PUŁKI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO ( )
|
|
- Artur Sowiński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna Gąsiorowska PUŁKI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO ( ) W niniejszym omówieniu uwzględniono zawartość aktową wytworzoną przez kancelarie pułków piechoty wchodzących w skład 1 pierwszych dziesięciu dywizji piechoty, które zostały sformowane w latach Jednostki te brały bezpośredni udział w działaniach podczas II wojny światowej na szlaku bojowym ludowego Wojska Polskiego Problemy organizacyjne Pułk piechoty stanowił podstawowe ogniwo organizacyjne ludowego Wojska Polskiego. Był to oddział piechoty, na którym spoczywał główny ciężar walki. Wchodził on w skład dywizji piechoty; w każdej z nich znajdowały się po trzy pułki piechoty. Wszystkie pułki, których zawartość aktową omawia się w tej informacji były formowane w oparciu o radziecki etat pułku strzeleckiego nr 04/ Akta tych zespołów zostały uporządkowane i są ujęte w inwentarzu. Por. Inwentarz akt ludowego Wojska Polskiego z lat Jednostki bojowe, część 1, Warszawa Zgodnie z tym etatem, pułk składał się z dowództwa, sztabu, sekcji polowych, szefów służb, kwatermistrzostwa, plutonu zwiadu konnego, plutonu zwiadu pieszego, dwu kompanii fizylierów, kompanii rusznic przeciwpancernych, kompanii łączności, plutonu żandarmerii, plutonu saperów, baterii działek 45 mm, baterii dział 76 mm, baterii moździerzy 120 mm, kompanii sanitarnej, ambulansu weterynaryjnego, warsztatów uzbrojenia, warsztatów mundurowo-taborowych i kompanii transportowej. Etatowo stan pułku wynosił żołnierzy w tym 276 oficerów, 872 podoficerów i szeregowców. CAW, kolekcja etatów, t. 59; S.
2 Pułki o numeracji 1, 2 i 3 jako jednostki 1 DP im. T. Kościuszki zostały sformowane w obozie sieleckim w dniu 14 maja 1943 roku 3. Do końca wojny brały one udział we wszystkich działaniach bojowych 1 DP, wchodzącej w skład 1 AWP, na szlaku od Lenino do Berlina. Pułki 4, 5 i 6 będące jednostkami 2 DP im. H. Dąbrowskiego sformowano w Sielcach na podstawie rozkazu 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 19 sierpnia 1943 roku 4. Uczestniczyły one do końca wojny w szlaku bojowym 1 AWP. Najcięższe boje stoczyły pod Puławami, na przyczółku wareckomagnuszewskim, na Wale Pomorskim i w operacji berlińskiej. Kolejne pułki piechoty 7, 8 i 9 3 DP im. R. Traugutta sformowane zostały w Sielcach na podstawie rozkazu nr 95 dowódcy 1 korpusu PSZ w ZSRR z dnia 27 grudnia 1943 roku 5 i jako jednostki 1 AWP do końca wojny brały, udział we wszystkich działaniach tej armii. Najcięższe boje stoczyły i największe straty poniosły na przyczółku warecko-magnuszewskim, w walkach o Warszawę, na Wale Pomorskim, w walkach o Kołobrzeg i w operacji berlińskiej 6. Natomiast 8 pp. wsławił się szczególnie w walkach o Bydgoszcz. Pułki 10, 11 i 12, jako jednostki 4 DP im. J. Kilińskiego, zostały sformowane w rejonie Sum zgodnie z rozkazem organizacyjnym nr 01 dowódcy 1 AP w ZSRR z dnia 1 kwietnia 1944 roku 7. Do końca wojny wchodziły one w skład 1 AWP i uczestniczyły w walkach nad Wisłą, w rejonie Warszawy, na Wale Pomorskim, o Kołobrzeg i w operacji berlińskiej. Dalsze pułki piechoty 13, 15 i 17, wchodzące w skład 5 DP, sformowano rozkazem nr dowódcy 1 AP z dnia 5,lipca 1944 roku w rejonie Żytomierza 8. Początkowo przewidziane jako jednostki 1 AWP, jednak 20 sierpnia 1944 roku zostały K o m o r n i c k i, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty, t. 1, Warszawa 1965, s Rozkaz organizacyjny nr 1. Organizacja i działania bojowe ludowego Wojska Polskiego w latach , t. 1, Warszawa 1958, s Rozkaz organizacyjny nr 1 dowódcy 1 KPSZ. Tamże, s Tamże, s Straty poniesione przez LWP ujęte są w Księdze poległych na polu chwały Opracowali: L. L e w a n d o w i c z, Z. L i s e k, J. M a l c z e w s k i, R.L. P o l k o w s k i, W. R o m a n o w s k i, Wstępem opatrzył: J. M a l c z e w s k i, Warszawa Organizacja i działania bojowe..., t, 1, s Tamże, s. 94.
3 włączone do formowanej w tym czasie 2 armii WP 9. Brały więc udział w działaniach bojowych 2 AWP, w operacjach łużyckiej i praskiej. Pułki 14, 16, i 18 (6 dywizji piechoty) zostały sformowane w rejonie Żytomierza na podstawie rozkazu nr dowódcy 1 AP z dnia 5 lipca 1944 roku 10, jako jednostki organizowanej 2 AWP. Już 6 października 1944 roku zostały wcielone do 3 AWP 11. Po zaprzestaniu formowania 3 armii znajdowały się (łącznie z pozostałymi oddziałami 6 DP) w dyspozycji NDWP i ostatecznie skierowane dostały do 1 AWP. Uczestniczyły w działaniach bojowych 1 armii w operacji warszawskiej, na Wale Pomorskim, w walkach o Kołobrzeg i kanał Hohenzollernów w operacji berlińskiej. Formowanie 25, 27 i 29 pułków piechoty (10 DP) odbywało się w Rzeszowie, na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa WP z 6 października 1944 roku DP była początkowo przewidziana, jako jednostka 3 AWP, dopiero rozkazem dowódcy 2 AWP z 27 lutego 1945 roku została włączona w skład 2 armii 13. Jednostki dywizji uczestniczyły w działaniach podczas operacji łużyckiej i praskiej. Pułki 26, 28 i 30 sformowano rozkazem nr 16 NDWP z dnia 3 września 1944 roku w rejonie Białegostoku, jako jednostki 9 dywizji piechoty 14. Podlegały one 2 AWP i brały udział w operacjach: łużyckiej oraz praskiej. W sierpniu 1944 roku formowane były w rejonie Lublina 31, 33 i 35 pułki piechoty, jako jednostki 7 dywizji piechoty 15. Już w niedługim czasie, bo 16 października tegoż roku 31 pp został skreślony z rejestru jednostek WP 16. Na jego miejsce utworzono zgodnie ; z rozkazem Naczelnego Dowództwa WP 37 pułk piechoty Rozkaz nr 8 NDWP. Organizacja i działania bojowe..., t. 1, s Tamże, s Tamże, s Sprawy związane z formowaniem 3 armii szerzej naświetla W. J u r g i e l e w i c z, Organizacja ludowego Wojska Polskiego ( ), Warszawa 1968, s Ponadto: Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Tom 3 Ludowe Wojsko Polskie , Warszawa 1973, s Rozkaz nr 41 NDWP. Organizacja i działania bojowe... t. 1, s S. K o m o r n i c k i, op. cit., s Tamże, s Strukturę i działalność dywizji omawia też M. D o ł o m i s i e w i c z, Historia 9 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty, Rzeszów Rozkaz nr 8 NDWP z dnia roku. Organizacja i działania bojowe..., t. 1, s Pułk został skreślony z rejestru z powodu zaistniałej wówczas zbiorowej dezercji. Problem ten został szeroko omówiony już na łamach Wojskowego Przeglądu Historycznego nr 3, 1965, s Rozkaz organizacyjny nr 94/org. NDWP z dnia roku. Organizacja i działania bojowe..., t. 1, s. 282.
