wygłaszają oni pogadanki o charakterze powołaniowym, przeprowadzają spotkania i rozmowy z ministrantami oraz młodzieżą parafii. Również wakacyjne uczestnictwo kleryków w różnych formach działalności duszpasterskiej naszej Archidiecezji, jak rekolekcje Służby Liturgicznej, Ruchu Światło Życie, Pomocników Matki Kościoła, w Poznańskiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę, w różnego rodzaju tzw. wakacjach z Panem Bogiem organizowanych przez poszczególne parafie oraz Caritas, ma zawsze wydźwięk powołaniowy. Działalność o charakterze powołaniowym prowadzona jest także w opracowywanym i wydawanym przez kleryków naszego Seminarium Biuletynie Towarzystwa Przyjaciół Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu oraz na seminaryjnej stronie internetowej. f) Towarzystwo Przyjaciół Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu Celem działalności Towarzystwa Przyjaciół Arcybiskupiego Seminarium Duchownego powołanego do istnienia przez Księdza Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego Metropolitę Poznańskiego w dniu 8 grudnia 2003 roku jest przede wszystkim otocznie modlitwą kleryków i moderatorów Seminarium. Zatem członkowie Towarzystwa przyczyniają się swoją aktywnością do umocnienia kleryków w powołaniu do kapłaństwa. Dokonuje się to poprzez codzienną modlitwę w wyznaczonej intencji, także ofiarowaną w intencjach kleryków i moderatorów Komunię św. w pierwszy czwartek miesiąca. Członkowie Towarzystwa są zaproszeni również od ofiarowania w intencji Seminarium swego cierpienia, czy umartwień. Ponadto działający w Towarzystwie powinni stwarzać wokół Seminarium dobrą atmosferę, która będzie sprzyjała budzeniu nowych powołań. Ze swojej strony wspólnota seminaryjna każdego dnia modli się za Towarzystwo, a w każdy pierwszy czwartek miesiąca ofiarowuje Mszę św. II. Nauczanie Kościoła Zmartwychwstały Chrystus posłał Apostołów na cały świat, nakazując im głoszenie Ewangelii i udzielanie sakramentów świętych (Mt 28,19). To Chrystusowe wezwanie realizowane przez Jego uczniów, czasem za cenę męczeńskiej krwi, przyniosło wiele wspaniałych owoców. Dzisiaj świat, stając po raz kolejny na rozdrożach swoich dziejów, potrzebuje Bożego Słowa, potrzebuje Bożej obecności, potrzebuje głosicieli Ewangelii i szafarzy sakramentów, potrzebuje świętych i dobrze przygotowanych do swoich zadań kapłanów. Nie mniej istotną rolę mają do spełnienia osoby konsekrowane. Ich życie, będące naśladowaniem Chrystusa dziewiczego, ubogiego i posłusznego Ojcu, jest obecne w dziejach Kościoła niemal od początku jego istnienia i należy, w sposób organiczny i nienaruszalny, do jego życia, świętości i misji 12. Świadectwo życia osób konsekrowanych, oddających w służbie Królestwu nie tylko jakąś część swego czasu, ale całe życie 13, jest dzisiejszemu, często zagubionemu światu, niezmiernie potrzebne. 12 Por. LG Por. RNCh 34. 5

6 Powołanie do kapłaństwa i do życia konsekrowanego jest zawsze darem samego Boga. To On i tylko On może skierować do wybranych kobiet i mężczyzn słowo, które jest zaproszeniem do oddania Mu swego życia w sposób całkowity i bezwarunkowy. Świadomość powołania jako daru łaski wyraził prorok Jeremiasz w słowach: Jahwe skierował do mnie swe słowo, mówiąc: Zanim ukształtowałem cię w łonie (matki), znałem cię; zanim ujrzałeś światło dzienne, Jam cię poświęcił i ustanowił prorokiem narodów (Jer 1, 4-5). Wskazuje też na to bardzo wyraźnie sam Jezus mówiąc do swoich uczniów: Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem (J 15, 16). W każdym więc powołaniu człowieka objawia się prymat łaski 14. Ale jednocześnie akt powołania, który jest zawsze wyrazem Bożej miłości do człowieka, nie niesie w sobie żadnych znamion zniewolenia. Człowiek w sposób całkowicie wolny odpowiada na Boże wezwanie. Na zapraszającą miłość Bożą człowiek odpowiada ufną