ANALIZA AKTUALNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ MIASTA SŁUPSKA WRAZ Z WARIANTOWYM OKREŚLENIEM PROGNOZ FINANSOWYCH MIASTA

Transkrypt

1 ANALIZA AKTUALNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ MIASTA SŁUPSKA WRAZ Z WARIANTOWYM OKREŚLENIEM PROGNOZ FINANSOWYCH MIASTA Poznań, 09 marca 2015 roku ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. ul. Ziemowita 60, Poznań NIP: , REGON: , KRS: Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego e: biuro@propoliscon.pl

2 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Spis treści Wstęp... 3 Finanse Miasta Słupska w latach Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu Analiza danych historycznych Metoda prognozowania Założenia makroekonomiczne przyjęte do prognozy na lata Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST Zestawienie dochodów Miasta w latach Zestawienie wydatków Miasta w latach Zestawienie relacji między dochodami i wydatkami Miasta w latach Wolne środki operacyjne Wykonanie budżetu Miasta w latach Zobowiązania Miasta Podsumowanie Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Założenia analizy, zobowiązania finansowe Miasta Projekcje sytuacji finansowej Wnioski z analizy płynności oraz wskaźników zadłużenia Analiza scenariuszowa Wariant I uzyskanie możliwości spłaty istniejącego długu poprzez oszczędności na wydatkach bieżących Wariant II docelowy sfinansowanie wszystkich inwestycji Weryfikacja pod kątem konieczności wdrożenia programu postępowania naprawczego Analiza restrukturyzacji zobowiązań Analiza stanu należności Podsumowanie i rekomendacje Elementy ryzyka... 69

3 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Wstęp Odzwierciedleniem istniejącej sytuacji ekonomicznej jednostki samorządu terytorialnego jest budżet. Analiza budżetu pozwala na uzyskanie informacji o źródłach finansowania działalności samorządu lokalnego oraz o kierunkach jego rozwoju. Bardzo ważne są poznanie, ocena oraz właściwa interpretacja zjawisk finansowych, procesów i problemów związanych z gospodarowaniem zasobami finansowymi samorządu. Informacje o sytuacji finansowej pozwalają organom stanowiącym i wykonawczym samorządu lokalnego na racjonalne gospodarowanie publicznymi zasobami pieniężnymi i właściwe wypełnianie obowiązków wobec społeczności lokalnej. Zarządzanie finansami jednostek samorządu terytorialnego powinno sprzyjać racjonalnemu wydatkowaniu publicznych zasobów finansowych. Istotną rolą w tej kwestii jest uzyskanie jakościowo najlepszych i najbardziej trafnych informacji, które umożliwiają podjęcie właściwych decyzji w zakresie gospodarowania środkami pieniężnymi. W zarządzaniu daną jednostką samorządu terytorialnego, w tym przede wszystkim w zarządzaniu finansami, istotne znaczenie ma analiza finansowa, która dotyczy finansowych aspektów działań prowadzonych przez organy samorządowe. Celem tego opracowania jest dokonanie analizy aktualnej sytuacji finansowej Miasta Słupska wraz z wariantowym określeniem prognoz finansowych. Zadanie to wydaje się niezwykle ważne w kontekście faktu, że obecnie znajdujemy się w okresie przełomowym. Zakończeniu uległa pierwsza część finansowania UE. Zostały zrealizowane inwestycje, posiłkowano się różnymi instrumentami finansowania. Zmieniła się Ustawa o Finansach Publicznych - od 2014 roku obowiązują nowe wskaźniki obsługi zadłużenia, które na nowo definiują ograniczenia zadłużenia samorządów. Natomiast na horyzoncie widać już kolejną perspektywę środków dotacyjnych UE. Przyszedł czas podsumowań: niezwykle ważnym jest, aby spojrzeć wstecz na to, co zostało zrobione, jak wyglądają finanse Miasta dzisiaj i jaki będzie potencjał finansowy i inwestycyjny w przyszłości. Rozdział: Wstęp 3

4 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Finanse Miasta Słupska w latach Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu 1.1 Analiza danych historycznych Podstawą budowy prognoz jest poprawnie przeprowadzona diagnoza badanej rzeczywistości, czyli stwierdzenie przeszłego oraz faktycznego (teraźniejszego) stanu prognozowanych zjawisk 1, dlatego też, każda z kategorii dochodów i wydatków została przeanalizowana oddzielnie. Pierwszym etapem analizy będzie przedstawienie historycznych danych. Badaniem objęto dane dotyczące wykonania budżetów lat W kolejnym etapie porównywano dynamikę danych ze wskaźnikiem wzrostu ogólnego poziomu cen, PKB, czy też średnią dynamiką obserwowaną dla podobnych podmiotów. Starano się także znaleźć czynniki mogące mieć wpływ na kształtowanie się wyodrębnionych kategorii dochodów i wydatków. 1.2 Metoda prognozowania Rozdział: Finanse Miasta Słupska w latach W literaturze znaleźć można wiele sposobów przetwarzania informacji o przeszłości zjawiska oraz metod przejścia od informacji przetworzonej do prognozy. Najczęściej sklasyfikowane są one z podziałem na dwie grupy: metod statystycznomatematycznych, czy też ilościowych oraz niematematycznych, określanych również jako jakościowe. Różnice między powyższymi grupami sprowadzają się do oparcia na formalnym modelu prognostycznym, zbudowanym na podstawie danych o historycznym kształtowaniu się wartości zmiennej prognozowanej i zmiennych objaśniających, w przypadku pierwszej grupy. Natomiast druga grupa metod opiera się na osądach ekspertów, które mogą, lecz nie muszą być formułowane na podstawie danych o kształtowaniu się wartości zmiennej prognozowanej i zmiennych objaśniających w przeszłości. Niestety, z uwagi na niewielki materiał statystyczny, ograniczony małą liczbą i niską częstotliwością obserwacji, a także bardzo prawdopodobny wpływ zdarzeń jednorazowych na analizowany obszar badawczy, nie można zastosować żadnych metod statystyczno-matematycznych. Z tej samej przyczyny w analizie nie używa się żadnych średnich i innych miar statystycznych, unikając tym samym błędu, polegającego na wnioskowaniu opartym na zbyt małej, niereprezentatywnej próbie. Do prognozowania użyto rozbudowanej metody Naive forecast (metoda naiwna). Naive forecast stosuje się w sytuacjach, gdy brak jest możliwości użycia innych metod lub użycie tych metod, skazane jest na niepowodzenie, choćby z powodu dużej losowości obserwacji. Metody naiwne są proste, przez to łatwe i szybkie w użyciu. Opierają się one na założeniu, że wahania przypadkowe prognozowanej zmiennej są 1 Prognozowanie gospodarcze. Metody, modele, zastosowania, przykłady, red. nauk. E. Nowak, Warszawa 1998, s

