Szanowni Państwo! Dear Readers and Guests!

Transkrypt

1

2

3 Szanowni Państwo! Pełnia sezonu czarterowego za nami. Po raz kolejny Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach (MPL Katowice) pobił rekord liczby pasażerów odprawionych od początku czerwca do końca sierpnia. W tym czasie na pyrzowickim lotnisku obsłużono prawie 960 tysięcy podróżnych. To najlepszy wynik w historii portu. Jednak wielkimi krokami zbliża się jesień i zima, kiedy to ponownie będziemy mogli zaoferować najbogatszą siatkę połączeń czarterowych spośród wszystkich polskich portów regionalnych. Wśród popularnych tras do Egiptu czy na Wyspy Kanaryjskie, w ofercie wylotów z Katowice Airport znajdą się egzotyczne kierunki dalekodystansowe, jak Dubaj, Kenia i Zanzibar. Ciekawą propozycję znajdą także pasażerowie korzystający z lotów regularnych. Z początkiem listopada Ryanair uruchomi dwa nowe połączenia na Wyspy Brytyjskie: do Bristolu i Manchesteru. Reportaż z wizyty w drugim z wymienionych miast, które jest siedzibą jednego z najlepszych klubów piłkarskich świata i jednym z najważniejszych brytyjskich centrów akademickich, znajdą Państwo w tym numerze naszego magazynu. Godnym uwagi jest także artykuł poświęcony inwestycjom, jakie w ciągu najbliższych miesięcy będą realizowane w Pyrzowicach. W trosce o komfort i jakość obsługi pasażerów, rozbudujemy terminal pasażerski A. Działania te znacząco poprawią także estetykę samego obiektu. Trwają również prace związane z budową nowej płyty postojowej i hangaru technicznego do obsługi statków powietrznych. Dodatkowo przygotowujemy się do budowy nowej drogi startowej. Ponadto w bieżącym wydaniu magazynu Silesia Airport fani planespottingu, czyli fotografii lotniczej, znajdą opis najlepszych miejsc w MPL Katowice do prowadzenia obserwacji i wykonywania zdjęć statkom powietrznym. Życząc Państwu licznych podróży z i do Katowice Airport, zapraszam do lektury naszego dwumiesięcznika. fot. Piotr Adamczyk Dear Readers and Guests! The height of the charter season is behind us now and once again, Katowice Airport in Pyrzowice broke records in terms of passenger numbers from the beginning of June to the end of August. During this time, the airport handled almost passengers. This is the best result in the airport s history. Autumn and winter are approaching and once again we will be able to offer the largest network of charter connections of all regional airports in Poland. In addition to the popular routes to Egypt or the Canary Islands, Katowice Airport will also offer exotic destinations such as Dubai, Kenya and Zanzibar. Passengers using regular connections will also find a new and interesting offer from Katowice Airport. At the beginning of November, Ryanair will be launching two new routes to the British Isles: Bristol and Manchester. This issue of our magazine highlights Manchester, home to one of the best football clubs in the world and one of the most significant educational centres in Britain. Also worth reading is the article on investments, which will be realised at Katowice Airport in the coming months. In order to continue providing high-quality service and passenger comfort in Pyrzowice, we are expanding Terminal A. This will also greatly improve the building s aesthetic qualities. Work is also continuing on the new apron and the aircraft maintenance hangar. In addition, we re preparing for the construction of the airport's new runway. In this edition of Silesia Airport, fans of plane spotting will find a comprehensive list and description of the best places at Katowice Airport from which to observe and photograph aircraft. Wishing you many flights to and from Katowice Airport, I d like to invite you to enjoy our bimonthly magazine. Artur Tomasik Prezes Zarządu GTL SA President of the GTL SA Management Board

4 3 6 Aktualności News Manchester nie tylko piłka nożna! Manchester not just football! Jeśli spotting, to tylko w Katowice Airport! Katowice Airport, the best place for spotters! Śląska Wampiriada Silesian Vampiriade 10 Portugalia na skraju Europy Portugal at Europe s edge 34 Trzeźwość bez granic Sobriety without borders Dzieje się w Europie What's on in Europe Gala 20-lecia GTL SA GTL SA 20th Anniversary Gala 38 Nordic walking z kijkami w śląskie Nordic walking take your poles through Silesia 18 Bezpieczeństwo przede wszystkim Safety above all 40 Samochody naszpikowane technologią Cars jam-packed with technology 22 Inwestycje z myślą o jakości! Investments equal quality! 42 Dzieje się w Katowicach What's on in Katowice Przekład Translation Eva Piotrowska Okładka Cover Adam Krawczyk Redaktor naczelny Editor in-chief Piotr Adamczyk tel.: e mail: padamczyk@gtl.com.pl Rada programowa Programme Board Monika Krzykawska Artur Tomasik Wydawca Publisher Korekta Proofreading Dorota Mańka Stali współpracownicy Regular contributors Aleksandra Hańderek Sylwia Kaczyńska-Adamczyk Michał Jaraczewski Piotr Winkler Skład i opracowanie graficzne Typesetting and graphics Adam Krawczyk Kontakt Contact redakcja@gtl.com.pl Patronat Patron Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Marshal Office of the Silesian Voivodeship Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA Upper Silesian Aviation Group Reklama Advertising MEGA-ART s.c. tel.: e mail: biuro@mega-art.pl Śląska Organizacja Turystyczna Silesian Tourist Organisation Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. The editorial board does not return unsolicited material and reserves the right to abridge and make editorial changes to texts approved for printing. The editorial board does not take responsibility for the content or any error, omission or inaccuracy of advertising material. REKLAMA fot. Piotr Adamczyk (2), Adam Krawczyk

5 Ryanair z Katowice Airport do Bristolu i Manchesteru Irlandzka linia lotnicza Ryanair zapowiedziała otwarcie dwóch nowych destynacji z Katowice Airport do Bristolu i Manchesteru. Pierwszy rejs do Bristolu odbędzie się 1 listopada br. Połączenia na tej trasie będą realizowane dwa razy w tygodniu: we wtorki i soboty. Także dwa razy w tygodniu, w środy i niedziele, Ryanair będzie obsługiwał rejsy do Manchesteru. Inauguracyjny lot odbędzie się 2 listopada br. Ryanair from Katowice Airport to Bristol and Manchester Irish air carrier, Ryanair, has announced the launch of two new destinations from Katowice Airport to Bristol and Manchester. The first flight to Bristol will take place 1 November and regular connections will operate twice a week Wednesdays and Sundays. Ryanair s inaugural flight to Manchester will take place 2 November this year. Rośnie cargo Od początku roku w Katowice Airport odprawiono prawie 8000 ton frachtu, czyli o 8% więcej niż w analogicznym okresie 2010 roku. Obecnie, na trasach regularnych, z pyrzowickiego lotniska operuje sześć towarowych linii lotniczych, świadczących przewozy cargo na siedmiu kierunkach. W ciągu tygodnia wykonują one w sumie 21 operacji. Liczbę tę uzupełniają frachtowe loty czarterowe. W pierwszych siedmiu miesiącach br. w Katowice Airport obsłużono kilka dalekodystansowych towarowych rejsów czarterowych, m.in. do Argentyny, Japonii, Rosji i RPA. Pyrzowickie lotnisko jest największym polskim portem regionalnym w segmencie transportu cargo. Cargo growing From the beginning of this year, almost 8000 tons of freight has been handled at Katowice Airport 8% more than in the corresponding time period in Currently, six cargo airlines provide regular freight connections to seven destinations. Every week, there are 21 operations. These are supplemented by charter freight connections, which in the first seven months of this year have transported cargo to eg. Argentina, Japan, Russia and Sth Africa. Katowice Airport is the largest regional airport in Poland in the freight transport sector. Rekordowe statystyki ruchu pasażerskiego W szczycie sezonu czarterowego, tj. od początku czerwca do końca sierpnia, w Katowice Airport odprawiono prawie 960 tys. pasażerów. To o 8% więcej niż w tym samym okresie zeszłego roku. Jednocześnie pyrzowickie lotnisko pobiło rekord polskich portów regionalnych w ilości odprawionych pasażerów w ciągu jednego miesiąca. Prognozy wskazują, że pod względem liczby obsłużonych podróżnych, będzie to najlepszy rok w historii Katowice Airport, bo zostanie przekroczona granica 2,5 mln osób, które skorzystają z oferty rejsów regularnych i czarterowych. Record-breaking passenger numbers At the height of the charter season from the beginning of June to the end of August, Katowice Airport will have handled almost passengers. This is 8% more than in the same time period last year. In addition, Katowice Airport has broken the record of the number of passengers handled in one month at a regional airport in Poland. Forecasts indicate that this will be the best year in Katowice Airport s history in terms of passenger numbers more than 2.5 million passengers will have used the regularly-scheduled and charter connections offered.

6 Opracowany przez Bibliotekę Śląską projekt CZESŁAW MIŁOSZ FOR PEOPLE!, przygotowany w związku z realizacją obchodów Roku Czesława Miłosza 2011 (program Miłosz 2011 Promesa, ogłoszony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego), okazał się najlepszy w Polsce i uzyskał największą ilość punktów spośród wszystkich pozytywnie rozpatrzonych wniosków. CZESŁAW MIŁOSZ FOR PEOPLE! to kompleksowy projekt artystyczno-edukacyjny, polegający m.in. na zorganizowaniu cyklu spotkań z ludźmi związanymi z Czesławem Miłoszem oraz cyklu warsztatów. Ideą spotkań, które odbywają się w Bibliotece Śląskiej od lutego 2011 roku, jest ukazanie recepcji twórczości Czesława Miłosza z różnych perspektyw. Cotygodniowe warsztaty twórcze dla dzieci odnoszą się do Wypisów z ksiąg użytecznych, w podziale jaki zaproponował Czesław Miłosz: O Przyrodzie, Obrazy Rzeczy, Podróże, Chwile, Ludzie wśród Ludzi. Formuła warsztatów nakazuje przekraczać mury Biblioteki i wchodzić w przestrzeń miasta. Miewa więc ona charakter wędrujący po ulicach, murach, parkach. Uczestnicy stykają się z możliwościami prezentacji nie tylko poezji, ale i sztuki w kontekście kontaktu z człowiekiem anonimowym mieszkańcem miasta. Warsztaty literackie, dla których inspiracją jest osoba Poety w odniesieniu do kluczowych problemów zawartych w jego twórczości, mają na celu zapoznanie uczestników z poglądami Miłosza i doprowadzenie do dyskusji wyrażanej w formie literackiej. Spotkania mają charakter otwarty, a ich zwieńczeniem będzie wygenerowanie plenerowego pokazu multimedialnego na gmachu Biblioteki Śląskiej (CZESŁAW MI- ŁOSZ FOR PEOPLE! EPILOG). Do pokazu, który przygotowują studenci Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, została specjalnie skomponowana i nagrana muzyka. Prócz cyklu warsztatów, Biblioteka Śląska przygotowała też spotkanie poświęcone Czesławowi Miłoszowi z udziałem m.in. Jerzego Illga, redaktora naczelnego wydawnictwa Znak, wieloletniego znajomego Poety i wyjazd studyjny do Krakowa śladami Czesława Miłosza, połączony z sesją fotograficzną. W wyjeździe wzięli udział wychowankowie świetlic socjoterapeutycznych z Rudy Śląskiej. W listopadzie w Bibliotece Śląskiej zorganizowane zostanie seminarium Miłosz człowiek, poeta, myśliciel, z udziałem m.in. Andrzeja Franaszka literaturoznawcy, redaktora działu kulturalnego Tygodnika Powszechnego, autora najnowszej biografii Miłosz. W tym czasie będzie też miała miejsce premiera filmu powstałego w trakcie realizacji projektu. Film jest produkcją offową, nieoficjalną i w zamierzeniu młodych twórców pokaże inne spojrzenie na dorobek literacki Miłosza. Dokument ten trafi potem do wszystkich bibliotek polonijnych na świecie. The Silesian Library s CZESŁAW MIŁOSZ FOR PEOPLE! Project, in conjunction with 2011 Year of Czesław Miłosz as declared by the Ministry of Culture and National Heritage, won the most number of points of all submitted programmes and was declared to be the best project in Poland. CZESŁAW MIŁOSZ FOR PEOPLE! is an art and education project which includes events such as a series of meetings with people associated with Czesław Miłosz and workshops. The main aim of all the events held at the Silesian Library from February 2011 is to examine the works of Czesław Miłosz from a variety of perspectives. The weekly creative workshops for children focus on A Book of Luminous Things, divided into sections that Miłosz himself suggested: Nature, Pictures of Things, Travel, Moments, People amongst People. The form that these workshops take involves leaving the confines of the Library itself and taking in the city's streets, buildings and parks. Participants have the opportunity to present not just poetry but also art in context person to person contact the anonymous city-dweller. The literary workshops inspired by Czesław Miłosz as a poet, in relation to key issues addressed in his works, are aimed at introducing Miłosz s opinions and inviting discussion regarding the literary form these opinions take shape. Meetings are open to everyone and will culminate in an outdoor multimedia presentation on the Library s walls (CZESŁAW MIŁOSZ FOR PEOPLE! EPILOGUE). This project, prepared by the students of the Academy of Fine Arts in Katowice, includes music specially composed and recorded for this event. In addition to the series of workshops, the Silesian Library invited people associated with Czesław Miłosz to a meeting discussing his life and works. Amongst the invited guests was Jerzy Illga, the chief editor of Znak Publishing, and the poet s long-time friend. Another event involved a study tour and of Kraków in the footsteps of Czesław Miłosz, which was organised for the participants of socio-therapeutic daycare in Ruda Śląska. A seminar entitled Miłosz Man, Poet and Thinker will take place at the Silesian Library in November this year and amongst others, will include the editor of the culture section of the Tygodnik Powszechny and author of the newest biography, Miłosz, Andrzej Franaszek, and other literary scholars. The event will also host the premiere of a film completed as part of the overall project aiming to illustrate Miłosz s works from an alternative perspective. The film itself is an off-production and will not be officially released, but will be distributed to all libraries of Polish communities abroad. Aneta Satława fot. archiwum Biblioteki Śląskiej

