Białowieski Program Rozwoju. Czym jest? Jakie otwiera możliwości? Jak wpłynie na Twoje codzienne życie?

Transkrypt

1 Białowieski Program Rozwoju Czym jest? Jakie otwiera możliwości? Jak wpłynie na Twoje codzienne życie?

2 Robocza wizualizacja poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego. Wariant Ministra Środowiska (tzw. wariant 3). 2 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

3 Białowieski Program Rozwoju Szanowni Państwo, Oddaję w Państwa ręce broszurę z najważniejszymi informacjami o projekcie poszerzenia Parku Narodowego oraz Białowieskim Programie Rozwoju. Chcę, aby wszystkie osoby żyjące w gminach objętych programem były rzetelnie poinformowane o tym, czy i jak nowe zasady ochrony Puszczy wpłyną na ich życie. Zgromadzone w tej publikacji fakty przekonują, że realizacja Programu to unikalna szansa na rozwój regionu. Zachęcam do lektury Maciej Nowicki Minister Środowiska Fakty o obszarze proponowanym do objęcia poszerzeniem: wyłącznie grunty Skarbu Państwa, tereny Lasów Państwowych w większości tereny już chronione (rezerwaty) lub ich okolice obszary najcenniejsze przyrodniczo wyłączenie z poszerzenia tzw. polan 3

4 Spis treści Czym jest Białowieski Program Rozwoju? 5 Co dzięki programowi zyskają mieszkańcy i gminy? 6 Zasady funkcjonowania poszerzonego Białowieskiego Parku Narodowego 8 Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania 8 Kontakt 16 4 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

5 Białowieski Program Rozwoju Czym jest Białowieski Program Rozwoju? Białowieski Program Rozwoju (BPR) to przełomowy i unikalny w skali kraju, zainicjowany przez Ministerstwo Środowiska, program rozwoju dla gmin powiatu hajnowskiego. BPR stworzono w celu objęcia Parkiem Narodowym dodatkowo minimum 20 tys. ha terenu Puszczy Białowieskiej oraz wsparcia kwotą ponad 100 mln złotych inwestycji na rzecz rozwoju regionu. Dla porównania, średni roczny budżet gmin na tym terenie wynosi około 5-8 mln zł. Obecnie proponowane przez Ministerstwo Środowiska dofinansowanie jest ponad 6-krotnie wyższe niż w roku 1998 przy realizacji tzw. Kontraktu dla Puszczy Białowieskiej (wówczas zaoferowano gminom 15 mln złotych). Poszerzenie granic parku przy jednoczesnym wdrożeniu BPR będzie ogromnym impulsem rozwojowym dla całego regionu oraz ważnym czynnikiem aktywizacji gospodarczej, kulturalnej i społecznej powiatu hajnowskiego. Pieniądze z BPR sfinansują między innymi inwestycje podnoszące atrakcyjność turystyczną Puszczy Białowieskiej, co zaowocuje większymi przychodami z tej działalności. Dzięki temu powstaną nowe miejsca pracy w małej gastronomii, agroturystyce oraz towarzyszących im usługach (wypożyczalnie rowerów i bryczek, promocja produktów lokalnych, rzemiosła, tradycyjnej kuchni itp.). Pieniądze, dzięki realizacji Białowieskiego Programu Rozwoju, trafią do wszystkich gmin powiatu hajnowskiego (gminy Narewka, Hajnówka, Białowieża, Dubicze Cerkiewne, Czyże, Narew, Kleszczele i Czeremcha) ze szczególnym uwzględnieniem tzw. gmin puszczańskich (gmin, na terenie których powiększony zostanie Białowieski Park Narodowy). Białowieski Program Rozwoju jest finansowany głównie ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). 100 mln zł na ten cel zostało zagwarantowane uchwałą zarządu NFOŚiGW z 18 sierpnia 2009 r. Dodatkowo z funduszy unijnych, w ramach V osi priorytetowej Programu Ope- 5

