Referat na temat bezrobocia w gminie Białogard

Transkrypt

1 Literka.pl Referat na temat bezrobocia w gminie Białogard Data dodania: :17:01 Referat na temat bezrobocia w gminie Białogard zawiera podstawowe informacje na temat bezrobocia, na czym polega to zjawisko, jakie są jego przyczyny i skutki. W sposób szczegółowy podaję dane statystyczne na temat bezrobocia w gminie w latach WSTĘP Rozpoczęta w 1989 roku transformacja systemowa szczególnie głęboko dotknęła sferę zatrudnienia. Na początku transformacji bezrobocie uznawano za zjawisko nowe, jednak w ostatnich latach stało się integralną częścią polskiej rzeczywistości negatywnie postrzeganej przez społeczeństwo. Ludność wiejska stanowi około 38% ludności kraju, obejmuje 42% bezrobocia rejestrowanego ( nie licząc bezrobocia utajonego)[1]. Po 1989 roku zauważalne jest przesuwanie się ciężaru bezrobocia z miasta na wieś, co jest jednym z zasadniczych przyczyn wzrostu skali ubóstwa na obszarach wiejskich. Celem niniejszej pracy jest przybliżenie problemu bezrobocia na terenie Gminy Białogard oraz tego jak władze samorządowe próbują ten problem rozwiązać. Gmina Białogard jest gminą wiejską na obszarze, której przed zmianami, które nastąpiły w Polsce w okresie transformacji funkcjonowały głównie Państwowe Gospodarstwa Rolne, dlatego też po upadku PGR ów problem bezrobocia jest tu szczególnie dotkliwy. Ludność przyzwyczajona do poprzedniego systemu polityczno ekonomicznego często nie potrafi się zaktywizować i podjąć inicjatywy gospodarczej przyzwyczajona do opiekuńczej roli państwa. Poza tym niski poziom wykształcenia powoduje trudności w znalezieniu pracy. Praca składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy rozdział dzieli się jeszcze dodatkowo na pięć podrozdziałów, natomiast drugi na trzy. W pierwszym rozdziale skupiłam się na wyjaśnieniu zagadnień dotyczących bezrobocia na podstawie literatury. Przybliżyłam również ogólnie przyczyny, skutki i formy przeciwdziałaniu bezrobociu w kraju. W drugim rozdziale natomiast przedstawiłam przyczyny bezrobocia w Gminie Białogard, formy przeciwdziałaniu bezrobociu oraz dane statystyczne dotyczące bezrobocia na tym terenie. Konstrukcja pracy nie nastręczała trudności. W układzie konstrukcji pracy przyjęta została zasada budowy chronologiczno problemowej. Podjęty problem pracy w literaturze ma szerokie opracowanie. Istnieje wiele źródeł dotyczących tego tematu. Trudności nastręczał jedynie drugi rozdział pracy, ze względu na brak dokładnych danych na temat bezrobocia w Gminie Białogard. Gmina Białogard nie posiada danych dotyczących bezrobocia na swoim obszarze. Dane statystyczne posiada jedynie Powiatowy Urząd Pracy w Białogardzie, który nie dysponuje szczegółowymi informacjami. ROZDZIAŁ I ZAGADNIENIE BEZROBOCIA W LITERATURZE 1.1. Wyjaśnienie pojęć: bezrobocia, bezrobotny, stopa bezrobocia.

2 Bezrobocie to sytuacja, w której większa lub mniejsza liczba osób zdolnych do pracy i jej poszukujących nie znajduje zatrudnienia[2]. Zjawisko bezrobocia bywa definiowane rozmaicie, w zależności od celów badawczych i charakteru dyscypliny naukowej, w obrębie której podejmowane są badania. W powszechnym użyciu są dwa sposoby podejścia do problemu bezrobocia: Ø ujęcie przedmiotowe, gdzie bezrobocie traktowane jest jako kategoria analityczna rynku pracy i oznacza niezrealizowaną podaż pracy, będącą efektem braku równowagi między podażą siły roboczej (zasobów ludzkich) a popytem na pracę (chłonnością zatrudnieniową gospodarki) jest to podejście charakterystyczne dla nauk ekonomicznych, wskazujących na przyczyny zjawiska i ujmujące bezrobocie wyraźnie jako problem ekonomiczny[3] Ø ujęcie podmiotowe, w którym bezrobocie oznacza stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość jej podjęcia, przy czym dochody z pracy są dla tych osób podstawą egzystencji jest to podejście wykorzystywane częściej przez socjologów, psychologów, polityków społecznych, bowiem bezrobocie analizowane jest tu w kontekście społecznym [4] Bezrobotny w polskim sensie prawnym to osoba, która: - nie jest zatrudniona i nie wykonuje pracy zarobkowej - jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy - nie uczy się w szkole w systemie dziennym - jest zarejestrowana w rejonowym urzędzie pracy - ukończyła 18 lat, ale nie ukończyła 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) - nie nabyła prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej - nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych - jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia, co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy - nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności[5] Stopa bezrobocia to stosunek liczby ludzi uznanych za bezrobotnych do liczby ludzi uznanych za wchodzących w skład siły roboczej, wyrażony w procentach. BSb = x 100% Zsr Sb stopa bezrobocia B liczba bezrobotnych Zsr zasoby siły roboczej Bezrobocie stało się w latach osiemdziesiątych i jest nadal zjawiskiem powszechnym i uciążliwym społecznie. Jego występowanie oznacza, że gospodarka nie produkuje tyle, ile mogłaby wytwarzać, gdyby wszyscy wyrażający chęć podjęcia pracy mogli ją znaleźć. Rodzi ono również określone problemy socjalne, takie jak ubóstwo czy niepokoje społeczne Rodzaje bezrobocia v Ogólny podział

