nasza planeta Nowa PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA GEOGRAFII W GIMNAZJUM KLASA III Autor: Paweł Wład

Transkrypt

1 Nowa nasza planeta PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA GEOGRAFII W GIMNAZJUM KLASA III Autor: Paweł Wład Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015, wcześniej wydawany przez Wydawnictwo Szkolne PWN

2 MODUŁ III. POLSKA DZIAŁ XIII. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI Zagadnienia 1. Obszar, położenie i granice Polski 2. Podział administracyjny Polski 3. Ruchy górotwórcze 4. Powstawanie złóż węgla kamiennego 5. Wielkie zalewy morskie i ich pozostałości 6. Zlodowacenia i ich wpływ na środowisko przyrodnicze 7. Stosunki wysokościowe terytorium Polski 8. Pasma ukształtowania powierzchni Polski 9. Pochodzenie rzeźby 10. Cechy klimatu Polski 11. Zróżnicowanie pogody 12. Czynniki kształtujące klimat Polski 13. Wiatry zmienne (bryza, wiatr fenowy) 14. Termiczne pory roku i okres wegetacyjny 15. Surowce mineralne Polski 16. Sieć wodna 17. Obszary nadmiaru i niedoboru wody 18. Sztuczne zbiorniki wodne 19. Typy gleb Polski i ich przydatność rolnicza 20. Rozmieszczenie lasów 21. Znaczenie lasów w przyrodzie i gospodarce 22. Ochrona zasobów wodnych i leśnych 2

3 POŁOŻENIE, TERYTORIUM I GRANICE POLSKI 2 godziny lekcyjne Uczeń lokalizuje na mapie Europy: Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice Uczeń charakteryzuje, na podstawie map różnej treści, położenie własnego regionu w Polsce oraz położenie Polski na świecie i w Europie; opisuje podział administracyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice Uczeń opisuje obecne położenie fizycznogeograficzne, polityczne i matematyczne Polski, wskazuje na mapie kraje sąsiadujące z Polską i ich stolice, wskazuje granice z państwami sąsiadującymi, porównuje powierzchnię oraz kształt terytorium Polski z innymi państwami, wymienia jednostki poszczególnych szczebli podziału administracyjnego i tytuły przedstawicieli ich władz, wskazuje na mapie i wymienia nazwy województw i ich stolic Uczeń wymienia zalety położenia i kształtu terytorium Polski, określa współrzędne geograficzne Polski, oblicza rozciągłość równoleżnikową i południkową terytorium Polski, oblicza różnice czasu miejscowego słonecznego, wymienia przykłady zadań poszczególnych szczebli samorządowych, ocenia rolę podziału administracyjnego w sprawnym funkcjonowaniu państwa Uczeń opisuje zmiany terytorium Polski w ciągu dziejów na tle regionów fizycznogeograficznych i dorzeczy, opisuje zmiany dostępu do morza w ciągu dziejów 3 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe (obliczanie czasu miejscowego słonecznego i strefowego), mapa mentalna (struktura podziału administracyjnego) Środki dydaktyczne: mapa polityczna Europy, mapa fizyczna Polski, wybrane mapy historyczne Polski (wybór zależy od nauczyciela), zwłaszcza mapa Polski z okresu międzywojennego, mapa administracyjna Polski (aktualna, ewentualnie podziałów administracyjnych sprzed 1999 i 1975 r.), Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

4 OBRAZY Z PRZESZŁOŚCI GEOLOGICZNEJ OBSZARU POLSKI 2 godziny lekcyjne Uczeń opisuje najważniejsze wydarzenia (obrazy) z przeszłości geologicznej Polski: powstanie węgla kamiennego, powstawanie gór, zalewy mórz, zlodowacenia; wykazuje zależności pomiędzy współczesną rzeźbą Polski a wybranymi wydarzeniami geologicznymi Uczeń wskazuje na mapie tektonicznej główne jednostki geologiczne Europy oraz Polski, wskazuje na mapie górotwory hercyńskie i alpejskie, wymienia w kolejności chronologicznej polskie nazwy zlodowaceń czwartorzędowych, wskazuje na mapie geologicznej zasięgi zlodowaceń czwartorzędowych w Polsce Uczeń opisuje rozwój geologiczny ziem polskich, uwzględniając ruchy górotwórcze, najważniejsze transgresje i regresje morskie, powstawanie skał osadowych i złóż mineralnych, wymienia przykłady wpływu zlodowaceń na obecny stan środowiska przyrodniczego Polski, w szczególności wymienia formy i osady polodowcowe na niżu, wymienia ślady zlodowacenia Tatr i Karkonoszy, odróżnia rzeźbę staroglacjalną od młodoglacjalnej Uczeń opisuje, korzystając z mapy stratygraficznej, rozmieszczenie skał z różnych okresów geologicznych Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, obserwacja (okazów skał), linia czasu Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, zestaw okazów głównych skał występujących w Polsce 4

5 BOGACTWO FORM RZEŹBY POWIERZCHNI NASZEGO KRAJU 1 godzina lekcyjna Uczeń rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry Uczeń opisuje stosunki wysokościowe na terytorium Polski, wskazuje na mapie geomorfologicznej i hipsometrycznej pasma ukształtowania powierzchni Polski Uczeń wymienia wysokości skrajne w poszczególnych pasmach ukształtowania powierzchni, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania rzeźby Polski, wymienia i porównuje cechy poszczególnych pasm ukształtowania powierzchni Polski Uczeń wymienia najważniejsze genetyczne typy rzeźby Polski Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe (obliczanie różnic wysokości) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa rzeźby terenu w Polsce (z zasięgami zlodowaceń plejstoceńskich) 5

