Rocznik VIII Numer 31 Czerwiec Augustinus. Wiara, jeżeli nie ma uczynków, martwa jest sama w sobie List Jakuba 2,17

Transkrypt

1 Rocznik VIII Numer 31 Czerwiec 2014 Wiara, jeżeli nie ma uczynków, martwa jest sama w sobie List Jakuba 2,17

2 W bieżącym numerze Wydawca Biuletyn oraz inne publikacje wydawane są przez polskie dzieło holenderskiej fundacji In de Rechte Straat Redakcja: Tomasz Pieczko Pedro Snoeijer Adres do korespondencji Skr. Pocztowa Zgorzelec 4 augustinus@irs.nu Internet Blogi Fundacja In de Rechte Straat Laan van Westenenk AZ Apeldoorn HOLANDIA ISSN Niniejsza publikacja jest przesyłana bezpłatnie i nie jest przeznaczona do sprzedaży Spis treści Słowo od redakcji...3 Studium Biblijne: List Jakuba 2, Dzieła wiary...7 Pytania - odpowiedzi Katechizm Heidelberski Norma etyczna? Modlitwa Słowo do czytelnika Wielu Polaków jest chrześcijanami. Biuletyn jest przede wszystkim przeznaczony dla nich. Zawierając ciekawe artykuły oraz materiały do studium Biblii jest on szczególnie godny polecenia tym, którzy są zainteresowani pogłębieniem znajomości zasad wiary i życia chrześcijańskiego. Jeśli jesteś nim zainteresowany: zamów bezpłatną prenumeratę biuletynu! Zamówienie można składać na podane w każdym biuletynie: adres do korespondencji, lub przez stronę internetową ( Można także podać adres osoby znajomej, na adres której możemy wysłać bezpłatny egzemplarz próbny. Cele a jest dziełem, którego celem jest szerzenie Ewangelii Jezusa Chrystusa. Słowa Ewangelii są posłaniem niosącym wyzwolenie, dzięki którym ludzie błądzący i poszukujący mogą poznać Boga. Ewangelia wskazuje drogę do prawdziwej jedności z Bogiem, owocem której jest pokój serca. Prawdziwą Drogą, Prawdą i Życiem jest Jezus Chrystus. Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej, jak tylko przez Jezusa Chrystusa. Pragnieniem a jest przybliżenie polskim czytelnikom klasycznego, biblijnego nauczania Kościołów Reformacji protestanckiej. 2

3 Słowo od redakcji Drodzy Czytelnicy, Oto z całą radością służby, jakiej podjęliśmy się, zapraszamy Was do lektury naszego nowego numeru pisma. Tym razem, jak zawsze z całą rezerwą, wynikającą ze świadomości naszego ograniczenia, chcemy zachęcić Was do zastanowienia się nad kwestią dobrych uczynków dokonywanych przez osobę, która w sposób szczery i konsekwentny chce przeżywać jej życie w oddaniu się Jezusowi Chrystusowi, jedynemu Panu i Zbawicielowi. Dlaczego ten temat? Oczywiście, w pierwszym rzędzie wynika on z porządku naszych rozważań, który nadaje nam od początku istnienia naszego pisma Katechizm Heidelberski. Niemniej, codzienne nasze życie w Kościele i obserwacja życia naszych społeczności napawają nas przekonaniem jak wiele - w kwestii dobrych uczynków - istnieje nieporozumień. Z jednej strony spotykamy się z rozpowszechnioną praktyką środowisk katolickich, w których dobre uczynki pełnią swoistą funkcję (proszę wybaczyć celowe lekkie uproszczenie) przekonania Boga do bycia przychylnym. Musimy z całą szczerością wskazać, że na taką formę pojmowania dobrych uczynków także nasze środowiska protestanckie nie pozostają głuche. Jest to zresztą o tyle zrozumiałe, gdyż wynika ona z bardzo ludzkiej chęci bycia współodpowiedzialnym za dzieło Boże w nas. Ale można zauważyć także inne pozycje, ekstremalnie odmienne, polegające na przeakcentowaniu swoistego automatyzmu działania łaski, jakby wyzbywającego (tu kolejne chciane uproszczenie) człowieka aktywności i odpowiedzialności. W bieżącym numerze chcemy nieco pomóc Wam w refleksji w ten sposób zarysowanej. Pozostaje jeszcze jeden element, który jest nam szczególnie bliski. To kwestia poszukiwania norm etycznych dla naszych dzieł, dla naszego zaangażowania, dla naszego życia. Chcemy jeszcze raz przypomnieć, z całą mocą, o powadze z jaką należy traktować w naszym świecie chrześcijańskim (tak targanym wichrami różnego rodzaju mód ideologicznych) powagę jedynego Słowa mającego moc prawdy: Słowa Bożego Pisma Świętego. Życzymy Wam, drodzy Czytelnicy, dobrej i błogosławionej lektury. Ku chwale Tego, który jest naszym Panem i naszym życiem. Redakcja 3

