Excel 2010 PL. Formuły

Transkrypt

1 Idź do Spis treści Przykładowy rozdział Katalog książek Katalog online Zamów drukowany katalog Twój koszyk Dodaj do koszyka Cennik i informacje Zamów informacje o nowościach Zamów cennik Czytelnia Fragmenty książek online Kontakt Helion SA ul. Kościuszki 1c Gliwice tel helion@helion.pl Helion Excel 2010 PL. Formuły Autor: John Walkenbach Tłumaczenie: Łukasz Piwko ISBN: Tytuł oryginału: Excel 2010 Formulas (Mr. Spreadsheet's Bookshelf) Format: , stron: 880 Wykorzystaj wszystkie możliwości drzemiące w formułach! Jak tworzyć formuły finansowe, tablicowe i tekstowe? Jak napisać własne funkcje arkusza w języku VBA? Jak za pomocą formuł tworzyć wykresy i tabele przestawne? Jak potężnym i przydatnym narzędziem jest Excel, przekonują się nawet jego najzagorzalsi przeciwnicy. Czy się ten program Microsoftu lubi, czy też nie, nie sposób kwestionować jego możliwości, nieporównywalnych z innymi arkuszami kalkulacyjnymi. I choć dzięki temu Excel w wielu zastosowaniach okazuje się niezastąpiony, wciąż znajdują się tacy, którzy boją się jego obsługi i nie wychodzą poza kilka standardowych funkcji. W końcu nawet biegli użytkownicy Excela bywają onieśmieleni jego imponującą funkcjonalnością. Jeśli zatem i Tobie wydawało się, że doskonale znasz ten program, i nagle odkryłeś, jak wiele z jego potencjału wciąż jest poza zasięgiem Twoich umiejętności, oto idealny podręcznik dla Ciebie! Książka napisana przez Johna Walkenbacha, absolutnego guru Excela, dostarczy Ci wiedzy, która raz na zawsze odmieni Twoją pracę w tym programie. Najpierw przeczytasz, czym dokładnie jest formuła, jak ją stworzyć oraz edytować w Excelu 2010 i do czego można ją wykorzystywać. Dowiesz się wszystkiego na temat nazw, ich zakresów i zarządzania nimi. W kolejnych częściach podręcznika zobaczysz, jak używać funkcji arkuszy w formułach, przeczytasz o manipulowaniu tekstem, datach i godzinach oraz różnych technikach liczenia. Odkryjesz, jak tworzyć bardzo przydatne formuły tekstowe, finansowe i tablicowe, oraz przekonasz się, jak przydatne są one w pracy z wykresami i tabelami przestawnymi. Znajdziesz tu również wiele interesujących, praktycznych formuł, których można używać w połączeniu z funkcjami formatowania warunkowego i sprawdzania poprawności danych. A kiedy już opanujesz te zagadnienia, dotrzesz do megaformuł i wykorzystywania języka VBA do tworzenia własnych funkcji arkusza. Dzięki tej książce: poznasz interfejs i nowe funkcje Excela 2010 nauczysz się pracować z nazwami arkuszy, komórek i zakresów zaczniesz tworzyć przydatne formuły finansowe, tablicowe i tekstowe poznasz podstawowe i zaawansowane formuły liczące opanujesz formuły wyszukiwania oraz funkcje czasu i daty nauczysz się pracować z tabelami i bazami danych arkusza dowiesz się, czym są odwołania cykliczne i jak z nich korzystać poznasz techniki tworzenia wykresów i tabel przestawnych zaczniesz korzystać z formuł formatowania warunkowego opanujesz tworzenie i stosowanie megaformuł napiszesz własne, przydatne funkcje w języku VBA bez trudu usuniesz błędy w formułach Chcesz, by Excel pracował za Ciebie? John Walkenbach pokaże Ci, jak to zrobić!

2 Spis tre ci Wst p 23 Co trzeba wiedzie 23 Co trzeba mie 23 Konwencje typograficzne 24 Konwencje dotycz ce klawiatury 24 Konwencje myszy 25 Co oznaczaj ikony 26 Struktura ksi ki 26 Cz I: Informacje podstawowe 27 Cz II: Stosowanie funkcji w formu ach 27 Cz III: Formu y finansowe 27 Cz IV: Formu y tablicowe 27 Cz V: Ró ne techniki wykorzystania formu 27 Cz VI: Tworzenie niestandardowych funkcji arkusza 28 Dodatki 28 Jak korzysta z ksi ki? 28 Informacje o przyk adach 29 Informacje o dodatku Power Utility Pak 29 Komentarze 29 Cz I Informacje podstawowe 31 Rozdzia 1. Wst p do Excela 33 Historia Excela 34 Wszystko zacz o si od programu VisiCalc 34 Nadej cie Lotusa 34 Do gry wchodzi Microsoft 35 Wersje Excela 35 Koncepcja modelu obiektowego 39 Zasada dzia ania skoroszytów 40 Arkusze 41 Arkusze wykresów 42 Arkusze makr i arkusze dialogowe 42 Interfejs u ytkownika programu Excel 43 Nowy interfejs u ytkownika 43 Wst ka 43 Widok Backstage 46 Menu podr czne i minipasek narz dzi 47 Konfigurowanie interfejsu u ytkownika 47 Tagi inteligentne 48 Okienko zada 49 Przeci gnij i upu 50 Skróty klawiaturowe 50 Dostosowywanie widoku na ekranie 51

3 8 Spis tre ci Wprowadzanie danych 51 Zaznaczanie obiektów i komórek 53 Pomoc programu Excel 53 Formatowanie komórek 54 Formatowanie numeryczne 54 Formatowanie stylistyczne 55 Tabele 55 Formu y i funkcje arkuszy 56 Obiekty na warstwie rysowania 56 Kszta ty 57 Ilustracje 57 Obiekty obrazów po czonych 57 Formanty 58 Wykresy 58 Wykresy przebiegu w czasie 59 Dostosowywanie Excela 60 Makra 60 Dodatki 60 Funkcje internetowe 60 Narz dzia do analizy 61 Dost p do baz danych 61 Konspekty 62 Zarz dzanie scenariuszami 63 Tabele przestawne 63 Funkcje inspekcji 64 Dodatek Solver 64 Opcje ochrony 64 Ochrona formu przed nadpisaniem 64 Chronienie struktury skoroszytu 65 Ochrona skoroszytu has em 66 Rozdzia 2. Podstawowe informacje na temat formu 67 Wprowadzanie i edycja formu 68 Elementy formu y 68 Wstawianie formu y 68 Wklejanie nazw 70 Spacje i z amania wiersza 70 Ograniczenia formu 71 Przyk ady formu 71 Edytowanie formu 72 Operatory u ywane w formu ach 73 Operatory odniesienia 74 Przyk ady formu z u yciem operatorów 74 Pierwsze stwo operatorów 75 Zagnie d anie nawiasów 77 Obliczanie warto ci formu 79 Odniesienia do komórek i zakresów 80 Tworzenie odwo a bezwzgl dnych i mieszanych 80 Tworzenie odwo a do innych arkuszy lub skoroszytów 83 Robienie wiernej kopii formu y 83 Konwertowanie formu na warto ci 84 Ukrywanie formu 87

