6. Diagnoza negatywnych zjawisk występujących na terenie Gminy Kudowa-Zdrój w sferze środowiskowej

Transkrypt

1 6. Diagnoza negatywnych zjawisk występujących na terenie Gminy Kudowa-Zdrój w sferze środowiskowej STAN ŚRODOWISKA KLUCZOWE WYZWANIA I POTRZEBY REWITALIZACYJNE Geneza i historia Kudowy-Zdroju jest jednoznacznym przykładem tego, jak walory i stan środowiska naturalnego formują profil gospodarczy i społeczny miasta. To właśnie położenie geograficzne, ukształtowanie terenu, budowa geologiczna, zasoby przyrodnicze i powiązane z nimi zasoby naturalne w postaci wód leczniczych i specyficznego klimatu stały się czynnikiem determinującym lokalizację, a następnie jej uzdrowiskowo-turystyczne oblicze. W tych obiektywnie determinowanych warunkach lokalnego ekosystemu kolejne pokolenia ludzi prowadziły i prowadzą swoją historycznie zmienną aktywność społeczno-gospodarczą, wywołującą zarówno pozytywne, jak i negatywne zmiany w tymże środowisku. Ponieważ stan sfery środowiskowej został bardzo szeroko opisany w kilku obowiązujących dokumentach planistycznych 1, po krótkim wprowadzeniu, zajmiemy się przede wszystkim omówieniem tych zjawisk, które tworzą warstwę problemową w tej sferze, i jednocześnie są istotne dla planowanego procesu rewitalizacji. Dane statystyczne rejestrujące stan środowiska zostały w ostatnim czasie dość istotnie wzbogacone, ale pozostawiają wiele do życzenia i są funkcją słabości zarówno gminnego jak i ponadlokalnego systemu jego monitorowania. Stąd prezentowane poniże informacje mają w dużym zakresie ogólny charakter. Dlatego też nie zawsze możliwy do realizacji okazał się postulat, aby stan środowiska opisać w odniesieniu do obszaru zdegradowanego, a później objętego rewitalizacją, schodząc na poziom jednostek osadniczych, ich części czy ulic. 1 Są to następujące opracowania: Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój 2005; Założenia do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa Zdrój 2011; Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój na lata z perspektywą na lata Opracowanie Green Key, Kudowa-Zdrój grudzień 2014; Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój lipiec 2016; Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój, październik 2015 r. 1

2 W końcowej części zostanie przedstawione syntetyczne podsumowanie negatywnych zjawisk występujących na terenie gminy Kudowa w sferze środowiskowej. W przedmiotowym opisie należy zaakcentować co najmniej trzy istotne uwarunkowania stanu środowiska i procesów zarządzania nim w gminie, wpływające na jego ujęcie w opracowaniu diagnostycznym. Pierwszym jest fakt, że w granicach administracyjnych Kudowy-Zdroju znajduje się teren Parku Narodowego Gór Stołowych o powierzchni 1080,08 ha (co stanowi 17% powierzchni Parku), obejmujący blisko 32% powierzchni miasta 2. Ponadto istotnym elementem systemu ochrony środowiska, przewidywanym przez ustawę o ochronie przyrody (Dz. U r. poz. 627 z późn. zmianami), a występującym na terenie gminy, są dwa obszary Natura 2000 (Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków PLB Góry Stołowe i Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk PLB Góry Stołowe). Pierwszy z nich obejmuje swoim zasięgiem teren całej gminy. System ochrony zasobów przyrodniczych uzupełnia 20 pomników przyrody. Druga okoliczność odnosi się do zasobu naturalnego w postaci mineralnych wód leczniczych. Ich występowanie jest wynikiem sprzyjających warunków geologicznych. Dla potrzeb ich eksploatacji na mocy decyzji Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia r. utworzono obszar górniczy Kudowa-Zdrój, o powierzchni 1 472,5 ha, na którym aktualnie znajduje się dziewięć zarejestrowanych źródeł czystych ekologicznie wód mineralnych: 1. Odwiert Nr 2 MONIUSZKO woda mineralna swoista 0,36% wodorowęglanowa, sodowa, wapniowa, szczawa, złoża wód podziemnych w formacji górnokredowej, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych w wielkości 2,5 m 3 /h i 60,0 m 3 /d. 2. Odwiert Nr 3 MARCHLEWSKI woda mineralna swoista 0,21% wodorowęglanowa, sodowa, wapniowa, szczawa, złoża wód podziemnych w formacji górnokredowej, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych w wielkości 4,5 m 3 /h i 108,0 m 3 /d. 3. Ujęcie GÓRNE woda mineralna swoista 0,26% wodorowęglanowa, sodowa, wapniowa, szczawa, żelazista, złoża wód podziemnych w formacji górnokredowej o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych w wielkości 6,0 m 3 /h i 144,0 m 3 /d. 4. Odwiert K-200 woda mineralna swoista 0,33% wodorowęglanowa, sodowa, wapniowa, szczawa, krzemowa, złoża wód podziemnych w formacji górnokredowej (dolny turon), o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych w wielkości 4,7 m 3 /h. 2 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój na lata z perspektywą na lata Opracowanie Green Key, Kudowa-Zdrój grudzień 2014,s

