FIZYKA Z TANGRAMEM. Program nauczania fizyki w zakresie podstawowym wraz z planem wynikowym. IV etap edukacyjny (szkoły ponadgimnazjalne)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "FIZYKA Z TANGRAMEM. Program nauczania fizyki w zakresie podstawowym wraz z planem wynikowym. IV etap edukacyjny (szkoły ponadgimnazjalne)"

Transkrypt

1 FIZYKA Z TANGRAMEM Program nauczania fizyki w zakresie podstawowym wraz z planem wynikowym IV etap edukacyjny (szkoły ponadgimnazjalne) Elżbieta Bagińska-Stawiarz, Joanna Gondek

2 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 2 SPIS TREŚCI Wstęp... 3 Podstawa programowa... 4 Ogólne założenia programu... 5 Cele edukacyjne... 5 Treści kształcenia... 7 Ramowy rozkład materiału nauczania... 9 Szczegółowy rozkład materiału nauczania (plan wynikowy) Procedury osiągania celów Szczegółowe procedury osiągania celów Propozycje metod oceny osiągnięć i pracy uczniów... 27

3 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 3 WSTĘP Niniejszy program obejmuje treści nauczania fizyki w zakresie podstawowym na IV etapie edukacyjnym zawarte w Podstawie programowej określonej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Stanowi on element obudowy dydaktycznej podręcznika Fizyka z tangramem. Zgodnie z ideą zawartą w Podstawie programowej zakresu podstawowego przedmiotu fizyka stanowi kontynuację obowiązkowego procesu kształcenia fizyki rozpoczętego w gimnazjum. Ma też umożliwić uczniowi dokonanie świadomego wyboru przedmiotów do dalszej nauki w zakresie rozszerzonym. Oznacza to, że program oraz podręcznik fizyki muszą pogodzić oczekiwania bardzo zróżnicowanego kręgu odbiorców pierwszoklasistów szkół ponadgimnazjalnych, wśród których będą na pewno uczniowie zainteresowani fizyką i jej dalszym poznawaniem w zakresie rozszerzonym, jak również tacy, którzy po pierwszej klasie zdecydują się zakończyć swoją edukację z tego przedmiotu. Musi też uwzględniać fakt, że w wypadku większości zagadnień omawianych w zakresie podstawowym (w szczególności z astronomii i fizyki jądrowej) nie przewidziano ponownego ich omawiania, uzupełniania ani powtórzenia w ramach zakresu rozszerzonego. Dlatego niniejszy program i odpowiadający mu podręcznik zostały tak opracowane, by uczniowie, którzy zdecydują się kontynuować naukę fizyki w zakresie rozszerzonym, byli rzetelnie przygotowani do zdania matury z tego przedmiotu. Aby sprostać wszystkim oczekiwaniom, dołożono starań, by podręcznik zawierał nie tylko wyczerpujące wyjaśnienia omawianych zagadnień, ale też rozbudzał zainteresowanie przedmiotem. Między innymi w tym celu zamieszczono w nim liczne ciekawostki, uzupełnienia, biogramy i cytaty wybitnych naukowców. Przyczynia się to do uwiarygodnienia przekazywanych treści. Wskazuje także pozytywne wzorce oraz uświadamia uczniom, że za wszelkimi dokonaniami poza talentem stoi ciężka i wytrwała praca. Ponieważ zależy nam, by realizacja programu była efektywna i satysfakcjonująca, oprócz podręcznika w wersji tradycyjnej przygotowaliśmy też jego wersję multimedialną wraz z komentarzami dla nauczyciela i rozwiązaniami zadań. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Wydawnictwa. PODSTAWA PROGRAMOWA IV etap edukacyjny zakres podstawowy I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych).

4 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 4 1. Grawitacja i elementy astronomii. 1) opisuje ruch jednostajny po okręgu, posługując się pojęciem okresu i częstotliwości; 2) opisuje zależności między siłą dośrodkową a masą, prędkością liniową i promieniem oraz wskazuje przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej; 3) interpretuje zależności między wielkościami w prawie powszechnego ciążenia dla mas punktowych lub rozłącznych kul; 4) wyjaśnia, na czym polega stan nieważkości, i podaje warunki jego występowania; 5) wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słońca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców, wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi; 6) posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej i satelity geostacjonarnego; opisuje ruch sztucznych satelitów wokół Ziemi (jakościowo), wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową, wyznacza zależność okresu ruchu od promienia orbity (stosuje III prawo Keplera); 7) wyjaśnia, dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd; 8) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćmień Księżyca; 9) opisuje zasadę pomiaru odległości z Ziemi do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę pomiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej, posługuje się pojęciem jednostki astronomicznej i roku świetlnego; 10) opisuje zasadę określania orientacyjnego wieku Układu Słonecznego; 11) opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce; 12) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk). 2. Fizyka atomowa. 1) opisuje promieniowanie ciał, rozróżnia widma ciągłe i liniowe rozrzedzonych gazów jednoatomowych, w tym wodoru; 2) interpretuje linie widmowe jako przejścia między poziomami energetycznymi atomów; 3) opisuje budowę atomu wodoru, stan podstawowy i stany wzbudzone; 4) wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii; 5) interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu; 6) opisuje efekt fotoelektryczny, wykorzystuje zasadę zachowania energii do wyznaczenia energii i prędkości fotoelektronów. 3. Fizyka jądrowa. 1) posługuje się pojęciami pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron; podaje skład jądra atomowego na podstawie liczby masowej i atomowej; 2) posługuje się pojęciami: energii spoczynkowej, deficytu masy i energii wiązania; oblicza te wielkości dla dowolnego pierwiastka układu okresowego; 3) wymienia właściwości promieniowania jądrowego α, β, γ; opisuje rozpady alfa, beta (wiadomości o neutrinach nie są wymagane), sposób powstawania promieniowania gamma; posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; 4) opisuje rozpad izotopu promieniotwórczego, posługując się pojęciem czasu połowicznego rozpadu; rysuje wykres zależności liczby jąder, które uległy rozpadowi od czasu; wyjaśnia zasadę datowania substancji na podstawie składu izotopowego, np. datowanie węglem 14C; 5) opisuje reakcje jądrowe, stosując zasadę zachowania liczby nukleonów i zasadę zachowania ładunku oraz zasadę zachowania energii; 6) opisuje wybrany sposób wykrywania promieniowania jonizującego;

5 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 5 7) wyjaśnia wpływ promieniowania jądrowego na materię oraz na organizmy; 8) podaje przykłady zastosowania zjawiska promieniotwórczości i energii jądrowej; 9) opisuje reakcję rozszczepienia uranu 235U zachodzącą w wyniku pochłonięcia neutronu; podaje warunki zajścia reakcji łańcuchowej; 10) opisuje działanie elektrowni atomowej oraz wymienia korzyści i zagrożenia płynące z energetyki jądrowej; 11) opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach oraz w bombie wodorowej. OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU Niniejszy program jest przeznaczony do realizacji obowiązującej Podstawy programowej i obejmuje wszystkie zawarte w niej treści dotyczące kształcenia z fizyki w zakresie podstawowym w szkołach ponadgimnazjalnych. Zagadnienia wymienione w Podstawie zostały odpowiednio rozwinięte, wytłumaczone i zilustrowane możliwie ciekawymi przykładami. Język przekazu jest dostosowany do możliwości percepcyjnych uczniów, którzy pomyślnie zakończyli edukację w gimnazjum. W ramowym planie nauczania (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r.) przewidziano 30 godzin na kształcenie z fizyki w zakresie podstawowym i taki wymiar godzin pozwala na zrealizowanie treści zawartych w niniejszym programie. Program i podręcznik umożliwiają realizację wszystkich celów kształcenia (wymagań ogólnych i szczegółowych) wymienionych w Podstawie programowej. Jednak za najważniejsze przyjęto kształcenie umiejętności logicznego i krytycznego myślenia, postrzegania zjawiska fizycznego jako ciągu zdarzeń powiązanych przyczynowo, rozróżniania przyczyn i skutków, a także uświadomienie uczniom złożoności i bogactwa otaczającego nas świata. Za priorytetowe na tym poziomie kształcenia uznano położenie nacisku na rozumienie treści, rozbudzenie zainteresowań, przygotowanie do samodzielnego uzupełniania wiedzy przyrodniczej oraz krytycznego odbioru informacji zawartych m.in. w czasopismach popularnonaukowych oraz docierających z różnych mediów. Właśnie takie podejście znajduje odzwierciedlenie w przedstawionych zamierzonych osiągnięciach uczniów, gdzie informacje konieczne do zapamiętania zostały ograniczone do niezbędnego minimum. Zrealizowanie celów stawianych przed nauczaniem fizyki będzie możliwe dzięki zastosowaniu takich metod pracy z uczniami, które zmotywują ich do szeroko rozumianej aktywności intelektualnej. Wówczas w sposób naturalny rozbudzi się w nich ciekawość świata i zainteresowanie naukami przyrodniczymi. Stworzy to także sprzyjające okoliczności do kształtowania umiejętności uczenia się i samodzielnego zdobywania wiedzy oraz dokonywania rzetelnej samooceny. CELE EDUKACYJNE Każda lekcja, w tym także z fizyki, służy realizowaniu zarówno celów edukacyjnych, jak i wychowawczych, a każdy nauczyciel przez swój systematyczny kontakt z uczniami wpływa na ich wszechstronny rozwój: intelektualny i osobowości. Dlatego wśród celów ogólnych wyróżniamy: doskonalenie u uczniów umiejętności logicznego i krytycznego myślenia, umożliwienie zdobycia rzetelnej ogólnej wiedzy z fizyki i astronomii,

