ZŁOTA SETKA. Ranking. największych instytucji finansowych w Polsce. Nagrody przyznane: w kategorii: leasing. w kategorii: zarządzanie należnościami

Transkrypt

1 25 ZŁOTA SETKA 2015 Nagrody przyznane: 100 Ranking największych instytucji finansowych w Polsce w kategorii: leasing w kategorii: zarządzanie należnościami w kategorii: ubezpieczenia w kategorii: dom maklerski w kategorii: pożyczka gotówkowa w kategorii: doradztwo finansowe

2 26 Ustawodawca musi nieustannie poprawiać jakość regulacji prawnych, eliminując luki w przepisach i w odpowiedzialny sposób dostosowywać je do szybko zmieniającej się rzeczywistości rynków finansowych Szanowni Państwo, po raz kolejny oddajemy w Państwa ręce specjalne wydanie poświęcone największym oraz najdynamiczniejszym polskim instytucjom finansowym. Znajduje się w nim ranking 100 instytucji, które osiągnęły po trzech kwartałach 2014 r. największe przychody ze sprzedaży. Ponadto przedstawiamy ranking 50 instytucji finansowych według dynamiki przychodów po trzech kwartałach 2014 r. w stosunku do analogicznego okresu z roku poprzedniego. Cały ranking został dodatkowo podzielony na podrankingi, w których znalazły się: banki, ubezpieczenia ogólne oraz na życie, otwarte fundusze emerytalne, firmy leasingowe oraz domy maklerskie. W wydaniu znajdą też Państwo wypowiedzi oraz artykuły ekspertów i szefów instytucji finansowych dotyczące obecnej sytuacji gospodarczej oraz prognoz na przyszłość w poszczególnych branżach sektora finansów. W tym roku podobnie jak w roku ubiegłym pierwsze miejsce w Złotej 100 według przychodów ze sprzedaży za trzy kwartały 2014 r. zajął PKO Bank Polski SA. Srebrny medal przypadł Bankowi Pekao, a na trzecim miejscu, z niewielką stratą do pozycji wicelidera, uplasował się PZU. W kategorii najdynamiczniejszych instytucji finansowych na trzech pierwszych miejscach znalazły się kolejno: Dom Maklerski W Investments, STUnŻ Ergo Hestia oraz TUnŻ Warta. Wszystkim instytucjom, które znalazły się w rankingach gratulujemy świetnych wyników i życzymy kolejnych sukcesów. Redakcja Jak kształtować zaufanie do sektora finansowego? Zaufanie do sektora finansowego w Polsce jest nieco wyższe niż w krajach Europy Zachodniej. Nie zmienia to jednak faktu, że należy nieustannie pracować nad podnoszeniem jego poziomu. Głównymi przeszkodami na tym polu są, niestety, trzy zasadnicze problemy. Kamil Muskus W Polsce edukacja z zakresu finansów jest niestety na niskim poziomie. Można wręcz mówić o jej braku. Przeciętny Kowalski nie radzi sobie przez to ze skomplikowanym językiem branżowym, nazwami produktów i długimi, nieczytelnymi umowami, które są kolejnym czynnikiem negatywnie wpływającym na poziom zaufania. Kolejnym problemem są bezprawne działania windykacji, wykorzystywanej często do zastraszania klienta zamiast do pomocy w spłacie zobowiązań. Zmiana tego niekorzystnego stanu rzeczy wymaga kompleksowych działań, obejmujących przede wszystkim edukację społeczeństwa, nie tylko w ramach nauczania powszechnego, lecz także kampanii organizowanych przez instytucje sektora finansowego, takie jak banki czy Komisja Nadzoru Finansowego. Dzięki temu klienci będą lepiej rozumieć rynkową ofertę oraz znać swoje prawa, przez co łatwiej też będzie walczyć z nieuczciwą, bezprawną windykacją. Ustawodawca musi nieustannie poprawiać jakość regulacji prawnych, eliminując luki w przepisach i w odpowiedzialny sposób dostosowywać je do szybko zmieniającej się rzeczywistości rynków finansowych. Do poprawy zaufania przyczynia się też objęcie firm finansowych kontrolą odpowiednich instytucji, zwłaszcza Komisji Nadzoru Finansowego, a także rozszerzenie dostępności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego dla instytucji finansowych. Powierzając swoje pieniądze instytucjom finansowym, klienci powinni w pełni egzekwować swoje prawo do weryfikacji zapewnień o bezpieczeństwie przekazanych środków. Dlatego tak ważne są odpowiednie certyfikacje, potwierdzające stabilność, płynność finansową, brak zaległości wobec kontrahentów oraz prawidłowe rozliczenia z organami publicznymi. Kluczowym wyzwaniem dla branży w kontekście zaufania jest umiejętne budowanie relacji z klientem. Powinny być one oparte na zasadach partnerstwa i pozwalać na długoletnią współpracę w szerokim zakresie usług. Dzięki takiemu podejściu możliwa jest rzetelna analiza możliwości finansowych klienta, nie tylko w chwili obecnej, lecz także w perspektywie lat, a także w wieku emerytalnym. Wyłącznie profesjonalna, w pełni zaangażowana obsługa jest w stanie zapewnić właściwe podejście do potrzeb klienta i zaoferowanie mu narzędzi dopasowanych do indywidualnych potrzeb, co bezpośrednio przekłada się na jego poziom zadowolenia. A zadowolony klient to najlepsza inwestycja, zarówno dla pojedynczych instytucji i firm, jak i dla całego sektora finansowego. Autor jest dyrektorem ds. badań i rozwoju w firmie Compass Money Lepsze perspektywy polskiej gospodarki Łukasz Lefanowicz Nie potwierdzają się na razie obawy o mocniejsze spowolnienie naszej gospodarki. W ostatnich trzech miesiącach ubiegłego roku wzrosła ona o 3 proc., a więc nieco słabiej niż w poprzednich kwartałach, ale spadek tempa nie jest znaczący. Choć pierwszy kwartał może jeszcze nie przynieść wyraźnego przyspieszenia, to prognozy na cały rok są coraz bardziej obiecujące. Tym bardziej, że poprawę odnotowano również w Niemczech, które są naszym największym partnerem. Zwyżka PKB z końca ubiegłego roku potwierdza odporność polskiej gospodarki na niekorzystne wpływy otoczenia. Mimo spowolnienia w strefie euro, w globalnej gospodarce oraz konsekwencji poważnych napięć za wschodnią granicą, udało się jej uniknąć poważniejszego pogorszenia sytuacji. Co więcej, tempo wzrostu stawia Polskę w czołówce krajów nie tylko naszego kontynentu, ale i w światowej stawce. W całym ubiegłym roku nasza gospodarka zwiększyła się według wstępnych danych o 3,3 proc. Słabsze dane, jakie od niedawna zaczęły się pojawiać, szczególnie w odniesieniu do produkcji przemysłowej czy sprzedaży detalicznej, mają prawdopodobnie przejściowy charakter i wkrótce powinniśmy zobaczyć poprawę. Przemawia za tym choćby wyraźny wzrost wartości wskaźnika PMI, który z wyprzedzeniem sygnalizuje przyszłe tendencje w gospodarce. Przełamał on spadkową tendencję, widoczną w drugim i trzecim kwartale ubiegłego roku i od kilku miesięcy idzie zdecydowanie w górę, zapowiadając poprawę koniunktury. Słabsze dane dotyczące produkcji nie powinny martwić, gdyż większość pozostałych parametrów makroekonomicznych prezentuje się całkiem dobrze. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji na rynku pracy, gdzie poprawa jest wyraźna i wszystko wskazuje na to, że ma charakter trwały. Zdecydowanie lepiej jest też z inwestycjami, które powinny jeszcze przyspieszyć, w związku z mającym się wkrótce rozpocząć napływem środków z Unii Europejskiej. Wszystko wskazuje również na to, że największe kłopoty udało się pokonać głównym gospodarkom naszego kontynentu. Dotyczy to w szczególności Niemiec, gdzie poprawiają się najważniejsze parametry. Świadczy o tym sięgający 1,6 proc. wzrost PKB w czwartym kwartale ubiegłego roku, wskazujący na to, że nasz największy partner handlowy najgorsze ma już za sobą. Powoli poprawiają się też perspektywy pozostałych krajów europejskich. Zawirowania polityczne, głównie związane z Grecją, nie powinny zmienić pozytywnych tendencji. W niedługim czasie powinny też być odczuwalne skutki działań Europejskiego Banku Centralnego, który przystępuje do stymulacji gospodarki strefy euro, rozpoczynając skup obligacji skarbowych. Na dobre perspektywy naszej gospodarki wskazują coraz bardziej optymistyczne prognozy zarówno krajowych, jak i zagranicznych ośrodków analitycznych. Według wyników opublikowanego ostatnio przez agencję Bloomberg rankingu, Polska zajęła dziesiątą pozycję na świecie i jest wskazywana jako najszybciej rozwijająca się gospodarka w Europie. Według przewidywań, w tym roku PKB może wzrosnąć od 3,3 do 3,6 proc. Autor jest prezesem zarządu firmy Gerda Broker.

3

4 28 RANKING 100 NAJWIĘKSZYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH wg przychodów za III kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Przychody za III kwartały 2014 r. 1 PKO BANK POLSKI BANK PEKAO PZU ŻYCIE PZU BZ WBK ING BANK mbank BANK MILLENNIUM TUiR WARTA RAIFFEISEN BANK POLSKA STU ERGO HESTIA OPEN LIFE TU ŻYCIE CREDIT AGRICOLE BANK POLSKA*** BANK HANDLOWY CITY BANK BGŻ AVIVA TUnŻ COMPENSA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group * BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO METLIFE TUnŻiR ING OFE STUnŻ ERGO HESTIA AVIVA OFE AVIVA BZ WBK TUiR ALLIANZ POLSKA ING TUnŻ DEUTSCHE BANK POLSKA TUnŻ WARTA** AXA ŻYCIE TU BNP PARIBAS BANK POLSKA TU na ŻYCIE EUROPA AEGON TU na ŻYCIE GENERALI ŻYCIE TU OFE PZU "ZŁOTA JESIEŃ" IDEA BANK COMPENSA TU Vienna Insurance Group PKO ŻYCIE TU TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA INTERRISK TU Vienna Insurance Group MTU Moje Towarzystwo Ubezpieczeń UNIQA TU Rynek pracy w sektorze finansowym Od dłuższego czasu kluczowym czynnikiem wzrostu zatrudnienia w sektorze finansowym są oferty pracy na rynku B2B oferowane przez firmy doradcze, SSC/BPO, centra usług wspólnych banków oraz innych instytucji finansowych. Większość instytucji finansowych realizuje projekty rozwojowe związane z zatrudnianiem nowych pracowników, a bezpośredni wpływ na to ma przede wszystkim wyraźny trend wzrostowy polskiej gospodarki oraz spływające do Polski inwestycje międzynarodowe. Aleksandra Szkołut Cały rynek pracy zaczyna systematycznie rosnąć i powoli wracać do poziomu sprzed kryzysu. Na tym tle szczególnie wyróżnia się sektor finansowy. Nie mniej istotnym trendem, który będzie miał w tym roku wpływ na stan rynku pracy w sektorze finansowym, jest potrzeba inwestycji przedsiębiorstw w dodatkowe kompetencje zatrudnianych specjalistów i managerów. Najbardziej pożądani na rynku pracy Obecnie podstawowe umiejętności i doświadczenie związane z prowadzeniem księgowości czy optymalizacji kosztów już nie wystarczają. Poza znajomością przynajmniej jednego czy dwóch języków obcych decydującym kryterium o wyborze danego kandydata jest posiadanie doświadczenia w projektach doradztwa strategicznego, które pozwala na patrzenie na zakres swoich obowiązków z bardziej biznesowego punktu widzenia i bycie dla zarządów partnerem opracowującym i realizującym strategię biznesową. Tak jest chociażby w przypadku ekspertów odpowiedzialnych za optymalizację zarządzania relacjami z klientami czy wzmacnianie obszarów zarządzania ryzykiem. Jest to obecnie jedno z najczęściej poszukiwanych przez instytucje finansowe stanowisk. Języki podstawą W przypadku zatrudnienia w sektorze finansowym należy również wspomnieć o osobach, które dopiero wchodzą na rynek pracy i poszukują zatrudnienia w branży finansowej, w tym w sektorze BPO/SSC. Podstawowym wymaganiem pracodawców w branży finansowej jest znajomość języków obcych. Kandydaci, którzy nie mogą wykazać się biegłą znajomością żadnego języka obcego, nie mają wielkich szans na pracę w centrum usług wspólnych. Znajomość języków w sektorze SSC/BPO stała się jednym z podstawowych kryteriów, jakimi sugerują się firmy podczas rekrutacji. Biegła znajomość języka angielskiego z perspektywy tego sektora jest absolutnym minimum. Bardzo duży nacisk kładzie się na inne języki europejskie, szczególnie niemiecki, ale też włoski, francuski czy hiszpański. Poszukiwane są także osoby swobodnie posługujące się portugalskim, niderlandzkim, czeskim czy węgierskim. Znajomość egzotycznych języków takich jak arabski, turecki, hebrajski, perski lub chiński zdecydowanie podnosi wartość kandydata i może być przepustką do wymarzonej kariery. Wykształcenie równie ważne jak kreatywność Kolejnym warunkiem stawianym przez pracodawców jest wykształcenie z zakresu finansów. Równie istotne jest posiadanie tzw. miękkich kompetencji, takich jak kreatywność i rozbudowane umiejętności komunikacyjne. Pracodawcy oczekują od pracowników, że będą dobrze współpracować w grupie i będą potrafili efektywnie zarządzać swoim czasem. Kandydaci, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy, nie są w stanie wykazać się docenianym przez pracodawców doświadczeniem zawodowym. O takie doświadczenie warto zadbać wcześniej, jeszcze w czasie studiów, uczestnicząc w programach stażowych i decydując się na praktyki zawodowe w instytucjach finansowych. Dobre perspektywy Z prognozy Adecco Poland wynika, że w 2015 r. sektor finansowy będzie kontynuował etap zwiększających się inwestycji w naszym kraju, a tym samym potrzeby kadrowe tego sektora będą w dalszym ciągu generowały kolejne możliwości zatrudnienia. Autorka pracuje jako Senior Recruitment Consultant Accountancy & Finance w Departamencie Pracy Stałej w Adecco Poland 40 LEASEPLAN FLEET MANAGEMENT POLSKA GRUPA MASTERLEASE METLIFE OFE (DAWNE AMPLICO) TU EUROPA GENERALI TU EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY AXA OFE SKANDIA ŻYCIE TU GOTHAER TU TUW TUW BZ WBK-AVIVA TUnŻ