4 Spis tre ci 9 B dy w formu ach 88 Co robi z odwo aniami cyklicznymi 89 Szukanie wyniku 91 Przyk ad szukania wyniku 91 Szukanie wyniku informacje dodatkowe 93 Rozdzia 3. Praca z nazwami 95 Co to jest nazwa 96 Zakres nazw 97 Odwo ania do nazw 97 Odnoszenie si do nazw z innego skoroszytu 98 Konflikty nazw 98 Mened er nazw 99 Tworzenie nazw 100 Edytowanie nazw 100 Usuwanie nazw 101 Szybkie tworzenie nazw komórek i zakresów 101 Okno dialogowe Nowa nazwa 101 Tworzenie nazw przy u yciu pola nazwy 103 Automatyczne tworzenie nazw 104 Nazywanie ca ych wierszy i kolumn 106 Nazwy tworzone przez Excela 106 Tworzenie nazw obejmuj cych kilka arkuszy 107 Praca z nazwami komórek i zakresów 109 Tworzenie listy nazw 109 U ywanie nazw w formu ach 110 U ywanie operatora przeci cia z nazwami 111 U ywanie operatora zakresu z nazwami 113 Odwo ywanie si do pojedynczej komórki w zakresie nazwanym obejmuj cym kilka arkuszy 113 Wstawianie nazw do istniej cych formu 114 Automatyczne wstawianie nazw podczas tworzenia formu y 115 Usuwanie nazw 115 Nazwy z b dami 115 Przegl danie nazw zakresów 116 Stosowanie nazw w wykresach 117 Obs uga nazw komórek i zakresów przez Excela 117 Wstawianie wiersza lub kolumny 117 Usuwanie wiersza lub kolumny 117 Wycinanie i wklejanie 118 Potencjalne problemy z nazwami 118 Problemy wyst puj ce podczas kopiowania arkuszy 118 Problemy z nazwami przy usuwaniu arkuszy 120 Klucz do zrozumienia nazw 121 Nazywanie warto ci sta ych 122 Nazywanie sta ych tekstowych 123 U ywanie funkcji arkusza w nazwanych formu ach 124 U ywanie odwo a do komórek i zakresów w formu ach nazwanych 125 U ywanie formu nazwanych zawieraj cych odwo ania wzgl dne 126 Zaawansowane techniki u ywania nazw 130 U ywanie funkcji ADR.PO R z zakresem nazwanym 130 U ycie funkcji ADR.PO R do tworzenia zakresu nazwanego o sta ym adresie 131 U ywanie tablic w formu ach nazwanych 131 Tworzenie dynamicznych formu nazwanych 133

5 10 Spis tre ci Cz II Stosowanie funkcji w formu ach 135 Rozdzia 4. Wprowadzenie do funkcji arkusza 137 Co to jest funkcja 137 Upraszczanie formu 138 Wykonywanie oblicze niemo liwych do wykonania w inny sposób 138 Przyspieszanie zada edycyjnych 139 Podejmowanie decyzji przez formu 139 Wi cej na temat funkcji 140 Typy argumentów funkcji 140 Nazwy w roli argumentów 141 Ca e kolumny i wiersze w roli argumentów 142 Warto ci literalne w roli argumentów 142 Wyra enia w roli argumentów 143 Funkcje w roli argumentów 143 Tablice w roli argumentów 143 Sposoby wstawiania funkcji do formu 144 R czne wpisywanie funkcji 144 Biblioteka funkcji 145 Okno dialogowe Wstawianie funkcji 146 Dodatkowe wskazówki na temat wstawiania funkcji 148 Kategorie funkcji 150 Funkcje finansowe 150 Funkcje daty i godziny 150 Funkcje matematyczne i trygonometryczne 151 Funkcje statystyczne 151 Funkcje wyszukiwania i odwo a 151 Funkcje baz danych 151 Funkcje tekstowe 151 Funkcje logiczne 152 Funkcje informacyjne 152 Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika 152 Funkcje in ynierskie 152 Funkcje modu owe 152 Funkcje zgodno ci 152 Inne kategorie funkcji 153 Rozdzia 5. Manipulowanie tekstem 155 Kilka s ów na temat tekstu 155 Ile znaków mo e pomie ci jedna komórka 156 Liczby jako tekst 156 Funkcje tekstowe 157 Sprawdzanie, czy komórka zawiera tekst 158 Praca z kodami znaków 158 Sprawdzanie, czy dwa ci gi s identyczne 161 czenie dwóch lub wi kszej liczby komórek 161 Wy wietlanie sformatowanych warto ci jako tekst 162 Wy wietlanie warto ci walutowych jako tekst 164 Usuwanie niepotrzebnych spacji i niedrukowalnych znaków 164 Liczenie znaków w ci gu 164 Powtarzanie znaku lub ci gu 165 Tworzenie histogramu tekstowego 165 Dope nianie liczby 166

6 Spis tre ci 11 Zmiana wielko ci liter 168 Wydobywanie znaków z ci gu 169 Podmienianie tekstu innym tekstem 169 Znajdowanie i szukanie w ci gu 170 Znajdowanie i zamienianie ci gów 171 Zaawansowane formu y tekstowe 171 Zliczanie okre lonych znaków w komórce 172 Zliczanie wyst pie podci gu w komórce 172 Usuwanie znaków minusa z ko ca 172 Sprawdzanie numeru litery kolumny po jej numerze 173 Wydobywanie nazwy pliku ze cie ki 173 Wydobywanie pierwszego wyrazu z ci gu 173 Wydobywanie ostatniego wyrazu z ci gu 174 Wydobywanie wszystkiego poza pierwszym wyrazem w ci gu 174 Wydobywanie pierwszych imion, drugich imion i nazwisk 175 Usuwanie tytu u sprzed imienia lub nazwiska 177 Zliczanie s ów w komórce 177 Rozdzia 6. Funkcje daty i czasu 179 Jak Excel obs uguje daty i godziny 179 Liczby seryjne dat 180 Wprowadzanie dat 181 Liczby seryjne godzin i minut 183 Wprowadzanie godzin 183 Formatowanie dat i godzin 185 Problemy z datami 186 Funkcje daty 188 Wy wietlanie aktualnej daty 188 Wy wietlanie dowolnej daty 190 Generowanie serii dat 191 Konwersja ci gów tekstowych na daty 192 Obliczanie liczby dni dziel cych dwie daty 193 Obliczanie liczby dni powszednich mi dzy dwiema datami 193 Obliczanie daty, bior c pod uwag tylko dni robocze 195 Obliczanie liczby lat dziel cych dwie daty 195 Obliczanie wieku osób 197 Okre lanie dnia roku 197 Okre lanie dnia tygodnia 198 Okre lanie daty ostatniej niedzieli 198 Okre lanie daty pierwszego wyst pienia dnia tygodnia po okre lonej dacie 198 Okre lanie n-tego wyst pienia dnia tygodnia w miesi cu 199 Zliczanie wyst pie dnia tygodnia 199 Obliczanie dat wi t 201 Okre lanie daty ostatniego dnia miesi ca 203 Sprawdzanie, czy dany rok jest przest pny 204 Sprawdzanie kwarta u roku 204 Konwersja roku na liczby rzymskie 204 Funkcje czasu 205 Wy wietlanie bie cego czasu 205 Wy wietlanie dowolnego czasu 206 Sumowanie czasów powy ej 24 godzin 207 Obliczanie ró nicy mi dzy dwiema warto ciami czasu 209 Konwersja z czasu wojskowego 211 Konwersja godzin, minut i sekund w zapisie dziesi tnym na warto ci czasu 211

7 12 Spis tre ci Dodawanie godzin, minut i sekund do warto ci czasu 212 Konwersja pomi dzy strefami czasowymi 213 Zaokr glanie warto ci czasu 214 Praca z warto ciami nieb d cymi godzinami dnia 214 Rozdzia 7. Techniki liczenia i sumowania 217 Liczenie i sumowanie komórek 218 Zliczanie i sumowanie rekordów w bazach danych i tabelach przestawnych 220 Podstawowe formu y licz ce 221 Obliczanie sumy komórek 222 Zliczanie pustych komórek 222 Zliczanie niepustych komórek 223 Zliczanie komórek z liczbami 223 Zliczanie komórek niezawieraj cych tekstu 223 Zliczanie komórek tekstowych 224 Zliczanie warto ci logicznych 224 Zliczanie warto ci b dów w zakresie 224 Zaawansowane formu y licz ce 225 Liczenie komórek przy u yciu funkcji LICZ.JE ELI 225 Zliczanie komórek spe niaj cych wiele kryteriów 225 Zliczanie liczby wyst pie najcz ciej pojawiaj cego si wpisu 229 Zliczanie wyst pie okre lonego tekstu 231 Liczenie unikatowych warto ci 233 Tworzenie rozk adu cz sto ci 234 Formu y sumuj ce 240 Sumowanie wszystkich komórek w zakresie 240 Obliczanie narastaj cej sumy 242 Sumowanie okre lonej liczby najwi kszych warto ci 243 Sumowanie warunkowe z jednym kryterium 244 Sumowanie tylko warto ci ujemnych 245 Sumowanie warto ci w oparciu o inny zakres 245 Sumowanie warto ci w oparciu o porównanie tekstowe 246 Sumowanie warto ci w oparciu o porównanie daty 246 Sumowanie warunkowe przy zastosowaniu wielu kryteriów 247 U ycie kryteriów i 248 U ycie kryteriów lub 249 U ycie kryteriów i oraz lub 249 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 251 Co to jest formu a wyszukiwania 251 Funkcje zwi zane z wyszukiwaniem 253 Podstawowe formu y wyszukiwania 253 Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO 254 Funkcja WYSZUKAJ.POZIOMO 255 Funkcja WYSZUKAJ 256 czne u ycie funkcji PODAJ.POZYCJ i INDEKS 258 Wyspecjalizowane formu y wyszukuj ce 259 Wyszukiwanie dok adnej warto ci 260 Wyszukiwanie warto ci w lew stron 262 Wyszukiwanie z rozró nianiem ma ych i wielkich liter 263 Wybieranie spo ród wielu tabel 263 Okre lanie ocen na podstawie wyników testu 264 Obliczanie redniej ocen 265 Wyszukiwanie w dwie strony 266