6 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 6 zaszczepienie potrzeby dalszego kształcenia się i rozwoju, kształtowanie charakteru i postawy człowieka prawego, świadomego zasad obowiązujących w przyrodzie, żyjącego w zgodzie z naturą i samym sobą. Cele kształcące i poznawcze: Zapoznanie z prawidłowościami zjawisk fizycznych i astronomicznych. Ukazanie fizyki jako nauki wewnętrznie spójnej. Zaznajomienie ze znaczeniem fizyki dla rozwoju innych dyscyplin naukowych (np. techniki, medycyny, energetyki). Rozwijanie umiejętności dostrzegania zjawisk fizycznych oraz astronomicznych w otaczającym nas świecie. Kształtowanie umiejętności opisywania zjawisk zachodzących w przyrodzie, rozróżniania ich przyczyn i skutków, a także rozumienie konsekwencji, jakie wynikają z ich zajścia. Doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania prostych doświadczeń oraz wyciągania z nich wniosków (w ramach zagadnień objętych Podstawą programową), a także uświadomienie, że niektóre z doświadczeń mogą mieć (z obiektywnych powodów) jedynie postać eksperymentu myślowego. Ukazanie możliwości wynikających z powszechnego dostępu do informacji. Wyrabianie umiejętności krytycznego analizowania i weryfikowania informacji. Uświadomienie korzyści wynikających ze stosowania nowoczesnych technologii. Rozbudzenie zainteresowań naukami przyrodniczymi, zachęcenie do kontynuowania nauki fizyki i motywowanie do dalszego rozwoju intelektualnego. Ukazanie możliwości zawodowych i ścieżki kariery związanej z podjęciem dalszej nauki fizyki w zakresie rozszerzonym. Cele wychowawcze i społeczne: Kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody i zainteresowania jej bogactwem. Kształtowanie postawy świadomego konsumenta dóbr przyrody (w tym świadomość korzyści i zagrożeń wynikających z wykorzystania różnych źródeł energii). Motywowanie do zdobywania wiedzy i nieustannego wszechstronnego rozwoju. Rozwijanie umiejętności pracy w grupie (wspólne ustalanie i przestrzeganie reguł postępowania, dbałość o wykonanie powierzonego zadania i współodpowiedzialność za końcowy efekt współpracy). Rozumienie zasad kulturalnej i rzeczowej dyskusji (w tym umiejętność słuchania i analizowania argumentacji innych uczestników dyskusji oraz dobierania odpowiednich własnych argumentów, odważne zabieranie głosu i formułowanie opinii). Ukazanie godnych naśladowania osób ze świata nauki, przekonanie o korzyściach wynikających z wytrwałej pracy i z konsekwentnego dążenia do osiągnięcia obranego celu. Kształtowanie świadomości społecznej i aktywnej postawy wobec problemów związanych z rozwojem techniki i nowych technologii. Rozwijanie korzystnych cech charakteru, m.in. empatii, uczciwości, rzetelności, systematyczności, wytrwałości, samokontroli i rzetelnej samooceny. TREŚCI KSZTAŁCENIA GRAWITACJA, ELEMENTY ASTRONOMII 1. Względność ruchu 2. Paralaksa Paralaksa a wyznaczanie odległości

7 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 7 3. Ruch ciał niebieskich Ziemia jako centrum Wszechświata Rozmiary ciał niebieskich i ich odległość od Ziemi 4. Ruch planet teoria Kopernika Paralaksa roczna gwiazd 5. Ruch ciał niebieskich prawa Keplera Pierwsze prawo Keplera Drugie prawo Keplera Trzecie prawo Keplera 6. Prawo powszechnego ciążenia Prawo powszechnego ciążenia (grawitacji) Siły grawitacji Masa Ziemi 7. Ruch po okręgu Częstotliwość i okres ruchu po okręgu Prędkość średnia w ruchu okresowym po okręgu Prędkość w ruchu jednostajnym po okręgu Przyspieszenie w ruchu jednostajnym po okręgu 8. Ruch jednostajny po okręgu siła dośrodkowa 9. Zasady dynamiki Newtona dokładniej Pierwsza zasada dynamiki Newtona Druga zasada dynamiki Newtona Trzecia zasada dynamiki Newtona 10. Siła grawitacji a ruch ciał 11. Siła ciężkości jako siła dośrodkowa III prawo Keplera dla satelitów planet III prawo Keplera dla planet Masa Słońca 12. Stan nieważkości 13. Najbliższy sąsiad Ziemi Księżyc 14. Zaćmienia Księżyca i Słońca Zaćmienie Księżyca Zaćmienie Słońca FIZYKA ATOMOWA 15. Odkrycie atomu Zjawiska świetlne 16. Widma promieniowania ciał Widmo promieniowania wodoru 17. Odkrycie elektronu 18. Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne Zagadka zjawiska fotoelektrycznego Fotony kwanty energii elektromagnetycznej Równanie fotoelektryczne Einsteina 19. Odkrycie jądra atomu 20. Model budowy atomu wodoru Ruch elektronu w atomie wodoru Energia elektronu w atomie wodoru Widmo promieniowania atomu wodoru Widmo promieniowania atomów a teoria fotonowa

8 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 8 FIZYKA JĄDROWA 21. Promieniotwórczość naturalna Promieniowanie α, β, γ Jądro atomu 22. Jądro atomu energia wiązania Defekt masy Energia wiązania Energia wiązania na nukleon Nietrwałe (niestabilne) jądra atomowe Trwałe (stabilne) jądra atomowe 23. Spontaniczne przemiany jądrowe Przemiana α (rozpad alfa) Przemiana β (rozpad beta) Przemiana γ (rozpad gamma) 24. Czas połowicznego zaniku izotopu Aktywność promieniotwórcza próbki izotopu Określanie upływu czasu datowanie 25. Reakcje jądrowe Sztuczna promieniotwórczość 26. Reakcja rozszczepienia jądra atomu Łańcuchowa reakcja rozszczepienia Reaktor jądrowy Elektrownie jądrowe 27. Reakcja syntezy jądrowej Cykl reakcji termojądrowych zachodzących w Słońcu Synteza jądrowa w warunkach ziemskich 28. Promieniowanie jonizujące Detektory promieniowania jonizującego Promieniowanie jonizujące w medycynie WSZECHŚWIAT 29. Struktura i historia Wszechświata Gwiazdy Galaktyki Droga Mleczna Teoria Wielkiego Wybuchu

9 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 9 RAMOWY ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA 34 h GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII 12h + 1h + 1h 1. Względność ruchu 2. Paralaksa Paralaksa a wyznaczanie odległości 1h 3. Ruch ciał niebieskich Ziemia jako centrum Wszechświata Rozmiary ciał niebieskich i ich odległość od Ziemi 1h 4. Ruch planet teoria Kopernika Paralaksa roczna gwiazd 1h 5. Ruch ciał niebieskich prawa Keplera Pierwsze prawo Keplera Drugie prawo Keplera Trzecie prawo Keplera 1h 6. Prawo powszechnego ciążenia Prawo powszechnego ciążenia (grawitacji) Siły grawitacji Masa Ziemi 1h 7. Ruch po okręgu Częstotliwość i okres ruchu po okręgu Prędkość średnia w ruchu okresowym po okręgu Prędkość w ruchu jednostajnym po okręgu Przyspieszenie w ruchu jednostajnym po okręgu 8. Ruch jednostajny po okręgu siła dośrodkowa 2h 9. Zasady dynamiki Newtona dokładniej Pierwsza zasada dynamiki Newtona Druga zasada dynamiki Newtona Trzecia zasada dynamiki Newtona 1h 10. Siła grawitacji a ruch ciał (przyspieszenie grawitacyjne) 1h 11. Siła ciężkości jako siła dośrodkowa III prawo Keplera dla satelitów planet III prawo Keplera dla planet Masa Słońca 12. Stan nieważkości 2h 13. Najbliższy sąsiad Ziemi Księżyc 14. Zaćmienia Księżyca i Słońca Zaćmienie Księżyca Zaćmienie Słońca 2h Powtórzenie wiadomości 1h FIZYKA ATOMOWA 5h + 1h 15. Odkrycie atomu Zjawiska świetlne 16. Widma promieniowania ciał Widmo promieniowania wodoru 17. Odkrycie elektronu 18. Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne Zagadka zjawiska fotoelektrycznego Fotony kwanty energii elektromagnetycznej Równanie fotoelektryczne Einsteina 19. Odkrycie jądra atomu 20. Model budowy atomu wodoru 1h 2h

10 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 10 Ruch elektronu w atomie wodoru Energia elektronu w atomie wodoru Widmo promieniowania atomu wodoru Widmo promieniowania atomów a teoria fotonowa Powtórzenie wiadomości 2h 1h FIZYKA JĄDROWA 11h + 1 h 21. Promieniotwórczość naturalna Promieniowanie α, β, γ Jądro atomu 22. Jądro atomu energia wiązania Defekt masy Energia wiązania Energia wiązania na nukleon Nietrwałe (niestabilne) jądra atomowe Trwałe (stabilne) jądra atomowe 23. Spontaniczne przemiany jądrowe Przemiana α (rozpad alfa) Przemiana β (rozpad beta) Przemiana γ (rozpad gamma) 24. Czas połowicznego zaniku izotopu Aktywność promieniotwórcza próbki izotopu Określanie upływu czasu datowanie 25. Reakcje jądrowe Sztuczna promieniotwórczość 26. Reakcja rozszczepienia jądra atomu Łańcuchowa reakcja rozszczepienia Reaktor jądrowy Elektrownie jądrowe 27. Reakcja syntezy jądrowej Cykl reakcji termojądrowych zachodzących w Słońcu Synteza jądrowa w warunkach ziemskich 28. Promieniowanie jonizujące Detektory promieniowania jonizującego Promieniowanie jonizujące w medycynie Powtórzenie wiadomości 3h 2h 1h 2h 2h 1h 1h WSZECHŚWIAT 2h 29. Struktura i historia Wszechświata Gwiazdy Galaktyki Droga Mleczna Teoria Wielkiego Wybuchu 2h

11 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 11 SZCZEGÓŁOWY ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA Z UWZGLĘDNIENIEM CELÓW OPERACYJNYCH (CZYLI PLANU WYNIKOWEGO) GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII TEMAT TREŚCI KONIECZNE TREŚCI PODSTAWOWE TREŚCI ROZSZERZONE TREŚCI DOPEŁNIAJĄCE 1 Względność ruchu. Zjawisko paralaksy. wie, co to jest układ odniesienia, wie, co to jest względność ruchu. potrafi wyjaśnić na przykładzie, na czym polega względność ruchu, potrafi wyjaśnić zjawisko paralaksy, wie, co to jest kąt paralaksy, wie, że zjawisko paralaksy umożliwia określenie odległości. potrafi opisać ruch ciała względem różnych układów odniesienia, potrafi opisać metodę określania odległości wykorzystującą zjawisko paralaksy. potrafi rozwiązać zadania rachunkowe dotyczące określania odległości na podstawie znajomości kąta paralaksy (w sytuacjach, gdy rozważania sprowadzają się do trójkątów prostokątnych z kątem ostrym 30, 45 lub 60 ). 2 Geocentryzm. Paralaksa geocentryczna. wie, co to jest geocentryzm. wie, co to jest kąt paralaksy geocentrycznej, zna przybliżoną wartość odległości Księżyc Ziemia. potrafi opisać metodę określania promienia kuli ziemskiej, potrafi opisać metodę wyznaczania odległości między Księżycem i Ziemią na podstawie zjawiska paralaksy. zna historię rozwoju astronomii w starożytności. 3 Teoria Kopernika. Paralaksa roczna gwiazd. wie, co oznacza termin heliocentryzm, zna jednostki odległości stosowane wyjaśnia, dlaczego planety obserwowane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd, wie, co to jest kąt paralaksy potrafi opisać metodę wyznaczania odległości gwiazda Ziemia na podstawie zjawiska paralaksy zna osiągnięcia Mikołaja Kopernika, rozumie znaczenie teorii Kopernika dla postępu

