Pomiary pulsującego strumienia płynu (2)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Pomiary pulsującego strumienia płynu (2)"

Transkrypt

1 Pomiary Automatyka Robotyka 11/005 Pomiary pulsującego strumienia płynu () Przepływomierze zwężkowe Mateusz Turkowski * W niniejszym drugim artykule z cyklu o pomiarach przepływów pulsujących przedstawiono problemy pomiaru przy zastosowaniu przepływomierzy zwężkowych. Określono próg od którego przepływ nie może być traktowany jako ustalony. Podano zasady instalacji przetworników różnicy ciśnień przy występowaniu pulsacji. Przedstawiono zasady przetwarzania sygnału i obliczeń dla zastosowania przetworników o małej i dużej stałej czasowej. Przedstawiono dane do oszacowania niepewności takich pomiarów. Oparto się w dużym stopniu na Raporcie Technicznym ISO [1]. Określenie progu między przepływem nieustalonym a ustalonym dla przepływomierza zwężkowego Dla przetworników różnicy ciśnień o dużej bezwładności (częstotliwość graniczna do ok. 1 Hz) które nie nadążają za zmianami strumienia próg traktowania przepływu jako ustalony można określić z jednego z następujących warunków: 005 (1) gdzie: + chwilowa prędkość średnia składowa pulsacyjna prędkości. W kategoriach równoważnego ciśnienia różnicowego próg ten można opisać warunkiem 01 () gdzie: Dp + Dp jest wartością chwilową a Dp jest składową pulsacyjną ciśnienia. Wartości nadkreślone oraz są wartościami uśrednionymi w czasie. Indeks oznacza wartość skuteczną składowej zmiennej danego parametru. Pulsacje amplitudy można zmierzyć jedną z metod podanych w [] pulsacje ciśnienia czujnikiem ciśnienia różnicowego o małej stałej czasowej przestrzegając podanych dalej warunków odpowiedniego montażu. * dr inż. Mateusz Turkowski Instytut Metrologii i Systemów Pomiarowych Politechnika Warszawska Błąd związany z pierwiastkowaniem sygnału Strumień masy przy pomiarze zwężkowym wyznacza się [3] na podstawie wzoru m Rys. 1. Graficzna interpretacja błędu spowodowanego pierwiastkowaniem uśrednionego sygnału różnicy ciśnień Ce pd 4 b 4 r (3) gdzie: C współczynnik przepływu e liczba ekspansji b przewężenie zwężki d średnica otworu zwężki r gęstość płynu. Jeżeli wzór ten zostanie zastosowany do przepływu ustalonego to wartość średnią strumienia płynu możemy obliczyć z wyniku pomiaru uśrednionej w czasie wartości pierwiastka z różnicy ciśnień. Próby wnioskowania o wartości średniej strumienia na podstawie pierwiastka z uśrednionej wartości Dp spowodują błąd pierwiastkowania bo (4) Ilustruje to poglądowo rys. 1 gdzie w czwartej ćwiartce wykresu przedstawiono przebieg strumienia płynu w funkcji czasu w pierwszej kwadratową charakterystykę zwężki (sposób przetworzenia strumienia płynu na różnicę ciśnień) a w drugiej przebieg ciśnienia różnicowego w funkcji czasu. Obliczenie wartości strumienia płynu na podstawie uśrednionej wartości Dp spowoduje wystąpienie błędu E() związanego z pierwiastkowaniem. Błąd ten (umożliwiający 10

2 Pomiary Automatyka Robotyka 11/005 wprowadzenie odpowiedniej poprawki) teoretycznie można obliczyć ze wzoru (5) Niestety wartość Dp( ) czyli wartość ciśnienia różnicowego odpowiadająca średniej wartości strumienia płynu jest nieznana jest to właśnie wartość poszukiwana. Wpływ pochodnej lokalnej prędkości Przy szybkich zmianach strumienia płynu występuje składowa ciśnienia różnicowego niezbędna do wygenerowania chwilowego przyspieszenia (związanego z pochodną lokalną prędkości) jako dodatku do przyspieszenia konwekcyjnego związanego z przyspieszeniem elementów płynu przy ich przepływie przez przewężenie. Równanie wiążące strumień ze spadkiem ciśnienia przyjmie wówczas postać E ( ) p K d m 1 + K dt (6) Pierwszy wyraz po prawej stronie równania jest związany z pochodną lokalną a drugi z pochodną konwekcyjną. Człon lokalny jest funkcją bezwymiarowej częstotliwości znanej powszechnie jako liczba Strouhala (obliczona dla otworu zwężki o średnicy d) St d fd gdzie d to prędkość przepływu w otworze zwężki. (7) Przy małych amplitudach i częstotliwościach pulsacji współczynniki K 1 i K można przyjąć jako stałe i zdefiniować następująco: d m (8) Człon związany z pochodną lokalną zależy też od kształtu geometrycznego przewężenia i osiowej odległości między otworami impulsowymi dlatego współczynnik K 1 zawiera L e tj. efektywną długość osiową zwężki. Jeżeli jednak amplituda i częstotliwość pulsacji jest duża to profile prędkości przed zwężką i w otworze zwężki zmieniają się cyklicznie a więc K 1 i K także zmieniają się cyklicznie i nawet ich wartości uśrednione w czasie niekoniecznie są równe wartościom dla przepływu ustalonego. Zmiana współczynnika przepływu Dla przepływu ustalonego dla wszystkich typów zwężek współczynniki przepływu zależą od profilu prędkości dopływającego płynu. Zwłaszcza kryza jest wrażliwa na zmiany profilu prędkości z powodu zjawiska kontrakcji. Bardziej płaski niż normalnie (w przepływie w pełni rozwiniętym) rozkład prędkości zwiększa stopień kontrakcji i w konsekwencji zmniejsza wartość współczynnika przepływu. Profil prędkości ostrzejszy niż dla przepływu w pełni rozwiniętego powoduje przeciwny efekt. W przepływie pulsującym chwilowy kształt profilu prędkości zmienia się w trakcie cyklu pulsacji. Stopień tej zmiany zależy od amplitudy pulsacji prędkości kształtu fali i liczby Strouhala. Praktyczne podejście do obliczenia strumienia płynu w warunkach przepływu pulsującego polega więc na zastosowaniu stałej wartości współczynnika przepływu najczęściej wartości stosowanej w warunkach przepływu ustalonego. Można w ten sposób wykonywać dość dokładne pomiary dla nieściśliwego płynu przy małych ściśle ograniczonych amplitudach i częstotliwościach pulsacji. Resztkowe błędy związane z członem pochodnej lokalnej i zmianami współczynnika przepływu zwiększają się wraz ze wzrostem amplitudy i częstotliwości pulsacji [4]. Odmienne sposoby podejścia są niezbędne w przypadku zastosowania przetworników ciśnienia różnicowego o małej i dużej stałej czasowej. alternatywnie K 4 Cc b K pd CC n c 4 4 b pd C 4 1 r 1 r (9) (10) gdzie: C współczynnik przepływu C c współczynnik kontrakcji C n współczynnik prędkości dopływu. Przepływomierze zwężkowe z szybkim przetwornikiem ciśnienia różnicowego Jeżeli zmienna w czasie różnica ciśnień jest wiernie odzwierciedlona przez przetwornik i uśredniany jest pierwiastek kwadratowy z sygnału to błąd związany z pierwiastkowaniem dany wzorem (5) jest wyeliminowany ze wskazania wartości średniej strumienia. Częstotliwość rezonansowa urządzenia wtórnego nie może być zbyt bliska częstotliwości pulsacji w przeciwnym przypadku może nastąpić dynamiczne zniekształcenie przebiegu ciśnienia. Dla układów wypełnionych gazem ta ograniczająca częstotliwość wynika na ogół z faktu że przewody impulsowe mają długość 11

3 Pomiary Automatyka Robotyka 11/005 bliską ćwiartki długości fali a rzadziej z częstotliwości rezonansowej przetwornika jego sensora (czujnika). Dla układów wypełnionych cieczą ograniczenie rezonansem może być spowodowane zarówno wypadkową sztywności sensora i bezwładności wypełniającej przewody impulsowe cieczy jak również częstotliwością związaną z długością ćwiartką fali zależnie od geometrycznego kształtu układu. Obecność pęcherzy gazu w przewodach impulsowych może mieć duży i nieprzewidywalny wpływ na częstotliwość rezonansową. Szybki przetwornik ciśnienia różnicowego o bardzo małej pojemności wewnętrznej i bardzo dużej pulsacji własnej ma możliwość poprawnego odwzorowania zmiennego w czasie ciśnienia różnicowego generowanego przez zwężkę pomiarową jeśli spełnione są następujące wymagania: a) średnica przewodów impulsowych musi być jednakowa i niezbyt mała 3 mm; nie wolno stosować pierścieni piezometrycznych b) odległość między otworami impulsowymi powinna być mała w stosunku do długości fali pulsacji c) w układach wtórnych wypełnionych gazem pojemność przestrzeni w sensorze powinna być jak najmniejsza d) w układach wypełnionych cieczą należy wyeliminować pęcherze gazu z przewodów impulsowych i sensora; niezbędne są zawory odpowietrzające e) mechaniczna i elektroniczna częstotliwość graniczna układu pomiaru wtórnego powinna być przynajmniej 10-krotnie większa niż częstotliwość pulsacji f) długość przewodów impulsowych powinna być jak najmniejsza i mniejsza niż 10 proc. ćwiartki fali g) średnica przewodów impulsowych wypełnionych cieczą powinna być nie mniejsza niż 5 mm; dla zmniejszenia efektów bezwładnościowych zmniejszających częstotliwość rezonansową h) rurki impulsowe oraz połączone z nimi złączki i zawory powinny mieć taką samą średnicę i) urządzenie wtórne (przetwornik różnicy ciśnień wraz z przyłączami i armaturą) musi być identyczne pod względem geometrycznym od strony dopływowej i odpływowej. Numeryczne obliczenia wykonywane na bieżąco oparte na modelu ustalonym po uwzględnieniu poprawek związanych z pulsacjami (dodatkowa różnica ciśnień związana z przyspieszeniem płynu czyli z lokalną pochodną prędkości) powinny zapewnić dość dobre przybliżenie chwilowej wartości strumienia. Niezbędne równania są podane w załączniku B do Raportu Technicznego [1]. Błąd związany z pierwiastkowaniem ciśnienia różnicowego będzie wówczas wyeliminowany ale inne błędy (np. zmiany współczynnika przepływu C wpływ ściśliwości) spowodowane pulsacjami będą nadal występować. Kolejne powtarzane w małych interwałach czasu rozwiązania numeryczne mogą dostarczyć przybliżonej informacji o wartości strumienia płynu jako funkcji czasu a więc informacji o amplitudzie i kształcie fali. Informację o częstotliwości można natomiast otrzymać bezpośrednio z sygnału ciśnienia różnicowego. Mierząc wartość po najbardziej prawdopodobną wartość vo można w przybliżeniu oszacować na podstawie jednej z poniższych nierówności: (11) (1) gdzie: Dp ss ciśnienie różnicowe które byłoby zmierzone na zwężce w przypadku przepływu ustalonego o takiej samej wartości średniej; uśrednione w czasie ciśnienie różnicowe które byłoby zmierzone na zwężce w warunkach nietłumionego przepływu pulsującego; Dp po wartość skuteczna składowej zmiennej ciśnienia różnicowego na zwężce mierzonego szybkiego urządzenia wtórnego; Dp po chwilowe ciśnienie różnicowe na zwężce w warunkach przepływu pulsującego gdzie no n Dla przetworników ciśnienia o dużej stałej czasowej (częstotliwość graniczna ok. 1 Hz) w najlepszym przypadku sygnał wyjściowy będzie proporcjonalny do uśrednionego w czasie ciśnienia różnicowego. Odpowiadająca mu wartość strumienia wyznaczona z ( ) 1/ będzie zawierać zarówno błąd związany z pierwiastkowaniem jak też błąd wynikający z pochodnej lokalnej prędkości. Należy zapewnić warunki aby przetwornik różnicy ciśnień mógł wygenerować poprawnie uśredniony w czasie sygnał ciśnienia różnicowego. Niedopuszczalne jest zniekształcenie kształtu fali przesunięcie w fazie sygnałów w dwóch przewodach impulsowych. Może to być spowodowane tarciem w warstwie przyścien p 1 vo po n ss + / po rm + Należy podkreślić że wiarygodne pomiary po i Dp po mogą być uzyskane tylko w przypadku spełnienia podanych wyżej wymagań a) do i). Jeśli jest możliwe określenie Dp ss lepiej zastosować równanie (11). Równanie (1) można stosować wówczas gdy (Dp po / po ) < 05. Przepływomierze zwężkowe z zastosowaniem przetworników ciśnienia różnicowego o dużej stałej czasowej o po po po 1 1

4 Pomiary Automatyka Robotyka 11/005 nej w przewodach impulsowych skończoną objętością gazu i nieliniowym tłumieniem. Ponadto przewody impulsowe powinny być krótkie aby zapobiec rezonansowi gdyby ta długość była równa ćwiartce długości fali związanej z pulsacją. Rezonans zachodzi przy częstotliwości równej f r c/(4l). W praktyce minimalna długość przewodów jest ograniczona przez wymiary geometryczne zwężki przetwornika i niezbędnych zaworów. Jak dotąd nie zdefiniowano progowych parametrów pulsacji które byłyby obowiązujące dla przyrządów wtórnych wszystkich typów. Można jednak zalecić kilka reguł projektowania urządzeń wtórnych. Należy przestrzegać wyżej wymienionych zasad a) b) c) i d) oraz ponadto: j) przewody łączące otwory impulsowe z manometrem różnicowym muszą być jak najkrótsze i tej samej średnicy co otwory; należy unikać długości przewodów bliskiej ćwiartce długości fali pulsacji k) stała czasowa przetwornika powinna być ok. 10- krotnie większa niż okres pulsacji l) jeśli powyższe nie może być spełnione można efektywnie odizolować przetwornik poprzez zainstalowanie identycznych liniowych oporów pneumatycznych w obu przewodach jak najbliżej przewodów impulsowych m) ewentualne opory pneumatyczne tłumiące pulsacje muszą być liniowe nie wolno stosować zaworów dławiących. Trzeba zdawać sobie sprawę że przestrzeganie reguł a) d) oraz j) m) dla przetworników ciśnienia o dużej stałej czasowej nie wyeliminuje błędu związanego z pierwiastkowaniem tylko zmniejsza błąd pomiaru ciśnienia różnicowego uśrednionego w czasie. Oszacowanie poprawek i niepewności pomiarowych związanych z pulsacjami Poprawki i niepewności przy zastosowaniu przetworników różnicy ciśnień o dużej bezwładności Teoretycznie E() jest błędem systematycznym zawsze dodatnim ale w praktyce zawsze będzie występować dodatkowa niepewność przypadkowa spowodowana wpływem pulsacji na urządzenie wtórne. Obliczenie błędu i dodatkowej niepewności jest wykonalne pod warunkiem że amplituda pulsacji nie jest zbyt duża. Graniczne wartości amplitud pulsacji które jeszcze umożliwiają oszacowanie błędów są następujące: v v p ss Dla oszacowania rzeczywistego błędu E() przy małych amplitudach pulsacji można zastosować następujące równania: p (13) (14) (15) Praktyczne zastosowanie równania (13) jest ograniczone koniecznością niezależnego wyznaczenia składowej zmiennej prędkości średniej pulsacji. Podobnie zastosowanie równania (14) jest ograniczone wymaganiem znajomości ciśnienia różnicowego przy przepływie ustalonym o wartości średniej badanego strumienia płynu. Ani pierwsze ani drugie równanie nie kompensuje efektów związanych z pochodną lokalną i będzie dawać nieco za duże wyniki obliczenia przy dużych wartościach liczby Strouhala (St d > 00). Błąd systematyczny można skompensować mnożąc współczynnik przepływu przez [1 E()]. Będzie jednak występować dodatkowa niepewność wartości współczynnika przepływu spowodowana pulsacją nawet po skorygowaniu błędu systematycznego. Będzie też występować pewna dodatkowa niepewność związana z pochodną lokalną przy dużych wartościach liczby Strouhala. W związku z tym dodatkowa niepewność spowodowana pulsacjami równa 100 E() musi być dodana do niepewności obliczonej dla przepływu ustalonego. Jeśli liczba Strouhala jest mniejsza niż 00 to niepewność tę można zredukować do 50 E(). Poprawki i niepewności przy zastosowaniu szybkich przetworników różnicy ciśnień p Zakładając że szybki przetwornik różnicy ciśnień jest używany w połączeniu z procesorem sygnałowym generującym sygnał wyjściowy proporcjonalny do pierwiastka z chwilowej wartości ciśnienia różnicowego błąd systematyczny związany z pierwiastkowaniem będzie wyeliminowany. Pozostaną jednak pewne dodatkowe niepewności związane z pulsacjami które można oszacować w następujący sposób. 1 pp E( ) ss 1 13

5 Pomiary Automatyka Robotyka 11/005 Jeżeli można wykazać że odpowiedź częstotliwościowa całego systemu obejmującego przewody impulsowe złączki i sensor różnicy ciśnień jest płaska w zakresie od 0 do 10 f p (gdzie f p jest podstawową częstotliwością pulsacji) to dodatkowa wyrażona w procentach niepewność będzie równa 5 E() jeżeli St d < E() jeżeli St d ³ 00 Wartość E() można oszacować przy zastosowaniu wzorów (13) (14) (15) o ile można traktować płyn jako nieściśliwy tj. gdy liczba ekspansji e ³ 099. Błędy systematyczne w urządzeniu wtórnym mogą wynikać z efektu zniekształcenia fali ciśnieniowej i rezonansu spowodowanego efektem ćwiartki fali rezonansu związanego łącznie z przewodem impulsowym i objętością sensora. Bibliografia REKLAMA 1. ISO TR 3313:1998 Measurement of fluid flow in closed conduits Guidelines on the effects of flow pulsations on flow-measurement instruments.. M. Turkowski Pomiary pulsującego strumienia płynu (1). PAR 10/ PN-EN ISO :005 Pomiary strumienia płynu za pomocą zwężek pomiarowych wbudowanych w całkowicie wypełnione rurociągi o przekroju kołowym. Część 1: Zasady i wymagania ogólne. 4. P. Gajan R.C. Mottram P. Hebrard H. Andriamihafy B. Platet The influence of pulsating flow on orifice plate flowmeters. Flow Measurement and Instrumentation 199 vol. 3 pp REKLAMA 14

SPIS TREŚCI Obliczenia zwężek znormalizowanych Pomiary w warunkach wykraczających poza warunki stosowania znormalizowanych

SPIS TREŚCI Obliczenia zwężek znormalizowanych Pomiary w warunkach wykraczających poza warunki stosowania znormalizowanych SPIS TREŚCI Spis ważniejszych oznaczeń... 11 Wstęp... 17 1. Wiadomości ogólne o metrologii przepływów... 21 1.1. Wielkości fizyczne występujące w metrologii przepływów, nazewnictwo... 21 1.2. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

PL 203461 B1. Politechnika Warszawska,Warszawa,PL 15.12.2003 BUP 25/03. Mateusz Turkowski,Warszawa,PL Tadeusz Strzałkowski,Warszawa,PL

PL 203461 B1. Politechnika Warszawska,Warszawa,PL 15.12.2003 BUP 25/03. Mateusz Turkowski,Warszawa,PL Tadeusz Strzałkowski,Warszawa,PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203461 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 354438 (51) Int.Cl. G01F 1/32 (2006.01) G01P 5/01 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data

Bardziej szczegółowo

POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK.

POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK. POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK. Strumieniem płynu nazywamy ilość płynu przepływającą przez przekrój kanału w jednostce czasu. Jeżeli ilość płynu jest wyrażona w jednostkach masy, to mówimy o

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I POMIAROWEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH I-21

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I POMIAROWEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH I-21 POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I POMIAROWEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH I-21 Ćwiczenie nr 5. POMIARY NATĘŻENIA PRZEPŁYWU GAZÓW METODĄ ZWĘŻOWĄ 1. Cel ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu

Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-05 Temat: Pomiar parametrów przepływu gazu. Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 10 METODY POMIARU PRĘDKOŚCI, STRUMIENIA OBJĘTOŚCI I STRUMIENIA MASY W PŁYNACH

WYKŁAD 10 METODY POMIARU PRĘDKOŚCI, STRUMIENIA OBJĘTOŚCI I STRUMIENIA MASY W PŁYNACH WYKŁAD 10 METODY POMIARU PRĘDKOŚCI, STRUMIENIA OBJĘTOŚCI I STRUMIENIA MASY W PŁYNACH Pomiar strumienia masy i strumienia objętości metoda objętościowa, (1) q v V metoda masowa. (2) Obiekt badań Pomiar

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Zwężki znormalizowane: a) kryza, b) dysza, c) dysza Venturiego [2].

Rys.1. Zwężki znormalizowane: a) kryza, b) dysza, c) dysza Venturiego [2]. WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPŁYWU W ZWĘŻKACH POMIAROWYCH DLA GAZÓW 1. Wprowadzenie Najbardziej rozpowszechnioną metodą pomiaru natężenia przepływu jest użycie elementów dławiących płyn. Stanowią one

Bardziej szczegółowo

POMIAR NATĘŻENIA PRZEPŁYWU

POMIAR NATĘŻENIA PRZEPŁYWU POMIAR NATĘŻENIA PRZEPŁYWU Określenie ilości płynu (objętościowego lub masowego natężenia przepływu) jeden z najpowszechniejszych rodzajów pomiaru w gospodarce przemysłowej produkcja światowa w 1979 ropa

Bardziej szczegółowo

09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika

09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika - Dobór siłownika i zaworu - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika OPÓR PRZEPŁYWU W ZAWORZE Objętościowy współczynnik przepływu Qn Przepływ oblicza się jako stosunek

Bardziej szczegółowo

Pomiar natężenia przepływu płynów ściśliwych metodą zwężki pomiarowej

Pomiar natężenia przepływu płynów ściśliwych metodą zwężki pomiarowej Politechnika Lubelska i Napędów Lotniczych Instrukcja laboratoryjna Pomiar natężenia przepływu płynów ściśliwych metodą zwężki pomiarowej 016 /. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasady pomiarów

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM

MECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM MECANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 Współpraca pompy z układem przewodów. Celem ćwiczenia jest sporządzenie charakterystyki pojedynczej pompy wirowej współpracującej z układem przewodów, przy różnych

Bardziej szczegółowo

Zastosowania Równania Bernoullego - zadania

Zastosowania Równania Bernoullego - zadania Zadanie 1 Przez zwężkę o średnicy D = 0,2 m, d = 0,05 m przepływa woda o temperaturze t = 50 C. Obliczyć jakie ciśnienie musi panować w przekroju 1-1, aby w przekroju 2-2 nie wystąpiło zjawisko kawitacji,

Bardziej szczegółowo

ZWĘŻKI POMIAROWE według PN-EN ISO 5167:2005 dla D 50 mm ASME-MFC-14M-2003 dla D < 50 mm

ZWĘŻKI POMIAROWE według PN-EN ISO 5167:2005 dla D 50 mm ASME-MFC-14M-2003 dla D < 50 mm ZWĘŻKI POMIAROWE według PN-EN ISO 5167:2005 dla D 50 mm ASME-MFC-14M-2003 dla D < 50 mm Zwężki pomiarowe różnych typów (kryzy, zwężki Venturiego, dysze) to elementy spiętrzające, zapewniające różnicę ciśnień

Bardziej szczegółowo

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMST Semestr letni Wykład nr 3 Prawo autorskie Niniejsze

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wstęp Rozdział 1. Metrologia przedmiot i zadania

Spis treści Wstęp Rozdział 1. Metrologia przedmiot i zadania Spis treści Wstęp Rozdział 1. Metrologia przedmiot i zadania 1.1. Przedmiot metrologii 1.2. Rola i zadania metrologii współczesnej w procesach produkcyjnych 1.3. Główny Urząd Miar i inne instytucje ważne

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNE D-1 LABORATORIUM Z MIERNICTWA I AUTOMATYKI Ćwiczenie nr 11. Pomiar przepływu (zwężka)

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNE D-1 LABORATORIUM Z MIERNICTWA I AUTOMATYKI Ćwiczenie nr 11. Pomiar przepływu (zwężka) Cel ćwiczenia: Poznanie zasady pomiarów natężenia przepływu metodą zwężkową. Poznanie istoty przedmiotu normalizacji metod zwężkowych. Program ćwiczenia: 1. Przeczytać instrukcję do ćwiczenia. Zapoznać

Bardziej szczegółowo

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia III. Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia III. Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia III Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia (Rys. ) jest to urządzenie

Bardziej szczegółowo

SPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie

SPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie DEFINICJE OGÓLNE I WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE WENTYLATORA WENTYLATOR maszyna wirnikowa, która otrzymuje energię mechaniczną za pomocą jednego wirnika lub kilku wirników zaopatrzonych w łopatki, użytkuje

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 4 OKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA STRAT LOEKALNYCH

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 4 OKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA STRAT LOEKALNYCH INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI Laboratorium z mechaniki płynów ĆWICZENIE NR 4 OKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA STRAT LOEKALNYCH . Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest doświadczalne

Bardziej szczegółowo

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Instrukcja do ćwiczenia nr 2 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy Metrologii

Bardziej szczegółowo

Układy pomiarowe natężenia przepływu paliwa do wtryskiwaczy

Układy pomiarowe natężenia przepływu paliwa do wtryskiwaczy Układy pomiarowe natężenia przepływu paliwa do wtryskiwaczy Autor: Dominik Kozik Dziedzina wiedzy: Lotnictwo Dział: Mechanika lotnicza Czas szkolenia: 1h Ilość slajdów: 35 Pomiar natężenia przepływu płynu

Bardziej szczegółowo

Pomiary natężenia przepływu gazów metodami: zwężkową i kalorymetryczną

Pomiary natężenia przepływu gazów metodami: zwężkową i kalorymetryczną ZAKŁAD WYDZIAŁOWY MIERNICTWA I SYSTEMÓW POMIAROWYCH POLITECHNIKI WROCLAWSKIEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Pomiary natężenia przepływu gazów metodami: zwężkową i kalorymetryczną Opracował:

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY ENERGETYCZNE TOM I. Problemy współczesnej energetyki 2014, s

ZESZYTY ENERGETYCZNE TOM I. Problemy współczesnej energetyki 2014, s ZESZYTY ENERGETYCZNE TOM I. Problemy współczesnej energetyki 01, s. 87 9 Przepływomierz tarczowy do ciągłego pomiaru strumieni płynów w urządzeniach przepływowych bloku energetycznego AUTOR: Paweł Pliszka

Bardziej szczegółowo

O 2 O 1. Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego

O 2 O 1. Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego msg M 7-1 - Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Zagadnienia: prawa dynamiki Newtona, moment sił, moment bezwładności, dynamiczne równania ruchu wahadła fizycznego,

Bardziej szczegółowo

Urządzenie i sposób pomiaru skuteczności filtracji powietrza.

Urządzenie i sposób pomiaru skuteczności filtracji powietrza. Urządzenie i sposób pomiaru skuteczności filtracji powietrza. dr inż. Stanisław Kamiński, mgr Dorota Kamińska WSTĘP Obecnie nie może istnieć żaden zakład przerabiający sproszkowane materiały masowe bez

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych

Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych Daniel Wysokiński Mateusz Turkowski Rogów 18-20 września 2013 Doświadczenia w eksploatacji gazomierzy ultradźwiękowych 1 Gazomierze ultradźwiękowe

Bardziej szczegółowo

prędkości przy przepływie przez kanał

prędkości przy przepływie przez kanał Ćwiczenie numer 5 Wyznaczanie rozkładu prędkości przy przepływie przez kanał 1. Wprowadzenie Stanowisko umożliwia w eksperymentalny sposób zademonstrowanie prawa Bernoulliego. Układ wyposażony jest w dyszę

Bardziej szczegółowo

Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości

Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości dr inż. Jerzy Wiejacha ZAKŁAD APARATURY PRZEMYSŁOWEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA, WYDZ. BMiP, PŁOCK

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i nalizy Sygnałów Elektrycznych (bud 5, sala 30) Instrukcja dla studentów kierunku utomatyka i Robotyka

Bardziej szczegółowo

Problemy pomiaru ciśnienia i temperatury gazu w warunkach dużych prędkości. Juliusz Makowski Common S.A.

Problemy pomiaru ciśnienia i temperatury gazu w warunkach dużych prędkości. Juliusz Makowski Common S.A. Problemy pomiaru ciśnienia i temperatury gazu w warunkach dużych prędkości Juliusz Makowski Common S.A. Plan prezentacji Wstęp Wpływ wzrostu prędkości na pomiar temperatury Erozja Wiry Karmana za tuleją

Bardziej szczegółowo

II.B ZESTAWY MONTAŻOWE GAZOMIERZY ZWĘŻKOWYCH Z PRZYTARCZOWYM SZCZELINOWYM ODBIOREM CIŚNIENIA

II.B ZESTAWY MONTAŻOWE GAZOMIERZY ZWĘŻKOWYCH Z PRZYTARCZOWYM SZCZELINOWYM ODBIOREM CIŚNIENIA 1. Przeznaczenie Gazomierze zwężkowe przeznaczone są do pomiaru objętości przepływającego przez nie paliwa gazowego (gazu). Stosowane są w układach pomiarowych na liniach przesyłowych i technologicznych,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie N 13 ROZKŁAD CIŚNIENIA WZDŁUś ZWĘśKI VENTURIEGO

Ćwiczenie N 13 ROZKŁAD CIŚNIENIA WZDŁUś ZWĘśKI VENTURIEGO LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N ROZKŁAD CIŚNIENIA WZDŁUś ZWĘśKI VENTURIEGO . Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie rozkładu ciśnienia piezometrycznego w zwęŝce Venturiego i porównanie go z

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie numer 2 Pomiar współczynnika oporu liniowego 1. Wprowadzenie Stanowisko służy do analizy zjawiska liniowych strat energii podczas przepływu laminarnego i turbulentnego przez rurociąg mosiężny

Bardziej szczegółowo

Statyka płynów - zadania

Statyka płynów - zadania Zadanie 1 Wyznaczyć rozkład ciśnień w cieczy znajdującej się w stanie spoczynku w polu sił ciężkości. Ponieważ na cząsteczki cieczy działa wyłącznie siła ciężkości, więc składowe wektora jednostkowej siły

Bardziej szczegółowo

LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia

LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 004/005 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Masz do dyspozycji: cienki drut z niemagnetycznego metalu, silny magnes stały, ciężarek o masie m=(100,0±0,5) g, statyw, pręty stalowe,

Bardziej szczegółowo

Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich

Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Zakład Miernictwa

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 1 Temat: Wyznaczanie współczynnika

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie numer Pomiar współczynnika oporu liniowego 1. Wprowadzenie Stanowisko służy do analizy zjawiska liniowych strat energii podczas przepływu laminarnego i turbulentnego przez rurociąg mosiężny o

Bardziej szczegółowo

PROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ

PROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 7 PROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ . Cel ćwiczenia Doświadczalne i teoretyczne wyznaczenie profilu prędkości w rurze prostoosiowej 2. Podstawy teoretyczne:

Bardziej szczegółowo

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH ĆWICZENIE II OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą określania oporów przepływu w przewodach. 2. LITERATURA 1. Informacje z wykładów i ćwiczęń

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Podstawy Automatyki Przygotowanie zadania sterowania do analizy i syntezy zestawienie schematu blokowego

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie numer 5 Wyznaczanie rozkładu prędkości przy przepływie przez kanał 1. Wprowadzenie Stanowisko umożliwia w eksperymentalny sposób zademonstrowanie prawa Bernoulliego. Układ wyposażony jest w dyszę

Bardziej szczegółowo

Pomiar rezystancji metodą techniczną

Pomiar rezystancji metodą techniczną Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja

Bardziej szczegółowo

SYSTEM DO POMIARU STRUMIENIA OBJĘTOŚCI WODY ZA POMOCĄ ZWĘŻKI

SYSTEM DO POMIARU STRUMIENIA OBJĘTOŚCI WODY ZA POMOCĄ ZWĘŻKI Postawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium SYSTEM DO POMIARU STRUMIENIA OBJĘTOŚI WODY ZA POMOĄ ZWĘŻKI Instrukcja o ćwiczenia nr 6 Zakła Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopa 2010

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych.

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie ma następujące części: 1 Pomiar rezystancji i sprawdzanie prawa Ohma, metoda najmniejszych kwadratów. 2 Pomiar średnicy pręta.

Bardziej szczegółowo

Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wielkości wejściowych

Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wielkości wejściowych Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wejściowych Paweł Fotowicz * Przedstawiono ścisłą metodę obliczania niepewności rozszerzonej, polegającą na wyznaczeniu

Bardziej szczegółowo

Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych

Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych Prowadząca: dr inż. Hanna Zbroszczyk e-mail: gos@if.pw.edu.pl tel: +48 22 234 58 51 konsultacje: poniedziałek, 10-11, środa: 11-12 www: http://www.if.pw.edu.pl/~gos/students/kadd

Bardziej szczegółowo

FIZYKA LABORATORIUM prawo Ohma

FIZYKA LABORATORIUM prawo Ohma FIZYKA LABORATORIUM prawo Ohma dr hab. inż. Michał K. Urbański, Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej, pok 18 Gmach Fizyki, murba@if.pw.edu.pl www.if.pw.edu.pl/ murba strona Wydziału Fizyki www.fizyka.pw.edu.pl

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia...2006 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia...2006 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia...2006 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać instalacje pomiarowe do ciągłego i dynamicznego pomiaru ilości cieczy innych niż woda oraz szczegółowego

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody

Bardziej szczegółowo

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH ĆWICZENIE II OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą określania oporów przepływu w przewodach. 2. LITERATURA 1. Informacje z wykładów i ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników

Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników 1. Podstawowe pojęcia związane z niewyważeniem Stan niewyważenia stan wirnika określony takim rozkładem masy, który w czasie wirowania wywołuje

Bardziej szczegółowo

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała

Bardziej szczegółowo

Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w

Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w taki sposób, że dłuższy bok przekroju znajduje się

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Podstawy Automatyki laboratorium

Politechnika Poznańska Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Podstawy Automatyki laboratorium Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest uzyskanie wykresów charakterystyk skokowych członów róŝniczkujących mechanicznych i hydraulicznych oraz wyznaczenie w sposób teoretyczny i graficzny ich stałych czasowych.

Bardziej szczegółowo

. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest porównanie na drodze obserwacji wizualnej przepływu laminarnego i turbulentnego, oraz wyznaczenie krytycznej licz

. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest porównanie na drodze obserwacji wizualnej przepływu laminarnego i turbulentnego, oraz wyznaczenie krytycznej licz ZAKŁAD MECHANIKI PŁYNÓW I AERODYNAMIKI ABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW ĆWICZENIE NR DOŚWIADCZENIE REYNODSA: WYZNACZANIE KRYTYCZNEJ ICZBY REYNODSA opracował: Piotr Strzelczyk Rzeszów 997 . Cel ćwiczenia Celem

Bardziej szczegółowo

BADANIE ELEKTRYCZNEGO OBWODU REZONANSOWEGO RLC

BADANIE ELEKTRYCZNEGO OBWODU REZONANSOWEGO RLC Ćwiczenie 45 BADANE EEKTYZNEGO OBWOD EZONANSOWEGO 45.. Wiadomości ogólne Szeregowy obwód rezonansowy składa się z oporu, indukcyjności i pojemności połączonych szeregowo i dołączonych do źródła napięcia

Bardziej szczegółowo

Wojskowa Akademia Techniczna Instytut Pojazdów Mechanicznych i Transportu

Wojskowa Akademia Techniczna Instytut Pojazdów Mechanicznych i Transportu Wojskowa Akademia Techniczna Instytut Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ, URZĄDZEŃ KLIMATYZACYJNYCH I CHŁODNICZYCH Instrukcja do ćwiczenia T-05 Temat: Pomiar parametrów

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO

PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO Wskazujemy podstawowe wymagania jakie muszą być spełnione dla prawidłowego doboru pompy, w tym: dobór układu konstrukcyjnego pompy, parametry pompowanego

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z BADAŃ. 3. Zlecenie znak: 57950OP z dnia r. 4. Przedstawiciel zleceniodawcy: Roger Bours. 5. Wykonujący badania:

SPRAWOZDANIE Z BADAŃ. 3. Zlecenie znak: 57950OP z dnia r. 4. Przedstawiciel zleceniodawcy: Roger Bours. 5. Wykonujący badania: 60-706 Poznań ul. Małeckiego 29 Tel.: 61-62-80-300 Fax: 61-62-80-399 Strona Stron 1 16 1. Temat i obiekt badań: Badania głowic bezpieczeństwa DN25, DN50 i DN80 w połączeniu z zaworami bezpieczeństwa, dla

Bardziej szczegółowo

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH

POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH POMIARY WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EMNS Semestr zimowy studia niestacjonarne Wykład nr

Bardziej szczegółowo

Siatka spiętrzająca opis czujnika do pomiaru natężenia przepływu gazów. 1. Zasada działania. 2. Budowa siatki spiętrzającej.

Siatka spiętrzająca opis czujnika do pomiaru natężenia przepływu gazów. 1. Zasada działania. 2. Budowa siatki spiętrzającej. Siatka spiętrzająca opis czujnika do pomiaru natężenia przepływu gazów. 1. Zasada działania. Zasada działania siatki spiętrzającej oparta jest na teorii Bernoulliego, mówiącej że podczas przepływów płynów

Bardziej szczegółowo

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC na tranzystorach bipolarnych Wzmacniacz jest to urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest : proporcjonalne zwiększenie amplitudy wszystkich składowych widma sygnału

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej

Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych

LABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych LABORATORIUM Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Kraków 2010 Spis treści 1. Wstęp...3 2. Wprowadzenie teoretyczne...4 2.1. Definicje terminów...4 2.2.

Bardziej szczegółowo

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów FORMOWANIE SIĘ PROFILU PRĘDKOŚCI W NIEŚCIŚLIWYM, LEPKIM PRZEPŁYWIE PRZEZ PRZEWÓD ZAMKNIĘTY Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia będzie analiza formowanie się profilu prędkości w trakcie przepływu płynu przez

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS Człowiek najlepsza inwestycja ENIKS - długofalowy program odbudowy, popularyzacji i wspomagania fizyki w szkołach w celu rozwijania podstawowych kompetencji naukowo-technicznych, matematycznych i informatycznych

Bardziej szczegółowo

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów ANALIZA PRZEKAZYWANIA CIEPŁA I FORMOWANIA SIĘ PROFILU TEMPERATURY DLA NIEŚCIŚLIWEGO, LEPKIEGO PRZEPŁYWU LAMINARNEGO W PRZEWODZIE ZAMKNIĘTYM Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia będzie obserwacja procesu formowania

Bardziej szczegółowo

BADANIE SZEREGOWEGO OBWODU REZONANSOWEGO RLC

BADANIE SZEREGOWEGO OBWODU REZONANSOWEGO RLC BADANIE SZEREGOWEGO OBWOD REZONANSOWEGO RLC Marek Górski Celem pomiarów było zbadanie krzywej rezonansowej oraz wyznaczenie częstotliwości rezonansowej. Parametry odu R=00Ω, L=9,8mH, C = 470 nf R=00Ω,

Bardziej szczegółowo

Temat: SZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH

Temat: SZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH Temat: SZCOWNIE NIEPEWNOŚCI POMIROWYCH - Jak oszacować niepewność pomiarów bezpośrednich? - Jak oszacować niepewność pomiarów pośrednich? - Jak oszacować niepewność przeciętną i standardową? - Jak zapisywać

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób oceny dokładności transformacji indukcyjnych przekładników prądowych dla prądów odkształconych. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL

PL B1. Sposób oceny dokładności transformacji indukcyjnych przekładników prądowych dla prądów odkształconych. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL PL 223692 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223692 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399602 (51) Int.Cl. G01R 35/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA PŁYNÓW Płyn

MECHANIKA PŁYNÓW Płyn MECHANIKA PŁYNÓW Płyn - Każda substancja, która może płynąć, tj. pod wpływem znikomo małych sił dowolnie zmieniać swój kształt w zależności od naczynia, w którym się znajduje, oraz może swobodnie się przemieszczać

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ

WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ INSYU INFORMAYKI SOSOWANEJ POLIECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenie Nr2 WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ 1.WPROWADZENIE. Wymiana ciepła pomiędzy układami termodynamicznymi może być realizowana na

Bardziej szczegółowo

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych dla studentów Chemii (2018) Autor prezentacji :dr hab. Paweł Korecki dr Szymon Godlewski e-mail: szymon.godlewski@uj.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Laboratorium metrologii

Laboratorium metrologii Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium metrologii Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Pomiary wymiarów zewnętrznych Opracował:

Bardziej szczegółowo

Płyny newtonowskie (1.1.1) RYS. 1.1

Płyny newtonowskie (1.1.1) RYS. 1.1 Miniskrypt: Płyny newtonowskie Analizujemy cienką warstwę płynu zawartą pomiędzy dwoma równoległymi płaszczyznami, które są odległe o siebie o Y (rys. 1.1). W warunkach ustalonych następuje ścinanie w

Bardziej szczegółowo

DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu

DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu Ćwiczenie 7 DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie częstości drgań własnych układu o dwóch stopniach swobody, pokazanie postaci drgań odpowiadających

Bardziej szczegółowo

Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2

Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 dr inż. ALEKSANDER LISOWIEC dr hab. inż. ANDRZEJ NOWAKOWSKI Instytut Tele- i Radiotechniczny Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH

ĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH ĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH Pomiary (definicja, skale pomiarowe, pomiary proste, złożone, zliczenia). Błędy ( definicja, rodzaje błędów, błąd maksymalny i przypadkowy,). Rachunek błędów Sposoby

Bardziej szczegółowo

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu 1 ĆWICZENIE 7. CEL ĆWICZENIA. Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu Celem ćwiczenia jest poznanie własności dynamicznych przetworników pierwszego rzędu w dziedzinie czasu i częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Rozkład normalny, niepewność standardowa typu A

Rozkład normalny, niepewność standardowa typu A Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Rozkład normalny, niepewność standardowa typu A Instrukcja do ćwiczenia nr 1 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie M-2 Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Cel ćwiczenia: II. Przyrządy: III. Literatura: IV. Wstęp. l Rys.

Ćwiczenie M-2 Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Cel ćwiczenia: II. Przyrządy: III. Literatura: IV. Wstęp. l Rys. Ćwiczenie M- Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego. Cel ćwiczenia: pomiar przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła fizycznego.. Przyrządy: wahadło rewersyjne, elektroniczny

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: TECHNIKA PROCESÓW SPALANIA

AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: TECHNIKA PROCESÓW SPALANIA AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE WYDZIAŁ INŻYNIERII METALI I INFORMATYKI PRZEMYSŁOWEJ KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH:

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE Do opisu członów i układów automatyki stosuje się, oprócz transmitancji operatorowej (), tzw. transmitancję widmową. Transmitancję widmową () wyznaczyć można na podstawie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie numer 3 Pomiar współczynnika oporu lokalnego 1 Wprowadzenie Stanowisko umożliwia wykonanie szeregu eksperymentów związanych z pomiarami oporów przepływu w różnych elementach rzeczywistych układów

Bardziej szczegółowo

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania Sposoby modelowania układów dynamicznych Co to jest model dynamiczny? PAScz4 Modelowanie, analiza i synteza układów automatyki samochodowej równania różniczkowe, różnicowe, równania równowagi sił, momentów,

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi:

Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wydział: EAIiIB Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Zespół: Data wykonania: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wstęp

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. Zadanie 2.

Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 1. Określić nadciśnienie powietrza panujące w rurociągu R za pomocą U-rurki, w której znajduje się woda. Różnica poziomów wody w U-rurce wynosi h = 100 cm. Zadanie 2. Określić podciśnienie i ciśnienie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I POMIAR STRUMIENIA OBJĘTOŚCI POWIETRZA. OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH

ĆWICZENIE I POMIAR STRUMIENIA OBJĘTOŚCI POWIETRZA. OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH ĆWICZENIE I POMIAR STRUMIENIA OBJĘTOŚCI POWIETRZA. OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą pomiaru strumienia objętości powietrza przy pomocy

Bardziej szczegółowo

WYZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA OPORU LINIOWEGO PRZEPŁYWU LAMINARNEGO

WYZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA OPORU LINIOWEGO PRZEPŁYWU LAMINARNEGO LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 7 WYZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA OPORU LINIOWEGO PRZEPŁYWU LAMINARNEGO 1. Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie zaleŝności współczynnika oporu linioweo przepływu

Bardziej szczegółowo

Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi:

Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wydział: EAIiE Imię i nazwisko (e mail): Rok: Grupa: Zespół: Data wykonania: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wstęp Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi. Model

Instrukcja obsługi. Model Instrukcja obsługi Model 113.53 Ciśnieniomierze do pomiaru ciśnienia gazów i cieczy chemicznie obojętnych na stopy miedzi w miejscach narażonych na wstrząsy i wibracje Instrukcja obsługi modelu 113.53

Bardziej szczegółowo

Badanie widma fali akustycznej

Badanie widma fali akustycznej Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU R C E Z w B I Ł G O R A J U LABORATORIUM pomiarów elektronicznych UKŁADÓW ANALOGOWYCH Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 8B PRZEPŁYWY CIECZY LEPKIEJ W RUROCIĄGACH

WYKŁAD 8B PRZEPŁYWY CIECZY LEPKIEJ W RUROCIĄGACH WYKŁA 8B PRZEPŁYWY CIECZY LEPKIEJ W RUROCIĄGACH PRZEPŁYW HAGENA-POISEUILLE A (LAMINARNY RUCH W PROSTOLINIOWEJ RURZE O PRZEKROJU KOŁOWYM) Prędkość w rurze wyraża się wzorem: G p w R r, Gp const 4 dp dz

Bardziej szczegółowo

Laboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe

Laboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe Laboratorium Hydrostatyczne Układy Napędowe Instrukcja do ćwiczenia nr Eksperymentalne wyznaczenie charakteru oporów w przewodach hydraulicznych opory liniowe Opracowanie: Z.Kudżma, P. Osiński J. Rutański,

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z FIZYKI

LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)

Bardziej szczegółowo