3 5. GAZOWE szczawa wodorowęglanowo-sodowo-wapniowa, arsenowa, żelazista, możliwość eksploatacji przez 24 h na dobę. Przeznaczone jest do poboru CO2 do suchych kąpieli gazowych. Znajduje się 25 m od wejścia głównego do Pijalni Wód Mineralnych. 6. ŚNIADECKI szczawa wodorowęglanowo-sodowo-wapniowa, arsenowa, żelazista, możliwość eksploatacji przez 24 h na dobę. Przeznaczone jest jako ujęcie leczniczej wody pitnej, choć częściowo wykorzystuje się go do uzupełnienia zapasów wody do kąpieli mineralnych. Znajduje się 2,5 metra od wejścia do Pijalni Wód Mineralnych. 7. ODWIERT Nr 18 szczawa wodorowęglanowo-wapniowo-sodowa, możliwość eksploatacji przez 8 h na dobę, jest ujęciem rezerwowym dla odwiertu Moniuszko. 8. ODWIERT Nr 26 szczawa wodorowęglanowo-sodowa, wapniowa. Jest to ujęcie rezerwowe, nie eksploatowane. Znajduje się obok ujęcia Marchlewski. 9. ODWIERT Nr 27 szczawa wodorowęglanowo-sodowo-wapniowa. Jest to źródło rezerwowe. Znajduje się obok ujęcia Marchlewski 3. Jakość tych wód nie budzi wątpliwości ale w oczywisty sposób zależy od przestrzegania określonych reżimów środowiskowych. Trzecim bardzo ważnym elementem uwarunkowań środowiskowych, stwarzających przesłankę dla kontynuowania funkcji uzdrowiskowej, jest klimat i bioklimat tego obszaru. Z uwagi na swoje właściwości został on we wczesnym etapie rozwoju uzdrowiska uznany za wpływający bardzo korzystnie na szereg procesów ustrojowych: krążenie krwi, oddychanie i trawienie, sprawność układu mięśniowego i nerwowego 4 W tym względzie ważna jest także obecność na terenie gminy zwartych obszarów leśnych, które stanowią ok. 47% jej ogólnej powierzchni. Zachowanie jego walorów profilaktycznych i leczniczych jest z tego względu istotnym zadaniem władz publicznych i wszystkich użytkowników środowiska. Powyższe okoliczności wyznaczają konieczność respektowania bardzo restrykcyjnych standardów. Procesy rewitalizacyjne powinny być zatem tak zaprojektowane, aby działania mające w zamierzeniu przynieść pozytywne efekty w sferze społecznej nie tylko nie powodowały uszczerbku dla środowiska, ale wręcz chroniły i wzmacniały jego potencjał. W świetle wyżej wspominanych dokumentów i zawartych w nich diagnoz można uznać, że stan środowiska naturalnego w gminie jest na zadawalającym poziomie i ulegał w ostatnim czasie względnej poprawie 5. Nie notuje się dramatycznego przekroczenia standardów jakości 3 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój, s Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Kudowa-Zdrój, s Taką tezę można postawić na podstawie analizy większości wyżej wymienionych. Szczególnie por. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa Zdrój na lata z perspektywą na lata Opracowanie Green Key, Kudowa Zdrój grudzień

4 środowiska (może poza przekroczeniami stężeń pyłów, benzo(a)pirenu, arsenu oraz ozonu), obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi bądź stanu środowiska. Gospodarcze i bytowe użytkowanie środowiska w większości rejestrowanych wskaźników mieszczą się w rygorach określonych normami, a podmioty zanieczyszczające środowisko posiadają wymagane prawem pozwolenia na prowadzoną działalność. Nie oznacza to jednak, iż Kudowa-Zdrój jest wolna od różnego typu zagrożeń, które z różną siła oddziaływają na kondycję lokalnego ekosystemu. Za najistotniejsze pod względem skali i siły oddziaływania wpływające na stan sfery środowiskowej gminy i powodujące jej degradację, a równocześnie rodzące konieczność podejmowania działań rewitalizacyjnych, należy uznać: zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego ze źródeł punktowych i liniowych (użytkowanie instalacji grzewczych o niskiej sprawności opartych o paliwa stałe, tzw. niska emisja, emisja spalin w ruchu drogowym); degradację klimatu akustycznego w otoczeniu dróg i linii kolejowej; zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych wynikające z niedostatecznego pod względem jakości systemu kanalizacji obszaru gminy; rozwój zabudowy mieszkaniowej, prowadzący do zmniejszenia powierzchni terenów otwartych i pogarszania walorów krajobrazowych miasta; fizyczną i chemiczną degradację gleb związaną z oddziaływaniem czynników naturalnych i antropogenicznych (obszary użytkowane rolniczo, zajmowane pod zabudowę, narażonych na oddziaływanie komunikacji o dużym natężeniu ruchu, między innymi droga krajowa nr 8), związane z eksploatacją złóż kopalin i obejmujące teren składowiska odpadów; obecność na terenie Gminy Kudowa-Zdrój znacznej liczby (ok. 300) obiektów zawierających wyroby z azbestu 6. Zagrożenia te są w większości skoncentrowane terytorialnie. Ponieważ ich katalog jest dość obszerny, w dalszej części diagnozy skupimy uwagę na tych negatywnych zjawiskach i ich przyczynach, które w sposób zasadniczy są lub mogą być powiązane z planowaniem i przebiegiem procesów rewitalizacyjnych w gminie Kudowa-Zdrój. Uchwycenie tych zależności pozwala lepiej identyfikować potrzeby rewitalizacyjne i tym samym we właściwy sposób uzasadniać konieczne interwencje publiczne. 6 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa -Zdrój, s. 8-71; Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, s. 39 i nast.; Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Kudowa- Zdrój, Kudowa-Zdrój, październik 2015 r, s. 5 i nast. 4