12 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 12 w astronomii. heliocentrycznej, potrafi zdefiniować jednostki odległości: astronomiczną i rok świetlny. heliocentrycznej, potrafi przeliczać jednostki odległości. i rozwoju nauki. 4 Prawa Keplera. potrafi opisać ruch planet wokół Słońca. wie, co opisują prawa Keplera. zna treść praw Keplera. potrafi omówić znaczenie odkryć Keplera. 5 Prawo powszechnego ciążenia (grawitacji). zna treść prawa powszechnego ciążenia (grawitacji), rozumie, że poznany w gimnazjum ciężar ciała to siła oddziaływania grawitacyjnego między ciałem a Ziemią, zna wzór opisujący wartość sił oddziaływania grawitacyjnego, zna rząd wielkości stałej grawitacji. potrafi omówić (zinterpretować) wzór opisujący wartość sił oddziaływania grawitacyjnego, wie, że oddziaływanie grawitacyjne jest wzajemne, rozumie, że wartość stałej grawitacji jest taka sama dla wszystkich ciał, potrafi obliczyć wartości sił oddziaływania grawitacyjnego dwóch ciał. rozumie, że każde dwa ciała obdarzone masą przyciągają się siłami grawitacji, ma świadomość, że wartość siły grawitacji działającej na dane ciało zależy także od masy tego ciała, potrafi wyjaśnić, dlaczego nie obserwuje się skutków grawitacyjnego oddziaływania między ciałami o masach porównywalnych z masami ciał znajdujących się na Ziemi, potrafi wyjaśnić, dlaczego nie obserwuje się skutków tego, że ciała znajdujące się na Ziemi przyciągają Ziemię siłami grawitacji. rozumie znaczenie odkrycia przez Newtona grawitacji (powszechnego ciążenia), zna najważniejsze odkrycia, które przyczyniły się do sformułowania prawa powszechnej grawitacji. 6, 7 jedno- po Ruch stajny wie, co to jest okres i częstotliwość ruchu po potrafi obliczyć prędkość średnią ciała poruszającego wie, że wektor prędkości i wektor przyspieszenia potrafi przeanalizować przykłady ruchu po okrę-

13 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 13 okręgu. Siła dośrodkowa. okręgu, potrafi obliczyć okres i częstotliwość ruchu po okręgu, wie, jaki ruch nazywamy ruchem jednostajnym, wie, że ruch po okręgu jest ruchem z przyspieszeniem, zna równanie v F m r 2 opisujące wartość siły pełniącej funkcję siły dośrodkowej. się po okręgu ruchem okresowym, potrafi obliczyć wartość prędkości ciała poruszającego się ruchem jednostajnym po okręgu, potrafi opisać kierunek i zwrot siły dośrodkowej, wie, że funkcję siły dośrodkowej może pełnić kilka sił działających jednocześnie na ciało, wie, że jeżeli ciało o masie m porusza się po okręgu o promieniu r ruchem jednostajnym z prędkością o wartości v, to wartość siły wypadkowej sił działających na to ciało można opisać równaniem F v m r 2. ciała poruszającego się ruchem jednostajnym po okręgu są wzajemnie prostopadłe, potrafi wykazać, że przyspieszenie dośrodkowe opisuje tylko szybkość zmian kierunku wektora prędkości ciała, potrafi obliczyć wartość przyspieszenia dośrodkowego ciała poruszającego się ruchem jednostajnym po okręgu, wie, że wektor prędkości ciała poruszającego się ruchem jednostajnym po okręgu i wektor siły wypadkowej sił działających na to ciało są wzajemnie prostopadłe, potrafi obliczyć, jaką wartość musi mieć siła wypadkowa sił działających na ciało o masie m, aby siły te spowodowały ruch tego ciała po okręgu o promieniu r z prędkością o wartości v. gu, wykazując, że siły działające na ciało mogą pełnić funkcję siły dośrodkowej. 8 Zasady dynamiki zna treść zasad dynamiki Newtona. rozumie, że I zasada dynamiki Newtona nie wynika wie, że III zasada dynamiki pozwala stwierdzić, potrafi wskazać dla danego ciała układy odnie-

14 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 14 Newtona dokładniej. z II zasady dynamiki. czy wybrany układ odniesienia jest układem inercjalnym. sienia inercjalne i nieinercjalne, rozumie, że III zasada dynamiki wyraża wzajemność oddziaływań fizycznych. 9 Siła grawitacji a ruch ciał przyspieszenie grawitacyjne. rozumie, że poznany w gimnazjum ciężar ciała to siła oddziaływania grawitacyjnego między ciałem a Ziemią, wie jaki ruch nazywany jest spadkiem swobodnym, wie, co oznacza pojęcie przyspieszenie grawitacyjne, wie od czego zależy wartość przyspieszenia grawitacyjnego. wie, kiedy można uznać spadek swobodny za ruch ze stałym przyspieszeniem, potrafi wykazać, że czas spadku swobodnego z danej wysokości nad powierzchnią Ziemi (planety) wszystkich ciał jest taki sam, potrafi obliczyć wartość przyspieszenia grawitacyjnego na podstawie wzoru m g G. 2 r potrafi wyprowadzić równanie opisujące wartość przyspieszenia grawitacyjnego, rozumie, że to, iż przyspieszenie grawitacyjne wszystkich ciał znajdujących się w takiej samej odległości od Ziemi ma taką samą wartość i zwrot, jest zgodne z II zasadą dynamiki, rozumie, że kształt toru ruchu ciała, na które działa jedynie siła grawitacji, zależy od prędkości początkowej ciała. potrafi wykazać, że czas spadku swobodnego i rzutu poziomego z danej wysokości nad powierzchnią Ziemi (planety) wszystkich ciał jest taki sam. 10, 11 Siła ciężkości jako siła dośrodkowa. Stan nieważkości. wie, co to są satelity planet, wie, że siłą powodującą ruch satelitów wokół planet jest siła grawitacji, z jaką działają na nie planety, wie, co to jest pierwsza prędkość kosmiczna, wie, co to znaczy, że satelita jest stacjonarny, zna III prawo Keplera, wie, jak zastosować III prawo Keplera. rozumie, po co wprowadzono pojęcie pierwszej prędkości kosmicznej, potrafi omówić (zinterpretować) III prawo Keplera, wie, że dokładna postać potrafi wykazać, że siła grawitacji z istoty swej natury (siła centralna) może pełnić funkcję siły dośrodkowej, potrafi wyprowadzić III prawo Keplera z prawa

15 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 15 wie, że siłą powodującą ruch planet wokół Słońca jest siła oddziaływania grawitacyjnego między planetami i Słońcem, potrafi opisać stan nieważkości. III prawa Keplera dla satelitów każdej planety jest inna, potrafi stwierdzić, czy ciało jest w stanie nieważkości, rozumie, że gdy ciało jest w stanie nieważkości, to na to ciało nie działają siły nacisku. powszechnego (grawitacji). ciążenia 12, 13 Fazy Księżyca. Zaćmienia Księżyca i Słońca. wie, że Księżyc obraca się wokół własnej osi, wie, co to są fazy Księżyca i potrafi je rozpoznać, wie, co to jest zaćmienie Księżyca, wie, co to jest zaćmienie Słońca. potrafi opisać powstawanie faz Księżyca, potrafi wyjaśnić znaczenie nachylenia płaszczyzny orbity Księżyca wokół Ziemi i płaszczyzny orbity Ziemi w ruchu wokół Słońca na powstawanie faz Księżyca potrafi opisać, kiedy może dojść do zaćmienia Księżyca, potrafi opisać warunki wystąpienia zaćmienia Słońca. potrafi wyjaśnić, dlaczego z Ziemi widać ciągle tę samą część powierzchni Księżyca, potrafi wyjaśnić, dlaczego z danego punktu Ziemi rzadziej obserwuje się zaćmienia Słońca niż Księżyca. potrafi wyjaśnić, dlaczego Księżyc jest widoczny tuż po i tuż przed nowiem, potrafi wyjaśnić, dlaczego Księżyc jest widoczny także w czasie jego zaćmienia.

16 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 16 FIZYKA ATOMOWA TEMAT TREŚCI KONIECZNE TREŚCI PODSTAWOWE TREŚCI ROZSZERZONE TREŚCI DOPEŁNIAJĄCE 1 Widma promieniowania ciał. wie, co to jest atom, wie, co to jest pierwiastek chemiczny, wie, co to jest emisyjne widmo promieniowania elektromagnetycznego ciał, wie, co to jest widmo absorpcyjne, potrafi opisać widmo liniowe, pasmowe, ciągłe promieniowania elektromagnetycznego ciał. potrafi opisać widmo emisyjne pojedynczych atomów pierwiastków chemicznych, potrafi opisać widmo emisyjne cząsteczek pierwiastków i związków chemicznych, potrafi opisać widmo emisyjne pierwiastków i związków chemicznych w stałym i ciekłym stanie skupienia, potrafi opisać widmo światła emitowanego przez atomy wodoru. rozumie, że światło to fale elektromagnetyczne o częstotliwościach z pewnego przedziału częstotliwości, wie, co leży u podstaw spektroskopii (analizy) widmowej, potrafi na podstawie emisyjnego liniowego widma promieniowania zidentyfikować źródło tego promieniowania. zna historię poznania atomowej budowy materii, zna historię rozwoju nauki o zjawiskach świetlnych i świetle, wie, o istnieniu pól elektrycznego, magnetycznego, elektromagnetycznego, rozumie związek między falami elektromagnetycznymi a polem elektromagnetycznym. 2, 3 Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. wie, co to jest elektron, wie, co to jest proton, wie na czym polega zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne, wie, jakie jest znaczenie pojęcia kwantu w fizyce, wie, co to jest foton, zna rząd wielkości stałej Placka. potrafi obliczyć energię fotonu na podstawie częstotliwości promieniowania elektromagnetycznego, potrafi obliczyć częstotliwość promieniowania elektromagnetycznego na podstawie energii fotonu tego promieniowania, potrafi wymienić założe- wie, co to są cząstki elementarne, potrafi wskazać fakty obserwacyjne, które nie pozwalały na wyjaśnienie zjawiska fotoelektrycznego zewnętrznego na podstawie założenia, że promieniowanie elektromagnetyczne jest falą, rozumie znaczenie odkrycia elektronu jako cząstki materialnej, rozumie znaczenie odkrycia elektronu jako składnika atomu, rozumie znaczenie odkrycia jądra atomu, rozumie znaczenie odkrycia fotonów,

17 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 17 nia Einsteina na temat istoty zjawiska fotoelektrycznego zewnętrznego. zna i rozumie równanie fotoelektryczne Einsteina, potrafi wykazać w zjawisku fotoelektrycznym zewnętrznym zachowanie energii, potrafi naszkicować i wyjaśnić wykres przedstawiający zależność energii kinetycznej fotoelektronów od częstotliwości promieniowania elektromagnetycznego wywołującego zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. rozumie, w jakim sensie foton nie jest klasyczną cząstką (nie istnieje w spoczynku), rozumie, że teoria fotonowa i teoria falowa promieniowania elektromagnetycznego są teoriami wzajemnie się uzupełniającymi. 4, 5 Model budowy atomu wodoru według Bohra. wie, jak jest zbudowany atom (jądro i elektrony), potrafi przedstawić model budowy atomu według Bohra. potrafi opisać doświadczenia E. Rutherforda, potrafi wymienić podstawowe założenia modelu budowy atomu według Bohra, potrafi wytłumaczyć pojęcia skwantowanie odległości między elektronem a jądrem atomu wodoru, skwantowanie energii elektronu w atomie wodoru, rozumie, co to jest stan podstawowy i stan wzbudzony atomu. potrafi uzasadnić wnioski, jakie wyciągnął E. Rutherford z wyników doświadczeń nad rozpraszaniem cząstek α w foliach metali, potrafi wyjaśnić, które założenia Bohra dotyczące budowy atomu są niezgodne z mechaniką klasyczną, rozumie zgodność modelu budowy atomu według Bohra z teorią fotonową Einsteina, rozumie, co leży u podstaw spektroskopii (anali- rozumie pojęcie potencjalnej energii elektrycznej, rozumie sens pojęcia stan związany elektronu i jądra atomu, rozumie, dlaczego zrozumienie pochodzenia promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez ciała było możliwe dopiero po poznaniu budowy atomu, wie, że model atomu wodoru według Bohra został zastąpiony bardziej