4 Wszystkie jednostki 7 DP wypełniały zadania bojowe w ramach działań dywizji 18. Pułki 32, 34 i 36, jako jednostki 8 dywizji piechoty były organizowane w rejonie Siedlec, zgodnie z rozkazem nr 8 NDWP z dnia 20 sierpnia 1944 roku 19. Przebyły one szlak bojowy 2 AWP; brały więc bezpośredni udział w operacji łużyckiej i praskiej Charakterystyka archiwaliów Wszystkie znajdujące się w Centralnym Archiwum Wojskowym akta, wytworzone przez kancelarie pułków piechoty w latach zostały ułożone w zespołach według komórek organizacyjnych, zgodnie z obowiązującym etatem. Ogólnie akta te można podzielić na 5 zasadniczych grup 21 : 1) akta bojowe, organizacyjne i szkoleniowe 2) akta polityczne 3) akta personalne 4) akta kwatermistrzowskie 5) akta kancelaryjne. Akta o charakterze bojowym i szkoleniowym stanowią niewątpliwie najcenniejszą grupę dokumentów. One to bezpośrednio informują o działaniach pododdziałów na polu walki, o planach poszczególnych działań, o pracy zwiadu. 18 Szerzej na temat działań dywizji pisze S. G a ć, 7 dywizja piechoty. Historia 7 Łużyckiej Dywizji Piechoty, Warszawa Organizacja i działania bojowe..., t. 1, s Działania bojowe omawia S. R z e p s k i, 8 dywizja piechoty. Z dziejów 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty im. Bartosza Głowackiego, Warszawa Na temat podziału materiałów archiwalnych pisze J. M a l c z e w s k i, O zawartości zasobu aktowego LWP z lat Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki wojskowej służby archiwalnej. Warszawa 1967, s
5 Pozwalają też odtworzyć przebieg bitew, zawierają dane o zaopatrzeniu, stratach własnych i nieprzyjaciela. Do grupy tej należą rozkazy, zarządzenia i meldunki bojowe, plany walki, sprawozdania z działań bojowych, protokoły przekazania odcinków frontu, dzienniki i opisy działań bojowych oraz materiały komórek zwiadowczych. Z aktami bojowymi ściśle powiązane są dokumenty szkolenia bojowego. Na szczeblu pułków łączono nierzadko z aktami bojowymi również materiały o charakterze organizacyjnym, jak rozkazy, meldunki, plany o przebiegu formowania i stanie bojowym jednostek. Akta tego typu występują równie w zespołach dowództwa dywizji 22 lub armii 23. Spośród zasygnalizowanych dokumentów bojowych jednym z najcenniejszych źródeł do odtworzenia przebiegu działań ludowego Wojska Polskiego, a występujących stosunkowo często w zespołach akt pułków piechoty, są meldunki bojowe. Na ich treść składają się: dane o nieprzyjacielu, opis przebiegu własnych działań bojowych działań nieprzyjaciela. Bardzo często do meldunków dołączano szkice sytuacyjne lub mapy z naniesioną sytuacją. Niemal komplet ej dokumentacji zachował się w zespole akt 10 pułku piechoty 24, Znajdujące się tam meldunki bojowe, obejmują cały okres działań pułku prawie od chwili wejścia do walki, tzn. od połowy września 1944 roku do końca maja roku następnego. Innym cennym źródłem archiwalnym są plany walki, plany przygotowania artyleryjskiego oraz współdziałania poszczególnych broni i służb, protokoły i schematy przekazania poszczególnych odcinaków obrony. Przekazy te nie zachowały się w komplecie; stosunkowo najwięcej występuje w zespole akt 16 pułku piechoty 25. Bardzo interesujące są dzienniki i opisy działań bojowych. Były one sporządzane co kilka dni, po zakończeniu pewnego etapu działań; niektóre zaś dopiero po wojnie opracowane zostały przez osoby bezpośrednio uczestniczące w życiu i wydarzeniach jednostek. Zapisu dokonywano na podstawie dokumentów bojowych, stąd ich duża wartość historyczna. Tego typu przekazów zachowało się stosunkowo 22 Por. A. M i ę t e k, Zawartość aktowa zespołów dowództw dywizji piechoty ludowego Wojska Polskiego z lat wojny , Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej nr 6, 1974, s. 72 i nast. 23 Por. J. M i l e w s k i, Materiały do dziejów 2 armii Wojska Polskiego , Biuletyn... nr 5, 1973, s. 102 i nast. 24 Zespół nr 50. Inwentarz akt ludowego Wojska Polskiego..., część 1, s Por. CAW, III-77-5, 6 i 8.
6 niewiele. Występują one w 7, 8 i 9 pułkach 10 dywizji piechoty. Uwagę należy zwrócić na poprawnie opracowane dzienniki działań bojowych, które zachowały się w zespole akt 2 pułku piechoty 26. Ilość zachowanych akt bojowych w omawianych zespołach kształtuje się dość różnorodnie. Nie jest to najliczniejsza grupa materiałów w porównaniu z innymi, jak np. personalnymi. Jednak, co należy podkreślić, dokumentacja o charakterze bojowym, występuje we wszystkich zespołach pułków piechoty. Jednocześnie, należy zaznaczyć, że znacznie więcej tych akt zachowało się w pułkach wchodzących w skład dywizji piechoty podlegających 1 armii. W pułkach 2 AWP zasób aktowy jest znacznie skromniejszy w związku z tym również ilość akt bojowych mniejsza. W pułkach 1 AWP ilość teczek z aktami bojowymi kształtuje się średnio w granicach kilkunastu jednostek archiwalnych, natomiast w pułkach piechoty 2 AWP jest ich zaledwie po kilka 27. Wśród jednostek 1 AWP najbogatszym w dokumenty bojowe jest zespół akt 2 pułku piechoty 1 DP. W zespole tym na ogólną ilość 112 jednostek archiwalnych, w 41 teczkach występują akta bojowe. Zachowały się więc rozkazy i zarządzenia bojowe dowódcy pułku (t. 28, 29), dzienniki działań bojowych oraz meldunki o stanie bojowym jednostki (t. 25, 26). Innym również interesującym zespołem zawierającym najważniejsze dokumenty bojowe jest zespół akt 10 pułku piechoty. Występują tu, obok rozkazów i zarządzeń bojowych z lat (t. 1 5), plany obrony odcinków frontu (t. 7 8), schematy rozlokowania artylerii (t. 12) i meldunki bojowe (t ). Ponadto w zespole tym znajduje się dokładny opis kilkudniowych działań bojowych pułku na przełomie stycznia i lutego 1945 roku w rejonie miejscowości Jastrów (t ). Ogólnie biorąc wśród 108 jednostek archiwalnych składających się na ten zespół, w 37 teczkach występują materiały o charakterze bojowym. W kolejnym 11 pułku piechoty na zachowane 124 jednostki archiwalne, 47 ujmuje akta bojowe. Różnorodność materiałów o tym charakterze w omawianym zespole jest wyjątkowo duża. Wszystkie one dotyczą lat Mamy więc tu 26 CAW, III-9-25, 26, 40 i W czasie walk jednostek 2 AWP w Saksonii w kwietniu 1945 roku duża ilość dokumentów uległa zniszczeniu. J. M a l c z e w s k i, op. cit., s