6 OD CZEGO ZALEŻY POGODA I KLIMAT POLSKI? 2 godziny lekcyjne Uczeń obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce; opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku Uczeń podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi; wyjaśnia mechanizm powstawania wiatru halnego i bryzy morskiej Uczeń opisuje położenie Polski względem stref klimatycznych i typów klimatu, przeważających wiatrów oraz mas powietrza, posługuje się terminami: masa powietrza i front atmosferyczny, opisuje cechy poszczególnych mas powietrza, wymienia termiczne pory roku, prawidłowo stosuje termin okres wegetacyjny, czyta wykresy klimatyczne dla wybranych stacji meteorologicznych w Polsce, opisuje najczęściej występujące typy pogody w Polsce, wyjaśnia terminy: bryza, wiatr halny Uczeń wyjaśnia wpływ mas powietrza na kształtowanie się pogody i klimatu w Polsce, opisuje typy pogody i ich zmiany w ciągu roku, opisuje za pomocą mapy zróżnicowanie temperatury powietrza, opadów i długości okresu wegetacyjnego w Polsce, podaje definicję termicznych pór roku, wyjaśnia przyczyny wzrostu kontynentalizmu z zachodu na wschód, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza, opadów i długości okresu wegetacyjnego w Polsce, wyjaśnia powstawanie bryzy i wiatru fenowego Uczeń wymienia rodzaje wiatrów lokalnych, wyjaśnia ich powstawanie 6 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe (obliczanie temperatury powietrza: średniej, amplitudy, w zależności od wysokości n.p.m.), obserwacja (składników pogody) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

7 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI JAKO ŹRÓDŁO ZASOBÓW 4 godziny lekcyjne (w tym 1 w terenie, tematyka zależna od środowiska przyrodniczego w otoczeniu szkoły) 7 Uczeń wymienia główne rodzaje zasobów naturalnych Polski i własnego regionu: lasów, wód, gleb, surowców mineralnych; korzystając z mapy, opisuje ich rozmieszczenie i określa znaczenie gospodarcze Uczeń wskazuje na mapie złoża oraz miejsca wydobycia najpowszechniej wykorzystywanych w gospodarce surowców mineralnych: energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych, wskazuje na mapie główne rzeki Polski i ich najdłuższe dopływy (wybór zależy od nauczyciela), wskazuje na mapie zlewiska i główne dorzecza na terytorium Polski, wskazuje największe i najgłębsze jeziora (wybór zależy od nauczyciela), opisuje rozmieszczenie jezior, wskazuje na mapie obszary nadmiarów i niedoborów wody, uzasadnia potrzebę oszczędności wody, wymienia funkcje sztucznych zbiorników wodnych, wskazuje na mapie wybrane sztuczne zbiorniki wodne (wybór zależy od nauczyciela), wymienia przykłady zastosowań wody w gospodarce, wymienia główne typy gleb Polski, opisuje za pomocą mapy rozmieszczenie głównych typów gleb, ocenia przydatność rolniczą głównych typów gleb Polski, wskazuje na mapie Polski wielkie kompleksy leśne, wymienia przykłady zastosowań drewna w gospodarce, porównuje za pomocą danych statystycznych lesistość Polski i innych krajów, wymienia funkcje lasów w przyrodzie i gospodarce Uczeń wyjaśnia przyczyny wezbrań i niżówek, wskazuje na mapie obszary zagrożone powodzią, wymienia sposoby ochrony przeciwpowodziowej, wyjaśnia powstawanie polskich jezior, wymienia przyczyny niedoborów wody, ocenia wpływ zbiorników wodnych na środowisko przyrodnicze, uzasadnia konieczność racjonalnej gospodarki zasobami wodnymi, charakteryzuje główne typy zbiorowisk leśnych na niżu i w górach, charakteryzuje piętra roślinne w górach, rozpoznaje na podstawie rysunku profilu główne typy gleb Polski, opisuje warunki powstawania głównych typów gleb, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania lesistości w kraju, opisuje, korzystając z danych statystycznych, strukturę gatunkową drzewostanów, wymienia zasady racjonalnej gospodarki surowcami mineralnymi oraz zasobami wodnymi i leśnymi, wymienia przykłady ochrony zasobów wodnych Polski Uczeń wskazuje na mapie obszary występowania wód artezyjskich, wymienia przykłady źródeł krasowych, mineralnych i cieplic, wyjaśnia związki między klimatem, wilgotnością podłoża, glebami i roślinnością naturalną Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, obserwacja (składu gatunkowego i budowy lasu, jeżeli rośnie on w pobliżu szkoły), ewentualnie obserwacja stanów wody, obserwacja odkrywki glebowej (jeżeli znajduje się ona w pobliżu szkoły) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, modele profilów gleb występujących w Polsce, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

8 RÓŻNORODNOŚĆ KRAJOBRAZÓW NATURALNYCH POLSKI 2 godzina lekcyjna, w tym lekcja powtórzeniowo-podsumowująca i kontrolno-oceniająca Uczeń wymienia krajobrazy naturalne Polski na niżu, w obrębie wyżyn oraz w górach, podaje nazwy wybranych obszarów ich występowania Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia obliczeniowe i techniczne, mapa mentalna, linia czasu Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne Uczeń wyjaśnia przykłady współzależności między elementami środowiska w obrębie wybranych krajobrazów naturalnych (wybór należy do nauczyciela), ocenia warunki rozwoju rolnictwa w poszczególnych typach krajobrazu Uczeń wymienia podobieństwa i różnice między krajobrazami naturalnymi Polski 8