8 Spis tre ci 13 Wyszukiwanie dwukolumnowe 268 Sprawdzanie adresu warto ci w zakresie 269 Wyszukiwanie warto ci przy u yciu najbli szego dopasowania 270 Wyszukiwanie warto ci przy u yciu interpolacji liniowej 271 Rozdzia 9. Tabele i bazy danych arkusza 275 Tabele i terminologia 276 Przyk ad bazy danych arkusza 276 Przyk ad tabeli 277 Zastosowania baz danych arkusza i tabel 278 Praca z tabelami 279 Tworzenie tabeli 281 Zmiana wygl du tabeli 282 Nawigacja i zaznaczanie w tabeli 283 Dodawanie wierszy lub kolumn 283 Usuwanie wierszy lub kolumn 284 Przenoszenie tabeli 285 Ustawianie opcji stylu tabeli 285 Usuwanie powtarzaj cych si wierszy z tabeli 287 Sortowanie i filtrowanie tabeli 288 Praca z wierszem sumy 292 Stosowanie formu w tabelach 295 Odwo ywanie si do danych w tabeli 297 Konwersja tabeli na baz danych arkusza 301 Filtrowanie zaawansowane 302 Ustawianie zakresu kryteriów 303 Stosowanie filtru zaawansowanego 304 Usuwanie filtru zaawansowanego 305 Okre lanie kryteriów filtru zaawansowanego 306 Okre lanie pojedynczego kryterium 306 Okre lanie wielu kryteriów 309 Okre lanie kryteriów utworzonych w wyniku u ycia formu y 312 Funkcje bazy danych 313 Wstawianie sum cz ciowych 315 Rozdzia 10. Ró ne obliczenia 319 Konwersja jednostek 319 Rozwi zywanie trójk tów prostok tnych 321 Obliczanie pola powierzchni, obwodu i obj to ci 324 Obliczanie pola powierzchni i obwodu kwadratu 324 Obliczanie pola powierzchni i obwodu prostok ta 324 Obliczanie pola powierzchni i obwodu ko a 325 Obliczanie pola powierzchni trapezu 325 Obliczanie pola powierzchni trójk ta 325 Obliczanie pola powierzchni i obj to ci kuli 325 Obliczanie pola powierzchni i obj to ci sze cianu 326 Obliczanie pola powierzchni i obj to ci sto ka 326 Obliczanie obj to ci walca 326 Obliczanie obj to ci ostros upa 327 Rozwi zywanie uk adów równa 327 Zaokr glanie liczb 328 Podstawowe formu y zaokr glaj ce 329 Zaokr glanie do najbli szej wielokrotno ci 330 Zaokr glanie warto ci walutowych 330

9 14 Spis tre ci Praca z u amkami dolarów 331 Stosowanie funkcji ZAOKR.DO.CA K i LICZBA.CA K 332 Zaokr glanie do parzystej lub nieparzystej liczby ca kowitej 333 Zaokr glanie do n cyfr znacz cych 333 Cz III Formu y finansowe 335 Rozdzia 11. Formu y kredytów i inwestycji 337 Poj cia finansowe 338 Warto pieni dza w czasie 338 Wp ywy i p atno ci 338 Dopasowywanie okresów czasu 339 Wyznaczanie terminu pierwszej p atno ci 339 Podstawowe funkcje finansowe 340 Obliczanie warto ci bie cej 340 Obliczanie przysz ej warto ci 344 Obliczanie p atno ci 347 Obliczanie stóp 349 Obliczanie liczby rat 351 Obliczanie sk adników p atno ci 353 Funkcje IPMT i PPMT 353 Funkcje CUMIPMT i CUMPRINC 355 Konwersja stóp procentowych 356 Metody przedstawiania stóp procentowych 356 Formu y konwersji 356 Ograniczenia funkcji finansowych 357 Odroczony pocz tek serii regularnych p atno ci 358 Szacowanie serii zmiennych p atno ci 359 Obliczenia dotycz ce obligacji 360 Wyznaczanie ceny obligacji 360 Obliczanie rentowno ci 362 Rozdzia 12. Formu y dyskontowe i amortyzacji 363 Funkcja NPV 364 Definicja funkcji NPV 364 Przyk ady u ycia funkcji NPV 366 Obliczanie kwot nagromadzonych za pomoc funkcji NPV 372 Funkcja IRR stosowanie 374 Stopa zwrotu 375 Geometryczne wska niki przyrostu 376 Sprawdzanie wyników 377 Kilka stóp funkcji IRR i MIRR 378 Kilka wewn trznych stóp zwrotu 378 Rozdzielanie przep ywów 380 U ycie sald zamiast przep ywów 381 Nieregularne przep ywy rodków 382 Warto bie ca netto 382 Wewn trzna stopa zwrotu 383 Funkcja FVSCHEDULE 384 Obliczanie zwrotu w skali roku 384 Obliczanie amortyzacji 385

10 Spis tre ci 15 Rozdzia 13. Harmonogramy finansowe 389 Tworzenie harmonogramów finansowych 389 Tworzenie harmonogramów amortyzacji 390 Prosty harmonogram amortyzacji 390 Dynamiczny harmonogram amortyzacji 393 Tabele p atno ci i odsetek 397 Obliczenia dotycz ce karty kredytowej 399 Zestawianie opcji po yczek w tabelach danych 400 Tworzenie tabeli danych z jedn zmienn 401 Tworzenie tabeli danych z dwiema zmiennymi 403 Sprawozdania finansowe 405 Podstawowe sprawozdania finansowe 405 Analiza wska ników 409 Tworzenie indeksów 412 Cz IV Formu y tablicowe 415 Rozdzia 14. Wprowadzenie do tablic 417 Wprowadzenie do formu tablicowych 417 Wielokomórkowa formu a tablicowa 418 Jednokomórkowa formu a tablicowa 419 Tworzenie sta ej tablicowej 420 Elementy sta ej tablicowej 421 Wymiary tablicy informacje 422 Jednowymiarowe tablice poziome 422 Jednowymiarowe tablice pionowe 422 Tablice dwuwymiarowe 423 Nadawanie nazw sta ym tablicowym 424 Praca z formu ami tablicowymi 425 Wprowadzanie formu y tablicowej 426 Zaznaczanie zakresu formu y tablicowej 426 Edycja formu y tablicowej 426 Powi kszanie i zmniejszanie wielokomórkowych formu tablicowych 428 Stosowanie wielokomórkowych formu tablicowych 429 Tworzenie tablicy z warto ci w zakresie 429 Tworzenie sta ej tablicowej z warto ci w zakresie 429 Wykonywanie dzia a na tablicach 430 U ywanie funkcji z tablicami 431 Transponowanie tablicy 432 Generowanie tablicy kolejnych liczb ca kowitych 433 Jednokomórkowe formu y tablicowe 434 Liczenie znaków w zakresie 434 Sumowanie trzech najmniejszych warto ci w zakresie 435 Zliczanie komórek tekstowych w zakresie 436 Pozbywanie si formu po rednich 438 Zastosowanie tablicy zamiast adresu zakresu 440 Rozdzia 15. Magia formu tablicowych 441 Stosowanie jednokomórkowych formu tablicowych 441 Sumowanie zakresu zawieraj cego b dy 442 Zliczanie b dów warto ci w zakresie komórek 443 Sumowanie n najwi kszych warto ci w zakresie 444 Obliczanie redniej z pomini ciem zer 444