5 Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk rejestrowanych na terenie całego województwa dolnośląskiego, a zwłaszcza jego terenów zurbanizowanych, jest zanieczyszczenie atmosfery. Według danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Kudowa-Zdrój leży w tzw. strefie dolnośląskiej, gdzie dopuszczalna częstotliwość dobowych przekroczeń poziomu pyłów zawieszonych /PM 10 i PM 2,5/ jest z pewnością naruszana, chociaż brakuje bezpośrednich, jednoznacznych danych dotyczących skali tego negatywnego zjawiska. Najbliższe punkty monitorujące rejestrują różne parametry: Kłodzko 40 dni, Nowa Ruda aż 129 dni przekroczeń, przy normie 35 dni w ciągu roku. Według danych z 2014 roku, uwzględniając klasyfikację stref ze względu na kryterium ochrony zdrowia, gmina została zakwalifikowana do klasy C, co rodzi konieczność opracowywania i wdrożenia specjalnego programu ochrony powietrza. (W pozostałych wskaźnikach dotyczących poziomów innych skażeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, benzenu, kadmu i niklu, strefa gdzie położona jest gmina, została zakwalifikowana do klasy A, gdzie nie występuje zagrożenie przekraczaniem dopuszczalnego poziomów zanieczyszczeń 7 ). Pyły zawieszone, będące kombinacją substancji organicznych i nieorganicznych, zawierają substancje toksyczne (węglowodory aromatyczne, między innymi benzo(a)piren, metale ciężkie, dioksyny i furany) i są odpowiedzialne za liczne schorzenia dróg oddechowych, układu krwionośnego czy nowotwory, stanowiąc bezpośrednie zagrożenie życia mieszkańców. Szczególny wpływ mają one na osoby w podeszłym wieku, dzieci oraz cierpiących na wyżej wymienione choroby. Według ustaleń naukowych mogą one stanowić bezpośrednią przyczynę około 8% zgonów, w tym przedwczesnych, w poddanych oddziaływaniu takich czynników populacjach. Jednymi z kluczowych przyczyn przekroczeń dopuszczalnych norm dla pyłów zawieszonych są wysoki poziom niskiej emisji na terenie gminy (ich źródłem są indywidualne systemy grzewcze o niskiej sprawności spalania) oraz zanieczyszczenia komunikacyjne. Skala problemu jest szczególnie odczuwalna w centrum, gdzie występuje koncentracja starej zabudowy mieszkaniowej 8. Według ustaleń autorów PGN-u około 8,3% powierzchni użytkowej mieszkań w ogrzewane jest przy wykorzystaniu niesprawnych pieców, głównie kaflowych. To zjawisko w sposób dokuczliwy ujawnia się zwłaszcza w trakcie sezonu grzewczego. W dokumencie tym wskazano także na konkretne lokalizacje budynków z zasobów gminnych, wspólnot mieszkaniowych i spółdzielni, gdzie stwierdzono problem Szczególna ich koncentracja występuje w rejonie następujących ulic i osiedli: 1 Maja, Brzozowie, Chrobrego, Fabrycznej, Głównej, Kościelnej, Kościuszki, Lubelskiej, Mickiewicza, 7 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, 74 i nast. 8 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, s. 32; Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2004 roku, WIOŚ Wrocław

6 Pstrążnej, Słone, Zdrojowej, Buczka, Norwida, Tkackiej, Łąkowej, Obrońców Pokoju, Gagarina i Słowackiego 9. Potrzeby rewitalizacyjna jawią nam się tutaj ewidentnie i zostały jednoznacznie potwierdzone w przywoływanych powyżej dokumentach. Zwracali także na nie uwagę mieszkańcy uczestniczący w warsztatach i członkowie Zespołu do spraw rewitalizacji. Kwestie te zostały szerzej rozwinięte w kolejnym rozdziale, poświęconej negatywnym zjawiskom w sferze technicznej jako głównej przyczynie opisanego problemu. Znaczącym zjawiskiem negatywnym w sferze środowiskowej jest na terenie gminy hałas (tzw. degradacja klimatu akustycznego) w otoczeniu dróg i linii kolejowej. Kudowa z uwagi na swoje położenie jest terenem krzyżowania się licznych szlaków komunikacyjnych, które generują to zagrożenie. Tym samym następuje tu kumulacja źródeł hałasu i ich negatywnych skutków. W ostatnim okresie szczególnie uciążliwym źródłem hałasu stał się wzmożony ruch drogowy, którego intensyfikacja postępuje. Odnotowywany wzrost liczby rejestrowanych pojazdów oraz intensywne ich użytkowanie przekłada się na odczuwane subiektywnie przez mieszkańców obniżenie jakości środowiska w tym aspekcie. Badania klimatu akustycznego prowadzone na terenie gminy w 2008 roku nie wykazały jednak przekroczeń dopuszczalnych wartości hałasu dla pory dnia (65 db). Badania przeprowadzone na terenie uzdrowiska wykazały, że średni równoważny poziom dźwięku obliczony dla terenu strefy A ochrony uzdrowiskowej w Kudowie-Zdroju, z wyłączeniem pasów wzdłuż głównych ulic, nie przekracza dopuszczalnych w tym zakresie norm. Zgodnie ze skalą zagrożenia hałasem komunikacyjnym opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny, która wykorzystuje również oceny subiektywne, teren większości uzdrowiska Kudowa - Zdrój cechuje się małą uciążliwością hałasu 10. Innym negatywnym zjawiskiem jest skażenie wód powierzchniowych i podziemnych, pozostające w ścisły związku z niezadawalającą jakością systemu kanalizacji gminnej. Mimo że kwestia ta została wymieniona jako zagadnienie problemowe w Programie Ochrony Środowiska, nie wskazano na istotne okoliczności uzasadniające taki zapis. Prowadzona na terenie gminy gospodarka odpadowa również zdaje się nie generować negatywnych zjawisk. Według aktualnych informacji na terenie gminny zidentyfikowano siedem miejsc, gdzie nielegalnie są składowane odpady (tzw. dzikie wysypiska). Są one zlokalizowane przy ulicy 1 Maja, Al. Jana Pawła II, Brzozowiu, Fabrycznej, Głównej, Jakubowicach i Słonecznej. 9 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój, s Jak wyżej, s

7 Ważnym aspektem z obszaru środowiska, ale mającym istotny wymiar techniczny, jest obecność na terenie miasta obiektów, których elementy konstrukcyjne zawierają azbest. Przeprowadzoną inwentaryzację ilustrują dwie tabele. Pierwsza zawiera dane dotyczące liczby obiektów i powierzchni pokrytych lub izolowanych azbestem w podziale na umowne jednostki osiedleńcze. Od zjawiska tego jak widać nie są wolne wszystkie rejony miasta, ale symptomatyczne jest, iż dotyczy ono także ścisłego centrum zdrojowego. Tabela 1. Lokalizacja, liczba obiektów budowlanych i powierzchnia pokryta/izolowana azbestem na terenie Gminy Kudowa-Zdrój w 2015 r. REJON MIASTA LICZBA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH POWIERZCHNIA W M 2 BRZOZOWIE ,00 BUKOWINA 1 215,60 CZERMNA ,58 JAKUBOWICE 6 265,20 NOWY ZDRÓJ 6 992,00 PSTRĄŻNA 3 584,50 SŁONE ,50 STARY ZDRÓJ ,20 ZAKRZE ,80 RAZEM ,38 Źródło: Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój, październik 2015, s. 21. Druga tabela, oparta na bieżących danych urzędu, wskazuje na rejony i ulice ze znaczną koncentracją tych obiektów. Tabela 2. Lokalizacja i liczba obiektów budowlanych pokrytych/izolowanych azbestem na terenie Gminy Kudowa-Zdrój w 2016r. ULICA LICZBA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH 1 MAJA 7 ADAMA MICKIEWICZA ALEJA JANA PAWŁA II 3 ALEKSANDRA FREDRY 4 BOCZNA 9 BOLESŁAWA CHROBREGO 20 BRZOZOWIE 24 BUKOWINA 1 CISOWA 7