9 DZIAŁ XIV. LUDNOŚĆ POLSKI Zagadnienia 1. Liczba ludności i gęstość zaludnienia Polski 2. Miejsce języka polskiego wśród języków Europy 3. Cechy religijne ludności Polski 4. Mniejszości etniczne i religijne 5. Składniki ruchu naturalnego ludności (urodzenia, zgony, przyrost naturalny) 6. Struktura płci i wieku ludności 7. Wzrost średniej długości życia 8. Zmiany przyrostu naturalnego 9. Migracje ludności Polskiej 10. Przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Polski 11. Zmiany struktury społeczno-zawodowej ludności 12. Bezrobocie 13. Poziom wykształcenia ludności 14. Wymagania rynku pracy 15. Miasta Polski 16. Wielkie aglomeracje miejskie 17. Czynniki rozwoju miast 18. Migracje ludności do miast 19. Skutki urbanizacji 9

10 POLACY JAKO JEDEN Z NARODÓW EUROPY 1 godzina lekcyjna Uczeń opisuje, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe i etniczne współczesnej Europy oraz najważniejsze przyczyny i konsekwencje tego zróżnicowania Uczeń porównuje, korzystając z danych statystycznych, aktualną liczbę ludności i gęstość zaludnienia Polski z innymi państwami, przyporządkowuje język polski do odpowiedniej grupy i rodziny językowej, umieszcza religię rzymskokatolicką wśród głównych religii europejskich, opisuje rozmieszczenie mniejszości narodowych i religijnych w Polsce Uczeń porównuje liczebność mniejszości narodowych i religijnych w Polsce przed drugą wojną światową i obecnie Uczeń wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia mniejszości narodowych i religijnych w Polsce Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ćwiczenia obliczeniowe i techniczne (konstruowanie wykresów) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 10

11 PRZEMIANY LUDNOŚCIOWE KSZTAŁTUJĄCE OBECNY OBRAZ POLSKI 3 godziny lekcyjne 11 Uczeń wyjaśnia i poprawnie stosuje podstawowe pojęcia z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, średnia długość życia; odczytuje z różnych źródeł informacji (m.in. rocznika statystycznego oraz piramidy płci i wieku) dane dotyczące: liczby ludności Polski, urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego, struktury płci, średniej długości życia w Polsce; odczytuje wielkość i główne kierunki migracji z Polski i do Polski; charakteryzuje, na podstawie map gęstości zaludnienia, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce i zamieszkiwanym regionie oraz wyjaśnia te różnice czynnikami przyrodniczymi, historycznymi, ekonomicznymi Uczeń wskazuje na mapie Polski obszary najgęściej i najsłabiej zaludnione, opisuje, korzystając z danych statystycznych, wzrost liczby ludności Polski po 1939 roku, opisuje, korzystając z danych statystycznych, regionalne zróżnicowanie przyrostu naturalnego w Polsce, wymienia główne migracje ludności w czasie drugiej wojny światowej i po niej Uczeń porównuje straty biologiczne ludności Polski podczas drugiej wojny światowej z innymi krajami Europy, interpretuje piramidę płci i wieku ludności Polski, porównuje długość dalszego trwania życia w Polsce i w innych krajach, wymienia walory i bariery osadnicze występujące na terytorium Polski, charakteryzuje za pomocą mapy zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Polsce, wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Polski, wymienia przyczyny migracji ludności ziem polskich, ocenia wpływ ruchów migracyjnych na rozmieszczenie ludności Uczeń wyjaśnia przyczyny zmian modelu rodziny w Polsce, przewiduje skutki niskiego przyrostu naturalnego w naszym kraju, wyjaśnia motywy migracji poszczególnych grup ludności Polski Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ćwiczenia obliczeniowe i techniczne (sporządzanie wykresów), inscenizacja (przebieg migracji ludności Polski), ewentualnie drzewo decyzyjne (decyzje ludności dotyczące migracji) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

12 PRACA ŹRÓDŁEM UTRZYMANIA POLAKÓW 1 godzina lekcyjna Uczeń wykazuje różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i we własnym regionie; podaje główne, aktualne problemy rynku pracy w Polsce i we własnym regionie Uczeń dzieli ludność na podstawowe grupy społeczno-zawodowe, prawidłowo stosuje terminy: aktywny zawodowo, bierny zawodowo, bezrobotny, stopa bezrobocia, opisuje, korzystając z danych statystycznych, zmiany struktury zatrudnienia ludności od okresu międzywojennego Uczeń wyjaśnia przyczyny zmian struktury zatrudnienia ludności od okresu międzywojennego do dziś, wyjaśnia przyczyny i wymienia skutki bezdomności oraz bezrobocia, oblicza stopę bezrobocia, opisuje, korzystając z danych statystycznych, zróżnicowanie stopy bezrobocia w kraju, wymienia aktualne problemy rynku pracy w Polsce i we własnym regionie Uczeń wymienia sposoby przeciwdziałania bezrobociu, porównuje poziom wykształcenia ludności Polski i innych krajów, wymienia negatywne skutki niskiego wykształcenia Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe i techniczne (sporządzanie wykresów), burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 12

13 ROZWÓJ SIECI WSI I MIAST NASZEGO KRAJU 2 godziny lekcyjne Uczeń analizuje, porównuje, ocenia rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i zamieszkiwanym regionie; wyjaśnia przyczyny rozwoju wielkich miast w Polsce Uczeń wskazuje na mapie Polski miasta wojewódzkie, podaje ich nazwy, wskazuje na mapie miasta liczące powyżej 100 tys. mieszkańców, wskazuje na mapie aglomeracje miejskie, wyróżnia wśród nich konurbacje, opisuje strukturę zatrudnienia ludności miast Uczeń wyjaśnia czynniki rozwoju miast, opisuje, korzystając z danych statystycznych, przebieg migracji ludności ze wsi do miast po drugiej wojnie światowej, wyjaśnia przyczyny migracji ludności ze wsi do miast, wymienia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji kraju Uczeń opisuje rozwój sieci miast w dziejach Polski, porównuje dawne i obecne czynniki rozwoju miast Metody nauczania: operatywne, burza mózgów, mapa mentalna (hierarchiczna struktura sieci osadniczej Polski), drzewo decyzyjne (decyzje dotyczące miejsca zamieszkania: w mieście czy na wsi) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne JACY SĄ MIESZKAŃCY POLSKI? 2 godziny lekcyjne, w tym lekcja powtórzeniowo-podsumowująca i kontrolno-oceniająca 13