4 Studium Biblijne List Jakuba 2, Cóż to pomoże, bracia moi, jeśli ktoś mówi, że ma wiarę, a nie ma uczynków? Czy wiara może go zbawić? 15 Jeśli brat albo siostra nie mają się w co przyodziać i brakuje im powszedniego chleba, 16 a ktoś z was powiedziałby im: Idźcie w pokoju, ogrzejcie się i nasyćcie, a nie dalibyście im tego, czego ciało potrzebuje, cóż to pomoże? 17 Tak i wiara, jeżeli nie ma uczynków, martwa jest sama w sobie. 18 Lecz powie ktoś: Ty masz wiarę, a ja mam uczynki; pokaż mi wiarę swoją bez uczynków, a ja ci pokażę wiarę z uczynków moich. 19 Ty wierzysz, że Bóg jest jeden? Dobrze czynisz; demony również wierzą i drżą. 20 Chcesz przeto poznać, nędzny człowieku, że wiara bez uczynków jest martwa? 21 Czyż Abraham, praojciec nasz, nie został usprawiedliwiony z uczynków, gdy ofiarował na ołtarzu Izaaka, syna swego? 22 Widzisz, że wiara współdziałała z uczynkami jego i że przez uczynki stała się doskonała. 23 I wypełniło się Pismo, które mówi: I uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu to zostało ku usprawiedliwieniu, i nazwany został przyjacielem Boga. 24 Widzicie, że człowiek bywa usprawiedliwiony z uczynków, a nie jedynie z wiary. 25 W podobny sposób i Rahab, nierządnica, czyż nie z uczynków została usprawiedliwiona, gdy przyjęła posłów i wypuściła ich inną drogą? 26 Bo jak ciało bez ducha jest martwe, tak i wiara bez uczynków jest martwa. W czasach Jakuba istniał taki sam problem jak obecnie: wielu wyznaje ustami, że są chrześcijanami, ale w ich życiu tego nie widać. Jest to wiara wyrażana tylko w słowach, a nie w czynach. Reformatorzy podkreślali, że nie z uczynków, lecz tylko z łaski przez wiarę zbawieni jesteśmy. Wydaje się, że Apostoł Jakub twierdzi coś zupełnie innego, oraz że Apostoł Paweł i Jakub są niezgodni. Jakub nie zaprzecza, że sama wiara może zbawić. Wiara bez uczynków jednak nie jest wiarą. Apostoł Paweł podkreśla, że nie przez uczynki i posłuszeństwo jesteśmy usprawiedliwieni i mamy relację z Bogiem. Apostoł Jakub podkreśla, że będąc zbawionymi i mając relację z Bogiem spełniamy dobre uczynki, które potwierdzają, że jesteśmy zbawieni przez wiarę. W celu uzgodnienia twierdzeń Pawła i Jakuba wielu Biblistów jest zdania, że uczynki dla Pawła są uczynkami zakonu żydowskiego, a u Jakuba są to uczynki płynące z wiary. Jednak nie ma podstaw, aby tak to rozumieć. Uczynki wiary są czymś więcej niż czynieniem dobrze (jak w wersetach 14-15); uczynkiem wiary jest wszystko, co czynimy w posłuszeństwie Bogu. Jakub podaje tego przykład (w ). Prawdziwie wierzący ma relację z Bogiem, co oznacza automatycznie, że ma też relację z innymi braćmi i siostrami. Mieć z kimś relację oznacza, że ta druga osoba nie jest nam obojętna i chcemy pomóc jej, jeśli jest w potrzebie. Dlatego jest rzeczą niemożliwą, aby wierzący był obojętny wobec innych wierzących, którzy są w potrzebie materialnej. Nie chodzi tu o czynienie dobrze biednym szeroko rozumianym, lecz chodzi o biednych w rodzinie Bożej, czyli o ubogich wierzących. Jakub daje przykład osoby, która - widząc potrzebującego - nie pomaga, lecz tylko życzy mu dobrze. To jest tak jakby w czasie wielkiego mrozu komuś, kto nie posiada ciepłej kurtki życzyć ciepłego wieczoru. 4

5 PEDRO SNOEIJER nędzny jesteś (w. 20). Tekst mówi dosłownie: pusty człowieku, wiara bez uczynków jest martwa. Grecki tekst można też przetłumaczyć: wiara nie działa lub jest bezużyteczna. Wiara bez uczynków nie działa, jest bezużyteczna, jest martwa i nie zbawi! Wiara bez uczynków jest martwa, co znaczy, że nie jest wiarą. Wiara bez uczynków jest jak zwłoki, w których już nie ma życia. Już w Starym Testamencie znajdujemy nauczanie o czynnej wierze. Apostoł Paweł mówi, że Abraham przez czynną wiarę został usprawiedliwiony (Rzymian 4,1-3). W Starym Testamencie czytamy w wielu miejscach o potrzebie troszczenia się o potrzebujących braci i siostry (np. Izajasz 58,7-9), a także sam Jezus mówi o tym (Ew. Mateusza 25,31-46): nie w ogólności o biednych, ale o biednych wśród wierzących). Apostoł Jan podkreśla, że miłość, będąca częścią wiary, wyraża się nie tylko w słowach, ale przede wszystkim w czynach (1 Jana 3,17-18). Żydzi codziennie recytowali wyznanie wiary w jednego Boga, odrzucając w tych słowach wszelkie inne bóstwa i religie (por. np. 1 Koryntian 8,4-6; Galatów 3,20). Ale demony też wiedzą Kim jest Bóg i na podstawie tej wiedzy drżą (w. 19). Wyraz tłumaczony jako drżeć pochodzi z magii starożytnej i wyraża ogromny respekt wobec kogoś. Jest to reakcja demonów na poznanie wszechmogącego Boga. Jednak ten respekt i wiedza nie zbawią ich. Czyste nauczanie jest bardzo ważne w Kościele, ale samo nauczanie nie wystarczy. Wiara bez uczynków nie jest niczym więcej, niż prawdziwą wiedzą o Bogu, taką jaką także posiadają demony. Jeżeli nie masz nic więcej, Wiara Abrahama była użyteczna, nie była martwa, lecz żywa i aktywna. Jego wiara stała się doskonała (w. 22), grecki tekst można też przetłumaczyć: wiara została doprowadzona do końca lub: dokończona. Grecki wyraz użyty tu oznacza docierać do końca, do celu. Doskonała wiara, która zostaje dokończona, istnieje poprzez dobre uczynki, w posłuszeństwie Bogu. Uczynki są koniecznym produktem prawdziwej wiary. Jeżeli rzucę kamień w szybę, to z pewnością pęknie ona i rozsypie się w kawałki. Rozbicie szyby jest ściśle związane z rzutem kamieniem, ale rzut kamieniem nie równa się uszkodzeniu szyby. Są to dwa wydarzenia, z których jeden jest logicznym i nieunikalnym skutkiem drugiego. Przez wiarę jesteśmy usprawiedliwieni, ale logicznym i koniecznym skutkiem prawdziwej wiary są uczynki. Uczynki udowadniają, że wiara jest prawdziwa. Nie można mieszać wiary i uczynków, bo są to dwie różne rzeczy, ale są one nierozerwalnie ze sobą związane. Jeżeli ktoś twierdzi, że wierzy, ale nie widać u niego uczynków, możemy stwierdzić - na podstawie Pisma - że nie ma wiary. Abraham wierzył i już zanim dokonał jakiś uczynek - i zanim został obrzezany - był 5