5 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. niewielkie, oraz że dotychczasowy wpływ czynników, kształtujący obserwowane zjawisko, nie ulegnie zmianie. Najprostsza metoda naiwna zakłada, że prognozowana wielkość zjawiska w okresie lub momencie t będzie taka sama, jak ostatnio zaobserwowana wartość. Formalnie można to zapisać następująco: gdzie: y t y * t 1 * y t - prognoza zmiennej Y na moment t, y t 1 - wartość zmiennej prognozowanej w momencie t-1. Jeżeli prognozowana zmienna charakteryzuje się istnieniem tendencji do wzrostu (spadku), to do prognozowania można użyć metody, która zakłada, że wartość prognozowanej zmiennej wzrośnie (spadnie) w momencie lub okresie prognozy o określony procent w momencie lub okresie poprzednim. Formalnie można to zapisać następująco: gdzie: c - wskaźnik wzrostu (spadku). y * t ( 1 c) yt 1 W niniejszej pracy do prognozowania wykorzystano metodę, która jest rozszerzoną wersją przytoczonych wyżej metod naiwnych. Zastosowany model umożliwia budowanie prognozy w oparciu o stały wskaźnik wzrostu (spadku) lub jako funkcję inflacji albo PKB. Jeśli wybierzemy stały wskaźnik wzrostu (spadku), to formalny zapis wygląda identycznie jak równanie wyżej. Jeżeli nie zdecydujemy się na prognozowanie w oparciu o stały wskaźnik wzrostu (spadku), to prognozę możemy uzależnić od wag stojących przy inflacji i wskaźniku wzrostu PKB. Formalnie można to zapisać następująco: y t = y t 1 [1 + CPI t W(cpi)] [1 + PKB t W(pkb)] gdzie: CPI t W(cpi) PKB t - wskaźnik inflacji w momencie t, - waga inflacji, W ( pkb) - waga PKB. - wzrost PKB w momencie t, Wielkość wag została wyznaczona na podstawie historycznego kształtowania się danych w cenach stałych i bieżących, zaobserwowanej dynamiki w cenach bieżących i dynamiki cen, a także opinii opartych na eksperckiej wiedzy i doświadczeniu. Rozdział: Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu 5

6 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Z kilkunastoletniego doświadczenia wynika, że w przypadku finansów JST metoda ta daje najlepsze rezultaty. Jest odporna na wahania danych, będące wynikiem np. zmian legislacyjnych, jednocześnie dając duże możliwości w zakresie korekt eksperckich, opartych na wiedzy i doświadczeniu. Dobór tej metody służy celowi, jakim w niniejszym opracowaniu jest sporządzenie planu finansowego, który zapewniałby odpowiedni poziom nadwyżki operacyjnej, niezbędny do obsłużenia zadłużenia. Szerzej o tym w dalszych rozdziałach. 1.3 Założenia makroekonomiczne przyjęte do prognozy na lata CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA GOSPODARKĘ BUDŻETOWĄ I FINANSE Dochody i wydatki jednostek samorządu terytorialnego w okresie analizy będą zależały od wielu czynników, które można podzielić na dwie zasadnicze kategorie: czynniki wewnętrzne (endogeniczne), na które jednostka ma wpływ, czynniki zewnętrzne (egzogeniczne), na które jednostka nie ma wpływu. Do czynników wewnętrznych należy przede wszystkim polityka finansowa jednostki. Jako główne czynniki zewnętrzne można wymienić: zmiany uregulowań prawnych, stan koniunktury gospodarczej w kraju czy tez zmiany wartości relacji łącznej kwoty państwowego długu publicznego powiększonego o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji, udzielonych przez podmioty sektora finansów publicznych, do produktu krajowego brutto. W obrębie regulacji prawnych możemy wymienić takie dokumenty, jak: Rozdział: Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (w szczególności limity zadłużenia oraz wydatków na obsługę długu), Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz inne ustawy podatkowe, Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska, Inne ustawy podatkowe oraz Rozporządzenia Ministra Finansów. 6

7 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Inne zewnętrzne czynniki mogące wpłynąć na sytuację finansową i gospodarczą jednostki samorządu terytorialnego to lokalne potrzeby społeczne i uwarunkowania gospodarcze regionu. Do czynników wewnętrznych, determinujących stabilność budżetów jst, należy zaliczyć: uwarunkowania zależne od sytuacji mieszkańców, działających tam przedsiębiorstw, czy posiadanego majątku komunalnego. Uzależnianie dochodów jst od jednego, nie zawsze stabilnego źródła jest wielce ryzykowne. Znacznie korzystniejsze dla finansów komunalnych jest rozproszenie dochodów, posiadanie kilku niezależnych źródeł finansowania. Sytuację finansową jst na skutek czynników wewnętrznych mogą destabilizować również rezultaty postępowań sądowych prowadzonych np.: w sprawach roszczeń o należny jst. podatek lub opłatę lokalną, a także w przypadku nienależnego pobrania podatku lub opłaty przez jst. INFLACJA Z analizy głównych źródeł dochodów i wydatków wynika, iż w dużej mierze wielkości te zmieniają się pod wpływem inflacji. Proces dezinflacji zapoczątkowany w gospodarce polskiej w 1991 roku i kontynuowany, dzięki prowadzonej polityce fiskalnej i monetarnej, przez kolejne lata doprowadził do ograniczenia dynamiki cen z poziomu 585,8% w 1990 r. do 0,9% w 2013 r. Wg danych GUS inflacja w 2014 roku wyniosła zero. Na wykresie 1 zamieszczono dane obrazujące zmiany wskaźnika cen i usług konsumpcyjnych w latach Wykres 1: Średnioroczny wskaźnik wzrostu cen i usług w latach rok poprzedni= , ,9 114,9 111,8 107,3 110,1 105,5 104,2 104,3 103,5 103,5 103,7 101,9 102,1 102,5 102,6 100,8 101,0 100,9 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Rozdział: Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu 7

8 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Na wykresie 2 ujęto w formie graficznej kształtowanie się prognozy wielkości wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach według Narodowego Banku Polskiego. Jest to tzw. wykres wachlarzowy. Wykres 2: Centralna projekcja oraz wykres wachlarzowy inflacji Źródło: Narodowy Bank Polski PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Analiza kształtowania się dochodów pochodzących z podatków dochodowych od osób fizycznych i prawnych stanowiących dochód budżetu państwa wykazała, że jednym z czynników mogącym mieć wpływ na dochody z tego tytułu jest wzrost Produktu Krajowego Brutto. Odniesienie dochodów i wydatków do Produktu Krajowego Brutto pozwala spojrzeć na dany samorząd w szerszym ujęciu. Na wykresie 3 zamieszczone zostały informacje na temat dynamiki zmian Produktu Krajowego Brutto w Polsce w latach Wykres 3: Zmiany PKB w Polsce w latach Rozdział: Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu ,0 106,2 107,1 105,0 104,5 104,3 rok poprzedni= ,2 101,4 103,9 105,3 103,6 106,2 106,8 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 105,1 101,6 103,9 104,5 101,9 101,6 8

9 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Według danych GUS w 2014 roku PKB w Polsce wzrósł o 3,3%. Na poniższym wykresie przestawiono w formie graficznej kształtowanie się prognozy wskaźnika wzrostu PKB w latach według Narodowego Banku Polskiego. Wykres 4: Centralna projekcja oraz wykres wachlarzowy PKB Źródło: Narodowy Bank Polski Prognoza wskaźnika wzrostu cen i usług, a także Produktu Krajowego Brutto na lata oparte zostały na opracowaniu NBP pt. Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD (powyższe wykresy) oraz studium pt. Wytyczne dotyczące założeń makroekonomicznych na potrzeby wieloletnich prognoz finansowych jednostek samorządu terytorialnego stworzonego przez Ministerstwo Finansów i opublikowanego w październiku 2014 roku. Zastosowane w opracowaniu wskaźniki inflacji i dynamiki PKB, stanowiące podstawę prognozowania poziomu dochodów i wydatków przyjęto odpowiednio: Wskaźnik inflacji ,3% 2,1% 2,5% 2,4% 2,4% Dynamika PKB ,7% 3,9% 4,0% 4,0% 3,8% Rozdział: Metoda analityczna przyjęta w opracowaniu 9