14 DZIAŁ XV. GOSPODARKA POLSKI Zagadnienia 1. Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa 2. Porównanie struktury użytkowania ziemi, struktury własnościowej i obszarowej oraz mechanizacji i chemizacji rolnictwa z innymi krajami 3. Przykłady degradacji środowiska przyrodniczego spowodowanej przez rolnictwo 4. Przekształcenia własnościowe w rolnictwie 5. Struktura upraw i hodowli, przyczyny jej zróżnicowania 6. Warunki rozwoju rolnictwa ekologicznego 7. Rozmieszczenie i wielkość złóż surowców energetycznych w Polsce 8. Struktura produkcji energii elektrycznej wg rodzajów elektrowni 9. Rozmieszczenie elektrowni cieplnych i wodnych 10. Czynniki ich lokalizacji 11. Alternatywne źródła energii, możliwości ich wykorzystania w Polsce 12. Perspektywy rozwoju energetyki jądrowej 13. Przekształcenia własnościowe w przemyśle 14. Zmiany struktury produkcji 15. Ośrodki i okręgi przemysłowe, czynniki ich rozwoju 16. Skutki koncentracji przemysłu 17. Warunki rozwoju przemysłu wysokiej techniki 18. Klasyfikacja usług 19. Zróżnicowanie dostępności do usług 20. Wpływ usług na warunki życia 21. Ośrodki usług specjalistycznych (miasta akademickie, ośrodki kultury, uzdrowiska, miejscowości turystyczne) 22. Przyczyny dynamicznego rozwoju usług 23. Klasyfikacja środków transportu i łączności, ich wady i zalety 24. Sieć drogowa i kolejowa naszego kraju 25. Porty morskie i lotnicze 26. Transport rurociągowy 27. Ocena jakości sieci komunikacyjnej w Polsce 28. Bariery rozwoju autostrad 29. Drogi wodne śródlądowe 30. Formy ochrony przyrody w Polsce 31. Parki narodowe i ich walory przyrodnicze 32. Czynniki degradacji środowiska przyrodniczego naszego kraju 33. Skutki rabunkowej eksploatacji zasobów przyrody 34. Klasyfikacja walorów turystycznych 35. Regiony i miejscowości turystyczne Polski 36. Najważniejsze walory turystyczne w tym obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości 37. Znaczenie turystyki w rozwoju kraju 38. Położenie geograficzne Morza Bałtyckiego 39. Cechy Morza Bałtyckiego w porównaniu z innymi akwenami 40. Zagrożenie środowiska przyrodniczego oraz formy ochrony Morza Bałtyckiego 14

15 WARUNKI ROZWOJU ROLNICTWA W POLSCE 2 godziny lekcyjne Uczeń wyróżnia główne cechy struktury użytkowania ziemi, wielkości i własności gospodarstw rolnych, zasiewów i hodowli w Polsce na podstawie analizy map, wykresów, danych liczbowych Uczeń wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające oraz ograniczające produkcję rolną, wymienia formy własności gospodarstw rolnych, opisuje za pomocą map zróżnicowanie przyrodniczych i pozaprzyrodniczych warunków produkcji rolnej w Polsce, w szczególności: urozmaicenia rzeźby terenu, wysokości n.p.m., czasu trwania okresu wegetacyjnego, czasu zalegania pokrywy śnieżnej, sumy opadów, żyzności gleb, użytkowania ziemi Uczeń opisuje, za pomocą map i danych statystycznych, zróżnicowanie struktury własnościowej i obszarowej gospodarstw rolnych, poziomu nawożenia i mechanizacji rolnictwa, wyjaśnia przyczyny ich zróżnicowania, ocenia ich wpływ na produkcję rolną, rozwój rolnictwa: rozdrobnienie gospodarstw, rozproszenie gruntów należących do jednego właściciela Uczeń wyjaśnia przyczyny niekorzystnej struktury agrarnej Polski, wymienia przykłady z okolicy szkoły przekształcenia środowiska przyrodniczego przez rolnictwo, wymienia przykłady zanieczyszczenia wody i gleby przez rolnictwo 15 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ranking (warunków produkcji rolnej na przykładach gospodarstw w różnych częściach kraju) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne ZRÓŻNICOWANIE PRODUKCJI ROLNEJ W POLSCE 1 godzina lekcyjna Uczeń podaje przyczyny zróżnicowania w rozmieszczeniu wybranych upraw (pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych) oraz chowu bydła i trzody chlewnej w Polsce Uczeń opisuje za pomocą danych statystycznych rozmieszczenie upraw wybranych roślin oraz chowu wybranych zwierząt (wybór zależy od nauczyciela), wymienia przeznaczenie poszczególnych roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych, porównuje za pomocą danych statystycznych plony i zbiory głównych ziemiopłodów oraz produkcję mleka i mięsa w Polsce i w innych krajach Uczeń wyjaśnia przyczyny zróżnicowania natężenia upraw wybranych roślin oraz chowu wybranych zwierząt, wyjaśnia przyczyny wysokich kosztów produkcji rolnej w naszym kraju, uzasadnia potrzebę rozwoju gospodarstw ekologicznych i produkcji zdrowej żywności Uczeń wyjaśnia przyczyny zróżnicowania plonów głównych roślin uprawnych, przewiduje zmiany w rolnictwie wynikające z integracji Polski z Unią Europejską Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ćwiczenia techniczne (konstruowanie wykresów) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