3 Bezrobocie strukturalne mówimy o nim wtedy gdy występuje niedopasowanie struktury podaży pracy i popytu na pracę ze względu na posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z niedopasowania kwalifikacji pracownika. Pojawia się ono wtedy gdy w określonych regionach kraju lub gałęziach występuje zastój gospodarczy i napływające nowe roczniki w wieku zdolności do pracy nie mogą znaleźć pracy[6]. Bezrobocie frykcyjne - związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki pełnej swobodzie zamiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzję o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki bowiem wynosi mniej niż 3 miesiące [7]. Bezrobocie długookresowe dotyczy osób, które pozostają bez pracy od 6 do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełnienia kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń mało interesujący dla pracodawców. Bezrobocie długotrwałe (chroniczne) trwa znacznie dłużej niż 12 miesięcy. Spowodowane jest podobnymi przyczynami co bezrobocie długookresowe. Bezrobocie ukryte rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują w urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego. Bezrobocie cykliczne związane z cyklicznymi zmianami strukturalnymi w gospodarce. W czasie kiedy występuje zapotrzebowanie na wytwarzane produkty, nie ma problemów z miejscami pracy. Producenci w celu zmniejszenia kosztów produkcji zwalniają pracowników[8]. Bezrobocie z wyboru pojawia się w niektórych krajach, gdzie wysokość zasiłków przyznawanych bezrobotnym jest na tyle wysoka, aby zrekompensować utratę stałego zarobku i tym samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym. Podział tematyczny bezrobocia na grupy: v W zależności od warunków, w jakich osoby zdolne do pracy i poszukujące ją byłyby gotowe ją podjąć, wyróżnić można dwa rodzaje bezrobocia : Bezrobocie dobrowolne spowodowane jest tym, że część pracowników poszukujących pracy nie akceptuje poziomu płacy realnej i są skłonni pracować przy wyższej stawce, a pracodawcy gotowi są ich zatrudnić poniżej płacy realnej. Zjawisko to jest głównym powodem powstawania tej odmiany bezrobocia gdzie preferencje siły roboczej nie pokrywają się z rachunkiem opłacalności. Bezrobocie przymusowe czyli niezależne od zachowania bezrobotnych. Ekonomia klasyczna tłumaczy je tym, że istnienie ustawowej gwarancji płacy minimalnej, zafałszowuje sygnały na rynku pracy, stan równowagi rynkowej zostaje zniekształcony, nawet przy spadku cen i popytu, wzroście bezrobocia, płace i tym samym koszty nie