18 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 18 zy) widmowej, potrafi obliczyć energię fotonu emitowanego przez atom przy przejściu elektronu na orbitę o mniejszym promieniu. dokładnymi teoriami, zna wkład Polaków w poznanie budowy materii. FIZYKA JĄDROWA TEMAT TREŚCI KONIECZNE TREŚCI PODSTAWOWE TREŚCI ROZSZERZONE TREŚCI DOPEŁNIAJĄCE 1 Promieniotwórczość naturalna. wie, jakie zjawisko jest nazywane promieniotwórczością naturalną, wie, co to jest promieniowanie α, β, γ, wie, co to są izotopy, wie, co to jest neutron, wie, co to są siły jądrowe. zna wkład M. Skłodowskiej-Curie w poznanie zjawiska promieniotwórczości naturalnej, wie, że promieniowanie α i β to strumienie cząstek (α i β), wie, że promieniowanie γ to promieniowanie elektromagnetyczne. rozumie, że jądra atomów istnieją dzięki istnieniu w przyrodzie oddziaływania silnego, potrafi uzasadnić, dlaczego siły elektryczne nie mogą być powodem istnienia jąder atomowych. zna historię poznania promieniotwórczości naturalnej i budowy jądra atomu. 2, 3 Budowa jądra atomu. Energia wiązania. wie jak jest zbudowane jadro atomu, wie, co to są nukleony, wie, co to są liczby atomowa i masowa, wie, co to jest defekt masy, wie, co to jest energia potrafi opisać skład atomu dowolnego pierwiastka chemicznego na podstawie liczb atomowej i masowej, potrafi obliczyć defekt masy, potrafi obliczyć energię spoczynkową, rozumie pojęcie energii spoczynkowej, rozumie sens równania E = mc 2, potrafi omówić wykres przedstawiający zależność energii wiązania na nukleon od liczby masowej, wie, co to są antycząstki, wie, co to jest anihilacja i kreacja, zna podstawowe tezy szczególnej teorii względności Einsteina.

19 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 19 wiązania jądra atomu, wie, jakie jądra atomowe nazywane są nietrwałymi (niestabilnymi), a jakie trwałymi (stabilnymi), zna wartość prędkości światła w próżni (przybliżoną wartość m/s). wie, że wartość prędkości światła w próżni jest stałą fizyczną, potrafi obliczyć energię wiązania jądra atomu, potrafi obliczyć energię wiązania jądra przypadającą na jeden nukleon. rozumie, że przekształcanie się jąder atomowych w inne jądra związane przekształcanie się energii spoczynkowej w inne rodzaje energii. 4, 5 Spontaniczne przemiany jądrowe. wie, jakie zjawiska są nazywane spontanicznymi przemianami (rozpadami) jądrowymi, potrafi wymienić przykłady spontanicznych przemian jądrowych, wie, co to są cząstki α i β. rozumie, że promieniowanie α, β, γ to produkty spontanicznych przemian jądrowych (rozpadów) α, β, γ, potrafi zapisać przemiany (rozpady) α, β, γ za pomocą schematów, rozumie, na czym polega różnica między przemianami α i β a przemianą γ, wie, że w przemianach (rozpadach) jądrowych są spełnione zasady zachowania ładunku elektrycznego, liczy nukleonów i energii. potrafi wskazać w spontanicznych przemianach (rozpadach) jądrowych prawidłowości nazywane zasadami zachowania ładunku elektrycznego, liczby nukleonów, potrafi opisać własności promieniowania jądrowego. potrafi wskazać w spontanicznych przemianach (rozpadach) jądrowych prawidłowość nazywaną zasadą zachowania energii, potrafi wyjaśnić pochodzenie energii (innej niż spoczynkowa) jąderproduktów rozpadów jądrowych (na podstawie energii wiązania przypadającej na jeden nukleon jądra-substratu i jąderproduktów rozpadów jądrowych), zna wkład Polaków w poznanie spontanicznych przemian jądrowych. 6 Czas połowicznego zaniku izoto- wie, co to jest czas połowicznego zaniku (rozpadu), potrafi narysować wykres zależności liczby jąder izotopu promieniotwórcze- zna pojęcie aktywności promieniotwórczej, wie, że na podstawie rozumie i potrafi uzasadnić, że opis przemian (rozpadów) jądrowych zacho-

20 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 20 pu. zna wiek Ziemi (Układu Słonecznego) wyznaczony metodami opartymi na znajomości czasu połowicznego zaniku izotopów promieniotwórczych. go w jego makroskopowej próbce od upływu czasu, potrafi omówić równanie opisujące zależność liczby jąder izotopu promieniotwórczego w jego makroskopowej próbce od upływu czasu, wie, że na podstawie stosunku liczby jąder izotopu promieniotwórczego i liczby produktów jego rozpadu w makroskopowej próbce można określić czas, który upłynął od chwili gdy w próbce były tylko jądra izotopu promieniotwórczego. stosunku aktualnej i początkowej aktywności promieniotwórczej próbki można określić upływ czasu, potrafi wytłumaczyć metodę datowania (określania upływu czasu) radiowęglowego, potrafi korzystać z równań N(t) = N 0 (1/2) t/t 1/2 i a(t) = a 0 (1/2) t/t 1/2 przy rozwiązywaniu zadań. dzących w makroskopowej próbce jest opisem statystycznym. 7, 8 Reakcja rozszczepienia jądra atomu. Energetyka jądrowa. wie, jakie zjawiska są nazywane reakcjami jądrowymi, wie, co to jest neutron, wie, na czym polega reakcja rozszczepienia jądra atomu, wie, co to jest bomba atomowa, wie, że w elektrowni atomowej energia produktów reakcji rozszczepienia jądrowego przekształcana wie, co to jest sztuczna promieniotwórczość, potrafi przedstawić za pomocą schematu jedną z możliwych reakcji rozszczepienia jądra izotopu uranu U, potrafi opisać tzw. łańcuchową reakcję rozszczepienia, potrafi podać warunki zaistnienia łańcuchowej potrafi wykazać, że w reakcjach jądrowych spełnione są zasady zachowania ładunku elektrycznego i liczby nukleonów, rozumie i umie wykazać, że w reakcjach jądrowych spełniona jest zasada zachowania energii, wie, że nie każdy izotop uranu ulega rozszczepieniu po wniknięciu do niego potrafi wyjaśnić pochodzenie energii (innej niż spoczynkowa) jąderproduktów rozszczepienia jądrowego (na podstawie energii wiązania przypadającej na jeden nukleon), potrafi samodzielnie zdobyć i przedstawić informacje na temat energetyki jądrowej.

21 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 21 jest w energię elektryczną. reakcji rozszczepienia, wie, co to jest bomba atomowa i jak jest skonstruowana, potrafi opisać budowę reaktora jądrowego, wie, że w reakcjach jądrowych są spełnione zasady zachowania ładunku elektrycznego, liczby nukleonów i energii. neutronu powolnego (termicznego), potrafi opisać zasadę działania elektrowni jądrowej, potrafi przedstawić korzyści i zagrożenia związane z elektrowniami jądrowymi. 9, 10 Reakcje syntezy jądrowej. wie jakie zjawiska są nazywane reakcją syntezą jądrową, wie, że w Słońcu zachodzą reakcje syntezy jądrowej. potrafi podać warunki zajścia reakcji syntezy jądrowej, zna określenie synteza termojądrowa, potrafi przedstawić reakcje syntezy jądrowej za pomocą schematu, wie, co to jest bomba wodorowa i jak jest skonstruowana. rozumie, z czego wynikają warunki zajścia reakcji syntezy jądrowej, potrafi wytłumaczyć określenie synteza termojądrowa, potrafi opisać cykl p-p reakcji jądrowych zachodzących w Słońcu, wie, jakie zjawiska są źródłem energii wypromieniowywanej przez Słońce. potrafi wyjaśnić pochodzenie energii (innej niż spoczynkowa) jąderproduktów syntezy jądrowej (na podstawie energii wiązania przypadającej na jeden nukleon), potrafi wymienić trudności związane z przeprowadzaniem reakcji syntezy jądrowej w warunkach ziemskich. 11 Promieniowanie jonizujące. wie, co to jest promieniowanie jonizujące, wie, co to jest promieniowanie kosmiczne, wie, że promieniowanie jonizujące może być szkodliwe dla organizmów, potrafi opisać zasadę działania detektorów promieniowania jonizującego, rozumie, dlaczego promieniowanie jonizujące może być szkodliwe dla organizmów, potrafi wskazać sytuacje, w których szkodliwe działanie promieniowania jonizującego można wykorzystać. potrafi samodzielnie znaleźć informacje o sposobach detekcji i wykorzystania promieniowania jonizującego.

22 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 22 potrafi wymienić detektory promieniowania jonizującego. potrafi wymienić przykłady wykorzystania promieniowania jonizującego. WSZECHŚWIAT TEMAT TREŚCI KONIECZNE TREŚCI PODSTAWOWE TREŚCI ROZSZERZONE TREŚCI DOPEŁNIAJĄCE 1 Struktura Wszechświata. wie, co to jest Wszechświat, wie, co to są gwiazdy (np. przez porównanie ze Słońcem), wie, co to są galaktyki, wie, co to jest Droga Mleczna (Galaktyka), zna wiek Drogi Mlecznej. wie, że w gwiazdach zachodzą reakcje syntezy jądrowej, których produktami są jądra atomów o liczbach masowych większych niż liczby masowe wodoru i helu, zdaje sobie sprawę z tego, że głównym źródłem informacji o Wszechświecie jest promieniowanie elektromagnetyczne docierające z niego do przyrządów obserwacyjnopomiarowych, potrafi opisać budowę Drogi Mlecznej, potrafi opisać położenie Układu Słonecznego w Drodze Mlecznej. potrafi wyjaśnić pochodzenie pierwiastków chemicznych we Wszechświecie, potrafi wyjaśnić pochodzenie planet, potrafi opisać, w jaki sposób zbierane są informacje na temat Wszechświata, rozumie, że światło widzialne stanowi tylko ułamek promieniowania elektromagnetycznego docierającego do Ziemi z przestrzeni kosmicznej. zna historię rozwoju metod poznawczych przestrzeni kosmicznej, zna historię rozwoju astronomicznych przyrządów obserwacyjnych, rozumie, że zdjęcia Wszechświata są w głównej mierze wizualizacjami docierającego z przestrzeni kosmicznej promieniowania elektromagnetycznego, na które oko człowieka nie jest wrażliwe. 2 Historia wie, że Wszechświat się zna prawo Hubble a, potrafi przedstawić teorię zna podstawowe założe-

23 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 23 Wszechświata. rozszerza, wie, czego dotyczy teoria Wielkiego Wybuchu, zna wiek Wszechświata. wie, co to jest promieniowanie reliktowe. Wielkiego Wybuchu, rozumie, że wiedza o Wszechświecie jest zbudowana z informacji odczytywanych z promieniowania elektromagnetycznego wypełniającego przestrzeń kosmiczną oraz ich spójności z wiedzą na temat zjawisk zachodzących na Ziemi i w jej pobliżu. nia ogólnej teorii względności Einsteina.