16 PRZEMYSŁ ENERGETYCZNY PODSTAWĄ GOSPODARKI POLSKI 2 godziny lekcyjne 16 Uczeń przedstawia, na podstawie różnych źródeł informacji, strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan środowiska przyrodniczego Uczeń opisuje, korzystając z mapy, rozmieszczenie złóż surowców energetycznych w Polsce: węgla kamiennego, brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, wskazuje ośrodki ich wydobycia, podaje szacunkowe wielkości tych zasobów, przedstawia, korzystając z danych statystycznych, strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce według rodzajów elektrowni, wskazuje na mapie wybrane elektrownie cieplne i wodne (wybór zależy od nauczyciela) Uczeń wymienia skutki eksploatacji, transportu i wykorzystania tradycyjnych surowców energetycznych, wyjaśnia przyczyny wyczerpywania się tradycyjnych źródeł energii, wymienia alternatywne źródła energii: wody płynące, fale i pływy morskie, wiatr, energia geotermiczna, słoneczna, ocenia możliwości ich wykorzystania w Polsce, wymienia zalety i wady elektrowni wodnych, wymienia pozytywne i negatywne skutki wykorzystania energii jądrowej, rozważa możliwości jej wprowadzenia w Polsce, uzasadnia konieczność racjonalnej gospodarki surowcami energetycznymi i energią, uzasadnia przyczyny dominacji energetyki cieplnej w Polsce, wymienia zalety i wady elektrowni wodnych, uzasadnia konieczność oszczędności energii Uczeń wymienia czynniki lokalizacji wybranych elektrowni Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, drzewo decyzyjne (jakie rodzaje elektrowni należy budować w Polsce?) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

17 ROZWÓJ POLSKIEGO PRZEMYSŁU NA TLE EUROPY I ŚWIATA 2 godziny lekcyjne 17 Uczeń wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w przemyśle w Polsce i we własnym regionie oraz wskazuje najlepiej rozwijające się obecnie w Polsce gałęzie produkcji przemysłowej Uczeń wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w przemyśle Polski i własnego regionu po 1989 r., wymienia cechy nowoczesnego przemysłu, uzasadnia korzyści rozwijania przemysłu wysokiej techniki, wymienia konsekwencje przekształceń własnościowych w przemyśle, porównuje, korzystając z danych statystycznych, wielkość produkcji przemysłowej w Polsce i innych krajach, wymienia najlepiej rozwijające się dziedziny produkcji przemysłowej w Polsce, wymienia wyroby przemysłowe, z których Polska znana jest w Europie i świecie, odróżnia okręg od ośrodka przemysłowego, wskazuje na mapie główne okręgi przemysłowe Polski Uczeń wyjaśnia zmiany struktury gałęziowej przemysłu Polski, wymienia czynniki lokalizacji wybranych zakładów przemysłowych (wybór zależy od nauczyciela), opisuje, korzystając z mapy, strukturę produkcji wybranych okręgów przemysłowych, wymienia korzyści i negatywne skutki koncentracji przemysłu w niektórych regionach Polski Uczeń wyjaśnia przyczyny specjalizacji produkcji przemysłowej wybranych okręgów przemysłowych Polski (wybór zależy od nauczyciela) Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, linia czasu, burza mózgów, drzewo decyzyjne (dostosowanie polskiego przemysłu do wymagań Unii Europejskiej) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

18 DOSTĘP DO USŁUG ELEMENTEM JAKOŚCI ŻYCIA 1 godzina lekcyjna Uczeń rozróżnia rodzaje usług; wyjaśnia szybki rozwój wybranych usług w Polsce i we własnym regionie Uczeń wymienia rodzaje usług, posługując się przykładami z najbliższej okolicy, wymienia przykłady usług o różnym zasięgu oddziaływania (na przykład szkół różnego szczebla, placówek ochrony zdrowia, urzędów administracji państwowej, różnego typu sklepów), wymienia przykłady najszybciej rozwijających się usług, wymienia przyczyny ich szybkiego rozwoju, charakteryzuje elementy składające się na warunki życia ludności Uczeń klasyfikuje usługi, ocenia wpływ usług na warunki życia ludności, wymienia czynniki rozwoju usług, wskazuje na mapie wybrane ośrodki usług specjalistycznych, w tym uzdrowiska, miejscowości turystyczne, miasta akademickie, ośrodki działalności kulturalnej, opisuje dostępność do usług jako czynnika wpływającego na jakość życia ludności Uczeń ocenia warunki rozwoju usług we własnej miejscowości Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, mapa mentalna (rodzaje usług w mojej miejscowości), ranking (dostępność usług) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 18