8 ULICA LICZBA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH CYPRIANA KAMILA NORWIDA CYPRYSOWA DĘBOWA FABRYCZNA 17 FRYDERYKA CHOPINA 2 GEN.WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO GŁÓWNA 22 JAKUBOWICE 3 JANA MATEJKI JASNA JULIANA MARCHLEWSKIEGO JULIUSZA SŁOWACKIEGO 1 JURIJA GAGARINA KARMELKOWA KOMBATANTÓW KOŚCIELNA 9 LEŚNA LUBELSKA ŁĄKOWA 7 MARIANA BUCZKA 2 NAD POTOKIEM 75 OBROŃCÓW POKOJU OGRODOWA 1 POLNA 1 POZIOMKOWA POZNAŃSKA PSTRĄŻNA 2 SŁONE 39 SŁONECZNA 3 SPACEROWA STANISŁAWA MONIUSZKI STEFANA OKRZEI 9 SZKOLNA 1 ŚWIERKOWA TADEUSZA KOŚCIUSZKI 33 TKACKA 2 TURYSTYCZNA WARSZAWSKA WCZASOWA WŁADYSŁAWA BRONIEWSKIEGO WOJSKA POLSKIEGO ZDROJOWA 6 ZOFII NAŁKOWSKIEJ ZYGMUNTA KRASIŃSKIEGO Źródło: dane UM Kudowy-Zdroju z 2016 r. 8

9 Zawarty w Programie Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest harmonogram jego realizacji, składający się z trzech etapów, wyznacza dość odległy, bo określony na 2032 rok finał procesu pełnego unieszkodliwiania materiałów zawierających azbest 11. Zjawiskami, które z mniejszą siłą oddziaływają na kondycję sfery środowiskowej, są procesy żywiołowej zabudowy przestrzennej. Mogą one skutkować pogorszeniem walorów krajobrazowych terenu gminy. Słabością gminy Kudowa-Zdrój, a dokładniej procesów zarządzania jej komponentem urbanistyczno-ekologicznym, jest brak aktualnego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kudowa Zdrój. Dokument uchwalony w 1995 roku wymaga unowocześnienia, co podkreślono także w podejmowanych w 2010 i 2014 roku uchwałach w sprawie oceny aktualności studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kudowa-Zdrój oraz miejscowych planów zagospodarowania 12. Sporządzenie nowego studium będzie sprzyjać uniknięciu chaosu urbanistycznego i pozwoli ograniczyć jego negatywne następstwa dla społeczności i stanu sfery środowiskowej. PODSUMOWANIE DIAGNOZY NEGATYWNYCH ZJAWISK WYSTĘPUJĄCYCH NA TERENIE GMINY KUDOWA W SFERZE ŚRODOWISKOWEJ 1. Relatywnie wysoka jakość sfery środowiskowej gminy Kudowa-Zdrój jest między innymi efektem wysokich wymagań, jakie są stawiane przed gminami uzdrowiskowymi i objętymi restrykcyjnymi formami ochrony przyrody (Park Narodowy Gór Stołowych i jego otulina, obszary Natury 2000, rygory planowania przestrzennego). W ostatnim okresie zrealizowano cały szereg przedsięwzięć służących ograniczeniu uciążliwości wynikających z działalności człowieka, a jednocześnie podnoszących jakość życia mieszkańców (np. prowadzona od wielu lat gazyfikacja gminy). 2. Największym pod względem skali i siły oddziaływania zjawiskiem negatywnym w sferze środowiskowej jest na terenie gminy emisja zanieczyszczeń do atmosfery. Na ten stan wpływa między innymi użytkowanie instalacji grzewczych o niskiej 11 Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój, październik 2015, s. 19 i Zob. załącznik do uchwały NR LX/404/10 Rady Miejskiej Kudowy-Zdroju z dnia 10 listopada 2010 roku w sprawie: oceny aktualności studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kudowa-Zdrój oraz planów miejscowych dla terenu gminy Kudowa-Zdrój, s

10 sprawności opartych o paliwa stałe, a także bardzo inwazyjne zanieczyszczenia związane z transportem drogowym. Dotyczy to szczególnie ścisłego, uzdrowiskowego centrum miasta. Procesy degradacji środowiskowej wymagają intensyfikacji działań polegających na eliminacji niskiej emisji z terenów zdegradowanych i skojarzenia ich z procesami rewitalizacji. 3. Degradacja klimatu akustycznego w gminie ma miejsce szczególnie w otoczeniu dróg oraz linii kolejowej. Poziom hałasu jest istotnym czynnikiem obniżającym jakości życia na terenach położonych bezpośrednio przy szlakach drogowych i kolejowych, szczególnie w centrum Kudowy Zdroju. 4. Istotnym problemem zdiagnozowanym na terenie gminy, w tym w jej ścisłym centrum uzdrowiskowym, jest obecność materiałów z udziałem azbestu. Zważywszy że źródłem chorobotwórczego pylenia mogą być uszkodzenia i ścieranie elementów wykonanych przy jego użyciu, należy w miarę możliwości uwzględnić w planowaniu rewitalizacji miasta usuwanie elementów azbestowych. 10