7 rozkazy i zarządzenia bojowe, schematy rozlokowania poszczególnych oddziałów pułku, meldunki o stanie bojowym, plany obrony, plany i programy szkolenia bojowego oraz opisy natarcia. Znajdują się także sprawozdania z działalności zwiadu pułku. W grupie zespołów akt pułków 2 AWP najwięcej dokumentacji bojowej zachowało się wśród wytworu kancelaryjnego 34 pp 22 jednostki archiwalne. Materiały te są jednak dość różnorodne. Obok cennych dzienników działań bojowych i rozkazów zachowała się stosunkowo duża ilość akt dotyczących szkolenia bojowego, głównie służby chemicznej i łączności. Natomiast w zespole akt 26 pułku piechoty znajdują się tylko rozkazy i programy szkolenia bojowego z 1945 roku. Są także zespoły akt, w których dokumentów bojowych nie ma w ogóle lub też zachowały się tylko fragmenty obszerniejszych meldunków. I tak, brak prawie zupełnie akt bojowych w pułkach piechoty 5 DP; np. zespół akt 13 pułku piechoty ( ) składa się z 66 jednostek archiwalnych. Z tej ilości jedynie w 5 teczkach występują akta bojowe i to w większości przypadków dotyczą one szkolenia. Zachowały się ponadto pojedyncze dokumenty przemieszane z aktami o charakterze personalnym lub organizacyjnym. Natomiast w 15 i 17 pułkach tej dywizji prawie zupełnie brak dokumentów bojowych. Jedynie w 15 pułku piechoty zachowała się 1 jednostka archiwalna zawierająca meldunki bojowe z 1945 roku. (Także bardzo ubogi w omawianą dokumentację jest zespół akt 6 pułku piechoty; na ogólną ilość 55 jednostek archiwalnych jedynie w 3 teczkach znajduje się po kilka dokumentów bojowych dotyczących służby granicznej pełnionej przez żołnierzy po zakończeniu wojny. Drugą grupę tworzą akta o charakterze politycznym. W zespołach pułków piechoty z lat zachowało się ich stosunkowo niewiele. Dokumentacja ta jest niezwykle cenna dla badacza. Składają się na nią: rozkazy i dyrektywy w sprawach politycznych, plany pracy, programy, instrukcje, konspekty pogadanek,
8 meldunki dzienne i okresowe pracy polityczno-wychowawczej, biuletyny sławy, a także kroniki jednostek. Na szczególną uwagę w tej grupie akt zasługują wspomniane meldunki z pracy pol-wych i kroniki pułków. Meldunki sporządzane były zarówno w okresie działań bojowych i szkolenia, przemarszów i postojów oraz po zakończeniu wojny. Dotyczyły one wszystkich ważniejszych przedsięwzięć o charakterze ogólnonarodowym, w których uczestniczyło wojsko (zagospodarowanie Ziem Zachodnich, reforma rolna, akcja pomocy ludności cywilnej, walka z reakcyjnym podziemiem). Ilość tych akt w zespołach waha się w granicach kilku jednostek archiwalnych. Najwięcej 7 jednostek archiwalnych występuje w zespole akt 2 pułku piechoty, gdzie obok meldunków dziennych z pracy aparatu pol-wych z 1945 roku znajdują się również meldunki sytuacyjne o stanie bojowym, rozkazy, zarządzenia, instrukcje i biuletyny sławy z okresu walk jednostki na Pomorzu Zachodnim w marcu i kwietniu 1945 roku (t. 164, 165). Cenne też akta o charakterze politycznym zachowały się w zespole 6 pułku piechoty. Znajdują się tu rozkazy wyższych dowództw w sprawach pol-wych wydane w 1945 i 1946 roku (t. 31), wykazy oficerów aparatu politycznego jednostki oraz komplet meldunków z pracy pol-wych. Ponadto w tym zespole jest przechowywana kronika jednostki (t. 38, 39). W kilku zespołach archiwalnych pułków piechoty brak zupełnie dokumentów obrazujących działalność aparatu polityczno-wychowawczego. Nie zachowała się tego rodzaju dokumentacja w 14, 15, 25, 26, 28, 32, 33 i 37 pułkach piechoty. Wśród akt pozostałych pułków spotyka się po 2 lub co najwyżej 4 jednostki archiwalne zawierające materiały o charakterze politycznym. Trzecią grupę najliczniejszą we wszystkich omawianych zespołach tworzą akta personalne. Do nich należą: rozkazy personalne o naznaczeniach na stanowiska, nominacyjne i oficerskie, księgi ewidencji personalnej łącznie ze skorowidzami, teczki personalne oficerów, księgi kar i pochwał, wnioski
9 odznaczeniowe i awansowe, imienne wykazy poległych i rannych, spisy demobilizowanych i wreszcie meldunki o nadzwyczajnych wypadkach. Akta te są cenne z uwagi na to, że pozwalają na odtworzenie obsady personalnej jednostek, informują też o przekroju demograficznym stanu osobowego. We wnioskach awansowych i odznaczeniowych można znaleźć również interesujące opisy czynów bojowych poszczególnych żołnierzy. Akta personalne zachowały się we wszystkich omawianych pułkach, z tym, że nie we wszystkich tworzą one całość akt tego typu wytworzonych od chwili sformowania jednostki do końca wojny. Ich ilość w poszczególnych zespołach waha się w granicach od kilkunastu do kilkudziesięciu jednostek archiwalnych. Najwięcej akt personalnych zachowało się w zespole 1 pułku piechoty (140 jednostek archiwalnych). Są to głównie księgi ewidencji stanu osobowego poszczególnych pododdziałów z okresu od 1943 do 1946 roku. Niewiele mniej jest akt personalnych w zespole 2 pułku piechoty (112 teczek). Najwięcej zachowało się ksiąg ewidencyjnych oficerów, podoficerów i szeregowców poszczególnych pododdziałów. Ponadto wymienić można spisy rannych i zaginionych w bitwie pod Lenino (t. 79), charakterystyki odznaczonych oraz wykazy poległych. Zespół o najmniejszej ilości materiałów o charakterze personalnym stanowią akta 25 pułku piechoty. Na ogólną liczbę 26 jednostek archiwalnych, 9 teczek tworzą akta personalne. Składają się na nie księgi personalne wraz ze skorowidzami, ewidencje poległych oraz wnioski awansowe. Bardzo jednolity materiał tworzy zespół akt 15 pułku piechoty, gdzie prawie wszystkie jednostki archiwalne składające się na zespół to akta personalne. Tylko w jednej teczce znajdują się meldunki bojowe z 1945 roku; pozostałe zaś 29 jednostek archiwalnych to głównie ewidencja podoficerów i szeregowców. Czwartą grupę akt tworzy dokumentacja kwatermistrzowska, dotycząca zaopatrzenia jednostek. Materiałów tych w zespołach akt pułków piechoty z lat
