Pszczyna Krótka historia miasta

Transkrypt

1 Pszczyna Krótka historia miasta Magdalena Szmajduch

2 Pszczyna to miasto położone w województwie śląskim. Dzieje ziemi pszczyńskiej sięgają setek lat. Przebiegał tędy ważny szlak handlowy z dalekiej Rusi przez Kraków w kierunku Bramy Morawskiej i dalej - nad Dunaj. Od tej pory ziemia pszczyńska już na trwałe związana została ze Śląskiem. W 1327 roku ziemie znalazły się pod panowaniem króla czeskiego, Pierwsza wzmianka o mieście w Jana Luksemburskiego dokumentach pojawiła się w 1303 Od 1336 r. księstwo było rządzone roku. przez czeskich Przemyślidów. Przez wieki Pszczyna i jej okolice przechodziły zmienne koleje losu pod rządami poszczególnych władców. We wczesnym średniowieczu tereny wokół Pszczyny należały nie do Śląska lecz do Małopolski, kasztelani oświęcimskiej. Dopiero w 1178 r. książę Kazimierz Sprawiedliwy podarował je księciu raciborskiemu, Mieszkowi Plątonogiemu.. Brama Wybrańców Pszczyński Rynek Jan II, zwany Żelaznym w 1407 r. wyodrębnił ze swych włości Pszczynę wraz z okolicznymi ziemiami jako dożywotnią własność swej żony, Heleny Korybutówny, bratanicy króla Władysława Jagiełły. I dopiero od tego czasu możemy rzeczywiście mówić o ziemi pszczyńskiej jej granice, choć później nieco zmieniane, przetrwały setki lat, aż do XX w., kiedy zostały znacznie ograniczone.

3 W trakcie zamieszania politycznego związanego z zajęciem Śląska przez Macieja Korwina okręgiem pszczyńskim zawładnął Kazimierz II cieszyński. W 1517 książę Kazimierz II sprzedał państwo pszczyńskie żupanowi spiskiemu Aleksemu Thurzo. Aleksy Thurzo sprzedał je następnie swemu bratu baronowi Janowi Thurzo. Ten zaś odsprzedał ziemię pszczyńską biskupowi wrocławskiemu Baltazarowi von Promnitz z Żar. Brama Wybrańców - kamienne płyty z herbami właścicieli Pszczyny -Baltazara Promnitza i Emilii Agnieszki Saskiej. Ziema pszczyńska stała się dziedziczną własnością rodziny Promnitzów aż do roku W wyniku wojny o sukcesję austriacką ( ) większa część Dolnego i Górnego Śląska przypadła Prusom. Władzę w pszczyńskim państwie stanowym pozostawiono jednak w rękach lokalnych książąt. W 1765 Pszczynę odziedziczyli spokrewnieni z rodziną von Promnitz książęta Anhalt-Cöthen. Kolejni właściciele Pszczyny z rodu Anhaltów władali tutejszymi majątkami do połowy XIX w. w 1846 r. ostatni z rodu, książę Henryk, oddał ziemię pszczyńską swemu siostrzeńcowi, księciu Janowi Henrykowi X z potężnego rodu magnackiego Hochbergów. Zapoczątkował on linię Hochbergów z Pszczyny (Hochberg von Pless). Od 1850 Księstwo Pszczyńskie stało się własnością dziedziczną tego rodu z nadania króla pruskiego. Syn Jana Henryka X Jan Henryk XI panował od roku 1855 do swej śmierci w 1907.

4 W latach księciem pszczyńskim tytułował się Jan Henryk XV, ożeniony z brytyjską arystokratką Marią Teresą Oliwią Cornwallis-West (zwaną Daisy), z którą mieszkał na zamku Książ. Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless', ur. jako Mary Theresa Olivia CornwallisWest, nazywana Daisy W czasach I wojny światowej Hochbergowie przekazali swój pszczyński pałac na potrzeby cesarskiej kwatery głównej Wilhelma II oraz siedziby sztabu wojsk niemieckich. Zaraz po zakończeniu wojny, gdy ważyły się losy przynależności państwowej Górnego Śląska, Pszczyna stała się znów widownią ważnych wydarzeń historycznych. Drugi z Hochbergów Jan Henryk XV, był zwolennikiem utworzenia niepodległej Republiki Śląskiej (do czego dążył na drodze dyplomatycznej) lub niepodległej Republiki Górnośląskiej (do czego dążył wspierany finansowo przezeń Związek Górnoślązaków ( ) lub w przypadku fiaska tej opcji, pozostawienia ziemi pszczyńskiej w granicach Niemiec. Muzeum Zamkowe Jan Henryk XV von Hochberg Podczas I powstania śląskiego książę udostępnił swój pałac na siedzibę i koszary paramilitarnych grup niemieckich.

5 Po III powstaniu i podziale Górnego Śląska Pszczyna wraz z całym powiatem przypadła Polsce. 29 czerwca 1922 uroczyście wkroczyły do miasta wojska polskie. Wtedy to właśnie władze przejęła polska administracja, zaś pierwszym polskim burmistrzem miasta został Jan Figna. Pawilon herbaciany na wyspie Park Pszczyński jest jednym z najpiękniejszych parków na Górnym Śląsku. Powierzchnia jego wynosi 156 ha. Początki parku wiążą się z renesansową przebudową zamku w XVI w. Obecny kształt, czyli typ angielski, pochodzi z II poł. XIX w. Stajnie Książęce W okolicy Pszczyny toczyły się 1-2 września 1939 roku walki obronne Kampanii Wrześniowej, czego świadectwem są licznie zachowane polskie betonowe schrony bojowe. W czasie II wojny światowej zabudowa Pszczyny prawie nie ucierpiała. Park tzw. Dzika Promenada

6 Park podzielony jest na trzy części: *Park Zamkowy stanowi integralną część parku z rezydencją książęcą, rozpościera się na obszarze 48 ha *Park Dworcowy leży wzdłuż torów kolejowych i dworca, znajduje się w nim skansen "Zagroda Wsi Pszczyńskiej" *Park Zwierzyniec (Dzika Promenada) założona na przełomie XVIII i XIX w. na miejscu osuszonego Parku Miejskiego. W 2008 powstała tutaj Pokazowa Zagroda Żubrów w Pszczynie. Kościół ewangelicki Do największych atrakcji turystycznych należy Muzeum Zamkowe w Pszczynie, Rynek w Pszczynie z ratuszem po prawej stronie i protestanckim Kościołem Ewangelicko-Augsburskim, Muzeum Prasy Śląskiej, Kościół Wszystkich Świętych w Pszczynie a także Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej. Kościół Wszystkich Świętych Zdjęcia: MagdalenaSzmajduch Fotografia Jana Henryka XV von Hochberg z archiwum Bundesarchiv Bild , Hans Heinrich Tekst: