METODY OZNACZANIA LEKOWRAŻLIWOŚCI DROBNOUSTROJÓW I WYKRYWANIA MECHANIZMÓW OPORNOŚCI NA LEKI MOŻLIWOŚCI TERAPII ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO

Transkrypt

1 WNOZ- DIETETYKA SEMINARIUM 4 METODY OZNACZANIA LEKOWRAŻLIWOŚCI DROBNOUSTROJÓW I WYKRYWANIA MECHANIZMÓW OPORNOŚCI NA LEKI MOŻLIWOŚCI TERAPII ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO Mechanizmy działania chemioterapeutyków na komórkę bakteryjną Metody badania wrażliwości bakterii na leki oraz stosowane podłoża MIC / MBC Wskazania kliniczne do oznaczania MIC Drobnoustroje alarmowe Testy specjalne Demonstracje: 1. Jakościowe metody badania wrażliwości bakterii na leki Kirby-Bauer (metoda dyfuzyjno-krążkowa) 2. Ilościowe metody badania wrażliwości bakterii na leki Metoda seryjnych rozcieńczeń (w podłożu płynnym i stałym) E-test Vitek 2 system 3. Testy specjalne dla bakterii Gram-dodatnich Test z cefoksytyną HLAR MLS B 4. Testy specjalne dla bakterii Gram-ujemnych ESBL MBL KPC OXA-48 mgr Joanna Kądzielska

2 STANDARYZACJA METOD: CLSI - Clinical Laboratory Standards Institute EUCAST European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing ( STĘŻENIA CHEMIOTERAPEUTYKÓW PODŁOŻA INOKULUM CZAS INKUBACJI WARTOŚCI STREF ZAHAMOWANIA WZROSTU PODŁOŻA: MUELLER-HINTON BULION TRYPTOZOWO-SOJOWY MUELLER-HINTON + KREW Streptococcus BRUCELLA AGAR +KREW beztlenowce MIC najmniejsze stężenie chemioterapeutyku hamujące wzrost bakterii MBC najmniejsze stężenie leku, wymagane do zabicia 99,9% komórek w populacji bakterii DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE -Laktamy Peptydowe Ansamycyny Aminoglikozydy DZIAŁANIE BAKTERIOSTATYCZNE Tetracykliny Chloramfenikol Sulfonamidy WSKAZANIA KLINICZNE DO OZNACZANIA MIC: ciężkie inwazyjne zakażenia (sepsa, zapalenie opon m-r, zap.wsierdzia, zap. kości, zap. płuc) immunosupresja Onkologia, Hematologia, chemioterapia, noworodki pacjenci OIT: stany krytyczne zaburzenia funkcji narządów (zmiany PK) materiały fizjologicznie jałowe (krew, płyn m-r, BAL, tkanki) trudne drobnoustroje (alert-patogeny), MDR dynamika zmian MIC w trakcie leczenia, co świadczy o narastaniu oporności: kontrola zakażeń szpitalnych WYKRYWANIE SZCZEPÓW ALARMOWYCH E-TEST do wykrywania: PRP - STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE OPORNY NA PENICYLINĘ VISA- STAPHYLOCOCCUS AUREUS ŚREDNIOWRAŻLIWY NA WANKOMYCYNĘ

