Nr 1. listopad Jesienne sentymenty

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Nr 1. listopad Jesienne sentymenty"

Sylwester Mucha
7 lat temu
Przeglądów:

1 Nr 1. listopad 2012 Jesienne sentymenty

2 ARCHAIZM to taka cecha języka, którą dziś odczuwamy jako przestarzałą lub całkowicie wypadłą z użycia. WYRÓŻNIAMY RODZAJE ARCHAIZMÓW: 1. archaizmy słownikowe to m. in. wyrazy, które wyszły z użycia, ponieważ przestały istnieć rzeczy lub zjawiska przez nie oznaczane. Takie słowa nazywamy też historyzmami, np.: woj., husarz, kmieć, kasztelan. 2. archaizmy znaczeniowe to takie wyrazy, które w jakimś tekście pojawiają się w jednym ze swoich dawnych, dziś już nieaktualnych znaczeń, np.: miesiąc (na niebie), dawniej 'księżyc'; grzeczny dawniej taki, który jest k'rzeczy, czyli 'do rzeczy, stonowany'; przytomny dawniej 'obecny'. 3. archaizmy zupełne to słowa całkowicie zapomniane, np. różne, dawniej bardzo liczne nazwy pokrewieństwa: jątrew - bratowa, świeść - siostra żony, szurza brat żony, skot bydło. Dlaczego dziś nie używamy tych wyrazów? Otóż odpowiedź jest prosta. Zanikły już pewne, wykonywane dawniej zawody, na miejsce starych pojawiły się nowe nazwy przedmiotów, narzędzi, czynności. Język ludzki zmienia się wraz z rozwojem cywilizacji, w miarę zmieniania się rzeczywistości. Nowe technologie, zjawiska czy trendy wymuszają na języku powstawanie nowych form wyrazowych. Przeciwieństwem archaizacji jest NEOLOGIZACJA, czyli tworzenie nowych wyrazów. Niekiedy autorzy celowo sięgają w swojej twórczości po dawne lub przestarzałe elementy językowe. Mówimy wtedy, że stosują stylizację archaiczną. W utworach o tematyce historycznej archaizmy są konieczne, gdy mówimy o określonych dawnych realiach, dziś już nieistniejących,

3 ponadto oddają koloryt językowy epoki (np. powieści historyczne Sienkiewicza). W wypowiedziach innego rodzaju, użycie archaizmu może dawać zamierzony efekt żartobliwy albo przeciwnie może potęgować podniosły, uroczysty nastrój.

4 Oto przykłady listów naszych koleżanek i kolegów, w których celowo dokonano archaizacji: Ma luba Malwino! Wyszków, r. Odkąd wybyłaś do pracy w obce strony, nie wiem, co u Ciebie słychować. Nie ozywasz się do mnie. Onegdaj się nie widziałyśmy. Mocno mi się do Ciebie ckni. Ufam, iż trzymasz się krzepko, a nowa praca Cię zadowala. Pusto mi tu bez Ciebie. Nie mam z kim pogwarzyć ani poplotkować. Mocno mi Ciebie brak. Chciałabym, abyś wartko wróciła. U nas wszystko dobrze. Nie onegdaj kupiliśmy z moim ślubnym trochę pola. Mamy zamiar pobudować tam dom z ogródkiem. Ostatnie wakacje spędziliśmy za granicą w słonecznej Barcelonie. Zwiedzaliśmy obce strony i jesteśmy z tego barzo radzi. Wcale nam się nie ckniło do domu wracać. A i bym zapomniała! Nie onegdaj kupiliśmy psa. To bardzo miła i mądra sobaka. Jesteśmy z niego barzo radzi. Mam nadzieję, że wartko dostanę od Ciebie odpowiedź. Ostań z Bogiem! Agata

5 Jan Kochanowski ujmował swoimi dziełami, które zawierały radości i smutki, przemyślenia na temat człowieka i jego życia. A co z jego prywatnością? Wiódł spokojne, niemal sielskie życie na wsi, które nagle zostało zakłócone czemu? Ponieważ Urszulka, najukochańsze dziecko Jana Kochanowskiego, w roku pańskim 1579 odeszło z tego świata. Przypuszczalnie, choroba przerwała ten krótki trzyletni żywot. Rozpacz była tym większa, że poeta przypisywał córce talent poetycki i marzył, żeby była jego następczynią. Pojawia się więc pytanie. Czy to wydarzenie było impulsem do stworzenia dzieła? Niewątpliwie tak. Śmierć stała się dla poety pobudką do napisania cyklu XIX trenów. Odzwierciedliły one przeżycia rodzinne i uczucia najbardziej osobiste. Polecam przeczytanie tego wyjątkowego dzieła, które może stać się balsamem w sytuacji kiedy przytrafi się nam coś przykrego. Redaktor: M. P. kl. II b Jan Matejko Jan Kochanowski nad zwłokami Urszulki (źródło: gajusz.org.pl)

6 Jesień klimatyczna to okres, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 C. To pora roku występująca między latem a zimą, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy - przedzimie. Jesień astronomiczną rozpoczyna równonoc jesienna, a kończy przesilenie zimowe, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa. Przysłowia jesienne: Czym głębiej na jesień grzebią się robaki, tym bardziej zimą daje się we znaki. Woła wrzesień, że już jesień. Gdy nadejdzie wrzesień, wieśniak ma zawsze pełną stodole i kieszeń. Październik chodzi po kraju, wygniata ptactwo z gaju. Na Szymona i Judy spodziewaj się śniegu i grudy. W listopadzie goło w sadzie. Kiedy klon wcześnie opada, sroga zimę zapowiada. Jesień nie zrodzi czego wiosna nie zasiała. W listopadzie mróz, rychtuj w marcu wóz.

7 Należy wykreślić 9 wyrazów o tematyce szkolnej z tabeli. Wykreślać można we wszystkich kierunkach. Pozostałe litery utworzą hasło. Należy je czytać w rzędach poziomych od góry do dołu. N A W N A S K Z K A K A E J Ó S Z A U Y I K Ł O L I R C Z R K E P G O T Z I O R Z O C T K Y F T E L E R E Ó C W S O N Y S S W I Ą I A B A R T K E B H D Z O M I A L Ł E T Y Z S E Z

Podobne dokumenty

ZWIASTUNY WIOSNY. Anna Sigiel-Dopierała Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja Pomorska

ZWIASTUNY WIOSNY. Anna Sigiel-Dopierała Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja Pomorska ZWIASTUNY WIOSNY Anna Sigiel-Dopierała Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja Pomorska Zwiastun: zapowiedź wydarzenia, oznaka, prognostyk, omen. PORY ROKU okresy klimatyczne, będące następstwem ruchu obiegowego