19 ZRÓŻNICOWANIE SYSTEMÓW KOMUNIKACYJNYCH POLSKI 3 godziny lekcyjne 19 Uczeń opisuje na podstawie map i wyjaśnia zróżnicowanie gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce oraz wykazuje jej wpływ na rozwój innych dziedzin działalności gospodarczej Uczeń wymienia rodzaje transportu i łączności, porównuje wady i zalety poszczególnych środków transportu, opisuje położenie Polski na tle ważnych szlaków komunikacji transkontynentalnej, wskazuje na mapie główne drogi wodne rzeki i kanały, wskazuje na mapie główne rurociągi naftowe, gazowe i wodne, wskazuje na mapie pasażerskie porty lotnicze, określa znaczenie lotnictwa w komunikacji krajowej i międzynarodowej, wskazuje na mapie główne szlaki kolejowe Polski, opisuje za pomocą mapy aktualne zróżnicowanie gęstości sieci kolejowej, wyznacza najdogodniejszą trasę podróży za pomocą mapy samochodowej oraz mapy sieci kolejowej, wymienia rodzaje dróg samochodowych ze względu na nawierzchnię i znaczenie komunikacyjne, wskazuje na mapie główne szlaki drogowe Polski, wskazuje na mapie przebieg aktualnych i planowanych autostrad, wymienia korzyści wynikające z dostępu Polski do morza, wskazuje na mapie polskie porty morskie, wskazuje na mapie porty rybackie, wymienia przykłady z okolicy szkoły przekształcenia środowiska przyrodniczego przez transport, czyta rozkład jazdy pociągów Uczeń wyjaśnia znaczenie nowoczesnej łączności w rozwoju gospodarczym Polski, wymienia korzyści i negatywne skutki ekologiczne eksploatacji autostrad, wymienia i wskazuje na mapie najważniejsze z punktu widzenia gospodarczego inwestycje kolejowe okresu międzywojennego i powojennego, w szczególności magistralę węglową, CMK, LHS, suche porty przy granicy wschodniej, wymienia tendencje rozwoju kolejnictwa: elektryfikacja, rozbudowa węzłów, redukcja długości sieci o odcinki nierentowne, wymienia wady i zalety transportu samochodowego, porównuje liczbę samochodów w Polsce z innymi krajami, wskazuje niedoskonałości sieci drogowej Polski, porównuje znaczenie poszczególnych rodzajów transportu w Polsce z innymi krajami Europy, wyjaśnia przyczyny niejednakowego rozwoju poszczególnych rodzajów komunikacji w Polsce, wyjaśnia przyczyny zaniedbania śródlądowych dróg wodnych, opisuje specjalizację portów morskich, wymienia zmiany w środowisku przyrodniczym wywołane przez transport, dobiera środek transportu do rodzaju i przeznaczenia ładunku, planuje podróż za pomocą rozkładu jazdy pociągów Uczeń opisuje rozwój sieci kolejowej na ziemiach polskich, proponuje sposoby rozwiązania problemów komunikacyjnych w swoim regionie (mieście) Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, linia czasu, mapa mentalna (rodzaje komunikacji), dyskusja panelowa (jakie rodzaje komunikacji należy rozwijać w Polsce?) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

20 JAK DBAMY O PRZYRODĘ OJCZYSTĄ? 2 godziny lekcyjne 20 Uczeń wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy Uczeń wykazuje konieczność ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce; wymienia formy jego ochrony, proponuje konkretne działania na rzecz jego ochrony we własnym regionie Uczeń wymienia przykłady zniszczenia środowiska przyrodniczego przez działalność człowieka, uzasadnia konieczność jego ochrony, wymienia zasady racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego, wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, wymienia najbardziej znane osobliwości przyrody Polski, wymienia przykłady gatunków roślin i zwierząt prawnie chronionych, wymienia zasady poruszania się w parkach narodowych i rezerwatach, podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody, m.in. sortuje odpady, zbiera surowce wtórne, oszczędza wodę, wskazuje na mapie obszary daleko posuniętej degradacji środowiska w Polsce, uzasadnia konieczność segregacji śmieci, oszczędności energii i wody Uczeń wymienia skutki zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego, w szczególności jego wpływ na zdrowie człowieka, wyjaśnia termin zrównoważony rozwój, wymienia sposoby ograniczenia zanieczyszczenia atmosfery, wymienia skutki rabunkowej eksploatacji zasobów przyrody, wyjaśnia termin rekultywacja, charakteryzuje walory przyrodnicze poszczególnych parków narodowych, wymienia przykłady rezerwatów przyrody, wskazuje ich główny cel ochrony, ocenia własny wpływ na stan środowiska przyrodniczego Uczeń wyjaśnia przyczyny znacznego zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego Polski, wymienia polskie organizacje ochrony przyrody Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, mapy mentalne (źródła zagrożeń środowiska przyrodniczego Polski; formy ochrony przyrody naszego kraju) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

21 CZY POLSKA JEST KRAJEM TURYSTYCZNYM? 2 godziny lekcyjne Uczeń wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska Uczeń wykazuje na przykładach walory turystyczne Polski oraz opisuje obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości Uczeń objaśnia pojęcie turystyki i rekreacji, posługuje się klasyfikacją walorów turystycznych, wskazuje na mapie regiony i miejscowości turystyczne Polski, objaśnia, na czym polega zdrowy styl życia, wymienia konsekwencje nieprzestrzegania zasad zdrowego stylu życia, wymienia i wskazuje na mapie Polski obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości Uczeń ocenia znaczenie turystyki w rozwoju społecznym i gospodarczym kraju, opisuje walory turystyczne poszczególnych regionów i wybranych miejscowości turystycznych, w tym wielkich miast (wybór zależy od nauczyciela), opisuje obiekty w Polsce znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości Uczeń ocenia rolę turystyki w kształtowaniu się poziomu życia ludności Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, mapy mentalne (klasyfikacja walorów turystycznych, walory turystyczne powiatu, w którym znajduje się szkoła) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 21 ROZWÓJ I WARUNKI PRZYRODNICZE MORZA BAŁTYCKIEGO 1 godzina lekcyjna Uczeń przedstawia główne cechy położenia oraz środowiska przyrodniczego Morza Bałtyckiego; wykazuje znaczenie gospodarcze Morza Bałtyckiego oraz przyczyny degradacji jego wód Uczeń opisuje za pomocą mapy położenie Morza Bałtyckiego, porównuje rozmiary i głębokość Morza Bałtyckiego z innymi morzami, opisuje, korzystając z mapy, zróżnicowanie zasolenia i temperatury wody oraz zjawisk lodowych na Morzu Bałtyckim, porównuje falowanie wód Morza Bałtyckiego i oceanów, wyjaśnia przyczyny zagrożenia środowiska przyrodniczego i proponuje sposoby ochrony Morza Bałtyckiego Uczeń opisuje rozwój Morza Bałtyckiego, opisuje formowanie się wybrzeża pod wpływem dryftu przybrzeżnego i falowania, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania zasolenia i temperatury wody oraz zjawisk lodowych na Morzu Bałtyckim, porównuje zasoby żywe Morza Bałtyckiego z oceanami, odnajduje związki między zjawiskami przyrodniczymi a działalnością gospodarczą społeczeństwa na przykładzie Morza Bałtyckiego Uczeń wymienia przykłady współpracy międzynarodowej na rzecz ochrony Morza Bałtyckiego Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, linia czasu Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne MOŻLIWOŚCI I BARIERY ROZWOJU GOSPODARCZEGO POLSKI 2 godziny lekcyjne, w tym lekcja powtórzeniowo-podsumowująca i kontrolno-oceniająca

