SŁOWO WSTĘPNE. Redakcja

Transkrypt

1 WIZYTA DUSZPASTERSKA 2012/2013

2 SŁOWO WSTĘPNE Drodzy Diecezjanie, przekazujemy do waszych rąk kolejny zeszyt, tym razem poświęcony tematyce wiary. Rok Wiary, który rozpoczęliśmy wraz z Benedyktem XVI 11 października 2012 r. jest wezwaniem, by każdy wierzący na nowo odkrył treść wiary wyznawanej, celebrowanej, przeżywanej i przemodlonej i zastanowił się nad samym aktem wiary (Porta fidei 9). W odkrywaniu treści wiary wyznawanej pomagają nam teksty, które umiemy od dzieciństwa na pamięć: Skład Apostolski, Credo mszalne oraz sześć prawd wiary. W zeszycie tym znajduje się opracowanie poświęcone sześciu prawdom wiary. W naszych świątyniach obok Pisma św., znalazły się dokumenty Soboru Watykańskiego II oraz Katechizm Kościoła Katolickiego. Niech Rok Wiary będzie okazją do pogłębionej lektury Pisma świętego, dokumentów Soboru Watykańskiego II oraz Katechizmu Kościoła Katolickiego. Warto w tym roku często sięgać do tych tekstów. Nasza wiara ma być nie tylko pogłębiana, ale powinna być także ciągle celebrowana, zwłaszcza w Eucharystii, gdzie we wspólnocie z braćmi i siostrami mówimy: Wierzymy. Klęcząc na modlitwie przed Chrystusem eucharystycznym, we wspólnej modlitwie rodzinnej, i każdej innej wołajmy często: Panie, przymnóż nam wiary. Każdego dnia jesteśmy wezwani do dawania świadectwa wierze, naszej przyjaźni z Chrystusem, wiernego pójścia za Nim. To świadectwo realizuje się w pracy i nauce, w spotkaniach z drugimi i pomocy potrzebującym, w działalności społecznej i politycznej, w świętowaniu niedzieli i odpoczynku po trudzie pracy. Niech ta książeczka pomoże nam wszystkim w odkrywaniu skarbu wiary i dzieleniu się nim z innymi. 2 Redakcja

3 I LIST BISKUPA RZESZOWSKIEGO NA ROZPOCZĘCIE ROKU WIARY Drodzy Bracia Kapłani, Drodzy Diecezjanie Drodzy Bracia i Siostry, W czwartek, 11 października, uroczyście rozpoczęliśmy w Katedrze, w łączności z Ojcem Świętym Benedyktem XVI, Rok Wiary, jako szczególny czas łaski. Dziś rozpoczynamy go we wszystkich parafiach Diecezji. Okazją do ogłoszenia Roku Wiary jest 50-ta rocznica otwarcia Soboru Watykańskiego II oraz 20-ta rocznica ogłoszenia Katechizmu Kościoła Katolickiego (Porta fidei 4). Chcemy przez cały rok, aż do uroczystości Chrystusa Króla 2013 roku, uczynić wszystko, by: każdy wierzący na nowo odkrył treść wiary wyznawanej, celebrowanej, przeżywanej i przemodlonej i zastanowił się nad samym aktem wiary (Porta fidei 9). 1. Potrzeba Roku Wiary w naszym życiu Ewangelia ukazuje Apostołów, którzy zwrócili się do Jezusa z prośbą: Panie, przymnóż nam wiary! (Łk 17,5). Takie pragnienie zrodziło 3

4 się w ich sercach, kiedy zobaczyli to, co Jezus czynił, czego nauczał i czego od nich wymagał. Uświadomili sobie, że wobec tych wyzwań ich wiara jest zbyt słaba. Potrzebowali mocniejszej wiary, aby mogli iść drogą, którą im Mistrz wskazywał. My jesteśmy w podobnej sytuacji. Nosimy w sobie wiarę, ale często doświadczamy, że nie radzi sobie ona z wieloma trudnościami, że nie pokazuje nam tak wyraźnie Jezusa, abyśmy bez reszty Jemu się oddali, że nie przekonuje nas tak jednoznacznie do słuszności Bożych przykazań, abyśmy powtarzali za świętymi: raczej umrzeć niż zgrzeszyć. Ojciec Święty Benedykt XVI zdecydował o przeżywaniu w Kościele Roku Wiary, abyśmy gorliwiej wołali do Jezusa: Panie, przymnóż nam wiary, abyśmy chętniej otwierali uszy na to, co Jezus chce nam powiedzieć, abyśmy nasze akty wiary spełniali z całym zaangażowaniem serca, a nie tylko jako formalne i zewnętrzne działania. Wiara jest łaską, stąd w Roku Wiary chcemy prosić Chrystusa o przymnożenie wiary dla siebie i innych. To, co zaczyna się dzisiaj musi zostać przedłużone na cały rok, a także na całe nasze życie. Przychodzimy do Chrystusa z prośbą jak Apostołowie: Panie, przymnóż nam wiary, świadomi, że nasza wiara rodzi się z łaski i słuchania słowa Bożego. Chcemy obficie czerpać ze skarbca, który zastawia nam Kościół w liturgii słowa i uczynić Pismo św. naszą codzienną lekturą. Chcemy obficie korzystać z Eucharystii, która jest mocą wiary i dawania świadectwa Chrystusowi. 2. Znaczenie i wartość wiary Wszyscy pamiętamy słowa Ojca Świętego Benedykta XVI z pielgrzymki do naszej Ojczyzny, gdy mówił: Trwajcie mocni w wierze! Wezwanie zawarte w tych słowach skierowane jest do nas wszystkich, tworzących wspólnotę uczniów Chrystusa. Skierowane jest do każdego z nas. Wiara jest bardzo osobistym aktem człowieka, który realizuje się w dwóch wymiarach. Wierzyć to przede wszystkim znaczy uznać za prawdę to, czego do końca nie ogarnia nasz umysł. Trzeba przyjąć to, co Bóg nam objawia o sobie, o nas samych i o otaczającej nas rzeczy- 4