5

6 30 RANKING 100 NAJWIĘKSZYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH wg przychodów za trzy kwartały 2013 r. 51 LINK4 TU ALLIANZ POLSKA OFE BANK POCZTOWY PKO BP BANKOWY OFE AVIVA TU OGÓLNYCH GENERALI OFE NORDEA OFE BANK OCHRONY ŚRODOWISKA DOM MAKLERSKI PKO BP TUnŻ CARDIF POLSKA AEGON OFE MILLENNIUM LEASING UNIQA TU na ŻYCIE POLISA ŻYCIE TU Vienna Insurance Group RAIFFEISEN-LEASING POLSKA PTR BENEFIA TU Vienna Insurance Group PRAMERICA ŻYCIE TUiR CONCORDIA POLSKA TUW VOLKSWAGEN LEASING GMBH ODDZIAŁ W POLSCE TUZ TUW TUW SKOK BZ WBK-AVIVA TU OGÓLNYCH DM BZ WBK SG EQUIPMENT LEASING POLSKA PLUS BANK mleasing CDM PEKAO BZWBK ORGANIZACJA LEASINGOWA AXA TUiR BRE UBEZPIECZENIA TUiR OFE POCZTYLION PEKAO OFE TU INTER POLSKA TU EULER HERMES NOBLE SECURITIES TU SKOK ŻYCIE TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH COPERNICUS CAPITAL TFI TUW-CUPRUM DOM MAKLERSKI mbanku CONCORDIA CAPITAL SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU GBS BANK T.U.W. POCZTOWE SIGNAL IDUNA POLSKA TU BM BPH mwealth MANAGEMENT mfaktoring TU ZDROWIE DOM MAKLERSKI W INVESTMENTS * W dniu r. zakład COMPENSA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group połączył się z zakładem BENEFIA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group (BENEFIA została wykreślona z KRS) ** W dniu r. nastąpiło połączenie HDI-GERLING ŻYCIE TU i TUnŻ WARTA pod nazwą TUnŻ WARTA (spółką przejmującą jest HDI-GERLING ŻYCIE TU) *** dane zagregowane oprac. własne Brak wiedzy = brak zaufania? Instytucje finansowe zajmują czołowe miejsca na liście podmiotów zaufania publicznego. To swoista wymiana kredyt za kredyt w zamian za udzieloną pożyczkę otrzymujemy od klienta nie tylko zapewnienie co do jej terminowej spłaty, ale i kredyt zaufania. Konsumenci chcą być pewni, że zaciągnęli zobowiązanie w firmie o przejrzystych zasadach, transparentnej, która nie zaskoczy niespodziewanymi opłatami dodatkowymi. Aleksander Rutkowski To ogromny kapitał, którego nie wypracuje się reklamami czy promocjami. Z naszych doświadczeń wynika, że klienci doceniają nie tylko szybką i sprawną decyzję kredytową, ale także informację zwrotną zalecającą większą uwagę w zaciąganiu pożyczek. Nadal bowiem, mimo szeroko zakrojonych działań edukacyjnych, Polacy wykazują się nieznajomością zagadnień finansowych, a wielu z nich staje się ofiarami pętli zadłużenia, zaciągając kolejne pożyczki na spłatę poprzednich zobowiązań lub żyjąc ponad stan. Jednym z powodów tej sytuacji może być poziom edukacji finansowej. Z raportu sporządzonego przez Interaktywnie.com we współpracy z Kreditech Polska wynika, że aż 78 proc. Polaków nie zna pojęcia RRSO (Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania), czy zasad scoringu kredytowego. Spirala zadłużenia Szeroki dostęp do produktów finansowych oferowanych przez banki oraz instytucje pozabankowe sprawił, że coraz więcej osób nie potrafi świadomie i odpowiedzialnie pożyczać i dysponować zaciągniętymi zobowiązaniami. Dlatego niezwykle ważne jest, by korzystać z usług firm, które skrupulatnie oceniają zdolność kredytową konsumenta, jak najdokładniej szacując kwotę, która może zostać przyznana w danym momencie, pomagając w ten sposób uniknąć nadmiernego zadłużania. BIK Wiele osób z dystansem i obawą podchodzi do funkcji, którą pełni Biuro Informacji Kredytowej. A BIK zbiera nie tylko negatywne, lecz także pozytywne informacje o wiarygodności kredytowej konsumenta np. o terminowym regulowaniu zobowiązań. Zawsze warto kierować się rozsądkiem i korzystać z usług jednej, sprawdzonej firmy pożyczkowej, która zadba o to, by długi konsumenta nie napiętrzały się. Warto sprawdzić, czy firma taka istnieje w Rejestrze Firm Pożyczkowych, czy jest członkiem Związku Firm Pożyczkowych. Można bowiem natknąć się na podmioty, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie pseudopożyczkowego charakteru działalności, ukierunkowanej w szczególności na uzyskanie bezzwrotnych opłat wstępnych bez faktycznego udzielenia pożyczki, czy choćby wyzyskanie danych osobowych bez możliwości usunięcia ich z bazy. Edukacja finansowa W dobie powszechnego dostępu do internetu, gdzie mikropożyczki można zaciągnąć w kilka chwil, dbałość o edukację społeczeństwa na tematy związane z rynkiem kredytów i pożyczek jest szczególnie ważna. Niewiele jest portali, gdzie eksperci z rynku pożyczkowego radzą, jak wybrać uczciwego pożyczkodawcę, na co zwracać uwagę przy zaciąganiu zobowiązań oraz co zrobić, by skutecznie i świadomie zarządzać domowym budżetem. Na rynku jest bowiem potrzeba zarówno pożyczek szybkich, o niskiej wartości, na krótki czas, jak i długoterminowych kredytów bankowych. Edukacja konsumenta, czym się te oferty różnią i jak umiejętnie z nich korzystać, powinna być wpisana w strategię działań wszystkich firm z branży. Autor jest dyrektorem zarządzającym w firmie Kreditech Polska, właściciela marki Kredito24

7 transparentne i bezpieczne usługi finansowe spółka notowana na warszawskiej i londyńskiej giełdzie 18 lat na polskim rynku pożyczkowym nowoczesne rozwiązania finansowe oparte na 123 latach tradycji Provident Polska S.A.

8 32 RANKING 50 NAJBARDZIEJ DYNAMICZNYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH wg przychodów r/r Lp. Nazwa instytucji Przychody za III kwartały 2013 r. Przychody za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 DOM MAKLERSKI W INVESTMENTS ,16 2 STUnŻ ERGO HESTIA ,30 3 TUnŻ WARTA** ,79 4 T.U.W. POCZTOWE ,84 5 TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH COPERNICUS CAPITAL TFI ,01 6 TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA ,30 7 TU INTER-ŻYCIE POLSKA ,14 8 TUW-CUPRUM ,57 9 AXA TUiR ,25 10 MACIF ŻYCIE TUW ,23 11 SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU ,18 12 BZ WBK-AVIVA TU OGÓLNYCH ,25 13 IDEA BANK ,00 14 PARTNER TUiR ,62 15 mwealth MANAGEMENT ,40 16 BANK POCZTOWY ,66 17 METLIFE TUnŻiR ,49 18 SKANDIA ŻYCIE TU ,46 19 BZWBK ORGANIZACJA LEASINGOWA ,01 20 LEASEPLAN FLEET MANAGEMENT POLSKA ,00 21 VOLKSWAGEN LEASING GMBH ODDZIAŁ W POLSCE ,20 22 TU EUROPA ,44 23 NOBLE SECURITIES ,70 24 POLISA -ŻYCIE TU Vienna Insurance Group ,66 25 mfaktoring ,59 26 AXA ŻYCIE TU ,43 27 TUW REJENT-LIFE ,02 28 GOTHAER TU ,84 29 PRAMERICA ŻYCIE TUiR ,81 30 BRE UBEZPIECZENIA TUiR ,88 31 AVIVA TUnŻ ,15 32 TU ZDROWIE ,85 33 TU EULER HERMES ,35 34 PKO BANK POLSKI ,33 35 OPEN LIFE TU ŻYCIE ,91 36 STU ERGO HESTIA ,72 37 TUZ TUW ,64 38 LINK4 TU ,19 39 ING BANK ,04 40 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA ,94 41 DOM MAKLERSKI mbanku ,53 42 BNP PARIBAS BANK POLSKA ,21 43 RAIFFEISEN BANK POLSKA ,53 44 CONCORDIA CAPITAL ,86 45 TUW TUW ,69 46 mbank ,65 47 TUiR ALLIANZ POLSKA ,38 48 TU SKOK ŻYCIE ,77 49 AEGON TU na ŻYCIE ,75 49 BENEFIA TU Vienna Insurance Group ,75 50 AVIVA TU OGÓLNYCH ,41 ** W dniu r. nastąpiło połączenie HDI-GERLING ŻYCIE TU i TUnŻ WARTA pod nazwą TUnŻ WARTA (spółką przejmującą jest HDI-GERLING ŻYCIE TU) oprac. własne Ewolucja polskiego rynku obrotu wierzytelnościami W branży obrotu wierzytelnościami możemy obserwować wzmożone zainteresowanie zagranicznego kapitału. Znalazło ono odzwierciedlenie w akwizycji portfeli wierzytelności nieregularnych NPL oraz przejęciu Ultimo, EGB i Navi Lex przez podmioty zagraniczne lub powiązane z obcym kapitałem. Prot Zastawniak Nie jest to zjawisko nowe w historii polskiego rynku. Już od połowy zeszłej dekady naszymi wierzytelnościami interesowały się największe fundusze i banki inwestycyjne jak Lehman Brothers, Deutsche Bank, Bank of America czy Varde Partners, które współpracując z rodzimymi serwiserami, umożliwiły im międzynarodowe przetarcie w biznesie oraz zdobycie kompetencji w nowych obszarach, takich jak wierzytelności korporacyjne. Rodzimy rynek atrakcyjny dla zagranicy Choć upadek Lehman Brothers i kryzys na rynkach finansowych spowodowały czasowy odwrót inwestorów kapitałowych, to ich miejsce szybko zajęli gracze branżowi, jak Intrum Justitia, EOS, APS Holding czy Hoist, którzy z powodzeniem zdominowali rynek zakupów wierzytelności, choćby w latach i utrzymali stałą pozycję w obszarze usług outsourcingu. Za obecnym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych stoi przede wszystkim napływ kapitału zza oceanu oraz słabość euro i lokalnych walut w parze z dolarem. Presja popytowa dużych graczy międzynarodowych ukierunkowana jest głównie na duże wolumeny, stąd coraz więcej jednorazowych transakcji z cenami rzędu kilkuset milionów i oferta portfeli mogąca sięgnąć 20 mld złotych w 2015 r. Na zwiększoną podaż przekładają się także: tendencja do konsolidacji rynku bankowego, wyśrubowane wymagania dotyczące bilansów instytucji finansowych oraz poszukiwanie środków na obsługę wzmożonej akcji kredytowej. Dodatkowo zmienia się też struktura oferowanych wierzytelności. Do sprzedaży trafia coraz większa część portfeli hipotecznych oraz instytucjonalnych (korporacyjnych i MSP). Wierzytelności niezabezpieczone Poza tym, za presją popytową stoi głównie wysoki kurs dolara powodujący rekordowe zainteresowanie wierzytelnościami hipotecznymi w Europie. Kryzysowa korekta cen nieruchomości w krajach takich jak Hiszpania dodatkowo sprzyja inwestorom. W Polsce przy dość stabilnym rynku nieruchomości, poszukiwanym aktywem pozostają głównie wierzytelności niezabezpieczone. Zakupy na historycznych szczytach kursu dolara wobec euro i PLN mogą okazać się więc krótkotrwałe, a problemy decydujące o nieatrakcyjności rodzimego rynku wierzytelności wciąż nierozwiązane. Możemy do nich zaliczyć stosunkowo niską stopę konsumpcji i skredytowania polskiego społeczeństwa, skomplikowany system prawny, który jest powodem niskiej skuteczności sądów i egzekucji komorniczej. W Polsce wierzyciel wtórny nie może kontynuować egzekucji długu na podstawie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, przepisy wymagają umorzenia egzekucji i ponownego zasądzenia wierzytelności, co znacznie opóźnia proces i powoduje powstanie dodatkowych kosztów, które finalnie ponosi dłużnik. Zainteresowanie rynkiem nie słabnie Polska nie jest rynkiem dużym, ale wciąż rozwijającym się. Dodatkowo na rodzimym rynku panuje duża i bardzo wyspecjalizowana konkurencja, międzynarodowi gracze skazani są więc na partnerstwo z lokalnymi windykatorami bądź akwizycję, stąd ich aktywność będzie raczej sprzyjała dalszemu rozwojowi i konsolidacji branży, w czym należy upatrywać szansy dla zwrotnej ekspansji z zastosowaniem naszego know-how w synergii z międzynarodowym doświadczeniem inwestorów. Czy zainteresowanie graczy międzynarodowych utrzyma się? Na pewno tak, aczkolwiek nie jest przesądzone, że zdominują oni krajowy rynek wierzytelności. Co prawda, dostęp do taniego kapitału powoduje dalszy wzrost cen transakcyjnych, ale jednocześnie obniża oczekiwane marże. Autor jest dyrektorem zarządzającym ds. sekurytyzacji w firmie Pragma Inkaso SA