10 nie jest dużo. Przeważają głównie listy płacy oraz rozkazy w sprawach zaopatrzenia w sprzęt i amunicję. Wśród akt zespołów 1 i 2 pułków piechoty, dokumentów tych zachowało się zadziwiająco mało. W 1 pułku piechoty pomiędzy przekazami źródłowymi o zupełnie innym charakterze znajdują się plany pracy kwatermistrzostwa (t. 170). Natomiast brak całkowicie materiałów finansowych, takich jak np. listy płacy. Pośród zachowanych materiałów 2 pułku piechoty tylko 7 jednostek archiwalnych obejmuje sprawy kwatermistrzowskie. Wszystkie one dotyczą ewidencji zużytej broni i amunicji. Także i w tym zespole zaginęły wszystkie listy płacy. Zespół akt 4 pułku piechoty należy do jednego z najbogatszych w materiały archiwalne o charakterze kwatermistrzowskim. Zachowało się w nim 17 teczek akt dotyczących zaopatrzenia finansowego jednostki, a wśród nich 15 to listy płacy. Drugim zespołem o podobnej ilości dokumentów kwatermistrzowskich jest 10 pułk piechoty, gdzie piątą część ogólnego stanu zachowanych akt tworzą archiwalia typu finansowego, głównie listy płacy (t ). Stosunkowo duża ilość akt kwatermistrzowskich występuje w zespole 34 pułku piechoty. Prawie wszystkie z zachowanych przekazów dotyczą spraw finansowych. Jedynie 2 jednostki archiwalne mówią o ilości zużytego umundurowania i sprzętu. Wśród trzydziestu omawianych zespołów, w dwunastu nie zachowały się żadne akta kwatermistrzowskie. O sprawach zaopatrzenia w sprzęt i amunicję oraz o zaopatrzeniu finansowym tych jednostek często można dowiedzieć Się z akt zachowanych w kwatermistrzostwie odpowiedniego dowództwa dywizji. W ostatniej grupie ujęte są akta kancelaryjne. W pierwszym rzędzie składają się na nie rozkazy dzienne, które były prowadzone przez wszystkie samodzielne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Te przekazy źródłowe bardzo cenne nie tylko z uwagi na to, że pozwalają na odtworzenie codziennego życia jednostki, ale również dlatego, iż stanowią ogromną pomoc przy wykonywaniu kwerend osobowych. Na podstawie zachowanych kompletów rozkazów dziennych można ustalić datę przybycia
11 i ubycia każdego żołnierza pełniącego służbę w danej jednostce oraz fakty wyróżnienia i ukarania. W rozkazach dziennych zamieszczone są także spisy rannych i poległych. Do grupy akt kancelaryjnych należą również rozkazy okolicznościowe, wydawane z okazji ważniejszych wydarzeń i świąt państwowych. Ponadto znajdują się tu dokumenty dotyczące wewnętrznego obiegu pism oraz dzienniki podawcze. W omawianych zespołach ilość akt kancelaryjnych jest stosunkowo niewielka. Najwięcej ich znajduje się w 1 i 2 pułkach piechoty. W obu tych zespołach zachowało się po 26 jednostek archiwalnych. I tak, w 1 pułku piechoty występują komplety rozkazów dziennych z lat oraz część rozkazów powstałych w 1945 roku. Natomiast w zespole akt 2 pułku piechoty są wszystkie rozkazy dzienne wydane w 1943 roku oraz zdecydowana większość z lat Cenne są rozkazy dzienne 6 pułku piechoty, gdzie zabezpieczono niemal ich komplet z lat (osiem jednostek archiwalnych). Podobnie rzecz się ma w zespole akt 7 pułku piechoty; wśród 11 jednostek archiwalnych kancelarii 10 stanowią rozkazy dzienne powstałe w latach W 18 pułku piechoty wszystkie zachowane akta kancelaryjne to 6 jednostek archiwalnych z rozkazami dziennymi z drugiej połowy 1944 i 1945 roku. Wśród omawianych zespołów akt pułków piechoty istnieją również i takie, w których akta typu kancelaryjnego nie zachowały się. Brak jest tej dokumentacji archiwalnej w zespołach akt 26, 27 i 30 pułków piechoty. W niniejszym omówieniu zwrócono uwagę tylko na ważniejsze grupy archiwaliów, które mogą mieć pierwszorzędne znaczenie dla badań historycznych nad pułkami piechoty ludowego Wojska Polskiego z czasów drugiej wojny światowej. Część tych akt wykracza poza okres wojny, niektóre dotyczą 1946 roku. Wszystkie akta pułków piechoty z lat są opracowane, a inwentarze, ich zostały wydane drukiem. Natomiast akta z lat powojennych są ujęte w protokołach zdawczoodbiorczych.
AKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945. 1. Uwagi wstępne
Czesław Tokarz AKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945 1. Uwagi wstępne Stosunkowo najmniej liczną grupę aktową jednostek bojowych z lat 1944 1945, przechowywanych w Centralnym Archiwum Wojskowym,
Bardziej szczegółowoARCHIWALIA DOWÓDZTWA 1 KORPUSU POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH W ZSRR. 1. Sprawy organizacyjne
Wiesław Bernaś ARCHIWALIA DOWÓDZTWA 1 KORPUSU POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH W ZSRR 1. Sprawy organizacyjne Na mocy decyzji Państwowego Komitetu Obrony Związku Radzieckiego z dnia 10 sierpnia 1943 roku przystąpiono
Bardziej szczegółowoZESPOŁY AKT JEDNOSTEK KAWALERII Problemy organizacyjne
Tadeusz Kowalczyk ZESPOŁY AKT JEDNOSTEK KAWALERII 1944 1947 1. Problemy organizacyjne Druga wojna światowa była ostatnią, w której kawalerii używano na większą skalę, jako rodzaju broni. Niemal we wszystkich
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT SZPITALI WOJSKOWYCH Z LAT
Czesław Tokarz CHARAKTERYSTYKA AKT SZPITALI WOJSKOWYCH Z LAT 1943 1945 Jednym z istotnych działów pracy kwatermistrzostwa ludowego Wojska Polskiego, w okresie wojny, była działalność wojskowej służby zdrowia.
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT SAMODZIELNYCH BRYGAD ZAPOROWYCH Z LAT PRZECHOWYWANYCH W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM
Czesław Tokarz CHARAKTERYSTYKA AKT SAMODZIELNYCH BRYGAD ZAPOROWYCH Z LAT 1944 1945 PRZECHOWYWANYCH W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM Stosunkowo liczną grupę aktową w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ AKT 3 ARMII WOJSKA POLSKIEGO ( r.) 1. Zarys organizacyjny
Jan Szostak ZESPÓŁ AKT 3 ARMII WOJSKA POLSKIEGO (6.10. 15.11.1944 r.) 1. Zarys organizacyjny Plan rozbudowy Wojska Polskiego nakreślony w preliminarzu wydatków na utrzymanie wojska w okresie od 1 września
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW DOWÓDZTW DYWIZJI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Z LAT WOJNY
Alina Miętek ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW DOWÓDZTW DYWIZJI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Z LAT WOJNY 1943 1945 Spośród wszystkich rodzajów wojsk najpoważniejszą siłę bojową w ostatniej wojnie światowej
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE JEDNOSTEK ZAPASOWYCH PIECHOTY Z OKRESU Zagadnienia organizacyjne
Anna Gąsiorowska MATERIAŁY ARCHIWALNE JEDNOSTEK ZAPASOWYCH PIECHOTY Z OKRESU 1943 1945 1. Zagadnienia organizacyjne Sformowanie Armii Polskiej w ZSRR 1 wymagało stałego dopływu przeszkolonych, w możliwie
Bardziej szczegółowoJEDNOSTKI ZAPASOWE RODZAJÓW WOJSK Z LAT WOJNY ORAZ ICH AKTA. 1. Uwagi wstępne
Anna Gąsiorowska JEDNOSTKI ZAPASOWE RODZAJÓW WOJSK Z LAT WOJNY ORAZ ICH AKTA 1. Uwagi wstępne Problematyka działalności i wytworu kancelaryjnego jednostek zapasowych występowała już na łamach Biuletynu.