6 usprawiedliwiony (Rzymian 4,1-17). Uczynki nie były podstawą, lecz były potwierdzeniem usprawiedliwiającej wiary Abrahama (por. Ks. Rodzaju / 1 Mojżeszowa 22,12). Apostoł Paweł bardziej podkreśla chronologię: najpierw wiara, a potem uczynki. Natomiast Apostoł Jakub bardziej podkreśla, że uczynki Abrahama były potwierdzeniem jego wiary. Apostoł Jakub prezentuje twierdzenie, które wydaje się całkiem przeciwne temu, co mówi Apostoł Paweł: człowiek bywa usprawiedliwiony z uczynków, a nie jedynie z wiary (w. 24), podczas gdy Paweł pisze: człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, niezależnie od uczynków zakonu (Rzymian 3,28). Jak możemy pogodzić te dwa pozornie przeciwne twierdzenia? Należy pamiętać, że Paweł pisze o wierze jako o środku, przez który zostaniemy włączeni w Chrystusa. Ale wiara też oznacza posłuszeństwo (Rzymian 1,5). Wiara oznacza wyznanie, że Jezus Chrystus jest jedynym Zbawicielem (Rzymian 9,1-10) i jest jednoznaczna z całkowitym poddaniem się Mu, życiem w posłuszeństwie i wykonywaniu Jego woli. Twierdzenie Apostoła Jakuba możemy zrozumieć, jeśli odczytujemy kontekst jego myśli. Jakub najpierw pisał o wierze tych, którzy tylko mówią ustami, ale nie żyją według ich wiary. Do nich właśnie mówi, że taka wiara sama nie usprawiedliwia, co potwierdza też Apostoł Paweł. Wiara zawsze jest czymś więcej, niż tylko słowa. Wiara jest czynna, aktywna. Wiara zawsze ma konsekwencje w życiu. Jeżeli uważamy, że jesteśmy chrześcijanami i czasami idziemy do kościoła, ale poza tym żyjemy dalej, jak sami chcemy, jeżeli uważamy siebie za chrześcijan, ale nie chcemy się całkowicie poddać Panu Jezusowi i żyć według Jego woli (co oznacza radykalne życie dla Niego), to wtedy nie jesteśmy prawdziwymi chrześcijanami. Należy jednak też pamiętać, że nasze uczynki nie czynią nas sprawiedliwymi, bo uczynki bez wiary w Jezu- Siedem dzieł miłosierdzia, fragment (Mistrz z Alkmaar, Holandia, 1504) sa Chrystusa nie prowadzą do Boga, lecz tylko do piekła. Bóg chce prawdziwej wiary, co oznacza wyznanie ustami, myślami i czynami, że Jezus jest Panem, oraz skutków tego, czyli owoców wiary, którymi są uczynki. Luter napisał (w przedmowie do komentarza do Listu do Rzymian): Wiara jest żywa i aktywna. Jest niemożliwym dla wiary nie czynić dobrze. Dłuższa wersja artykułu i inne artykuły znajdują się na blogu autora: 6