9

10 34 UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Pracownicy chcą samodzielnie decydować o kształcie swojego ubezpieczenia, bo wiedzą, które jego elementy są im najbardziej potrzebne. W rezultacie to nie cena, ale pakiet świadczeń staje się dla nich najważniejszy Czego oczekujemy od pracowniczych ubezpieczeń na życie? Ubezpieczenia na życie to w oczach polskich pracowników jedno z najbardziej pożądanych świadczeń pozapłacowych, jakie mogą otrzymać w pracy. Które elementy programu ubezpieczeniowego są dla nich najważniejsze? NAJLEPSZE UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE wg składki przypisanej brutto za trzy kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. 1 PZU ŻYCIE OPEN LIFE TU ŻYCIE AVIVA TUnŻ COMPENSA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group * 5 METLIFE TUnŻiR STUnŻ ERGO HESTIA ING TUnŻ TUnŻ WARTA** AXA ŻYCIE TU TU na ŻYCIE EUROPA AEGON TU na ŻYCIE GENERALI ŻYCIE T.U PKO ŻYCIE TU TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA SKANDIA ŻYCIE TU BZ WBK-AVIVA TUnŻ TUnŻ CARDIF POLSKA UNIQA TU na ŻYCIE POLISA-ŻYCIE TU Vienna Insurance Group 20 PRAMERICA ŻYCIE TUiR TU SKOK ŻYCIE CONCORDIA CAPITAL SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU 24 TUW REJENT-LIFE Źródło: KNF Robert Grabowski Z doświadczeń wynika, że pracownicy przystępujący do programów grupowych ubezpieczeń na życie oczekują od swoich pracodawców możliwości samodzielnego wyboru zakresu ochrony. Zaobserwowaliśmy, że gdy można było indywidualnie wybrać elementy programu, zdecydowana większość spośród kilkudziesięciu tysięcy osób ubezpieczonych zdecydowała się na rozszerzenie go o dodatkowe warianty. Można szacować, że nie robi tego jedynie 5 10 proc. pracowników przystępujących do grupowych ubezpieczeń na życie. To oznacza, że pracownicy chcą samodzielnie decydować o kształcie swojego ubezpieczenia, bo wiedzą, które jego elementy są im najbardziej potrzebne. W rezultacie to nie cena, ale pakiet świadczeń staje się dla nich najważniejszy. Na polskim rynku ubezpieczeniowym tego typu podejście do konstruowania ubezpieczeń życiowych wciąż nie jest powszechne. Standardem pozostają programy z odgórnie narzucanym zestawem świadczeń, wedle zasady wszystkiego po trochu. wg dynamiki składki przypisanej brutto Lp. Nazwa instytucji Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2013 r. Dopasowana ochrona ważniejsza niż składka Koncepcja elastycznego pakietu grupowych ubezpieczeń na życie zakłada ich podział. Podstawą, z której nie można zrezygnować, są świadczenia na wypadek śmierci, m.in. wskutek nieszczęśliwego wypadku czy choroby. Z kolei warianty uzupełniające można podzielić na kategorie związane z rodziną (świadczenia dotyczące zdrowia i życia najbliższych, np. urodzenie dziecka, śmierć współmałżonka czy rodzica), zdrowiem ubezpieczonego (m.in. ciężka choroba, leczenie szpitalne, operacja chirurgiczna) oraz podwyższeniem standardowych sum ubezpieczenia na życie, które mogą być indywidualnie dopasowywane. Ubezpieczony może wedle uznania wybrać wszystkie powyżej opisane warianty lub tylko nieznacznie rozszerzyć podstawową ochronę. Chcemy decydować sami Można by pomyśleć, że sugerowana konstrukcja programu ubezpieczeniowego będzie prowadziła do obniżenia składki poprzez wybór tańszej opcji, opartej tylko na obligatoryjnym zakresie ochrony. Dostrzegamy jednak, że wartość składki dla całego programu grupowego NAJBARDZIEJ DYNAMICZNE UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 STUnŻ ERGO HESTIA ,30 2 TUnŻ WARTA** ,79 3 TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA ,30 4 TU INTER-ŻYCIE POLSKA ,14 5 MACIF ŻYCIE TUW ,23 6 SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU ,18 7 METLIFE TUnŻiR ,49 8 SKANDIA ŻYCIE TU ,46 9 POLISA -ŻYCIE TU Vienna Insurance Group ,66 10 AXA ŻYCIE TU ,43 11 TUW REJENT-LIFE ,02 12 PRAMERICA ŻYCIE TUiR ,81 13 AVIVA TUnŻ ,15 14 OPEN LIFE TU ŻYCIE ,91 15 CONCORDIA CAPITAL ,86 16 TU SKOK ŻYCIE ,77 17 AEGON TU na ŻYCIE ,75 * W dniu r. zakład COMPENSA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group połączył się z zakładem BENEFIA TU na ŻYCIE Vienna Insurance Group (BENEFIA została wykreślona z KRS) ** W dniu r. nastąpiło połączenie HDI-GERLING ŻYCIE TU i TUnŻ WARTA pod nazwą TUnŻ WARTA (spółką przejmującą jest HDI-GERLING ŻYCIE TU) Źródło: KNF ubezpieczenia na życie o elastycznej strukturze jest zazwyczaj znacznie większa niż w przypadku ubezpieczenia o z góry zdefiniowanym zakresie. To najlepiej pokazuje, że pracownicy rzeczywiście korzystają z możliwości samodzielnego dokonywania wyboru elementów ochrony, które uznają za potrzebne. Co wybierają pracownicy? Osoby ubezpieczane grupowo za naszym pośrednictwem do obligatoryjnego wariantu podstawowego zazwyczaj wybierają przynajmniej jeden z dwóch pakietów: rodzinny (ok proc. pracowników przystępujących do programu) oraz/lub zdrowotny (ok proc.). W ramach pierwszego z nich popularnością cieszą się świadczenia kompleksowo obejmujące ochroną życie i zdrowie członków rodziny (małżonków, dzieci, rodziców), natomiast w przypadku wariantu zdrowotnego pracownicy najczęściej chcą zabezpieczyć się finansowo w zakresie wsparcia powypadkowego lub leczenia związanego z poważną chorobą. Z kolei z możliwości podniesienia sumy ubezpieczenia przede wszystkim w odniesieniu do świadczeń w przypadku poważnego zachorowania lub zgonu korzysta zazwyczaj ok. 40 proc. pracowników. Ciągle stawiamy na socjal? Statystyki pokazują jak dużą wartością jest dla pracowników możliwość samodzielnego doboru zakresu ochrony, i jak chętnie z niej korzystają. Niestety, pomimo zmiany w podejściu do wyboru ubezpieczenia, nadal część zatrudnionych zwraca przede wszystkim uwagę na to, z czym wiąże się dodawany do ubezpieczenia element, ale wciąż brakuje im refleksji na temat finansowego uzasadnienia swojego wyboru. Widać to po powszechności wyboru rodzinnych świadczeń zwanych socjalnymi po urodzeniu dziecka czy zgonie rodzica których wysokość jest niska, za to jej wpływ na składkę znaczący. Autor tekstu jest dyrektorem Biura Ubezpieczeń na Życie i Osobowych w MAK Ubezpieczenia

11 35 LINK4 FINANSOWĄ MARKĄ ROKU Rozmowa z Rogerem Hodgkissem, prezesem LINK4 Rok 2014 był przełomowy dla LINK4. Zmienił się Państwa właściciel z brytyjskiego na polski. Jakie plany ma wobec LINK4 Grupa PZU? LINK4 dobrze uzupełnia ofertę PZU i w zakresie profilu klienta, i w zakresie kanałów dystrybucji. Za pośrednictwem LINK4 Grupa zyska dostęp do segmentów do tej pory dla niej niedostępnych. Nowy właściciel w długoterminowej strategii stawia też ambitne cele wzrost ma być duży i rentowny. W ciągu najbliższych pięciu lat mamy uzyskać 1 mld zł składki. Jest to założenie ambitne, ale możliwe do zrealizowania. Mamy dobre wyniki, dobrą strategię, ale do pełni sukcesu brakuje nam podobnie jak innym firmom z rodowodem direct odpowiedniej skali. Nad tym będziemy pracować. Czy PZU zamierza włączyć LINK4 w struktury Grupy? Zgodnie z deklaracjami LINK4 ma pozostać na rynku jako osobna spółka i marka. W połowie tego roku dojdzie natomiast do zmiany logo ubezpieczyciela, które będzie poprzedzone badaniami i opracowaniem nowej strategii marki. Sama nazwa zresztą bardzo dobrze rozpoznawalna pozostanie. Być może kolory logo też. Znikną natomiast te elementy logo, które odnoszą się do poprzedniego właściciela brytyjskiej grupy ubezpieczeniowej RSA. Czy nie mają Państwo obaw, że będziecie konkurować z PZU o tych samych klientów? Warto zwrócić uwagę, że obsługujemy klientów o innych profilach, np. ze względu na wiek, preferencje co do cen czy zakresu produktu. Nie ma więc ryzyka, że w sposób bezpośredni będziemy konkurować z PZU o klientów. Również w zakresie dystrybucji nie będziemy rywalizować. PZU sprzedaje na rynku masowym za pośrednictwem agentów wyłącznych. My celujemy w kanał direct oraz we współpracę z multiagencjami. Szczególnie ta druga opcja jest obecnie istotna, ponieważ multiagencje mają bardzo silną pozycję na rynku i notują duże wzrosty. Jesteśmy zadowoleni z tej współpracy i mamy w tym kanale silną pozycję. Zresztą zapracowaliśmy sobie na nią. Relacje z multiagencjami konsekwentnie budujemy nie tylko atrakcyjnymi produktami i prowizjami, lecz także otwartą komunikacją, codziennym wsparciem technologicznym i częstymi kontaktami, również nieformalnymi. Moim zdaniem, zawsze warto spotykać się i rozmawiać nie tylko o ubezpieczeniach. Nadal chcemy także współpracować z brokerami, którzy oferują nasze ubezpieczenia flot samochodowych. Jesteście Państwo pionierem i liderem rynku direct w Polsce. Czy ten segment rynku rozwija się zgodnie z Państwa oczekiwaniami? Wciąż zastanawiam się nad przyszłością rynku direct w Polsce. Sześć lat temu, kiedy zaczynałem pracować w Polsce, myślałem, że teraz udział direct w całym rynku komunikacyjnym będzie już wynosił proc. Tymczasem tak się nie stało. Cały czas czekamy na zmianę pokoleniową i powszechność wykorzystywania nowych technologii w zakupach. Jesteśmy pionierem i liderem direct w Polsce i wierzę, że jak w końcu nadejdzie boom będziemy najlepiej przygotowani. Na początku roku spotkało Pana prestiżowe wyróżnienie. Został Pan uznany przez Gazetę Ubezpieczeniową Człowiekiem Roku Za co została przyznana ta nagroda? W uzasadnieniu Gazeta Ubezpieczeniowa (GU) napisała, że udało się mi i mojemu zespołowi wprowadzić kilka znaczących zmian w LINK4. Między innymi przeszliśmy od konfliktu do współpracy z agentami. Zbudowaliśmy z wielkim sukcesem relacje z największymi multiagencjami w kraju, ceniącymi LINK4 za profesjonalizm, zaangażowanie i codzienną współpracę. Zbudowaliśmy organizację, której pracownicy są bardzo zaangażowani LINK4 został trzykrotnie uznany przez AON Hewitt za najlepszego pracodawcę w Polsce i Europie Środkowej wśród dużych firm. Znacząco poprawiliśmy wyniki finansowe i przeszliśmy drogę od firmy, która przynosiła straty, do rentownego, rosnącego od 2009 r. biznesu. Skuteczne zrealizowaliśmy nową strategię LINK4: weszliśmy w inne niż direct kanały dystrybucji, jak multiagencje, brokerzy, banki oraz inni partnerzy: stacje benzynowe, placówki pocztowe, hipermarkety, poszerzyliśmy portfolio LINK4 o ubezpieczenia biznesowe: flotowe oraz majątkowe dla małych i średnich firm. Na koniec GU podała, że ceni także moją otwartość i sympatię dla polskiej kultury i przyswojenie niełatwego języka polskiego. Otrzymaliście Państwo także wyróżnienie od pary prezydenckiej w konkursie Dobry Klimat dla Rodziny. Jakie prorodzinne rozwiązania stosujecie w LINK4? Rzeczywiście w lutym w czasie gali zorganizowanej w Pałacu Prezydenckim miałem przyjemność otrzymać z rąk pary prezydenckiej główną nagrodę w kategorii firm zatrudniających powyżej 250 pracowników. Prezydent Komorowski, który podziękował wszystkim współtworzącym dobry klimat dla rodziny i wprowadzającym rozwiązania sprzyjające polskiej rodzinie, gratulował wyróżnionym praktycznego udowodnienia, że można biznes i działalność gospodarczą w sposób umiejętny godzić i łączyć ze wszystkimi innymi funkcjami. Konkurs zainaugurowano 23 czerwca ubiegłego roku w Dniu Ojca. Jego celem jest upowszechnianie i promowanie najlepszych praktyk, które ułatwiają pracownikom godzenie życia zawodowego z rodzinnym. W pierwszej edycji konkursu wzięło udział ponad sto firm. LINK4 został wyróżniony za szereg działań na rzecz wpierania pracowników i ich rodzin. Podam kilka przykładów. W LINK4 obowiązuje polityka otwartych drzwi w siedzibie firmy na rodziców i ich pociechy czekają dwa pokoje wypoczynkowe z zabawkami, przyborami do rysowania, zestawem bajek, audiobooków i książek, gdzie dzieci mogą towarzyszyć rodzicom w pracy, gdy zajdzie taka potrzeba. Przyszli ojcowie mają możliwość uczestniczenia w warsztatach Tatą być, poświęconym roli ojca w rodzinie. Dzięki komunikacji z pracownikami wspólnie wypracowywane są rozwiązania dopasowane do indywidualnych potrzeb każdego z nich oraz ich rodzin. W indywidualnych rozmowach z przyszłymi mamami ustalane są komfortowe rozwiązania współpracy w trakcie ciąży. Pracownicy mają do wyboru wachlarz warsztatów z różnych obszarów: chustowanie, adaptacja przedszkolna, bajkoterapia, rozwój mowy, czyli logopedia dla rodziców, żywienie dzieci, bezpieczeństwo na drodze i w sieci. Tworząc harmonogramy czasu pracy, przełożeni uwzględniają na ile pozwala na to organizacja pracy firmy potrzeby oraz sytuację rodzinną pracowników. Na wniosek pracownika ustalany jest indywidualny rozkład czasu pracy. Pracownicy, w zależności od charakteru pracy, rozliczani są z zadań, a nie czasu pracy. Kobieta będąca w ciąży może liczyć na skrócenie czasu pracy do czterech godzin dziennie, przy zachowaniu prawa do pełnego wynagrodzenia. Pomieszczenia firmy są przystosowane do przewinięcia i wykąpania dziecka. Ponadto do dyspozycji pracowników jest mobilny stolik z zestawem narzędzi plastycznych i zabawkami, który można ustawić bezpośrednio przy stanowisku pracy. Co roku LINK4 organizuje całodniowy piknik rodzinny. Z okazji Dnia Dziecka wszystkie pociechy pracowników otrzymują prezenty dopasowane do płci i wieku, a 1 września rodzicom zatrudnionym w LINK4 przysługuje dzień wolny do wykorzystania w pierwszym dniu w szkole lub przedszkolu. Cały czas czekamy na zmianę pokoleniową i powszechność wykorzystywania nowych technologii w zakupach. Jesteśmy pionierem i liderem direct w Polsce i wierzę, że jak w końcu nadejdzie boom będziemy dobrze przygotowani.