miłością, zawierzając Bogu jako swemu Panu całkowicie swoje życie. Warto przypatrzeć się powołaniu Dwunastu przez Jezusa. Ewangelista Marek zapisał, że Jezus wyszedł na górę i przywołał do siebie tych, których sam chciał, a oni przyszli do Niego (Mk 3, 13). Inicjatywa powołania wychodzi od Jezusa dar łaski, a oni przyszli do Niego postawa wolności. Tak więc Bóg powołując, oczekuje zawsze wolnej odpowiedzi 15. Odpowiedź człowieka jest pójściem za głosem Bożym wzywającym do egzystencji na wzór Chrystusa, która nie jest możliwa bez szczególnego daru Ducha Świętego 16. Daru powołania nikt nie może wziąć sobie sam: A nikt nie bierze sobie tego zaszczytu, jeśli nie jest powołany przez Boga tak jak Aaron (Hbr 5, 4). Kandydaci do życia kapłańskiego i konsekrowanego muszą się wykazać posiadaniem odpowiednich przymiotów. Ich posiadanie jest darem Bożej Opatrzności. Posiadanie tych przymiotów, połączone z wewnętrznym przekonaniem o wezwaniu przez Boga, jest znakiem powołania do kapłaństwa 17, jak również życia zakonnego. Zbadanie owych zdatności i powołania danego kandydata oraz uznanie samego powołania należy do biskupa lub wyższego przełożonego zakonnego 18. Chociaż powołanie do kapłaństwa i życia konsekrowanego jest darem łaski Bożej, to jednak sam Chrystus zachęca do troski o nowe i święte powołania kapłańskie. Ewangeliczne słowa Zbawiciela: Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało. Proście więc Pana żniwa, ażeby wysłał robotników na swoje żniwo (Mt 9, 37; por. Łk 10,2), uświadamiają wszystkim członkom Kościoła ich odpowiedzialność za dzieło budzenia powołań. Cała społeczność wierzących winna swoim ewangelicznym sposobem życia tak promieniować, by młodzi ludzie mogli w głębi swego serca usłyszeć głos wołającego Boga. Pierwszym odpowiedzialnym za duszpasterstwo powołaniowe jest biskup diecezji. Ma on promować kulturę powołaniową 19. Jego pasterskie posługiwanie winno zmierzać do stworzenia takich warunków, by młodzi ludzie mogli pogłębiać życie duchowe i odpowiedzialnie rozeznać swoje powołanie 20. W tym dziele swego biskupa winni wspierać wszyscy prezbiterzy oraz kompetentne osoby, które potrafią z entuzjazmem przekazywać młodym ludziom miłość do Jezusa 21. To prezbiterzy w powierzonych sobie parafiach budują atmosferę sprzyjającą budzeniu nowych powołań. Niech prezbiterom bardzo leży na sercu, by przez posługę słowa i świadectwo własnego życia, jasno okazującego ducha służby i prawdziwej radości paschalnej, uprzytomnić wiernym godność i niezbędność kapłaństwa 22. Dzięki działalności duszpasterzy i ich owocnej współpracy z wiernymi świeckimi, wspólnoty 14 Por. PDV 36; VC Por. PDV Por. VC Ratio Por. PDV 35; DFK PG Por. DB 15; KPK kan. 233; PDV 41; Ratio Por. PG PO 11. 6

7 parafialne, przez swoje rozwinięte życie duszpasterskie, stają się wspaniałym środowiskiem wspomagającym młodych ludzi w rozeznawaniu życiowego powołania. Najbardziej owocne dla budzenia powołań jest świadectwo życia kapłanów i przedstawicieli wspólnot zakonnych. Ich gorliwe, pokorne życie, pełne apostolskiego zapału, wierne charyzmatowi wspólnoty, prowadzone w duchu autentycznie pogodnej służby Bogu i bliźnim, najmocniej pociąga młodych ludzi do pozytywnej odpowiedzi na Boże wezwanie 23. Szczególną rolę w dziele budzenia i rozwoju powołań odgrywają rodziny chrześcijańskie, które przez swoje codzienne życie wiarą, spełniają rolę pierwszego seminarium 24. To w rodzinie młodzi przeżywają pierwsze doświadczenia ewangelicznych wartości, miłości ofiarującej się Bogu i innym 25. Jan Paweł II zachęca rodziców chrześcijańskich do postawy głębokiej wdzięczności za powołanie ich dziecka do wyłącznej służby Bogu 26. Ogromnie ważne w budzeniu powołań jest również właściwie ukierunkowane całe duszpasterstwo, a w szczególności duszpasterstwo młodzieżowe, które w swojej istocie jest powołaniowe, a więc