10 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. 2. Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST Problematykę ryzyka w działalności jednostek samorządu terytorialnego można zaliczyć do ważnych, chociaż jednocześnie skomplikowanych problemów współczesnego samorządu. Aby dokładnie przedstawić długoterminową prognozę stanu finansów samorządu, należy uwzględnić wszelkie możliwe do wystąpienia zagrożenia i niekorzystne elementy. Zagrożenia te mogą znacznie utrudnić osiągnięcie przed jednostkę wyznaczonych zadań i celów. Możemy tutaj wymienić: RYZYKO ISTOTNEJ ZMIANY POLITYCZNEJ W ORGANACH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Radni członkowie podstawowego organu stanowiącego Miasta wybierani są w wyborach powszechnych, dlatego też na decyzje ekonomiczne oraz finansowe podejmowane przez jednostkę mogą wpływać czynniki zarówno polityczne, jak i społeczne. RYZYKO SPOŁECZNE Wiąże się z brakiem akceptacji realizowanej polityki przez organy władzy publicznej, a ponadto z negacją innych decyzji podejmowanych przez organy administracji publicznej i przedstawicieli społeczeństwa w organach stanowiących i kontrolnych, co może w efekcie wymuszać zaniechanie podejmowania określonych działań lub podejmowanie decyzji z punktu widzenia finansowego nieracjonalnych. RYZYKO INSTYTUCJONALNE Związane jest z możliwością wprowadzenia zmian regulacji prawnych i podatkowych mających bezpośredni wpływ na kształtowanie się poziomu dochodów jednostek samorządu terytorialnego. RYZYKO POGORSZENIA SYTUACJI SAMORZĄDÓW NA SKUTEK ZWIĘKSZENIA ICH ZADAŃ Rozdział: Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST Realizacja nowych zadań wiąże się ze zwiększonymi nakładami środków finansowych na bieżące funkcjonowanie. W ślad za nowymi zadaniami powinny być przekazywane środki na ich finansowanie. Jak pokazuje praktyka bardzo często wydatki na przekazywane zadania są niedoszacowane przez państwo. RYZYKO NIESTABILNOŚCI GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ Wiąże się z pogorszeniem ogólnej sytuacji gospodarczej kraju lub regionu, wzrostem inflacji oraz bezrobocia. W rezultacie zjawiska te wpływają na dochody czerpane z podatków i opłat. 10

11 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. RYZYKO BRAKU ZAKŁADANYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA Występuje w przypadku finansowania długookresowych inwestycji środkami obcymi np. z funduszy pomocowych. RYZYKO PRZESZACOWANIA DOCHODÓW BUDŻETU Przygotowywanie budżetu od strony dochodów może opierać się na zbyt optymistycznych założeniach. W rezultacie niższe wpływy przy ustalonych wyższych wydatkach skutkują powstaniem lub zwiększeniem deficytu budżetowego, co może doprowadzić do zaburzeń płynności finansowej. RYZYKO NADZWYCZAJNEGO ZWIĘKSZENIA WYDATKÓW BUDŻETU Jednostki tworzą rezerwy na nieprzewidziane w budżecie wydatki. Może się okazać, że wystąpi nieplanowany wzrost wydatków przekraczający poziom utworzonej rezerwy (np. związanych z klęską żywiołową). Wówczas pokrycie tych wydatków może nastąpić poprzez zmniejszenie innych wydatków lub też zwiększenie zadłużenia. RYZYKO INWESTYCYJNE Wynika stąd, że decyzje podejmowane w samorządzie opierają się na prognozie co do przyszłych warunków działania, a nie na pewnych informacjach. W związku z tym, że są to decyzje długoterminowe, przy planowaniu i realizowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych mogą wystąpić wszystkie rodzaje ryzyka, które można szacować jako istotne lub nieistotne z danego punktu widzenia. Jednak z punktu widzenia możliwości wystąpienia negatywnych skutków finansowych, każdy rodzaj ryzyka powinien być brany pod uwagę. Ryzyko inwestycyjne można podzielić na dwa rodzaje: ryzyko sukcesu", jako zagrożenie osiągnięcia efektywności i korzyści niezgodnej z założeniami projektowymi w zakresie wielkości (czyli nakładów przewyższających korzyści) oraz w zakresie czasu (czyli korzyści rozłożone w czasie niezgodne z przyjętym i optymalnym harmonogramem realizacji), ryzyko płynności, bezpośrednio związane z ryzykiem sukcesu", w którym opóźnienie lub brak zakładanych wpływów może zagrozić prawidłowemu funkcjonowaniu projektu (większe od zakładanych koszty eksploatacji, konieczność zwiększenia nakładów i zaangażowania finansowego). W praktyce realizacji inwestycji wrażliwość na rodzaje ryzyka związanego z poszczególnymi fazami realizacyjnymi przedsięwzięcia inwestycyjnego może być różna. Jest to tak zwane ryzyko systematyczne. Do tego należy jeszcze dodać ryzyko specyficzne, które dotyczy konkretnych projektów i ich wariantów, co oznacza, że dany rodzaj ryzyka może być istotny dla jednego wariantu projektu, a dla drugiego już nie. Ryzyko całkowite (będące sumą ryzyka systematycznego i specyficznego) Rozdział: Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST 11

12 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. może być ograniczone przez angażowanie się w różne przedsięwzięcia, czyli przez dywersyfikację inwestycji. RYZYKO KURSOWE Występuje w przypadku jednostek, które zaciągnęły zobowiązania indeksowane dla walut obcych. RYZYKO ZMIANY STAWEK PODATKÓW POŚREDNICH Jednostki samorządu terytorialnego mogą ponosić ryzyko zwiększenia stawek podatków pośrednich, w tym stawek podatku od towarów i usług. Na gruncie obowiązującego stanu prawnego jednostki samorządu terytorialnego nie mają prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Powoduje to, iż ponoszą one ekonomiczny ciężar podatku od towarów i usług. Podwyższenie stawek podatku VAT może skutkować wyższymi cenami żądanymi przez dostawców i wykonawców w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. RYZYKO STÓP PROCENTOWYCH Obligacje, kredyty i część pożyczek oprocentowane są według zmiennych stawek WIBOR, które zmieniają się zarówno w ciągu roku, jak i w poszczególnych latach. Na ustalenie wielkości stawek WIBOR pośredni wpływ ma poziom inflacji, dlatego też samorząd powinien wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zmianami inflacyjnymi. Zmniejszenie poziomu inflacji powodować może zmniejszenie poziomu WIBOR-u, i tym samym będzie wywierać wpływ na poziom obsługi zadłużenia. To samo ryzyko dotyczy zobowiązań zaciągniętych w zagranicznych bankach, z oprocentowaniem opartym o EURIBOR lub LIBOR. RYZYKO ZMIAN LEGISLACYJNYCH Rozdział: Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST Jest to ryzyko związane z możliwym występowaniem zmian prawnych dotyczących samorządów terytorialnych. Jako przykład należy tutaj wymienić Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia roku w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. z 2011 r. Nr 298, poz. 1767). W wyniku tego rozporządzenia klasyfikacja ta uległa poszerzeniu, co dla wielu samorządów oznaczało konieczność zakwalifikowania do długu wielu tytułów dotychczas jako dług nieuznawanych. RYZYKO ZMIANY KONIUNKTURY Ryzyko dotyczące jednostek, których dochody są w znacznym stopniu uzależnione od koniunktury, np. turystycznej, której wahania mogą powodować destabilizację dochodów. 12