6 racyjnego Infrastruktura i Środowisko, ponad 1,5 mln zł będzie przeznaczone na tzw. Platformę współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju Puszczy Białowieskiej. Jej celem będzie pomoc w pozyskaniu pieniędzy na inicjatywy dla rozwoju regionu. Dodatkowo z pieniędzy Platformy planowane jest sfinansowanie szeregu szkoleń przygotowujących mieszkańców do rozpoczęcia działalności gospodarczej i świadczenia usług turystycznych. Dzięki Białowieskiemu Programowi Rozwoju Puszcza stanie się jeszcze większą atrakcją turystyczną niż dotychczas. Rozwój turystyki przyciągnie do regionu nowe inwestycje. Skorzystać mogą na tym zarówno gminy, jak i poszczególni mieszkańcy. Program przyczyni się do wzrostu dochodów mieszkańców, tworzenia nowych miejsc pracy, wzrostu dochodów gmin od nowopowstałych inwestycji czy rozwoju rynku produktów lokalnych z marką Puszczy Białowieskiej. Białowieski Program Rozwoju pozwoli też na turystyczne udostępnienie poszerzonego Parku Narodowego poprzez budowę ścieżek dydaktycznych, nowych szlaków pieszych, rowerowych czy konnych. Decyzję o wdrożeniu Białowieskiego Programu Rozwoju podejmą radni gmin Białowieża, Hajnówka i Narewka, którzy w formie uchwały rady gminy zadecydują o zgodzie na poszerzenie Białowieskiego Parku Narodowego. Uruchomienie 100 mln zł z Białowieskiego Programu Rozwoju jest możliwe tylko w przypadku zgody rad gmin puszczańskich na powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego o minimum 20 tys. ha. Co dzięki programowi zyskają mieszkańcy i gminy? Udział w Programie będzie stanowił ogromną szansę na gospodarczy i społeczny rozwój powiatu hajnowskiego. Pieniądze z BPR sfinansują między innymi inwestycje podnoszące atrakcyjność turystyczną Puszczy Białowieskiej, co zaowocuje większymi przychodami z tej działalności. Dzięki temu powstaną nowe miejsca pracy w małej gastronomii, agroturystyce oraz towarzyszących im usługach (wypożyczalnie rowerów i bryczek, promocja produktów lokalnych, rzemiosła, tradycyjnej kuchni itp). Dotacje przekroczą sumę 100 mln złotych. 6 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

7 Białowieski Program Rozwoju Przykładowe projekty Białowieskiego Programu Rozwoju: Dodatkowo realizowany będzie, za kwotę ponad 1,5 mln, projekt Platforma współpracy finansowany z funduszy europejskich, którego celem będzie pomoc w składaniu wniosków na poszczególne zadania. Platforma przewiduje również udzielanie informacji o dotacjach z innych programów krajowych oraz europejskich. Dodatkowo w jej budżecie planowane są szkolenia dla mieszkańców z zakresu usług turystycznych (jak rozpocząć dzia- 7

8 łalność, prawo w turystyce, organizacja i promocja, kursy językowe i komputerowe). Zasady funkcjonowania poszerzonego Białowieskiego Parku Narodowego Zasady funkcjonowania poszerzonego Parku Narodowego będą dostosowane do potrzeb społeczności lokalnych i nie zmienią znacznie dotychczasowego korzystania przez mieszkańców z dobrodziejstw Puszczy. Na przykład od wszystkich mieszkańców gmin na terenie Parku Narodowego nie będą pobierane żadne opłaty za wstęp do Parku Narodowego. Będzie dozwolony i w pełni bezpłatny zbiór jagód, grzybów i ziół na terenie Parku Narodowego (poza rezerwatami przyrody). Mieszkańcom w pierwszej kolejności będzie udostępniane drewno opałowe i użytkowe, uzyskane w wyniku prac renaturyzacyjnych w Parku i w pozostałej części Puszczy, pozostającej w zarządzie Lasów Państwowych. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania 1) Co to jest Białowieski Program Rozwoju i czemu Ministerstwo Środowiska chce powiększyć Białowieski Park Narodowy? Białowieski Program Rozwoju (BPR) to unikalny w skali kraju, zainicjowany przez Ministerstwo Środowiska przełomowy program rozwoju dla gmin powiatu Hajnowskiego. BPR stworzono w celu objęcia Parkiem Narodowym dodatkowych 20 tys. ha terenu Puszczy Białowieskiej oraz wsparcia kwotą 100 mln złotych inwestycji na rzecz rozwoju regionu. Poszerzenie granic parku przy jednoczesnym wdrożeniu BPR ma zapewnić trwałą ochronę Puszczy Białowieskiej, 8 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

9 Białowieski Program Rozwoju a także uczynić BPN ważnym czynnikiem aktywizacji gospodarczej, kulturalnej i społecznej powiatu hajnowskiego. BPR podniesie atrakcyjność turystyczną Puszczy Białowieskiej, co zaowocuje większą ilością turystów. Dzięki temu powstaną nowe miejsca pracy w agroturystyce, małej gastronomii oraz towarzyszących im usługach. 2) Jaki jest dotychczasowy przebieg prac nad BPR? Co ma być ich rezultatem? Kto uczestniczy w tych pracach? 3) Kiedy Ministerstwo Środowiska chce poszerzyć BPN? Celem Ministerstwa jest uzyskanie zgody rad gmin na poszerzenie Parku do końca roku