5 wistości, także tej niewidzialnej, niepojętej, niewyobrażalnej.( ) I tu wiara jawi się w swoim drugim wymiarze: jako zaufanie osobie nie zwyczajnej osobie, ale Chrystusowi. Ważne jest w co wierzymy, ale jeszcze ważniejsze, komu wierzymy (Kraków, Błonia, ) Akt wiary chrześcijańskiej polega przede wszystkim na uznaniu przez człowieka, że istnieje Jeden Jedyny Bóg w tajemnicy Trzech Osób: Ojca, Syna i Ducha Świętego. On jest Stwórcą i Panem całego wszechświata. Wierzyć, to uznać, że Bóg ma swój plan wobec całego stworzenia i wobec człowieka. Wierzyć, to uznać, że ten plan został objawiony przez Chrystusa i jest realizowany mocą działającego Ducha Świętego. Wierzyć to znaczy zawierzyć Bogu, powierzyć Mu nasz los. Wierzyć to znaczy nawiązać głęboko osobistą więź z naszym Stwórcą i Odkupicielem w mocy Ducha Świętego, i uczynić tę więź fundamentem całego życia (Benedykt XVI). Wiara w Boga winna być dla każdego człowieka wielkim skarbem i najwyższą wartością. To dzięki niej możliwe jest odkrycie prawdziwego duchowego oblicza własnego człowieczeństwa. Przez wiarę człowiek nawiązuje realny kontakt z Bogiem i może wejść do społeczności ludzi wierzących, czyli do Kościoła. Dzięki wierze człowiek ma nadzieję, że jego życie nie jest ograniczone do ziemskich wymiarów i czasu, ale zyskuje perspektywę nieskończoności, czyli życia bez końca, w szczęśliwości. Autentyczna wiara w Ewangelię owocuje miłością, a więc dobrymi czynami, szlachetną życiową postawą. Wiara przyczynia się do pomnażania dobra. Należy wyrazić uznanie dla tych, którzy w świecie współczesnym mają odwagę wyznawać wiarę w Boga w Trójcy Świętej Jedynego i okazywać przywiązanie do Chrystusa, nieraz za cenę wielkich wyrzeczeń utraty pracy, stanowiska, prześladowania, a nawet ofiary z własnej wolności lub życia. Stanowią oni dla nas wzór postawy chrześcijańskiej, a równocześnie powinni być bolesnym wyrzutem sumienia dla każdego, kto sobie nie ceni należycie łaski wiary. Codzienna modlitwa o wiarę jest niezbędna, abyśmy nie tylko wierzyli w Boga, ale zawierzyli Bogu, nie tylko wierzyli w Chrystusa, ale wierzyli Chrystusowi, nie tylko wierzyli w Kościół, ale wierzyli Kościołowi. 5

6 3. Zagrożenie ideologią ateistyczną Fakt, że nie wszyscy ludzie są osobami wierzącymi, jest dziś widoczny, także w naszej Ojczyźnie. Ze smutkiem należy stwierdzić, że pewna część Polaków deklaruje postawę ateistyczną. Postawa ta polega na świadomym zaprzeczaniu istnieniu Boga i głoszeniu, że jedynym realnie istniejącą rzeczywistością jest świat doczesny. Ateizm jest więc odrzuceniem Boga i światopoglądem materialistycznym. Ateizm odziera życie ludzkie z wymiaru duchowego, a tym samym tak bardzo zubaża życie ludzkie. Człowiek zostaje zamknięty w doczesności, a po śmierci jego perspektywą jest nicość. Ateizm pozbawia człowieka nadziei na życie wieczne i odbiera sens ludzkiemu cierpieniu, ale także sens ludzkiego poświęcenia i ofiary dla innych. Należy uświadomić sobie, że ateizm jest złamaniem pierwszego przykazania Dekalogu Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną. Jest to bardzo ciężki grzech, gdyż polega on na całkowitym odrzuceniu Boga, który jest Miłością, z wszystkimi tego konsekwencjami. Nie ulega wątpliwości, że wśród ateistów są ludzie szczerze szukający prawdy, o otwartych umysłach i prawych charakterach, ale którzy jeszcze nie dostrzegli światła Bożego. Kościół szanuje ich wolność wyboru i modli się dla nich o łaskę wiary. Niepokojem napawa natomiast fakt odradzania się w naszej Ojczyźnie ateizmu wojującego tzn. ideologii ateistycznej, którą propaguje się przy użyciu nowoczesnych metod przekazu, także wśród społeczności ludzi wierzących. Jest to działanie szkodliwe. Należy zatem w sposób mądry, w duchu chrześcijańskim, zareagować na tę propagandę ateistyczną. Przede wszystkim należy pamiętać, że wobec każdego człowieka, także tego, który błądzi, obowiązuje nas Chrystusowe przykazanie miłości. Nie wolno więc reagować agresją, wyrazami pogardy, czy nienawiścią. Najlepszą odpowiedzią na ataki na wiarę w wymiarze wspólnotowym niech będzie nasze świadectwo wiary i modlitwy ekspiacyjne. Mamy obowiązek przepraszać Boga za grzechy niewiary popełniane przez katolików i za szerzenie ateizmu przez ludzi bezbożnych. Chciejmy błagać Boga, aby zmiłował się nad grzesznikami i prosić dla nich o łaskę nawrócenia. Ufamy, że moc modlitwy Kościoła stanowić będą najpewniejszą tamę dla ideologii ateistycznej. 6

7 4. Dawać świadectwo wierze Pamiętamy słowa Jezusa skierowane do apostołów: Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi (Dz 1,8). Te słowa, jak przypomniał nam Benedykt XVI: wciąż stanowią wyzwanie dla wszystkich, którzy się przyznają do Jezusa Chrystusa i dla których Jego sprawa jest najważniejsza. Mamy być świadkami Jezusa żyjącego w Kościele i w ludzkich sercach. To On nas posyła. W dniu swego wniebowstąpienia powiedział apostołom: Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu. (...) Oni zaś poszli i głosili Ewangelię wszędzie, a Pan współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, które jej towarzyszyły (Mk 16,15; Kraków, Błonia, ). Jako ludzie wiary mamy być świadkami Chrystusa w codziennym życiu. Jesteśmy wezwani by dawać świadectwo wiary w rodzinie, w pracy, w społeczności w której żyjemy, w naszej Ojczyźnie, ale w Europie, gdy wyjeżdżamy do pracy, na pielgrzymkę czy wycieczkę. Jesteśmy odpowiedzialni za misjonarzy, którzy niosą Chrystusa innym narodom. Nasze świadectwo wiary w wierności Chrystusowi i Bożym przykazaniom w pracy, życiu społecznym i politycznym, w miłości codziennej do każdego człowieka, w przeżywaniu niedzieli, z Eucharystią i świętowaniem, w przeżywaniu młodości i życia małżeńskiego i rodzinnego jest dzisiejszemu światu i nam wszystkim bardzo potrzebne. Trudne wyzwania dzisiejszego czasu, ataki na ludzi wierzących, a także nasilenie się w ostatnim czasie propagandy ateistycznej powinno stać się impulsem dla pogłębienia osobistej wiary dla wszystkich ludzi wierzących w Boga i kochających Kościół. Lektura Pisma św., Katechizmu Kościoła Katolickiego, nauczania Soboru Watykańskiego II, nauczania Ojca Świętego, gorliwe uczestnictwo w katechezie, korzystanie z mediów katolickich, tygodników i książek katolickich niech się przyczyni do lepszego rozumienia treści prawd naszej wiary, tak aby być zawsze gotowym do obrony wobec każdego, kto się będzie domagać uzasadnienia tej nadziei, która w nas jest (1 P 3,15). Z odwagą rozmawiajmy o wierze, brońmy wartości chrześcijańskich, nie wstydźmy się naszej wiary, ale bądźmy dumni z tego, że jesteśmy ludźmi wierzącymi. 7