12 36 UBEZPIECZENIA OGÓLNE Przezorny znaczy ubezpieczony, ale czy wypłacalny? Jak podaje lider rynku ubezpieczeń w Polsce PZU, branża ta będzie w najbliższych latach systematycznie rosła w każdym z najważniejszych obszarów ubezpieczeń na życie, grupowych i motoryzacyjnych. Oznacza to, że ludzie ufają firmom ubezpieczeniowym i są w stanie ubezpieczyć się od każdej losowej sytuacji. Pytanie jednak, dlaczego po podpisaniu umowy z ubezpieczycielem, tak często przestają płacić składki. Sławomir Szarek Jak wynika z badania Ernst & Young, 62 proc. Polaków ufa firmom ubezpieczeniowym. Aż 67 proc. chciałoby częściej dostawać informacje o promocjach i ofertach specjalnych polis na życie, a 62 proc. polis majątkowych. Zainteresowanie jest więc spore, ale czy aby na pewno zawsze mierzymy siły na zamiary? Jak wynika z naszych analiz, z roku na rok do obsługi trafia coraz więcej wierzytelności ubezpieczeniowych. Wzrost wynikający z danych firmy zarządzającej wierzytelnościami może być jednak spowodowany zwiększającą się otwartością ubezpieczycieli na oddanie w zewnętrzne zarządzanie nieterminowo spłacanych składek. Rośnie jednak także średnia kwota zadłużenia Polaków w tym obszarze. Oznacza to, że chętniej sięgamy po oferty firm ubezpieczeniowych, ale jednocześnie mamy coraz większe problemy z ich regularną spłatą. Jakich ubezpieczeń najczęściej nie spłacamy? Jak wynika z analiz Casus Finanse, najszybciej przybywa niespłacanych ubezpieczeń komunikacyjnych. O ile w 2013 roku ich udział w puli ubezpieczeń obsługiwanych przez firmę wynosił 26 proc., o tyle w 2014 roku było to już przeszło 36 proc. Duży wzrost odnotowano także w segmencie ubezpieczeń rolniczych (23,5 proc. do 32,5 proc.). Ubezpieczeń majątkowych w obsłudze jest Polacy, jako dość przezorny naród, bardzo chętnie ubezpieczają się niemalże od wszystkiego. Problem w tym, że jak wynika z naszych analiz mają później problemy ze spłatą swoich zobowiązań. o ok. 1,5 proc. więcej. Odnotowano jednak spadek w ostatniej kategorii, do której zaliczamy m.in. ubezpieczenia na życie. Do obsługi w 2014 roku wpłynęło blisko 1,5 proc. mniej spraw tego typu, niż w roku ubiegłym. Nasza analiza pokazuje, że osoby, które zaciągają zobowiązanie w postaci ubezpieczenia, najczęściej przestają je opłacać od trzeciej raty. Jednak zaobserwowaliśmy też, że w 2014 roku wiele osób wyłamywało się już po pierwszej opłaconej racie, co w dodatku dotyczyło zarówno ubezpieczeń obowiązkowych, jak i tych dobrowolnie podejmowanych. Lp. Nazwa instytucji Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2013 r. Kobiety nie płacą za samochód? Najczęściej są to kobiety powyżej 40. roku życia, choć granica wiekowa się tutaj przesuwa. O ile w latach było to 46 lat, o tyle w 2014 roku już 44 lata. Zauważyliśmy też, że wśród niespłacających wzrasta odsetek grupy ludzi do 30. roku życia. Choć brak spłat dotyczy zarówno ubezpieczeń obowiązkowych, jak i dobrowolnych, tych drugich w obsłudze windykacyjnej jest więcej. Można więc wnioskować, że łatwiej jest nam zrezygnować z nieopatrznie przyjętego nieobowiązkowego wydatku, niż z obowiązkowego ubezpieczenia samochodu czy kredytu. Wśród zleceń trafiających do obsługi widać jednak spadek średniej kwoty zobowiązania zarówno w jednej, jak i w drugiej kategorii. Problem ze spłatą zobowiązań Ubezpieczający przewidzieli swoją mniejszą płynność finansową i zmniejszyli wartość raty, ale i tak mają problemy z ich spłatą. W 2014 roku windykowana składka dobrowolna wynosiła średnio zaledwie 303 zł, podczas gdy w roku 2013 było to 361 zł, a w roku zł. Podobny spadek dotyczy składki obowiązkowej w 2014 roku wynosiła ona zaledwie 161 zł, podczas gdy rok i dwa lata wcześniej było to odpowiednio 217 i 214 zł. Jak podają sami ubezpieczyciele i niezależne analizy, branża ubezpieczeniowa wciąż rośnie w siłę. Potwierdzają to nowe podmioty świadczące tego typu usługi pojawiające się NAJBARDZIEJ DYNAMICZNE UBEZPIECZENIA OGÓLNE wg dynamiki składki przypisanej brutto Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 T.U.W. POCZTOWE ,84 2 TUW-CUPRUM ,57 3 AXA TUiR ,25 4 BZ WBK-AVIVA TU OGÓLNYCH ,25 5 PARTNER TUiR ,62 6 TU EUROPA ,44 7 GOTHAER TU ,84 8 BRE UBEZPIECZENIA TUiR ,88 9 TU ZDROWIE ,85 10 TU EULER HERMES ,35 11 STU ERGO HESTIA ,72 12 TUZ TUW ,64 13 LINK4 TU ,19 14 TUW TUW ,69 15 TUiR ALLIANZ POLSKA ,38 16 BENEFIA TU VIENNA INSURANCE GROUP ,75 17 AVIVA TU OGÓLNYCH ,41 18 COMPENSA TU VIENNA INSURANCE GROUP ,20 Źródło: KNF na polskim rynku, jak też rosnąca liczba produktów ubezpieczeniowych. Polacy, jako dość przezorny naród, bardzo chętnie ubezpieczają się niemalże od wszystkiego. Problem w tym, że jak wynika z naszych analiz mają później problemy ze spłatą swoich zobowiązań. Autor jest prezesem zarządu Grupy Kapitałowej Casus Finanse SA NAJLEPSZE UBEZPIECZENIA OGÓLNE wg składki przypisanej brutto za III kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Składka przypisana brutto (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. 1 PZU TUiR WARTA STU ERGO HESTIA TUiR ALLIANZ POLSKA COMPENSA TU VIENNA INSURANCE GROUP 6 INTERRISK TU VIENNA INSURANCE GROUP 7 MTU Moje Towarzystwo Ubezpieczeń 8 UNIQA TU TU EUROPA GENERALI T.U GOTHAER TU TUW TUW LINK4 TU AVIVA TU OGÓLNYCH PTR BENEFIA TU VIENNA INSURANCE GROUP 17 CONCORDIA POLSKA TUW TUZ TUW TUW SKOK BZ WBK-AVIVA TU OGÓLNYCH AXA TUiR BRE UBEZPIECZENIA TUiR TU INTER POLSKA TU EULER HERMES TUW- CUPRUM T.U.W. POCZTOWE SIGNAL IDUNA POLSKA TU TU ZDROWIE Źródło: KNF