7

8 Castlefield to tu według historyków zaczęła się historia Manchesteru. Tutaj także znajduje się Bridgewater Canal, który dał początek pierwszemu na świecie systemowi kanałów Castlefield it is where the story of Manchester begins. This is also where the Bridgewater Canal became the world s first system of canals Położony w północno-zachodniej Anglii, u podnóża Gór Pennińskich, nad brzegami rzeki Irwell, Manchester od wieków kojarzony jest z przemysłem. Warto go zwiedzić, by zanurzyć się w specyficzny klimat jednego z najważniejszych miast w gospodarczych dziejach świata. Właśnie tam swoje początki miała rewolucja przemysłowa, która na zawsze zmieniła obraz naszego globu. Jest to też drugi po Londynie kulturalny i edukacyjny ośrodek w kraju, a także siedziba klubu piłkarskiego Manchester United. Aby poznać bogatą historię Manchesteru, trzeba odwiedzić kilka miejsc. Po pierwsze Castlefield, stanowiący wewnętrzny obszar miasta. To punkt symboliczny, bo tutaj, w 79 roku naszej ery, Rzymianie wybudowali warownię, nazywając ją Mamucium. Ponad tysiąc lat później obok niej pojawiły się pierwsze zabudowania Manchesteru, który dopiero w 1838 roku uzyskał Situated in North West England, at the foot of the Pennines and on the banks o the Irwell River, Manchester has for centuries been associated with industry. It s worth visiting Manchester to immerse yourself in the unique atmosphere of one of the most important cities in world history, in terms of industry. It is here that the Industrial Revolution had its roots. A revolution that changed the world. However, Manchester is second only to London in terms of culture and education. And yes, it s also home to Manchester United, the football club. In order to get to know Manchester s rich history, there are several places that require visiting. First of all there s Castlefield, the oldest area of the city. Castlefield is a symbolic place as it was here in 79 AD that the Romans built a fort and called it Mamucium. Over a thousand years later, the first buildings belonging to Manchester fot. (2),

9 appeared with city rights only being awarded in Castlefield today is where we'll find the Bridgewater Canal dating back to the end of the 18th century a pioneering feat in canal systems on a global scale. It is also here that the oldest passenger railway line, linking Manchester and Liverpool, was constructed in From the beginning of the 1980s, Castlefield is listed as a heritage area. In fact, it was the first Urban Heritage Park in Great Britain. The effects of the Industrial Revolution that began in Manchester at the end of the 17th century helped shape the city for decades to come and resulted in the growth of areas such as Ancoats, once known as the world s workshop. During this time of monumental changes, this area quickly gained mills, spinning mills, glassworks, chemical factories and adjoining them, industrial estates. Even today, the sheer size of these red-brick constructions is worth admiring. Perfectly complementing a visit to Castlefield and Ancoats is a trip to the People s History Museum where visitors can learn about the fight for social equality of the British working class, which is inextricably linked to the Industrial Revolution. Culminating a trip through historical Manchester is a visit to an authentic English heath stretching from the foot of Peel Tower. On the eastern manchester to także nowoczesna architektura Manchester's modern architecture prawa miejskie. W Castlefield znajduje się pochodzący z końca XVIII wieku Bridgewater Canal pionierski w skali świata prawdziwy system kanałów. Tu także natkniemy się na najstarszą pasażerską linię kolejową, wybudowaną w 1830 roku, która łączyła Manchester z Liverpoolem. Od początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku Castlefield jest obszarem zabytkowym. W 1982 roku postanowiono, że stanie się pierwszym w Wielkiej Brytanii Miejskim Parkiem Dziedzictwa. Ślady rewolucji przemysłowej, która tak gwałtownie wybuchła w Manchesterze na przełomie XVII i XVIII wieku, a na dziesiątki lat ukształtowała oblicze miasta, można odnaleźć także w dzielnicy Ancoats, kiedyś nazywanej warsztatem świata. W okresie epokowych zmian prężnie powstawały w tym miejscu młyny, przędzalnie, huty szkła czy zakłady chemiczne, a obok nich osiedla przemysłowe. Do tej pory możemy podziwiać imponujących rozmiarów budowle z czerwonej cegły. Znakomitym uzupełnieniem wycieczki po Castlefield i Ancoats jest wizyta w People's History Museum. Umożliwi nam ona zapoznanie się z historią walki brytyjskiej klasy robotniczej o sprawiedliwość społeczną, co nierozerwalnie związane jest z czasami rewolucji przemysłowej. Zwieńczeniem wyprawy śladami dawnego Manchesteru będzie pobyt na prawdziwych, angielskich wrzosowiskach, które rozciągają się u stóp Peel Tower. Wokół wieży, na wschodnim zboczu Holcombe Hill, z przepięknym widokiem na dolinę rzeki Irwell, znajduje się obszar chroniony z pozostałościami pierwszych osad przemys- ryan giggs żywa legenda manchesteru united Ryan Giggs a living legend of Manchester United

10 Ancoats dzielnica, w której przez dziesiątki lat, siłą ludzkich rąk i maszyn parowych, tworzyła się gospodarcza potęga Manchesteru Ancoats a suburb where, for decades, steam engines and people together made up the economic power of Manchester łowych. Krajobraz bez wątpienia jest wart opuszczenia ścisłego centrum. Bogata historia przemysłowa Manchesteru to jeden aspekt metropolii, a teraźniejszość kształtuje jej drugie oblicze. Miasto zawsze było jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych Anglii i nie zmieniło się to po dziś dzień, ale w ostatnich dziesięcioleciach stało się także istotnym ośrodkiem kulturalnym i edukacyjnym. W tym kontekście warto podkreślić, że właśnie w Manchesterze swoją działalność zaczynały takie tuzy muzyki rockowej, jak zespół The Smiths, Joy Division czy Oasis z niepokornymi braćmi Gallagher na czele. Funkcjonują tu dwie orkiestry symfoniczne: The Hallé i BBC Philharmonic. O wysokiej pozycji miasta na mapie kulturalnej Wielkiej Brytanii świadczą także liczne pub- liczne muzea i galerie. Do najciekawszych z pewnością należy Manchester Museum, ze wspaniałą kolekcją zabytków starożytnego Egiptu, Manchester Art Gallery, gdzie obejrzeć można bogate zbiory europejskiego malarstwa, czy też prezentujący sztukę nowoczesną Whitworth Art Gallery. Przedstawiając Manchester nie sposób nie wspomnieć o obiekcie i instytucji, które są jego chlubą. To oczywiście stadion Old Trafford oraz jeden z najlepszych piłkarskich klubów świata, Manchester United, któremu podobno kibicuje prawie 330 mln fanów. Nic w tym dziwnego, skoro w swojej ponad 130-letniej historii dziewiętnaście razy zdobył tytuł mistrza jednej z najtrudniejszych lig angielskiej, dziewiętnaście razy Tarczę Wspólnoty (angielski Superpuchar), a jedenaście razy Puchar Anglii. Poza tym trzy slope of Holcombe Hill, a stunning view extends over the valley of the Irwell River and a protected area of the remains of the first industrial settlements. This view alone is worth leaving the confines of the city centre for. Manchester s rich industrial history is one aspect of this thriving metropolis, however its contemporary aspect is just as impressive. The city has always been one of the most significant commercial centres in England and this has not changed. In the last several decades, however, it has also become an important cultural and educational centre. In this context it s worth noting that it was in Manchester that rock musicians such as The Smiths, Joy Division or Oasis with the infamous Gallagher brothers began their extremely successful careers. The city is also home to two symphony orchestras The Hallé and the BBC Philharmonic. The numerous museums and galleries are further testament to Manchester s strong position on Great Britain s cultural map. The most interesting of these are the Manchester Museum with its amazing ancient Egyptian artefacts, the Manchester Art Gallery home to a stunning collection of European art or the contemporary Whitworth Art Gallery. In presenting Manchester it s impossible to overlook the construction which is an institution in itself. The Old Trafford home to one of the world s best football clubs, Manchester United, boasting almost 330 million fans. In its history spanning over 130 years, Manchester United has earned the title of the most successful club in English football, having won a record of 19 league titles, and fot.