7 Rozważanie TOMASZ PIECZKO Dzieła wiary Wiemy, że wszelkie rozważania o wierze powinny prowadzić do praktycznego potwierdzania tej wiary, ponieważ wszelka doktryna wiary jest doktryną praktyki. Wiara nigdy nie może pozostać pasywną, nieaktywną; wiara prawdziwa nie jest nigdy tylko prostą opinią, zwykłą ideą. Musimy przyjąć, że wiara w fakt, że Bóg objawił się w Jezusie Chrystusie w Piśmie Świętym zmusza nas do lektury, medytacji, ale i osobistego, praktycznego przyjęcia Słowa Bożego. Na tej podstawie istnieje konieczność wypełniania dobrych uczynków, tych wynikających z wiary, jako konsekwencji Bożego dzieła w nas, wypełnionego przez Ducha Świętego oraz walki, jaką prowadzimy z grzechem w naszym życiu chrześcijańskim. Dlaczego dobre uczynki są konieczne? Łaska zbawcza stawia chrześcijanina w środku życia, stworzonego dla niego przez stwórczą łaskę Boga, w miejscu, w którym Bóg sam nas umieszcza. Łaska ta dokonuje pojednania wierzącego ze światem. Chrześcijanin nie stoi zatem samotnie wobec Ojca, Syna i Ducha Świętego, ale staje przed Nim wraz ze swoim środowiskiem życia, z całym stworzeniem. Aby środowisko, w jakim porusza się dziecko Boże, było dla niego środowiskiem życia a nie śmierci, aby wierzący ożywiał także to środowisko przez wiarę, aby był solą i światłem świata (Ew. Mateusza 5,13-16), musi on sam poddać się pewnej liczbie praw życia, którymi są przykazania Boże. Nasze stosunki z Bogiem determinują nasze stosunki z bliźnim (1 Jana 5,12) i bogactwem stworzenia (1 Koryntian 10,31). Plan zbawienia wciela się w planie życia. Dzieło zbawienia konkretyzuje się w dziele Życia! Bardzo ważnym jest zatem, aby studiować w sposób systematyczny rodzaj uczynków, które wierzący praktykuje, wypełnia w swoim środowisku życia, które jest darem stwórczej łaski Boga. Uczynki wierzącego, gdy mają ich korzenie w wierze, determinują jego postawę wobec Boga, wobec bliźniego, wobec siebie samego, wobec stworzeń i rzeczy. Te prawa Boże, streszczone w Dziesięciu Przykazaniach, są w ścisłym stosunku do struktury stworzenia i precyzują warunki życia pełnego i błogosławionego, zgodnego z myślą Stwórcy. Posłuszeństwo nakazom Bożym i praktyka dobrych uczynków są świadectwem naszej wdzięczności wobec Boga, przypominają o dobrodziejstwie naszego zbawienia i o błogosławieństwie dla Jego dzieł. Stwarzając świat dla nas, czyniąc nas na swój obraz, Bóg obdarzył nas w sobie chwałą. A my, wzajemnie, mamy Go uwielbić w nas, uwielbić Go w nas pośród całego stworzenia. Bóg nie chce zaofiarować nam tylko szczęścia bycia zbawionymi, ale abyśmy żyli w radości życia, które nam daje, w radości życia wypływającego z Jego miłości dla nas. Radość, którą przynosi słuszne cieszenie się dobrodziejstwami Bożymi, wzbudza w efekcie wdzięczność. Wdzięczność sama w sobie konkretyzuje się w posłuszeństwie prawom i przykazaniom Bożym, przynosi stopniowe, głębsze poznanie niezliczonych dobrodziejstw Bożych, które to poznanie z kolei wzmaga naszą radość, itd. Radość, wdzięczność, posłuszeństwo, podtrzymują się i budują się wzajemnie, w głębokiej współzależności. Gdy jedna z 7

8 nich wzrasta, pozostałe wzrastają razem z nią. Taka racja czynienia dobrych uczynków jest nierzadko nieznaną. Nie wystarczy wierzyć, że Bóg wszystko wypełnił dla nas, abyśmy już byli umocnieni w naszej wierze. Nie powinniśmy nigdy zaprzestać powtarzania sobie, że wiara nie jest pasywnym przyjmowaniem łask Bożych. Potrzebujemy, aby Duch Święty dał świadectwo naszemu sercu, że mamy wiarę żywą, aktywną i walczącą. Muszę mieć w sercu pewność mojej społeczności z Chrystusem przez praktyczną możliwość stwierdzenia, że dzięki Duchowi Świętemu wykonuję coraz bardziej dzieła samego Chrystusa. Muszę nie tylko żyć z Jego życia, ale żyć Jego życiem. W kwestii rzeczywistości i solidności ich wiary wielu nie znajduje często powodów do niepokoju. Tymczasem tak często obserwujemy niewystarczające wcielanie w praktykę ich wiary, która zadowala się pozostawaniem w jakimś abstrakcyjnym i mitycznym wymiarze rzeczywistości określanych mianem duchowych. Szereg osób rozdziela jakby porządek łaski zbawczej od łaski stwórczej. Ich życie religijne pozostaje jakby oddzielone od życia praktycznego, teraźniejszego. Takie życie religijne jest jak pozbawione ciała, czyli bezpłodne. Staje się bardziej jakimś teoretycznym oczekiwaniem i jakąś mglistą nadzieją, niż poważnym wcielaniem w praktykę, dążeniem już od teraz do realizacji znaków tego oczekiwania i tej nadziei oraz wcielaniem ich w rzeczywistość, tu i teraz. To w celu odnowienia porządku stworzenia Bóg daje nam dobrodziejstwa łaski zbawczej, która - będąc daleko od oddalenia nas od Jego dzieł - wprowadza nas w ich porządek, który w wyniku grzechu staje się niepoznawalny i pogwałcony. 8