8 Zakończenie Chrześcijanin nie może być letni. Letniość jest największym niebezpieczeństwem dla współczesnego chrześcijaństwa, ona je dyskredytuje powiedział Ojciec Święty Benedykt XVI. Rok Wiary jest dla nas wszystkich wezwaniem do umocnienia w wierze. Idźmy z odwagą za głosem Jana Pawła II z pierwszej pielgrzymki do naszej ojczyzny w 1979 roku: Musicie być mocni, drodzy Bracia i Siostry! Musicie być mocni tą mocą, którą daje wiara! ( ).. Tym właśnie zwycięstwem, które zwyciężyło świat jest nasza wiara (1 J 5,4). Na Rok Wiary, przeżywany pod szczególną opieką Matki Bożej oraz naszych świętych Patronów, świadków wiary, z serca wszystkim błogosławię. Biskup Rzeszowski 8

9 II SZEŚĆ PRAWD WIARY W NASZYM ŻYCIU 1 Jest jeden Bóg Pierwsza prawda wiary odsyła nas do pierwszych słów Wyznania Wiary: wierzę w jednego Boga i przypomina nam, że Bóg JEST, że jest JEDEN i że jest JEDYNY. Wyznanie jedyności Boga jest nieodłączne od wyznania jego istnienia, gdyż tak Bóg zechciał objawić się Izraelowi: Słuchaj Izraelu, Pan JEST naszym Bogiem Panem JEDY- NYM (Pwt 6,4-5). Objawiając swoje tajemnicze imię Ja Jestem, Tym, Który Jest, Bóg mówi, że jest, kim jest i jakim imieniem należy Go wzywać. Słowa Jestem, który Jestem oznaczają nieograniczoną bliskość i władzę Boga nad teraźniejszością i przyszłością. Nie jest On również ograniczony tym, co się wydarzyło w przeszłości. On po prostu jest teraźniejszością: JESTEM. Bóg jest równoczesny z każdym czasem i każdy czas wyprzedza. Objawienie niewypowiedzialnego Imienia Ja Jestem, Który Jestem zawiera więc prawdę, że tylko Bóg JEST. Tylko On istnieje bez początku i bez końca. Podczas, gdy wszystkie stworzenia otrzymały od Niego to wszystko, czym są i co posiadają, On sam jest swoim bytem i z siebie samego jest tym wszystkim czym jest (por. KKK 213). Zaprzeczeniem wiary w istnienie Boga Jedynego są wszelkie formy ateizmu, które bez przerwy pojawiały się w historii ludzkiej myśli. Przekonanie, że Bóg, który objawił swe imię, jest Bogiem jedynym stanowi fundament wiary chrześcijanina. Monoteizm jest najbardziej charakterystyczną cechą nauki o Bogu tak w Starym jak i Nowym Testa- 9

10 mencie: Pan sam jest Bogiem i nie ma innego oprócz Niego (Pwt 4,35). Pan Jezus wielokrotnie potwierdzał tę wiarę w Jedynego Boga. Kościół we wszystkich Wyznaniach Wiary jednoznacznie i bez wyjątku głosił wiarę w Boga Jedynego, to znaczy wiarę w to, że jest On jeden w swej istocie i w swoim działaniu oraz, że wszystko to co istnieje pochodzi z jedynego Źródła i zdąża do Jednego Celu. Skoro Bóg jest Istotą najdoskonalszą, może być tylko jeden, podobnie jak jeden istnieje najwyższy szczyt w górach. Starożytny pisarz chrześcijański, Tertulian, pisał: Trzeba koniecznie, aby Byt najwyższy był jedyny, to znaczy nie mający sobie równego... Gdyby Bóg nie był jedyny, nie byłby Bogiem. Tak więc nie ma innych istot równych Bogu. Cokolwiek istnieje, oprócz Boga, jest Jego stworzeniem. Nie ma wielu bogów ani wielu bóstw. Istnieje tylko jedna Istota nieskończenie doskonała, duchowa, będąca samą Prawdą, Miłością i Pięknem. Ta Istota to Bóg, który objawił się nam w ciągu wieków. Wiara w jednego Boga musi mieć wpływ na nasze życie. Wiąże się ona z konkretnymi zobowiązaniami. Ponieważ istnieje tylko jeden prawdziwy Bóg, dlatego tylko On ma być uznany za Pana życia i każdy z nas ma Go kochać z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił (por. Mt 22,37-40). Wyznanie wiary w absolutnie jedynego Boga, który objawił się jako zbawiciel, chroni człowieka przed bałwochwalstwem, czyli ubóstwianiem tego, co Bogiem nie jest. Chociaż dzisiaj trudno znaleźć politeizm w jego prymitywnej formie, to jednak jego niebezpieczeństwo zagraża także współczesnemu człowiekowi. Nakaz Dekalogu: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną jest ciągle aktualny. Katechizm przypomina tę prawdę, ostrzegając, że bałwochwalstwo jest stałą pokusą dla wiary (por. KKK 2113), bo człowiek może zamiast Boga czcić stworzenie. Pokusa ubóstwiania władzy, pieniądza, przyjemności, przemocy, nieczystości, rasy, przodków i wielu innych elementów, ciągle staje przed człowiekiem jako alternatywa i ukazuje się jako atrakcyjna propozycja zbawienia. Wydaje się, że szczególną pokusą współczesnego człowieka nie jest bezwzględny ateizm ideologiczny eliminujący Boga, ale traktowanie Boga jako jednej z wielu rzeczywistości i pragnień człowieka. 10

11 2 Bóg jest Sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze Kościół wsparty światłem Bożego Objawienia wierzy, że wszystkie czyny popełnione przez człowieka podczas jego życia ziemskiego zostaną poddane Bożemu osądowi i staną się jednym z kryteriów dla wymierzenia mu nagrody lub kary. Tę wieczną zapłatę otrzymuje człowiek w swojej nieśmiertelnej duszy zaraz po śmierci: postanowione jest ludziom raz umrzeć, a potem sąd (Hbr 9,27). Śmierć bowiem kończy życie człowieka jako czas otwarty na przyjęcie lub odrzucenie łaski Bożej, jako czas zasługi lub winy. Owocem tego sądu może być dar oczyszczenia (czyściec), bezpośrednie wejście do szczęścia wiecznego (niebo), albo potępienie na wieki (piekło). Istotą tego sądu jest odniesienie całego życia człowieka do Chrystusa i do jego ewangelii: Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre (2 Kor 5,10). Z czego będziemy sądzeni? Na sądzie szczegółowym zobaczymy w świetle Bożej prawdy całe nasze życie. Zobaczymy, co z nim zrobiliśmy, jak je ukształtowaliśmy na całą wieczność i jak odnosiliśmy nasze decyzje, wybory i czyny w odniesieniu do Chrystusa. A więc w czasie sądu szczegółowego ujawni się, ile w każdym człowieku jest prawdziwego podobieństwa do Chrystusa. Wszystko zostanie poddane osądowi, aby się ujawniło, czy nasze myśli, słowa i czyny naśladowały myślenie, mówienie i działanie Jezusa Chrystusa albo też były ich przeciwieństwem. Okaże się więc że naszymi złymi czynami krzyżowaliśmy Chrystusa i wystawialiśmy Go na pośmiewisko (por. Hbr 6,6). Ujawni się też, że okazując miłość i miłosierdzie bliźniemu przez nasze dobre czyny Jemu służyliśmy (por. Mt 25,31-46). Najważniejszym przedmiotem sądu będzie nasza miłość: Pod wieczór naszego życia będziemy sądzeni z miłości przypomina nam św. Jan od Krzyża (Sentencje, 64). Na sądzie szczegółowym każdy pozna dokładnie prawdę o sobie, o swojej miłości i jej brakach. Dla ucznia Chrystusa nie ma bowiem innego punktu odniesienia niż miłość: Po tym wszyscy poznają, ze jesteście moimi uczniami jeśli się będziecie wzajemnie miłowali. 11