11 16 Spis tre ci Sprawdzanie wyst powania okre lonej warto ci w zakresie 446 Zliczanie liczby ró nic w dwóch zakresach 447 Zwracanie lokalizacji maksymalnej warto ci w zakresie 448 Odszukiwanie wiersza n-tego wyst pienia warto ci w zakresie 448 Zwracanie najd u szego tekstu w zakresie 449 Sprawdzanie, czy zakres zawiera poprawne warto ci 449 Sumowanie cyfr liczby ca kowitej 450 Sumowanie warto ci zaokr glonych 451 Sumowanie wszystkich n-tych warto ci w zakresie 452 Usuwanie nienumerycznych znaków z a cucha 453 Odszukiwanie najbli szej warto ci w zakresie 454 Zwracanie ostatniej warto ci w kolumnie 455 Zwracanie ostatniej warto ci w wierszu 456 Szeregowanie danych przy u yciu formu y tablicowej 456 Stosowanie wielokomórkowych formu tablicowych 457 Zwracanie wy cznie dodatnich warto ci w zakresie 458 Zwracanie niepustych komórek z zakresu 459 Odwracanie kolejno ci komórek w zakresie 459 Dynamiczne sortowanie warto ci w zakresie 460 Zwracanie listy unikalnych elementów zakresu 461 Wy wietlanie kalendarza w zakresie komórek 462 Cz V Ró ne techniki wykorzystania formu 465 Rozdzia 16. Zamierzone odwo ania cykliczne 467 Czym s odwo ania cykliczne? 467 Korygowanie niezamierzonych odwo a cyklicznych 468 Istota po rednich odwo a cyklicznych 469 Zamierzone odwo ania cykliczne 470 W jaki sposób Excel okre la ustawienia oblicze i iteracji 473 Przyk ady odwo a cyklicznych 474 Generowanie losowych, unikalnych liczb ca kowitych 474 Rozwi zywanie równa rekursywnych 475 Rozwi zywanie uk adów równa przy u yciu odwo a cyklicznych 477 Animowanie wykresów przy u yciu iteracji 479 Potencjalne problemy z zamierzonymi odwo aniami cyklicznymi 480 Rozdzia 17. Techniki tworzenia wykresów 481 Dzia anie formu y SERIE 482 U ywanie nazw w formule SERIE 484 Oddzielanie serii danych na wykresie od zakresu danych 484 Tworzenie powi za do komórek 487 Tworzenie po czenia z tytu em wykresu 487 Tworzenie powi za z tytu ami osi 488 Tworzenie powi za z etykietami danych 488 Tworzenie powi za tekstowych 488 Dodawanie obrazu po czonego do wykresu 489 Przyk ady wykresów 489 Wykres post pów w d eniu do celu 489 Tworzenie wykresu w kszta cie miernika 491 Warunkowe wy wietlanie kolorów na wykresie kolumnowym 492 Tworzenie histogramu porównawczego 493 Tworzenie wykresów Gantta 495

12 Spis tre ci 17 Tworzenie wykresu gie dowego 497 Kre lenie co n-tego punktu danych 499 Kre lenie n ostatnich punktów danych 501 Zaznaczanie serii danych za pomoc okna kombi 502 Tworzenie wykresów funkcji matematycznych 504 Kre lenie okr gu 508 Wykres w kszta cie zegara 510 Tworzenie wspania ych wykresów 512 Tworzenie wykresów linii trendów 513 Liniowe wykresy trendów 514 Nieliniowe wykresy trendu 518 Rozdzia 18. Tabele przestawne 523 O tabelach przestawnych 523 Przyk ad tabeli przestawnej 524 Dane odpowiednie dla tabeli przestawnej 526 Tworzenie tabeli przestawnej 529 Wskazywanie danych 530 Wyznaczanie lokalizacji tabeli przestawnej 530 Definiowanie uk adu tabeli przestawnej 531 Formatowanie tabeli przestawnej 534 Modyfikowanie tabeli przestawnej 535 Wi cej przyk adów tabel przestawnych 538 Pytanie Pytanie Pytanie Pytanie Pytanie Pytanie Pytanie Grupowanie elementów tabeli przestawnej 544 Przyk ad grupowania r cznego 545 Przegl danie zgrupowanych danych 546 Przyk ady grupowania automatycznego 547 Tworzenie rozk adu liczebno ci 551 Tworzenie pól i elementów obliczeniowych 553 Tworzenie pola obliczeniowego 555 Wstawianie elementu obliczeniowego 557 Filtrowanie tabel przestawnych przy u yciu fragmentatorów 560 Odwo ania do komórek w tabeli przestawnej 562 Jeszcze jeden przyk ad tabeli przestawnej 564 Tworzenie raportu tabeli przestawnej 567 Rozdzia 19. Formatowanie warunkowe i sprawdzanie poprawno ci danych 569 Formatowanie warunkowe 569 Wybieranie formatowania warunkowego 571 Formaty warunkowe wykorzystuj ce grafik 574 Stosowanie formatów warunkowych 583 Tworzenie regu opartych na formu ach 585 Sprawdzanie poprawno ci danych 595 Definiowanie kryteriów sprawdzania poprawno ci danych 596 Typy kryteriów sprawdzania poprawno ci danych, jakich mo esz u y 597 Tworzenie list rozwijanych 599 Stosowanie formu w regu ach sprawdzania poprawno ci danych 600

13 18 Spis tre ci Rozdzia 20. Tworzenie megaformu 605 Czym jest megaformu a? 605 Tworzenie megaformu y prosty przyk ad 606 Przyk ady megaformu 609 Usuwanie drugich imion przy u yciu megaformu y 609 U ycie megaformu y zwracaj cej pozycj ostatniego znaku spacji w a cuchu 613 Zastosowanie megaformu y do sprawdzania poprawno ci numerów kart kredytowych 617 Generowanie nazwisk losowych 622 Zalety i wady megaformu 623 Rozdzia 21. Narz dzia i metody usuwania b dów w formu ach 625 Debugowanie formu? 625 Problemy z formu ami i ich rozwi zania 626 Niedopasowanie nawiasów 627 Komórki wype nione symbolami krzy yka 629 Puste komórki, które wcale nie s puste 629 Nadmiarowe znaki spacji 630 Formu y zwracaj ce b d 630 Problemy z odwo aniami wzgl dnymi i bezwzgl dnymi 635 Problemy z pierwsze stwem operatorów 635 Formu y nie s obliczane 637 Warto ci rzeczywiste i wy wietlane 637 B dy liczb zmiennoprzecinkowych 638 B dy nieistniej cych czy 639 B dy warto ci logicznych 640 B dy odwo a cyklicznych 641 Narz dzia inspekcyjne w Excelu 641 Identyfikowanie komórek okre lonego typu 641 Przegl danie formu 642 ledzenie relacji pomi dzy komórkami 644 ledzenie warto ci b dów 646 Naprawianie b dów odwo a cyklicznych 646 Funkcja sprawdzania b dów w tle 647 Korzystanie z funkcji Szacowanie formu y 649 Cz VI Tworzenie niestandardowych funkcji arkusza 651 Rozdzia 22. Wprowadzenie do VBA 653 Kilka s ów o VBA 653 Wy wietlanie karty Deweloper 654 O bezpiecze stwie makr 655 Zapisywanie skoroszytów zawieraj cych makra 656 Wprowadzenie do Visual Basic Editor 657 Aktywowanie VB Editor 657 Elementy VB Editor 658 Korzystanie z okna projektu 659 Korzystanie z okna kodu 662 Wprowadzanie kodu VBA 664 Zapisywanie projektu 667