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE DOWÓDZTWA WOJSK PANCERNYCH I ZMOTORYZOWANYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Zarys organizacyjny
Henryk Fabijański MATERIAŁY ARCHIWALNE DOWÓDZTWA WOJSK PANCERNYCH I ZMOTORYZOWANYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1944 1945 1. Zarys organizacyjny Powstanie Dowództwa Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych WP
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE DO DZIEJÓW LOTNICTWA LWP W LATACH Zarys organizacyjny
Michał Klimecki MATERIAŁY ARCHIWALNE DO DZIEJÓW LOTNICTWA LWP W LATACH 1943 1945 1. Zarys organizacyjny W Centralnym Archiwum Wojskowym przechowywany jest materiał źródłowy do dziejów lotnictwa LWP w okresie
Bardziej szczegółowoZespół akt Oddziału Personalnego WP, obok materiałów własnych zawiera odziedziczone po wojnie akta oddziałów i komórek personalnych instytucji i do-
Roman Leszek Polkowski ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁU ODDZIAŁU PERSONALNEGO WOJSKA POLSKIEGO 1944 1945 Jeden z najbogatszych w materiały zespołów spośród tych, których inwentarze ukazały się ostatnio drukiem
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1943 1945. 1. Uwagi wstępne
Czesław Tokarz ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1943 1945 1. Uwagi wstępne Ludowe Wojsko Polskie, którego zalążkiem, były regularne jednostki utworzone na terenie Związku
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO UWAGI WSTĘPNE
Czesław Tokarz ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1943 1945 1. UWAGI WSTĘPNE Ludowe Wojsko Polskie, którego zalążkiem, były regularne jednostki utworzone na terenie Związku
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT JEDNOSTEK INŻYNIERYJNO-SAPERSKICH LWP Z LAT Uwagi wstępne
Henryk Fabijański CHARAKTERYSTYKA AKT JEDNOSTEK INŻYNIERYJNO-SAPERSKICH LWP Z LAT 1943 1945 1. Uwagi wstępne Równolegle z formowaniem związków taktycznych i operacyjnych ludowego Wojska Polskiego tworzono
Bardziej szczegółowoSAMODZIELNY BATALION KOBIECY I JEGO AKTA Z LAT
Bożena Szmagaj SAMODZIELNY BATALION KOBIECY I JEGO AKTA Z LAT 1943 1945 Udział kobiet w wojnie wyzwoleńczej narodu polskiego był zjawiskiem powszechnym. W obozach koncentracyjnych kobiety wiodły walkę
Bardziej szczegółowoZASÓB AKTOWY ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA Z LAT
Adam Gnieciak ZASÓB AKTOWY ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA Z LAT 1945 1948 W niedługim czasie po zakończeniu II wojny światowej, kiedy to siła zbrojna przechodziła na stopę pokojową, miał też miejsce
Bardziej szczegółowoARCHIWALIA OBRAZUJĄCE POMOC MATERIAŁOWĄ ZSRR DLA LWP W LATACH 1943 1945 * * *
Czesław Tokarz ARCHIWALIA OBRAZUJĄCE POMOC MATERIAŁOWĄ ZSRR DLA LWP W LATACH 1943 1945 W kwietniu 1943 r. działający na terenie Związku Radzieckiego Związek Patriotów Polskich wszczął, uwieńczone powodzeniem,
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT Zarys organizacyjny
Janusz Gzyl ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT 1951 1956 1. Zarys organizacyjny Opracowany na lata 1949 1955 plan rozwoju wojska, przewidywał znaczną rozbudowę artylerii zarówno naziemnej, jak i przeznaczonej
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE 1 KORPUSU PANCERNEGO Z LAT
Henryk Fabijański MATERIAŁY ARCHIWALNE 1 KORPUSU PANCERNEGO Z LAT 1944 1945 Problematyka dotycząca działań bojowych 1 korpusu pancernego z najeźdźcą hitlerowskim znalazła już swoje odbicie w kilku publikacjach
Bardziej szczegółowoCZTERDZIEŚCI LAT CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Zygmunt Baranowski CZTERDZIEŚCI LAT CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Już po raz czterdziesty drugi ludowe Wojsko Polskie obchodzi swoje święto. 12 października 1943 roku żołnierze 1 Dywizji Piechoty im.
Bardziej szczegółowoMaria Baran Archiwalia organów kontroli administracji wojskowej okresu międzywojennego.
BIBLIOGRAFIA WAŻNIEJSZYCH PUBLIKACJI OGŁOSZONYCH DRUKIEM PRZEZ PRACOWNIKÓW WOJSKOWEJ SŁUŻBY ARCHIWALNEJ Maria Baran Archiwalia organów kontroli administracji wojskowej okresu międzywojennego. [W:] Wybrane
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY DO DZIEJÓW 2 ARMII WOJSKA POLSKIEGO Zagadnienia organizacyjne
Józef Milewski MATERIAŁY DO DZIEJÓW 2 ARMII WOJSKA POLSKIEGO 1944 1945 1. Zagadnienia organizacyjne Latem 1944 roku, z chwilą wkroczenia 1 Armii Polskiej w ZSRR u boku Armii Czerwonej na ziemie polskie,
Bardziej szczegółowoSPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU. Nr 1, 1969
SPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU Nr 1, 1969 Rola i zadania wojskowej służby archiwalnej (Leszek Lewandowicz) Postępowanie z zespołami otwartymi w świetle wytycznych Naczelnej Dyrekcji
Bardziej szczegółowoBiuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej
Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Źródło: http://ipn.jskinternet.pl/bip/rejestry-ewidencje-arc/kategorie/18,akta-wojskowych-organow-bezpieczenstwa-panstwa-u zyczone-przez-centralne-archiwum.html
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ŹRÓDŁOWE OBRAZUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ SĄDÓW WOJSKOWYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W OKRESIE WOJNY
Alina Miętek MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE OBRAZUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ SĄDÓW WOJSKOWYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W OKRESIE WOJNY 1943 1945 Jedną z zasadniczych funkcji sądownictwa wojskowego jest oddziaływanie na żołnierzy
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY DO DZIEJÓW JEDNOSTEK ARMII POLSKIEJ W ZSRR
Roman Leszek Polkowski MATERIAŁY DO DZIEJÓW JEDNOSTEK ARMII POLSKIEJ W ZSRR Pojęcie 1 Armia Polska w ZSRR, często niesłusznie utożsamiane z 1 Armią Wojska Polskiego, obejmowało wszystkie polskie jednostki,
Bardziej szczegółowoWYBRANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE PIERWSZEGO ETAPU REORGANIZACJI POKOJOWEJ LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W 1945 R.
Czesław Tokarz WYBRANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE PIERWSZEGO ETAPU REORGANIZACJI POKOJOWEJ LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W 1945 R. Zgromadzone w Centralnym Archiwum Wojskowym akta stanowią poważną bazę źródłową
Bardziej szczegółowoUWAGI O STRUKTURALNO-RZECZOWO-CHRONOLOGICZNYM UKŁADZIE AKT
Wiesław Bernaś, Zdzisław Lisek UWAGI O STRUKTURALNO-RZECZOWO-CHRONOLOGICZNYM UKŁADZIE AKT Układ strukturalno-chronologiczno-rzeczowy akt przyjęty został w Centralnym Archiwum Wojskowym podczas opracowywania
Bardziej szczegółowoARCHIWALIA DOWÓDZTWA WOJSK LOTNICZYCH Zarys organizacyjny
Jan Szostak ARCHIWALIA DOWÓDZTWA WOJSK LOTNICZYCH 1945 1949 1. Zarys organizacyjny Dynamiczny rozwój i wejście do działań bojowych w połowie 1944 roku oddziałów i związków taktycznych lotnictwa WP sprawiły,
Bardziej szczegółowoInwentar z skar bowy zespołu nr : 24
Inwentar z skar bowy zespołu nr : 24 Sygn. Tytuł Daty Rodzaj dok. Liczba s/k 1 Zarządzenia wyższych przełożonych stanowiące podstawę organizacji; etaty z wykazami zmian. 1970-1989 2 Etaty z wykazami zmian;
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH Zarys organizacyjno-prawny
Kazimierz Bar MATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH 1918 1939 1. Zarys organizacyjno-prawny W związku z dekretem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 12 października
Bardziej szczegółowoUWAGI NA TEMAT MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH DO DZIEJÓW FORMOWANIA ARMII POLSKIEJ W ZSRR (kwiecień lipiec 1944)
Roman Leszek Polkowski UWAGI NA TEMAT MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH DO DZIEJÓW FORMOWANIA ARMII POLSKIEJ W ZSRR (kwiecień lipiec 1944) Omówienie źródeł archiwalnych poprzedzić należy kilkoma uwagami na temat literatury