przez swoją naturę skierowane na rozeznanie powołania 27.Nie bez znaczenia dla młodego człowieka poszukującego swego miejsca w świecie, jest również postawa środowiska szkolnego, wychowawców i nauczycieli. Powinni oni otoczyć powierzone im dziewczęta i chłopców troskliwą opieką tak, by nie tylko zyskali dobre przygotowanie intelektualne do dalszych studiów, ale by umieli uświadomić sobie powołanie, którym Bóg ich obdarza i chętnie za nim podążać 28. Takie aktywne współdziałanie całego ludu Bożego biskupa, prezbiterów, przedstawicieli wspólnot zakonnych, wiernych świeckich w dziele budzenia powołań jest wspaniałym wyrazem jedności w Kościele oraz wspólnej troski o dzieło głoszenia Królestwa Bożego na całym świecie. III. Zadania stojące przed Archidiecezją Poznańską Należy pogłębić poczucie odpowiedzialności wszystkich wierzących, duchownych i świeckich, za formację chrześcijańską młodego pokolenia. Wszyscy członkowie wspólnot parafialnych powinni, w imię odpowiedzialności za przyszłość Kościoła, tworzyć swoją chrześcijańską postawą atmosferę, w której możliwe będzie rozeznanie Bożej woli i odważne pójście za głosem Bożego powołania. Wielką odpowiedzialność w dziele budzenia powołań ponoszą kapłani i osoby konsekrowane. Muszą oni pogłębiać w sobie świadomość, że świadectwo ich życia ma ogromne znaczenie dla działalności powołaniowej. Powinni zatem wieść życie ewangeliczne, naznaczone duchem całkowitego oddania się na ofiarną służbę Chrystusowi i wspólnocie Kościoła. Nie mogą kroczyć z duchem tego świata, ulegając w swoim myśleniu i działaniu konsumpcyjnemu stylowi życia, gdyż stają się wówczas antyświadkami. Kapłani oraz katecheci świadomi wagi głoszonej przez nich Ewangelii powołań 29, powinni w swoim nauczaniu systematycznie podejmować temat tajemnicy powołania. 23 Por. DFK Por. DFK VC Por. VC Por. In verbo tuo a. 28 DFK PDV 39. 7

8 Głoszone słowo powinno dopomóc powołanym w udzieleniu odpowiedzi dobrowolnej, ale uległej i wielkodusznej, która pozwala działać łasce powołania 30. Bardzo ważne jest kształtowanie chrześcijańskiego modelu rodziny. Pomocą może tu służyć odpowiednio przygotowana i dobrze prowadzona katecheza dla dorosłych. Tylko ludzie odpowiedzialni, zdolni do ofiary, głęboko wierzący mogą tworzyć rodziny, w których będą wzrastały powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego. Rodzice powinni zawsze uszanować decyzję dziecka o podjęciu drogi służby Bożej. Niech tę decyzję nie tylko uszanują, ale i delikatnie ją wspierają, nie wywierając żadnego nacisku ani presji. Wyrazem poczucia odpowiedzialności za budzenie powołań jest modlitwa oraz ofiarowanie w tej intencji różnego rodzaju umartwień. W tym celu należy wykorzystać istniejące już nabożeństwa, nadając im odpowiednią oprawę oraz zachęcać wiernych do częstej indywidualnej modlitwy o powołania. Należy otoczyć opieką i zwrócić baczną uwagę na wszelkie formy parafialnego duszpasterstwa młodzieży, szczególnie służby liturgicznej. To wśród ministrantów i lektorów budzi się najwięcej powołań do kapłaństwa. Nie mniejszą uwagę należy przywiązywać do prowadzenia innych grup, jak: Ruch Światło - Życie, Pomocnicy Matki Kościoła, KSM, schole parafialne i inne. W programie działalności tych grup powinny znaleźć się spotkania o tematyce powołaniowej, by obudzić w młodych ludziach świadomość możliwości pójścia przez życie także drogą kapłaństwa i życia konsekrowanego. Tematyka powołaniowa powinno pojawić się również w programach działalności Duszpasterstw Akademickich. W ostatnich latach obserwuje się bowiem wzrost liczby powołań spośród studentów wyższych uczelni. Należy roztoczyć opiekę duchową nad osobami, które przejawiają pewne predyspozycje do życia kapłańskiego i zakonnego 31. Opieka duchowa będzie wyrażała się przez rozmowy, kierownictwo duchowe, podanie odpowiedniej lektury duchowej, wskazanie