24 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 24 PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Dążąc do osiągnięcia zaplanowanych celów edukacyjnych, należy uwzględnić zarówno różne zainteresowania i predyspozycje uczniów, jak i ich możliwości percepcyjne. Ogromne znaczenie w osiągnięciu sukcesu edukacyjnego przez nauczyciela ma stosowanie przez niego różnorodnych metod nauczania oraz zasady stopniowania trudności. Szczególnie ważne jest motywowanie uczniów do czynnego udziału w lekcji i do zaangażowania się w prace zespołowe, a także stwarzanie im okazji do podejmowania wysiłku intelektualnego oraz kształtowania aktywnej postawy, ponieważ wiedza zdobyta w sposób czynny jest bardziej dogłębna i trwała. Niniejszy program oraz podręcznik umożliwiają nauczycielowi właśnie taką pracę z uczniem. Ze względu na zakres tematyczny omawianych zagadnień z fizyki w zakresie podstawowym jest stosunkowo niewiele okazji do przeprowadzenia typowych doświadczeń ilustrujących omawiane zjawiska fizyczne. Dlatego należy je wykonywać zawsze, gdy nadarzy się sposobność. Szczególnie dotyczy to rozważań związanych ze względnością ruchu i ruchu po okręgu. Omawianie pozostałych zagadnień powinno być urozmaicone doświadczeniami myślowymi, a także częstym odwoływaniem się do wyobraźni i praktyki uczniów oraz do obserwacji zjawisk zachodzących w przyrodzie (w szczególności astronomicznych). W tym celu można wykorzystać dostępne w sieci internetowej filmy, pokazy, symulacje i animacje komputerowe obrazujących dane zjawisko. Takie materiały nie tylko ułatwiają zrozumienie zagadnienia, ale też zachęcają uczniów do samodzielnego poszukiwania wyjaśnienia ich przebiegu. Do metod nauczania zalecanych na tym etapie kształcenia należy praca z podręcznikiem. Umożliwia ona kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstu naukowego, pozwoli też doskonalić umiejętność odróżniania treści ważnych od mniej istotnych, wyrobi nawyk analizowania przyswajanych treści i umiejętność logicznego myślenia. Taka forma pracy motywuje ucznia także do uważnego śledzenia prezentowanych obliczeń oraz zachęca do samodzielnego rozwiązania zamieszczonych w podręczniku zadań. Oswojenie z takim sposobem pracy okaże się bardzo przydatne w razie nieobecności ucznia na lekcji lub w innej sytuacji, gdy samodzielnie będzie chciał opracować jakieś zagadnienie. Do zalecanych form pracy trzeba również zaliczyć metodę problemową. Może ona być realizowana w formie specyficznego wykładu, którego nieodłącznym elementem jest dialog nauczyciela z uczniami. Kluczowe dla powodzenia tej formy pracy jest zadawanie uczniowi trafnie dobranych pytań, dzięki którym nauczyciel nakierowuje ucznia na właściwy tok rozumowania i zwraca jego uwagę na najważniejsze aspekty omawianego zagadnienia. Ma też możliwość sprawdzenia, czy uczniowie właściwie interpretują jego słowa, i może na bieżąco eliminować ewentualne luki oraz korygować błędy. Dialog nauczyciela z uczniami często przeradza się w dyskusję, czyli angażuje emocjonalnie jej uczestników. Dzięki temu sformułowane w jej trakcie argumenty i wnioski zostaną zapamiętane na dłużej. Wyjątkowe efekty w nauczaniu można osiągnąć, stosując metodę projektu. Warto zauważyć, że ta forma pracy jest szczególnie przydatna przy realizowaniu bardziej opisowych tematów. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w podręczniku zostały one opracowane starannie i w sposób, który z pewnością umożliwi uczniom opracowanie referatu czy projek-

25 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 25 tu. Taka forma aktywności wyzwala twórcze i samodzielne myślenie, uczy dostrzegania istoty problemu, skłania do poszukiwań jego rozwiązania, a ostatecznie satysfakcję i motywuje do podejmowania kolejnych wyzwań. Metodę projektu można też stosować w pracy zespołowej. Wówczas uczniowie zyskują dodatkowo okazję do doskonalenia umiejętności wspólnej organizacji pracy, podziału obowiązków z uwzględnieniem predyspozycji posiadanych przez członków grupy. Praca w zespole uczy odpowiedzialności i sztuki kompromisu. Należy mieć świadomość roli, jaką ma do odegrania nauczyciel pracujący z uczniami metodami aktywizującymi. Ponieważ jest on oczywiście odpowiedzialny za ostateczny merytoryczny efekt pracy uczniów, powinien w trakcie realizowania przez nich projektu czuwać nad poprawnością prowadzonych działań, a w razie potrzeby ukierunkowywać, wspierać i doradzać. Także do nauczyciela należy sprawdzanie, czy przyjęty przez uczniów harmonogram prac jest przestrzegany. Godne polecenia i to niemal na każdej lekcji jest wykorzystywanie potencjału uczniów zdolniejszych do tłumaczenia wybranych zagadnień pozostałym uczniom. Często już sam fakt, że to koleżanka czy kolega (a nie nauczyciel) wyjaśnia problem, ułatwia jego zrozumienie. Oczywiście należy zwracać przy tym uwagę, by uczeń wyjaśniający zagadnienie używał poprawnego i możliwie precyzyjnego języka. Nauczyciel powinien stwarzać na każdej lekcji okazje, które będą wymagały od uczniów sformułowania wypowiedzi w języku fizyki, przy czym uczeń powinien za każdym razem uzyskać jednoznaczną i czytelną informację na temat logiczności i poprawności merytorycznej swojego wywodu. SZCZEGÓŁOWE PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Zjawiska fizyczne. Kluczowym celem w nauczaniu fizyki jest zaznajomienie uczniów ze zjawiskami oraz wykształcenie umiejętności ich dostrzegania, rozumienia i opisywania. Ważne jest posługiwanie się przy opisie zjawisk językiem fizyki, czyli używanie właściwej dla fizyki terminologii i poznanych prawidłowości zjawisk przyrody, nazywanych prawami fizyki. Tam, gdzie to możliwe, do opisu zjawisk uczeń powinien korzystać z wiedzy matematycznej. Język fizyki. Nowe pojęcia należy wprowadzać stopniowo: początkowo często powtarzać znaczenie danego terminu; upewniać się, że uczniowie właściwie go rozumieją; jeśli to możliwe, uzasadnić daną nazwę i podać jej źródłosłów. Należy też na bieżąco korygować wypowiedzi uczniów, jeżeli zawierają błędy lub nieścisłości. Warto też przekonywać uczniów, podając odpowiednie przykłady, że używanie precyzyjnego języka zapobiega nieporozumieniom i niejednoznacznym sformułowaniom. Zadania i problemy. Nieodłączną częścią edukacji z fizyki jest opanowanie umiejętności rozwiązywania zadań, zarówno rachunkowych, problemowych, jak i doświadczalnych. Zwłaszcza w przypadku dwóch ostatnich kategorii zadań można podzielić uczniów na zespoły, w których znajdą się osoby o różnym stopniu posiadanej wiedzy i różnych możliwościach. W takich grupach nawet słabsi uczniowie będą mogli wykonać zadanie dzięki pomocy (często w czasie pracy grupy nieuświadamianej, co bywa istotne) kolegów, a współpraca ze zdolniejszymi uczniami może ich zachęcić i zainspirować do samodziel-

26 PROGRAM FIZYKA Z TANGRAMEM 26 nego wysiłku. Od początku nauki należy przyzwyczajać uczniów do uważnego czytania poleceń, analizowania i opowiadania niejako swoimi słowami ich treści. Często dopiero w czasie głośnego wypowiadania myśli uczeń uświadamia sobie, czego nie rozumie, bądź w którym miejscu jego rozumowania znajduje się luka. Dlatego jest bardzo ważne, by uczniowie rozwiązujący zadania przy tablicy tłumaczyli i uzasadniali kolejne etapy rozwiązania, a pozostali uczniowie kontrolowali ten wywód pod okiem nauczyciela. Pomoże to zapobiec często spotykanej sytuacji, w której uczniowie tak dalece nie rozumieją omawianych zagadnień, że nie potrafią ani jasno sprecyzować, czego nie rozumieją, ani sformułować odpowiedniego pytania. Doświadczenia i obserwacje. Nauczanie fizyki powinno opierać się na przeprowadzonych przez uczniów obserwacjach i doświadczeniach. Jednak ich walor dydaktyczny objawi się wyłącznie wtedy, gdy zostaną dokładnie i przystępnie omówione, tak że uczeń zrozumie istotę danego zjawiska, dostrzeże jego przyczyny i skutki, a także będzie świadom prawidłowości, które mu towarzyszą. W materiale nauczania fizyki w zakresie podstawowym na IV etapie edukacyjnym jest stosunkowo niewiele zagadnień, które nadają się do przedstawienia w postaci doświadczeń w warunkach szkolnych. Dlatego należy możliwie często przeprowadzać doświadczenia myślowe, odwołujące się do własnych obserwacji i doświadczenia życiowego uczniów. W celu przekonania uczniów o walorach i efektywności doświadczeń myślowych, można podeprzeć się przykładami osiągnięć fizyków uznanych powszechnie za autorytety, np. Alberta Einsteina. Wykorzystanie matematyki. Zagadnienia z fizyki z zakresu podstawowego IV etapu nauczania wymagają podstawowych wiadomości z matematyki, odpowiednich dla tego poziomu kształcenia. Przy wprowadzaniu wzorów, równań i wykresów należy zwrócić uwagę na ich zalety (m.in. zwięzłość zapisu informacji, praktyczne zastosowanie, czytelna forma), ale też wielokrotnie podkreślać ich fizyczny sens. Uczeń powinien umieć zinterpretować wykres lub matematyczny zapis danej prawidłowości i mieć świadomość, że to tylko sposób przedstawienia informacji. W podręczniku Fizyka z tangramem znajdują się także fragmenty wykraczające nieco poza obowiązujący zakres z matematyki są one oznaczone jako materiał dodatkowy i przeznaczone przede wszystkim dla uczniów, którzy będą kontynuować naukę w zakresie rozszerzonym. Dlatego jest wskazane, by ci uczniowie zachowali podręcznik na kolejne lata nauki fizyki. Teksty naukowe i popularnonaukowe. Praca z podręcznikiem Fizyka z tangramem stanowi doskonały sposób na opanowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstów naukowych i popularnonaukowych, odróżniania treści ważniejszych od mniej ważnych, a także krytycznego podejścia do przekazywanych informacji. Wypowiedzi ustne i pisemne. Wskazane jest opracowywanie przez uczniów wypowiedzi ustnych i pisemnych, bowiem zawsze wiąże się to z zebraniem i uporządkowaniem informacji na dany temat, a także zaplanowaniem wypowiedzi, zarówno krótkich, jak i długich jej form. Krótkie formy zmuszają uczniów do wyselekcjonowania kwintesencji zagadnienia. Bardziej rozbudowane prace przyzwyczajają uczniów do konieczności wyszukania dodatkowych informacji w różnych źródłach, poddania ich krytycznej analizie oraz zaplanowania wypowiedzi w sposób, który wyczerpuje temat i jednocześnie mieści się w wyznaczonych ramach czasowych (w przypadku wypowiedzi ustnej) i objętościowych (w przypadku wypowiedzi pisemnej). W podręczniku znalazły się zagadnienia, które doskonale nadają się do samodzielnego opracowania przez uczniów. Można tu wymienić m.in. następujące tematy: Stan nieważkości, Najbliższy sąsiad Ziemi Księżyc, Zaćmie-

FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy

FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy Cele kształcenia wymagania ogólne I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. II. Przeprowadzanie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZAKRES PODSTATOWY

PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZAKRES PODSTATOWY PROGRAMY NAUCZANIA Z FIZYKI REALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU INNOWACYJNEGO TESTUJĄCEGO Zainteresowanie uczniów fizyką kluczem do sukcesu PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZAKRES PODSTATOWY

Bardziej szczegółowo

FIZYKA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

FIZYKA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO 2016-09-01 FIZYKA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO ZAKRES PODSTAWOWY SZKOŁY BENEDYKTA 1. Cele kształcenia i wychowania Ogólne cele kształcenia zapisane w podstawie programowej dla zakresu podstawowego

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH OCEN ŚRÓROCZNYCH I ROCZNYCH FIZYKA - ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH OCEN ŚRÓROCZNYCH I ROCZNYCH FIZYKA - ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH OCEN ŚRÓROCZNYCH I ROCZNYCH FIZYKA - ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I GRAWITACJA opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, opisać ruchy

Bardziej szczegółowo

rok szkolny 2017/2018

rok szkolny 2017/2018 NiezbĘdne wymagania edukacyjne Z fizyki w XXI LO w Krakowie rok szkolny 2017/2018 1 Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy I I. Wiadomości i umiejętności konieczne do uzyskania oceny dopuszczającej. Uczeń

Bardziej szczegółowo

VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY

VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY 12 1. Grawitacja 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, opisać

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki zakres podstawowy. Grawitacja

Wymagania edukacyjne z fizyki zakres podstawowy. Grawitacja Wymagania edukacyjne z fizyki zakres podstawowy opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, Grawitacja opisać ruchy planet, podać treść prawa powszechnej grawitacji, narysować siły oddziaływania

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII

GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII MODUŁ 1 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES PODSTAWOWY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania z fizyki w klasie I L.O. Wymagania konieczne i podstawowe- ocena dopuszczająca i dostateczna

Szczegółowe wymagania z fizyki w klasie I L.O. Wymagania konieczne i podstawowe- ocena dopuszczająca i dostateczna 12 Szczegółowe wymagania z fizyki w klasie I L.O. Wymagania konieczne i podstawowe- ocena dopuszczająca i dostateczna Wymagania rozszerzone i dopełniające- ocena dobra, bardzo dobra i celująca 1.Grawitacja

Bardziej szczegółowo

1 Maków Podhalański r. Wymagania edukacyjne z fizyki - kurs podstawowy - rok szkolny 2016/ dla klasy I technikum

1 Maków Podhalański r. Wymagania edukacyjne z fizyki - kurs podstawowy - rok szkolny 2016/ dla klasy I technikum 1 Maków Podhalański. 1.09.2016 r. Wymagania edukacyjne z fizyki - kurs podstawowy - rok szkolny 2016/2017 - dla klasy I technikum Temat lekcji O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo

Bardziej szczegółowo

Fizyka zakres podstawow y

Fizyka zakres podstawow y 12 Fizyka zakres podstawow y (dopuszczający) (dostateczny) (dobry) (bardzo dobry) 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji opowiedzieć o odkryciach Kopernika,

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe z fizyki na poszczególne oceny

Wymagania programowe z fizyki na poszczególne oceny 1. Grawitacja Lp. Temat lekcji 1. O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji Wymagania programowe z fizyki na poszczególne oceny opowiedzieć o odkryciach Kopernika,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI DO KLASY PIERWSZEJ SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ DO CYKLU ŚWIAT FIZYKI

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI DO KLASY PIERWSZEJ SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ DO CYKLU ŚWIAT FIZYKI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI DO KLASY PIERWSZEJ SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ DO CYKLU ŚWIAT FIZYKI Lp. 1 Trochę historii, czyli o odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. O Newtonie

Bardziej szczegółowo

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY 1.Grawitacja Lp. Temat lekcji Treści konieczne 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji T1 (3,7) CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY opowiedzieć o odkryciach

Bardziej szczegółowo

Na ocenę dostateczną uczeń potrafi:

Na ocenę dostateczną uczeń potrafi: Plan wynikowy fizyka podstawowa klasa 1 technikum 1. Grawitacja Lp. Temat lekcji Na ocenę dopuszczającą 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji opowiedzieć

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA PRZEDMIOT: FIZYKA TYP SZKOŁY: PONADGIMNAZJALNA IV ETAP EDUKACYJNY ZAKRES: PODSTAWOWY 1. grawitacja Lp. Temat lekcji Uczeń potrafi: CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN

Bardziej szczegółowo

Treści podstawowe (na dostateczny) wskazać siłę dośrodkową jako przyczynę ruchu po okręgu.

Treści podstawowe (na dostateczny) wskazać siłę dośrodkową jako przyczynę ruchu po okręgu. Kryteria oceniania z FIZYKI dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Liceum Ogólnokształcące - klasa 1 1. Grawitacja 1. Kopernik, Galileusz, Kepler i Newton czyli jak poruszają

Bardziej szczegółowo

Fizyka - klasa I (mat.-fiz) Wymagania edukacyjne

Fizyka - klasa I (mat.-fiz) Wymagania edukacyjne Fizyka - klasa I (mat.-fiz) Wymagania edukacyjne Wymagania na każdy stopień wyższy obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Wymagania umożliwiające uzyskanie stopnia celującego obejmują wymagania

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy ITI, ITE, ITM w roku szkolnym 2012/2013

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy ITI, ITE, ITM w roku szkolnym 2012/2013 Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy ITI, ITE, ITM w roku szkolnym 2012/2013 1. Grawitacja 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji opowiedzieć o odkryciach

Bardziej szczegółowo

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY 1. Grawitacja 1 Trochę historii, czyli o odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. O Newtonie i prawie powszechnej grawitacji opowiedzieć o odkryciach Kopernika,

Bardziej szczegółowo

FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne

FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne TEMAT (rozumiany jako lekcja) 1.1. Kinematyka ruchu jednostajnego po okręgu 1.2. Dynamika ruchu jednostajnego po okręgu 1.3. Układ Słoneczny

Bardziej szczegółowo

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY klasa I

CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY klasa I CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY klasa I Lp. 1. Grawitacja 1 Trochę historii, czyli o odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. O Newtonie i prawie powszechnej grawitacji opowiedzieć o odkryciach

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych w roku szkolnym 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych w roku szkolnym 2016/2017 I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych w roku szkolnym 2016/2017 Ocena celująca Ocenę tę otrzymuje uczeń, którego wiedza i

Bardziej szczegółowo

1. Grawitacja. O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji

1. Grawitacja. O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji 1. Grawitacja lp Temat lekcji O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji Treści konieczne opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, opisać ruchy planet,

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe kryteria ocen z fizyki w kl. I szkoły branżowej

Szczegółowe kryteria ocen z fizyki w kl. I szkoły branżowej Szczegółowe kryteria ocen z fizyki w kl. I szkoły branżowej 1. Astronomia I Grawitacja podaje definicję roku świetlnego wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika wyjaśnia, dlaczego

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z fizyki zakres podstawowy

Przedmiotowy system oceniania z fizyki zakres podstawowy Przedmiotowy system oceniania z fizyki zakres podstawowy Celem nauczania jest kształtowanie kompetencji kluczowych, niezbędnych człowiekowi w dorosłym życiu, niezależnie od rodzaju wykształcenia i wykonywanego

Bardziej szczegółowo

fizyka w zakresie podstawowym

fizyka w zakresie podstawowym mi edukacyjne z przedmiotu fizyka w zakresie podstawowym dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej Poziom Kategoria celów Zakres Poziom podstawowy - Uczeń opanował pewien zakres WIADOMOŚCI Poziom ponadpodstawowy

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI ROK SZKOLNY 2018 / 2019 ZAKRES PODSTAWOWY - KLASA I. dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI ROK SZKOLNY 2018 / 2019 ZAKRES PODSTAWOWY - KLASA I. dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą. WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI ROK SZKOLNY 2018 / 2019 Klasa: 1a, 1b, 1c, 1e Uczący: Jarosław Kuśnierz ZAKRES PODSTAWOWY - KLASA I Dział programowy Zakres wymagań na poszczególne oceny szkolne Wymagania

Bardziej szczegółowo

Spełnienie wymagań poziomu oznacza, że uczeń ponadto:

Spełnienie wymagań poziomu oznacza, że uczeń ponadto: Fizyka LO - 1, zakres podstawowy R - treści nadobowiązkowe. Wymagania podstawowe odpowiadają ocenom dopuszczającej i dostatecznej, ponadpodstawowe dobrej i bardzo dobrej Wymagania podstawowe Spełnienie

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI - ZAKRES PODSTAWOWY

ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI - ZAKRES PODSTAWOWY ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI - ZAKRES PODSTAWOWY AUTORZY PROGRAMU: MARCIN BRAUN, WERONIKA ŚLIWA NUMER PROGRAMU: FIZP-0-06/2 PROGRAM OBEJMUJE OKRES NAUCZANIA: w kl. I TE, LO i ZSZ LICZBA GODZIN PRZEZNACZONA

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA

PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA PROGRAMY NAUCZANIA Z FIZYKI REALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU INNOWACYJNEGO TESTUJĄCEGO Zainteresowanie uczniów fizyką kluczem do sukcesu PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA IV etap edukacyjny

Bardziej szczegółowo

Fizyka - zakres materiału oraz kryteria oceniania (w zakresie podstawowym na IV etapie edukacyjnym).