4 maleją, poprzez strajki związki zawodowe wymuszają stawki powyżej wolnej ceny rynkowej. Istotą jest to, że nie wszyscy pracownicy gotowi do podjęcia pracy i akceptujący istniejącą na rynku płacę znajdują zatrudnienie[9]. v Rodzaje bezrobocia można rozpatrywać zarówno ze względu na przyczyny jak i formy w których zjawisko to występuje ( ze względu na przyczyny). Bezrobocie strukturalne które charakteryzuje się zastojem gospodarczym i nowe roczniki napływające na rynek pracy nie mogą jej znaleźć. Istnienie więc samego zjawiska bezrobocia tłumaczone jest tym, że chęć podjęcia pracy i zgłoszonej podaży nie daje się w pełni urzeczywistnić. Bezrobocie technologiczne wynika ze zmiany techniki, technologii, oraz zastąpienia pracy żywej pracą maszyn. Bezrobocie koniunkturalne Keynesowska teoria przymusowego bezrobocia przyjmuje, że jest ono wywołane zbyt małym popytem konsumpcyjnym i inwestycyjnym, który powoduje małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych, poziom popytu stale ulega wahaniom, czyli jest zależny od koniunktury, stąd nazwa bezrobocia. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego. Bezrobocie to wynika z niższej podaży w stosunku do liczby osób aktywnych, dostosowanych do istniejących warunków zatrudnienia[10]. Bezrobocie frykcyjne obejmujące również ludzi zmieniających prace, przejściowo jej poszukujących z różnych powodów. Bezrobocie sezonowe uzależnione od pór roku (np. budownictwo). v Patrząc ze względu na formę jego występowania wyróżniamy : Bezrobocie krótkookresowe do 3 miesięcy bez zatrudnienia. Bezrobocie średniookresowe od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia. Bezrobocie długookresowe dotyczy osób, które pozostają bez pracy od 6 do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełnienia kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców. Bezrobocie ukryte rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego. Występuje głównie na wsi (nadmiar rąk do pracy, dawniej przerost administracji). Bezrobocie jawne zarejestrowane ( da się określić) Przyczyny bezrobocia Poziom ekonomiczny każdego kraju w dużej mierze uzależniony jest od stopy prowadzonej wszelkiego rodzaju produkcji, tworząc tym samym dochód narodowy. Tworzenie tego dochodu powoduje zatrudnienie szerokiej rzeszy różnego rodzaju specjalistów. Bezrobocie, bieda i ubóstwo jest ściśle ze sobą związane. Wzrost jednego takiego zjawiska powoduje wzrost następnych. Po prawie 15 latach upadku komunizmu w Polsce, jesteśmy trzecim, co do wielkości bezrobocia krajem w Europie. Stopa bezrobocia przekroczyła 19% i w niektórych rejonach wzrasta w zastraszającym tempie. Przyczyną tego jest restrukturyzacja wielu dziedzin gospodarki narodowej. Związane jest to z polityką gospodarczą kolejnych rządów bez względu na ich

5 partyjne etykiety. Po 1990 roku do Polski z wielkim rozmachem wkroczył liberalizm[11]. Przeprowadzono szereg reform, zagwarantowano jednostkom swobodne działania w dziedzinie gospodarki i polityki. Rządzący i dochodzący do władzy mieli wiele wzniosłych pomysłów i planów, które w większości okazały się utopią. Aby zwalczyć bezrobocie, a tym samym biedę i ubóstwo trzeba zrozumieć przyczyny bezrobocia. W ostatnich latach powstało bezrobocie techniczne, które jest związane z rozwojem technologicznym. Na całym świecie jest coraz mniej pracy, ponieważ maszyny i komputery są w stanie zastąpić olbrzymie masy ludzi. Zmiany te prowadzą do rewizji struktur ekonomicznych i podziału pracy. Niesie to za sobą groźbę bezrobocia dla tysięcy kwalifikowanych robotników, przynajmniej ich okresowego bezrobocia do czasu przekwalifikowania. Nie mniej jednak należy podkreślić, że rozwój techniki i mechanizacji nie zawsze jest przyczyną bezrobocia. Bezrobocie występuje bezpośrednio po wprowadzeni mechanizacji, czy komputeryzacji. Jednocześnie w następstwie ich wprowadzenia rodzi się zapotrzebowanie na nowy rodzaj pracy. Wiąże się to często z potrzebą zmiany kwalifikacji. By nastąpiła zamiana kwalifikacji potrzebne są na to środki finansowe, których człowiek tracący pracę nie ma, co powoduje utrwalenie bezrobocia. Państwo za pośrednictwem rejonowych biur pracy organizuje kursy kwalifikacyjne, które zazwyczaj prowadzone są w błędnym kierunku. Osoba kończąca kurs i zdobywająca kwalifikacje najczęściej nie ma zapewnionej pracy. Można powiedzieć, że wydaje się pieniądze na oślep. Kolejną przyczyną bezrobocia są błędy systemu edukacji i zatrudnienia. Obecnie nikt nie zastanawia się ile na rynku pracy potrzebne jest danych zawodów tj. ekonomistów, informatyków, itp. jest to niewłaściwa polityka kształcenia nowych kadr i nieliczenie się z realnymi perspektywami rozwoju kraju. Bezrobocie koniunkturalne wiąże się z okresowymi spadkami koniunktury gospodarki narodowej. Powstaje ono wtedy, gdy na wytwarzane dobra maleje popyt, a tym samym zmniejsza się liczba miejsc pracy[12]. Uzasadnienie bezrobocia tylko racjami ekonomicznymi jest błędne. Marnotrawiony jest kapitał człowieka, a twierdzenie, że bezrobocie jest konieczne w związku z tworzeniem kapitalizmu w Polsce jest wielkim nieporozumieniem. Nikt w naszym kraju nie zwraca uwagi na niedorozwój usług rzemiosła, rolnictwa, ochrony środowiska czy organizacji pracy. Brak ze strony państwa dostatecznej pomocy rodzinom biednym z regionów zagrożonych dużym bezrobociem pogłębia ten problem. Jeżeli nie uzyskają oni pomocy na edukacje swoich dzieci, na znalezienie pracy choćby przez z jednego z rodziców wówczas nasili się bieda i ubóstwo w tych grupach społecznych. Wykształcenie określonych grup społeczeństwa zabezpieczenia przed biedą i bezrobociem. Obecnie bieda w Polsce związana jest bezpośrednio z poziomem wykształcenia głowy rodziny. Do najmniej zagrożonych biedą i ubóstwem należą ludzie z wyższym wykształceniem. Wiele rodzin żyje w warunkach skrajnego ubóstwa i są to najczęściej ludzie z podstawowym wykształceniem i niezaradni życiowo. Dzieci z takich rodzin mają niewielkie szanse na zdobycie wykształcenia wykraczającego poza obowiązkowy zakres nauczania. Nauczone społeczeństwo poprzedniego ustroju opiekuńczej roli państwa, czuje się zagubione w nowej sytuacji gospodarczej i ekonomicznej. Postępujące zmiany społeczne pogłębiają i utrwalają ten stan. Dlatego polityka społeczna państwa i jego organów, organizacji samorządowych i wszelkich instytucji powinna być skierowana na przeciwdziałanie tym zagrożeniom. Analiza stanu bezrobocia w kraju prowadzi do stwierdzenia, że zjawiskiem tym najbardziej zostały zagrożone rodziny i byli pracownicy zlikwidowanych państwowych gospodarstw rolnych. Bezrobociem w tym obszarze objęte zostały większość terenów północnych i zachodnich krajów. O ile w innych środowiskach istnieje możliwość przekwalifikowania zawodowego i podjęcia pracy nie tylko w miejscu zamieszkania o tyle