12 Sędzią przed którym staniemy będzie sam Pan Jezus Chrystus: Ojciec cały sąd przekazał Synowi (J 5,22). Jego to ustanowił sędzią żywych i umarłych (Dz 10,42). Staniemy zatem przed Bogiem-Synem Człowieczym, który oddał za nas życie na krzyżu. Patrząc na ślady ran, które pozostały w Jego ciele po zmartwychwstaniu zrozumiemy, co zrobiliśmy z łaskami wysłużonymi nam przez Jego drogocenną krew. Sąd ten będzie aktem doskonałej sprawiedliwości Bożej i dziełem Jego Miłosierdzia. Dzięki wszechwiedzy i prawości Boga Jego sąd jest absolutnie sprawiedliwy. Znane Mu są bowiem nie tylko zewnętrzne czyny, lecz również serce ludzkie. On zna nie tylko upadki, ale i walkę wewnętrzną, jaką toczy człowiek, zanim upadnie. Zna ograniczenia człowieka, jego słabości, wpływ środowiska i inne czynniki. Bóg jest wolny od stronniczości. Nie ma względu na osobę w udzielaniu nagrody i wymierzaniu słusznej kary. Ze względu na swoją wszechwiedzę i brak jakichkolwiek uprzedzeń do człowieka Bóg potrafi wszystko ocenić obiektywnie i sprawiedliwie. Dlatego Jego osąd jest zawsze słuszny. Nikt też nie zostanie skrzywdzony przez niesłuszny sąd Boży dlatego tylko, że jest biedny, bez wykształcenia, itp. Sąd Boży wolny jest od takiej stronniczości. Bóg naprawdę nie ma względu na osoby. Ale w każdym narodzie miły jest Mu ten, kto się Go boi i postępuje sprawiedliwie (Dz 10,34-35). 3 Są trzy Osoby Boskie: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty Kiedy czynimy znak krzyża wypowiadamy słowa: W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Podobne słowa są wypowiadane podczas udzielania Chrztu: Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Kościół, dzięki Objawieniu, wierzy, że Jedyny Bóg, istnieje jako niepojęta dla nas wspólnota trzech Osób Boskich: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Prawda o Trójcy Świętej jest główną tajemnicą wiary dotyczącą Boga, zajmującą główne miejsce pośród prawd objawionych. Jak naucza Katechizm Kościoła Katolickiego, nie wyznajemy trzech bogów, ale jednego Boga w trzech osobach (KKK 253), bo jesteśmy 12

13 chrzczeni «w imię» a nie «w imiona» Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ponieważ jest tylko jeden Bóg, Ojciec wszechmogący, i Jego jedyny Syn, i Duch Święty: Trójca Święta. Rzeczywistość Trójcy Świętej była zapowiadana w obrazach w Starym Testamencie, między innymi w wizycie trzech Boskich wędrowców u patriarchy Abrahama (Rdz 18,1-15). Dopiero jednak Jezus objawił nam, że Bóg jest Ojcem w niezwykłym sensie - nie tylko jako Stwórca, lecz jako odwieczny Ojciec w relacji do swojego jedynego Syna. Z kolei Jezus jest Synem wyłącznie w relacji do swego Ojca: Nikt nie zna Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić (Mt 11,27). Cały sens ziemskiej działalności Jezusa sprowadza się więc do tego, że objawia On Ojca, pełni Jego wolę i dokonuje zbawienia człowieka jako Syn Ojca, przyjmujący naturę ludzką. Także Duch Święty jawi się jako odrębna osoba, zdolna oświecać człowieka i rozpalać w jego sercu miłość Bożą (por. Rz 5,5). Ten Duch przenika wszystko nawet głębokości Boga samego (1 Kor 2,10). Wsłuchując się w Boże Objawienie Kościół od samego początku przyjął wiarę w Jedynego Boga, który jest jednak doskonałą wspólnotą trzech Osób równych w bóstwie i majestacie, z których każda zachowuje swoją odrębność osobową. Zrozumienie jednak owej doskonałej jedności trzech doskonale odrębnych Osób boskich przerasta zdolności człowieka i pozostaje największą tajemnica naszej wiary. Próbując uchwycić chociaż rąbek tej Tajemnicy, Kościół unikał przede wszystkim dwóch niebezpieczeństw. Pierwsze to zaprzeczenie jedności i tożsamości Bożej natury u wszystkich trzech Osób, czego konsekwencją byłoby stwierdzenie, że Syn i Duch Święty są podporządkowani Ojcu, a zatem nie mają tej samej boskiej natury, co sprowadziłoby je do roli stworzeń. Drugie niebezpieczeństwo to zaprzeczenie rzeczywistej odrębności miedzy Osobami boskimi, czego konsekwencją byłoby stwierdzenie, że jeden Bóg ukazuje się na trzy różne sposoby: raz jako Ojciec, raz jako Syn, raz jako Duch Święty. Prawowierną w tym względzie naukę Kościoła określono ostatecznie na dwóch pierwszych soborach powszechnych, których owocem jest odmawiane w każdą niedzielę Wyznanie Wiary. Wyrażamy w nim naszą wiarę w bóstwo trzech Osób i ich wspólne zbawcze działanie: 13

14 Wierzymy w Boga Ojca, Stworzyciela nieba i ziemi ; wierzymy w Jezusa Chrystusa, Jego Jednorodzonego Syna, o którym mówimy: Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu ; wierzymy w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi. Według nauki Kościoła Boskie Osoby różnią się między sobą realnie: inna jest bowiem Osoba Ojca, inna Syna, inna Ducha Świętego; lecz jedno jest Bóstwo, równa chwała, współwieczny majestat Ojca i Syna, i Ducha Świętego (KKK 266). Pomimo tej realnej różnicy Osoby Boskie są jednym i tym samym Bogiem, czyli posiadają tę samą Boską, nieskończenie doskonałą naturę, czyli istotę. Skoro Bóg, który jest Trójcą Osób, jest początkiem i kresem wszystkiego, to wobec tego, to wszystko co istnieje nosi w sobie odblask tego pierwotnego modelu. W tym kontekście szczególne miejsce zajmuje człowiek, stworzony na obraz i podobieństwo Boże, czyli na obraz niepojętej Trójcy. Skoro Bóg jest Miłością, czyli wspólnotą miłujących się Osób, to człowiek stworzony na obraz takiego Boga, realizuje się w pełni dopiero w miłości. Dlatego też tajemnica ludzkiej egzystencji w pewien sposób jest odblaskiem tajemnicy życia samego Boga. Św. Augustyn odpowiadając komuś, kto skarżył się, że nie widzi Trójcy, powiedział: Owszem, widzisz Trójcę, kiedy widzisz Miłość. Ta genialna odpowiedz wprowadza nas w samo sedno tajemnicy Trójcy Świętej, której treścią jest miłość: miłość, która nas stworzyła, zbawiła i która nas oczekuje w chwili zmartwychwstania. 4 Syn Boży stał się człowiekiem i umarł na krzyżu dla naszego zbawienia W każdą niedzielę chrześcijanie zgromadzeni na Mszy świętej wyznają swoją wiarę w zbawcze dzieło Chrystusa, podkreślając, że poprzez Wcielenie i Mękę na krzyżu Odwieczny Boży Syn wysłużył nam zbawienie: On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba.i stał się człowiekiem. Ukrzyżowany również za nas. To wyznanie Kościoła, stawiające w centrum Jezusa Chrystusa, przypomina 14

15 nam dwie prawdy wiary: po pierwsze, że Syn Ojca, Bóg z Boga, Światłość ze Światłości rzeczywiście stał się człowiekiem podobnym do nas we wszystkim oprócz grzechu oraz, po drugie, że przez swoja Mękę na krzyżu i swoje Zmartwychwstanie dokonał odkupienia świata. Odwieczny Boży Syn stał się człowiekiem, naszym bratem według ciała, nie przestając przez to być naszym Bogiem: Słowo stało się ciałem i zamieszkało między nami (J 1,14). Syn Boży przez swoje Wcielenie zjednoczył się z każdym człowiekiem. Ludzkimi rękami pracował, ludzkim umysłem myślał, ludzką działał wolą, ludzkim sercem kochał. Stał się jednym z nas, we wszystkim do nas podobny oprócz grzechu. Jezus jako człowiek bywał głodny, spragniony, zmęczony. Przyjął zatem człowieczeństwo ze wszystkimi jego właściwościami i ograniczeniami. Dlaczego Syn Boży stał się człowiekiem? Bóg, pałający odwieczną i niezmienną miłością, zapragnął zbawić człowieka, jednając go ze sobą i czyniąc uczestnikiem boskiej natury (por. 2 P 1,4). To pojednanie dokonało się w Osobie Wcielonego Słowa Bożego, Jezusa Chrystusa, który jest jednocześnie prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Chcąc dokonać owego pojednania druga Osoba Trójcy Świętej przyjęła ludzkie ciało, aby odkupić i uświęcić to wszystko co w naturze ludzkiej uległo skażeniu przez grzech. Bóg stał się człowiekiem, aby człowiek mógł dostąpić przebóstwienia powiadali niektórzy Ojcowie Kościoła. Można zatem powiedzieć, że przyjęcie przez Boga ludzkiej natury nadało jej niewyobrażalną wprost godność, polegającą na uczestniczeniu w naturze samego Boga oraz na byciu jego dzieckiem. Szukając odpowiedzi na pytanie o ostateczny motyw Wcielenia, trzeba powiedzieć, że jest nim przede wszystkim Boża miłość do człowieka: Bóg tak umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał (J 3,16). To dzięki tej Miłości, której miara została ukazana w doświadczeniu krzyża, człowiek mógł osiągnąć zbawienie: dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba.. Kościół od początku naucza, że szczytem objawienia miłości Boga do człowiek była Jego zbawcza śmierć na krzyżu. Nie była owocem przypadku, lecz jak dowodził już św. Piotr w swojej pierwszej katechezie w dzień Pięćdziesiątnicy cały dramat Golgoty i jego zbawienne skutki 15

16 nastąpiły z woli, postanowienia i przewidzenia Bożego (Dz 2,32). Ten Boży zamysł zbawienia został wcześniej zapowiedziany w Piśmie Świętym jako tajemnica odkupienia, to znaczy wykupu, przez który dany przez Boga Sprawiedliwy Sługa (por. Iz 53,7-8) wyzwoli ludzi z niewoli grzechu. Męka i śmierć Jezusa Chrystusa, przedstawione przez Ewangelistów i poświadczone przez inne źródła historyczne, były dobrowolną ofiarą Odkupiciela, podjętą ze względu na miłość Ojca (por. KKK 609), który nas umiłował i posłał Syna swojego jako ofi arę przebłagalną za nasze grzechy (1 J 4,10). Syn Boży, pragnąc wypełnić wolę Ojca, wydał na śmierć samego siebie, aby nas wykupić z mocy grzechu i wyzwolić od śmierci wiecznej. Zastępując swoim posłuszeństwem nasze nieposłuszeństwo, odkupił nas i pojednał z Ojcem (por. KKK 615). Ta ofiara Chrystusa obejmuje wszystkich ludzi wszystkich czasów: «Nie ma, nie było i nie będzie żadnego człowieka, za którego nie cierpiałby Chrystus» (KKK 605). 5 Dusza ludzka jest nieśmiertelna Kościół wierzy, że istnieje w człowieku duchowy element, który tradycyjnie nazywany jest duszą. W Księdze Rodzaju czytamy o tchnieniu życia, które otrzymaliśmy od Boga wskutek czego stał się człowiek istotą żywą (por. Rdz 2,7). Czym jest dusza? Dusza to pewien duchowy element, który na ziemi jest połączony z ciałem i tworzy naturę człowieka. Istnienie tego elementu w człowieku sprawia, że nasze świadome i wolne ja może istnieć i trwać na zawsze po śmierci. W Katechizmie Kościoła Katolickiego znajdujemy takie słowa: Pojęcie dusza często oznacza w Piśmie świętym życie ludzkie lub całą osobę ludzką. Oznacza także to wszystko, co w człowieku jest najbardziej wewnętrzne i najwartościowsze; to, co sprawia, że człowiek jest w sposób najbardziej szczególny obrazem Boga: dusza oznacza zasadę duchową w człowieku (KKK 363). Chcąc podkreślić niezwykłą jedność duszy i ciała, mówi się, że dusza jest formą ciała: oznacza to, że 16