11 razy wygrał Puchar Europy/Ligę Mistrzów oraz po jednym razie Superpuchar Europy, Puchar Zdobywców Pucharów, Puchar Interkontynentalny i Klubowe Mistrzostwo Świata. Każdy mecz tej drużyny na liczącym miejsc stadionie Old Trafford, niezależnie czy w rozgrywkach angielskiej Premier League, czy w europejskich pucharach, elektryzuje dziesiątki tysięcy miejscowych fanów i miliony zwolenników Czerwonych Diabłów na świecie. Na koniec warto wspomnieć o lotnisku w Manchesterze. Należy ono do elitarnego grona kilkunastu portów lotniczych na świecie, z którego regularne rejsy wykonuje Airbus A380 największy pasażerski samolot. Linie Emirates codziennie realizują tą maszyną loty na trasie Manchester Dubaj Man- chester. Lotnisko przygotowane jest także na przyjęcie nowego produktu amerykańskiego Boeinga, kolejnej odsłony popularnego Jumbo Jeta w wersji Intercontinental. Możliwość częstego obcowania z Airbusem A380 w Manchester Airport to gratka dla spotterów, szczególnie, że wokół lotniska znajdują się liczne platformy ułatwiające fotografowanie, ustawione specjalnie dla tej grupy hobbystów. Dzięki uruchomieniu przez linię lotniczą Ryanair 2 listopada tego roku rejsów na trasie Manchester Katowice Manchester, nie tylko spotterzy będą mogli odwiedzić to niezwykłe, intrygujące, angielskie miasto. Loty na tym kierunku w sezonie jesień/zima 2011/2012 realizowane będą dwa razy w tygodniu: w środy i niedziele. Bilety już do kupienia na 11 FA Cup titles. In addition, there have been three European Cups/UEFA Champions League as well as one each of UEFA Winners Cup, UEFA Super Cup, Intercontinental Cup and the FIFA Club World Cup. Each match that this team plays at the Old Trafford (seating ) regardless of whether it s a Premier League match or a European Cup match, there are tens of thousands of local fans and millions from around the world to support the Red Devils. To finish off, it s worth mentioning the airport in Manchester, which belongs to an elite group of airports from which the Airbus A380 the largest passenger airline - performs regular flights. Every day, Emirates operates flights on the Manchester Dubai Manchester route. The airport is also prepared to host the newest aircraft from Boeing, the new Jumbo Jet Intercontinental. The possibility to be at close quarters with an Airbus A380 makes it perfect for spotters. In addition, surrounding the airport are numerous platforms constructed with this group of enthusiasts in mind they make taking photos easier. With Ryanair launching flights on the Manchester Katowice Manchester route from 2 November this year, this unique and intriguing English city will be easily accessible not only for spotters. Flights to Manchester will operate twice a week (Wednesdays and Sundays) during the 2011/2012 Autumn/Winter Season. Tickets are already available for purchase at Piotr Adamczyk REKLAMA

12 Potężne, klifowe wybrzeże, szum uderzających z ogromną siłą fal Oceanu Atlantyckiego, porywisty wiatr Jesteśmy na zachodnim krańcu kontynentalnej Europy, na przylądku Roca w Portugalii. Kraj ten, o przebogatej historii, sprzyjającym klimacie, oryginalnej architekturze, smacznej kuchni i różnorodnych krajobrazach, jest z pewnością ciekawą opcją na wakacyjny wyjazd. Wybierając Portugalię, warto skierować się do prowincji Algarve. Znajdziemy tam wiele A coast of massive cliffs and the sound of the Atlantic s surf pounding at their base, gusts of wind we re on the western edge of continental Europe, Cape Roca in Portugal. With its rich and diverse history, favourable climate, unique architecture, delicious cuisine and a multitude of different landscapes, Portugal is most definitely worth considering as a holiday destination. In visiting Portugal, it s worth making time for the province of Algarve. Peaceful villages and sennych miasteczek, jak i kurortów ze znakomitym zapleczem turystycznym. Swoistą bramą do przepięknych plaż Algarve jest międzynarodowy port lotniczy w Faro, stolicy dystryktu. Chociaż miasto to stanowi dla przyjezdnych tylko punkt tranzytowy, zasługuje jednak by zatrzymać się w nim choć na chwilę. Po pierwsze można odwiedzić Park Narodowy Ria Formosa, który znajduje się u ujścia do Atlantyku przepływającej tędy rzeki Ria. Miejsce to, o niewątpliwej urodzie, jest ważnym punktem postojowym w jesienfull-service holiday resorts. The international airport in Faro is the gateway to the stunning beaches of Algarve. Faro generally plays the role of a point of transit for visitors to the region. However, it s worth spending at least a bit of time exploring the capital of this district. Ria Formosa National Park on the delta where the Ria River meets the Atlantic Ocean is stunning all year around. In autumn however, this area is a key stopover for birds migrating from the north of the continent to Africa, as well as their return Albufeira największy portugalski kurort, słynący z wyjątkowo pięknych plaż. Jest ich tu aż dwadzieścia cztery i rozciągają się na długości ponad 30 km Albufeira the largest resort town in Portugal which is famous for its incredibly beautiful beaches. There are twenty-four of them spanning 30km of coastline fot. (2), Małgorzata Kozakowska

13 W zabytkach Silves, jak w soczewce, skupia się bogata historia Portugalii Silves The history of Portugal in a nutshell nej wędrówce ptaków z północy kontynentu do Afryki i powrotnej wiosną. Po drugie w mieście znajduje się kilka godnych uwagi zabytków, wśród nich Nossa Senhora do Pé da Cruz kościół z XVII wieku, Paço Episcopal (Pałac Biskupów) z XVIII wieku czy Arco da Vila brama wzniesiona w XIX wieku. Jednak tym, co każdego roku sprowadza w ten region Portugalii urlopowiczów z całej Europy, są przede wszystkim przepiękne plaże. Najwięcej z nich, bo aż dwadzieścia cztery na długości 30 km, znajduje się w Albufeira największym kurorcie w kraju. Niegdyś mała, rybacka wioska, dzisiaj tętni życiem, a poza piaszczystymi brzegami oferuje szereg innych atrakcji. Znajdują się tu wspaniałe pola golfowe, znakomite hotele, apartamentowce, a także liczne knajpki i dyskoteki. Albufeira jest także ważnym ośrodkiem kulturalnym prowincji Algarve, dlatego odbywa się w niej większa część imprez wybrzeża. Kontynuując naszą wędrówkę śladami plaż Algarve, szkoda byłoby nie udać się do gminy Silves, gdzie nad samym oceanem zlokalizowano kolejny słynny portugalski kurort, Armação de Pêra. W powszechnej opinii uznawany jest za jeden z najnowocześniejszych w regionie. U jego stóp rozciągają się dwie najbardziej popularne plaże Portugalii. Z jednej strony typowo miejska, Praia de Armação de Pêra. Po klifie, journey in spring. Faro is also home to many historic landmarks including Nossa Senhora do Pé da Cruz a church dating back to the 17th century, Paço Episcopal (Bishop s Palace) from the 18th century and the Arco da Vila a heritage gate from the 19th century. It is the stunning beaches of Portugal, however, that attract holidaymakers from all over Europe. The vast majority of these beaches 24 along 30km are in Albufeira the largest resort town in the country. What was once a tiny fishing village, today is a vibrant tourism area, which apart from sandy beaches, has much to offer visitors. Golf courses, exclusive hotels, apartments, cafes, restaurants and discos. Albufeira is also a significant cultural centre in the Algarve district, which is why so many events are held here. Continuing our trip along the beaches of the Algarve, it would be a shame not to visit Silves, home to another famous Portuguese resort set right on the Atlantic Ocean, Armação de Pêra. According to popular opinion, this is one of the most modern resort areas in the region and home to two of the most popular beaches in Portugal. One the one side, a typically city beach, Praia de Armação de Pêra. Along the top of the cliff-face above it is a promenade with shops, bars and restaurants. However, as we make our way further east, the Przez centrum Armação de Pêra przebiega romantyczna promenada, przy której znajdują się liczne restauracje, kawiarnie, dyskoteki i kluby nocne A romantic promenade with numerous restaurants, cafes and night clubs runs through the centre of Armação de Pêra

14 nad nią, biegnie promenada ze sklepami, barami i restauracjami. Jednak im bardziej podążamy na wschód, tym plaża staje się mniej zagospodarowana, niemal dziewicza. Tak jest aż do ujścia rzeki Alcantarilha do Atlantyku. Gdy ją przekroczymy, dotrzemy do prawdziwego cudu natury: Praia Grande. Co w niej zachwyca? Brak jakiejkolwiek ingerencji człowieka! Tak wyglądały plaże Portugalii, gdy wieki temu słynni odkrywcy wyruszali w nieznane swoimi galonami, by wydobywać z głębi ludzkiej niewiedzy nowe lądy za odległym horyzontem, budować potęgę i bogactwo tej ziemi. Ciekawostką jest fakt, że część wydm, rozciągających się nad plażą, stanowi pomnik przyrody, gdyż liczą ponad 3000 lat. Będąc w tym regionie, proponuję zwiedzić również samo Silves. Tu, jak w soczewce, skupiona jest burzliwa historia Portugalii. Leżą w tym mieście kamienie z różnych czasów i kultur: zamek wraz z murami są pochodzenia arabskiego, gotycką katedrę zbudowano na fundamentach meczetu, a most z XII wieku powstał w miejscu, w którym wcześniej stał most rzymski. Ponadto na specjalną uwagę zasługuje Krzyż Portugalii (XVI-wieczna rzeźba religijna), kaplica Nossa Senhora dos Mártires i kościół Misericórdia. Przebywając w regionie Algarve, nie pomińmy Lagoa portugalskiej stolicy wybornego wina. Okolice miasteczka pokrywają pejzażowo zachwycające plantacje winorośli. Będąc w tym miejscu, obowiązkowo należy w jednej z winnic wziąć udział w degustacji szlachetnego trunku, połączonej z prelekcją o procesie jego wytwarzania. Warto także wybrać się na zwiedzanie systemu piwnic wybudowanych pod miastem, gdzie w beczkach spoczywają najstarsze i najbardziej wykwin- tne portugalskie wina. W regionie Lagoa plaż jest co niemiara. Charakteryzują je wysokie wybrzeża klifowe, urwiska, jaskinie i skały. Najpopularniejszą z nich nazwano Praia Grande. Znajdziemy tu także wiele kameralnych plaż, np. Praia do Vale da Azinhaga czy Praia do Pintadinho. Po relaksującym dniu trzeba spróbować lokalnej kuchni. Składa się ona z dań prostych, lecz pożywnych i wartościowych. Bardzo cenione są owoce morza oraz różne gatunki ryb. Portugalczycy przygotowują je na tysiące egzotycznych sposobów, np. grillując ze strączkami czerwonej papryki albo smażąc panierowane (sardinhas fritas), ale zawsze dodając aromatyczne przyprawy, jak oliwa z oliwek, czosnek, pieprz czarny, curry, piri-piri (ostry sos chili) czy cynamon. Narodową potrawą jest bacalhau (suszony i solony dorsz), przyrządzany według ponad 300 przepisów. W kuchni portugalskiej nie brakuje też dań z różnych mięs. Najchętniej wykorzystywana jest baranina, jagnięcina, wołowina i drób, obligatoryjnie z oliwą z oliwek oraz cebulą. Popularne są również zupy. Caldo verde, zielony rosół, jako główny składnik ma drobno pokrojoną kapustę włoską pyszności! Portugalia to kraj przez wielu jeszcze nieodkryty, ale dzięki odpowiednio przygotowanej infrastrukturze turystycznej, przepięknym plażom i atrakcyjnym aspektom kulturowym, jest intrygującym kierunkiem dla pragnących spędzić urlop w pełni relaksującego wypoczynku. Z Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach wakacje w rejonie Faro oferuje biuro podróży Alfa Star. Szczegóły oferty na beach area is less developed and seems almost like virgin territory. And the beach continues like this right through to the delta of the Alcantarihla River to the Atlantic. When we get there and cross the delta, we ll get to a real miracle of nature: Praia Grande. What s so special about it? It truly is virgin territory, untouched by people! This is what all the beaches of Portugal were once like, when the famous explorers embarked on their voyages into the unknown, to discover new lands beyond the horizon, gain power and develop the Earth s riches. What is interesting is the fact that some of the sand dunes stretching above the beach, at over 3000 years old, are a true monument to nature. It s worth visiting Silves itself, Portugal s tumultuous history in a nutshell. Buildings and landmarks from various times and cultures: the castle and its surrounding walls are Arabic, the gothic cathedral is built on the remains of a mosque and the bridge from the 1200s AD replaced one dating back to Ancient Roman times. Other landmarks worth visiting are the Cross of Portugal, a 16th century limestone religious sculpture, the chapel of Nossa Senhora dos Mártires and the Misericordia church. Lagoa, Portugal s capital of exquisite wines, is a must-visit when travelling through the Algarve region. The town is surrounded by the stunning landscapes that only wineries can provide. A degustation of the area s finest drop, together with a tour of the winery and the wine-making process is the perfect manner in which to savour the area. In addition, Lagoa has a system of cellars housing the oldest and finest Portuguese wines. Lagoa is also home to amazing beaches characterised by a rugged, cliff-faced coast, precipes, caves and rocky outcrops. The most popular beach in the area is Praia Grande. There are a multitude of smaller beaches too, such as Praia do Vale da Azinhaga or Praia do Pintadinho After a relaxing day at the beach, it s time to savour the local cuisine, the simple and clean tastes focusing on seafood and the many different types of local fish. The Portuguese have thousands of ways to serve fish, grilled with chillies and peppers, fried in batter like sardinhas fritas, but always with the addition of aromatic herbs and spices such as garlic, black pepper, curry, piri-piri, cinnamon and olive oil of course. Bacalhau (dried and salted cod) is a national dish and there are more than 300 recipes. Meats also feature prominently in Portuguese cuisine; mutton, lamb, beef and poultry with olive oil and onions, of course. Soups are also very popular. Caldo verde or green broth has kale or sometimes collard greens as its main ingredient. delicious! Portugal is a country not as yet discovered by many holidaymakers, but with the tourism infrastructure available, the stunning beaches and the inviting cultural aspects, it s a truly intriguing area for those wanting to relax and enjoy culture at the same time. From Katowice Airport in Pyrzowice holidaymakers are able to enjoy the Faro region with Alfa Star travel agents. More information is available at Piotr Adamczyk Artykuł powstał dzięki This article is sponsored by