11 7. Diagnoza negatywnych zjawisk występujących na terenie gminy Kudowa-Zdrój w sferze technicznej ZJAWISKA NEGATYWNE W SFERZE TECHNICZNEJ Zgodnie z dokumentami regulującymi procesy rewitalizacyjne diagnoza negatywnych zjawisk sfery technicznej winna być skoncentrowana na kwestii degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz braku funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska (rozdz. 3 Wytycznych poświęcony wyjaśnieniu pojęć). Wyróżnienie obiektów o funkcjach mieszkalnych nie jest przypadkowe, bowiem warunki mieszkaniowe, w których funkcjonują ludzie, w sposób istotny wyznaczają jakość ich życia i determinują możliwości rozwojowe w różnych fazach życia człowieka, począwszy od warunków urodzenia i wychowania, poprzez możliwości edukacji i uzyskania wykształcenia, szeroko pojmowanego rozwoju fizycznego i intelektualnego po jakość życia w wieku senioralnym. Złe warunki mieszkaniowe mogą mieć wpływ na obniżenie szans rozwojowych w innych wymiarach, np. utrudniając procesy tworzenia samodzielnych gospodarstw domowych, ograniczając możliwości zakładania rodzin czy posiadania potomstwa. Nie wchodząc w szczegóły analizy negatywnych zjawisk, jakie mogą być z tym związane, procesy rewitalizacyjne muszą uwzględniać techniczny kontekst tego procesu. Podobnie jak w przypadku wyżej opisywanego stanu środowiska, tak opis i analiza sfery technicznej może przyjmować w wielu aspektach dość ogólny charakter. Nie zawsze okazało się możliwe bardzo konkretne i szczegółowe opisanie jej stanu na poziom jednostek osadniczych, ich części czy wreszcie ulic. Stan infrastruktury technicznej na terenie gminy Kudowa-Zdrój jest postrzegany w niektórych dokumentach planistycznych jako jeden z poważniejszych jej deficytów albo barier rozwojowych 13. Za największe pod względem skali 13 Por. Lokalny Program Rewitalizacji obszarów miasta Kudowa-Zdrój w rejonie osiedla poprzemysłowego Zakrze oraz w części centralnej uzdrowiska na lata , Kudowa-Zdrój 2010; Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój z 2005 r. Kudowa-Zdrój 2005; Program Ochrony Środowiska dla Gminy 11

12 i siły oddziaływania negatywne zjawiska, występujące w sferze technicznej na terenie gminy, wpływające w istotny sposób na obszar zdegradowany, a konsekwencji objęty rewitalizacją, należy uznać: degradację stanu technicznego części zasobu mieszkaniowego i budynków o publicznym przeznaczeniu w Kudowie-Zdroju; powiązana z powyższą niedostateczna jakość instalacji grzewczych o niskiej sprawności, opartych głównie o paliwa stałe (niska emisja); system komunikacyjny miasta generujący różnego rodzaju uciążliwości dla funkcjonowania systemu miejskiego i jego mieszkańców. MIESZKALNICTWO I STAN ZASOBU BUDYNKÓW MIESZKALNYCH Według informacji zawartych w Banku Danych Lokalnych GUS w Gminie Kudowa-Zdrój stale powiększa się stan zasobu mieszkaniowego i poprawia jego jakość. W 2015 roku liczba budynków mieszkalnych wyniosła 1294 i odnotowywała w ciągu ostatnich 5 lat bardzo korzystną dynamikę 14. Prezentowane poniżej dane wskazują na pozytywną zmianę, jaka się w tej sferze dokonała. Tabela nr 1. Liczba budynków mieszkalnych w gminie Kudowa-Zdrój w latach na tle powiatu kłodzkiego Stan na koniec roku Powiat kłodzki Kudowa Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych. Kudowa-Zdrój na lata z perspektywą na lata Opracowanie Green Key, Kudowa Zdrój grudzień 2014; Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój lipiec 2016, s. 37 i nast.; Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa Zdrój 2011, s Dane za Bankiem Danych Lokalnych GUS. 12

13 Podobnie przedstawia się dynamika wzrostu liczby mieszkań. Ich liczba w 2014 roku osiągnęła poziom 3983 lokali mieszkalnych 15. Poniżej prezentowane dane ilustrują dowodnie tę zmianę. Tabela nr 2. Liczba mieszkań w gminie Kudowa-Zdrój w latach Stan na koniec roku Kudowa Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych. Wartości wyżej przytoczone nie świadczą jeszcze bezpośrednio i jednoznacznie o warunkach, w jakich żyją lokatorzy. Oznaczają one może generalnie postępującą poprawę sytuacji mieszkaniowej, ale tylko w wymiarze prezentowanych wartości statystycznych. Wskaźnikiem, który pozwala nam się zbliżyć do jakościowego wymiaru, jest średnia powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na jedną osobę. Tutaj również odnotowano wzrost. Przeciętny statystycznie mieszkaniec gminy ma do dyspozycji 26,5 m 2 powierzchni użytkowej mieszkania. Jest to wielkość zbliżona do średnich ogólnopolskich czy regionalnych i nie jest podstawą do formułowania negatywnych ocen stanu gospodarki mieszkaniowej 16. Podobnie rzecz wygląda w odniesieniu do danych ilustrujących przeciętną powierzchnię użytkową mieszkania, która na koniec 2014 roku wyniosła 68,2 m 2. Ta jednak plasuje się nieco poniżej średniej ogólnopolskiej (73,4 m 2 w 2014 r.) czy regionalnej (72,2 m 2 w 2014 r.). Autorzy Programu Ochrony Środowiska formułują optymistyczną ocenę, iż rosnące wskaźniki związane z gospodarką mieszkaniową stanowią pozytywny czynnik świadczący m.in. o wzroście jakości życia społeczności miejskiej i stanowią podstawy do prognozowania dalszego wzrostu poziomu życia w następnych latach Dane za Bankiem Danych Lokalnych GUS. 16 Jak wyżej. 17 Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój z 2005 r. Kudowa-Zdrój 2005; Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa- Zdrój na lata Opracowanie Green Key, Kudowa Zdrój grudzień 2014, s.7. 13