3 VRSA- STAPHYLOCOCCUS AUREUS OPORNY NA WANKOMYCYNĘ VRE - ENTEROKOKI OPORNE NA WANKOMYCYNĘ GRE- ENTEROKOKI OPORNE NA GLIKOPEPTYDY ESBL- -LAKTAMAZA O ROZSZERZONYM SPEKTRUM SUBSTRATOWYM MBL- METALO- -LAKTAMAZA TESTY SPECJALNE: WYKRYWANIE SZCZEPÓW ALARMOWYCH DETEKCJA SZCZEPÓW OPORNYCH NA CHEMIOTERAPEUTYKI MRSA, MRSE, MSCNS Staphylococcus aureus oporny na metycylinę Staphylococcus epidermidis oporny na metycylinę Gronkowce koagulazo-ujemne oporne na metycylinę Krążek z cefoksytyną Oporny = oporny na wszystkie -lactamy z wyjątkiem V generacji cefaslosporyn HLAR Oporność na wysokie stężenia aminoglikozydów High Level Aminoglycoside Resistance Enterokoki Dwa krążki: gentamycyna, streptomycyna MLS B RÓŻNE MECHANIZMY OPORNOŚCI na Makrolidy (erytro., klarytro., roksytro.) Linkozamidy (klindamycyna, linkomycyna) i Streptograminy B 1) Modyfikacja rybosomalna (erm gen) związana z opornością na wszystkie makrolidy i linkozamidy konstytutywna (R/Ery,Da) lub indukcyjna(r/ery, R/Da, Indukcja+) 2) Aktywne usuwanie antybiotyku z komórki, tzw. efflux (mef gen, R/Ery, S/Da, Indukcja-) 3)Inny mechanizm (S/Ery, R/Da) Staphylococcus i Streptococcus Dwa krążki: erytromycyna, klindamycyna (Dalacin) ESBL Extended Spectrum Beta-Lactamase Beta-laktamaza o roszerzonym spektrum substratowym Hydrolizuje cefalosporyny, penicyliny i monobaktamy Oporność na aminoglikozydy i kotrimoksazol często przenoszona na tym samym plazmidzie Niektóre szczepy ESBL(+) posiadają drugą -laktamazę tzw. Amp C

4 Najczęściej ESBL (+): E. coli, Klebsiella pneumoniae, ale również Proteus mirabilis, Citrobacter, Serratia Dodatkowo częsta oporność na fluorochinolony WYKRYWANIE: TEST Z NITROCEFINĄ TEST BADANIA SYNERGIZMU ZA POMOCĄ DWÓCH KRĄŻKÓW (DDST) wg. Jarliera i wsp. ZBLIŻENIOWY TEST DWÓCH KRĄŻKÓW (DD) wg. Appleton TEST RÓŻNICOWANIA MIC E-TEST ESBL SYSTEMY AUTOMATYCZNE np. VITEK 2 DD test wg. Appleton: Amoksycylina/kwas klawulanowy (środek) W odległości mm: Ceftazydym, Cefotaksym, Cefpodoksym, Cefepim, Aztreonam Odkształcenie stref zahamowania JEŚLI ESBL (+): NIE STOSOWAĆ PENICILIN, CEFALOSPORYN, MONOBAKTAMÓW MBL Metalo-betalaktamaza (metalo-karbapenemaza) Hamowana przez EDTA Wiąże jony cynku (Zn 2+) PAŁECZKI NIEFERMENTUJĄCE CRPA- carbapenem resistant Pseudomonas aeruginosa CRAB- carbapenem resistant Acinetobacter baumannii ENTEROBACTERIACEAE KRĄŻKI: imipenem, cefotaksym, EDTA JEŚLI MBL (+): NIE STOSOWAĆ PENICILIN, PENICILIN Z INHIBITORAMI BETA- LAKTAMAZ, CEFALOSPORYN, KARBAPENEMÓW KPC Klebsiella pneumoniae Carbapenemase CRKP carbapenems resistant Klebsiella pneumoniae CPE carbapenemase producing Enterobacteriaceae EPIDEMIE W USA W POLSCE OD MAJA 2008 TRUDNA ERADYKACJA ZE ŚRODOWISKA SZPITALNEGO WYKRYWANIE: PCR (blakpc gene) KWAS FENYLOBORONOWY JAKO INHIBITOR TEST HODGE A KPC(+): NIE STOSOWAĆ KARBAPENEMÓW TERAPIA ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO: zapalenie błony śluzowej żołądka zapalenie jelita cienkiego i grubego samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej infekcyjne zapalenie trzustki (pierwotne i wtórne / ostre i przewlekłe)

5