Fizyka - zakres materiału oraz kryteria oceniania (w zakresie podstawowym na IV etapie edukacyjnym). Fizyka - zakres materiału oraz kryteria oceniania (w zakresie podstawowym na IV etapie edukacyjnym). TREŚCI KSZTAŁCENIA 1. Grawitacja Trochę historii, czyli o odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA ROZKŁAD MATERIAŁU PLAN WYNIKOWY

PROGRAM NAUCZANIA ROZKŁAD MATERIAŁU PLAN WYNIKOWY Fizyka i Astronomia Klasa 1A, B, C, D 2013/2014 PROGRAM NAUCZANIA ROZKŁAD MATERIAŁU PLAN WYNIKOWY Teresa Wieczorkiewicz Halina Woźniak Podręcznik: red. Maria Fiałkowska, Świat fizyki, Podręcznik dla szkół

Bardziej szczegółowo

fizyka w zakresie podstawowym

fizyka w zakresie podstawowym Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu fizyka w zakresie podstawowym dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej W trakcie nauczania fizyki w szkole realizujemy założone na początku cele

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI W KL. 1m, 1n, 1c.

KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI W KL. 1m, 1n, 1c. KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI W KL. 1m, 1n, 1c. TREŚCI NAUCZANIA OCENA DOPUSZCZAJACA Uczeń potrafi: OCENA DOSTATECZNA Uczeń potrafi: OCENA DOBRA Uczeń potrafi: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń potrafi: OCENA CELUJĄCA!Uczeń

Bardziej szczegółowo

Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry

Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI NA POZIOMIE PODSTAWOWYM I Astronomia i grawitacja Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry opisuje budowę Galaktyki i miejsce

Bardziej szczegółowo

Na ocenę dostateczną uczeń potrafi: Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi: 1,2 Kopernik, Galileusz,

Na ocenę dostateczną uczeń potrafi: Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi: 1,2 Kopernik, Galileusz, Plan wynikowy fizyka podstawowa klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego Sportowego 1. Grawitacja Lp. Temat lekcji Na ocenę dopuszczającą 1,2 Kopernik, Galileusz, Kepler, Newton- czyli jak poruszają się planety

Bardziej szczegółowo

Opis założonych osiągnięć ucznia Fizyka zakres podstawowy:

Opis założonych osiągnięć ucznia Fizyka zakres podstawowy: Opis założonych osiągnięć ucznia Fizyka zakres podstawowy: Zagadnienie podstawowy Poziom ponadpodstawowy Numer zagadnienia z Podstawy programowej Uczeń: Uczeń: ASTRONOMIA I GRAWITACJA Z daleka i z bliska

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki do nowej podstawy programowej.

Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki do nowej podstawy programowej. Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki do nowej podstawy programowej. Zagadnienie podstawowy Uczeń: ponadpodstawowy Uczeń: Numer zagadnienia z Podstawy programowej ASTRONOMIA I GRAWITACJA Z daleka i

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT : FIZYKA

WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT : FIZYKA WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT : FIZYKA ROK SZKOLNY: 2018/2019 ZAKRES PODSTAWOWY- IV ETAP EDUKACYJNY KLASY I TECHNIKUM- 1jT ILOŚĆ GODZIN W TYGODNIU: 1 OPRACOWAŁ: JOANNA NALEPA OCENA CELUJĄCY OCENA BARDZO

Bardziej szczegółowo

Treści podstawowe Uczeń potrafi: 1. Grawitacja. przedstawić poglądy Kopernika na budowę Układu Słonecznego,

Treści podstawowe Uczeń potrafi: 1. Grawitacja. przedstawić poglądy Kopernika na budowę Układu Słonecznego, 1. Grawitacja 1.1 Kopernik, Galileusz, Kepler i Newton czyli jak poruszają się planety i dlaczego właśnie tak opowiedzieć o odkryciach Kopernika i Keplera, opisać ruchy planet. przedstawić poglądy Kopernika

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów Przedmiot Klasa Fizyka 1 LO, T, ZSZ I. Wymagania ogólne wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych Zagadnienie Poziom Numer zagadnienia z Podstawy podstawowy ponadpodstawowy programowej Uczeń: Uczeń: ASTRONOMIA I GRAWITACJA Z daleka i z bliska porównuje rozmiary i odległości we Wszechświecie (galaktyki,

Bardziej szczegółowo

mgr Roman Rusin nauczyciel fizyki w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Kwidzynie

mgr Roman Rusin nauczyciel fizyki w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Kwidzynie Indywidualny plan nauczania z przedmiotu Fizyka, opracowany na podstawie programu,,ciekawi świata autorstwa Adama Ogazy, nr w Szkolnym Zestawie Programów Nauczania 12/NPP/ZSP1/2012 dla kl. I TL a na rok

Bardziej szczegółowo

Wymagania z fizyki, klasa pierwsza.

Wymagania z fizyki, klasa pierwsza. 12 Wymagania z fizyki, klasa pierwsza. 1. Grawitacja 1 O odkryciach Kopernika, Keplera i o geniuszu Newtona. Prawo powszechnej grawitacji opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, opisać ruchy

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu fizyka dla klasy IC, rok szkolny 2016/2017

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu fizyka dla klasy IC, rok szkolny 2016/2017 Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu fizyka dla klasy IC, rok szkolny 2016/2017 I Astronomia i grawitacja podaje definicję roku świetlnego opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI Cele kształcenia wymagania ogólne I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. II. Przeprowadzanie doświadczeń

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy I liceum

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy I liceum Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy I liceum Wymagania ogólne uczeń: wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych, przeprowadza doświadczenia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z Fizyki w Liceum Ogólnokształcącym

Wymagania edukacyjne z Fizyki w Liceum Ogólnokształcącym Wymagania edukacyjne z Fizyki w Liceum Ogólnokształcącym Wymagania szczegółowe na oceny szkolne do programu Fizyka to nie katastrofa. Kurs podstawowy I. Kryteria wymagań na poszczególne oceny szkolne Uczeń

Bardziej szczegółowo

Astronomia i grawitacja Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry

Astronomia i grawitacja Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry FIZYKA PLAN WYNIKOWY opracowany przez wydawnictwo NOWA ERA wg podręcznika pt. Odkryć fizykę dla szkół ponadgimnazjalnych zakres podstawowy Marcin Braun, Weronika Śliwa Wymagania ogólne uczeń: wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

Program nauczania fizyki w szkole ponadgimnazjalnej z wykorzystaniem e-doświadczeń w fizyce. Poziom podstawowy

Program nauczania fizyki w szkole ponadgimnazjalnej z wykorzystaniem e-doświadczeń w fizyce. Poziom podstawowy Program nauczania fizyki w szkole ponadgimnazjalnej z wykorzystaniem e-doświadczeń w fizyce. Poziom podstawowy SPIS TREŚCI: 1. WPROWADZENIE. 2. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PROGRAMU. 3. CELE NAUCZANIA FIZYKI NA

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki Odkryć fizykę (zakres podstawowy)

Wymagania edukacyjne z fizyki Odkryć fizykę (zakres podstawowy) Wymagania edukacyjne z fizyki Odkryć fizykę (zakres podstawowy) Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: FIZYKA W KLASIE I (ZAKRES PODSTAWOWY)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: FIZYKA W KLASIE I (ZAKRES PODSTAWOWY) Zasady ogólne: WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: FIZYKA W KLASIE I (ZAKRES PODSTAWOWY) Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym

Bardziej szczegółowo

organizmy, cząsteczki, atomy, jądra atomowe) posługuje się pojęciem roku świetlnego X podaje definicję roku świetlnego X skali

organizmy, cząsteczki, atomy, jądra atomowe) posługuje się pojęciem roku świetlnego X podaje definicję roku świetlnego X skali 135 6 Plan wynikowy (propozycja) R treści nadprogramowe Plan wynikowy (propozycja), obejmujący treści nauczania zawarte w podręczniku Spotkania z fizyką, część 4 (a także w programie nauczania), jest dostępny

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z fizyki dla klas IA, IC, ID, IE, IG, IK

Przedmiotowy system oceniania z fizyki dla klas IA, IC, ID, IE, IG, IK Przedmiotowy system oceniania z fizyki dla klas IA, IC, ID, IE, IG, IK I. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów ustna forma kontroli postępów i osiągnięć edukacyjnych obejmująca maksymalnie

Bardziej szczegółowo

Program nauczania fizyki obejmujący treści nauczania na poziomie podstawowym IV etapie edukacyjnym.

Program nauczania fizyki obejmujący treści nauczania na poziomie podstawowym IV etapie edukacyjnym. Program nauczania fizyki obejmujący treści nauczania na poziomie podstawowym IV etapie edukacyjnym. 1 Spis treści. SPIS TREŚCI.... 2 WSTĘP.... 3 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO.... 4 ZAŁOŻENIA

Bardziej szczegółowo

(propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) korzystać z niewielkiego wsparcia nauczyciela).

(propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) korzystać z niewielkiego wsparcia nauczyciela). 146 Przedmiotowy system oceniania 8 Przedmiotowy system oceniania (propozycja)p (propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny fizyka klasy pierwsze ( szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły).

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny fizyka klasy pierwsze ( szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły). Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny fizyka klasy pierwsze ( szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły). Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują

Bardziej szczegółowo

IV Liceum Ogólnokształcące im. Fryderyka Chopina w Ostrowie Wielkopolskim. Wymagania Edukacyjne Przedmiotowe Zasady Oceniania.

IV Liceum Ogólnokształcące im. Fryderyka Chopina w Ostrowie Wielkopolskim. Wymagania Edukacyjne Przedmiotowe Zasady Oceniania. IV Liceum Ogólnokształcące im. Fryderyka Chopina w Ostrowie Wielkopolskim Wymagania Edukacyjne Przedmiotowe Zasady Oceniania Fizyka Przedmiotowe zasady oceniania z fizyki sporządzono w oparciu o : 1. Wewnątrzszkolne

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI DLA UCZNIÓW

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI DLA UCZNIÓW PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI DLA UCZNIÓW Prowadząca mgr Beata Zaborowska.Uczeń powinien posiadać na lekcji: podręcznik, zeszyt przedmiotowy w kratkę min. 0-kartkowy, ołówek, linijkę, kalkulator

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla zasadniczej szkoły zawodowej

Wymagania edukacyjne z fizyki dla zasadniczej szkoły zawodowej Wymagania edukacyjne z fizyki dla zasadniczej szkoły zawodowej Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania - Odkryć fizykę - kl.i

Przedmiotowy system oceniania - Odkryć fizykę - kl.i Przedmiotowy system oceniania - Odkryć fizykę - kl.i Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie wymagań uczeń

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z fizyki klasa 1 po gimnazjum - poziom podstawowy. Zasady ogólne

Przedmiotowy system oceniania z fizyki klasa 1 po gimnazjum - poziom podstawowy. Zasady ogólne Przedmiotowy system oceniania z fizyki klasa 1 po gimnazjum - poziom podstawowy Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania (propozycja) (propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) Zasady ogólne

Przedmiotowy system oceniania (propozycja) (propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) Zasady ogólne Przedmiotowy system oceniania (propozycja) (propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Fizyka, zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne Fizyka, zakres podstawowy edukacyjne Fizyka, zakres podstawowy 1 Astronomia i grawitacja Zagadnienie Z bliska i z daleka porównuje rozmiary i odległości we Wszechświecie (galaktyki, gwiazdy, planety, ciała makroskopowe, organizmy,

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Promieniotwórczość naturalna i promieniotwórczość sztuczna