14 Tabela nr 3. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania/lokalu mieszkalnego w metrach kwadratowych, w gminie Kudowa-Zdrój, w 2014, na tle Polski, regionu i powiatu Stan na koniec roku 2014 Polska 73,4 Województwo dolnośląskie 72,2 Powiat kłodzki 68,3 Kudowa-Zdrój 68,25 Kudowa-Zdrój - zasoby komunalne 49,3 Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych. Poszukując obszaru problemowego mieszkalnictwa, należy go wiązać ze stanem technicznym zasobów mieszkaniowych. Jest on w znaczącym stopniu funkcją ich wieku i co istotne ściśle wiąże się z gospodarką komunalną gminy (ze względu na formę własności lub zarządu). Dane zawarte w Programie Gospodarki Niskoemisyjnej wskazują na te deficyty: nadal istotny udział w strukturze stanowią budynki charakteryzujące się często złym stanem technicznym oraz niskim stopniem termomodernizacji, a częściowo brakiem instalacji centralnego ogrzewania (ogrzewanie piecowe). Budynki mieszkalne wznoszone były w znaczącej części (około 58,1% budynków) przed rokiem 1944 oraz w ok. 15,1% pomiędzy 1945 i 1989 r., a więc w technologiach znacznie odbiegających pod względem cieplnym od obecnie obowiązujących standardów (przyjmuje się, że budynki wybudowane przed 1989, a nie docieplone do tej pory, wymagają termomodernizacji) 18 Znaczna część tych zasobów wymaga gruntownych przedsięwzięć, które poprawiłyby ich stan techniczny. Na terenie gminy zakwalifikowano do modernizacji lub termomodernizacji łącznie 54 budynki. Szczegółowe dane w rozbiciu na poszczególne ulice przedstawia poniższa tabela. 18 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój lipiec 2016, s

15 Tabela 4. Liczba budynków wymagających modernizacji i termomodernizacji na terenie gminy Kudowa-Zdrój (dane na podstawie PGN dla Kudowy-Zdroju z 2016 r. wynikające z projektów, obejmujące ograniczanie niskiej emisji i termomodernizację w budynkach komunalnych i socjalnych w zasobie Gminy Kudowa-Zdrój, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych) ULICA LICZBA BUDYNKÓWA DO MODERNIZACJI I TERMOMODERNIZACJI 1 MAJA 6 ADAMA MICKIEWICZA 2 ALEJA JANA PAWŁA II ALEKSANDRA FREDRY BOCZNA BOLESŁAWA CHROBREGO 1 BRZOZOWIE 1 BUKOWINA CISOWA CYPRIANA KAMILA NORWIDA 2 CYPRYSOWA DĘBOWA FABRYCZNA 3 FRYDERYKA CHOPINA GEN.WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO GŁÓWNA 8 JAKUBOWICE JANA MATEJKI JASNA JULIANA MARCHLEWSKIEGO JULIUSZA SŁOWACKIEGO 1 JURIJA GAGARINA 1 KARMELKOWA KOMBATANTÓW KOŚCIELNA 2 LEŚNA LUBELSKA 1 ŁĄKOWA 1 MARIANA BUCZKA 18 NAD POTOKIEM OBROŃCÓW POKOJU 1 OGRODOWA POLNA POZIOMKOWA POZNAŃSKA PSTRĄŻNA 2 SŁONE 2 SŁONECZNA SPACEROWA 15

16 ULICA LICZBA BUDYNKÓWA DO MODERNIZACJI I TERMOMODERNIZACJI STANISŁAWA MONIUSZKI STEFANA OKRZEI SZKOLNA ŚWIERKOWA TADEUSZA KOŚCIUSZKI TKACKA 2 TURYSTYCZNA WARSZAWSKA WCZASOWA WŁADYSŁAWA BRONIEWSKIEGO WOJSKA POLSKIEGO ZDROJOWA 15 ZOFII NAŁKOWSKIEJ ZYGMUNTA KRASIŃSKIEGO Źródło: dane za PGN dla Kudowy-Zdroju z 2016r, s Szczególne nasilenie zjawiska degradacji technicznej i funkcjonalnej występuje w zasobach mieszkaniowych należących bądź administrowanych przez gminę (między innymi za pośrednictwem Miejskiego Zakładu Użyteczności Publicznej). Wszystkie lokale, które zostały zinwentaryzowane na drodze ankietowej, nie mają ocieplonych dachów lub stropodachów, wymagają docieplenia ścian zewnętrznych, w sporej części wymiany stolarki okiennej na energooszczędną, wymiany lub modernizacji użytkowanych źródeł ciepła. Dane na ten temat prezentujemy je w kolejnej tabeli. Tabela 5. Lokalizacja i liczba lokali mieszkalnych wymagających modernizacji i termomodernizacji, będących własnością gminy Kudowa-Zdrój LOKALIZACJA BUDYNKU/LOKALI ULICA LICZBA LOKALI DO MODERNIZACJI I TERMOMODERNIZACJI 16 SPOSÓB OGRZEWANIA SPOSÓB PODGRZANIA CIEPŁEJ WODY 1 MAJA 25 8 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL 1 MAJA 45 2 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL 1 MAJA 51 5 PIECE WĘGLOWE WĘGIEL BRZOZOWIE 17 2 PIECE WĘGLOWE WĘGIEL CHROBREGO 57 5 PIECE WĘGLOWE WĘGIEL FABRYCZNA 1 1 PIECE WĘGLOWE WĘGIEL GŁÓWNA 3 3 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL GŁÓWNA 15 4 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL GŁÓWNA KOTŁOWNIA GAZOWA GAZ GŁÓWNA 38 4 INDYWIDUALNE GAZ/WĘGIEL

17 LOKALIZACJA BUDYNKU/LOKALI ULICA LICZBA LOKALI DO MODERNIZACJI I TERMOMODERNIZACJI SPOSÓB OGRZEWANIA SPOSÓB PODGRZANIA CIEPŁEJ WODY GAZOWE KOŚCIELNA 1 16 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL KOŚCIELNA 21 5 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL KOŚCIUSZKI 34 3 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL LUBELSKA 8 10 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL MICKIEWICZA 3 1 KOTLOWNIA GAZOWA GAZ/WĘGIEL PSTRĄŻNA 27 6 PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL SŁONE PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL SŁONE PIECE WĘGLOWE GAZ/WĘGIEL ZDROJOWA 5 PIECE WĘGLOWE/ CWU SIECIOWE 1 INDYWID. GAZOWE ZDROJOWA CIEPLO SIECIOWE CWU SIECIOWE ZDROJOWA 39A 18 CIEPŁO SIECIOWE GAZ/WĘGIEL Źródło: dane za PGN dla Kudowy-Zdroju z 2016r.(dane z ankiet zarządców budynków). Jak zaznaczają autorzy opracowania, powyższa statystyka może być niepełna i w toku dalszych działań inwentaryzacyjnych mogłaby być uzupełniana o kolejne informacje. Osobną kategorię obiektów wymagających kompleksowej termomodernizacji stanowią obiekty użyteczności publicznej. W tym zestawieniu znalazły się następujące budynki: Urząd Miasta, Publiczna Szkoła Państwowa nr 3, Zespół Przedszkolno-Żłobkowy im. Kubusia Puchatka, Miejska Biblioteka Publiczna w Kudowie, Miejska Biblioteka Publiczna w Kudowie DTP "Cyganeria", Zespół Szkół Publicznych im. Jana Pawła II, Centrum Sportowo-Oświatowe, Hala Sportowa, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego, Basen Sportowo Rekreacyjny "WODNY ŚWIAT", Zespół Szkół Publicznych im. Jana Pawła II, OPS, Straż Miejska, 17

18 Obiekty KZWiK (zlokalizowane przy ul. Fredry 8). SIEĆ WODOCIĄGOWA I KANALIZACYJNA Mieszkańcy gminy są zaopatrywani w wodę przez rozbudowaną sieć wodociągową o łącznej długości 36,1 km. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi z kolei 32 km. Z tej pierwszej korzysta 98,2% mieszkańców miasta. Trochę gorzej przedstawia się dostępność sieci kanalizacyjnej. Według szacunków korzysta z niej ok. 90% mieszkańców. Zlokalizowana na terenie miasta oczyszczalnia ścieków zapewnia w pełni bezpieczeństwo ekologiczne gminy. Według informacji Kudowskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., zawartych w dokumentach planistycznych, stan ujęć i sieci jest na dobrym poziomie i jak na razie nie wymaga znaczących inwestycji. Sieć komunalną uzupełniają indywidualne systemy gospodarki ściekowej, w postaci zbiorników bezodpływowych (według danych z 2012 i 2013 r.: 151 zbiorników bezodpływowych i 919 mieszkańców obsługiwanych przez sprzęt asenizacyjny) i przydomowych instalacji oczyszczających (13 przydomowych instalacji oczyszczania ścieków obsługujących 39 osób). Tabela 6. Dostępność sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej na terenie gminy Kudowa-Zdrój (dane na dzień 2016 r.) ULICA SIEĆ WODOCIĄGOWA SIEĆ KANALIZACYJNA SIEĆ GAZOWA 1 MAJA ADAMA MICKIEWICZA ALEJA JANA PAWŁA II ALEKSANDRA FREDRY BOCZNA NIE BOLESŁAWA CHROBREGO BRZOZOWIE NIE NIE NIE BUKOWINA NIE NIE NIE CISOWA CYPRIANA KAMILA NORWIDA CYPRYSOWA DĘBOWA FABRYCZNA FRYDERYKA CHOPINA GEN.WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO GŁÓWNA SIEĆ CO 18

19 ULICA SIEĆ WODOCIĄGOWA SIEĆ KANALIZACYJNA SIEĆ GAZOWA JAKUBOWICE NIE NIE NIE JANA MATEJKI JASNA JULIANA MARCHLEWSKIEGO JULIUSZA SŁOWACKIEGO JURIJA GAGARINA KARMELKOWA NIE KOMBATANTÓW KOŚCIELNA LEŚNA LUBELSKA ŁĄKOWA MARIANA BUCZKA NAD POTOKIEM OBROŃCÓW POKOJU OGRODOWA NIE POLNA POZIOMKOWA POZNAŃSKA PSTRĄŻNA NIE NIE NIE SŁONE NIE SŁONECZNA NIE SPACEROWA STANISŁAWA MONIUSZKI STEFANA OKRZEI SZKOLNA ŚWIERKOWA TADEUSZA KOŚCIUSZKI TKACKA TURYSTYCZNA WARSZAWSKA WCZASOWA WŁADYSŁAWA NIE BRONIEWSKIEGO WOJSKA POLSKIEGO ZDROJOWA ZOFII NAŁKOWSKIEJ ZYGMUNTA KRASIŃSKIEGO SIEĆ CO Źródło: dane za Urzędem Miasta Kudowy-Zdroju z 2016r. 19