10 4) Jaki jest dalszy planowany przebieg prac nad BPR? Krok 1 W listopadzie 2009 planowane jest spotkanie zespołu ds. granic Białowieskiego Parku Narodowego, na którym przedstawiciele Ministerstwa, Lasów Państwowych oraz gmin ostatecznie ustalą planowane granice poszerzenia Parku. Po wypracowaniu porozumienia w tej sprawie, rozpoczną się prace nad wdrożeniem Białowieskiego Programem Rozwoju. Krok 2 Sporządzony zostanie aneks do uchwały zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który zmodyfikuje listę projektów do realizacji w poszczególnych gminach. Ilość środków przyznanych gminom puszczańskim będzie proporcjonalna do powierzchni Lasów Państwowych, jaką zgodzą się włączyć do terenu Parku Narodowego. Im większy obszar zostanie włączony do poszerzonego Parku, tym większa będzie dotacja. Krok 3 Wystawione zostaną przez NFOŚiGW prawnie obowiązujące promesy, gwarantujące realizację projektów z listy zaakceptowanej przez Ministerstwo Środowiska. Krok 4 Podpisana zostanie umowa społeczna, która określi ramy współpracy przy realizacji BPR. Będzie to dokument, który jasno określi zobowiązania stron, w trakcie realizacji BPR. Krok 5 Rady gmin przeprowadzą głosowanie nad zgodą na poszerzenie BPN. 10 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

11 Białowieski Program Rozwoju Po wyrażeniu zgody na poszerzenie BPN w formie uchwał rad gmin, BPR wkroczy w fazę realizacji i będzie trwał do końca roku Przez ten okres ponad 100 mln zł zostanie zainwestowane w projekty na terenie gmin puszczańskich. 5) Co to jest wariant 3 poszerzenia BPN? Wariant 3, powstał w odpowiedzi na stanowisko wójtów, burmistrzów oraz zarząd powiatu Hajnowskiego w sprawie poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego, w którym autorzy postulowali przedstawienie przez ministerstwo kolejnego wariantu poszerzenia. Wariant 3 wyłącza z planowanych granic tereny prywatne m.in. polany Białowieską i Masiewską oraz wsie Budy, Teremiski i Pogorzelce. Wariant 3 zakłada poszerzenie BPN o ponad 20 tys. ha, dzięki czemu spełnia warunek uruchomienia dotacji na projekty Białowieskiego Programu Rozwoju. 6) Jak przebiegają proponowane granice wariantu 3 powiększonego BPN? Wariant Ministra Środowiska (wariant 3) prezentowany jest obok (miniatura) oraz na drugiej stronie broszury. 7) W przypadku poszerzenia BPN, co stanie się z nadleśnictwami i ich pracownikami? Czy będzie zapewniona praca dla tych pracowników? Nadleśnictwa (Białowieża, Browsk, Hajnówka) po powiększeniu BPN zostaną połączone w jedno nadleśnictwo. Wybrane budynki zostaną przekazane BPN i będą funkcjonowały jako ośrodki edukacyjno-dydaktyczne. Część pracowników pozostanie w pracy w nadleśnictwie a pozostałym zaproponowane zostanie zatrudnienie w służbach BPN, jako że BPN po powiększeniu będzie potrzebował dodatkowych pracowników. 11

12 8) Jakie są szanse i zagrożenia dla mieszkańców gmin puszczańskich, wynikające z poszerzenia BPN przy jednoczesnym wdrożeniu Białowieskiego Programu Rozwoju? 9) Czy BPR przewiduje szkolenia przekwalifikowujące dla osób, które chcą założyć lub rozwinąć działalność agroturystyczną lub gastronomiczną na terenie gmin puszczańskich? Tak. W ramach BPR realizowana jest Platforma współpracy (projekt finansowany z funduszy europejskich), która przewiduje pieniądze m.in. na przygotowanie lokalnych mieszkańców do świadczenia usług turystycznych. Planowane są następujące szkolenia w tym zakresie: 12 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

13 Białowieski Program Rozwoju Poza tym szkolenia mogą być organizowane także w innych zakresach w zależności od potrzeb. 13