14 Spis tre ci 19 Rozdzia 23. Podstawy tworzenia funkcji niestandardowych 669 Po co tworzy si funkcje niestandardowe? 670 Wprowadzaj cy przyk ad funkcji VBA 670 O procedurach Function 673 Deklarowanie funkcji 673 Wybór nazwy dla funkcji 674 U ywanie funkcji w formu ach 674 U ycie argumentów w funkcjach 676 Korzystanie z okna dialogowego Wstawianie funkcji 676 Dodawanie opisu funkcji 677 Okre lanie kategorii funkcji 678 Dodawanie opisów argumentów 679 Testowanie i debugowanie funkcji 681 U ycie instrukcji VBA MsgBox 682 U ycie instrukcji Debug.Print w kodzie 684 Wywo ywanie funkcji z procedury Sub 685 Ustawianie punktu kontrolnego w funkcji 688 Tworzenie dodatków 689 Rozdzia 24. Koncepcje programowania w VBA 691 Wprowadzaj cy przyk ad procedury Function 692 Umieszczanie komentarzy wewn trz kodu 694 U ycie zmiennych, typów danych i sta ych 695 Definiowanie typów danych 695 Deklarowanie zmiennych 697 U ycie sta ych 698 U ycie a cuchów 700 U ycie dat 700 U ycie wyra e przypisania 701 U ycie tablic 702 Deklarowanie tablic 703 Deklarowanie tablic wielowymiarowych 703 U ycie wbudowanych funkcji VBA 704 Sterowanie wykonaniem 705 Konstrukcja If-Then 706 Konstrukcja Select Case 708 Bloki zap tlaj ce 709 Instrukcja On Error 713 U ycie zakresów 715 Konstrukcja For Each-Next 715 Odwo ania do zakresów 716 Kilka u ytecznych w a ciwo ci zakresów 719 S owo kluczowe Set 723 Funkcja Intersect 723 Funkcja Union 724 W a ciwo UsedRange 724

15 20 Spis tre ci Rozdzia 25. Przyk ady niestandardowych funkcji VBA 727 Proste funkcje 728 Czy komórka zawiera formu? 728 Zwracanie formu y zawartej w komórce 728 Czy komórka jest ukryta? 729 Zwracanie nazwy arkusza 730 Odczytywanie nazwy skoroszytu 730 Odczytywanie nazwy aplikacji 731 Odczytywanie numeru wersji Excela 731 Odczytywanie informacji o formatowaniu komórki 732 Sprawdzanie typu danych w komórce 734 Funkcje wielofunkcyjne 735 Generowanie liczb losowych 738 Generowanie niezmiennych liczb losowych 738 Losowe zaznaczanie komórek 739 Obliczanie prowizji od sprzeda y 741 Funkcja dla prostej struktury prowizji 742 Funkcja dla bardziej z o onej struktury prowizji 743 Funkcje do manipulowania tekstem 744 Odwracanie a cucha 744 Mieszanie tekstu 744 Zwracanie akronimu 745 Czy tekst jest zgodny z wzorcem? 746 Czy komórka zawiera okre lone s owo? 747 Czy komórka zawiera tekst? 748 Wyodr bnianie n-tego elementu a cucha 748 S owny zapis liczb 749 Funkcje zliczaj ce 750 Zliczanie komórek zgodnych z wzorcem 750 Zliczanie arkuszy w skoroszycie 751 Zliczanie wyrazów w zakresie 751 Zliczanie kolorów 752 Funkcje operuj ce na datach 752 Obliczanie daty nast pnego poniedzia ku 753 Obliczanie daty nast pnego dnia tygodnia 753 Który tydzie miesi ca? 754 Obs uga dat sprzed 1900 roku 754 Zwracanie ostatniej, niepustej komórki w kolumnie lub wierszu 756 Funkcja OSTATNIAWKOLUMNIE 756 Funkcja OSTATNIAWWIERSZU 757 Funkcje wieloarkuszowe 757 Zwracanie maksymalnej warto ci z wielu arkuszy 758 Funkcja SHEETOFFSET 759 Zaawansowane techniki tworzenia funkcji 760 Zwracanie warto ci b du 760 Zwracanie tablicy przez funkcj 762 Zwracanie tablicy niepowtarzalnych, losowych liczb ca kowitych 763 Zwracanie tablicy losowych liczb ca kowitych z podanego zakresu 765 Stosowanie argumentów opcjonalnych 767 Pobieranie nieokre lonej liczby argumentów 768

16 Spis tre ci 21 Dodatki Dodatek A Wykaz funkcji Excela 775 Dodatek B Niestandardowe formaty liczbowe 793 O formatowaniu liczb 793 Automatyczne formatowanie liczb 794 Formatowanie liczb przy u yciu Wst ki 795 Formatowanie liczb przy u yciu skrótów klawiaturowych 795 Formatowanie liczb przy u yciu okna dialogowego Formatowanie komórek 796 Tworzenie niestandardowego formatu liczbowego 797 Elementy a cucha formatu liczbowego 799 Kody niestandardowego formatu liczbowego 800 Przyk ady niestandardowych formatów liczbowych 802 Skalowanie warto ci 803 Ukrywanie zer 806 Wy wietlanie zer poprzedzaj cych 807 Wy wietlanie u amków 807 Wy wietlanie N/D zamiast tekstu 808 Wy wietlanie tekstu w cudzys owach 808 Powielanie wpisu w komórce 808 Wy wietlanie minusa po prawej stronie 809 Warunkowe formatowanie liczb 809 Wy wietlanie warto ci w kolorach 810 Formatowanie dat i godzin 811 Wy wietlanie tekstu z liczbami 811 Wy wietlanie kresek zamiast zer 812 U ycie symboli specjalnych 812 Ukrywanie poszczególnych typów informacji 813 Wype nianie komórek powtarzaj cymi si znakami 813 Wy wietlanie kropek wiod cych 814 Dodatek C Dodatkowe zasoby Excela 815 System pomocy Excela 815 Wsparcie techniczne ze strony Microsoftu 816 Opcje wsparcia 816 Pomoc techniczna firmy Microsoft 816 Strona domowa programu Microsoft Excel 816 Strona domowa pakietu Microsoft Office 816 Internetowe grupy dyskusyjne 817 Dost p do grup dyskusyjnych przy u yciu czytnika 817 Dost p do grup dyskusyjnych przy u yciu przegl darki internetowej 818 Przeszukiwanie grup dyskusyjnych 819 Witryny internetowe 820 Strona Spreadsheet 820 Daily Dose of Excel 820 Strona Jona Peltiera 821 Pearson Software Consulting 821 Contextures 821 Strony Davida McRitchiego 821 Pointy Haired Dilbert 821 Mr. Excel 821

17 22 Spis tre ci Dodatek D Przyk ady do czone do ksi ki 823 Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Dodatek A 832 Dodatek B 832 Skorowidz 833

18 Rozdzia 8 Funkcje wyszukiwania W TYM ROZDZIALE: Wprowadzenie do formu wyszukuj cych warto ci w tabelach Przegl d funkcji arkusza u ywanych do wyszukiwania Podstawowe formu y wyszukuj ce Wyspecjalizowane formu y wyszukuj ce W rozdziale tym opisuj ró ne techniki wyszukiwania warto ci w tabeli. Do tego celu w programie Excel zaprojektowano trzy funkcje (WYSZUKAJ, WYSZUKAJ.PIONOWO i WYSZUKAJ.POZIOMO), ale mo e si okaza, e to za ma o. Zawar em tu wiele przyk adów formu wyszukuj cych, cznie z alternatywnymi technikami znacznie wykraczaj cymi poza zwyk e funkcje wyszukiwania Excela. Co to jest formu a wyszukiwania Formu a wyszukiwania zwraca warto z tabeli (w zakresie), szukaj c innej warto ci. Z analogiczn sytuacj mamy do czynienia, gdy szukamy numeru w ksi ce telefonicznej. Aby znale numer telefoniczny jakiej osoby, najpierw znajdujemy jej nazwisko, a dopiero potem sprawdzamy numer. 251

19 252 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach UWAGA Pod poj ciem tabela rozumiem prostok tny zakres danych. Nie musi to by prawdziwa tabela, taka jak te, które tworzy si za pomoc opcji Wstawianie/Tabele/Tabela. Rysunek 8.1 przedstawia prosty arkusz, na którym u yto kilku funkcji wyszukiwania. Zawiera on tabel informacji o pracownikach (o nazwie DanePracowników) zaczynaj c si w wierszu 7. Je li wpiszemy nazwisko w komórce B2, formu y wyszukiwania w komórkach C2:F2 znajd pasuj ce informacje w tabeli. W poni szych formu ach u yto funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO. Komórka C2 D2 E2 F2 Formu a =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2; DanePracowników;2; FA SZ) =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2; DanePracowników;3; FA SZ) =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2; DanePracowników;4; FA SZ) =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2; DanePracowników;5; FA SZ) Rysunek 8.1. Formu y wyszukiwania w wierszu 2. szukaj informacji o pracowniku, którego nazwisko wpisano w komórce B2 Ten konkretny przyk ad zwraca informacje z zakresu DanePracowników przy u yciu czterech formu. W wielu sytuacjach potrzebna jest tylko jedna informacja z tabeli. Wtedy nale y u y tylko jednej formu y.