15

16 Dublin Absolut Fringe Trwający od 10 do 25 września Absolut Fringe to jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych Irlandii. Przez dwa fantastyczne tygodnie Dublin staje się stolicą teatru, tańca, komedii i sztuk wizualnych. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Dublina obsługują linie lotnicze Ryanair. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Dublin Absolut Fringe Absolut Fringe, taking place from 10 to 25 September is one of the most significant cultural events in Ireland. For two fantastic weeks, Dublin will be transformed into the Europen capital of theatre, dance, comedy and visual arts. More information at Flights from Katowice Airport to Dublin are operated by Ryanair. Flight timetables and ticket reservations: Mediolan Tydzień Mody Mediolański Fashion Week zalicza się do grupy najważniejszych tego typu wydarzeń na świecie. Przez cały tydzień, od 21 do 27 września, największe domy mody, ich projektanci i najlepsze modelki będą prezentować najnowsze kolekcje. Pomimo, że na pokazy trzeba mieć zaproszenie, warto w tym czasie odwiedzić stolicę Lombardii, gdyż wtedy odbywają się tam liczne imprezy towarzyszące. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Mediolanu obsługują linie lotnicze Wizz Air. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Milan Fashion week Fashion Week in Milan is amongst the most exclusive events of this type in the world. The largest fashion houses and their designers will present their newest collections from September. Despite neeeding an invitation to attend the actual events, it s worth visiting the capital of Lombardy to savour all the events accompanying Fashion Week in Milan. More information at Flights from Katowice Airport to Milan are operated by Wizz Air. Flight timetables and ticket reservations: fot. (6)

17 Frankfurt targi motoryzacyjne IAA 64 edycja najważniejszego i największego na świecie salonu motoryzacyjnego odbędzie się we Frankfurcie w dniach września. Ponad 1000 wystawców z 41 krajów przedstawi najnowsze osiągnięcia technologiczne i nowatorski design samochodów osobowych. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Frankfurtu obsługują linie lotnicze Lufthansa. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Frankfurt IAA Motor Show The 64th edition of the world s largest and most significant automotive exhibition will take place in Frankfurt from September. Over 1000 exhibitors from 41 different countries will show the newest advances in passenger vehicle technology and design. More information at Flights from Katowice Airport to Frankfurt are operated by Lufthansa. Flight timetables and ticket reservations: Birmingham BPM W dniach 1 3 października, w National Exhibition Centre w Birmingham, odbędzie się jedno z największych w Europie wydarzeń poświęconych muzyce tanecznej i kulturze klubowej BPM. Na imprezę składa się szereg pokazów sprzętu, seminariów, warsztatów, koncertów czy setów, granych przez najlepszych DJ-ów świata. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Birmingham obsługują linie lotnicze Ryanair. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Birmingham BPM From 1 3 October, the National Exhibition Centre in Birmingham, will host one of the largest dance music and clubbing cultural events in Europe BPM. The BPM also includes a series of exhibitions of equimpment, seminars, workshops, performances or sets by the world s best DJs. More information at Flights from Katowice Airport to Birmingham are operated by Ryanair. Flight timetables and ticket reservations: Eindhoven Marathon Zaliczany do grupy dziesięciu największych na świecie, maraton w Eindhoven odbędzie się w tym roku 9 października. W 28 edycji zawodów można spodziewać się minimum 15 tysięcy uczestników, których jak co roku dopingować będzie ponad 160 tysięcy widzów. Imprezie towarzyszą liczne wydarzenia muzyczne. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Eindhoven obsługują linie lotnicze Wizz Air. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Eindhoven Marathon Regarded as being in the world s top 10, this year the Eindhoven Marathon will this year take place 9 October. This, 28th Eindhoven Marathon, can expect a minimum of 15 thousand participants who will be cheered as every year by over spectators. Numerous musical events accompany the Eindhoven Marathon. More information at Flights from Katowice Airport to Eindhoven are operated by Wizz Air. Flight timetables and ticket reservations: Paryż Tydzień Smaku 22 paryski La Semaine du Goût to coś w sam raz dla smakoszy i fanów sztuki kulinarnej. Od 17 do 23 października najlepsi kucharze, rolnicy i restauratorzy jednoczą się, by propagować w społeczeństwie bogactwo francuskiej tradycji żywienia. W tym czasie odbywają się liczne imprezy połączone z degustacjami, a także warsztaty i pokazy gotowania. Więcej informacji na Loty z Katowice Airport do Paryża obsługują linie lotnicze Wizz Air. Rozkład lotów i rezerwacja biletów: Paris Tasting Week La Semaine du Goût, the 22nd National Tasting Week in Paris is perfect for foodies. From 17 to 23 October, the best chefs, growers and restaurateurs are coming together to promote the vast diversity of French culinary traditions in the community. The week is full of events including tastings, workshops and cooking exhibitions. More information at Flights from Katowice Airport to Paryża are operated by Wizz Air. Flight timetables and ticket reservations:

18 GTL SA zostało zarejestrowane 6 marca 1991 roku, a 1 maja 1994 roku przejęło w zarządzanie MPL Katowice od Przedsiębiorstwa Państwowego Porty Lotnicze. W ciągu minionych 20 lat działalności, dzięki zaangażowaniu pracowników Spółki i wsparciu wielu osób dobrej woli, powojskowe lotnisko, na którym w początkach lat dziewięćdziesiątych XX wieku odprawiano 30 tysięcy pasażerów rocznie, zostało przekształcone w jeden z największych w Polsce portów lotniczych, obsługujący ok. 2,5 mln pasażerów i kilkanaście tysięcy ton towarów w skali roku. W jubileuszowej gali 20-lecia GTL SA wzięli udział m.in.: Marszałek Województwa Śląskiego Adam Matusiewicz, Wojewoda Śląski Zygmunt Łukaszczyk, Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup dr Grzegorz Kaszak, regionalni komendanci Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz szefowie Służby Celnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, instytucji kontrolujących i nadzorujących branżę lotniczą w Polsce. Swoją obecnością zaszczycili organizatorów również parlamentarzyści, przedstawiciele świata polityki, kultury, gospodarki i mediów województwa śląskiego, a także akcjonariusze Spółki, jej kontrahenci i pracownicy. W trakcie gali zasłużonych pracowników GTL SA, o wieloletnim stażu, odznaczono Złotymi Medalami za Długoletnią Służbę, przyznanymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, w imieniu którego zostały wręczone przez Wojewodę Śląskiego Zygmunta Łukaszczyka. Z kolei Złote Odznaki Honorowe za Zasługi dla Województwa Śląskiego wręczył osobiście Marszałek Województwa Śląskiego Adam Matusiewicz i Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego GTL was registered on 6 March, 1991 and on 1 May, 1994 took over the management of Katowice Airport from the Polish Airports State Enterprise. Over the past 20 years, owing to the tireless work of the Group s employees and the support of other people offering good will, the former military airport, which at the beginning of the 1990s handled passengers annually, was transformed into one of the largest airports in Poland, handling approximately 2.5 million passengers and several thousand tons of cargo every year. Participants in GTL s 20th anniversary gala included: Adam Matusiewicz, the Marshal of the Silesian Voivodeship, Zygmunt Łukaszczyk, the Silesian Voivode, His Excellency Bishop Grzegorz Kaszak, the regional chiefs of Police, Border Partols and the State Fire Service, as well as the chiefs of the Customs Service, the Internal Security Agency and representatives of institutions inspecting and supervising the aviation industry in Poland. Many parliamentarians, representatives of the world of politics, culture, business and media in the Silesian region as well as the Group s shareholders, its contractors and staff also attended the gala event. The event itself included a presentation of Gold Medals for Long-Standing Service to several GTL staff-members. These medals are awarded by the President of Poland, Bronisław Komorowski and were presented by the Silesian Voivide, Zygmunt Łukaszczyk. Gold Badges of Merit for Services to the Silesian Voivodeship were personally presented by the Marshal of the Silesian Voivodeship, Adam Matusiewicz and the Chairman of the Siesian Regional Council, Bogusław Śmigielski. Key speeches were presented by: His Excellency fot. Zbigniew Sawicz (3)

19 Bogusław Śmigielski. Podczas gali przemówienia wygłosili: Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup dr Grzegorz Kaszak, Prezes Zarządu GTL SA Artur Tomasik, Przewodniczący Rady Nadzorczej GTL SA Jerzy Podsiadło, Marszałek Województwa Śląskiego Adam Matusiewicz, Wojewoda Śląski Zygmunt Łukaszczyk oraz Josef Varadi Prezes linii lotniczej Wizz Air. Gala była okazją do podsumowania 20 lat działalności Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA oraz przedstawienia planów na przyszłość, związanych z rozwojem Katowice Airport. Jubileuszowe spotkanie swoim koncertem uświetnił wybitny polski pianista Waldemar Malicki. Bishop Grzegorz Kaszak, the President of the GTL Board of Management, Artur Tomasik, the GTL Chairman of the Supervisory Board, Jerzy Posiadło, the Marshal of the Silesian Voivodeship, Adam Matusiewicz, the Silesian Voivode, Zygmunt Łukaszczyk as well as Josef Varadi the President of Wizz Air. The event was an opportunity to review 20 years of the Upper Silesian Aviation Group s activities and to present the Group s plans for the future in terms of the development of Katowice Airport. Waldemar Malicki, renowned Polish pianist added splendour to the proceedings. Piotr Adamczyk Prezes Zarządu GTL SA Artur Tomasik i Wojewoda Śląski Zygmunt Łukaszczyk wręczyli odznaczenia zasłużonym pracownikom Spółki The President of the Management Board of GTL SA, Artur Tomasik and the Silesian Voivode, Zygmunt Łukaszczyk present an award to a long-serving employee of the Group Jubileuszową galę 20-lecia GTL SA swoim występem uświetnił Waldemar Malicki, wybitny polski pianista Waldemar Malicki added splendour to the gala event celebrating the 20th anniversary of GTL SA Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach zaszczycili swoją obecnością liczni, znamienici goście, którzy 13 czerwca uświetnili jubileusz 20-lecia GTL SA Many distinguished guests celebrated the 20th anniversary of GTL SA at the Karol Szymanowski Academy of Music in Katowice