17 dzięki duszy duchowej ciało utworzone z materii jest ciałem żywym i ludzkim; duch i materia w człowieku nie są dwiema połączonymi naturami, ale ich zjednoczenie tworzy jedną naturę (KKK 365). Dusza ma swój początek w Bogu. Jak ciało otrzymujemy od rodziców, tak każda dusza jest zawsze bezpośrednio stwarzana przez Boga. Można powiedzieć, że historia duszy ma swój początek w momencie poczęcia. Dusza nie jest zatem produktem, bo to nie od nich dziecko ją otrzymuje, ale jest stwarzana bezpośrednio przez Boga. Według nauczania Kościoła Bóg stwarza każdą duszę z nicości. Działanie Boga splata się z ustanowionymi przez Niego prawami biologicznymi, i obdarza on poczęte dziecko stworzoną przez siebie nieśmiertelną duszą, która nigdy nie przestanie istnieć. Dusza nie ma końca i nigdy nie przestanie istnieć. Kiedy człowiek umiera następuje rozdział duszy i ciała, aż do czasu kiedy to na nowo połączą się ze sobą. Chociaż ciało ulega rozpadowi, to dusza trwa nadal, zachowuje świadomość istnienia i ponosi konsekwencje postępowania człowieka. Będzie ona istniała zawsze: do ostatecznego zmartwychwstania bez ciała; potem, po ponownym połączeniu, wspólnie z ciałem uwielbionym. Wiara w nieśmiertelność ludzkiej duszy nie może zasłonić faktu, że to cały człowiek, z duszą i ciałem, jest stworzony przez Boga. Opis biblijny wyraża tę rzeczywistość językiem symbolicznym, gdy stwierdza, że Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą (Rdz 2,7). Cały człowiek, z dusza i ciałem, jest więc chciany przez Boga i wezwany do zbawienia. Wiara Kościoła w zbawienie całego człowieka wyraża się słowami: wierze w ciała zmartwychwstanie i życie wieczne. 6 Łaska Boża jest do zbawienia koniecznie potrzebna Kiedy mówimy, że łaska Boża jest do zbawienia koniecznie potrzebna, wyrażamy niezmienna wiarę Kościoła w to, że człowiek sam 17

18 z siebie, bez czynnej pomocy łaski Bożej, nie może osiągnąć zbawienia. Stwierdzenie to jest wyznaniem wiary w absolutną niemoc człowieka na płaszczyźnie zbawienia i w bezgraniczną i niczym niezasłużoną darmowość zbawienia jakim Bóg obdarza człowieka: Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił (Ef 2,8-9). Wszelkie działanie Boga na rzecz zbawienia człowieka zwykło się nazywać łaską. To nadprzyrodzony dar, którego Bóg udziela człowiekowi z własnej dobrej woli i miłości, aby go doprowadzić do osiągnięcia nadprzyrodzonego celu: życia wiecznego. Wszelkie łaski zostały nam wysłużone przez Jezusa Chrystusa, zwłaszcza przez Jego śmierć i zmartwychwstanie. To ze względu na Jego zasługi Bóg udziela je ludziom, aby mogli osiągnąć zbawienie. Są dwa rodzaje łaski Bożej: łaska uświęcająca i łaska uczynkowa. Obydwie są niezbędne do zbawienia. Łaska uświęcająca jest to nadprzyrodzony i stały dar Boży, który daje człowiekowi nowe życie nadprzyrodzone, czyni go świętym i uzdalnia do zbierania zasług na niebo. Jest to stan zbawienia w którym znajduje się człowiek dzięki dziełu usprawiedliwienia jakiego dokonał w nim Bóg przez Jezusa Chrystusa. Usprawiedliwienie uwalnia człowieka od grzechu, oczyszcza jego serce i jest zawsze wynikiem inicjatywy miłosierdzia Bożego. Usprawiedliwienie zostało nam wysłużone przez Mękę Chrystusa i zostaje nam udzielone przez Chrzest święty, albo przez Sakrament Pokuty, jeśli po Chrzcie mieliśmy nieszczęście popełnić grzech ciężki. Pięknie wyraził to św. Paweł w jednym ze swoich Listów: wszyscy bowiem zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej, a dostępują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie (Rz 3,24). Św. Augustyn uważa, że usprawiedliwienie grzesznika, czyli stan łaski uświęcającej, jest większym dziełem aniżeli stworzenie nieba i ziemi, bo niebo i ziemia przeminą, zbawienie zaś i sprawiedliwość wybranych będą trwać wiecznie. Nikt nie może sobie wysłużyć łaski usprawiedliwienia, bo inicjatywa Boża w dziele łaski zawsze uprzedza, przygotowuje i wzbudza wolną odpowiedź człowieka. Łaska uświęcająca jest wielkim darem dla czło- 18

19 wieka za którą winien on być odpowiedzialny, gdyż może ja utracić. Łaskę uświęcającą traci człowiek przez każdy grzech śmiertelny i może ja odzyskać przez Sakrament Pokuty. Łaska uczynkowa, zwana też aktualną, jest konkretnym działaniem Boga pomagającym człowiekowi w osiągnięciu usprawiedliwienia lub wytrwania w nim. Pan Bóg zna słabość człowieka, szczególnie po grzechu pierworodnym. Dlatego prócz łaski uświęcającej, Pan Jezus wysłużył nam jeszcze mnóstwo tzw. łask uczynkowych. Łaska uczynkowa jest to pomoc, której Bóg udziela człowiekowi do nawrócenia się z grzechów, do spełniania dobrych uczynków, do zwyciężania pokus, do wytrwania w dobrym aż do końca życia. Łaski uczynkowe można wybłagać dla siebie lub innych ludzi. Dlatego też można modlić się o potrzebne łaski dla siebie lub innych: o wytrwanie w dobrym, o pełnienie woli Bożej, o nawrócenie, itd. Głównymi środkami zyskania łaski Bożej są: modlitwa i sakramenty święte. Widzimy zatem, że nasze zbawienie zależy od łaski Bożej. Człowiek o własnych siłach nigdy nie zdołałby osiągnąć zbawienia. Potrzebujemy Bożej łaski nie tylko, aby otrzymać dar zbawienia i uświęcenia, ale także, aby w nim wytrwać aż do końca. Opracował ks. Paweł Pietrusiak Wiara jest koroną godności człowieka. Niesłychanie trudno odzyskać straconą koronę i umieścić ją ponownie na głowie. Jak więc trzeba jej strzec! kard. Stefan Wyszyński Owocem modlitwy jest wiara. Owocem wiary jest miłość. Owocem miłości jest służba. Owocem służby jest pokój. bł. Matka Teresa z Kalkuty Wierzyć to znaczy ufać kiedy cudów nie ma. Jan Twardowski 19

20 III KSIĘGI NASZEJ WIARY Ojciec Święty Benedykt XVI zaprasza nas w Roku Wiary do lektury trzech ksiąg naszej wiary: Pisma św., które jest norma i źródłem naszej wiary, tekstów Soboru Watykańskiego II, którego 50-lecie rozpoczęcia przeżywaliśmy r., oraz tekstów Katechizmu Kościoła Katolickiego, wydanego z inicjatywy Jana Pawła II 20 lat temu. Zapraszamy do lektury trzech tekstów dotyczących tych ksiąg. 20