13

14 62 LEASING Służbowy, czy jeszcze prywatny? O użytkowaniu firmowych samochodów Nowe przepisy prawne, które weszły w życie 1 stycznia 2015 roku porządkują i regulują zasady korzystania z samochodów służbowych do celów prywatnych. Pierwszą i podstawową zmianą, którą wprowadziły nowe regulacje, jest zryczałtowana stawka za użytkowanie auta służbowego doliczana pracownikom do przychodu. Kwota ta jest zależna od liczby dni w miesiącu, w czasie których samochód jest używany wyłącznie dla celów prywatnych oraz od pojemności silnika. Robert Gierszon Dla samochodów o pojemności silnika do 1.6 l kwota doliczana do przychodu wynosi 250 zł, zaś w przypadku pojazdów powyżej 1.6 l stawka ryczałtowa to 400 zł. Jeśli samochód jest wykorzystywany do celów prywatnych przez część miesiąca, wartość świadczenia jest ustalana za każdy dzień korzystania z pojazdu. Wtedy dla potrzeb rozliczeniowych przyjmuje się stawkę 1/30 kwoty ryczałtu (250 zł lub 400 zł) za każdy dzień użytkowania. Polityka wewnętrzna Polityka Samochodowa powinna również jak najdokładniej opisywać kwestie rozliczeń podatków VAT, CIT oraz PIT w firmie. Pozwoli to zachować spójność pomiędzy poszczególnymi zobowiązaniami wynikającymi z zarządzania flotą samochodową. Dodatkowe obowiązki Wprowadzenie nowych zapisów pociągnęło za sobą pojawienie się nowych zobowiązań po stronie przedsiębiorcy posiadającego flotę samochodową. Z jednej strony są one związane z koniecznością regulowania dodatkowych, wynikających z ryczałtu obciążeń podatkowych, takich jak zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) oraz składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS) w kwocie od 100 do 150 złotych. Drugim obowiązkiem wynikającym z wprowadzonych przepisów jest konieczność posiadania polityki samochodowej, czyli dokumentu, NAJLEPSZE FIRMY LEASINGOWE wg przychodów ogółem za III kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. 1 LEASEPLAN FLEET MANAGEMENT POLSKA 2 GRUPA MASTERLEASE EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY 4 MILLENNIUM LEASING RAIFFEISEN-LEASING POLSKA VOLKSWAGEN LEASING GMBH ODDZIAŁ W POLSCE 7 SG EQUIPMENT LEASING POLSKA 8 mleasing BZWBK ORGANIZACJA LEASINGOWA Oprac. własne który w jasny i precyzyjny sposób będzie regulował zasady korzystania z samochodów służbowych do celów prywatnych oraz związanych z nimi rozliczeń. Polityka samochodowa sposób na oszczędności w ramach nowych przepisów Do tej pory firmy nie miały obowiązku tworzenia Polityki Samochodowej. Teraz jednak, w związku z nowymi przepisami, każdy przedsiębiorca posiadający flotę samochodową ma obowiązek opracowania takiego dokumentu. Warto jednak pamiętać, że nie jest to jedynie przykra konieczność, ale Lp. Nazwa instytucji Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2013 r. szansa na wygenerowanie oszczędności oraz ułatwienie pracy wszystkim działom zajmującym się obsługą aut firmowych, w tym szczególnie działom finansowo-księgowym. Co zatem powinna zawierać taka polityka? Przede wszystkim musi ona jasno określać w jaki sposób pracownicy korzystają z samochodów służbowych, z uwzględnieniem sezonowości czasu pracy oraz np. okresów urlopowych. Tutaj warto przypomnieć, że jeśli pojazd jest użytkowany wyłącznie do celów służbowych, należy zgłosić to do Urzędu Skarbowego, potwierdzając deklarację odpowiednio szczegółowo prowadzoną ewidencją przebiegu korzystania z samochodu. Tylko wtedy też możemy odliczać pełny VAT od zakupu (w tym również np. rat wynajmu) auta. Jeżeli jednak samochód jest też wykorzystywany prywatnie, wtedy firma może odliczyć jednie 50 proc. stawki VAT (uwaga jednak na odliczanie podatku VAT od paliwa będzie to możliwe dopiero od 1 lipca 2015 r.). NAJBARDZIEJ DYNAMICZNE FIRMY LEASINGOWE wg dynamiki przychodów ogółem Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 BZWBK ORGANIZACJA LEASINGOWA ,01 2 LEASEPLAN FLEET MANAGEMENT POLSKA ,00 3 VOLKSWAGEN LEASING GMBH ODDZIAŁ W POLSCE ,20 Oprac. własne Wewnętrzna polityka ustalająca zasady korzystania z aut służbowych pozwala również na uregulowanie kwestii niesprecyzowanych w ustawie, jak np. sposób rozliczania prywatnego paliwa. W tej chwili nie ma jednoznacznych zapisów określających, czy powinno się ono znaleźć w ryczałcie doliczanym do zarobków, dlatego dobrze jest to doprecyzować w przepisach wewnętrznych. Polityka może również regulować kwestie korzystania z samochodów służbowych przez użytkowników niebędących pracownikami. Dobrze skonstruowana polityka, szczegółowo określająca wszystkie zagadnienia związane z użytkowaniem samochodu, to sposób na oszczędności w firmie. Pomaga ograniczyć koszty dotyczące np. podatku dochodowego oraz obciążeń z tytułu ubezpieczeń społecznych. Ważne jednak, aby przy precyzyjności zapisów pozostawić pewną elastyczność ich zastosowań, tak, żeby pozwalały one w jak najlepszym stopniu oddać stan faktyczny, w tym np. liczbę dni w których pracownik rzeczywiście korzystał z samochodu w celach innych niż służbowe. Autor jest dyrektorem sprzedaży w firmie Getin Fleet SA

15 63 Dla leasingodawców naturalnym kierunkiem dalszego rozwoju biznesu będzie nawiązywanie i zacieśnianie współpracy z dostawcami, a także skupienie się na usprawnianiu systemu obsługi sprzedażowej oraz posprzedażowej Leasing rośnie w siłę Jak wynika z danych Związku Polskiego Leasingu w 2014 r. branża leasingowa wypracowała 21,3- proc. wzrost, finansując transakcje o wartości 42,8 mld zł*. Liczby te pozwalają z optymizmem patrzeć na rozwój leasingu w Polsce w nadchodzących latach. Po raz kolejny podstawą dobrych wyników branży był segment pojazdów lekkich. Cezary Raczyński Polskie firmy leasingowe mogą zaliczyć rok 2014 do bardzo udanych. W porównaniu z osiągnięciami w roku poprzednim sfinansowały bowiem transakcje warte 7,5 mld zł więcej, co przyczyniło się do niemal podwojenia dynamiki wzrostu całego rynku (z 13 proc. w 2013 r. do 21,3 proc. w 2014 r.). Dobre wyniki w minionym roku Kołem zamachowym rozwoju rynku w ubiegłym roku był segment pojazdów do 3,5 tony. Wzrost na poziomie 39 proc. oraz notowania stanowiące ponad jedną trzecią wartości umów całego rynku (15,5 mld zł) stawiają ten segment na pozycji lidera. Tak znaczący wzrost umożliwiło przede wszystkim zamknięcie tzw. okna kratkowego, które nastąpiło 1 kwietnia. Wcześniej przedsiębiorcy mogli skorzystać z pełnego odliczenia podatku VAT od samochodów z kratką. Nowelizacja ustawy wprowadziła natomiast nowe regulacje dotyczące odliczeń podatku od samochodów osobowych do 3,5 tony wiele firm chciało więc w pierwszych miesiącach roku skorzystać z możliwości tańszej wymiany floty. Stabilny i znaczący wzrost w roku ubiegłym odnotowały także segmenty maszyn i urządzeń oraz transportu ciężkiego. Pierwszy z nich wypracował wzrost na poziomie 17 proc. (z widocznym wpływem wzrostu zainteresowania finansowaniem leasingiem maszyn budowlanych), drugi zaś rósł w tempie 13 proc. Największy wpływ na tempo rozwoju transportu ciężkiego miało zwrócenie się odbiorców ku pojazdom ciężarowym z normą emisji spalin Euro5. Stabilizacja rynku Przewidywany przez ekspertów, wahający się między 3,3 a 3,6 proc., wzrost gospodarczy Polski z pewnością przyczyni się do stabilizacji na rynku leasingu i będzie wspierał inwestycje przedsiębiorstw z przewidywaną dynamiką na poziomie 7,4 proc. Dobre perspektywy wzrostu w nadchodzącym roku ma segment leasingu maszyn i urządzeń oraz pojazdów w kontekście przewidywanego wzrostu inwestycji publicznych i nowej perspektywy unijnej. Dla leasingodawców naturalnym kierunkiem dalszego rozwoju biznesu będzie nawiązywanie i zacieśnianie współpracy z dostawcami, a także skupienie się na usprawnianiu systemu obsługi sprzedażowej oraz posprzedażowej. Wyzwania tego roku Istotnym trendem w roku 2015 będzie również intensywny rozwój współpracy z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw. Jak dowodzą dane Związku Polskiego Leasingu leasing jest wciąż głównym sposobem obok kredytu inwestycyjnego zewnętrznego finansowania firm (78,3 mld zł wobec 93,1 mld zł pozyskanych dzięki kredytom w 2014 r.). Wobec wciąż istniejących trudności z pozyskaniem satysfakcjonującego kredytu przedsiębiorstwa coraz chętniej zwracają się o pomoc do firm leasingowych. Dotyczy to szczególnie branży budowlanej i deweloperskiej. Ważnym elementem rozwoju będzie również przedstawienie oferty dla przedstawicieli wolnych zawodów, w szczególności leasing sprzętu medycznego dla lekarzy i stomatologów. Spadki w roku 2015 mogą za to dotknąć segmentu pojazdów do 3,5 tony. W porównaniu z ubiegłorocznym, rekordowym wzrostem związanym z zamknięciem okna kratkowego, ta gałąź rynku może rozwijać się nieco wolniej w I kwartale. Nic jednak nie wskazuje na to, że w perspektywie całego roku jej wiodąca rola osłabnie i pozwoli się wyprzedzić dynamicznie rozwijającemu się segmentowi maszyn i urządzeń. *dane ZPL Autor jest wiceprezesem zarządu w firmie mleasing Polska liderem outsourcingu? Prognozy dla polskiej gospodarki na najbliższy rok przedstawiają się nader optymistycznie. Nasz kraj wyszedł już z fazy spowolnienia gospodarczego. Wynik PKB za rok ubiegły przekroczył 3 proc., a eksperci szacują, że podobne, a nawet nieco szybsze tempo rozwoju, czeka nas w roku obecnym. Wzrost gospodarczy sprzyja rozwojowi usług logistycznych. Marcin Bąk Korzystne prognozy powinny zachęcić przedsiębiorców do podejmowania nowych inwestycji. Wpłyną również na wzrost optymizmu i poprawę nastrojów Polaków. To razem może pobudzić popyt wewnętrzny, co z kolei przełoży się na większą podaż zleceń, szczególnie w obszarze dystrybucji drobnicowej. Polska łącznikiem Europy W 2014 r. na operacje międzynarodowe znaczący wpływ miał konflikt na Ukrainie i stagnacja w strefie euro. Konflikt rosyjsko- -ukraiński osłabił polski eksport o kilkanaście procent. Liczba zamówień eksportowych w polskich firmach zaczęła spadać, co odbiło się negatywnie na liczbie przewożonego wolumenu. Z drugiej zaś strony wzrost konsumpcji okazał się na tyle wysoki, że pozwolił zrównoważyć niekorzystne uwarunkowania na arenie międzynarodowej. Polska wciąż umacnia swoją pozycję jako lidera outsourcingu. Wiele firm, z uwagi na niższe niż na Zachodzie koszty pracy, zdecydowało się tu ulokować swoje centra dystrybucyjne. Ze względu na status geopolityczny, stajemy się łącznikiem między wschodem i zachodem oraz północą i południem Europy. Podaż nowoczesnych powierzchni magazynowych oraz poprawiająca się infrastruktura drogowa sprzyjają inwestycjom w naszym kraju. Dzięki temu rynek usług logistycznych ma podstawy do wzrostu. Dwucyfrowe wzrosty Z uwagi na dynamiczny rozwój handlu elektronicznego największe korzyści odnotuje branża KEP oraz operatorzy wyspecjalizowani w obsłudze sektora e-commerce. Ten rynek wciąż rozwija się w Polsce, dlatego niezależnie od prognoz ekonomicznych możemy spodziewać się dwucyfrowych wzrostów liczby przesyłek w tym kanale dystrybucji, a także wejścia nowych graczy, którzy lokują tu swoje centra logistyczne. Rok racjonalizowania kosztów Mniej korzystne uwarunkowania są wynikiem presji cenowej nie tylko ze strony klienta, lecz także innych uczestników rynku TSL. Zwiększony ruch wewnątrz kraju, wywołany między innymi ograniczeniem stosunków gospodarczych na wschodzie Europy, spowodował drastyczne obniżanie marż transportowych. Z drugiej zaś strony skłania to uczestników rynku TSL do uważniejszego przyglądania się swoim kosztom w kierunku poprawy rentowności procesów. Rok 2015 to dla firm logistycznych także rok racjonalizowania własnych kosztów, poszukiwania oszczędności i szczupłego zarządzania. Ponieważ koszty działalności rosną, a klienci przyzwyczajeni do niskich stawek chcą ich utrzymania, konieczne jest jeszcze lepsze konsolidowanie przesyłek i optymalizowanie tras, w celu kompensowania niskich marż. Technologie informatyczne w natarciu W 2015 r. możemy spodziewać się szybkiego rozwoju nowoczesnych technologii informatycznych, które przejmą część zadań związanych z obsługą łańcucha dostaw. Śmiało można wysnuć tezę, że logistyka nie istnieje W 2015 r. możemy spodziewać się szybkiego rozwoju nowoczesnych technologii informatycznych, które przejmą część zadań związanych z obsługą łańcucha dostaw. Śmiało można wysnuć tezę, że logistyka nie istnieje dziś bez narzędzi IT dziś bez narzędzi IT. To systemy będą automatyzować coraz bardziej skomplikowane procesy logistyczne, odpowiadać za sprawny przebieg nadawania zleceń, wpływać na optymalizację i konsolidowanie przesyłek, monitorowanie ich tras, przejmą również część zadań związanych z komunikacją z klientem. Autor jest prezesem zarządu Spedimex Sp. z o.o.