20 ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ Polityka energetyczna władz lokalnych zmierza do eliminacji z systemu zaopatrzenia w energię cieplną jej centralnego źródła. W bieżącym roku, zgodnie z informacją przedsiębiorstwa, ciepłownia w Kudowie zaprzestanie działalności. W takiej sytuacji potrzeby odbiorców ciepła są zaspokajane z lokalnych kotłowni gazowych bądź indywidualnych pieców gazowych. Paliwo stałe, do którego eliminacji dąży gmina, stanowią źródło energii cieplnej jedynie dla 8,3% mieszkań 19. Proces eliminacji tego zagrożenia wymaga wspomnianych wyżej działań modernizacyjnych i termomodernizacyjnych w zasobach mieszkaniowych użytkowanych na terenie gminy. POZOSTAŁE ELEMENTY INFRASTRUKTURY: SIEĆ ELEKTRYCZNA, GAZOWNICTWO System zasilania w energię elektryczną gminy Kudowa-Zdrój zaspokaja aktualne potrzeby mieszkańców miasta, użytkowników publicznych i sfery gospodarki lokalnej. Spełnia też odpowiednie standardy techniczne. Dostępne materiały źródłowe nie wskazują na istnienie w tym zakresie szczególnych potrzeb lub barier rozwojowych. Istniejąca nadwyżka mocy na głównym punkcie zasilania i stan sieci pozwala na sprostanie spodziewanemu w najbliższych latach wzrostowi zapotrzebowania. Towarzyszące sieci oświetlenie uliczne nie jest problemem. Poza nielicznymi miejscami takimi jak Bukowina, ulice Cyprysowa i Ogrodowa, gdzie nie jest ono zainstalowane, w innych rejonach miasta funkcjonuje poprawnie. Warto jednak zaznaczyć, iż w ocenie ekspertów jest ono nazbyt energochłonne i zapewne należałoby w tym względzie poczynić starania o obniżenie kosztów jego utrzymania. W bilansie energetycznym wyraźny jest natomiast deficyt źródeł odnawialnych. Sieć gazowa funkcjonująca na terenie gminy obejmuje swoim zasięgiem 74% mieszkańców miasta i jest sukcesywnie rozwijana. Ten ograniczony dostępu do gazu przewodowego, który jest funkcją niedostatecznego wciąż rozwoju sieci, może wpływać na stan środowiska rejestrowany w gminie. Wyżej zaprezentowana tabela dostępności sieci wskazuje, że infrastruktura techniczna powinna w najbliższym czasie uwzględnić także te rejony miasta, gdzie nie została jeszcze zlokalizowana (Brzozowie, Bukowina, Jakubowice, Pstrążna, Słone, ulice Ogrodowa, Broniewskiego). W najbliższym czasie inwestycje sieciowe Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział we Wrocławiu Zakład w Wałbrzychu, są planowane na terenie obrębu Słone. SYSTEM DROGOWY 19 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa-Zdrój lipiec 2016, s

21 System drogowy gminy Kudowa-Zdrój jest dobrze rozwinięty. W jego skład wchodzą drogi krajowe, wojewódzkie i gminne. Główna oś komunikacyjna jest wyznaczana przez drogę krajową nr 8 (długość drogi na terenie miasta to 4,2 km), ważną ze względu na potok międzynarodowego ruchu tranzytowego z południa i zachodu Europy do Rosji i krajów regionu bałtyckiego. Sieć komunikacyjna miasta wynika z historycznego układu szlaków komunikacyjnych, dróg i ścieżek i nie spełnia swojej funkcji w zakresie prawidłowej obsługi komunikacyjnej miasta 20. Alternatywnym rozwiązaniem zaproponowanym w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kudowa-Zdrój z 1995 roku oraz niektórych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego byłoby poprowadzenie tejże drogi krajowej jako obwodnicy południowego obszaru zabudowanego. W połączeniu z innymi inwestycjami komunikacyjnymi (także w drogi gminne) pozwoliłoby to ograniczyć bardzo uciążliwe dla mieszkańców oddziaływanie transportu samochodowego 21. Uruchomienie z dniem 9 czerwca 2013 roku ruch pociągów na trasie kolejowej nr 309 Kudowa-Zdrój Kłodzko Wrocław (realizacji projektu modernizacji regionalnej linii kolejowej) poprawiło w sposób istotny dostępność komunikacyjną Kudowy-Zdroju dla klientów lecznictwa uzdrowiskowego i turystów. PODSUMOWANIE DIAGNOZY NEGATYWNYCH ZJAWISK WYSTĘPUJĄCYCH NA TERENIE GMINY KUDOWA-ZDRÓJ W SFERZE TECHNICZNEJ 1. Zidentyfikowane na podstawie dostępnych danych negatywne zjawiska ze sfery technicznej są w warunkach gminy Kudowa-Zdrój przestrzennie rozproszone. Ze względu na strategiczne znaczenie obszaru centrum uzdrowiskowego dla rozwoju Kudowy-Zdroju należy wskazać obszar centrum uzdrowiskowego jako przestrzeni szczególnie istotnej dla efektywnego przeprowadzenia procesów rewitalizacji. Przemawiają za tym odnotowywane na tym terenie względne deficyty. ale też istniejący potencjał, który odpowiednio uruchomiony, może okazać się ważnym impulsem dynamizującym dla całego systemu miejskiego i jego funkcji uzdrowiskowo-turystycznej. 2. Na terenie gminy, zwłaszcza w samym centrum miasta, następuje proces dekapitalizacji technicznej jej zasobu mieszkaniowego. Postępująca degradacja 20 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kudowa-Zdrój na lata Opracowanie Green Key, Kudowa Zdrój grudzień 2014, s.27. Identyczna ocena jest zawarta w Założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa Zdrój 2011, s Uchwały nr XIII/86/95 Rady Miejskiej w Kudowie-Zdroju z dnia 29 września 1995r, w sprawie: uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kudowa-Zdrój, 21

22 substancji mieszkaniowej wymaga dość pilnej interwencji, która powinna zapobiec temu procesowi. Odpowiedzią na te zjawiska powinna być termomodernizacja lub modernizacja części obiektów zlokalizowanych w ścisłym centrum uzdrowiskowym miasta. 3. W procesach rewitalizacyjnych należy dążyć do eliminacji instalacji grzewczych opartych na paliwach stałych, a także tych o niskiej sprawności, jako istotnego problemu technicznego, mającego także swoje przełożenie na stan środowiska, w tym jego walory klimatyczne. 4. Sieć drogowa w gminie, mimo iż dobrze rozwinięta, generuje liczne uciążliwości dla mieszkańców miasta. Koncentruje się ona ze względu na układ potoków ruchu w centrum miasta, gdzie są zlokalizowane obiekty lecznictwa uzdrowiskowego, Park Zdrojowy, pensjonaty i hotele. Intensyfikacja ruchu pojazdów wymagać będzie znaczących działań regulacyjnych lub inwestycyjnych, zmierzających do rozładowania tego problemu. Istniejący układ komunikacyjny wymaga w miarę możliwości uzupełnienia o system chodników, ścieżek rowerowych oraz miejsc parkingowych. Dotyczyć to powinno w szczególności tych terenów, które zostaną objęte rewitalizacją. 22