20 sławomir sularz sokolnik w katowice airport Sławomir Sularz Falconer at Katowice Airport Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA (GTL SA), jako Zarządzający Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach (Katowice Airport), priorytetowo traktuje kwestię zapewnienia możliwie najwyższych standardów bezpieczeństwa pasażerów. Wśród kluczowych obszarów w ramach zagwarantowania bezpieczeństwa operacyjnego, w tym bezpieczeństwa lotów, wskazać należy minimalizowanie zagrożeń związanych z obecnością ptaków w okolicy lotniska. Jednym z głównych obowiązków, spoczywających na zarządzających portami oraz władzach lokalnych, jest podejmowanie działań dotyczących ograniczenia populacji ptaków występujących w rejonie lotnisk. Ptaki posiadają zdolność aktywnego lotu i potrafią przemieszczać się na bardzo duże odległości. Ten potencjał pozwala im docierać do miejsc, których większość innych gatunków zwierząt nie jest w stanie osiągnąć. Szacuje się, że na świecie występuje ponad 100 bilionów ptaków. Na początku rozwoju współczesnego lotnictwa zderzenie samolotu z tym zwierzęciem, tzw. bird strike, nie było postrzegane jako istotne zagrożenie dla statków powietrznych. Lata 50-te i 60-te XX wieku to okres rozkwitu lotów pasażerskich, a wraz z pojawieniem się samolotów odrzutowych szybkich i cichych ma- szyn ptaki zaczęły stanowić realne zagrożenie dla bezpieczeństwa operacji lotniczych. Z roku na rok branża ponosiła coraz większe nakłady finansowe na zapewnienie bezpieczeństwa podróży lotniczych, związanego z eliminacją kolizji z ptakami. Powyższe czynniki skłoniły Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego (ICAO) do podjęcia działań legislacyjnych w tym zakresie. W 1969 r. Rada ICAO przyjęła poprawkę 23 do Aneksu 14 Konwencji chicagowskiej z 1944 r., wprowadzającą wymagania w celu zmniejszenia ilości ptaków na lotniskach. Problematyka bird strike znalazła szerokie rozwinięcie w podręczniku Airport Services Manual, Doc 9137, Part 3, Bird Control and Reduction. Podręcznik zawiera szereg wytycznych dla personelu portów lotniczych w przedmiocie wdrożenia i rozwijania efektywnego programu kontroli ptaków na lotniskach. ICAO wprowadziła także system raportowania, Bird Strike Information System (IBIS), który operuje od 1980 r. i okazał się być przydatnym narzędziem do analizowania przyczyn zderzeń z ptakami. W systemie europejskim niezbędność raportowania w zakresie zdarzeń lotniczych usankcjonowała Dyrektywa 2003/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie zgłaszania zdarzeń w lotnictwie cywilnym, fot. Piotr Adamczyk, Piotr Cichoń

21 nakładająca m.in. na zarządzającego portem obowiązek powiadamiania o uderzeniu ptaka, które spowodowało uszkodzenie statku powietrznego albo utratę lub złe działanie którejkolwiek z jego podstawowych funkcji. Również polskie prawo lotnicze przewiduje obowiązek zgłaszania zdarzeń lotniczych, w tym zderzeń z ptakami. W świetle powyższych regulacji, Zarządzający Katowice Airport podejmuje szereg czynności w profesjonalny sposób eliminując ryzyko kolizji z ptakami w pobliżu lotniska. Mają one charakter prewencyjny. GTL SA utworzył w ramach swoich struktur jednostki realizujące działania zapobiegawcze oraz wykonujące aktywną kontrolę obszaru portu przed zagrożeniami ze strony zwierząt. Do ich głównych zadań należy analiza przypadków kolizji, opiniowanie lokalnych planów zagospodarowania przestrzennego pod względem eliminacji miejsc mogących być atrakcyjnymi dla ptactwa, dbałość o posiadanie odpowiednich narzędzi administracyjno-prawnych, umożliwiających podejmowanie działań prewencyjnych i opracowywanie strategii działań, pozwalających zminimalizować ryzyko zagrożenia ze strony kolizji z ptakami. podejmowaniu działań z użyciem urządzeń dźwiękowych, stacjonarnych i mobilnych stosowaniu metody sokolniczej, uważanej za jedną z najskuteczniejszych do walki z ptakami zabezpieczeniu budynków przed osiedlaniem się ptaków. Rejon kontrolowany przez Zarządzającego Katowice Airport obejmuje powierzchnię około ha, w tym 6449 ha zajmują lasy i zadrzewienia, 5628 ha grunty orne, 1330 ha obszary zabudowane i drogi, 35 ha wody stojące i 13 ha wody płynące. GTL SA monitoruje obszar w promieniu 5 km od granicy lotniska, czyli najbardziej newralgiczne strefy startu i lądowania samolotów. Teren ten poddany jest ograniczeniom prawnym w zakresie jego zagospodarowania. Polskie prawo lotnicze w art. 87 ust. 6 stanowi, że zabrania się w otoczeniu portu, czyli w odległości do 5 km od jego granicy, budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, które mogą stanowić źródło żerowania ptaków, a także hodowania ptaków mogących stwarzać niebezpieczeństwo dla ruchu lotniczego. Zarządzający portem lotniczym zobowiązany jest do podjęcia wszelkich działań zmierzających do realizacji powyższych norm prawnych, w tym prowadzenia kampanii informacyjnej wśród mieszkańców tych terenów. Kontrola i kształtowanie środowiska przyrodniczego ma kluczowe znaczenie w zarządzaniu ryzykiem kolizji statków powietrznych ze zwierzętami. Port lotniczy, realizując zadania prewencyjne, zagospodarowuje swój teren w sposób czyniący go jak najmniej atrakcyjnym dla ptaków. Podobne starania podejmuje w odniesieniu do obszarów sąsiadujących. Istotnym jest zrozumienie wagi problemu nie tylko przez administrującego portem lotniczym, ale także okolicznych mieszkańców, osoby odwiedzające, pasażerów czy miłośników awiacji. Dbałość o ograniczanie miejsc żerowania ptaków, którymi są dzikie wysypiska śmieci, porzucane jedzenie, dokarmianie ptaków w pobliżu lotniska czy ich hodowla, jest na chwilę obecną sprawą priorytetową, gdyż takie lokalizacje stanowią poważne zagrożenie i mogą przyczynić się do zwiększenia ilości zderzeń typu bird strike. Pomimo iż nie istnieją metody całkowitego wyeliminowania ptaków z przestrzeni okołolotniskowej, Zarządzający Katowice Airport dąży w swoich działaniach, by w miarę zbliżania się do drogi startowej, liczba gatunków i osobników była coraz mniejsza. GTL SA, mając na względzie bezpieczeństwo użytkowników lotniska, stale podnosi jakość prowadzonych czynności w zakresie eliminacji zagrożeń ze strony kolizji z ptakami. W celu szerszego zapoznania się z polityką bezpieczeństwa naszego lotniska, zapraszamy na stronę internetową Aktywna kontrola obszaru lotniska i terenu wokół obiektu, realizowana przez GTL SA, polega na: odpowiednim utrzymaniu terenów zielonych kontroli, przy pomocy radarów i urządzeń termowizyjnych, obszaru bezpośredniego sąsiedztwa drogi startowej patrolowaniu terenu lotniska i przestrzeni do 5 km od portu pod względem występowania ptaków oraz sposobu gospodarowania sąsiednim terenem przez osoby trzecie, przy czym patrolowanie terenu lotniska odbywa się przed każdym startem i lądowaniem elektroniczna armatka hukowa odstraszająca ptaki Electronic propane gas gun for bird hazing

22 For the Upper Silesian Aviation Group (GTL), which manages Katowice Airport in Pyrzowice, providing the highest possible level of service in terms of passenger safety and security is a major priority. Amongst the key areas in guaranteeing operational safety, including flight safety, is minimising birdlife at and around the airport. Limiting bird populations around the airport is one of the main responsibilities of not only the airport s management but also the local government. Birds and their ability of active flight and, therefore, ability to traverse very large distances means that birds are able to reach places that other species of animals are unable. It is estimated that there are over 100 billion birds worldwide, in total. At the beginnings of modern aviation, bird strikes were not regarded as posing a significant threat to aeroplanes. The 1950s and 1960s saw the rapid development and growth of passenger air travel and with the introduction of jet planes quick and relatively quiet machines birds began to create a real threat to the safety of air operations. The aviation industry s financial outlays, related to eliminating bird strikes and therefore ensuring the safety of air travel, were from year to year increasing. These factors prompted the International Civil Aviation Organisation (ICAO) to undertake legislative action in this area. In 1969, the ICAO council accepted the 23rd amendment to the Annexe of the 14th Chicago Convention of The issue of bird strikes has also been extensively covered in the Airport Services Manual, Doc 9137, Part 3, Bird Control and Reduction. This manual contains a series of guidelines for airport personnel regarding the implementation and development of effective programmes controlling birdlife at airports. In 1980, the ICAO also introduced the Bird Strike Information System (IBIS), a system of reporting bird strikes which became a useful tool for the analysis of the reasons behind bird strikes. In the European Union, the necessity for reporting air incidents in civil aviation was regulated by the European Parliament and Council directive 2003/42/WE dated 13 June This included the necessity for airport management to report bird strikes which damaged aircraft or caused the loss or incorrect functioning of any of the aircraft s primary functions. Polish air law also necessitates the reporting of air incidents caused by bird strikes. In light of these regulations, Katowice Airport s Management Group has implemented a series of activities in order to eliminate the risk of bird strikes in the airport s vicinity and aiming towards the prevention of bird strikes all together. GTL has created teams within its staffing structure to actively inspect the airport s area and eliminate the threat of animals within its boundaries. These teams also analyse bird strikes, provide expert opinions in terms of local land development plans regarding the reduction of areas attracting birdlife. This ensures that appropriate administrative tools allow for the active prevention of bird strikes. In terms of GTL, active inspection and control of the airport and its vicinity, involves: appropriate maintenance of parklands and forested areas control, using radars and thermal imaging equipment of the area directly around the runway patrolling the airport s area and within a radius of 5km from the airport with regards to birdlife and the manner in which the land around the airport is utilised by others. Patrolling the airport takes place prior to every take off and landing utilising stationary and mobile sound-emitting equipment employing falconry methods, regarded as amongst the most effective in bird-hazing preventing birds from settling in and around buildings. The region that is monitored by Katowice Airport s Management is an area of approximately ha, of which 6449 ha are forests and woodlands, 5628 ha 5628 ha - arable land, 1330 ha urban areas and roads, 35 ha standing water and 13 ha flowing water. GTL monitors an area within a 5km radius of the airport, which is the most crucial for the take-off and landing of aircraft. This is area has legal restrictions in place with regards to its utilisation. Polish Air law item 87 of article 6 prohibits the construction or expansion of buildings within a 5km radius from the airport s boundary buildings where birds may have sources of food or breeding grounds posing a threat to aircraft operations. Airport management is responsible for undertaking all manner of activities aiming to restrict them, including information campaigns amongst people living in the area. Inspection and education in terms of the natural environment is a key issue in risk management of aircraft collision with fauna. In exercising preventative measures, the airport ensures that it is unappealing to birds. Similar measures are undertaken in areas surrounding the airport. Understanding the significance of this problem is essential not only for the airport s administration, but also those living in the area surrounding the airport, visitors, passengers and aviation enthusiasts. Ensuring that feeding grounds for birds, such as illegal rubbish or food dumps, bird-feeding areas surrounding the airport or breeding grounds, is a priority issue for airport administrations as these pose a significant threat and may result in an increase of bird strikes. Despite the fact that permanent methods of eliminating birds from within airport areas don t exist, Katowice Airport Management aims towards maximising the restriction of the number of species of animals approaching the runway. In ensuring the safety of airport users, GTL continues to increase the quality of the activities it offers in terms of eliminating bird strikes. In order to learn more about our airport s safety policy, please visit Sylwia Kaczyńska-Adamczyk Bartłomiej Grzędziński fot. Piotr Adamczyk