16 64 Samochód służbowy do użytku prywatnego, to dla pracowników benefit pożądany porównywalnie do elastycznego czasu pracy czy ubezpieczenia na życie Auto to dobry benefit Firmy w Polsce wciąż traktują auto głównie jako narzędzie pracy, ale samochód służbowy to również benefit. Dlatego pracodawcy coraz częściej umożliwiają pracownikom wykorzystywanie aut firmowych również do celów prywatnych. Pracownicy cenią sobie to świadczenie, które może być również alternatywą dla podwyżki. Artur Sulewski Samochód służbowy jest obecnie jednym z najbardziej pożądanych dodatków do wynagrodzenia. Możliwość użytkowania auta do celów prywatnych to dla pracownika wygoda i brak dodatkowych kosztów związanych z takimi obowiązkami jak wymiana opon, przegląd czy naprawa usterek. Klasa auta zależy od zajmowanego stanowiska, ale firmy coraz częściej umożliwiają pracownikom wybór marki i modelu, w określonych ramach finansowych. Motywująco działa również możliwość wymiany marki, podniesienie klasy auta czy jego dodatkowe doposażenie. Koszty, możliwości, korzyści Dla szczebla niższego, np. kierowników działów czy specjalistów, miesięczny limit wydatków na utrzymanie auta to 1,5 tys. zł, co w praktyce oznacza takie samochody jak: Skoda Octavia, Opel Astra czy Ford Focus. Dla dyrektorów szczebla średniego limit ten wynosi 2 3 tys. zł i takie marki jak: VW Passat,Toyota Avensis, Ford Mondeo. Top menedżerowie dyrektorzy wchodzący w skład zarządu firmy mogą dysponować autami z limitem 4 5 tys. zł, a więc: BMW 5, Mercedesem Klasy E, Audi A6, Volvo S80, BMW X5 czy Audi Q7. Na jeszcze większą swobodę pozwalają limity przeznaczane dla prezesów, w przypadku firm klientów LeasePlanu jest to 5 6 tys. zł. W części przedsiębiorstw stosujących formułę user-chooser zamiast miesięcznego limitu kosztów utrzymania auta (m.in.: amortyzacja, przeglądy, polisy ubezpieczeniowe, wymiana opon) menedżer dostaje limit cenowy, w ramach którego może wybrać dowolne auto, najlepiej odpowiadające jego gustom i potrzebom, zarówno jeśli chodzi o markę, model, jak i wersję wyposażenia. Wadą tego rozwiązania jest fakt, że TCO (total cost of ownership) dwóch różnych samochodów o tej samej cenie zakupu może być skrajnie różne, co jest uwarunkowane np. szybką utratą wartości auta, bądź rodzajem ogumienia (koszt opony zimowej premium 16 cali to ok. 400 zł, natomiast 19 cali to już około 1 600zł). Oczekiwania pracowników Auto służbowe to jeden z najbardziej pożądanych benefitów wśród pracowników na całym świecie, co pokazały już niejedne badania. Samochód służbowy do użytku prywatnego, to dla pracowników benefit pożądany porównywalnie do elastycznego czasu pracy czy ubezpieczenia na życie wynika z badania Sedlak&Sedlak przeprowadzonego w roku To również bardzo korzystne rozwiązanie dla pracodawcy. Auto służbowe to nie tylko alternatywa dla tradycyjnej kilometrówki, której rozliczanie pochłania często godziny pracy administracji, lecz także ważny element wizerunku rynkowego pracodawcy i partnera biznesowego oraz element motywujący i wartościujący. Ponadto samochód służbowy może być wygodną i przede wszystkim mniej kosztowną alternatywą dla podwyżki, z czego coraz częściej korzystają przedsiębiorcy, którzy decydują się na oddanie zarządzania flotą profesjonalnym dostawcom usług CFM (car fleet management). Bilans kosztów Podwyżka w wysokości zł brutto to dla pracodawcy dodatkowy koszt na poziomie zł, podczas gdy pracownik zyskuje niewiele ponad zł. Wspomniane zł to koszt raty wynajmu długoterminowego dla auta wysokiej klasy typu Alfa Romeo Giulietta. Dla pracodawcy taka inwestycja nie generuje dodatkowych kosztów, co więcej umożliwia odliczenie kosztu od podatku. Bilans kosztów pensji oraz raty wynajmu długoterminowego jest więc korzystniejszy dla pracodawcy niż dodatkowe koszty związane z wyższą pensją. Dzięki motywacyjnej roli samochodu służbowego firma zyskuje zaangażowanie oraz lojalność pracownika. A to dodatkowy argument potwierdzający tezę, że służbowe auto to korzystne rozwiązanie zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Autor jest dyrektorem handlowym w LeasePlan Fleet Management Polska Faktoring jako usługa finansowa Z różnych publikacji wynika, iż rok 2014 w branży faktoringowej zamknął się kilkunastoprocentowym wzrostem. Realizacja trendu wzrostowego w kolejnym z rzędu roku potwierdza opinię związaną z rosnącym zapotrzebowaniem wśród polskich przedsiębiorców na różnorodne usługi finansowe. Krzysztof Kozok Obejmuje to finansowanie zapewniające korzystającym także inne usługi towarzyszące podstawowemu kryterium instrumentu, jakim jest dostawa kapitału. W oparciu o prowadzone analizy rozwoju rynku, badane są kierunki jego rozwoju, a zebrane informacje porównywane z opiniami klientów. W roku 2014 nadal dominującą usługą mieszczącą się w ramach definicji faktoringu był faktoring niepełny. To oznacza, iż trend rynkowy rozpoczęty kilka lat temu się nie zmienia, pomimo znacząco zmieniającego się otoczenia gospodarczego, do którego należą okresy wzrostu, fazy spowolnienia gospodarczego, czy fazy kryzysu. Kolejnymi usługami, biorąc pod uwagę udział w rynku, były usługi faktoringu pełnego, eksportowego oraz importowego. Co to oznacza dla przedsiębiorcy? Dla przedsiębiorcy faktoring to źródło finansowania bieżącej działalności swojego przedsiębiorstwa. W wielu firmach stanowi o dywersyfikacji, a więc bezpieczeństwie źródeł finansowania. Patrząc z formalnej strony, to proces zaliczkowania zapłaty za dokonane zdarzenia gospodarcze, a następnie ściągania należności w imieniu przedsiębiorcy przez zewnętrzną instytucję faktora. Faktoring jest rodzajem działalności finansowej polegającej na wykupie niewymagalnych wierzytelności przedsiębiorstw należnych im od odbiorców z tytułu sprzedaży towarów i usług, połączony z finansowaniem klientów oraz świadczeniem na ich rzecz usług dodatkowych. To instrument, który coraz częściej wykorzystują przedsiębiorcy, by zapobiegać negatywnym zjawiskom utraty płynności. Elastyczne narzędzie finansowe Dzięki licznym zaletom, jakie dostrzegają klienci korzystający z usług faktoringu, rynek ten w Polsce w ostatnich latach ciągle się rozwija. Wielu faktorów (firm faktoringowych) oferuje elastyczne podejście do oczekiwań klienta. Niektórzy dobrzy faktorzy potrafią dopasować swoje produkty do sytuacji klienta, charakteru jego działalności oraz specyfiki branży, w jakiej działa. To niewątpliwie znajduje duże uznanie na rynku. Do bezwzględnych przykładów należą między innymi: brak obowiązku przekazywania wszystkich odbiorców faktoranta, brak obowiązku przekazywania wszystkich obrotów z kontrahentami objętymi umową faktoringową, wybiórcze podejście do cykli dyskonta i okresów finansowania. Cechy tak elastycznego podejścia do oczekiwań klientów i dopasowania do ich potrzeb są szczególnie przydatne w okresie spowolnienia gospodarczego. Faktorant, poprzez zawarcie umowy faktoringowej, zyskuje możliwość dołączania do niej kontrahentów w dowolnym momencie oraz ma możliwość indywidulanego parametryzowania relacji z nimi. Na przykład klient, który w ramach zawartych umów z kontrahentami rozlicza się w określonych terminach, w różnych cyklach może w ramach tak zwanych umów o globalnym limicie z faktorem dołączyć lub wyłączyć kontrahentów zgłoszeniem, w zależności od potrzeb i stanu realizacji obrotów handlowych z nimi (istniejące lub wygasłe kontrakty). Jedną z cech instrumentu faktoringowego jest administrowanie portfelem wykupionych wierzytelności. Taka praktyka w sposób efektywny wpływa na regulowanie i porządkowanie relacji z odbiorcami, co z kolei ma znaczący wpływ na płynność każdego przedsiębiorcy. Niektórzy kontrahenci z dystansem podchodzą do zawierania i realizacji umów handlowych opartych na finansowaniu dłużnym, w tym faktoringowych. Stan ten wynika z wielu faktów, takich jak: brak wystarczającej wiedzy lub doświadczenia we współpracy z faktorami, negatywne doświadczenia z faktorami, którzy wykonywali swoje działania z pominięciem dobrych praktyk biznesowych, założenie, polegające na z góry określonej praktyce braku płatności w uzgodnionych terminach. Jak to wygląda w praktyce? Firmy, które od kilku okresów korzystają z wielu źródeł finansowania bieżącej działalności, prognozują swoją działalność w sposób bardziej przewidywalny i dynamiczny. Korzystanie z kilku niezależnych źródeł finansowania opłaca się zarówno w fazach spowolnienia gospodarczego, jak i w trakcie fazy dynamicznego wzrostu. Kolejną cechą usługi faktoringu jest zabezpieczenie rynków zbytu poprzez zapewnienie klientom dostępu do wysoko wykwalifikowanych zasobów prawnych opiniujących powstające zdarzenia gospodarcze, a idąc dalej skuteczne wypracowanie modelu dedykowanego zwolnieniu faktoranta z regresu i zabezpieczeniu realizowanych przez niego transakcji handlowych. Taki mechanizm zabezpieczania swoich należności jest często wskazywany przez uczestników rynku jako oczekiwany kierunek rozwoju usługi faktoringu. Postulaty klientów są charakterystyczne dla zjawisk zapobiegających skutkom braku zapłaty za swoje należności. Procesy przenoszenia regresu na faktora charakteryzują się nadawaniem limitów kredytowych poprzez dokonanie fundamentalnej analizy finansowo-prawnej kontrahenta. Informacje tego typu stanowią doskonałe narzędzie coraz częściej wykorzystywane podczas realizacji strategii rozwoju sprzedaży i doboru pewnych i rzetelnych kontrahentów. Niektórzy faktorzy przejmują na zasadach umownych administrowanie pewnym zakresem obrotu gospodarczego swoich klientów w zakresie finansowania i oceny ryzyka, co stanowi swoistą usługę administrowania portfelem wykupywanych wierzytelności oraz wpływa na budowanie i porządkowanie systematyczności płatniczej kontrahentów. Dobra dyscyplina płatnicza kontrahentów wpływa na koniunkturę finansową firmy i zapewnia jej płynność cechę, bez której żadna z firm w dłuższym okresie nie jest w stanie funkcjonować. Wielu klientów już na tym etapie potrafi dokonać trafnego doboru kontrahenta i pominąć ryzyko handlu z nierzetelnymi i nieuczciwymi odbiorcami. Autor jest prezesem zarządu MENNICA Finance SA

17 65 BANKI Wiarygodność sektora finansowego w Polsce Sektor finansowy we współczesnym, wolnorynkowym środowisku gospodarczym składa się z trzech podstawowych elementów: sektora finansów publicznych, sektora finansów prywatnych oraz organizacji typu non profit. Ocena wiarygodności podmiotów występujących w każdym z tych sektorów powinna uwzględniać ich wewnętrzną specyfikę, relacje pomiędzy występującymi w nich podmiotami, a także funkcję, jaką pełnią. Maksymilian Jan Bąk Istotne różnice pomiędzy wspomnianymi sektorami finansów publicznych, prywatnych oraz organizacjami typu non profit, przejawiają się głównie w celach funkcjonowania, sposobach gromadzenia i wydatkowania środków, skali działalności oraz jej wpływu na gospodarkę. W sektorze finansów publicznych i organizacjach typu non profit, to państwo i np. fundacje, czyli podmioty występujące najczęściej w roli świadczeniodawcy dóbr publicznych, są najczęściej przedmiotem badania wiarygodności, ponieważ do bieżącej działalności potrzebują kapitału pochodzącego od (odpowiednio) wierzycieli i np. darczyńców. Z sytuacją, kiedy podmioty te zgłaszają zapotrzebowanie na badanie wiarygodności, mamy do czynienia wtedy, gdy NAJLEPSZE BANKI Wg przychodów z tytułu prowizji i odsetek za III kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Przychody z tytułu prowizji i odsetek (w tys zł.) za III kwartały 2014 r. 1 PKO BANK POLSKI BANK PEKAO BZ WBK ING BANK mbank BANK MILLENNIUM RAIFFEISEN BANK POLSKA CREDIT AGRICOLE BANK POLSKA*** 9 BANK HANDLOWY CITY BANK BGŻ BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO 12 DEUTSCHE BANK POLSKA BNP PARIBAS BANK POLSKA IDEA BANK BANK POCZTOWY BANK OCHRONY ŚRODOWISKA PLUS BANK GBS BANK Oprac. własne występują one w roli zleceniodawcy. Wówczas jednak badanie wiarygodności polega najczęściej na analizie możliwości wykonania zlecenia przez uczestników przetargu. Sektor finansów prywatnych z kolei składa się z wielu konkurujących ze sobą podmiotów, dla których zasadniczym celem prowadzenia działalności jest maksymalizacja wartości firmy. W tym sektorze jeden podmiot znacznie częściej występuje zarówno w roli wierzyciela, jak i dłużnika, więc w zależności od relacji handlowych w których pozostaje może zgłaszać zapotrzebowanie na NAJBARDZIEJ DYNAMICZNE BANKI wg dynamiki przychodów z tytułu prowizji i odsetek Lp. Nazwa instytucji Przychody z tytułu prowizji i odsetek (w tys. zł) za III kwartały 2013 r. ocenę wiarygodności strony przeciwnej lub sam stanowić przedmiot takiej oceny. Przychody z tytułu prowizji i odsetek (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 IDEA BANK ,00 2 BANK POCZTOWY ,66 3 PKO BANK POLSKI ,33 4 ING BANK ,04 5 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA ,94 6 BNP PARIBAS BANK POLSKA ,21 7 RAIFFEISEN BANK POLSKA ,53 8 mbank ,65 9 CREDIT AGRICOLE BANK POLSKA*** ,17 *** dane zagregowane Oprac. własne Wiarygodność sektora non profit W sektorze finansów publicznych i organizacjach typu non profit oprócz wierzycieli i dłużników zainteresowanych wzajemną oceną swojej wiarygodności, występuje liczna grupa świadczeniobiorców, którymi są obywatele (w przypadku państwa) i wybrane grupy społeczne (w przypadku np. fundacji). Pomimo tego, że są oni bezpośrednimi beneficjentami państwa czy np. fundacji, rzadko zgłaszają zapotrzebowanie na sprawdzenie wiarygodności tych podmiotów. Wynika to przede wszystkim z faktu, że pozycja tych podmiotów względem świadczeniobiorców jest silnie zmonopolizowana i nawet negatywna ocena ich wiarygodności, nie prowadziłaby do zmiany tej relacji. Stronami zainteresowanymi oceną wiarygodności w sektorze finansów publicznych oraz organizacji typu non profit są odpowiednio wierzyciele (międzynarodowe instytucje finansowe, jak np. MFW, Bank Światowy lub inne państwa) oraz darczyńcy. Instytucjami zajmującymi się oceną wiarygodności podmiotów w tych sektorach są najczęściej międzynarodowe agencje ratingowe oraz rzadziej wywiadownie gospodarcze. Wiarygodność sektora finansów prywatnych Zupełnie inne konsekwencje ma ocena wiarygodności podmiotów sektora prywatnego, w którego skład wchodzi wiele konkurujących ze sobą przedsiębiorstw i instytucji. Uczestnikami sektora finansów prywatnych są przede wszystkim: banki, otwarte i zamknięte fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, biura i domy maklerskie, towarzystwa inwestycyjne i ubezpieczeniowe, instytucje transakcyjne i płatnicze, firmy doradcze, leasingowe, pożyczkowe czy popularne w ostatnich latach firmy prowadzące działalność parabankową. W tym sektorze negatywna ocena wiarygodności potencjalnego dłużnika czy szerzej beneficjenta środków, może doprowadzić do odstąpienia drugiej strony od decyzji o podjęciu współpracy. Z tego powodu ocena wiarygodności podmiotów gospodarczych w tym sektorze weszła do kanonu dobrych praktyk stosowanych nie tylko przez przedsiębiorców, lecz coraz częściej również (za sprawą ostatnich afer z udziałem firm parabankowych) przez klientów indywidualnych. Oceną wiarygodności podmiotów z tego sektora zajmują się przeważnie wywiadownie gospodarcze oraz w mniejszym stopniu agencje ratingowe. Badanie wiarygodności podmiotów sektora finansów prywatnych Ocena wiarygodności podmiotów sektora finansów prywatnych wykonywana przez wywiadownie gospodarcze polega w pierwszym etapie na sprawdzeniu, czy dany podmiot nie znajduje się na liście ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego. Kolejnym etapem oceny jest analiza formalno-prawna, której celem jest weryfikacja podstaw prawnych badanego podmiotu. Etap ten ma duże znaczenie, ponieważ przyjęta forma prawna warunkuje istnienie praw i obowiązków wobec podmiotu, a także określa zakres odpowiedzialności osobowej i majątkowej za ewentualne (świadome lub nieświadome) nadużycia. Kolejnymi etapami oceny wiarygodności podmiotów tego sektora jest ocena ich kondycji finansowej oraz kompetencji i wcześniejszej aktywności jego kadry zarządzającej. Zwieńczeniem badania jest syntetyczna ocena ratingowa, która w sposób ostateczny rozstrzyga o jego wiarygodności. Autor pracuje jako product managerem w firmie Creditreform Polska Sp. z o.o.