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Promieniotwórczość naturalna i promieniotwórczość sztuczna SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:

Bardziej szczegółowo

Zasady oceniania do programu nauczania Odkryć fizykę. Zakres podstawowy

Zasady oceniania do programu nauczania Odkryć fizykę. Zakres podstawowy Zasady oceniania do programu nauczania Odkryć fizykę Zakres podstawowy Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu fizyka dla klas pierwszych

Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu fizyka dla klas pierwszych Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu fizyka dla klas pierwszych Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie

Bardziej szczegółowo

Zasady ogólne. Wymagania ogólne uczeń:

Zasady ogólne. Wymagania ogólne uczeń: Wymagania programowe na poszczególne oceny IV etap edukacyjny LO, Technikum, ZSZ, opracowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej oraz w podręczniku Odkryć fizykę zakres podstawowy Autorstwa

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z fizyki kl.i 2013/14 Zasady ogólne

Przedmiotowy system oceniania z fizyki kl.i 2013/14 Zasady ogólne Przedmiotowy system oceniania z fizyki kl.i 2013/14 Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie wymagań uczeń

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych: 1a,1b,1c,1d. Bożena lasko. Zasady ogólne

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych: 1a,1b,1c,1d. Bożena lasko. Zasady ogólne Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych: 1a,1b,1c,1d Bożena lasko Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy (propozycja)

Plan wynikowy (propozycja) Plan wynikowy (propozycja) Plan wynikowy (propozycja), obejmujący treści nauczania zawarte w podręczniku dla szkół ponadgimnazjalnych Odkryć fizykę" autorstwa Marcina Brauna i Weroniki Śliwy (a także w

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki dla kl. I Rok szkolny Klasy I Technikum i BS

Wymagania edukacyjne z fizyki dla kl. I Rok szkolny Klasy I Technikum i BS edukacyjne z fizyki dla kl. I Rok szkolny 2018-2019 Klasy I Technikum i BS Nauczyciel: Jadwiga Chwieduk Oznaczenia: K wymagania konieczne (dopuszczający); P wymagania (dostateczny); R wymagania rozszerzające

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Przedmiotowego Systemu Oceniania z Fizyki

Załącznik do Przedmiotowego Systemu Oceniania z Fizyki Załącznik do Przedmiotowego Systemu Oceniania z Fizyki Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z fizyki dla klasy I Uczeń umie: Temat lekcji 1. Przegląd fal elektromagnetycznych 2. Widmo, promieniowanie

Bardziej szczegółowo

Program nauczania Szkoła ponadgimnazjalna Zakres podstawowy

Program nauczania Szkoła ponadgimnazjalna Zakres podstawowy Program nauczania Szkoła ponadgimnazjalna Zakres podstawowy Przedstawiamy program przeznaczony do pracy z podręcznikiem Świat fizyki. Podręcznik dla Szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy (red. Maria

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z FIZYKI. Nauczyciel: mgr Magdalena Wieprzowska. VI LO im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie.

Przedmiotowy system oceniania z FIZYKI. Nauczyciel: mgr Magdalena Wieprzowska. VI LO im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie. Przedmiotowy system oceniania z FIZYKI Nauczyciel: mgr Magdalena Wieprzowska VI LO im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy. 1 Astronomia i grawitacja

Plan wynikowy. 1 Astronomia i grawitacja Plan wynikowy Plan wynikowy, obejmujący treści nauczania zawarte w podręczniku dla szkół ponadgimnazjalnych Odkryć fizykę" autorstwa Marcina Brauna i Weroniki Śliwy. 1 Astronomia i grawitacja Zagadnienie

Bardziej szczegółowo

Rok szkolny 2014/15 Ewa Morawska. Wymagania edukacyjne w liceum. FIZYKA I ASTRONOMIA kl. 1a, 1b. Dział 1. Fizyka atomowa.

Rok szkolny 2014/15 Ewa Morawska. Wymagania edukacyjne w liceum. FIZYKA I ASTRONOMIA kl. 1a, 1b. Dział 1. Fizyka atomowa. Wymagania edukacyjne w liceum FIZYKA I ASTRONOMIA kl. 1a, 1b Dział 1. Fizyka atomowa Temat Wiadomości konieczne Zapamiętanie Wiadomości podstawowe Rozumienie Umiejętności rozszerzające Stosowanie w sytuacjach

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska

Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska Szczegółowe wymagania edukacyjne zostały sporządzone z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne

Wymagania edukacyjne Wymagania edukacyjne Odkryć fizykę - Nowa Era poziom podstawowy Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. Na podstawowym poziomie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASY PIERWSZE poziom podstawowy

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASY PIERWSZE poziom podstawowy WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASY PIERWSZE poziom podstawowy Podstawa opracowania: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH ZAKRES PODSTAWOWY

PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH ZAKRES PODSTAWOWY PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH ZAKRES PODSTAWOWY WSTĘP Fizyka jest nauką przyrodniczą i w takim kontekście powinna być nauczana w szkole. Jako przedmiot szkolny ma charakter ogólnokształcący

Bardziej szczegółowo

Fizyka - wymagania edukacyjne klasa III LO

Fizyka - wymagania edukacyjne klasa III LO Fizyka - wymagania edukacyjne klasa III LO Temat (rozumiany jako lekcja) Zjawisko fotoelektryczne Fizyczne podstawy spektroskopii Widma atomowe konieczne (ocena dopuszczająca) podstawowe (ocena dostateczne)

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy. z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego

Plan wynikowy. z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego Plan wynikowy z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego Kurs podstawowy z elementami kursu rozszerzonego koniecznymi do podjęcia studiów technicznych i przyrodniczych do programu DKOS-5002-38/04

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POZSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z FIZYKI

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POZSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z FIZYKI WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POZSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z FIZYKI ZAKRES PODSTAWOWY Wymagania na poszczególne oceny. Zasady ogólne Wymagania na każdy stopień

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI dla klas I-III

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI dla klas I-III PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI dla klas I-III Przedmiotowy system oceniania z fizyki w gimnazjum sporządzono w oparciu o : 1.Wewnątrzszkolny system oceniania. 2.Podstawę programową. Cele edukacyjne

Bardziej szczegółowo

FIZYKA Podręcznik: Fizyka i astronomia dla każdego pod red. Barbary Sagnowskiej, wyd. ZamKor.

FIZYKA Podręcznik: Fizyka i astronomia dla każdego pod red. Barbary Sagnowskiej, wyd. ZamKor. DKOS-5002-2\04 Anna Basza-Szuland FIZYKA Podręcznik: Fizyka i astronomia dla każdego pod red. Barbary Sagnowskiej, wyd. ZamKor. WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA REALIZOWANYCH TREŚCI PROGRAMOWYCH Kinematyka

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA.

GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI Z ELEMENTAMI TECHNOLOGII

Bardziej szczegółowo

RENATA STOLARCZYK nauczyciel dyplomowany PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI W ZAKRESIE PODSTAWOWYM WRAZ Z PLANEM WYNIKOWYM

RENATA STOLARCZYK nauczyciel dyplomowany PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI W ZAKRESIE PODSTAWOWYM WRAZ Z PLANEM WYNIKOWYM RENATA STOLARCZYK nauczyciel dyplomowany PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI W ZAKRESIE PODSTAWOWYM WRAZ Z PLANEM WYNIKOWYM ze szczególnym uwzględnieniem e-doświadczeń, jako nowoczesnej i innowacyjnej pomocy dydaktycznej.

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA - WYMAGANIA OGÓLNE Z FIZYKI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA - WYMAGANIA OGÓLNE Z FIZYKI PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA - WYMAGANIA OGÓLNE Z FIZYKI I. Podstawa prawna 1. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 września 2004r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów

Bardziej szczegółowo

Fizyka - zakres podstawowy Opis założonych osiągnięć ucznia część ogólna

Fizyka - zakres podstawowy Opis założonych osiągnięć ucznia część ogólna Fizyka - zakres podstawowy Opis założonych osiągnięć ucznia część ogólna Opis planowanych ogólnych osiągnięć ucznia podajemy z podziałem na poszczególne poziomy, co ułatwi nauczycielom określenie szczegółowych

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z fizyki w XIII LO w Białymstoku.

Przedmiotowy system oceniania z fizyki w XIII LO w Białymstoku. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w XIII LO w Białymstoku. System oceniania jest zgodny z rozporządzeniem MEN z dnia 30.04.2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania i klasyfikowania uczniów w

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Fizyka. klasa pierwsza XVIII Liceum Ogólnokształcące

WYMAGANIA EDUKACYJNE Fizyka. klasa pierwsza XVIII Liceum Ogólnokształcące WYMAGANIA EDUKACYJNE Fizyka klasa pierwsza XVIII Liceum Ogólnokształcące I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy

Bardziej szczegółowo

Dział: 7. Światło i jego rola w przyrodzie.

Dział: 7. Światło i jego rola w przyrodzie. Dział: 7. Światło i jego rola w przyrodzie. TEMATY I ZAKRES TREŚCI NAUCZANIA Fizyka klasa 3 LO Nr programu: DKOS-4015-89/02 Moduł Dział - Temat L. Zjawisko odbicia i załamania światła 1 Prawo odbicia i

Bardziej szczegółowo

Ocena śródroczna i roczna jest wynikiem systematycznej pracy ucznia w semestrze i w roku szkolnym. Podstawą jej wystawienia jest ŚREDNIA WAśONA.

Ocena śródroczna i roczna jest wynikiem systematycznej pracy ucznia w semestrze i w roku szkolnym. Podstawą jej wystawienia jest ŚREDNIA WAśONA. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI Ocena śródroczna i roczna jest wynikiem systematycznej pracy ucznia w semestrze i w roku szkolnym. Podstawą jej wystawienia jest ŚREDNIA WAśONA. 1. Formy sprawdzania

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI W KLASIE I

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI W KLASIE I NAUCZYCIEL BARBARA PAPUSZKA PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI W KLASIE I KONTRAKT NAUCZYCIEL UCZEŃ 1. Uczeń zobowiązany jest do bycia przygotowanym na każdą lekcję tj. wymagane jest posiadanie zeszytu,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA. FIZYKA poziom podstawowy i rozszerzony

WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA. FIZYKA poziom podstawowy i rozszerzony Programy nauczania: Klasy pierwsze: WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA FIZYKA poziom podstawowy i rozszerzony L. Lehman, W. Polesiuk Po prostu Fizyka Kształcenie w zakresie podstawowym.

Bardziej szczegółowo

KONKURS Z FIZYKI I ASTRONOMII. Fuzja jądrowa. dla uczniów gimnazjum i uczniów klas I i II szkół ponadgimnazjalnych

KONKURS Z FIZYKI I ASTRONOMII. Fuzja jądrowa. dla uczniów gimnazjum i uczniów klas I i II szkół ponadgimnazjalnych KONKURS Z FIZYKI I ASTRONOMII Fuzja jądrowa dla uczniów gimnazjum i uczniów klas I i II szkół ponadgimnazjalnych I. Organizatorem konkursu jest Krajowy Punkt Kontaktowy Euratom przy Instytucie Fizyki Plazmy

Bardziej szczegółowo