13 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Oprócz wyżej wymienionych ryzyk jednostka może borykać się z innymi, trudnymi do przewidzenia i określenia zagrożeniami, które są związane z jej specyfiką. Podczas analizy ryzyka ważnym zagadnieniem jest pojęcie jego dywersyfikacji. Jednostka posiadając wiedzę na temat danego samorządu powinna w odpowiedni sposób oraz w możliwie największym stopniu podjąć działania mające na celu rozproszenie występujących ryzyk. 3. Zestawienie dochodów Miasta w latach Pierwszym krokiem budowy prognozy jest zebranie danych historycznych i ich analiza. Proces analizy dochodów jest niewątpliwie procesem wielowątkowym i złożonym. Podejmowanie działań zmierzających do ustalenia dochodów jest nieodzownym elementem corocznego tworzenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Poniższe tabele i wykresy przedstawiają kształtowanie się wykonanych dochodów Miasta w latach Tabela 1: Dochody Miasta w latach (dane w PLN) DOCHODY Wpływy z podatków Podatek rolny Podatek leśny Podatek od nieruchomości Podatek od środków transportowych Podatek od spadków i darowizn Podatek od czynności cywilnoprawnych Wpływy z karty podatkowej Wpływy z opłat Oplata skarbowa Opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu Inne opłaty Udział w podatkach budżetu państwa Pod. dochodowy od osób fizycznych Pod. dochodowy od osób prawnych Dochody z majątku Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Wpływy z przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności Wpływy z tyt. odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych Wpływy z opłat za zarząd i wieczyste użytkowanie nieruchomości Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach

14 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. DOCHODY Odsetki Od nieterminowych wpłat z tytułu podatków i opłat Pozostałe odsetki Pozostałe dochody Grzywny, mandaty i kary pieniężne Wpływy z usług Inne dochody Subwencje z budżetu państwa Subwencja podstawowa Subwencja oświatowa Subwencja wyrównawcza Dotacje celowe z budżetu państwa Zadania bieżące zlecone i powierzone Zadania bieżące zlecone i powierzone (par. 4- a cyf.: 7, 8 i 9) Zadania bieżące własne Środki na dofinansowanie zadań ze źródeł pozabudżetowych Na zadania realiz. na podst. porozum. między jedn. samorządu teryt Fundusze celowe Fundusze pomocowe Inne Środki na inwestycje z budżetu państwa ze źródeł pozabudżetowych DOCHODY RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach Tabela 2 na kolejnej stronie przedstawia analizę dochodów Miasta w latach Analiza została przeprowadzona na poziomie szczegółowości obejmującym paragrafy. Wartości dochodów dla poszczególnych paragrafów zostały zestawione w kolejności chronologicznej dla lat. Następnie została policzona ich średnia arytmetyczna w całym badanym okresie. Dla tak wyznaczonych średnich, analizę przeprowadzono wg zasady Pareto, która mówi, że za ok. 80% wszystkich skutków odpowiada 20% przyczyn. Istota metody opiera się na pracy włoskiego ekonomisty żyjącego na przełomie XIX i XX wieku Vilfredo Pareto, który w 1897 roku zbadał zamożność włoskiego społeczeństwa. Zaobserwował, że 20% rodzin we Włoszech posiada aż 80% bogactwa tego kraju. Stwierdzając występowanie tego nierównomiernego rozkładu również w innych sytuacjach, Pareto sformułował zasadę znaną obecnie jako reguła 80/20. Mówi ona, że występowanie osiemdziesięciu 14

15 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. procent typów zdarzeń można zaobserwować w niewielkim, zaledwie dwudziestoprocentowym fragmencie możliwych okoliczności. Jednak powyższa zasada nie zawsze działa z idealną precyzją, jeżeli chodzi o proporcje, natomiast ogólnym jej podsumowaniem jest fakt, iż mała część ze wszystkich przyczyn odpowiada za większą część rezultatu. Prowadzi to do wniosku, że niższymi nakładami środków i mniejszym wysiłkiem, skierowanymi na determinujący obszar, można osiągnąć równie znaczące efekty. Analizując poniższą tabelę można stwierdzić, że pierwsze 7 pozycji dochodów odpowiada już za ok. 78% ogólnej ich wartości. Podstawowym dochodem Miasta są subwencje ogólne z budżetu państwa, które łącznie stanowią średnio ponad 1/4 dochodów. Razem z podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest to już niemal połowa budżetu Miasta, a dodając jeszcze podatek od nieruchomości oraz wpływy z usług i dotacje na zadania bieżące ponad 2/3 dochodów. Tabela 2: Analiza dochodów Miasta w latach (dane w PLN) Lp Par Opis średnia wartość dochodów Skumulowany udział wartości poszczególnych paragrafów dochodów % całości dochodów Subwencje ogólne z budżetu państwa ,44% 27,44% Podatek dochodowy od osób fizycznych ,93% 18,49% Podatek od nieruchomości ,58% 8,65% Wpływy z usług ,17% 7,59% Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom gmin) ustawami Dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 5 i 6 ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich Wpłaty z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację własnych zadań bieżących gmin (związków gmin) Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat ,38% 6,21% ,96% 5,58% ,65% 3,69% ,29% 3,64% ,85% 3,56% ,56% 2,72% Wpływy z różnych dochodów ,13% 1,56% Podatek dochodowy od osób prawnych ,23% 1,11% Wpływy z różnych opłat ,21% 0,97% Podatek od czynności cywilnoprawnych Dotacje rozwojowe oraz środki na finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw Wpływy z opłat za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste nieruchomości ,10% 0,90% ,00% 0,89% ,66% 0,66% ,28% 0,62% Wpływy z opłaty skarbowej ,80% 0,53% Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych ,27% 0,46% Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach

16 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Lp Par Opis Dotacje celowe otrzymane z gminy na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego średnia wartość dochodów Skumulowany udział wartości poszczególnych paragrafów dochodów % całości dochodów ,68% 0,42% Źródło: Opracowanie własne. Poniższy Wykres 5 ma postać tzw. diagramu Pareto, umożliwiającego łatwą hierarchizację i graficzne odwzorowanie źródeł stanowiących dochód budżetu Miasta, zestawionych w Tabeli 2. Widać tutaj wyraźnie dominację pierwszych dwóch paragrafów. Wykres 5: Analiza dochodów Miasta w latach Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach Źródło: Opracowanie własne. Podstawowe źródła dochodów Miasta, które zostały przedstawione w tabeli nr 1, można skumulować w większe grupy. W tabelach 3-6 zostały przedstawione dochody z uwzględnieniem tych grup, a mianowicie dochodów bieżących i majątkowych. Po pierwsze w ujęciu wartościowym w złotówkach, po drugie w ujęciu procentowym, jako struktura dochodów, a także jako dynamika zmian w analizowanych latach. 16

17 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Tabela 3: Zestawienie dochodów Miasta w latach (dane w PLN) DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności Dochody ze sprzedaży majątku Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne DOCHODY RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Tabela 4: Struktura dochodów Miasta w latach DOCHODY BIEŻĄCE: 92,1% 89,1% 87,2% 95,3% 82,9% Subwencje i dotacje: 43,8% 41,8% 40,3% 44,8% 38,3% Subwencje ogółem 28,7% 28,1% 27,2% 29,2% 24,7% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące 15,1% 13,7% 13,2% 15,5% 13,7% Dochody własne: 48,3% 47,3% 46,9% 50,6% 44,6% Wpływy z podatków 10,1% 9,9% 9,8% 10,8% 9,6% Udział w podatkach budżetu państwa 19,9% 19,6% 19,0% 20,8% 18,8% Wpływy z opłat 3,3% 3,0% 2,9% 4,2% 4,7% Odsetki 0,3% 0,3% 0,2% 0,2% 0,2% Pozostałe dochody 14,6% 14,4% 15,1% 14,6% 11,3% DOCHODY MAJĄTKOWE: 7,9% 10,9% 12,8% 4,7% 17,1% Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności 0,1% 0,1% 0,6% 0,2% 0,3% Dochody ze sprzedaży majątku 4,2% 4,3% 4,4% 2,4% 3,2% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne 3,7% 6,4% 7,8% 2,0% 13,6% DOCHODY RAZEM 100% 100% 100% 100% 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Tabela 5: Struktura dochodów bieżących Miasta w latach DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje bieżące: 47,5% 46,9% 46,2% 47,0% 46,2% Subwencje ogółem 31,1% 31,5% 31,2% 30,7% 29,7% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące 16,4% 15,4% 15,1% 16,3% 16,5% Dochody bieżące własne: 52,5% 53,1% 53,8% 53,0% 53,8% Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach

18 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o Wpływy z podatków 11,0% 11,1% 11,2% 11,4% 11,6% Udział w podatkach budżetu państwa 21,7% 22,0% 21,7% 21,8% 22,7% Wpływy z opłat 3,6% 3,4% 3,3% 4,4% 5,6% Odsetki 0,4% 0,4% 0,2% 0,2% 0,2% Pozostałe dochody 15,8% 16,1% 17,3% 15,3% 13,7% DOCHODY BIEŻĄCE RAZEM 100% 100% 100% 100% 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Powyższa tabela w sposób najpełniejszy obrazuje zmiany w relacjach dwóch grup dochodów bieżących: dochodów własnych oraz subwencji i dotacji. Bardzo korzystna jest przewaga dochodów własnych, gdyż są to dochody od Miasta zależne bezpośrednio lub pośrednio. Tabela 6: Dynamika dochodów Miasta w latach Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach / / / / / 2010 DOCHODY BIEŻĄCE: 107,2% 106,1% 101,3% 101,0% 116,4% Subwencje i dotacje: 105,8% 104,5% 102,9% 99,4% 113,1% Subwencje ogółem 108,5% 104,8% 99,7% 98,0% 111,2% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące 100,7% 103,7% 109,5% 102,1% 116,8% Dochody własne: 108,5% 107,5% 99,9% 102,5% 119,4% Wpływy z podatków 108,3% 106,7% 102,6% 103,5% 122,8% Udział w podatkach budżetu państwa 109,0% 104,7% 101,8% 105,0% 122,0% Wpływy z opłat 101,3% 104,1% 132,9% 129,9% 182,0% Odsetki 112,3% 57,2% 86,1% 108,3% 59,9% Pozostałe dochody 109,3% 113,6% 89,7% 90,2% 100,5% DOCHODY MAJĄTKOWE: 151,6% 127,3% 33,8% 425,7% 278,0% Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności 133,6% 479,7% 34,9% 168,3% 376,3% Dochody ze sprzedaży majątku 114,3% 111,3% 51,1% 152,0% 98,8% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne 194,8% 131,3% 23,9% 785,0% 480,5% DOCHODY RAZEM 110,7% 108,4% 92,7% 116,2% 129,2% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. 18

19 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Wykres 6: Dochody Miasta w latach Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne Dochody ze sprzedaży majątku (077,078,087) Pozostałe dochody Odsetki Wpływy z opłat Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z podatków Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Subwencje ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Dochody Miasta kształtują się na przestrzeni ostatnich pięciu lat w sposób dość regularny. We wszystkich latach, oprócz roku 2013, mieliśmy do czynienia ze stałym wzrostem dochodów, z dynamiką rzędu 8,4-16,2%. W roku 2013 zanotowano spadek o 7,3%, spowodowany niższym poziomem pozyskanych dotacji na inwestycje. Dochody bieżące natomiast zmieniały się z dynamiką od 1,0% do 7,2%, więc przyrosty nie były duże. W strukturze dochodów Miasta obserwujemy dwie dominujące grupy. Pierwszą stanowią dochody bieżące własne, które w badanym okresie stanowiły średnio 47,5% wszystkich dochodów. Drugą grupą są subwencje i dotacje bieżące, z przeciętnym udziałem wynoszącym 41,8%. Razem obie te grupy tworzą w całości dochody bieżące, które łącznie stanowiły w latach średnio 89,3% dochodów ogółem. Pozostałe 10,7% stanowiły dochody majątkowe (dotacje na inwestycje, a także sprzedaż oraz przekształcenie majątku). Niewątpliwie, analiza struktury i dynamiki przynosi dwa zasadnicze wnioski: dochody bieżące Miasta są w stałym trendzie wzrostowym, choć o niewielkiej dynamice. Natomiast mniejszy wpływ ze sprzedaży mienia oraz dotacji na inwestycje w 2013 roku spowodował zmniejszenie dochodów ogółem. Niski poziom dynamiki dochodów bieżących powoduje, że chcąc utrzymać zdolność finansową na niezmienionym poziomie, również wydatki bieżące powinny zachowywać się podobnie dostosowywać się do dynamiki dochodów bieżących. Porównując rok 2014 z 2010 zauważyć należy wzrost dochodów bieżących o zaledwie o 16,4%, natomiast dochodów ogółem o 29,2%. Rozdział: Zestawienie dochodów Miasta w latach

20 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. 4. Zestawienie wydatków Miasta w latach Analogicznie jak dochody, można również przeanalizować wydatki Miasta. Jednak ze względu na mnogość i różnorodność paragrafów klasyfikacji wydatków, zdecydowano się je rozpatrywać od razu na poziomie szczegółowości obejmującym działy. Wyliczenia umożliwiające analizę wydatków, wg stosowanej już zasady Pareto, prezentuje Tabela 7 oraz Wykres 6. Tabela 7: Analiza wydatków Miasta w latach Lp Dział Opis średnia wartość wydatków Skumulowany udział wartości poszczególnych działów wydatków % całości wydatków Oświata i wychowanie ,19% 34,19% Transport i łączność ,35% 14,16% Pomoc społeczna ,92% 13,57% Gospodarka mieszkaniowa ,87% 8,95% Administracja publiczna ,38% 5,51% Kultura fizyczna i sport ,10% 4,72% Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Edukacyjna opieka wychowawcza ,67% 3,56% ,72% 3,06% ,54% 2,82% ,35% 2,81% Obsługa długu publicznego ,63% 2,28% Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej ,69% 2,06% Ochrona zdrowia ,65% 0,96% Działalność usługowa ,28% 0,63% Przetwórstwo przemysłowe ,67% 0,40% Turystyka ,80% 0,12% Różne rozliczenia ,91% 0,11% Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz ,95% 0,05% sądownictwa Leśnictwo ,99% 0,04% Rolnictwo i łowiectwo ,00% 0,00% Źródło: Opracowanie własne. Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach Z danych przedstawionych powyżej wynika, iż w analizowanym Mieście szczególnie jeden dział determinuje poziom wydatków. Mianowicie jest to oświata i wychowanie, która pochłania 1/3 wydatków. Wysoki poziom wydatków w tym dziale jest typowy dla samorządów gminnych i powiatowych, ponieważ wynika z ustawowo powierzanych im zadań. Kolejne działy: Transport i łączność oraz Pomoc społeczna miały udział rzędu ok. 14%, natomiast dodając jeszcze kolejne: Gospodarkę mieszkaniową, Administrację publiczną, oraz Kulturę fizyczną i sport, łącznie mamy już ponad 80% całego budżetu Miasta, co spełnia zasadę Pareto. Doskonale ilustruje to poniższy wykres. 20