możliwości kontaktu z Arcybiskupim Seminarium Duchownym, bądź z zakonem. Można wyróżnić pięć głównych, charakterystycznych elementów posługi powołaniowej lub pięć wymiarów tajemnicy powołania, które od Boga dociera do człowieka poprzez pośrednictwo brata/siostry lub jakiejś wspólnoty: siać, towarzyszyć, wychowywać, formować, rozpoznać 32. Należy wspomagać ARDP tak, aby mogła realizować swoje zadania statutowe poprzez: a. przygotowanie przebiegu Tygodnia Modlitw o Powołania do Kapłaństwa i Życia Konsekrowanego, z udziałem przedstawicieli Arcybiskupiego Seminarium Duchownego i wspólnot zakonnych; b. przygotowywanie rocznego programu działalności duszpasterstwa powołań; c. promowanie apostolstwa modlitwy o dobre i święte powołania; d. organizacja konferencji i dni skupienia o tematyce powołaniowej; e. koordynowanie działalności Ośrodka Informacji Powołaniowej, f. gromadzenie informacji na temat różnych form działalności powołaniowej; g. analizowanie sytuacji powołaniowej na terenie Archidiecezji. W ramach działalności ARDP należy utworzyć w Poznaniu oraz innych większych ośrodkach miejskich centra powołaniowe. Ich zadaniem byłoby ułatwienie młodym ludziom kontaktu z kompetentnymi osobami (kapłani, przedstawiciele zgromadzeń żeńskich i męskich, osoby świeckie), które poprzez udzielanie odpowiedniej informacji, indywidualną 30 VC Por. VC In verbo tuo

9 rozmowę pomagałyby w rozeznawaniu życiowego powołania. Centrum takie powinno być miejscem spotkań i dyskusji z młodymi. Winno dysponować również kompletną bazą danych na temat działalności Arcybiskupiego Seminarium Duchownego, charyzmatów poszczególnych zakonów, zgromadzeń, instytutów świeckich życia konsekrowanego, terminów i form działalności powołaniowej. Ponadto okazją do szerzenia tematyki powołaniowej powinny stać się uroczystości parafialne, takie jak: odpust, wizytacje biskupa, bierzmowanie młodzieży, prymicje, jubileusze kapłańskie i zakonne. Należy zachęcać duchowieństwo Archidiecezji do szerzenia idei TPASD. Wykaz dokumentów: DB DFK Sobór Watykański II, Dekret o Pasterskich Zadaniach Biskupów w Kościele Christus Dominus, W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań Sobór Watykański II, Dekret o Formacji Kapłańskiej Optatam totius, W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań KPK Kodeks Prawa Kanonicznego, Pallottinum, Poznań LG PDV Sobór Watykański II, Konstytucja Dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, W: " L'Osservatore Romano" 1992/ 3-4, s PG Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Pastores gregis, 16 października 2003 PSA Poznański Synod Archidiecezjalny RNCh Rozpocząć na nowo od Chrystusa, 20 maja 2001 VC Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Vita consecrata, Pallottinum, Poznań 1996 In verbo tuo Nowe powołania dla nowej Europy. In verbo tuo... Dokument końcowy Kongresu poświęconego powołaniom do Kapłaństwa i Życia Konsekrowanego w Europie. Rzym 5-10 maja Watykan Ratio Konferencja Episkopatu Polski, Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia (Zasady formacji kapłańskiej w Polsce), 26 sierpnia 1999, Częstochowa 1999 Biuletyn Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych, 19,

10 Jan Paweł II, Bądźcie świadkami miłosierdzia. Homilia wygłoszona w czasie Mszy św. beatyfikacyjnej na Błoniach Krakowskich w dniu 18 sierpnia 2002 r., w: L Osservatore Romano, 9, 2002, Krajowe Duszpasterstwo Powołań, Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2002 w maszynopisie Krajowe Duszpasterstwo Powołań, Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2003 w maszynopisie Krajowe Duszpasterstwo Powołań, Statystyka powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele Katolickim w Polsce w roku 2004 w maszynopisie Urząd Statystyczny w Poznaniu, Rocznik Statystyczny Województwa Wielkopolskiego 2003, Poznań