18 66 Największe zyski na zagranicznych rynkach akcji W rok 2015 weszliśmy w otoczeniu spadających cen ropy naftowej, globalnych obaw deflacyjnych, umacniającego się dolara, a także zapowiedzi (zrealizowanej przez Europejski Bank Centralny) luzowania ilościowego w Europie. Jeśli przeanalizujemy najbardziej rentowne inwestycje minionego roku okaże się, że największe zyski można było osiągnąć na zagranicznych rynkach akcji. Piotr Minkina Jak wyliczyły Analizy Online, polscy inwestorzy zarobili najwięcej na w funduszach lokujących na giełdzie w Turcji (ponad 30 proc.) oraz w USA (średnio ponad 18 proc.). Najlepszym funduszem w skali całego rynku został inwestujący właśnie w tureckie akcje subfundusz UniAkcje: Turcja, który wypracował 34,5 proc. Za oceanem inwestorom sprzyjał rajd indeksu S&P500, który pobił swoje historyczne szczyty, a także istotne umocnienie się amerykańskiego dolara, co po przeliczeniu na złote dodatkowo poprawiło stopy zwrotu z funduszy. Niezłe stopy zwrotu przyniosły również fundusze akcji azjatyckich, lokujące kapitał m.in. w Indiach oraz Chinach. U podstaw wzrostów w Państwie Środka w ostatnim kwartale 2014 r. leżały działania chińskiego banku centralnego oraz dalsze uwalnianie rynku kapitałowego, pozwalające zagranicznym inwestorom w większym stopniu niż dotychczas na lokowanie kapitału w akcje chińskich spółek. Najlepszy w tym segmencie subfundusz MetLife Akcji Chińskich i Azjatyckich zyskał 24,7 proc. NAJLEPSZE DOMY MAKLERSKIE wg przychodów ogółem za trzy kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. 1 DOM MAKLERSKI PKO BP DM BZ WBK CDM PEKAO NOBLE SECURITIES DOM MAKLERSKI mbanku BM BPH DOM MAKLERSKI W INVESTMENTS Oprac. własne Skok w obligacje Niemałym, pozytywnym zaskoczeniem był powrót hossy na rynkach obligacji. Najwięcej, średnio 17 proc., zarobiły fundusze obligacji amerykańskich, choć w dużej mierze było to zasługą umocnienia dolara do złotego. Rentowności 10-letnich polskich papierów skarbowych spadły do nieobserwowanego nigdy wcześniej poziomu poniżej 2,5 proc., windując ceny naszych obligacji. Najlepszym funduszem dłużnym w 2014 r. został UniObligacje Aktywny z wynikiem +11,7 proc. W regionie Nowej Europy bardzo dynamicznie rosły również ceny papierów m.in. na rynku tureckim. Podsumowując miniony rok warto zauważyć, że miał miejsce pewien rozdźwięk pomiędzy tym, które fundusze zarobiły najwięcej, a które cieszyły się największą popularnością. Zdecydowanie najwięcej świeżego kapitału napłynęło do rozwiązań pieniężnych (zarobiły średnio nieco ponad 3 proc.). To pochodna środowiska niskich stóp procentowych i spadku opłacalności lokat bankowych. Ten trend pokazuje również, że pomimo wyższego potencjału rozwiązań akcyjnych (z założeniem, że zysku musimy poszukać także za granicą), sentyment do bardziej ryzykownych aktywów jeszcze w pełni się nie odbudował. Trendy na rok 2015 Jakie opcje inwestycyjne warto rozważyć w 2015 roku? Wzrost gospodarczy na świecie pozostaje niewielki i bardzo wrażliwy na wszelkie zmiany polityki pieniężnej. Dla inwestorów ważne będą przede wszystkim konsekwencje silnej stymulacji ze strony EBC, który ma zamiar wpompowywać w rynki 60 mld euro miesięcznie. Program luzowania ilościowego na tak dużą skalę może spowodować dalszy spadek wartości euro wobec dolara i innych walut, dzięki czemu eksport ze strefy euro stanie się tańszy. Gospodarki europejskie, na czele z Niemcami, będzie wspierać również tania ropa naftowa i niższe ceny innych surowców. Lp. Nazwa instytucji Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2013 r. Przewidywane zmiany na polskim rynku Rok 2015 powinien być również całkiem udany dla polskich akcji. Według naszych obliczeń, indeks WIG ma potencjał, by urosnąć w tym roku o nawet 8-10 proc. Podstawą w generowaniu zysków na portfelach funduszy będzie jednak dobra selekcja spółek. Stawiamy m.in. na wybrane małe i średnie spółki przemysłowe i usługowe, a także firmy z ekspozycją na eksport do Europy Zachodniej. Słabiej oceniamy potencjał banków oraz spółek z sektora utilities, choć ich sytuacja może się poprawić w drugim półroczu, wraz z przyspieszeniem wzrostu PKB. Elementem niepewności dla GPW pozostają natomiast OFE. Wydaje się, że fundusze emerytalne prędzej czy później wykorzystają zwiększony limit na inwestycje zagraniczne by zdywersyfikować portfele i zwiększyć ich potencjał. Prognozy dla zagranicy Poza Europą poprawy sytuacji makroekonomicznej oczekujemy także w USA. To powinno przełożyć się na wzrost wskaźnika EPS (zysk na akcję) dla akcji amerykańskich o 6 7 proc., przy czym rynkowi w USA należy się już korekta. Pretekstem do jej rozpoczęcia może być podwyżka stóp procentowych, choć ostatnio retoryka Fed została złagodzona i na taki ruch możemy jeszcze poczekać. Na amerykańskim rynku długu warto również zwrócić uwagę na obligacje high yield. Dla polskich obligacji obecny rok raczej zasadniczo nie powinien być już tak udany jak poprzedni. Rodzimy rynek długu nie żyje jednak w oderwaniu od rynku europejskiego, a działania EBC mogą doprowadzić do spadku rentowności w strefie euro. Niewykluczone jest więc, że także polski rynek po raz kolejny pozytywnie zaskoczy inwestorów. W naszym bazowym scenariuszu zyski z rynku obligacji, w zależności od ryzyka portfela oraz aktywności zarządzającego, mogą sięgnąć od ok. 2 proc. do 4 proc. Na rynkach wschodzących warto natomiast przyjrzeć się importerom surowców z relatywnie tanią walutą lokalną (Indie, Tajlandia, Korea, Tajwan i Turcja). Autor jest dyrektorem ds. produktów inwestycyjnych w Union Investment TFI NAJBARDZIEJ DYNAMICZNE DOMY MAKLERSKIE wg dynamiki przychodów ogółem Przychody ogółem (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. Dynamika (w proc.) 1 DOM MAKLERSKI W INVESTMENTS ,16 2 NOBLE SECURITIES ,70 3 DOM MAKLERSKI mbanku ,53 Oprac. własne Polskie banki dobrze zarządzają przeterminowanymi kredytami W porównaniu z bankami w innych krajach Europy Środkowej polskie banki dobrze radzą sobie z problemem kredytów przeterminowanych. Jak wynika z raportu Restructuring Central Europe. NPL markets to gain momentum, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte, w dziewięciu krajach regionu łączna wartość takich pożyczek wynosiła pod koniec 2013 roku blisko 60 mld euro. W Polsce udaje się odzyskać 55 proc. przeterminowanych kredytów, a średni czas ich odzyskiwania to trzy lata. Tomasz Ochrymowicz Raport Deloitte analizuje rynek kredytów przeterminowanych w dziewięciu krajach Europy Środkowej (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Chorwacja, Rumunia, Słowenia, Serbia i Bułgaria). W bilansach banków zalegają ogromne kwoty przeterminowanych kredytów, zamrożonego kapitału, który ogranicza wartość środków dostępnych dla potrzeb nowych pożyczek. Straty wynikające ze zwiększania rezerw tworzonych przez banki również pomniejszają bazę kapitałową. Badanie przeprowadzone przez Europejski Bank Inwestycyjny w zakresie akcji kredytowej banków w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej dowodzi, że ogromna liczba niespłaconych pożyczek i kredytów to zasadnicza przeszkoda dla banków, jeśli chodzi o ich możliwości udzielania dalszych kredytów. Banki doskonale zdają sobie z tego sprawę i dlatego rozważają różne kroki mające na celu poprawę tej sytuacji. Z danych Europejskiego Banku Inwestycyjnego wynika, że aż 60 proc. banków (z analizowanych krajów) zamierza poprawić ten stan poprzez sprzedaż portfeli kredytowych, połowa z nich poprzez restrukturyzację, a około 40 proc. dokonując sprzedaży oddziałów. Sprzedaż aktywów wprawdzie szybko rozwiązuje problem złych długów, jednak wciąż widzimy, że oczekiwania cenowe sprzedających i kupujących istotnie się różnią i banki decydują się odzyskać niespłacone należności samodzielnie. Wskaźniki odzyskiwania należności poprawiają się, jednak poprawa ta jest powolna i zróżnicowana w zależności od kraju. W latach nie zaobserwowano pod tym względem zmian na Węgrzech, w Chorwacji, w Rumunii czy w Bułgarii. W tym samym okresie wskaźniki odzyskiwania należności netto wzrosły o około 5 p.p. w Serbii i Słowenii, o 10 punktów procentowych w Słowacji i aż o całe 20 punktów procentowych w Polsce (do poziomu 55 proc.). Banki w Czechach osiągnęły najwyższy wzrost, bo ich wskaźniki poszły w górę, osiągając 65 proc. w 2013 roku (w 2010 r. była to wartość 20,9 proc.), a czas odzyskiwania należności skrócono z 6,5 do 2,1 lat. W Polsce czas ten wynosi średnio trzy lata. We wszystkich dziewięciu państwach łączna wartość przeterminowanych kredytów wynosiła na koniec 2013 roku niemal 60 mld euro, z czego na Polskę przypadło 16,5 mld euro. Autor jest partnerem zarządzającym Działem Doradztwa Finansowego w firmie Deloitte Polska