9 Życie chrześcijańskie musi być wcielone w czas bieżący, w dzisiejszy porządek stworzenia. To wcielenie jest z naszej strony warunkiem koniecznym, aby móc prorokować, ogłaszać i realizować nowy porządek Królestwa Bożego. Oderwać się od czasu bieżącego, w nadziei lepszego cieszenia się łaskami zbawienia, jest absolutnie sprzeczne. W Chrystusie czas bieżący (czas mój, jak i czas tego świata) jest nasieniem wieczności. Wcielenie Chrystusa przynosi nam tego najbardziej przekonujący dowód. To nie z wyżyn niebios Bóg zbawił nasz świat, ale schodząc, zniżając się doń. To nie z wyżyn jakiejś pobożności, oderwanej od życia praktycznego, możemy cieszyć się dobrodziejstwami wiary, ale wcielając tę wiarę w czas teraźniejszy. Dlatego też mamy szukać tego, co jest dobre; nie tylko w oczach Pana, ale także w oczach ludzi (2 Koryntian 8,21). Jeżeli zatem ktoś wątpi w solidność swej wiary, to niech wprawia się z całą konsekwencją w praktykę uczynków wiary, w swoim własnym środowisku życia. Nie potrwa zbyt długo, aż odnajdzie pewność dotąd mu nie znaną i potwierdzenie, że naprawdę należy on do Pana Jezusa Chrystusa. Znajdujemy tutaj konieczność i płodność świadectwa przez uczynki, tak często podkreślanego przez Jezusa (Ew. Mateusza 5,16; Ew. Jana 13,34; 14,31; 15,8; 17,21-23). Nic nie jest gorszego od wiary teoretycznej, której zadaje kłam codzienne, sprzeczne z nią, zachowanie. Świadczenie o naszej wierze jest konieczne i dobre, ale świadectwo prorockie musi być potwierdzone, wzmocnione przez uczynki wiary, przez życie wiary, aby złamać opozycje i opory tam, gdzie zwykłe wyłożenie zasad wiary nie wystarczy. Musimy móc zdobyć naszych bliźnich przez konkretną praktykę naszej wiary. Należy jednak strzec się przed dwoma pokusami: a. Dawania samych siebie za przykład w dokonywanych uczynkach. Byłby to najprostszy środek do uczynienia nieaktywnym głoszenia uczynków wiary. Nie zapominajmy, że jesteśmy grzesznikami i zostaniemy grzesznikami, i że nasze najpiękniejsze nawet uczynki nie mają żadnej wartości przed Bogiem, gdyby zechciał On zważyć je na wadze swej sprawiedliwości. Dawajmy zatem przykład, ale nie dawajmy siebie za przykład. b. Wierzenia we własną (samą z siebie) moc naszych uczynków, mającą skutkować nawróceniem naszego otoczenia. Owszem, Duch Święty może użyć naszych uczynków dla zbawienia tych, których sam wyznaczył, podobnie jak przekonać ich o ich grzechu, ale nic więcej. Zauważmy, że nawet uczynki/dzieła Chrystusa nie wzbudziły żadnej skruchy u faryzeuszy, który byli ich świadkami, a wręcz wzmogły ich opór i zatwardziałość. Chrystus może nas wezwać do praktyki uczynków wiary na sposób prorocki, w środowisku, które w naszych oczach pozostanie długo wrogie na wszelki wpływ chrześcijański. Szatan jest wytrwały i uparty i nie wypuszcza zbyt łatwo swojej zdobyczy! Musimy sobie samym powiedzieć, że Bóg jest wszechmocny i że pozwala sobie służyć w sposób i w warunkach, które pozostaną dla nas niejednokrotnie niepojęte. Niemniej, w czasie który sam wybierze, wskaże i ukaże, że nasze uczynki nie były nigdy daremne i pozbawione sensu. Dalsze artykuły na ten i inne tematy oraz rozważania biblijne na blogu autora: 9

10 Pytania - odpowiedzi Dobre uczynki Czy to nie jest niesprawiedliwe, że uczynki nie mają znaczenia dla naszego zbawienia? Czyż ten, kto ma więcej dobrych uczynków nie powinien zostać wynagrodzony za to? Zacznijmy najpierw od wyjaśnienia, czym jest sprawiedliwość, ale sprawiedliwość nie z ludzkiej perspektywy, ale z perspektywy Bożej. Bóg jest sprawiedliwy i to On jest Stworzycielem. On dał nam życie i ma prawo nam je odebrać. On dał warunki naszego życia, a my nie trzymaliśmy się ich. Kara była znana - śmierć. Sprawiedliwość więc oznacza, że wszyscy powinniśmy znaleźć się w piekle. Nasz grzech jest tak wielki, że cokolwiek uczynimy, nigdy nie będziemy w stanie zasłużyć na wieczne życie z Bogiem. Ilekolwiek dobrych uczynków zrobimy, zawsze nadal zasługujemy tylko na piekło. Bóg jest sprawiedliwy, dlatego karą za grzech jest śmierć. Dotyczy to każdego. Biblia wyraźnie naucza, że każdy człowiek jest grzesznikiem, nie ma ani jednego sprawiedliwego (Rzymian 3,23). Aby uniknąć kary, potrzebne jest zadośćuczynienie. Problemem jest jednak jak to uczynić. Wielu ludzi myśli, że ich złe czyny zostaną zrównoważone przez dobre czyny, bądź te dobre przeważą złe i to według nich rozwiąże problem. Skoro mają intencję żyć dobrze, starają się i coś dobrego czynią, Bóg powinien docenić to i ich zbawić. Taki sposób myślenia jest grzeszny, niezgodny jest bowiem ze Słowem Bożym i lekceważy powagę grzechu, a jednocześnie lekceważy świętość Boga. Grzech oznacza nieposłuszeństwo i odrzucenie Boga. Grzech nie jest tylko czynieniem źle, ale zerwaniem relacji z Bogiem, 10