Bardziej szczegółowoSPRAWY NADZORU NAD NARASTAJĄCYM ZASOBEM ARCHIWALNYM
Kazimierz Kostyra SPRAWY NADZORU NAD NARASTAJĄCYM ZASOBEM ARCHIWALNYM Właściwe kształtowanie narastającego zasobu archiwalnego nurtuje archiwistów od wielu lat. Jak wiadomo, problem ten znalazł swoje odbicie
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ŹRÓDŁOWE OBRAZUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ PROKURATUR WOJSKOWYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W OKRESIE WOJNY
Alina Miętek MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE OBRAZUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ PROKURATUR WOJSKOWYCH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W OKRESIE WOJNY 1943 1945 Dnia 8 maja 1943 r. radio moskiewskie, a w ślad za nim Wolna Polska, organ
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Jerzy Ciesielski OPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ 1919 1920 W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Centralne Archiwum Wojskowe gromadzi i przechowuje w zasadzie tylko akta wytworzone przez
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ŹRÓDŁOWE CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO DOTYCZĄCE OCHRONY GRANIC PRL W LATACH 1945 1948
Rozalia Markowska MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO DOTYCZĄCE OCHRONY GRANIC PRL W LATACH 1945 1948 Po wyzwoleniu ziem polskich powstała konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i stabilizacji
Bardziej szczegółowoAKTA DEPARTAMENTU I BRONI GŁÓWNYCH I WOJSK TABOROWYCH MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Zarys rozwoju organizacyjnego
Ewa Zasada AKTA DEPARTAMENTU I BRONI GŁÓWNYCH I WOJSK TABOROWYCH MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH 1920 1921 Zarys rozwoju organizacyjnego Departament I Broni Głównych Wojsk Taborowych powstał z dniem 1 marca
Bardziej szczegółowoARCHIWALIA GŁÓWNEGO ZARZĄDU INFORMACJI MON
Wanda Roman ARCHIWALIA GŁÓWNEGO ZARZĄDU INFORMACJI MON Dnia 30 września 1944 roku Naczelnego Dowódca Wojska Polskiego, gen. Michał Rola-Żymierski podpisał rozkaz i ustawę o Zarządzie Informacji Naczelnego
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT SZTABU GENERALNEGO WP Z LAT Zarys organizacyjny
Wiesława Hiller CHARAKTERYSTYKA AKT SZTABU GENERALNEGO WP Z LAT 1945 1950 Zarys organizacyjny Po zakończeniu działań wojennych nastąpiła konieczność reorganizacji i rozbudowa Wojska Polskiego, dostosowana
Bardziej szczegółowoAKTA INSTYTUCJI NAUKOWO-SZKOLNYCH MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Z LAT 1918 1921
Danuta Duszak AKTA INSTYTUCJI NAUKOWO-SZKOLNYCH MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Z LAT 1918 1921 W latach 1918 1921 w składzie Ministerstwa Spraw Wojskowych istniały trzy instytucje o charakterze naukowo-szkolnym,
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA I DZIAŁALNOŚĆ APARATU MOBILIZACYJNEGO LWP W LATACH W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ ARCHIWALNYCH
Wincenty Romanowski ORGANIZACJA I DZIAŁALNOŚĆ APARATU MOBILIZACYJNEGO LWP W LATACH 1943 1945 W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ ARCHIWALNYCH Jednym z ciekawszych zespołów akt ludowego Wojska Polskiego przechowywanym w Centralnym
Bardziej szczegółowoAKTA WYTWORZONE W WYNIKU DZIAŁALNOŚCI WICEMINISTRÓW SPRAW WOJSKOWYCH Zarys rozwoju organizacyjnego
Kazimierz Bar AKTA WYTWORZONE W WYNIKU DZIAŁALNOŚCI WICEMINISTRÓW SPRAW WOJSKOWYCH 1919 1939 Zarys rozwoju organizacyjnego Ministerstwo Spraw Wojskowych zostało utworzone 26 października 1918 roku przez
Bardziej szczegółowoARCHIWALIA DEPARTAMENTU UZUPEŁNIEŃ MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Zarys rozwoju organizacyjnego
Ewa Tarkota ARCHIWALIA DEPARTAMENTU UZUPEŁNIEŃ MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH 1928 1939 1. Zarys rozwoju organizacyjnego Od 6 sierpnia 1928 roku rozpoczęło swoją działalność Biuro Uzupełnień, powołane rozkazem
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE DO POZNANIA ORGANIZACJI PW I WF W LUDOWYM WOJSKU POLSKIM W LATACH
Anna Gąsiorowska MATERIAŁY ARCHIWALNE DO POZNANIA ORGANIZACJI PW I WF W LUDOWYM WOJSKU POLSKIM W LATACH 1943 1945 Z chwilą przystąpienia do formowania pierwszych polskich jednostek wojskowych na terenie
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW REJONOWYCH KOMEND UZUPEŁNIEŃ
Alina Miętek ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW REJONOWYCH KOMEND UZUPEŁNIEŃ 1944 1945 Problem organizowania terenowego aparatu mobilizacji i uzupełnień LWP w okresie zbliżania się jednostek armii polskiej do własnego
Bardziej szczegółowoAKTA BIURA PERSONALNEGO MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Zarys organizacyjny
Tadeusz Wawrzyński AKTA BIURA PERSONALNEGO MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH 1927 1939 Zarys organizacyjny W dniu 17 lutego 1927 roku z rozkazu ministra Spraw Wojskowych został zlikwidowany Oddział V Personalny
Bardziej szczegółowoARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO W LATACH 1947 1969
Zygmunt Gołębiowski ARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO W LATACH 1947 1969 Materiały zgromadzone w archiwach wojskowych umożliwiają badania nad historią wojen i rozwojem siły zbrojnej w okresie pokojowym.
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA ARCHIWALNE DO TRZECIEGO POWSTANIA ŚLĄSKIEGO PRZECHOWYWANE W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM
Bolesław Woszczyński ŹRÓDŁA ARCHIWALNE DO TRZECIEGO POWSTANIA ŚLĄSKIEGO PRZECHOWYWANE W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM Minęło pięćdziesiąt lat od chwili, kiedy to na Górnym Śląsku po raz trzeci wybuchło
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY DOTYCZĄCE PIERWSZEGO CAŁKOWITEGO ROZMINOWANIA TERYTORIUM POLSKI W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Roman Leszek Polkowski MATERIAŁY DOTYCZĄCE PIERWSZEGO CAŁKOWITEGO ROZMINOWANIA TERYTORIUM POLSKI W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Zagadnienie tak ważne dla odradzającej się Polski, jakim było
Bardziej szczegółowoPOWSTANIE, ROZWÓJ I DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH
Wanda Roman POWSTANIE, ROZWÓJ I DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH 1945 1990 Początki organizacyjne obecnego Centralnego Archiwum Wojskowego sięgają 1944 roku. W ramach Wojskowego Instytutu
Bardziej szczegółowoObóz Rothesay i podobóz Tighnabruaich a) Personalne dot. przydziałów Armii w ZSRR, pociągów pancernych b) Personalne, dot. przydziałów w A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Oddział Personalny Sztabu NW Sprawy ewidencyjne, listy weryfikacyjne, spisy oficerskie, wykaz obsady władz centralnych, sprawa gen. Kalkusa Sprawy ewidencyjne,
Bardziej szczegółowoREMBERTÓW W CZASIE BITWY WARSZAWSKIEJ W ŚWIETLE DOKUMENTÓW CAW
Grzegorz Socik REMBERTÓW W CZASIE BITWY WARSZAWSKIEJ W ŚWIETLE DOKUMENTÓW CAW Odradzające się Wojsko Polskie już od pierwszych chwil swego istnienia musiało toczyć walki w obronie państwa, które dopiero
Bardziej szczegółowoARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO
Ewa Raniszewska ARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO 1970 1982 W 1982 roku mija 35 lat od chwili ukazania się rozkazu ministra Obrony Narodowej o utworzeniu Archiwum DOW-II, które przekształcono później
Bardziej szczegółowoInwentar z skar bowy zespołu nr : 292
Inwentar z skar bowy zespołu nr : 292 Sygn. Tytuł Daty Rodzaj dok. Liczba s/k 1 Rozkazy, zarządzenia wyższych przełożonych stanowiące podstawę organizacji i zakresu działania; etat nr 58/046; wytyczne
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 14 sierpnia 2013 r. Poz DECYZJA Nr 230/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 14 sierpnia 2013 r.
