DZIAŁALNOŚĆ INNYCH INSTYTUCJI ORAZ ORGANIZACJI I ŚRODOWISK WZAJEMNEJ POMOCY *

Transkrypt

1 Rozdział VIII DZIAŁALNOŚĆ INNYCH INSTYTUCJI ORAZ ORGANIZACJI I ŚRODOWISK WZAJEMNEJ POMOCY * 8.1. Instytut Psychiatrii i Neurologii Instytut Psychiatrii i Neurologii prowadzi działalność naukową i kliniczną w ramach Ośrodka Terapii Uzależnień, zajmuje się leczeniem chorób psychicznych i neurologicznych oraz leczeniem uzależnień od alkoholu. W ramach Instytutu działa od wielu lat Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami, prowadzący badania naukowe w tej dziedzinie. W 2002 roku w Instytucie Psychiatrii i Neurologii przeprowadzono 16 prac badawczych dotyczących problemów alkoholowych, w tym 7 badań społecznych i epidemiologicznych, 4 badania kliniczne oraz 5 badań biomedycznych. Pracownicy Instytutu uczestniczyli w 29 konferencjach, na których przedstawi 26 referatów, 5 posterów, prowadzili kilka warsztatów i sesji panelowych na temat alkoholu Badania społeczne i epidemiologiczne Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami Uwarunkowania konsumpcji alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. (temat nr 26, kierownik : dr J. Moskalewicz). Obciążenie ostrych dyżurów szpitalnych interwencjami alkoholowymi (grant National Institute for Alcohol Abuse and Alcoholism, temat nr 511/54/17, kierownik: dr J. Moskalewicz). Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego Ocena stanu zdrowia psychicznego w wybranych populacjach. (tematu nr 28, kierownik: prof. dr hab. C. Czabała). Ocena pilotażowego wdrożenia programu wczesnej profilaktyki alkoholowej Project Nortland. Część druga: Amazing Alternatives. (grant PARPA nr Alc 10/2002, kierownik: mgr A. Pisarska). Zakład Psychologii Klinicznej Psychospołeczne uwarunkowania wzrostu vs redukcji intensywności picia alkoholu w okresie od dorastania do wczesnej dorosłości (Studia katamnestyczne). (grant PARPA nr Alc 5, kierownik: dr E. Stępień). Zakład Rehabilitacji Psychiatrycznej Próba oceny rozpowszechnienia używania środków psychoaktywnych wśród pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii. (temat nr 27, kierownik: dr n. hum. M. Sawicka). Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia Analiza informacji dotyczących zasobów lecznictwa psychiatrycznego i neurologicznego oraz rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych w Polsce (Zakłady psychiatrycznej oraz neurologicznej opieki zdrowotnej. Rocznik Statystyczny 2001). (temat nr 29, kierownik: dr med. B. Pietrzykowska). * Rozdział opracowany na podstawie materiałów i opracowań nadesłanych do Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 144

2 Badania kliniczne Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Wpływ podstawowego programu terapeutycznego na subiektywną ocenę jakości życia (JŻ) pacjentów uzależnionych od alkoholu. (temat nr 35, kierownik: dr med. B.T. Woronowicz). Zakład Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego Reaktywność na smak glutaminianu sodu (smak umami) potencjalny marker uzależnienia od alkoholu etylowego. (grant KBN nr 0340/4P05A /2002/23, kierownik : dr A. Ścińska). IV Klinika Psychiatryczna Analiza przebiegu i leczenia zespołów abstynencyjnych osób z uzależnieniem od benzodiazepin i mieszanym (od alkoholu i benzodiazepin). (temat nr 6, kierownik: lek. med. K. Bożejko). Klinika Nerwic Seksualność oraz używanie alkoholu i leków u kobiet z zaburzeniami odżywiania. (temat nr 18, kierownik: dr med. Anna Sarol Kulka) Badania biomedyczne Zakład Neuropatologii Analiza komórek immunokompetentnych w narządach noworodków szczurzych pochodzących od samic pojonych alkoholem podczas ciąży i/lub w okresie karmienia. (grant PARPA, nr Alc 4, kierownik: doc. dr hab. T. Wierzba Bobrowicz). Zakład Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego Dalsza charakterystyka neurobiologiczno farmakologiczna linii szczurów Wistar wyselekcjonowanych w kierunku zwiększonej preferencji alkoholu etylowego. (temat nr 64, kierownik: dr W. Dyr.). Dysfunkcja układu serotoninergicznego a uzależnienie od alkoholu etylowego. Badania na zwierzętach z uszkodzeniem neuronów 5 HT wykonanym za pomocą neurotoksyny 5,7 DHT. (temat nr 66, kierownik: dr E. Koroś). Funkcjonowanie zmysłu smaku u osób uzależnionych od opioidów leczonych w programie metadonowym. (temat nr 67, kierownik: doc. dr hab. med. P. Bieńkowski). Podstawy neurobiologiczne, mechanizmy i metody profilaktyki oraz leczenia uzależnień. (grant Zamawiany KBN nr PBZ KBN/033/P05/2000 we współpracy z Międzynarodowym Instytutem Biologii Molekularnej i Komórkowej, kierownik: prof. W. Kostowski) Instytut Psychologii Zdrowia Celem działalności Instytutu jest innowacyjne stosowanie wiedzy i metod psychologicznych do rozwiązywania problemów zdrowotnych, w szczególności występujących u osób nadużywających i uzależnionych od alkoholu oraz u członków ich rodzin. Realizacja związanych z tym badań obejmuję działalność badawczo wdrożeniową i edukacyjną oraz poszukiwanie i sprawdzanie nowych metod pomocy psychologicznej. Instytut Psychologii Zdrowia korzysta w tym celu z różnorodnych inspiracji teoretycznych i praktyki wprowadzania konstruktywnych zmian w ludzkim życiu. (Większość zadań Instytut Psychologii Zdrowia realizuje na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Szczegółowy ich opis znajduje się w rozdział VI: Działania realizowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pod nadzorem Ministra Zdrowia ). W skład Instytutu wchodzą: Dział Badań i Ekspertyz Centrum Informacji Naukowej Centrum Szkoleń i Psychoedukacji IPZ Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Ośrodek Psychoterapii IPZ Dział Wydawnictw 145