23

24 Polacy coraz częściej podróżują samolotami. Ten rok dla całej branży będzie wyjątkowo udany. W Międzynarodowym Porcie Lotniczym Katowice w Pyrzowicach, który jest liderem w obsłudze pasażerów czarterowych oraz pod względem wielkości spedycji ładunków cargo wśród polskich portów regionalnych, zostanie pobity kolejny historyczny rekord. Prognozy wskazują, że odprawimy ponad 2,5 mln osób. Długoterminowe analizy dla pyrzowickiego lotniska również są optymistyczne. Ruch w nadchodzących latach nadal będzie dynamicznie rósł. Aby sprostać temu wyzwaniu i zachować wysoki poziom jakości świadczonych usług, niezbędny jest dalszy rozwój infrastruktury lotniska. Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA, Firma zarządzająca Katowice Airport, realizuje największy w swojej historii program inwestycyjny. Zakończenie działań w tym obszarze planowane jest na 2015 rok. W ramach programu rozbudowana zostanie zarówno infrastruktura terminalowa, jak i nawierzchnie lotniskowe. W październiku br. rozpocznie się modernizacja terminalu pasażerskiego A. Obiekt ten aktualnie liczy 7600 m 2 powierzchni, a jego roczna przepustowość wynosi 1,6 mln pasażerów. Obsługiwany jest w nim ruch poza strefę Schengen, m.in. kierunki regularne na Wyspy Brytyjskie oraz bardzo popularne destynacje czarterowe do egipskich, tunezyjskich i tureckich kurortów wakacyjnych. Podczas modernizacji terminalu A jego powierzchnia zostanie powiększona o 1000 m 2. Nastąpi to poprzez dobudowanie w atrakcyjnej formie architektonicznej nowej elewacji od strony parkingu. Organizacja prac została tak zaplanowana, aby nie wpłynęła negatywnie na jakość obsługi Polish people are taking to the skies in droves. This year is set to be a successful one for the entire industry. For Katowice Airport in Pyrzowice, the leader in charter traffic as well as the amount of air freight handled of all regional airports in Poland, this year will set new records. It is predicted that more than 2.5 million people will pass through Katowice Airport this year. Long-term forecasts are also optimistic. Traffic at Katowice Airport is set to continue to grow dynamically in the coming years. In order to handle this growth in volume while at the same time retaining the high level of services offered, further development of the airport s infrastructure is essential. The company managing Katowice Airport, the Upper Silesian Aviation Group, is currently in the process of wizualizacja: Budoprojekt, fot. Piotr Adamczyk

25 pasażerów. Podróżujący poza strefę Schengen w trakcie rozbudowy nadal będą odprawiani w terminalu pasażerskim A. Niewielkie utrudnienia mogą wystąpić na parkingu naprzeciwko ze względu na fakt, że wraz z modernizacją obiektu przebudowany zostanie także układ drogowy przed tym terminalem. To przedsięwzięcie pozwoli utrzymać wysoki poziom obsługi podróżnych, pomimo zakładanego wzrostu ruchu. Infrastruktura i Środowisko. Projekt obejmuje dwa kluczowe działania: budowę nowej płyty postojowej oraz nowej drogi startowej. Pierwsze rozpoczęło się w czerwcu br. W jego zakres wchodzi utworzenie nowej płyty postojowej o powierzchni 110 tys. m 2 (obszar istniejących trzech wynosi 80 tys. m 2 ). Znajdzie się na niej 15 stanowisk dla statków powietrznych. Przebudowane zostaną także drogi kołowania, celem dostosowania ich parametrów pod obsługę Dzięki modernizacji terminalu pasażerskiego A, która rozpocznie się jesienią br., jego powierzchnia wzrośnie o 1000 m 2 Budowa nowej płyty postojowej rozpoczęła się od wyburzania wschodniej części płyty nr 2 Construction of the new apron started with the demolishing of the eastern section of apron 2 Sfinalizowanie go planowane jest na wiosnę 2012 roku. Jednak największe i najważniejsze inwestycje, które w przeciągu najbliższych lat będą miały miejsce na pyrzowickim lotnisku, zostaną zrealizowane w ramach projektu pn. Port Lotniczy w Katowicach rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej, współfinansowanego z unijnego Programu Operacyjnego With modernisation set to begin in autumn, Terminal A s surface area will increase by 1000 m 2 szerokokadłubowych samolotów, takich jak np. Boeing 747 popularny Jumbo Jet. W ramach tej części inwestycji powstanie prawie 40 tys. m 2 nowych nawierzchni lotniskowych. Zakończenie robót budowlanych przewidziano na trzeci kwartał 2013 roku. Aktualnie w fazie projektowej jest drugie z wymienionych działań, tj. budowa nowej drogi startowej i przekształcenie realising the largest investment programme in the airport s history and completion is planned for This investment programme is focusing not only on infrastructure within the terminals, but also that of the airfield. The modernisation of Passenger Terminal A is set to begin this October. With a current area of 7600m 2 and an annual volume of 1.6 million passengers, Terminal A handles non-schengen zone passenger traffic including regular flights to the UK and the extremely popular charter holiday destinations such as Egypt, Tunisia and Turkey. With the construction of a new elevation from the parking side of the terminal, once the modernisation is completed, Terminal A will have an area of 1000m 2. Work has been organised in such a way so as to minimise the negative impact on the quality of passenger services. Passengers travelling to non-schengen zone destinations will continue to do so from Terminal A. Minimal difficulties may be faced in the car park opposite Terminal A owing to the fact that the building s modernisation will also include changes to the roads directly outside the terminal. With completion planned for spring 2012, this project will allow Katowice Airport to maintain the high level of passenger services despite an increase in passenger volume. The largest and most significant investment at Katowice Airport in the coming years will come as part of the Katowice Airport expansion and modernisation of port and airport infrastructure, co-financed by the European Union s Operational Programme Infrastructure and Environment. This project covers two key activities: the construction of a new apron and a new runway. Work on the first of these began in June this year and involves the construction of a new apron with an area of m 2 (the area of the three existing aprons is m 2 ). It will be able to cater for 15 aircraft. The current taxiways will also undergo changes in order to adapt them to be able to handle wide-bodied aircraft such as the Boeing 747 (popularly referred to as the Jumbo Jet). Katowice Airport s airfield will increase in area by almost m 2. The completion of this project is planned for the third quarter of The second of the key activities of this project, the construction

26 Wizualizacja nowego hangaru do obsługi technicznej statków powietrznych Visualisation of the new aircraft maintenance hangar Nowy hangar techniczny w trakcie budowy Postawiona już została konstrukcja stalowa obiektu New maintenance hangar in construction the steel frame is already standing obecnie istniejącej na drogę kołowania. Ma się ona zakończyć w czwartym kwartale tego roku. Etap budowy nowej drogi startowej o długości 3200 metrów, z możliwością jej przedłużenia w późniejszym okresie do 3600 metrów, rozpocznie się w przyszłym roku. Prace potrwają do końca 2014 roku. Po zakończeniu obydwu inwestycji, Katowice Airport będzie dysponowało najnowszą transportową infrastrukturą liniową wśród wszystkich lotnisk regionalnych w Polsce. Pozwoli to w pełni wykorzystać potencjał portu w zakresie obsługi dalekodystansowych lotów pasażerskich oraz towarowych. Kolejnym, niezwykle istotnym projektem, realizowanym równolegle z powstaniem nowej płyty postojowej i modernizacją dróg kołowania, jest budowa nowego hangaru technicznego do obsługi statków powietrznych. Inwestycję rozpoczęto w kwietniu br., z zakładanym zakończeniem w drugim kwartale roku Wznoszony obiekt będzie najnowocześniejszym tego typu w Polsce. Jego kubatura wyniesie m 3, a powierzchnia użytkowa 7912 m 2. Jednocześnie będzie of the new runway and transformation of the existing runway into a taxiway, is currently at the design stage. This should finish in the fourth quarter of this year. Next year will see the construction stage of the new 3200-metre runway (with the later possibility extending it to 3600m) begin. Work is set to end on this part of the project at the end of Upon completion of both these investments, Katowice Airport will boast the newest transport line infrastructure of all regional airports in Poland. This will allow the airport to fully make use of its potential in terms of handling long-haul passenger flights and cargo operations. Another, incredibly important project concurrent with the construction of the new apron and modernisation of the taxiways is the building of the new aircraft maintenance hangar. This investment was begun in April this year and is set to be completed in the second quarter of With a cubature of m 3 and a useable surface area of 7912 m 2, it will be the newest and most modern construction of this type in Poland. The maintenance hangar fot. Piotr Adamczyk, wizualizacja: archiwum GTL SA

27 w nim można stacjonować dwa samoloty wielkości popularnych Airbusów A320 lub wszystkich typów Boeingów serii 737. Dzięki temu przedsięwzięciu Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice znacząco rozwinie infrastrukturę liniową. Już teraz Pyrzowice stanowią bazę serwisową samolotów linii Wizz Air i Yes Airways. Obsługiwane są one w hangarze technicznym, który na przełomie 2010 i 2011 roku przeszedł gruntowną modernizację. Podobnie jak w budowanym obiekcie, w istniejącym można równocześnie serwisować dwie maszyny wielkości Airbusa A320/Boeinga 737. Oprócz poszerzanej infrastruktury do obsługi liniowej statków powietrznych, znaczącym atutem śląskiego portu jest fakt, że GTL-LOT, spółka świadcząca usługi obsługi płytowej samolotów (rozładunek i załadunek bagaży, cargo i poczty; obsługa pokładowych instalacji wodnych i kanalizacyjnych; wypychanie i holowanie samolotów po płycie lotniska; sprzątanie; transport pasażerów i załóg; odladzanie samolotów), dysponuje także działem skupiającym wykwalifikowanych mechaników lotniczych. W chwili obecnej mogą oni serwisować następujące typy samolotów: Airbus A318/319/320/321 z silnikami CFM56 i V2500, Boeing 737 Classic i NG, Embraer 145/170/ /175/190 oraz ATR 42/72. Na wymienioną obsługę GTL-LOT Usługi Lotniskowe Sp. z o.o. posiada Certyfikat EASA Part-145 Nr PL Ponadto z tych świadczeń korzystają w nagłych przypadkach awarii praktycznie wszyscy lotniczy przewoźnicy pasażerscy, jak i towarowi, operujący z Katowice Airport. will be able to simultaneously cater for two aircraft the size of the popular Airbus A320 and all types of Boeing 737 series aircraft. Katowice Airport will significantly develop its line infrastructure offer. Already now, the airport in Pyrzowice operates a maintenance base for aircraft belonging to Wizz Air and Yes Airways. These aircraft are serviced in the maintenance hangar which underwent significant structural modernisation towards the end of 2010 and beginning of As with the one under construction, this maintenance hangar is able to service two aircraft the size of Airbus A320/Boeing 737. Apart from expanding infrastructure for the line maintenance of aircraft, another important asset of Silesia s airport is undoubtedly the fact that GTL-LOT, the group providing ramp services (loading and unloading luggage, cargo and post; water cartage and lavatory drainage, aircraft towing and pushback, cabin service, passenger and crew transport, deicing), also boasts a crew of highly-qualified aircraft mechanics. Currently, the following types of aircraft are able to be services: Airbus A318/319/320/321 with CFM56 and V2500 engines, Boeing 737 Classic and NG, Embraer 145/170/175/190 as well as ATR 42/72. GTL-LOT Airport Services has an EASA Certificate Part-145 No. PL In emergency or sudden situations, practically all passenger and cargo carriers operating from Katowice Airport use these services. Piotr Adamczyk REKLAMA