22 DZIAŁ XVI. KRAINY POLSKI Zagadnienia Charakterystyka poszczególnych pasm krajobrazowych Polski, w tym: 1. Położenie geograficzne 2. Cechy środowiska przyrodniczego 3. Zasoby przyrody 4. Dominanty gospodarki w powiązaniu z warunkami przyrodniczymi 5. Rozmieszczenie ludności 6. Główne miasta 7. Walory turystyczne 8. Ochrona przyrody 22

23 WALORY PRZYRODNICZE I KULTUROWE REGIONÓW POLSKI, w tym: Pobrzeży Morza Bałtyckiego, Pojezierzy Polskich, Nizin Środkowopolskich, Wyżyn Polskich, Sudetów, Kotlin Podkarpackich, Karpat 10 godzin lekcyjnych, w tym 1 lekcja powtórzeniowo-podsumowująca 23 Uczeń charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie; podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka Uczeń charakteryzuje, na podstawie map tematycznych, środowisko przyrodnicze głównych regionów geograficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu (również na podstawie obserwacji terenowych); opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi; przedstawia, np. w formie prezentacji multimedialnej, walory turystyczne wybranego regionu geograficznego ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych Uczeń określa za pomocą mapy położenie oraz ogólny podział fizycznogeograficzny zadanego regionu, wskazuje najwyższe wzniesienia, opisuje za pomocą mapy zróżnicowanie temperatury powietrza, opadów, długości okresu wegetacyjnego, szaty roślinnej i gleb, wymienia poszczególne piętra roślinne (dotyczy regionów górskich), wymienia bogactwa naturalne, wskazuje na mapie główne miasta, wymienia najbardziej znane walory turystyczne, ocenia możliwości wypoczynku Uczeń wymienia charakterystyczne skały, opisuje rozwój charakterystycznych form rzeźby, wyjaśnia ich wpływ na działalność człowieka, wymienia przykłady zależności między rzeźbą terenu, klimatem, wodami, glebami i roślinnością, opisuje poszczególne piętra klimatyczne, roślinne i gospodarcze (dotyczy regionów górskich), ocenia możliwości rozwoju przemysłu i rolnictwa, uzasadnia konieczność ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego regionu, opracowuje prezentację multimedialną na temat wybranego regionu Uczeń planuje wycieczkę krajoznawczą do wybranego regionu Polski Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, praca z prezentacją multimedialną, filmem lub przezroczami Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

24 DZIAŁ XVII. MÓJ REGION Zagadnienia 1. Położenie geograficzne i zróżnicowanie środowiska przyrodniczego województwa 2. Rozmieszczenie ludności i miast 3. Struktura demograficzna i społeczno-zawodowa ludności 4. Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju gospodarki 5. Specjalizacja produkcji przemysłowej i rolnej 6. Sieć transportowa 7. Poziom usług łączności 8. Walory turystyczne 9. Infrastruktura turystyczna 10. Ochrona przyrody 11. Położenie geograficzne 12. Cechy środowiska przyrodniczego 13. Warunki i specjalizacja produkcji przemysłowej i rolnej 14. Walory turystyczne 15. Perspektywy rozwoju gospodarczego 24

25 POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE WOJEWÓDZTWA, W KTÓRYM MIESZKAM 1 godzina lekcyjna Uczeń charakteryzuje, na podstawie map tematycznych, środowisko przyrodnicze głównych regionów geograficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu (również na podstawie obserwacji terenowych) Uczeń opisuje położenie własnego województwa względem krain geograficznych oraz jednostek podziału administracyjnego, opisuje jego położenie matematyczne, opisuje układ głównych form rzeźby oraz stosunki wysokościowe, opisuje za pomocą mapy zróżnicowanie temperatury, opadów, długości okresu wegetacyjnego, szaty roślinnej i gleb, wymienia główne bogactwa naturalne Uczeń wskazuje na mapie główne struktury geologiczne, w których obrębie znajduje się województwo, wyjaśnia pochodzenie utworów czwartorzędowych i form rzeźby, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza, opadów i długości okresu wegetacyjnego, opisuje układ sieci wodnej, wyjaśnia przyczyny zmian wodostanów, odnajduje związki między klimatem, wodami, glebami i roślinnością własnego regionu Uczeń ocenia zasoby przyrodnicze własnego regionu, porównuje je z innymi wybranymi regionami kraju Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia techniczne (konstruowanie wykresów), burza mózgów, ćwiczenia obliczeniowe (obliczanie rozciągłości, różnicy czasu), metody aktywnego opisu, ranking Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, dowolna mapa województwa, w którym leży szkoła, mapy turystyczne i topograficzne regionu, w którym mieszka uczeń, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 25 MIESZKAŃCY MOJEGO WOJEWÓDZTWA 1 godzina lekcyjna Uczeń porównuje liczbę ludności i gęstość zaludnienia własnego województwa ze średnią krajową, wymienia grupy etnograficzne oraz mniejszości narodowe i religijne, wskazuje na mapie miasta powiatowe własnego województwa, podaje, korzystając z danych statystycznych, stopę bezrobocia Uczeń wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia i stopy bezrobocia własnego województwa, opisuje zmiany ludnościowe własnego regionu po drugiej wojnie światowej Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia obliczeniowe, ćwiczenia techniczne (sporządzanie wykresów), burza mózgów, ewentualnie mapa mentalna (walory i bariery osadnicze mojego województwa) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, dowolna mapa województwa, w którym leży szkoła, mapy turystyczne i topograficzne regionu, w którym mieszka uczeń, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