19 Niezależnie od tego czy samodzielnie inwestujemy przy użyciu instrumentów pochodnych, czy korzystamy z gotowych strategii w ramach funduszy inwestycyjnych i AM, warto zwrócić uwagę na koszty 67 OTWARTE FUNDUSZE EMERYTALNE Jak skutecznie zabezpieczyć swoją przyszłość? Inwestowanie długoterminowe to koncepcja wciąż niezbyt popularna w polskim społeczeństwie. Wynika to z wielu czynników, ale jednymi z najważniejszych są zapewne brak elementarnej wiedzy z dziedziny finansów oraz niezbyt zachęcające doświadczenia z przeszłości. Oferowane na polskim rynku rozwiązania nazbyt często nie przynosiły w ostatnich latach klientom satysfakcjonujących wyników. Jacek Pawlak To z kolei rezultat zbiegu kilku istotnych czynników. Po pierwsze są to utrzymujące się od dłuższego czasu rekordowo niskie stopy procentowe. Powinny one sprzyjać akcji kredytowej banków, ale z pewnością podziałały nokautująco na oprocentowanie lokat bankowych i obligacji skarbowych, czyli rozwiązań najprostszych i najbardziej przewidywalnych, niewymagających od klientów wnikliwej analizy popartej adekwatną wiedzą. Najlepsze, z punktu widzenia bariery kompetencyjnej, formy lokowania okazują się w związku z tym obecnie mało atrakcyjne pod kątem rentowności. Korzystanie tylko z tych form znacząco zmniejsza oczekiwany poziom zabezpieczenia finansowego w przyszłości przy ograniczonych środkach, jakie każdy z nas ma z reguły do dyspozycji na ten cel. Wady i zalety Poszukiwanie wyższej rentowności w inwestycjach wiąże się, co oczywiste, z wyższym poziomem ryzyka i wymaga dużo dogłębniejszej analizy dostępnych rozwiązań. Najprostsze z nich są zbliżone w konstrukcji do obligacji skarbowych i do lokat bankowych, a przez to najłatwiejsze do zrozumienia dla szerszego kręgu zainteresowanych. Mam na myśli obligacje korporacyjne i pokrewne im aktywa. Charakteryzują się one z góry zdefiniowaną rentownością, niezależną od koniunktury rynkowej, pod warunkiem, że inwestor zdecyduje się zatrzymać je aż do daty zapadalności. Problemem jest w tym przypadku przede wszystkim ryzyko kredytowe czyli kwestia wypłacalności emitenta. Staranna selekcja jest tu nieodzowna i wymaga wsparcia ze strony profesjonalistów. Najważniejsza jest dywersyfikacja Zawsze możemy skorzystać z oferty funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych. To zdejmuje z inwestora brzemię selekcji papierów wszystko jedno czy chodziłoby o papiery dłużne, czy też udziałowe. Pojawia się za to ryzyko selekcji strategii i zarządzającego. Biorąc pod uwagę, że wybór jest już bardzo bogaty, a rozrzut wyników inwestycyjnych wręcz oszałamiający, ryzyko to należałoby uznać za bardzo istotne. Trzeba zwrócić uwagę na podwyższoną zmienność na rynkach w okresie od 2007 r. To ona sprawia, że o ile łatwo jest wyselekcjonować liderów w krótkiej skali czasu, czyli gwiazdy sezonu o tyle zdecydowanie trudniej jest wśród zarządzających znaleźć skutecznych długodystansowców. Jedynym relatywnie skutecznym rozwiązaniem pozostaje w tym obszarze dywersyfikacja. Pewne są tylko koszty Dla inwestorów, dla których bariera kompetencyjna nie stanowi problemu, dostępna jest szeroka paleta instrumentów pozwalająca na realizację indywidualnych strategii inwestycyjnych. Mam na myśli szerokie spektrum instrumentów pochodnych (jak kontrakty terminowe, CFD Contracts for Difference), czy choćby fundusze typu ETF. Wysoka płynność obrotu zapewniana przez giełdę i relatywnie niskie (w stosunku do tradycyjnych funduszy) koszty dają wprawnemu inwestorowi skuteczne narzędzie do dyspozycji. Podstawowa zasada przy inwestowaniu brzmi: zyski są niepewne, pewne są za to koszty. Niezależnie od tego czy samodzielnie inwestujemy przy użyciu instrumentów pochodnych, czy korzystamy z gotowych strategii w ramach funduszy inwestycyjnych i AM, warto zwrócić uwagę na koszty, zwłaszcza w czasach, gdy każdy procent zysku musi być wywalczony w pocie czoła. Autor jest ekspertem i członkiem zarządu w firmie Multispektrum sp. z o.o. MS Inwestycje i Finansowanie NAJLEPSZE OFE wg przychodów portfela inwestycyjnego za trzy kwartały 2014 r. Lp. Nazwa instytucji Przychody portfela inwestycyjnego (w tys. zł) za III kwartały 2014 r. 1 ING OFE AVIVA OFE AVIVA BZ WBK OFE PZU "ZŁOTA JESIEŃ" METLIFE OFE (DAWNE AMPLICO) 5 AXA OFE ALLIANZ POLSKA OFE PKO BP BANKOWY OFE GENERALI OFE NORDEA OFE AEGON OFE OFE POCZTYLION PEKAO OFE Źródło: KNF

20 68 Poprawa jakości obsługi klientów dzięki nowym standardom Świat norm ISO i innych międzynarodowych standardów jest niezwykle zawiły, szczególnie w obszarze ubezpieczeń i towarzystw reasekuracji. W uporządkowaniu i wdrożeniu tych rozwiązań mają pomóc ubezpieczycielom wytyczne dotyczące zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego od Komisji Nadzoru Finansowego. KNF zaleca wdrożenie tych wytycznych do 31 grudnia 2016 roku, dlatego warto się z nimi zapoznać już teraz z uwagi na złożoność i problematykę tego zagadnienia. Agnieszka Frommholz Komisja Nadzoru Finansowego opracowała zbiór 22 wytycznych, na które składają się wybrane przez specjalistów elementy najważniejszych norm z punktu widzenia zarządzania IT. Warto przypomnieć, że jej wdrożenie ma służyć przede wszystkim poprawie bezpieczeństwa IT, usprawnieniu nadzoru w tych obszarach oraz udoskonaleniu zarządzania ryzykiem. W zaleceniach KNF znajdują się zarówno przepisy pochodzące wprost z ISO 27001, ISO oraz ISO 22301, jak i zalecenia zaczerpnięte z międzynarodowego kodeksu ITIL oraz dokumentacji COBIT czy standardu PRINCE2 w zarządzaniu projektami. Wszystkie te zalecenia stanowią uzupełniający się mechanizm, który, pod warunkiem, że dobrze działa, daje całą informację o obszarze wsparcia IT, a tym samym udostępnia narzędzie do podejmowania decyzji dla kierownictwa każdego szczebla od menedżerów operacyjnych do zarządu organizacji. Analizując usługi IT, należy mieć także na uwadze szczegółową kontrolę umów z dostawcami pod względem kompletności dokumentów, jak i warunków np. czasów SLA. Jest to szczególnie ważne, gdyż usługa IT nie może mieć krótszych czasów SLA od czasów ustalonych w umowie z dostawcą. W środowiskach bardziej złożonych konieczne jest też wdrożenie baz danych zarządzania konfiguracją CMDB (Configuration Managment Data Base), na której można oprzeć zarządzanie usługami. Zarządzanie ciągłością działania, czyli ISO22301 Zarządzanie ciągłością działania to dla branży ubezpieczeniowej jeden z najbardziej wymagających obszarów działalności. Jego podstawą jest zdefiniowanie kluczowych procesów, aplikacji oraz infrastruktury potrzebnej do ich re- Ocena dojrzałości poprzez wykorzystanie cyklu Deminga Każda firma ubezpieczeniowa i towarzystwo reasekuracyjne mają w pewnym stopniu wdrożone niektóre zalecenia i wytyczne. Poziom wdrożenia można ocenić, korzystając z cyklu Deminga. Koncepcja ta mówi o ciągłym doskonaleniu (przebiegającym w czterech etapach: planowanie wykonanie sprawdzenie poprawienie) i stanowi podstawę oceny każdej normy oraz procesów jej towarzyszących. Ubezpieczyciele każdą z (wdrażanych) wytycznych i zaleceń powinny ocenić pod kątem: obecności procedur i mechanizmów, które regulują dany obszar, wykonania, czyli działania takich procedur w rzeczywistości, mechanizmów kontrolujących samo działanie procedur oraz dowodów na ich ciągłe doskonalenie. Zasada proporcjonalności Przy wdrażaniu zaleceń i wytycznych należy pamiętać o zasadzie proporcjonalności. Regulator stosuje zasadę zastosuj lub wyjaśnij. Zatem jeżeli zalecenia nie są adekwatne dla danej organizacji, należy to przenalizować pod kątem odrzucenia takiego zalecenia, oszacować ryzyko i wyjaśnić, dlaczego takie ryzyko może być zaakceptowane. Niezależny audyt Nie przez przypadek jedno z zaleceń rekomendacji mówi, że stopień wdrożenia wytycznych powinien być oceniony przez niezależnego audytora. Wynika to głównie z faktu, iż tego typu specjalista jest obiektywny w swej ocenie. Potrafi także porównać stopień zaawansowania działań ubezpieczyciela z innymi instytucjami w tym obszarze. Niezależni audytorzy stosują we wdrażaniu audytów wypróbowaną już metodę, posiadają również narzędzia, dzięki którym są w stanie zdiagnozować stan zabezpieczeń infrastruktury teleinformatycznej. Cel nadrzędny stawiany przez wytyczne od KNF W pracach nad wdrożeniem wytycznych od KNF, oprócz nieuchronnie zbliżającego się terminu realizacji, należy pamiętać również o tym, że jednym z podstawowych celów stawianych przez KNF jest poprawa jakości, w tym m.in. stabilności, jak również bezpieczeństwa świadczonych usług w obszarach wspieranych przez rozwiązania informatyczne. Wydanie wytycznych spowodowało zwiększenie znaczenia kanałów elektronicznych w procesach obsługi klientów, a co za tym idzie zwiększenie zaangażowania technologii in- Bezpieczeństwo danych i analiza ryzyka w rozumieniu ISO W kwestii bezpieczeństwa danych i analizy ryzyka wytyczne KNF w dużej mierze pokrywają się z wymaganiami normy ISO Kwestie te omawiane są w zagadnieniach dotyczących rozwoju środowiska teleinformatycznego, utrzymania, eksploatacji, jak i zarządzania bezpieczeństwem tego środowiska. Analiza ryzyka pod kątem bezpieczeństwa zasobów informatycznych w grupach ubezpieczeniowych kieruje działania związane z ochroną wszelkich nośników danych, w tym infrastruktury IT. Wymagania dotyczące zasad dostępu, utrzymania poufności i integralności danych powodują, ze konieczne jest wdrożenie procedur i narzędzi służących zabezpieczeniu poszczególnych aktywów informatycznych. Kluczowe w dostępności tych aktywów jest opracowanie procedur zarządzania uprawnieniami IT, czyli wdrożenie skutecznych zasad związanych z nadawaniem, modyfikacją czy usuwaniem uprawnień spowodowanych zmianą stanowiska lub odejściem pracownika z firmy. Jeżeli chodzi o ochronę dostępów, ważne jest również to, by nie koncertować się tylko na użytkownikach systemu, ale także na uprawnieniach administratorów, którzy często mają bezpośredni dostęp do baz danych, aplikacji oraz systemów operacyjnych. Współpraca IT z dostawcami oraz biznesem, czyli ISO Część wytycznych od Komisji Nadzoru Finansowego obejmuje wymagania normy ISO Dotyczą one zasad współpracy oraz zakresu odpowiedzialności biznesowej przy współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług informatycznych. alizacji, a także zbudowanie dla tych wszystkich elementów mechanizmów i rozwiązań zapasowych. W ramach tych wymagań zalecenia nakładają obowiązek dokumentowania i wykonywania co najmniej raz do roku testów oraz opracowania raportów. Nie należy jednak ograniczać się jedynie do testów IT, ponieważ zarządzanie ciągłością działania obejmuje również takie zdarzenia jak np. zalanie podstawowej dla biznesu lokalizacji. Tym samym plany awaryjne powinny opisywać również przeniesienie stanowisk pracy oraz pracowników do zapasowej lokalizacji. Trzeba pamiętać że efektem każdego testu mają być zalecenia i rekomendacje a ich wdrożenie ma być objęte kontrolą. Szansa dla menedżerów IT Wytyczne od KNF dla wielu menedżerów IT może być doskonałą okazją do uzyskania zgody kierownictwa na uruchomienie inicjatyw, które z różnych powodów były odrzucane lub odkładane w czasie. Może dotyczyć to różnych zagadnień, począwszy od bezpieczeństwa informatycznego (np. monitorowanie i zarządzanie ruchem sieciowym, wykrywanie i blokowanie ataków w czasie rzeczywistym), przez usprawnienie zarządzania infrastrukturą teleinformatyczną (np. zarządzanie pojemnością i wydajnością infrastruktury teleinformatycznej), a skończywszy na elementach związanych ze zmianami organizacyjnymi i proceduralnymi. formatycznych w procesach biznesowych. Jak już zostało wspomniane wcześniej, wytyczne opierają się na najlepszych praktykach i standardach wykorzystywanych w IT. Analizując poszczególne jej części, można dostrzec zarówno elementy norm ISO, ITIL, jak również odwołanie się do metodyk i praktyk zarządzania projektami, tj. PRINCE2, PMBoK. Zastosowanie wszystkich wyżej wymienionych standardów ma jeden nadrzędny cel poprawę jakości obsługi klientów poprzez zwiększenie niezawodności i bezpieczeństwa systemów informatycznych. Autorka jest dyrektorem IT w firmie Baker Tilly