Warszawa, dnia 14 sierpnia 2013 r. Poz. 212 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 DECYZJA Nr 230/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 14 sierpnia 2013 r. w sprawie zasad budowy struktur dowództw i innych
Bardziej szczegółowoPIERWSZY SAMODZIELNY PUŁK ŁĄCZNOŚCI 1 ARMII WOJSKA POLSKIEGO
Mieczysław Hucał PIERWSZY SAMODZIELNY PUŁK ŁĄCZNOŚCI 1 ARMII WOJSKA POLSKIEGO Przeglądając różne materiały w tym archiwa Światowego Związku Polskich Żołnierzy Łączności natknąłem się na informacje o jednostce
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W ZAKRESIE WYDAWANIA POŚWIADCZEŃ SŁUŻBY I PRACY W WOJSKU POLSKIM
Henryk Fabijański DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W ZAKRESIE WYDAWANIA POŚWIADCZEŃ SŁUŻBY I PRACY W WOJSKU POLSKIM Przeprowadzania kwerend osobowych stanowi jedno z podstawowych zadań wszystkich
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT DEPARTAMENTU INTENDENTURY MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH
Zbigniew Rzeszótko CHARAKTERYSTYKA AKT DEPARTAMENTU INTENDENTURY MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH 1918 1939 Dekretem z dnia 26 października 1918 roku Rada Regencyjna Królestwa Polskiego przekształciła Komisję
Bardziej szczegółowoWPŁYW WOJSKOWYCH PRZEPISÓW KANCELARYJNYCH I ARCHIWALNYCH NA KSZTAŁTOWANIE ZASOBU ARCHIWALNEGO W LATACH 1945 1955. Uwagi wstępne
Stanisław Grobelny WPŁYW WOJSKOWYCH PRZEPISÓW KANCELARYJNYCH I ARCHIWALNYCH NA KSZTAŁTOWANIE ZASOBU ARCHIWALNEGO W LATACH 1945 1955 Uwagi wstępne Celem niniejszego opracowania jest próba przedstawienia
Bardziej szczegółowoSTAN ARCHIWALIÓW DOTYCZĄCYCH WALKI LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Z PODZIEMIEM ZBROJNYM W LATACH
Henryk Fabijański STAN ARCHIWALIÓW DOTYCZĄCYCH WALKI LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Z PODZIEMIEM ZBROJNYM W LATACH 1944 1948 Przebieg walki o utrwalenie władzy ludowej w Polsce w pierwszych latach powojennych
Bardziej szczegółowoUrządzenia ewidencyjne i rejestry wykorzystywane w poszczególnych komórkach organizacyjnych COSSG:
Urządzenia ewidencyjne i rejestry wykorzystywane w poszczególnych komórkach organizacyjnych COSSG: - Dziennik korespondencji wchodzącej - Dziennik korespondencji wychodzącej - Rejestr faxów wchodzących
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r.
Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 9 października 2013 r. w sprawie wdrożenia do eksploatacji użytkowej
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 103/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Departament Wychowania i Promocji Obronności Warszawa, dnia 12 kwietnia 2013 r. Poz. 108 DECYZJA Nr 103/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 10 kwietnia 2013 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej,
Bardziej szczegółowoHISTORIA I TRADYCJE. Zgodnie z Decyzją Nr 154/MON Ministra Obrony Narodowejz dnia 19 listopada 2018 r. Pułk przejął:
HISTORIA HISTORIA I TRADYCJE Na podstawie Decyzji Nr Z- 2 /Org./P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 stycznia 2017 r. oraz Decyzji Nr Z-17/Org./P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 6 marca 2017 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoARCHIWA OKRĘGÓW WOJSKOWYCH I RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH W WOJSKOWEJ SIECI ARCHIWALNEJ
Elżbieta Młynarska-Kondrat Zygmunt Kozak ARCHIWA OKRĘGÓW WOJSKOWYCH I RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH W WOJSKOWEJ SIECI ARCHIWALNEJ Celem artykułu jest przedstawienie działalności i roli archiwów OW i RSZ, obecnych
Bardziej szczegółowoPRACA ARCHIWÓW WOJSKOWYCH PRZY USTALANIU LISTY STRAT LWP PONIESIONYCH W WALCE O UTRWALENIE WŁADZY LUDOWEJ
Henryk Fabijański PRACA ARCHIWÓW WOJSKOWYCH PRZY USTALANIU LISTY STRAT LWP PONIESIONYCH W WALCE O UTRWALENIE WŁADZY LUDOWEJ W procesie kształtowania nowej ludowej państwowości w latach 1944 1949 działalność
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz DECYZJA Nr 397/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 18 grudnia 2013 r.
Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 348 Departament Wychowania i Promocji Obronności DECYZJA Nr 397/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 18 grudnia 2013 r. zmieniająca decyzję w sprawie metodyki szkolenia
Bardziej szczegółowostrona 1 Wzorowy Dowódca Opis przedmiotu: Wzorowy Dowódca - brązowa. Z lat 90-tych
strona 1 Wzorowy Dowódca 2011-07-27 Wzorowy Dowódca Opis przedmiotu: Wzorowy Dowódca - brązowa. Z lat 90-tych strona 1 Wzorowy Dowódca 2011-07-27 Wzorowy Dowódca Opis przedmiotu: Wzorowy Dowódca - złota,
Bardziej szczegółowoAKTA FORMACJI GRANICZNYCH Z LAT W ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA
Adam Gnieciak AKTA FORMACJI GRANICZNYCH Z LAT 1918 1939 W ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA Archiwum Wojsk Ochrony Pogranicza gromadzi, opracowuje i udostępnia akta formacji, których działalność związana
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 334/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Warszawa, dnia 19 listopada 2013 r. Poz. 297 Departament Wychowania Promocji Obronności DECYZJA Nr 334/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 18 listopada 2013 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej,
Bardziej szczegółowoŻołnierze 1. Armii Wojska Polskiego spuszczają łodzie na wodę (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego spuszczają łodzie na wodę (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) Powstanie. 1. Armia Wojska Polskiego utworzona 29 lipca 1944 roku z przemianowania 1. Armii Polskiej w ZSRR
Bardziej szczegółowoTEST HISTORYCZNY 7 DYWIZJA PIECHOTY. 1. W skład której armii wchodziła 7 Dywizja Piechoty we wrześniu 1939 roku? (0-1 pkt)
TEST HISTORYCZNY 7 DYWIZJA PIECHOTY 1. W skład której armii wchodziła 7 Dywizja Piechoty we wrześniu 1939 roku? (0-1 pkt) a) Armii Łódź b) Armii Kraków c) Armii Karpaty d) Armii Prusy 2. Kto dowodził 7
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA DO HISTORII ORGANÓW BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO ( ) W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM
Zbigniew Cieślikowski ŹRÓDŁA DO HISTORII ORGANÓW BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO (1944 1948) W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM W dziejach Polski Ludowej lata 1944 1948 zajmują szczególną pozycję. W
Bardziej szczegółowoW związku z uroczystościami na cmentarzu w Przemyślu -Pikulicach zamieszczam pewną ekspertyzę.