20 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 253 Funkcje zwi zane z wyszukiwaniem W Excelu jest dost pnych kilka funkcji przydatnych podczas pisania formu wyszukiwania danych w tabeli. Tabela 8.1 zawiera ich zestawienie i krótkie opisy. TABELA 8.1. FUNKCJE U YWANE W FORMU ACH WYSZUKIWANIA Funkcja INDEKS PODAJ.POZYCJ PRZESUNI CIE WYBIERZ WYSZUKAJ WYSZUKAJ.PIONOWO WYSZUKAJ.POZIOMO Opis Zwraca warto (lub odwo anie do warto ci) z tabeli lub zakresu. Zwraca wzgl dne po o enie elementu w zakresie, które pasuje do podanej warto ci. Zwraca odwo anie do zakresu przesuni te o okre lon liczb wierszy i kolumn wzgl dem jakiej komórki lub jakiego zakresu komórek. Zwraca okre lon warto z listy warto ci (do 29) podanych jako argumenty. Zwraca warto z jednowierszowego lub jednokolumnowego zakresu. Podobnie dzia a funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO, ale zwraca tylko warto ci z ostatniej kolumny w zakresie. Wyszukiwanie pionowe. Wyszukuje warto ci w pierwszej kolumnie tabeli i zwraca warto znajduj c si w tym samym wierszu w okre lonej kolumnie w tabeli. Wyszukiwanie poziome. Szuka warto ci w górnym wierszu tabeli i zwraca warto znajduj c si w tej samej kolumnie w okre lonym wierszu w tabeli. W przyk adach prezentowanych w tym rozdziale u ywane s funkcje z tabeli 8.1. Podstawowe formu y wyszukiwania Za pomoc podstawowych funkcji wyszukiwania mo na przeszuka kolumn lub wiersz w celu znalezienia pewnej warto ci pozwalaj cej znale inn warto. W Excelu dost pne s trzy podstawowe funkcje wyszukiwania: WYSZUKAJ.POZIOMO, WYSZUKAJ.PIONOWO i WYSZUKAJ. Funkcji PODAJ.POZYCJ i INDEKS zawsze u ywa si razem. Zwracaj one adres lub adres wzgl dny komórki zawieraj cej poszukiwan warto.

21 254 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach NA FTP Przyk ady prezentowane w tym podrozdziale mo na znale w pliku podstawowe formu y wyszukiwania.xlsx, który znajduje si na serwerze FTP. Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO wyszukuje warto w pierwszej kolumnie tablicy i zwraca warto z tego samego wiersza w innej kolumnie tablicy. Przeszukiwana tablica jest zorganizowana pionowo. Sk adnia tej funkcji jest nast puj ca: SZUKAJ.PIONOWO(szukana_warto ; tablica; numer_kolumny; kolumna) Poni ej znajduje si opis argumentów funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO: szukana_warto warto, która ma by wyszukana w pierwszej kolumnie tablicy. tablica zakres zawieraj cy tablic do przeszukania. numer_kolumny numer kolumny w tablicy, z której zwracana jest pasuj ca warto. kolumna opcjonalny. Je li ma warto PRAWDA lub nie jest podany, funkcja zwraca dopasowanie przybli one (je li nie zostanie znalezione dok adne dopasowanie, funkcja zwraca nast pn najwi ksz warto mniejsz od szukanej warto ci). Je li ma warto FA SZ, funkcja poszukuje dok adnego dopasowania. Je li takiego nie znajdzie, zwróci b d #N/D. UWAGA Je li argument kolumna ma warto PRAWDA lub zosta pomini ty, pierwsza kolumna przeszukiwanej tabeli musi by posortowana w porz dku rosn cym. Je li warto szukana jest mniejsza ni najmniejsza warto w pierwszej kolumnie tabeli tablicy, funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO zwróci b d #N/D. Je li argument kolumna ma warto FA SZ, pierwsza kolumna przeszukiwanej tabeli nie musi by posortowana w rosn cym porz dku. Je li dok adne dopasowanie nie zostanie znalezione, funkcja zwraca b d #N/D. WSKAZÓWKA Je li argument szukana_warto jest typu tekstowego (a czwarty argument, kolumna, ma warto FA SZ), mo na zastosowa symbole wieloznaczne * i?. Gwiazdka dopasowuje dowoln grup znaków, a znak zapytania dowolny jeden znak.

22 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 255 Klasyczny przyk ad formu y wyszukuj cej ma zwi zek z rozk adem wysoko ci stopy oprocentowania podatku dochodowego (rysunek 8.2). Pokazuje on stopy procentowe podatku dochodowego dla ró nych wysoko ci zarobków. Poni sza formu a (komórka B3) zwraca stop oprocentowania dla dochodów w komórce B2: =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2; D2:F7; 3) Rysunek 8.2. Wyszukiwanie stopy oprocentowania za pomoc funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO Przeszukiwana tabela zajmuje komórki w trzech kolumnach (D2:F7). Jako e trzeci argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO to 3, formu a zwraca odpowiedni warto z trzeciej kolumny tabeli. Zauwa, e nie jest wymagane dok adne dopasowanie. Je li w pierwszej kolumnie tabeli nie zostanie znalezione dok adne dopasowanie, funkcja wykorzystuje nast pn najwi ksz warto mniejsz od wyszukiwanej warto ci. Innymi s owy, funkcja u ywa wiersza zawieraj cego warto wi ksz od wyszukiwanej warto ci lub jej równ, ale mniejsz od warto ci w nast pnym wierszu. W przypadku tabeli stóp oprocentowania jest to dok adnie takie dzia anie, jakiego chcemy. Funkcja WYSZUKAJ.POZIOMO Funkcja WYSZUKAJ.POZIOMO dzia a dok adnie tak samo jak funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO z tym wyj tkiem, e tabela jest uporz dkowana poziomo, a nie pionowo. Szuka warto ci w pierwszym wierszu tabeli i zwraca odpowiadaj c jej warto znajduj c si w okre lonym wierszu w tabeli. Sk adnia tej funkcji jest nast puj ca: WYSZUKAJ.POZIOMO(szukana_warto ; tabela_tablica; numer_indeksu_wiersza; przeszukiwany_zakres) Oto opis argumentów funkcji WYSZUKAJ.POZIOMO: szukana_warto warto, która ma by wyszukana w pierwszym wierszu przeszukiwanej tabeli.

23 256 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach tabela_tablica zakres zawieraj cy przeszukiwan tabel. numer_indeksu_wiersza numer wiersza w tabeli, z którego ma by zwrócona pasuj ca warto. przeszukiwany_zakres opcjonalny. Je li ma warto PRAWDA lub zostanie pomini ty, zwracane jest dopasowanie przybli one (je li dok adne dopasowanie nie zostanie znalezione, zwracana jest nast pna najwi ksza warto mniejsza od szukanej warto ci). Je li ma warto FA SZ, funkcja szuka dok adnego dopasowania. Je li go nie znajdzie, zwracany jest b d #N/D. WSKAZÓWKA Je li argument szukana_warto jest tekstem, mo e zawiera symbole wieloznaczne * i?. Gwiazdka dopasowuje dowoln liczb znaków, a znak zapytania jeden znak. Rysunek 8.3 przedstawia przyk ad ze stopami oprocentowania z poziom tabel do przeszukiwania (w zakresie E1:J3). Formu a w komórce B3 to: WYSZUKAJ.POZIOMO(B2; E1:J3; 3) Rysunek 8.3. U ycie funkcji WYSZUKAJ.POZIOMO do znalezienia stopy procentowej Funkcja WYSZUKAJ Sk adnia funkcji WYSZUKAJ jest nast puj ca: WYSZUKAJ(szukana_warto ; przeszukiwany_wektor; wektor_wynikowy) Opis argumentów funkcji WYSZUKAJ: szukana_warto warto, która ma by wyszukana w przeszukiwanym wektorze. przeszukiwany_wektor sk adaj cy si z jednej kolumny lub jednego wiersza zakres zawieraj cy warto ci do wyszukania. Musz one by uporz dkowane w kolejno ci rosn cej. wektor_wynikowy sk adaj cy si z jednej kolumny lub jednego wiersza zakres zawieraj cy warto ci, które maj by zwrócone. Musi mie taki sam rozmiar jak przeszukiwany wektor.