21 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Wykres 7: Analiza wydatków Miasta w latach Źródło: Opracowanie własne. W kolejnym etapie analizy, w celu zwiększenia przejrzystości, zdecydowano się na wyodrębnienie pojawiających się w ramach działów ośmiu grup wydatków. Są to: dotacje i subwencje, wynagrodzenia i składki od nich naliczane, świadczenia na rzecz osób fizycznych, remonty, zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług, pozostałe wydatki bieżące, odsetki od pożyczek, kredytów i papierów wartościowych oraz wydatki majątkowe. Dane te prezentują poniższe tabele. Tabela 8. Wydatki Miasta w latach (dane w PLN) WYDATKI Rolnictwo i łowiectwo Dotacje i subwencje Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Leśnictwo Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Przetwórstwo przemysłowe Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Transport i łączność Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach

22 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. WYDATKI Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Turystyka Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Gospodarka mieszkaniowa Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Działalność usługowa Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Administracja publiczna Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Administracja publiczna - koszty funkcjonowania 750A organów JST A Wynagrodzenia i składki od nich naliczane A Świadczenia na rzecz osób fizycznych A Remonty A Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług A Pozostałe wydatki bieżące A Inwestycje Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, 751 kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług

23 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. WYDATKI Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 754 przeciwpożarowa Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Obsługa długu publicznego Odsetki Różne rozliczenia Dotacje i subwencje Oświata i wychowanie Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Ochrona zdrowia Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Pomoc społeczna Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Edukacyjna opieka wychowawcza Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach

24 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. WYDATKI Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne 925 obszary i obiekty chronionej przyrody Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Kultura fizyczna i sport Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Inwestycje WYDATKI RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach Następnie skumulowano poszczególne grupy wydatków i na tak przygotowanych danych przeprowadzono analizę struktury i dynamiki. Tabela 9: Wydatki Miasta w latach WYDATKI BIEŻĄCE: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące

25 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart WYDATKI MAJĄTKOWE: WYDATKI RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Tabela 10: Struktura wydatków Miasta w latach WYDATKI BIEŻĄCE: 87,1% 81,6% 81,7% 94,5% 79,1% Dotacje i subwencje 11,9% 9,8% 9,4% 11,4% 9,4% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 36,9% 35,6% 36,1% 41,4% 34,0% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 11,0% 10,1% 9,6% 12,2% 9,7% Remonty 4,5% 2,9% 3,0% 3,0% 2,8% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 17,6% 17,6% 17,4% 20,3% 18,1% Pozostałe wydatki bieżące 3,2% 3,5% 3,2% 3,8% 3,3% Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. 2,0% 2,2% 2,9% 2,5% 1,8% WYDATKI MAJĄTKOWE: 12,9% 18,4% 18,3% 5,5% 20,9% WYDATKI RAZEM 100% 100% 100% 100% 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Tabela 11: Dynamika wydatków Miasta w latach / / / / / 2010 WYDATKI BIEŻĄCE: 106,3% 103,6% 101,0% 102,3% 113,9% Dotacje i subwencje 92,8% 100,2% 105,0% 101,3% 98,9% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 109,7% 104,7% 100,2% 100,6% 115,8% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 103,9% 99,0% 111,0% 96,7% 110,5% Remonty 72,7% 108,4% 86,8% 113,2% 77,4% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 113,1% 102,3% 101,9% 109,0% 128,5% Pozostałe wydatki bieżące 123,0% 96,0% 101,8% 106,1% 127,7% Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. 124,9% 140,7% 74,9% 89,6% 117,9% WYDATKI MAJĄTKOWE: 162,4% 102,6% 26,2% 466,3% 203,6% WYDATKI RAZEM 113,5% 103,5% 87,3% 122,3% 125,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Wydatki bieżące mają zazwyczaj charakter powtarzalny i liniowy. W badanym okresie stanowiły one od 79,1% do 94,5% wydatków ogółem, co oznacza, że pozostałe 5,5% do 20,9% to wydatki majątkowe, przeznaczane głównie na inwestycje. W strukturze wydatków bieżących należy zauważyć niezmiennie dominującą grupę wynagrodzeń i składek od nich naliczanych średnio 36,8%. Dominacja ta to typowe zjawisko dla samorządów w Polsce. Wydatki majątkowe średnio stanowiły 15,2% wszystkich wydatków, co oznacza przeciętny udział co szóstą-siódmą złotówkę Miasto wydawało na cele inwestycyjne. Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach

26 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Analiza dynamiki wykazuje, iż wydatki bieżące charakteryzują się równie umiarkowaną stopą wzrostu, jak dochody bieżące. Rokrocznie rosły nieprzerwanie, a w ciągu pięciu lat wzrosły o 13,9%, co w zderzeniu z dynamiką dochodów bieżących na poziomie 16,4%, oznacza nieznaczny wzrost zasobów finansowych Miasta. Jest to korzystne zjawisko, a analiza kolejnych rozdziałów pokaże, czy było to wystarczające dla poprawy perspektyw finansowych Miasta. Wykres 8: Wydatki Miasta w latach Wydatki majątkowe Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Pozostałe wydatki bieżące Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Remonty Świadczenia na rzecz osób fizycznych Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Dotacje i subwencje Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Zestawienie wydatków Miasta w latach Wydatki ogółem poruszały się w trendzie analogicznym do dochodów bieżące rosły stale, choć umiarkowanie, a o fluktuacji decydowały wydatki majątkowe. Wydatki na wynagrodzenia wzrosły w latach o 15,8%, co jest efektem głównie realizacji przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (Dz. U z 2006 r. nr 97, poz.674, z późn. zm.), tj. między innymi ustawowym wzrostem wysokości minimalnych stawek wynagrodzeń zasadniczych nauczycieli w latach (tj. od: I.2009r. 5,0% i IX.2009r. 5,0%, IX.2010r. -7,0%, IX.2011r. 7,0%, IX.2012r. 3,8%), wzrostem dodatków socjalnych (wiejskich, mieszkaniowych, odpisów na ZFŚS, a także wypłatami dodatków uzupełniających dla nauczycieli). 26

27 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. 5. Zestawienie relacji między dochodami i wydatkami Miasta w latach Analizując wzajemne relacje między dochodami i wydatkami, można wykazać pozytywne i negatywne trendy w dysponowaniu zasobami Miasta. Ponadto połączenie wskaźników strukturalnych z analizą dynamiki zmian, pomaga ukazać ogólny obraz sytuacji budżetu danej jednostki samorządu terytorialnego. Zestawienie wzajemnych zależności między analogicznymi grupami dochodów i wydatków prezentuje Wykres 9. Widać na nim wyraźnie, że dochody bieżące w zwłaszcza w roku 2012 charakteryzowały się wyższą dynamiką niż wydatki bieżące, natomiast w pozostałych okresach zdecydowanie przewaga była nieznaczna. Natomiast niestety w 2014 roku wzrost wydatków bieżących przewyższył wzrost dochodów bieżących, a w efekcie zmalały zasoby finansowe Miasta, a w ślad za tym zmniejszyła się ilość środków do wykorzystania na inwestycje i spłatę zobowiązań. Linia niebieska i pomarańczowa, oznaczające liniowy trend odpowiednio dochodów bieżących oraz wydatków bieżących rozchodzą się. Oznacza to perspektywę wzrostu nadwyżki bieżącej, jednakowoż Miasto powinno bacznie przeanalizować przyczyny jej spadku w 2014 roku. Miasto musi podjąć wszelkie kroki, by zredukować to negatywne zjawisko. Wykres 9: Poziom, dynamika i trend dochodów bieżących oraz wydatków bieżących w latach ,0% Dochody bieżące ,0% 104,0% 102,0% 100,0% 98,0% 96,0% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Wydatki bieżące Dynamika dochodów bieżących Dynamika wydatków bieżących Liniowy (Dochody bieżące) Liniowy (Wydatki bieżące) Rozdział: Zestawienie relacji między dochodami i wydatkami Miasta w latach