6 w środowiskach popegerowskich praktycznie możliwość takiej nie było i nie ma. Podobne zjawisko bezrobocia w ostatnich latach powstało również w środowisku górniczym. Restrukturyzacja górnictwa nieuchronnie prowadzi do likwidacji terenowych kopalń, tworząc kolejną rzesze ludzi bezrobotnych. W całym kraju można zauważyć środowiska, zakłady pracy oraz regiony objęte większym lub mniejszym bezrobociem, zjawisko, które niestety, ale ciągle rośnie. Błędna ocena, brak realnego rozpoznania tego zjawiska przez rządzących, a także rosnąca korupcja wśród osób posiadających kapitał i zarządzających krajem, bezsensowne przedsięwzięcia Sejmu RP, rozrost administracji rządowej i samorządowej przyczynia się do wzrostu bezrobocia w sferze produkcyjnej. Jeżeli ekipy rządzące nie będą w stanie podjąć wszelkich przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia lub likwidacji tego zjawiska, to nasz kraj nieuchronnie stanie na krawędzi upadku ekonomicznego, a bieda i ubóstwo przekroczy wszelkie dopuszczalne normy społeczeństwa cywilizacyjnego[13]. Przyczyny bezrobocia można jeszcze rozpatrywać na podłożu psychologicznym, wyznacznikach biologicznych i tle edukacyjnym i ekonomicznym. Podłoże psychologiczne bezrobocia: Ø Część ludzi nie podejmuje pracy dlatego, że nie chce i woli żyć bez stałej pracy kontraktowej Ø Wielu ludzi nie może podjąć pracy ze względu na brak kwalifikacji Ø Brak wiary we własne siły uniemożliwia niektórym ludziom podjęcie pracy Ø Brak dojrzałości zawodowej Ø Część bezrobotnych nie widzi sensu życia przez realizowanie się w pracy Do wyznaczników biologicznych bezrobocia można zaliczyć: Ø Płeć, wiek, wydolność zawodową Ø Bezrobotnymi są często osoby niepełnosprawne i inwalidzi Do tła edukacyjnego i ekonomicznego zalicza się: Ø Ludzi bez pracy,,produkuje szkolnictwo zawodowe Ø Z winy pracodawcy ludzie pozostają bez pracy Ø... Dostęp do pełnej treści możliwy po zalogowaniu. Literka.pl Literka.pl