28 fot. Piotr Winkler, archiwum GTL SA

29 W Katowice Airport rozwijanie tego hobby jest niezwykle dogodne. Oprócz licznych punktów obserwacyjnych (opisanych w dalszej części), Zarządca lotniska umożliwia zainteresowanym wejście do strefy dostępnej tylko dla pracowników. Dzieje się tak dzięki organizowanym pięciokrotnie w okresie wiosenno-letnim Dniu Spottera, podczas którego pasjonaci wraz z opiekunem mają możliwość poruszania się po płycie lotniska, obserwowania oraz wykonywania zdjęć samolotom z niewielkiej odległości, z niecodziennych miejsc i perspektyw. Również raz w roku, w czasie Dni Otwartych Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach (MPL Katowice), osoby chętne, po uprzednim zapisaniu się, mogą odbyć krótkie wycieczki ukazujące pracę portu od kuchni. W Katowice Airport funkcjonują obecnie dwa stowarzyszenia miłośników lotnictwa Silesia Spotters oraz EPKT Spotters. Każde z nich daje swoim członkom różne korzyści z przynależności i jest doskonałym sposobem poszerzania wiedzy i umiejętności w ramach praktykowania tego fascynującego zajęcia. Jak wspomniałem, w najbliższej okolicy MPL Katowice istnieją liczne, ogólnodostępne punkty obserwacyjne, oznaczone na prezentowanej mapie. Prawie wszystkie z nich ogranicza jedynie ogrodzenie lotniska, które tylko w niewielkim stopniu może utrudnić fotografowanie. 1 Charakterystyczna polanka i zaciszna, otoczona lasami lokalizacja, gdzie można obserwować samoloty w ciągu całego At Katowice Airport, partaking in this hobby is incredibly easy. In addition to the numerous observation points (described in more detail in the next section), Katowice Airport s Management allows people interested in aviation access to areas of the airport where only employees are permitted. Five Spotters Days are organised during the spring/ summer season. Together with an airport employee, these lucky individuals are able to traverse the apron, observe and photograph aircraft from up close from an out-of-the-ordinary perspective. Once a year, during the Katowice Airport Open Days, people who signed up earlier are able to participate in a short backstage tour of the airport. Currently, there are two spotters associations functioning at Katowice Airport - Silesia Spotters and EPKT Spotters. Each association provides many benefits for its members and are fantastic in offering the opportunity to gain knowledge and improve abilities in terms of furthering this fascinating leisure activity. As I already mentioned earlier, there are many vantage points in close proximity to Katowice Airport, with open public access. These are all indicated on the map below. Almost all are only separated from the airport by a boundary fence, which has only a minimally negative impact on photography. 1 A distinctive clearing, quiet and surrounded by forests, where depending on position, it s possible to observe aircraft throughout the entire day. It s

30 1 2 dnia (zależnie od ustawienia). Statki powietrzne w tym miejscu znajdują się kilkadziesiąt metrów w zenicie nad obserwatorem, co stwarza niesamowite wrażenie. Przejście kawałek na południe umożliwia z kolei fotografującym lepsze kadry i oświetlenie oraz dostrzeżenie pełnej okazałości maszyn. 2 Okolice płyty postojowej nr 3 to świetne miejsce do fotografii statycznej za dnia i w nocy. Na tamtejszych stanowiskach często znajdują się samoloty transportowe oraz niewielkie maszyny pasażerskie typu General Aviation. Obszar ten pozwala również na obserwację przyziemień na drodze startowej nr 27 oraz manewru kołowania do startu z tego pasa. W zależności od ustawienia fotografa i pożądanych kadrów, można tu fotografować z korzystnym oświetleniem przez cały dzień. 3 Infrastruktura portu to również doskonały plan dla fotografa. Z najdłuższego tarasu widokowego w Polsce, usytuowanego w terminalu pasażerskim B, w komfortowych warunkach można uprawiać spotting przez cały dzień, z wyłączeniem godzin porannych i wieczornych w okresie letnim, kiedy słońce operuje z kierunków północnych, powodując złe oświetlenie zdjęć. Taras widokowy umożliwia obserwację załadunku samolotów, ich wypychanie oraz wznoszenie się i lądowanie z obu kierunków na drodze startowej. Po zachodniej stronie terminalu B, tuż przy parkingu dla samochodów, widoczne są za ogrodzeniem stanowiska postojowe od 11 do 15, na których często zastaniemy wielkie maszyny transportowe, jak np. Boeing 747, MD-11, Ił Zachodnie krańce lotniska to świetne stanowisko do obserwacji lądowań na drodze startowej 09 oraz wypatrywania samolotów przygotowujących się do startu z tego pasa, a także z 27. Przemieszczając się wzdłuż ogrodzenia lotniska, w zależności od pory dnia, możemy uzyskać bar- dzo ciekawe kadry, łącznie z widokiem przyziemień na drodze startowej. Dla lepszych efektów warto użyć drabiny. Należy jednak pamiętać, aby zarówno drabina, jak i fotografujący, nie byli oparci o ogrodzenie lotniska, bo może to wzbudzić podejrzenia służb ochrony. 5 Po północnej stronie lotniska, naprzeciwko terminali pasażerskich, znajduje się doskonałe miejsce do obserwacji samolotów w okresie letnim w godzinach wieczornych lub porannych. Samoloty są wówczas dobrze oświetlone z boku, a podczas startu maszyn budynki terminali tworzą ciekawe tło. Ze względu na odległość, fotografujący powinien wyposażyć się w teleobiektyw o ogniskowej co najmniej 300 milimetrów. Podobnie jak w przypadku lokalizacji nr 4, i tutaj konieczna będzie drabina. Pamiętajmy o tym, by obserwując lub fotografując przy ogrodzeniu lotniska, nie wzbudzać swoim zachowaniem podejrzeń służb odpowiedzialnych za nasze bezpieczeństwo, takich jak SOL (Straż Ochrony Lotniska) i SG (Straż Graniczna), które są przyjaźnie nastawione do spotterów. Funkcjonariusze wyżej wymienionych organów od czasu do czasu rutynowo kontrolują przebywających w tym obszarze, dlatego powinniśmy zawsze stosować się do poleceń przez nich wydawanych. Należy również pamiętać o natychmiastowym informowaniu Policji o wszelkich wzbudzających podejrzenie osobach czy zdarzeniach, zagrażających funkcjonowaniu portu. Każde lotnisko międzynarodowe jest miejscem, w którym szczególną uwagę poświęca się kwestii bezpieczeństwa, zwłaszcza że ma status przejścia granicznego. Bądźmy również świadomi, że punkty, w których fotografujemy, odwiedzają także inni ludzie, w związku z tym zachowajmy czystość tego miejsca, a wszelkie odpady zabierajmy ze sobą. fot. Piotr Winkler

31 an incredibly sensation to see an aircraft seemingly only metres directly above the observer. A short walk south of this clearing allows for better lighting and framing of photographs as well as being able to see the entire aircraft in all its glory. 2 The area near Apron 3 is a fantastic place to take static photographs during the day or night. Apron 3 is where cargo aircraft and General Aviation, small passenger aircraft, are usually standing. This is also a good place for observing aircraft landings and touchdowns on runway nr 27 as well as taxiway manoeuvres from this runway. Depending on the photographer s position and desired framing, this area has favourable lighting throughout the day. 3 The infrastructure that the airport offers is also a great place for photographers. Located in Passenger Terminal B, spotters can spend all day (with the exception of mornings and summer evenings when the sun provides bad lighting for photographs) in comfort, on the longest airport observation deck in Poland. The observation deck also offers a great view of aircraft being loaded, pushed back and take off as well as landings from both directions on the runway. On the western side of Terminal B, right near the car park, and just beyond the fence are aircraft stands 11 through to 15. Here is where the large cargo aircraft such as Boeing 747, MD-11 or Il-96 are often parked. 4 The western boundary of the airport is the best place from which to observe landings on runway 09 as well as aircraft preparing to take off from this runway as well as nr 27. Depending on the time of day, moving along the airport s fence, there s an opportunity for some amazing frames, including touchdowns on the runway. For better effects, it s worth using a ladder. You need to ensure that neither the ladder nor the photographer are leaning against the airport s actual fencing as this may arouse the suspicion of airport security. 5 Across from the passenger terminals on at the northern side of the airport, there s a fantastic vantage point from which to observe aircraft during the summer months in the mornings or evenings. This is when the aircraft are well-lit from the side and during take-off, the passenger terminal buildings provide an interesting backdrop to photos. Owing to the distance, photographers should have at least a 300mm telephoto lens. As with location no.4, a ladder is also necessary. The services responsible for security at the airport, Airport Security Services and Border Guards, have a positive attitude towards spotters. However, in observing or photographing alongside the airport's boundaries or fences, we need to keep in mind that these services perform an important function and we shouldn't raise their suscpicions. From time to time, the members of these services routinely inspect people who are in these areas, which is why we should always obey their directives. It s also very important that we immediately inform the police of all suspicious persons or events that may put the airport s function at risk. Each and every international airport is a place where particular attention is focused on security, especially considering that it is a border crossing. We need to also be aware of the fact that the vantage points from which we re photographing are also visited by other people so let s take our rubbish away with us and keep these areas clean for everybody. Piotr Winkler 3 4 5

32 Piotr Adamczyk: Od kiedy funkcjonuje Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach (RCKiKwK)? Dr n. med. Stanisław Dyląg, dyrektor RCKiK: Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach działa od 20 czerwca 1948 roku. Początkowo instytucję określano mianem Stacja Przetaczania Krwi, następnie byliśmy Wojewódzką Stacją Krwiodawstwa, a od 1999 roku nosimy obecną nazwę. Jakie są podstawowe zadania, związane z działalnością Centrum? Nasze podstawowe zadanie to pobieranie krwi, przetwarzanie jej na składniki i dystrybucja do 125 szpitali. Dodatkowo zlokalizowana jest tu pracownia badań zgodności tkankowej HLA. Najprościej mówiąc: badamy zgodność pomiędzy dawcą a biorcą celem przeszczepu np. nerek czy szpiku. Mamy także najnowocześniejszy w Polsce bank tkanek. Produkujemy również odczynniki serologiczne. 10 sierpnia br., po raz trzeci w Katowice Airport, pojawił się Państwa ambulans do pobierania krwi. Kiedy narodził się pomysł tego typu akcji i jak ocenia Pan ich skuteczność? Pomysł pobierania krwi w ramach tzw. ekip wyjazdowych funkcjonuje w naszym Centrum praktycznie od momentu jego powstania. Kiedyś, poza punktami krwiodawstwa, organizowaliśmy zbiórki głównie w kopalniach. Były to masowe akcje, w trakcie których pracownicy oddawali setki litrów krwi. Nie dysponowaliśmy wówczas nowoczesnymi ambulansami. Idea ich zakupu zrodziła się po mojej wizycie we Francji w 1991 roku. Wtedy, po raz pierwszy, zobaczyłem jak wygląda mobilne centrum poboru krwi. Postanowiliśmy, że spróbujemy Piotr Adamczyk: How long has the Regional Centre for Blood Donation and Haemotherapy (RCBD&H) in Katowice been functioning? Dr Stanisław Dyląg, Director : The RCBD&H in Katowice has been open since 20 June, At the beginning it was known as the Centre for Blood Transfusions, then the Regional Blood Donation Station and the current name has been in use from What are the Centre s main activities? First and foremost, we collect blood and separate it into its components and store and distribute blood to 125 hospitals. In addition, we also have a histocompatibility research laboratory. In a nutshell, we examine the compatibility of the donor s blood with that of the recipient, for eg. kidney or bone-marrow transplants. We also have the most modern tissue bank and produce serological reagents. On 10 August, Katowice Airport hosted one of your mobile blood banks for the third time. When did the idea for this type of campaign come about and how successful has it been? Off-site teams have been operating at our Centre practically from the very beginning of its existence. Some time ago, apart from blood-donation points, we also organised collection points mainly at the mines. These were mass-campaigns during which employees gave hundreds of litres of blood. We fot. archiwum RCKiK Katowice, rys. Adam Krawczyk