21 1. BIBLIA KSIĘGĄ WIARY W okresie Bożego Narodzenia w szczególny sposób wchodzimy w zadumę nad tajemnicą Wcielenia Jezusa Chrystusa. Bóg stał się Człowiekiem, aby odkupić ludzkość i pokazać jej drogę prowadzącą do prawdziwego szczęścia. Jest to wielki dar Boga, możliwy do przyjęcia dla tych, którzy otworzą się na światło Ducha św. (por. 1 Kor 12,3). Pismo św. wielkim darem Boga Rozważania na temat Bożego Narodzenia w szczególny sposób łączą się z rozważaniami na temat księgi Pisma św. Jest ona również wielkim darem Boga, ponieważ opisuje wszystkie wydarzenia zbawcze od początku świata, których punktem kulminacyjnym było przyjście Jezusa na świat. Oba te dary są ze sobą nierozdzielnie złączone, oba mają podobny wymiar: Biblia to słowo Boże wcielone w szatę ludzkich słów, łączące się z tajemnicą odkrywającą swoje znaczenie w świetle Ducha Świętego (por. 2 P 1,19-21), niemożliwe jest przyjęcie autentycznej wiary w Chrystusa bez jej zakorzenienia w Biblii. Biblia prowadzi nas do wiary Biblia z jednej strony ukazuje kształtowanie się wiary w Jedynego Boga i Jego Syna Jezusa Chrystusa, a z drugiej strony do niej prowadzi. Zwraca na to uwagę list do Hebrajczyków. Ukazuje swoistą definicję wiary oraz jej wyjaśnienie na przykładzie poszczególnych postaci biblijnych poczynając od Abrahama, poprzez Mojżesza, innych patriarchów i proroków, aż do Jezusa Chrystusa: Wiara zaś jest poręką tych dóbr, których się spodziewamy, dowodem tych rzeczywistości, których nie widzimy (Hbr 11,1), Przez wiarę Abraham, wystawiony na próbę, ofi arował Izaaka (Hbr 11,17), Przez wiarę Mojżesz był ukrywany przez swoich rodziców (Hbr 11,23), Patrzmy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala. On to zamiast radości, którą Mu obiecywano, przecierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę, i zasiadł po 21

22 prawicy tronu Boga (Hbr 12,2). Jezus jako Człowiek jest ukazany jako wzór wiary a jednocześnie jako jej przedmiot. Wiara według Biblii Bóg dawał się poznać człowiekowi przez bezpośrednie objawienie lub zbawcze działanie. W ten sposób człowiek doszedł do poznania wiedzy o istnieniu jedynego Boga. Była ona przede wszystkim dostępna dla narodu Izraelskiego, przecież również myślący poganie byli w stanie rozpoznać Jego istnienie z otaczającej rzeczywistości: Albowiem od stworzenia świata niewidzialne Jego przymioty wiekuista Jego potęga oraz bóstwo stają się widzialne dla umysłu przez Jego dzieła (Rz 1,20). Sama wiedza nie stanowi wystarczającej motywacji wiary. Potrzebny jest wymiar personalny związany z osobową relacją z Bogiem. Tylko takie odniesienie do Stwórcy prowadzi do głębokiego z Nim zjednoczenia, skutkującego trwałymi więzami, zdolnymi przetrwać próby czasu. Niezbędnym uzupełnieniem wiary jest miłość. Posiada ona wymiar wertykalny tzn. skierowany do Boga i horyzontalny skierowany do drugiego człowieka. Tu niedościgłym wzorem jest Jezus Chrystus. Autentyczna miłość bliźniego ma swoje zakorzenienie w Bogu. Prowadzi do właściwych relacji społecznych. Jeśli one szwankowały w Izraelu bądź w pierwotnym Kościele zawsze przyczyną było odejście od Boga. Stąd nieustanny postulat świadectwa życia. Czytajmy Pismo św. Biblia czytana z otwartym sercem rodzi wiarę u osób niewierzących i zmusza do refleksji nad postawą wiary u tych, którzy już ją posiadają. Uświadamia nierozerwalny związek wiary w Jezusa Chrystusa z treścią zawartą w Starym i Nowym Testamencie jak podaje św. Hieronim nieznajomość Pisma św. jest nieznajomością Chrystusa. Stanowi impuls a jednocześnie źródło pogłębienia relacji z Bogiem i z bliźnimi. 22 Opracował ks. Marek Dzik

23 2. SOBÓR WATYKAŃSKI II WYZNANIEM WIARY KOŚCIOŁA Sobór został rozpoczęty 11 października 1962 r. przez papieża Jana XXIII. W przemówieniu inauguracyjnym papież powiedział: Wielkim celem Soboru jest ochrona świętego depozytu doktryny chrześcijańskiej i wprowadzenie bardziej skutecznego nauczania. Kościół nie może się oddalić od świętej spuścizny prawd, otrzymanych od swoich ojców. Musi patrzeć w przyszłość, rozpoznawać nowe warunki i sposób życia, które ukazuje współczesny świat, otwierając szeroką drogę dla katolickiego apostolatu. Historia Soboru I sesja Soboru trwała od 11 października do 8 grudnia 1962 r. W następnym roku, 3 czerwca 1963 r. zmarł Jan XXIII, a 21 czerwca 1963 r. kardynałowie wybrali jego następcę Pawła VI. II sesja Soboru odbyła sie w dniach 29 września 4 grudnia 1963 r. III sesja Soboru miała miejsce w dniach: 14 września 21 listopada 1964 r. Ostatnia, IV sesja Soboru odbyła się w dniach: 14 września 8 grudnia 1965 r. W czasie obrad Soboru Ojcowie chcieli odpowiedzieć na pytanie: Kościele kim jesteś sam w sobie i kim jesteś w relacji do świata? Dokumenty Soboru Sobór wydał dokumenty, które podejmują najważniejsze kwestie istotne dla Kościoła i jego misji. Dokumenty Soboru to cztery konstytucje: o liturgii świętej Sacrosanctum concilium, dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum, duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes. To także 9 dekretów: o środkach społecznego przekazu, katolickich Kościołach Wschodnich, ekumenizmie, zadaniach biskupów, odnowie życia zakonnego, formacji kapłańskiej, apostolstwie świeckich, misjach, posłudze i życiu prezbiterów. Owocem Soboru były także 3 deklaracje: o wychowaniu chrześcijańskim, o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich i o wolności religijnej. 23

24 Znaczenie Soboru Sobór pomógł nam wszystkim zrozumieć misterium Kościoła, zadania biskupów, kapłanów, zakonów i wiernych świeckich w Kościele, powołanie wszystkich do świętości, ekumenizm, potrzebę dialogu ekumenicznego z wyznaniami niekatolickimi i dialogu z innymi religiami, wolności religijnej oraz roli Kościoła w świecie. Sobór podjął refleksję nad Bożym Objawieniem i rolą Pisma św. w Kościele oraz reformę liturgii Kościoła. Nauka Soboru i jego reformy nie wszędzie spotkały się z odpowiednim przyjęciem. Obok zasadniczego nurtu realizacji Soboru, pojawiły się dwie skrajne tendencje: jedni chcieli iść znacznie dalej, twierdząc, że upoważnia ich do tego duch Soboru, inni zaczęli odrzucać wiele postanowień Soboru, twierdząc, że Sobór poszedł za daleko i zerwał z dotychczasową tradycją Kościoła. Odczytywać postanowienia i ducha Soboru we właściwy sposób pomagają nam wielcy papieże naszych czasów: Paweł VI, Jan Paweł II i Benedykt XVI. W tekście swojego testamentu z marca 2000 r. Jan Paweł II pisał: Stojąc na progu trzeciego tysiąclecia in medio Ecclesiae, pragnę raz jeszcze wyrazić wdzięczność Duchowi Świętemu za wielki dar Soboru Watykańskiego II, którego wraz z całym Kościołem a w szczególności z całym Episkopatem czuję się dłużnikiem. Jestem przekonany, że długo jeszcze dane będzie nowym pokoleniom czerpać z tych bogactw, jakimi ten Sobór XX wieku nas obdarował. Jako biskup, który uczestniczył w soborowym wydarzeniu od pierwszego do ostatniego dnia, pragnę powierzyć to wielkie dziedzictwo wszystkim, którzy do jego realizacji są i będą w przyszłości powołani. Sam zaś dziękuję Wiecznemu Pasterzowi za to, że pozwolił mi tej wielkiej sprawie służyć w ciągu wszystkich lat mego pontyfikatu. Czy my żyjemy Soborem? W Roku Wiary warto postawić kilka pytań. Czy nauczanie Soboru zostało już przez nas do końca odczytane? Czy soborowa wizja Kościoła została wystarczająco upowszechniona wśród wszystkich wiernych? Czy znamy teksty Soboru, czy do nich sięgamy? Na ile uchwały 24

25 I Synodu Diecezji Rzeszowskiej, mające na celu pogłębioną realizację Soboru w Diecezji, znajdują oddźwięk w życiu naszych parafii i życiu codziennym każdego z nas? Opracował ks. Jerzy Buczek 3. KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO PRZEWODNIK NA DRODZE WIARY Papież Benedykt XVI w Liście apostolskim Porta Fidei, w którym ogłosił Rok Wiary, wyraża pragnienie, aby ten święty czas stał się okazją do ponownego odkrycia i studium podstawowych treści wiary, które znajdują się w Katechizmie Kościoła Katolickiego (nr 11). Wyruszając zatem na drogę wiary, która trwa przez całe życie, trzeba zabrać ze sobą przewodnik Katechizm Kościoła Katolickiego. Stanowi on autentyczny owoc Soboru Watykańskiego II oraz pomaga w zrozumieniu i przyjęciu nauczania Kościoła. Jak powstał Katechizm? Decyzję o przygotowaniu, we współpracy z biskupami całego świata książki, w której każdy katolik mógłby znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące swojej wiary, podjął Jan Paweł II. Koordynatorem przedsięwzięcia został wybrany ówczesny kardynał Joseph Ratzinger. Katechizm został opublikowany w 1992 roku. Natomiast wydanie polskie ukazało się w 1994 r. Czym jest Katechizm? Katechizm Kościoła Katolickiego wyraża rzeczywiście to, co można nazwać «symfonią wiary» i stanowi oficjalną wykładnię doktryny 25

26 wiary oraz zasad życia moralnego i kultu, do których przestrzegania zobowiązani są wierni Kościoła Katolickiego. Jak zbudowany jest Katechizm? Opublikowany w 1992 r. Katechizm składa się z pełniącej rolę wstępu konstytucji apostolskiej Jana Pawła II Fidei depositum oraz z 4 części. Pierwsza część jest szczegółową analizą poszczególnych elementów Credo (wyznania wiary). Druga część omawia celebrację misterium chrześcijańskiego, czyli zagadnienie misterium paschalnego tajemnicy śmierci i zmartwychwstania Chrystusa oraz poszczególne 7 sakramentów Kościoła. Trzecia część dotyczy zasad moralności chrześcijańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem przykazań Dekalogu. Czwarta część określa cechy modlitwy chrześcijańskiej, ze zwróceniem uwagi na modlitwę Ojcze nasz. Jak czytać Katechizm? Katechizm można czytać na wiele sposobów. Na sposób ciągły, czyli strona po stronie. Można także czytać Katechizm wybierając interesujące nas tematy; posługując się bądź to spisem treści, bądź też indeksem tematycznym lub indeksem cytatów. Można także sięgnąć po Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego, które jest syntezą Katechizmu Kościoła Katolickiego obejmującą w sposób zwięzły wszystkie istotne i podstawowe elementy wiary. Natomiast YOUCAT jest wersją Katechizmu skierowaną przede wszystkim do młodzieży. Jednak nie sam sposób czytania jest najważniejszy, lecz duchowy zapał służący ożywianiu wiary oraz wewnętrzne pragnienie, aby przez zgłębianie prawd wiary i zasad życia moralnego, nieustannie przekraczać podwoje wiary. 26 Opracował ks. Jacenty Mastej

27 MATERIAŁY NA ROK WIARY strony internetowe 1. Krajowe Duszpasterstwo młodzieży przygotowało materiały dla młodzieży pt. Wiem komu uwierzyłem. Na każdy miesiąc, od października 2012 do października 2013 przygotowano materiały na temat wybranej prawdy wiary, rozważanie biblijne, celebrację związaną z rozważaną prawdą, słowo o zagrożeniach, przedstawienie konkretnych świadków wiary oraz krótki film ze świadectwem bądź komentarzem, oraz konkretne zadania apostolskie. Zachęcamy do lektury Materiały na Rok wiary dla Archidiecezji Krakowskiej. Zawiera kalendarium Roku Wiary, pomoce duszpasterskie, świadectwa Zapraszamy do korzystania ze strony internetowej Diecezji Rzeszowskiej. Zawarto tam wiele informacji dotyczących Roku Wiary i wydarzeń w Diecezji w ciągu tego roku. Przygotowanie do druku: ks. dr Jerzy Buczek, ks. dr Marek Dzik, ks. prof. dr hab. Jacenty Mastej, ks. dr Paweł Pietrusiak ISBN Druk: Bonus Liber Sp. z o.o., Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej Rzeszów, ul. 17 Pułku Piechoty 7, tel , 27

28 MODLITWA NA ROK WIARY PANIE JEZU, SYNU BOGA ŻYWEGO, przymnóż nam wiary w Twoje słowo, w którym ukryta jest prawda i w którym Ty sam jesteś obecny. Otwórz nasz umysł i serce, abyśmy uważnie słuchali słów Ewangelii i gorliwie poznawali Twoją naukę, przekazywaną przez Kościół. Ześlij na nas swego Ducha, aby doprowadził nas do całej prawdy. Panie, przymnóż nam wiary ZBAWICIELU ŚWIATA, przymnóż nam wiary w Twoje zbawcze działanie w sakramentach świętych i Twoją obecność pośród nas w znaku chleba. Niech nasza wiara objawi się w chętnym przychodzeniu na adorację Ciebie i pełnym zaangażowania przeżywaniu sakramentów, szczególnie Eucharystii. Panie, przymnóż nam wiary. JEZU, SYNU MARYI, przymnóż nam wiary w Twoją obecność w nas samych i innych ludziach. Nie pozwól nam zapomnieć o Twoich słowach: Cokolwiek uczyniliście jednemu z najmniejszych, Mnieście uczynili. Dodaj nam sił, abyśmy służyli Ci w ludziach, do których nas posłałeś. Panie, przymnóż nam wiary. Przyjmij, miłosierny Jezu, naszą pokorną modlitwę o pomnożenie wiary. Niech ona kształtuje całe nasze życie i doprowadzi nas do Ciebie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen. ISBN