26 WARUNKI ROZWOJU GOSPODARKI W MOIM WOJEWÓDZTWIE 1 godzina lekcyjna Uczeń opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi Uczeń opisuje za pomocą map zróżnicowanie warunków produkcji rolnej własnego województwa, wskazuje na mapie złoża oraz miejsca wydobycia głównych surowców mineralnych we własnym województwie, wskazuje na mapie rejony koncentracji przemysłu Uczeń wyjaśnia przyczyny zróżnicowania przyrodniczych warunków produkcji rolnej, porównuje warunki produkcji rolnej własnego województwa z krajem, wymienia czynniki lokalizacji głównych zakładów przemysłowych, porównuje strukturę gałęziową przemysłu własnego województwa z krajem Uczeń wymienia konsekwencje przekształceń własnościowych w gospodarce własnego regionu Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia obliczeniowe, ćwiczenia techniczne (sporządzanie wykresów), burza mózgów, ranking, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (czynniki wpływające na charakter gospodarki mojego województwa) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, dowolna mapa województwa, w którym leży szkoła, mapy turystyczne i topograficzne regionu, w którym mieszka uczeń, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 26 KOMUNIKACJA I WALORY TURYSTYCZNE MOJEGO WOJEWÓDZTWA 1 godzina lekcyjna Uczeń przedstawia np. w formie prezentacji multimedialnej walory turystyczne wybranego regionu geograficznego ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych, projektuje i opisuje, na podstawie map turystycznych, tematycznych, ogólnogeograficznych i własnych obserwacji terenowych, podróż wzdłuż wybranej trasy we własnym regionie uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe Uczeń wskazuje na mapie główne drogi i linie kolejowe własnego województwa, wymienia walory turystyczne własnego województwa, opisuje bazę turystyczną, wskazuje na mapie parki narodowe i krajobrazowe we własnym województwie, wymienia rezerwaty przyrody własnego powiatu i wybrane rezerwaty przyrody własnego województwa, wskazuje na mapie regiony i najważniejsze ośrodki turystyczne własnego województwa, podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody własnego regionu Uczeń ocenia wpływ szlaków komunikacyjnych na rozmieszczenie miast i ośrodków przemysłowych własnego województwa, uzasadnia konieczność ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego własnego regionu, ocenia walory turystyczne własnego województwa, wymienia przykłady działań środowiska lokalnego na rzecz ochrony przyrody, planuje wycieczkę krajoznawczą w wybraną część własnego województwa, opracowuje prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych własnego województwa Uczeń wskazuje bariery i perspektywy rozwoju gospodarczego własnego województwa Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia obliczeniowe, ćwiczenia techniczne (konstruowanie wykresów), burza mózgów, ewentualnie mapa mentalna (walory turystyczne mojego województwa) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, dowolna mapa województwa, w którym leży szkoła, mapy turystyczne i topograficzne regionu, w którym mieszka uczeń, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne

27 CZYM WYRÓŻNIA SIĘ POWIAT I GMINA MOJEGO ZAMIESZKANIA? 1 godzina lekcyjna Uczeń projektuje i opisuje, na podstawie map turystycznych, tematycznych, ogólnogeograficznych i własnych obserwacji terenowych, podróż wzdłuż wybranej trasy we własnym regionie, uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe Uczeń opisuje położenie powiatu oraz gminy (miasta, dzielnicy) względem krain geograficznych oraz jednostek podziału administracyjnego, odnajduje w danych statystycznych liczbę jej ludności, wymienia główne zakłady pracy i walory turystyczne, posługuje się planem własnego lub pobliskiego miasta oraz mapą topograficzną lub turystyczną swojego powiatu i gminy Uczeń opisuje rozwój przestrzenny własnej miejscowości, wymienia główne kierunki rozwoju gospodarczego powiatu i gminy, opracowuje prezentację multimedialną na temat własnej gminy Uczeń wymienia zalety położenia geograficznego powiatu, gminy, miasta lub dzielnicy, wskazuje perspektywy rozwoju własnej miejscowości Metody nauczania: operatywne, ćwiczenia obliczeniowe, ćwiczenia techniczne (konstruowanie wykresów), mapa mentalna (np. walory i bariery rozwoju gospodarczego mojej miejscowości) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, mapa administracyjna Polski, dowolna mapa województwa i powiatu, w którym leży szkoła, mapy turystyczne i topograficzne regionu, w którym mieszka uczeń, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne 27

28 Redaktor: Izabela Wojtyczka Redaktor techniczny: Elżbieta Czechak Skład i łamanie: OPEN. Agencja reklamowo-wydawnicza. Robert Walczyński Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015, wcześniej wydawany przez Wydawnictwo Szkolne PWN ISBN