W związku z uroczystościami na cmentarzu w Przemyślu -Pikulicach zamieszczam pewną ekspertyzę. WOJSKOWE CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ Nr... Dnia... 2012 r. 00 909 Warszawa ul. S. Banacha 2 tel./ fax:
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT DEPARTAMENTU TECHNICZNEGO ORAZ DEPARTAMENTU V INŻYNIERII I SAPERÓW MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Z LAT
Kazimierz Bar CHARAKTERYSTYKA AKT DEPARTAMENTU TECHNICZNEGO ORAZ DEPARTAMENTU V INŻYNIERII I SAPERÓW MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Z LAT 1918 1934 1. Organizacja i zawartość aktowa Departamentu Technicznego
Bardziej szczegółowoWyrazem doceniania fotografii jako swoistego rodzaju dokumentacji źródło-
Zdzisław Lisek DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA W AKTACH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Fotografie związane z Ludowym Wojskiem Polskim znajdujące się w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego zostały przekazane
Bardziej szczegółowoFILIA NR 1 ARCHIWUM WOJSK LĄDOWYCH W TORUNIU
Leszek Kordula FILIA NR 1 ARCHIWUM WOJSK LĄDOWYCH W TORUNIU Zarys historyczny Po zakończeniu działań wojennych 1945 r. archiwistyka wojskowa po raz kolejny stanęła przed zadaniem zgromadzenia i zabezpieczenia
Bardziej szczegółowoPOCZĄTKOWY OKRES KSZTAŁTOWANIA ZASOBU AKTOWEGO CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO PO ZAKOŃCZENIU WOJNY W ROKU 1945
Leszek Lewandowicz POCZĄTKOWY OKRES KSZTAŁTOWANIA ZASOBU AKTOWEGO CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO PO ZAKOŃCZENIU WOJNY W ROKU 1945 W sierpniu 1970 roku minęło 26 lat od chwili utworzenia Centralnego Archiwum
Bardziej szczegółowoDOWÓDZTWA ARMII
Tadeusz Wawrzyński DOWÓDZTWA ARMII 1920 1922 W pierwszym okresie wojny polskiej wyższymi związkami operacyjnymi były dowództwa frontów. Powstawały one w związku z potrzebą przeprowadzenia konkretnej operacji.
Bardziej szczegółowoROLA RZECZOWEGO WYKAZU AKT W KSZTAŁTOWANIU NARASTAJĄCEGO ZASOBU ARCHIWALNEGO PROPOZYCJA OPRACOWYWANIA I STOSOWANIA W KANCELARII WOJSKOWEJ
Jan Micewicz A r t y k u ł d y s k u s y j n y ROLA RZECZOWEGO WYKAZU AKT W KSZTAŁTOWANIU NARASTAJĄCEGO ZASOBU ARCHIWALNEGO PROPOZYCJA OPRACOWYWANIA I STOSOWANIA W KANCELARII WOJSKOWEJ Istniejące współcześnie
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Nr 4 z dnia r., poz. 20
Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Nr 4 z dnia 17.03.2005 r., poz. 20 ZARZĄDZENIE NR 5/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie organizacji archiwów wyodrębnionych jednostek
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY I STUDIA. Tomasz Matuszak (Warszawa) 9 Dywizja Piechoty w latach w zasobie aktowym Centralnego Archiwum Wojskowego
MATERIAŁY I STUDIA Tomasz Matuszak (Warszawa) 9 Dywizja Piechoty w latach 1919-1939 w zasobie aktowym Centralnego Archiwum Wojskowego W zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego znajduje się wiele ciekawych
Bardziej szczegółowoo zmianie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 6 grudnia 2010 r. Druk nr 1058 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie
Bardziej szczegółowoSYSTEMATYKA ZESPOŁÓW AKT W PRAKTYCE ARCHIWALNEJ
Bolesław Woszczyński SYSTEMATYKA ZESPOŁÓW AKT W PRAKTYCE ARCHIWALNEJ Problematyka archiwalna łączy się zawsze z pojęciem zespołu, który jak pisze K. Konarski jest kamieniem węgielnym archiwistyki 1. Tworzy
Bardziej szczegółowoSZTAB GENERALNY WP Zarys organizacyjny
Wiesława Hiller SZTAB GENERALNY WP 1951 1956 1. Zarys organizacyjny Opracowany w 1948 roku przez Sztab Generalny WP siedmioletni plan rozwoju wojska na lata 1949 1955, rozpoczął nowy etap w organizacji
Bardziej szczegółowoMIASTO GARNIZONÓW
1920 1939 MIASTO GARNIZONÓW 18. PUŁK UŁANÓW POMORSKICH 64 i 65 PUŁK PIECHOTY 16 PUŁK ARTYLERII LEKKIEJ, Do 1927 r. WYŻSZA SZKOŁA LOTNICZA (PRZENIESIONA POTEM DO DĘBLINA ] Od 1928 r. - LOTNICZA SZKOŁA STRZELANIA
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 13 listopada 2018 r. Poz. 2132
Warszawa, dnia 13 listopada 2018 r. Poz. 2132 OBWIESZCZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 18 października 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie
Bardziej szczegółowo6 POMORSKA DYWIZJA PIECHOTY
6 POMORSKA DYWIZJA PIECHOTY PATRON SZKOŁY Rok 1944 przyniósł istotne zmiany na arenie politycznej. Za sprawą największej operacji desantowej w Normandii państwa sprzymierzone zdołały utworzyć drugi front
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 28 lutego 2014 r. Poz. 75. DECYZJA Nr 61/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 26 lutego 2014 r.
Warszawa, dnia 28 lutego 2014 r. Poz. 75 Zarząd Szkolenia P7 DECYZJA Nr 61/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie struktur wychowania fizycznego i sportu w resorcie obrony narodowej
Bardziej szczegółowoAKTA BRYGAD I GRUP ARTYLERII
Tadeusz Wawrzyński AKTA BRYGAD I GRUP ARTYLERII 1919 1939 W pierwszym okresie po odzyskaniu niepodległości w roku 1918 jednostki artylerii, podobnie jak oddziały innych rodzajów broni, tworzone były doraźnie
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw z 2010 r. Nr 54 poz. 325 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 12 marca 2010 r.
Dziennik Ustaw z 2010 r. Nr 54 poz. 325 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 12 marca 2010 r. w sprawie przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych (Dz. U. z dnia 6 kwietnia 2010 r.)
Bardziej szczegółowoKamil Anduła. 1. Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte na froncie ( ) Warszawa
Kamil Anduła 1. Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte na froncie (1943 1945) Warszawa Redakcja: Tadeusz Zawadzki Współpraca redakcyjna i korekta: Iwona Dominik Projekt graficzny serii
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 454/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 17 listopada 2014 r.
Warszawa, dnia 18 listopada 2014 r. Poz. 367 Departament Wychowania i Promocji Obronności DECYZJA Nr 454/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 17 listopada 2014 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁU AKT DEPARTAMENTU KAWALERII MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH
Andrzej Wrona ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁU AKT DEPARTAMENTU KAWALERII MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH Początek rozwoju organizacyjnego Departamentu Kawalerii MSWojsk. datuje się od 22 sierpnia 1921 roku. Wówczas
Bardziej szczegółowoTradycje HISTORIA. Strona 1
Tradycje HISTORIA 11. Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej swój rodowód wywodzi od 11. Dywizji Piechoty III Armii Wojska Polskiego formowanej dwukrotnie. Po raz pierwszy, w październiku 1944 r. na Ziemi
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 23 grudnia 2003 r.
Dz.U.04.5.35 2008-11-22 zm. Dz.U.2008.199.1230 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie organów prowadzących ewidencję żołnierzy, którzy polegli, zmarli lub zostali
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 24 marca 2014 r. Poz. 96. DECYZJA Nr 94/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 21 marca 2014 r.
Warszawa, dnia 24 marca 2014 r. Poz. 96 Departament Budżetowy DECYZJA Nr 94/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie wydatków reprezentacyjnych i okolicznościowych Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoReferat F (Wydz. Mob.) Korespondencja ogólna Akta organizacyjne Korespondencja Pol
1 2 3 4 5 6 7 8 (Uwaga: późniejsza nazwa Oddział dla Spraw Polaków na Kontynencie) Rozbudowa PSZ a) Wojsko b) Lotnictwo c) zarządzenia War Office d) zarządzenia SHAEF Korespondencja w sprawie rozbudowy
Bardziej szczegółowoZESPOŁY AKT SZKÓŁ LOTNICZYCH, OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ I PRZECIWGAZOWEJ, BRONI PANCERNYCH, SAPERÓW I ŁĄCZNOŚCI Z LAT 1918 1939
Kazimierz Bar ZESPOŁY AKT SZKÓŁ LOTNICZYCH, OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ I PRZECIWGAZOWEJ, BRONI PANCERNYCH, SAPERÓW I ŁĄCZNOŚCI Z LAT 1918 1939 Istniejące w latach 1918 1939 szkoły wojskowe lotnicze, obrony
Bardziej szczegółowo