14 10) Czy, aby poszerzyć BPN, Ministerstwo jest zobligowane uzyskać zgodę gmin? Tak. Poszerzenie wymaga zgody rady gmin, na których zostałby poszerzony Park Narodowy, czemu towarzyszyć będzie uruchomienie znacznych dotacji z BPR dla każdej z tych gmin. 11) Czy gminy mogą odrzucić propozycje poszerzenia BPN? Tak, jednak odrzucając propozycje poszerzenia o 20 tys. ha rezygnują z bezzwrotnych dotacji na projekty z BPR. 12) Jaki głos mają mieszkańcy przy decyzji o zgodzie na poszerzenie BPN? Mieszkańcy mają ogromny wpływ na decyzje o zgodzie na poszerzenie granic BPN, ponieważ radni gminy ich reprezentanci decydują o przyjęciu Białowieskiego Programu Rozwoju. Ważne jest, by przedstawić radnym ze swojej gminy, jakie stanowisko w sprawie poszerzenia prezentują mieszkańcy. 13) W jaki sposób zostanie zrealizowane turystyczne udostępnienie poszerzonego BPN? BPR przewiduje szeroką promocję (portal turystyczny dedykowany regionowi) rejonu Puszczy Białowieskiej. Dodatkowo zakłada budowę, oznakowanie i wytyczenie nowych tras pieszych i rowerowych wraz z towarzysząca infrastrukturą (wiaty, ławki, tablice informacyjne). W efekcie powstanie sieć szlaków, odpowiednia dla potrzeb każdego rodzaju turysty. Przy wytyczaniu ścieżek BPR przewiduje współpracę ze środowiskiem rowerzystów, a także amatorów sportu nordic walking. Ma to na celu zaprojektowanie tras, które spełnią oczekiwania aktywnie wypoczywających turystów. 14) Czy BPR zakłada promocję lokalnych produktów i pamiątek z Puszczy? Aby podnieść atrakcyjność wyrobów lokalnych, BPR zakłada zaprojektowanie Białowieskiego znaku jakości, który będzie przyznawany lokalnym produktom, a także usługom. Uprawnione osoby będą mogły wykorzystywać opracowany znak graficzny, jako dowód na wysoką jakość sprzedawanego produktu lub usługi. 14 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl

15 Białowieski Program Rozwoju 15) Jak rekompensowane będą tzw. szkody łowieckie? Po oszacowaniu szkód za ich wypłatę będą odpowiedzialni: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska dla szkód wyrządzonych przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie, bobry; Białowieski Park Narodowy w przypadku zwierząt łownych wyrządzających szkody na terenie parku i w strefie ochronnej zwierząt łownych; Nadleśnictwa - na obwodach wyłączonych lasów państwowych. 16) Czy remont i budowa nowych dróg na terenie poszerzonego Parku będzie możliwa? Czy i jak uzyskanie pozwoleń zostanie przedłużone lub utrudnione? Tak. Remont i budowa dróg jest możliwa, jednak w obszarze parku narodowego inwestor musi uzyskać zgodę Ministra Środowiska na odstępstwo od zakazów obowiązujących w parku narodowym, wyszczególnionych w art. 15 obowiązującej ustawy o ochronie przyrody. 17) Czy po powiększeniu Parku, na działkach w sąsiedztwie Parku Narodowego, będzie można remontować domy. Czy remont domu lub dachu trzeba będzie komuś zgłosić (jeśli tak to komu)? Nie ma żadnych dodatkowych obostrzeń na wykonywanie remontów domów w sąsiedztwie Parku Narodowego. Również remont dachu można realizować bez dodatkowych zgłoszeń ani pozwoleń od dyrektora BPN. 18) Czy można będzie, na działkach w sąsiedztwie Parku Narodowego, stosować nawozy? Czy będzie można prowadzić małą gastronomię? Tak. Poza Parkiem można prowadzić taką działalność. 19) Jakie dodatkowe zakazy i ograniczenia zostaną nałożone na tereny i mieszkańców, którzy znajdą się w obszarze poszerzonego parku lub jego otuliny? Jakie ograniczenia nałoży na rolników otulina parku? Powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego ma dotyczyć wyłącznie gruntów Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe. W przypadku gruntów prywatnych znajdujących się w granicach otuliny Parku, dokumenty planistyczne wymagają uzgodnienia z dyrektorem Parku Narodowego w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego. 15

16 Więcej informacji na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl Kontakt 1. Adres 2. List z dopiskiem Białowieski Program Rozwoju na adres: Ministerstwo Środowiska, Departament Edukacji Ekologicznej ul. Wawelska 52/54, Warszawa 3. Telefon (dyżur od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-12:00) 4. Formularz kontaktowy na stronie internetowej: bialowieza.mos.gov.pl