28 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. 6. Wolne środki operacyjne Wysokość wolnych środków operacyjnych wskazuje na zdolność jednostki do regulowania zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek, a więc do spłaty rat kapitałowych i odsetek, a także na zdolność do samodzielnego finansowania inwestycji. Dla celów niniejszej analizy przyjęto kategorię "wolnych środków operacyjnych" jako różnicę: dochody bieżące wydatki bieżące bez obsługi długu. dochody bieżące = dochody ogółem - dochody majątkowe wydatki bieżące = wydatki ogółem - wydatki majątkowe Zgodnie z powyższym opisem układ wolnych środków operacyjnych może wyglądać następująco: dochody bieżące wydatki bieżące bez obsługi długu wolne środki operacyjne dodatnie wydatki bieżące bez obsługi długu wolne środki operacyjne ujemne dochody bieżące Tabela 12: Poziom wolnych środków operacyjnych Miasta w latach (dane w PLN) Dochody bieżące Wydatki bieżące bez obsługi długu Wolne środki operacyjne (1-2) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Wolne środki operacyjne W latach poziom wolnych środków operacyjnych kształtował się w granicach od około 2,48 mln PLN w roku 2010 do 20,18 mln PLN w 2012 roku. Przeciętnie w latach wolne środki operacyjne wyniosły 11,88 mln PLN, co oznacza, że średnio stanowiły zaledwie 2,7% pozyskanych dochodów. Z doświadczenia wynika, iż samorząd dążący do rozwoju powinien osiągać poziom co najmniej 10%. Tak niski poziom wolnych środków operacyjnych powoduje przeważnie poważne konsekwencje determinuje nikłą zdolność finansową do realizacji inwestycji oraz, co ważniejsze, może spowodować istotny problem ze spełnieniem obostrzeń z art. 243 UoFP, o czym mowa będzie w dalszych rozdziałach. 28

29 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. 7. Wykonanie budżetu Miasta w latach Poniższa tabela przedstawia zbiorczo dane dotyczące wykonania budżetów Miasta Słupska w latach Należy zwrócić uwagę na nikły poziom nadwyżki operacyjnej. Tabela 13: Wykonanie budżetów Miasta w latach (dane w PLN) RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI OPERACYJNE ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart V. NADWYŻKA OPERACYJNA ( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (076) Dochody ze sprzedaży majątku (077,078,087) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe rozchody XI. WYNIK BUDŻETU [VIII + IX - X] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. 8. Zobowiązania Miasta Poniższa tabela przedstawia w sposób zbiorczy kształtowanie się zobowiązań kredytowych Miasta w latach Tabela 13: Zobowiązania kredytowe Miasta w latach Transze Raty kapitałowe Odsetki Stan na koniec roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Wykonanie budżetu Miasta w latach

30 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Dodatkowo już podpisane umowy opiewają na emisję kolejnych 25,8 mln PLN długu w 2015 roku. W latach zaciągnięto łącznie 120,77 mln PLN nowych zobowiązań. Należy podkreślić, że środki te przeznaczone były na realizację niemal 353 mln PLN inwestycji. Oznacza to, że 1 złotówka nowego długu wygenerowała ok. 2,92 złotówki inwestycji. Jest to umiarkowany rezultat. Niemniej jednak dług Miasta powiększył się o połowę, a jak wskazywały poprzednie rozdziały, zdolność Miasta do jego spłaty, mierzona nadwyżką operacyjną, jest na bardzo niskim poziomie. Jest to niekorzystne zjawisko. Pod rządami nowej ustawy o finansach publicznych, poziom nadwyżki operacyjnej jest niezwykle ważny ze względu na limity obsługi zadłużenia określone w art. 243 UoFP. Konsekwencje nikłej nadwyżki operacyjnej ilustruje poniższy wykres, przedstawiający kształtowanie się wskaźnika obsługi zadłużenia z art. 243 UoFP, który obecnie determinuje zdolność Samorządu do obsługi zobowiązań. Wykres przedstawia wartości wskaźnika bazowego jednorocznego, tj. stosunek dochodów bieżących pomniejszonych o wydatki bieżące, powiększony o sprzedaż majątku, do dochodów ogółem (patrz art. 243 UoFP). Wykres 11: Wskaźnik bazowy jednoroczny z art. 243 UoFP w latach ,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% Wskaźnik bazowy jednoroczny 5,8% 4,2% 3,7% 3,7% 2,7% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Zobowiązania Miasta Analizując wykres 11 widać wyraźnie, jakiemu regresowi od 2012 ulega zdolność Miasta do obsługi zobowiązań. A to właśnie ten okres będzie brany do ustalania limitów dla najbliższych lat. Przy obecnym poziomie zadłużenia Miasta, tak niski poziom wskaźnika jednorocznego, jaki obserwujemy w 2014 roku, może uniemożliwić terminową spłatę zaciągniętego długu. Kolejna tabela ma za zadanie przedstawić harmonogram spłaty zadłużenia Miasta, wynikający z podpisanych umów. 30

31 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Rodzaj produktu Tabela 14: Harmonogram spłaty zaciągniętych zobowiązań kredytowych Miasta Instytucja finansująca Kwota Umowy Data zaciągnięcia zobowiązania Termin całkowitej spłaty Wartość wykupu/raty (PLN) stan na koniec obligacje BOŚ S.A obligacje BOŚ S.A obligacje BGK kredyt BGK kredyt BGK Kredyt inwestycyjny Kredyt inwestycyjny Kredyt inwestycyjny Kredyt inwestycyjny Kredyt inwestycyjny BGK PEKAO S.A PEKAO S.A PEKAO S.A PEKAO S.A Obligacje PEKAO S.A Obligacje PEKAO S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A Obligacje PKO BP S.A RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Zobowiązania Miasta 31