11 PEDRO SNOEIJER naszym Stwórcą. To poważne obrażenie świętego i wiecznego Boga przez nas, Jego stworzenia. Myśląc, że możemy poprzez swoje uczynki zadowolić Boga, obrażamy Go. Przez to właściwie mówimy, że nasze grzechy nie są tak złe, że sami jesteśmy w stanie naprawić to, co popsuliśmy. Nie otrzymujemy więc wiecznego życia z Bogiem na podstawie dobrych uczynków. Dzieje się to tylko i wyłącznie na podstawie Jego łaski, którą otrzymujemy przez wiarę: Łaską przecież jesteście zbawieni przez wiarę. Nie od was więc to pochodzi, lecz jest darem Boga. Nie z powodu uczynków, aby nikt się nie chlubił (Efezjan 2,8-9). Wydaje nam się niesprawiedliwym, że nawet straszni bandyci tylko na podstawie łaski przez wiarę zostają zbawieni i nie muszą pokutować. W naszym świecie nie ma nic za darmo, za wszystko należy zapłacić i jeśli coś zniszczysz, należy to naprawić. U Boga jest inaczej. My może nie jesteśmy mordercami, ale jesteśmy tak samo grzeszni, jak bandyci i tak samo jak oni zasłużyliśmy na wieczne potępienie, bo zbuntowaliśmy się przez nasze grzechy przeciwko Bogu. Przypowieść o synu marnotrawnym dobrze to wyjaśnia (Ew. Łukasza 15,11-32). Syn marnotrawny początkowo myślał, że poprzez pracę może naprawić to, co złego uczynił wobec ojca. Kiedy jednak spotyka go, widzi, że w żaden sposób nie jest w stanie naprawić tego, co zrobił, gdyż jego głównym problemem (grzechem) nie było roztrwonienie pieniędzy ojca, lecz zerwanie relacji z nim. Jedynie ojciec sam może to naprawić przebaczając mu i przyjmując go z powrotem jako syna. Podobnie, naszym problemem wobec Boga nie jest to, że czynimy źle, ale że zerwaliśmy relacje z Bogiem, naszym Stwórcą i odrzuciliśmy Go. Bóg jednak w swojej miłości i łasce chciał zbawić człowieka. On wysłał swego Syna, aby za nas umarł i poniósł karę za nasze grzechy. Jedynym, co możemy uczynić, jest przyjąć ten niezasłużony dar z wdzięcznością. Za prezenty przecież nie możemy zapłacić. Podobnie jak nasze istnienie nie ma źródła w nas samych, lecz istniejemy ponieważ nasz Stwórca nas stworzył, nasze zbawienie nie jest naszym dziełem. Jesteśmy zbawionymi tylko przez Jezusa Chrystusa. Przez Jezusa Chrystusa nie otrzymamy tego, na co zasługujemy (piekło), lecz otrzymamy jako dar to, na co z pewnością nie zasługujemy: wieczne życie z Bogiem. Jedynie ofiara Jezusa Chrystusa daje nam zbawienie. Jeśli twierdzimy, że musimy też czynić dobre uczynki, aby zasłużyć na zbawienie, lekceważymy łaskę i uważamy, że ofiara Jezusa Chrystusa nie była wystarczająca, musimy ją uzupełnić przez nasze czyny. To jest obrażanie Boga. Biblia jasno naucza, że ofiara Jezusa Chrystusa była wystarczająca, raz na zawsze (Hebrajczyków 9,15-18). To, że jesteśmy tylko z łaski zbawieni, daje też ogromną nadzieję i pociechę, gdyż daje pewność zbawienia. Gdybyśmy byli zbawieni na podstawie naszych uczynków, ciągle bylibyśmy niepewni, czy wystarczającą ilość dobrych uczynków mamy na naszym koncie. Do końca życia nie bylibyśmy pewni, czy wystarczająco dobrze czyniliśmy. Jeśli pewność naszego zbawienia jest w nas, żyjemy w wiecznym lęku: kimże jesteśmy wobec świętego, wiecznego Boga Stworzyciela? Ale pewność naszego zbawienia nie jest w nas, lecz jest poza nami, w Jezusie Chrystusie, który umarł i zmartwychwstał. Jeżeli masz pytania dotyczące problemów wiary, zachęcamy do przesłania ich na nasz adres, podany na stronie 2 biuletynu. 11

12 Katechizm Heidelberski Uczynki Dzień Pański 32 Pytanie 86: Dlaczego musimy spełniać jeszcze dobre uczynki, skoro już zostaliśmy wyzwoleni z niedoli, i to bez żadnej własnej zasługi, tylko przez łaskę Jezusa Chrystusa? Jezus Chrystus, odkupiwszy nas swoją krwią, odnawia nas przez Ducha Świętego na swoje podobieństwo. Dlatego całym naszym postępowaniem okazujemy Bogu wdzięczność za Jego dobrodziejstwa i oddajemy Mu chwałę. Ponadto upewniamy się w wierze widząc owoce, jakie ona przynosi, a także pobożnym przykładem pozyskujemy innych ludzi (bliźnich) dla Chrystusa. Rzymian12,1; 1 Piotra 2,9; 1 Koryntian 6,20; 2 Piotra 1,10; Mateusza 7,17; Mateusza 5,16; 1 Piotra 2,12. Pytanie 87: Czy w takim razie niewdzięcznicy, którzy uparcie odwracają się od Boga, mogą być zbawieni? W żadnym wypadku, gdyż Pismo uczy, że niesprawiedliwi Królestwa Bożego nie odziedziczą? Nie łudźcie się! Ani wszetecznicy, ani bałwochwalcy ani cudzołożnicy, ani rozpustnicy, ani mężołożnicy, ani złodzieje, ani chciwcy, ani pijacy, ani oszczercy, ani zdziercy Królestwa Bożego nie odziedziczą. (1 Koryntian 6,9-10). Efezjan 5,5; 1 Jana 3,14. 12