24 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 257 Funkcja WYSZUKAJ przeszukuje jednokolumnowy lub jednowierszowy zakres (przeszukiwany_wektor) w celu znalezienia warto ci (szukana_warto ) i zwraca warto o takim samym po o eniu w drugim jednowierszowym lub jednokolumnowym zakresie (wektor_wynikowy). OSTRZE ENIE Warto ci w przeszukiwanym wektorze musz by posortowane rosn co. Je li szukana warto jest mniejsza ni najmniejsza warto w przeszukiwanym wektorze, funkcja WYSZUKAJ zwraca b d #N/D. UWAGA W pomocy jest te mowa o tablicowej sk adni funkcji WYSZUKAJ. Ta alternatywna sk adnia zosta a dodana ze wzgl du na zachowanie zgodno ci z innymi arkuszami kalkulacyjnymi. Z regu y zamiast sk adni tablicowej mo na u ywa funkcji WYSZUKAJ.POZIOMO i WYSZUKAJ.PIONOWO. Na rysunku 8.4 ponownie widzimy tabel stóp podatkowych. Tym razem formu a w komórce B3 u ywa funkcji WYSZUKAJ do zwrócenia odpowiedniej stopy podatkowej. Formu a ta jest nast puj ca: =WYSZUKAJ(B2;D2:D7;G4:G9) Rysunek 8.4. U ycie funkcji WYSZUKAJ do znalezienia stopy podatkowej OSTRZE ENIE Je li warto ci w pierwszej kolumnie nie s posortowane w rosn cej kolejno ci, funkcja WYSZUKAJ mo e zwróci nieprawid ow warto. Zauwa, e funkcja WYSZUKAJ (w przeciwie stwie do funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO) mo e zwróci warto znajduj c si w innym wierszu ni dopasowana warto. Je li argumenty przeszukiwany_wektor i wektor_wynikowy nie nale do tej samej tabeli, funkcja WYSZUKAJ mo e by bardzo pomocna. Je li jednak nale do tej samej tabeli, lepiej jest u ywa funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO, cho by dlatego, e funkcja WYSZUKAJ nie dzia a z nieposortowanymi danymi.

25 258 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach czne u ycie funkcji PODAJ.POZYCJ i INDEKS Funkcje PODAJ.POZYCJ i INDEKS s cz sto u ywane w formu ach wyszukuj cych. Funkcja PODAJ.POZYCJ zwraca wzgl dne po o enie w zakresie komórki, która pasuje do okre lonej warto ci. Jej sk adnia jest nast puj ca: PODAJ.POZYCJ (szukana_warto ; przeszukiwana_tablica; typ_porównania) Oto opis argumentów tej funkcji: szukana_warto warto, która ma by dopasowana do warto ci w przeszukiwanej tablicy. Je li argument typ_porównania ma warto 0, a szukana warto to tekst, argument ten mo e zawiera symbole wieloznaczne * i?. przeszukiwana_tablica tablica, która ma by przeszukana. typ_porównania liczba ca kowita (-1, 0 lub 1) okre laj ca sposób porównywania warto ci. UWAGA Je li argument typ_porównania ma warto 1, funkcja PODAJ.POZYCJ znajduje najwi ksz warto, która jest mniejsza lub równa szukanej warto ci (przeszukiwana tablica musi by posortowana rosn co). Warto 0 tego argumentu powoduje znalezienie pierwszej warto ci, która jest identyczna z poszukiwan. Je li argument typ_porównania ma warto -1, funkcja PODAJ.POZYCJ znajduje najmniejsz warto wi ksz lub równ szukanej warto ci (przeszukiwana tablica musi by posortowana malej co). Pomini cie tego argumentu oznacza nadanie mu warto ci 1. Funkcja INDEKS zwraca komórk z zakresu. Jej sk adnia jest nast puj ca: INDEKS(tablica; numer_wiersza; numer_kolumny) Oto opis argumentów tej funkcji: tablica zakres; numer_wiersza numer wiersza w tablicy; numer_kolumny numer kolumny w tablicy. UWAGA Je li tablica zawiera tylko jeden wiersz lub jedn kolumn, argument numer_wiersza lub numer_kolumny jest opcjonalny.

26 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 259 Rysunek 8.5 przedstawia arkusz zawieraj cy daty, nazwy dni tygodnia i kwoty w kolumnach D, E i F. Po wpisaniu daty do komórki B1 widoczna poni ej formu a (znajduj ca si w komórce B2) przeszukuje daty w kolumnie D i zwraca odpowiedni kwot z kolumny F. Formu a w komórce B2 jest nast puj ca: INDEKS(F2:F21; PODAJ.POZYCJ (B1; D2:D21; 0)) Rysunek 8.5. Wyszukiwanie przy u yciu funkcji INDEKS i PODAJ.POZYCJ Aby zapozna si ze sposobem dzia ania tej formu y, zacznijmy od funkcji PODAJ.POZYCJ. Przeszukuje ona zakres komórek D2:D21 w celu znalezienia daty znajduj cej si w komórce B1. Zwraca wzgl dny numer wiersza, w którym znalaz a t dat. Warto ta jest nast pnie wykorzystywana jako drugi argument funkcji INDEKS. Wynikiem jest warto z tego samego wiersza w zakresie F2:F21. Wyspecjalizowane formu y wyszukuj ce Za pomoc kilku dodatkowych formu wyszukuj cych mo na wykonywa bardziej wyspecjalizowane wyszukiwania. Mo na na przyk ad wyszuka dok adn warto, przeszuka kolumny poza pierwsz kolumn w tabeli, przeprowadzi wyszukiwanie z rozró nianiem ma- ych i wielkich liter, zwróci warto spomi dzy kilku tabel, a tak e wykonywa inne wyspecjalizowane i z o one wyszukiwania.

27 260 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach Kiedy pustka nie jest zerem Funkcje Excela traktuj puste komórki w wynikowym zakresie jako zera. Arkusz przedstawiony na poni szym rysunku zawiera dwukolumnow tabel do przeszukiwania. Poni sza formu a wyszukuje nazw znajduj c si w komórce B1 i zwraca odpowiedni ilo : WYSZUKAJ.PIONOWO(B1; D2:E8; 2) Zwró uwag, e komórka Ilo jest pusta dla imienia Karol, ale formu a zwraca warto 0. Aby odró ni zera od pustych komórek, konieczna jest modyfikacja formu y polegaj ca na dodaniu funkcji JE ELI, która sprawdzi, czy d ugo zwróconej warto ci to 0. Je li znaleziona warto jest pusta, d ugo zwróconej warto ci wynosi zero. We wszystkich innych przypadkach jest ona ró na od zera. Poni sza formu a wy wietla pusty ci g, je li d ugo znalezionej warto ci wynosi zero, i rzeczywist warto, je li d ugo jest ró na od zera: =JE ELI(D (WYSZUKAJ.PIONOWO(B1; D2:E8; 2))=0; ""; (WYSZUKAJ.PIONOWO(B1; D2:E8; 2))) NA FTP Przyk ady prezentowane w tym podrozdziale mo na znale w pliku wyspecjalizowane formu y wyszukiwania.xlsx, który jest dost pny na serwerze FTP. Wyszukiwanie dok adnej warto ci Jak pokaza em w poprzednich przyk adach, funkcje WYSZUKAJ.PIONOWO i WYSZUKAJ.POZIOMO nie wymagaj dok adnego dopasowania szukanej warto ci do warto ci znajduj cych si w przeszukiwanej tabeli. Przyk adem takiego przybli onego dopasowywania jest wyszukiwanie stopy procentowej podatku w tabeli podatków. Czasami mo e jednak by potrzebne dok adne dopasowanie, na przyk ad przy wyszukiwaniu numeru pracownika.