33 zaadaptować to rozwiązanie na grunt polski. W 1996 roku zakupiliśmy zaprojektowany przez nas pierwszy ambulans do pobierania krwi i opatentowaliśmy rozmieszczenie wyposażenia. Dzisiaj katowickie Centrum ma cztery ambulanse, a w Polsce jest ich już prawie trzydzieści. Kolejne zakupuje Ministerstwo Zdrowia. W ten sposób wyszliśmy naprzeciw ogólnoświatowej tendencji. To my musimy być aktywni w poszukiwaniu dawców. Nie możemy czekać aż ktoś przyjdzie do nas, dlatego to my wychodzimy do ludzi. Organizujemy różnego rodzaju akcje, takie jak np. Wampiriada. Pomysł sprawdza się rewelacyjnie i cieszy się bardzo dużą popularnością, szczególnie wśród studentów. Jeśli chodzi o skuteczność prowadzenia akcji wyjazdowych przy użyciu ambulansów do pobierania krwi, warto przytoczyć pewne dane. Po pierwsze: kiedyś, w obszarze który obsługujemy, mieliśmy 50 stacjonarnych punktów krwiodawstwa, teraz jest ich tylko 10. Po drugie: zanim zakupiliśmy mobilne centra poboru krwi, miesięcznie mieliśmy od 10 do 15 akcji wyjazdowych, aktualnie realizujemy ich od 90 do 110. Dlaczego warto oddawać krew i do czego jest ona potrzebna? W lecznictwie krew jest stosowana już od wielu, wielu lat. Dwie przełomowe daty w historii krwiolecznictwa to przede wszystkim XVII wiek, kiedy odkryto mechanizm krążenia krwi oraz wiek XX, kiedy zdefiniowano grupy krwi i czynnik Rh. Były to epokowe wydarzenia, ponieważ bez określenia grupy krwi nie ma mowy o jej bezpiecznym przetaczaniu. Wprawdzie jeszcze przed tym odkryciem można spotkać zapisy świadczące o uratowaniu komuś życia, np. kobiecie po porodzie, przetaczając jej krew. Nie było to jednak poparte wiedzą, ale spowodowane dużym szczęściem, ponieważ albo trafiono na osobę o tej samej grupie krwi, albo na dawcę, który miał zerową grupę, czyli uniwersalną. Dlatego też dopiero po wspomnianych odkryciach możemy mówić o bezpiecznym przetaczaniu krwi. W Polsce uzyskujemy rocznie ok. 1 mln 100 tysięcy donacji (oddań krwi), z czego nasze Centrum pobiera już 110 tysięcy (z tendencją wzrostową), co przekłada się na ilość ok. 50 tysięcy litrów krwi rocznie. To dużo, ale należy pamiętać i tutaj przechodzimy do meritum Pana pytania że aglomeracja śląska to największy ośrodek medyczny w kraju. Mamy m.in. dwa duże centra kardiochirurgiczne, które łącznie wykonują 25% wszystkich zabiegów kardiochirurgicznych wykonywanych w naszym kraju. Na Śląsku dochodzi także do wielu wypadków, zarówno komunikacyjnych, ze względu na gęstą sieć dróg, jak i przemysłowych. Do zabiegów operacyjnych, ratujących życie we wszystkich tych przypadkach, krew jest niezbędna. Bez krwi niemożliwe byłoby wykonywanie przeszczepu serca lub wątroby, a z roku na rok jest ich coraz więcej. Dlatego oddając krew możemy być pewni, że komuś pomożemy, a nigdy nie wiemy czy pewnego razu krew nie będzie potrzebna nam lub naszym bliskim. Dodatkowym aspektem jest szczegółowy monitoring wyników badań naszych krwiodawców, dzięki czemu czuwamy także nad ich zdrowiem. Jeśli w krwi, która została oddana, wykryjemy jakieś nieprawidłowości, mamy obowiązek niezwłocznie o tym powiadomić dawcę. Czy każdy może oddać krew, czy są jakieś ograniczenia? Dawcą może być osoba w wieku od 18 do 65 lat, która waży powyżej 50 kg i cieszy się dobrym zdrowiem. Chętny, spełniający te kryteria, powinien zgłosić się didn t have specialised mobile blood banks then. The idea for these came following my visit to France, in There I saw what a mobile blood bank looked like and we decided to try and adapt the idea to Poland. In 1996, the first mobile blood bank - of our own design, was delivered and we patented the layout of the interior. Today, the Katowice Centre has four mobile blood banks and overall, there are only 30 in Poland. Another 24 are currently being manufactured. This is how we re staying ahead and anticipating worldwide tendencies. We can t sit around waiting for donors to come to us. We have to actively look for donors. We organise many types of campaigns such as the Vampiriade. This has been an immensely successful programme and is extremely popular, particularly amongst students. To show how successful blood donation campaigns with the mobile blood bank are, it s worth illustrating with a few statistics: Firstly: We used to have 50 blood donation points, now there are only 10, but the amount of blood being donated is constantly growing. Secondly: before we bought the mobile blood banks, we had off-site blood donation drives a month. Now we have 90 to 110. Why is it worth giving blood and what is it used for? In medicine, blood has been used for many, many years. There are, however, two significant dates in the development of haemotherapy; one in the 17th century, when the mechanism of blood circulation was discovered and the beginning of the 19th century when the blood groups and Rh factors were defined. This particular discovery was vital as without blood groups it would be impossible to have blood transfusions. There are, of course, several documented instances of transfusions prior to this discovery, for example a woman s life was saved after childbirth through a blood transfusion. This, however, was a matter of luck of having the same blood group or a donor who had group 0, the universal donor, blood type. That s why it took these discoveries to ensure safe blood transfusions. Annually in Poland, there are almost donations, of which our Centre generates (a number that s continually growing), translating into approximately litres of blood every year. This is a lot, but and here we come to the crux of your question, the Silesian agglomeration is the largest centre for medicine in the country. For example, we have two cardiac surgery hospitals, which together perform 25% of all heart transplants in Poland. In addition, Silesia in particular has a large incidence of accidents, both traffic accidents owing to the extensive road network in the area, as well as industrial accidents. For

34 do naszej placówki z dowodem tożsamości. Oczywiście każdy, zanim zostanie od niego pobrana krew, przechodzi badania lekarskie. Dobrze jest też stawić się do pobrania po lekkim posiłku. Krąży taki stereotyp, że krew oddajemy na czczo, ale to dotyczy tylko badań szpitalnych. Rocznie mężczyzna może oddać krew sześć razy, a kobieta cztery. Każdemu dawcy przysługuje posiłek wysokokaloryczny o wartości 4500 kilokalorii oto te przysłowiowe osiem czekolad. Samo oddanie krwi nie jest czasochłonne. Bez problemu, jeśli nie ma kolejki, można zmieścić się w 30 minutach. Tyle zajmuje wypełnienie ankiety, pobranie próbki krwi, rozmowa z lekarzem i samo oddanie krwi. Warto podkreślić, że za oddanie krwi należy się dzień wolny od pracy. Niestety coraz mniej zakładów, zwłaszcza prywatnych, przestrzega tej zasady i dlatego coraz częściej nasze wyjazdowe akcje organizujemy albo popołudniami, albo w weekendy. Najwięcej krwi pobieramy w marcu. Wynika to z faktu, że coraz większą grupą dawców są pełnoletni uczniowie szkół średnich i studenci. Marzec to miesiąc tuż po feriach, gdy nie ma jeszcze presji matur i sesji egzaminacyjnej. Właśnie wówczas nasze akcje mają największy odzew wśród studentów. Co jakiś czas, zwłaszcza w wakacje, media apelują o oddawanie krwi. Czy jej brak to poważny problem? Nie może dojść do sytuacji, że mogłoby zabraknąć krwi w naszym Centrum. Stan zapasów średnio wynosi powyżej 300 litrów. Jeśli się zmniejszy, wtedy apelujemy do mieszkańców, korzystając z pomocy mediów. Nie znaczy to, że nie mamy krwi, ale że chcemy tylko odbudować swoje zapasy. Wakacje są dla nas najbardziej napiętym okresem pracy, bo nasi krwiodawcy są niejednokrotnie na urlopach, a uczniowie i studenci mają wakacje. Z jednej strony obniża się więc pobór krwi, a z drugiej, ze względu na większą liczbę wypadków, wzrasta zapotrzebowanie na krew ze strony szpitali. Generalnie jednak z zasobami krwi nie mamy większego problemu. W zeszłym roku, po raz pierwszy, pomimo że liczba dawców zmalała, to liczba oddań krwi wzrosła. Oznacza to, że niektóre osoby częściej się u nas pojawiały. Statystycznie rzecz ujmując, każdy dawca oddał w Polsce krew średnio dwa razy w roku. Oczywiście to nie reguła, bo jest znaczna grupa ludzi, od której pobieramy krew raz w roku, ale są także tacy, którzy czynią to z większą częstotliwością (dwukrotnie i więcej razy w ciągu 12 miesięcy). Na tysiąc mieszkańców w Polsce mamy 33 oddania krwi. To dobry wynik, szczególnie, że liczba ta cały czas rośnie. Oby tak dalej! Tego życzę i dziękuję za rozmowę! life-saving surgery in these and other instances, blood is indispensable. Transplants would be impossible were it not for blood transfusions and the number of transplants is increasing every year. This is why by giving blood we can be sure that we re helping someone and we can never be sure that blood from our centre won t be necessary to save our own lives or those of our loved ones. In addition, we also monitor the blood of our donors and care for their health. If we find any irregularities, we are obliged to immediately inform the donor. Can anyone give blood, or are there restrictions? Prospective donors need to be aged between 18 and 65, weigh over 50kg and be healthy. Donors who fulfil these basic criteria should make sure they have their ID with them when they visit the blood bank. Of course, every person undergoes a medical examination prior to giving blood. It s also good to have had a light meal. People say that you need to give blood on an empty stomach. This is true, but only for blood work examination, not for donation. Every year, men can give blood six times and women four. Each donor receives a high-calorie meal (4500 cal.) following a blood donation. Blood donation in itself doesn t take long. If there s no queue, you can be in and out in half an hour. That s how long it takes to fill out the form, take a sample, talk to the doctor and donate blood. Giving blood entitles donors to a day off from work. Unfortunately, fewer and fewer workplaces, particularly privately owned companies, observe these regulations, which is why we organise blood donation drives in the afternoons or on weekends. We collect the most blood in March - an increasingly large blood-donor group is comprised of high school students over 18 years of age and university students. March is just after the winter holiday break, when the pressures of matriculation and university exam session let off for a while. That is when our campaigns are most successful amongst students. Every once in a while, particularly during the holidays, the media appeals for blood donors. Is the lack of blood such a serious problem? We can t allow for the Centre to run out of blood. The stores are generally above 300 litres. If the blood stores fall below this level, we appeal to the general public and media for help. This doesn t mean that we don t have the blood to give - we just need to increase stores. The holiday months are the busiest months for us because our donors are generally on holidays, as are students. So, on the one hand, the amount of blood collected drops, and on the other, the number of accidents grows. Generally, we don t have a problem with the actual amount of blood. Last year, for the first time, the number of donors fell, but the number of units collected, increased. This means that some people are giving more often. Statistically, every donor in Poland gives blood twice a year. Of course this is by no means a rule, and just shows that there s a significant group of people who give blood once a year, and there are those who give more frequently (twice or more in a twelve-month period). In Poland, thirty-three people in every thousand give blood. This is a good result particularly when considering that this number is constantly on the rise. Let s hope it stays that way! Yes, let s hope it does! Thank you for taking the time to talk to us! rys. Adam Krawczyk