13 Etyka protestancka TOMASZ PIECZKO Norma etyczna? Żyjemy w czasach, gdy liczni nie lubią, czasami wręcz nie akceptują słów doktryna, nauczanie. Pośród samych teologów, niezależnie od szerokości i długości geograficznej, spotyka się takich, którzy jak mantrę powtarzają, że to lub owo jest wreszcie nauczaniem właściwym (i modnym), bo przecież Objawienie nie ma w sobie nic z doktryny; że Bóg, poprzez Biblię, nie komunikuje żadnego wiarygodnego nauczania. Zdarza się także i to wcale nierzadko że ten rodzaj krytyki wobec Słowa Bożego Biblii, dokonywany jest w imię przeciwstawienia nauczania Pisma Świętego i Boga żywego, jakby Słowo Boże, którym jest Pismo Święte, nie było żywym, skutecznym, mocnym, dla życia i dla śmierci. Tymczasem cały wszechświat jest i pozostaje poddany Prawu Bożemu. Jest to założenie konieczne dla wszelkiego myślenia teologicznego. Koherencja i wzajemne relacje różnych aspektów wszechświata (koherencja i relacje, które same z siebie czynią możliwymi wszelkiego rodzaju poszukiwania i odkrycia), biorą pod uwagę rzeczywistość żywą i stałą Prawa Bożego, to znaczy całość nakazów, rad i norm, których źródło jest ciągle aktualne w największej mądrości, dobroci i suwerenności Stworzyciela, Tego, który objawił się jako Ojciec, Syn i Duch Święty. Nic nie istnieje i nie ma sensu, jak tylko przez i pod tym Prawem Bożym. To właśnie wyraża podstawowe chrześcijańskie nauczanie biblijne: o stworzeniu świata przez Boga, o historycznym upadku (niewytłumaczalnym i niewybaczalnym) ludzi, o grzechu, o człowieku stworzonym na obraz Boży i o odkupieniu dokonanym przez Jezusa Chrystusa, w społeczności Ducha Świętego. Chrześcijańska etyka zawsze podejmowała wysiłki (i podejmuje je nadal) interpretowania, a właściwie reinterpretowania życia moralnego, we wszystkich jego przejawach i we wszystkich jego aspektach, w poddaniu i w świetle Słowa Bożego, którym jest Pismo Święte, to znaczy w największym możliwym uznaniu Prawa Bożego objawionego przez Boga. Odmiennie, wszelkie problemy- pojawiające się w kwestiach etycznych - pochodzą z nieznajomości, lekceważenia, rozwodnienia, modyfikacji, odrzucenia lub negacji tego Prawa, danego przez Boga ludziom, dla dobra i sensu ich egzystencji. Wydaje się nieprawdopodobnym dla wierzących, którzy ich wiarę opierają o Biblię, ale to często w imię Jezusa, w imię Ewangelii, w imię Łaski, w imię Ducha, w imię wolności chrześcijańskiej, w imię Wiary lub Nadziei, lub Miłości, owi nowi teologowie wchodzą w dyskusję i w konflikt z Prawem Bożym! W ten sposób zaczyna ponownie dawać swoje zatrute owoce antynomizm, który znały już tak czasy apostolskie, jak i czasy Reformacji. Antynomizm, który zwalczali tak Paweł Apostoł, jak i Luter. Stawiając w sposób mniej lub bardziej kategoryczny we wzajemnej opozycji Prawo i Ewangelię łaski lub wolność chrześcijańską, bądź Ducha, nadzieję lub miłość, współcześni antynomiści ukazują jednoznacznie co czynią z Prawdy objawionej i że mają za nic to, co Nowy Testament mówi nam o Prawie, Ewangelii, łasce, wolności, nadziei i miłości. 13

14 Niemniej i jest to faktem niepodważalnym Biblia ukazuje nam dzieło Boga żywego, który objawia się w historii i przez historię, zawierając jednocześnie wypełnienie dzieł zbawczych i komunikacją nauczania, komentując i tłumacząc te dzieła, nauczania będące dziełem Pańskim. Inaczej mówiąc: Pismo Święte zawiera w sobie jednocześnie relację wydarzeń objawiających i nauczanie dotyczące tych wydarzeń, wpisanych w historię; wydarzeń samych będących objawiającymi. Wszystko, co Bóg czyni jest słuszne. Wszystko, co Bóg mówi jest prawdziwe. To, co Bóg czyni jest słowem. To, co Bóg mówi jest działaniem. Oczywiście, prorocy i apostołowie, wybrani i natchnieni przez Boga, świadczą o Kimś innym niż oni sami, będącym ponad nimi, ale także w nich. Ukazują Go jako jedynego Pana i Zbawiciela. Ale w tym samym czasie są oni Jego rzecznikami prasowymi. Biblia, mówi w sposób stały, często: Tak czyni Pan i Tak mówi Pan. Jezus otrzymał, przyjął i ratyfikował tytuł Rabbi - Mistrz, Nauczyciel, który został Mu dany. Jezus, w sposób jednoczesny działał i nauczał. Stwierdza On: Nauka moja nie jest moją, lecz tego, który mnie posłał. Jeśli kto chce pełnić wolę jego, ten pozna, czy ta nauka jest z Boga, czy też Ja sam mówię od siebie (Jana 7,16b-17). Mówi On Żydom, którzy uwierzyli w Niego: Jeżeli wytrwacie w słowie moim, prawdziwie uczniami moimi będziecie i poznacie prawdę, a prawda was wyswobodzi (Jana 8,31-32). Nowy Testament relacjonuje nam, że pierwsi chrześcijanie trwali w nauce apostolskiej (Dzieje Apostolskie 2,42), oraz że trzeba trzymać się prawowiernej nauki (Tytusa 1,9) i że nie wolno oddalać się od nauki Chrystusowej (2 Jana 9). Zresztą, podstawowy nakaz Chrystusa zmartwychwstałego, dany swoim Apostołom i całemu Kościołowi jest następujący: Idźcie tedy i czyńcie uczniami wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do 14