28 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 261 Aby wyszuka tylko dok adn warto, nale y u y funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO lub WYSZUKAJ.POZIOMO z opcjonalnym czwartym argumentem ustawionym na warto FA SZ. Rysunek 8.6 przedstawia arkusz zawieraj cy tabel z numerami pracowników (kolumna C) oraz ich imionami i nazwiskami (kolumna D). Nazwa tej tabeli to ListaPracowników. Przedstawiona poni ej formu a znajduj ca si w komórce B2 wyszukuje numer pracownika wprowadzony do komórki B1 i zwraca odpowiadaj ce mu imi i nazwisko pracownika: =WYSZUKAJ.PIONOWO(B1; ListaPracowników; 2; FA SZ) Rysunek 8.6. Ta tabela wymaga dok adnego dopasowania Jako e ostatni argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO ma warto FA SZ, funkcja zwraca imi i nazwisko pracownika, tylko je li znajdzie dok adnie pasuj c warto. Je li numer pracownika nie zostanie znaleziony, funkcja ta zwraca b d #N/D. Jest to jak najbardziej po dane dzia anie, poniewa zwracanie przybli onej warto ci dla numeru pracownika nie mia oby sensu. Zauwa te, e numery pracowników w kolumnie C nie s posortowane rosn co. Jest to mo liwe w przypadku, gdy ostatni argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO ma warto FA SZ. NOWO Aby zmieni wy wietlanie b du #N/D w przypadku nieznalezienia numeru pracownika na co innego, mo na u y funkcji JE ELI.B D, do znalezienia informacji o b dzie i zast pienia jej w asnym a cuchem znaków. Poni sza formu a wy wietla tekst Nie znaleziono, zamiast #N/D: =JE ELI.B D(WYSZUKAJ.PIONOWO(B1;ListaPracowników;2;FA SZ) "Nie znaleziono") Funkcja JE ELI.B D dzia a tylko w wersjach 2007 i 2010 Excela. Aby zachowa zgodno z wcze niejszymi wersjami programu, nale y zastosowa poni sz formu : =JE ELI(CZY.BRAK(WYSZUKAJ.PIONOWO(B1,ListaPracowników,2, FA SZ)),"Nie znaleziono", WYSZUKAJ.PIONOWO (B1,ListaPracowników,2, FA SZ))

29 262 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach Wyszukiwanie warto ci w lew stron Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO zawsze wyszukuje warto ci w pierwszej kolumnie przeszukiwanego zakresu. Co zrobi, aby wyszuka warto w innej ni pierwsza kolumnie? Dobrze by by o, gdyby my mogli jako trzeci argument tej funkcji poda ujemn warto ale nie mo emy. Rysunek 8.7 ilustruje ten problem. Za ó my, e chcemy znale redni pa kowania (kolumna B, w zakresie o nazwie rednie) gracza z kolumny C (w zakresie o nazwie Gracze). Nazwisko gracza, którego dane chcemy zobaczy, znajduje si w komórce o nazwie SzukanaWarto. Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO nie zadzia a, poniewa dane nie s odpowiednio u o one. Jednym z wyj jest poprzestawianie danych, ale to nie zawsze jest mo liwe. Rysunek 8.7. Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO nie mo e wyszuka warto ci znajduj cej si w kolumnie B, opieraj c si na warto ci w kolumnie C Innym rozwi zaniem jest u ycie funkcji WYSZUKAJ, która wymaga dwóch argumentów w postaci zakresów. Poni sza formu a zwraca redni pa kowania z kolumny B dla gracza z komórki o nazwie SzukanaWarto : =WYSZUKAJ(SzukanaWarto ;Gracze; rednie) Funkcja WYSZUKAJ wymaga, aby przeszukiwany zakres (w tym przypadku o nazwie Gracze) by posortowany w porz dku rosn cym. Poza tym formu a ta jest obarczona jeszcze jednym ma ym problemem: je li wpisane zostanie nazwisko nieistniej cego gracza (czyli komórka SzukanaWarto b dzie zawiera a warto, której nie ma w zakresie Gracze), zwróci b dny wynik. Lepszym rozwi zaniem jest u ycie funkcji INDEKS i PODAJ.POZYCJ. Poni sza formu a dzia a jak poprzednia, ale zwraca b d #N/D, je li gracz nie zostanie znaleziony. Drug zalet tej formu y jest to, e nazwiska graczy nie musz by posortowane. =INDEKS( rednie;podaj.pozycj (SzukanaWarto ;Gracze;0))

30 Rozdzia 8. Funkcje wyszukiwania 263 Wyszukiwanie z rozró nianiem ma ych i wielkich liter Funkcje wyszukiwania w Excelu (WYSZUKAJ, WYSZUKAJ.POZIOMO i WYSZUKAJ.PIONOWO) nie rozró niaj ma ych i wielkich liter. Je li na przyk ad napiszemy formu wyszukuj c ci g bud et, wszystkie nast puj ce ci gi b d brane pod uwag : BUD ET, Bud et, BuD Et. Rysunek 8.8 przedstawia prosty przyk ad. Zakres komórek D2:D7 ma nazw Zakres1, a zakres E2:E7 nazywa si Zakres2. S owo do znalezienia znajduje si w komórce B1 (o nazwie Warto ). Rysunek 8.8. Wyszukiwanie z rozró nianiem ma ych i wielkich liter przy u yciu formu y tablicowej Widoczna poni ej formu a znajduje si w komórce B2. Wykonuje ona wyszukiwanie z rozró nianiem ma ych i wielkich liter w zakresie Zakres1 i zwraca odpowiedni warto z zakresu Zakres2. =INDEKS(Zakres2;PODAJ.POZYCJ (PRAWDA;PORÓWNAJ(Warto ;Zakres1);0)) Formu a ta szuka s owa PIES (pisanego wielkimi literami) i zwraca warto 300. UWAGA Pami taj o u yciu kombinacji klawiszy Ctrl+Shift+Enter przy wprowadzaniu formu y tablicowej. Wybieranie spo ród wielu tabel W arkuszu mo na oczywi cie mie dowoln liczb tabel do przeszukiwania. Mo e si zdarzy, e konieczne b dzie wybranie przez formu jednej z nich. Rysunek 8.9 przedstawia przyk adowy arkusz.

31 264 Cz II Stosowanie funkcji w formu ach Rysunek 8.9. Arkusz ten demonstruje u ycie wielu tabel do przeszukiwania Arkusz ten oblicza prowizje od sprzeda y i zawiera dwie tabele do przeszukiwania: G3:H9 (o nazwie Tabela1) i J3:K8 (o nazwie Tabela2). Wysoko stopy procentowej prowizji ka dego przedstawiciela handlowego zale y od dwóch czynników: liczby lat pracy (kolumna B) i ilo ci sprzedanego towaru (kolumna C). Kolumna D zawiera formu y, które wyszukuj stop procentow prowizji w odpowiedniej tabeli. Na przyk ad formu a w komórce D2 jest nast puj ca: =WYSZUKAJ.PIONOWO(C2;JE ELI(B2<3;Tabela1;Tabela2);2) Drugi argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO zawiera funkcj JE ELI, która na podstawie warto ci znajduj cej si w kolumnie B okre la, któr tabel przeszuka. Formu y w kolumnie E mno tylko ilo sprzedanego towaru z kolumny C przez stop procentow prowizji z kolumny D. Na przyk ad formu a w komórce E2 jest nast puj ca: =C2*D2 Okre lanie ocen na podstawie wyników testu Cz sto spotykanym sposobem u ycia tabeli do przeszukiwania jest przypisanie ocen wynikom testów. Rysunek 8.10 przedstawia arkusz zawieraj cy wyniki testu uczniów. Zakres E2:F6 (o nazwie ListaOcen) stanowi tabel do przeszukiwania w celu dopasowania oceny do wyniku testu. Kolumna C zawiera formu y u ywaj ce funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO i przypisuj ce uczniom oceny na podstawie wyników testu znajduj cych si w kolumnie B. Na przyk ad formu a w komórce C2 jest nast puj ca: =WYSZUKAJ.PIONOWO(B2;ListaOcen;2)