32 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Z tabeli wynika konieczność spłaty długu na poziomie mln PLN w najbliższych latach. Tymczasem Miasto generuje zaledwie 2,4 mln nadwyżki operacyjnej. Brakuje zatem środków na te spłaty. Dodatkowo Miasto w 2014 roku podpisało umowę wykupu wierzytelności, z której wynika konieczność zapłaty w 2015 roku kwoty PLN (dług spłacany wydatkami). 9. Podsumowanie Analizę historyczną można podsumować trzema zasadniczymi wnioskami: 1. W Mieście zrealizowano dużo inwestycji, czemu towarzyszyło zaciąganie zobowiązań. Od 2010 do 2014 roku zadłużenie Miasta wzrosło o 50%. 2. Potencjał finansowy do spłaty długu i realizacji inwestycji, po dynamicznym wzroście w latach , w kolejnych latach niestety zmalał i obecnie jest zdecydowanie niewystarczający do terminowej obsługi zobowiązań. 3. Tak niski poziom nadwyżki operacyjnej rodzi problem ze spełnieniem art. 243 UoFP, a także w długim terminie grozi utratą płynności finansowej. 10.Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Projekcje opierają się na długoterminowej prognozie wolnych środków operacyjnych. Ich wielkość wskazuje na zdolność jednostki do regulowania zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek, a więc do spłaty rat kapitałowych i odsetek, a także na zdolność do samodzielnego finansowania inwestycji. Zamieszczone w niniejszym rozdziale tabele i wykresy zostały przygotowane w celu zobrazowania zjawisk występujących w budżecie jednostki w latach objętych analizą. Przedstawione tabele ilustrują sytuację finansową jednostki oraz odzwierciedlają przepływy środków pieniężnych w kolejnych latach w sposób przypominający analizę cash flow stosowaną w przedsiębiorstwach. 10.1Założenia analizy, zobowiązania finansowe Miasta Rozdział: Podsumowanie Założenia ogólne Punktem wyjścia dla prognoz były dane dotyczące wykonania budżetów lat , a także budżet na rok 2015 z dnia r. Wartości dla lat zostały zaprognozowane jako pochodna wartości z roku 2015, indeksowanych o odpowiednie wskaźniki wzrostu, dla których wagi określono w kolumnie Założenia wzrostu. Założenia do prognoz dochodów Dochody budżetowe bieżące podzielono wg źródeł i przyjęto dla nich następujące założenia: 32

33 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Tabela 15: Dochody przyjęte założenia Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Wpływy z podatków Podatek rolny 0% 0% 100% Podatek leśny 0% 0% 100% Podatek od nieruchomości 0% 0% 150% Podatek od środków transportowych 0% 0% 100% Podatek od spadków i darowizn 0% 0% 0% Podatek od czynności cywilnoprawnych 0% 0% 100% Wpływy z karty podatkowej 0% 0% 0% Wpływy z opłat Oplata skarbowa 0% 0% 100% Opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu 0% 0% 100% Opłata komunikacyjna 0% 0% 0% Inne opłaty 0% 0% 100% Udział w podatkach budżetu państwa Pod. dochodowy od osób fizycznych 0% 100% 0% Pod. dochodowy od osób prawnych 0% 50% 0% Dochody z majątku Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Wpływy z przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności Wpływy z tyt. odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości 0% 0% 100% % 0% 100% Przyjęto następujące wartości: Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych Wpływy z opłat za zarząd i wieczyste użytkowanie nieruchomości 0% 0% 100% Odsetki Od nieterminowych wpłat z tytułu podatków i opłat 0% 0% 0% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 33

34 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Pozostałe odsetki 0% 0% 0% Pozostałe dochody Grzywny, mandaty i kary pieniężne 0% 0% 0% Wpływy z usług 0% 0% 100% Inne dochody 0% 0% 100% Subwencje z budżetu państwa Subwencja oświatowa 0% 0% 50% Subwencja równoważąca 0% 0% 0% Dotacje celowe z budżetu państwa Zadania bieżące zlecone i powierzone 0% 0% 50% Zadania bieżące zlecone i powierzone (par. 4-a cyf.: 7, 8 i 9) 0% 0% 50% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Zadania bieżące własne 0% 0% 50% Środki na dofinansowanie zadań ze źródeł pozabudżetowych Na zadania realiz. na podst. porozum. między jedn. samorządu teryt % 0% 0% Fundusze pomocowe 0% 0% 0% Inne 0% 0% 0% Założenia do prognoz wydatków bieżących Źródło: Opracowanie własne Wydatki bieżące podzielono wg działów i w ramach każdego działu wyodrębniono wydatki wg kilku grup. Przyjęto dla nich następujące założenia: 34

35 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Tabela 16: Wydatki bieżące przyjęte założenia Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Rolnictwo i łowiectwo Dotacje i subwencje 0% 0% 0% Leśnictwo Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Przetwórstwo przemysłowe Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Transport i łączność Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług zmniejszenie od 2016 roku o 3,6 mln PLN jednorazowe wydatki roku % 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Turystyka Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Gospodarka mieszkaniowa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 0% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług - zmniejszenie od 2016 roku o 7,0 mln PLN jednorazowe wydatki roku % 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Działalność usługowa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 35

36 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Administracja publiczna Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% A Administracja publiczna - koszty funkcjonowania organów JST Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Różne rozliczenia Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Oświata i wychowanie Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50%

37 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Ochrona zdrowia Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Pomoc społeczna Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Edukacyjna opieka wychowawcza Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 37

38 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 0% 0% 100% Kultura fizyczna i sport Dotacje i subwencje 0% 0% 100% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 0% 0% 50% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 0% 0% 100% Remonty 0% 0% 100% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług od 2017 roku wzrost o 3 mln PLN utrzymanie Aquaparku 0% 0% 100% Pozostałe wydatki bieżące 0% 0% 50% Źródło: Opracowanie własne 38

39 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Tabela 17 ukazuje zbiorczo harmonogram spłaty zaciągniętych oraz planowanych do zaciągnięcia w 2015 roku zobowiązań Miasta. Tabela 17: Harmonogram spłaty zaciągniętych i planowanych zobowiązań Transze Raty kapitałowe Odsetki Stan na koniec roku Transze Raty kapitałowe Odsetki Stan na koniec roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Miasto udzieliło również poręczeń na kredyty zaciągnięte przez Słupskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. na sfinansowanie przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego. Z poręczeń tych mogą w przyszłości wyniknąć następujące płatności: Tabela 18: Potencjalne płatności z tyt. udzielonych przez Miasto poręczeń Potencjalne płatności z tyt. udzielonych poręczeń Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Słupsku. Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 39

40 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Analiza poprzednich rozdziałów wskazuje, ze Miasto może mieć istotne problemy ze spełnieniem wskaźnika z art. 243 UoFP, czyli spłatą zobowiązań. Niezależnie od tego, planuje dalsze inwestycje wg następującego harmonogramu: Tabela 19: Planowane inwestycje Miasta Planowane wydatki na inwestycje (wydatki), z czego: ZPT MOF (wkład własny) WPI (wkład własny) Aquapark Planowane dotacje na inwestycje (dochody) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Miasta Słupska. Zatem łącznie w planach inwestycyjnych Miasta jest wydatkowanie w najbliższych latach ponad 216 mln PLN. Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym Kolejne tabele pokażą projekcje finansowe Miasta z uwzględnieniem planowanych inwestycji Projekcje sytuacji finansowej 40

41 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Tabela 20: Projekcje finansowe RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług= Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI OPERACYJNE ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart Obsługa poręczeń V. NADWYŻKA OPERACYJNA / DEFICYT OPERACYJNY( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (076) Dochody ze sprzedaży majątku (077,078,087) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Spłata zobowiązań zaciągniętych na prefinansowanie projektów UE i/lub pokrycie wkładu własnego Pozostałe rozchody XI. WYNIK BUDŻETU [VIII + IX - X] Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 41

42 2015 r. ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI OPERACYJNE ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart Obsługa poręczeń V. NADWYŻKA OPERACYJNA / DEFICYT OPERACYJNY( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (076) Dochody ze sprzedaży majątku (077,078,087) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Spłata zobowiązań zaciągniętych na prefinansowanie projektów UE i/lub pokrycie wkładu własnego Pozostałe rozchody XI. WYNIK BUDŻETU [VIII + IX - X] Źródło: Opracowanie własne 42

43 Analiza sytuacji finansowej Miasta Słupska 2015 r. Wykres 12: Projekcje Źródło: Opracowanie własne Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Miasta w wariancie wyjściowym 43