15 skończenia świata (Mateusza 28,19-20). Oczywiście, nie jesteśmy zbawieni przez poznanie jako takie, ale przez jedynego Zbawiciela - Jezusa Chrystusa, z łaski, przez wiarę prawdziwą. Jednakże, poznanie nauczania Bożego przyczynia się do zbawienia, najpierw w tym, że służy ono jako instrument prawdziwej wiary i aby zrodziła się w nas wiara, a następnie w tym, w czym jest ono jednym z owoców wiary w nas, tych, którzy musimy kochać Boga z całej naszej myśli. Jeżeli Objawienie jest a jest bez wątpienia i na szczęście czymś więcej, niż całość doktryn i nauczań, to jednak zawiera ono także ponownie: bez wątpienia i na szczęście doktryny i nauki. Jeżeli chcemy być wiernymi Słowu Bożemu, musimy nie przeciwstawiać tego, co w Słowie się uzupełnia. Bóg, objawiając się, aby złączyć się z nami, aby nas złączyć z Nim i nas pomiędzy nami wszystkimi w Jego społeczności (tu jest ten szczególny element osobowy), komunikuje nam w tym samym czasie prawdy, nauczania, obietnice, przykazania, przestrogi (czyli to wszystko, co ma charakter doktrynalny). W Biblii, wyrażenie Słowo Boże oznacza Jezusa Chrystusa - Pana; wskazuje ono także słowa Boga, natchnione dla proroków i apostołów, a przekazane przez nich (i innych autorów biblijnych). To Bóg sam, w swojej własnej osobie, mówi do nas przez te słowa, nauczania, doktryny Pisma Świętego; po to, aby nas wezwać do Niego, aby nas ustawić, bądź odnowić i utrzymać w społeczności z Nim. Musimy zatem, zgodnie ze wskazaniami samego Pana, czytać to, co Biblia mówi w szeregu kwestii etycznych i w konsekwencji przyjmować słowa, nauczania, doktryny Pisma Świętego w kwestiach etycznych, w zależności od sytuacji, czy problemu przez nas poddawanego rozważaniu, dyskusji. Jeżeli - w Kościele - postanawiamy szukać z troską, dla naszej praktyki życia, dla naszego życia codziennego tego, co Biblia Słowo Boże mówi o danym problemie etycznym, nasze nauczanie doktrynalne musi zawsze coraz bardziej, mocniej i coraz lepiej formować, informować i reformować nas i Kościoły, w tym co nam mówi i czego nas uczy Pismo Święte. Każda doktryna etyczna w Kościele musi - z całą świadomością swej ograniczoności w ludzkiej lekturze odnosić się w sposób stały do nauczania proroków, apostołów i samego Jezusa, aby nauczaniu temu poddać się całkowicie. Miłość Boga ukazuje swoją rzeczywistość przez posłuszeństwo Jego przykazaniom, a zatem wierzący - będąc posłuszni przykazaniom Bożym w ich relacjach społecznych, zjednoczeni w Chrystusie, ukażą ich serdeczną miłość bliźniego. To właśnie oznacza zachęta, która wygłasza Apostoł Paweł: Nikomu nic winni nie bądźcie prócz miłości wzajemnej; kto bowiem miłuje bliźniego, zakon wypełnił. Przykazania bowiem: Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradnij, nie pożądaj i wszelkie inne w tym słowie się streszczają: Miłuj bliźniego swego jak siebie samego. Miłość bliźniemu złego nie wyrządza; wypełnieniem więc zakonu jest miłość (Rzymian 13,8-10). Zresztą, jaka byłaby to miłość bliźniego, stworzonego na obraz Boży, która nie zajmowałaby się podążaniem za dobrymi nakazami Bożymi, dotyczącymi właśnie naszych bliźnich? Dalsze artykuły na ten i inne tematy oraz rozważania biblijne na blogu autora: com 15

16 Modlitwa Modlitwa dziękczynna za wiarę Pozwolisz, Boże wszechmogący, że zwrócę się do Ciebie i że będę mówił z całą swobodą; ja który jestem tylko ziemią i prochem, jestem związany przez religię Twojej miłości. Zanim cię poznałem, nie istniałem, byłem nieszczęśliwy, sens mojego życia pozostawał dla mnie nieznany i w mojej ignorancji głębia mojej istoty umykała mi. Dzięki Twemu miłosierdziu, zacząłem istnieć: wiem teraz, bez dwuznaczności, że moje istnienie zależy tylko od Twojej dobroci. Wiem, że Ty, który mnie nie potrzebowałeś abym istniał, nie dałeś mi życia dla mego nieszczęścia. Słowa, wypowiedziane przez Twojego jedynego Syna, które zostały dla nas zachowane Świętych Księgach, potwierdzają, że Twój Syn jest zrodzony jako Bóg z ciebie, niestworzony, i jako człowiek z dziewicy, dla tajemnicy mojego zbawienia. W Nim jest zawarta prawda wiecznego narodzenia w Tobie i w Tobie pozostaje całkowite sedno tego Boskiego zrodzenia. W tej wierze zostałem pouczony i natychmiast przeniknęła mnie ona. Wybacz mi, Boże wszechmogący nie mógłbym się od niej uwolnić, ale mógłbym w niej umrzeć. Później nasz czas stworzył swe doktryny bezbożne; przyszły one zbyt późno, aby zniszczyć wiarę, którą Ty we mnie wytworzyłeś. Zanim usłyszałem ich nazwy, Tobie oddałem moja wiarę, byłem nowo narodzony w Tobie, odtąd jestem Twój. Hilary z Poitiers ( ), biskup Poitiers. Urodzony w rodzinie pogańskiej, znalazł wiarę chrześcijańską dzięki lekturze Pisma Świętego. Stał się znaczącym chrześcijańskim teologiem łacińskim i wielkim obrońcą prawdziwej wiary w wieku IV.