3 Dział Badań i Ekspertyz W 2002 roku Dział Badań i Ekspertyz kontynuował badania przebiegiem procesu psychoterapii oraz jej efektywnością, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu procesu i efektów terapii osób uzależnionych i współuzależnionych pacjentów placówek leczenia odwykowego. Prace badawcze koncentrowały się również wokół problemów funkcjonowania psychologicznego członków rodzin alkoholowych. W ramach wskazanych tematów zrealizowano następujące badania: Sonda STU 2002 badania katamnestyczne w placówkach lecznictwa odwykowego realizowane we współpracy z uczestnikami STU (Studium Terapii Uzależnień). Celem tych badań była: weryfikacja skuteczności lecznictwa odwykowego na przestrzeni lat; dostarczenie placówkom metod oceny własnej pracy terapeutycznej oraz podniesienie profesjonalizmu pracy psychoterapeutycznej z pacjentem poprzez jej ewaluację. Analiza psychologiczna struktury ja i zmiany w obrazie siebie pacjentów lecznictwa odwykowego pod wpływem oddziaływań terapeutycznych. Cele badania to: analiza specyficznych cech obrazu siebie i potrzeb rozwojowych osób uzależnionych; śledzenie dynamiki zmiany w zakresie sądów poznawczych i emocjonalnych odniesień w stosunku do siebie osoby uzależnionej przed rozpoczęciem terapii i po jej zakończeniu; poznanie specyfiki najczęściej stosowanych strategii radzenia sobie ze stresem i ich uwarunkowań osobowościowych. Żony alkoholików. Celem badania była analiza i opis populacji kobiet współuzależnionych, które nie uczestniczą w psychoterapii oraz porównanie żon i partnerek biorących udział w programach terapeutycznych i nie uczestniczących w tego typu formach oddziaływań leczących. Analiza stylu radzenia sobie ze stresem w rodzinie alkoholowej. Celem badania była diagnoza stylu radzenia sobie ze stresem u osób współuzależnionych i uzależnionych oraz porównanie go ze stylami radzenia sobie osób nie doświadczających życia w rodzinie alkoholowej. Traumy dzieciństwa w doświadczeniu osób współuzależnionych. Celem badania było poszukiwanie odpowiedzi na pytanie czy doświadczenia traumatyczne w okresie dzieciństwa i dojrzewania pozostają w związku z wchodzeniem w pułapkę współuzależnienia w dorosłych związkach oraz opis tych zależności. Dorosłe Dzieci Alkoholików zmiany w efekcie psychoterapii. Celem programu było poszukiwanie odpowiedzi na pytania: czy w grupie tej można diagnozować występowanie objawów psychopatologicznych w większym nasileniu niż w populacji ogólnej; jaki jest psychologiczny obraz siebie osób, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej oraz jakie zmiany zachodzą po zakończeniu pełnego programu terapii DDA w obszarze zdrowia psychicznego i funkcjonowania psychospołecznego. Diagnoza rozmiarów zjawiska przemocy domowej, postaw społecznych wobec problemu przemocy i zasobów mających możliwość rozwiązywania i zapobiegania przemocy domowej. Dział Badań Instytutu Psychologii Zdrowia we współpracy z Urzędem Gminy Warszawa Ursynów zrealizował pilotażowy program badawczy na terenie tej gminy. Wynikiem projektu badawczego była analiza i diagnoza stanu zasobów gminy w zakresie rozwiązywania problemów i pomocy dzieciom z rodzin alkoholowych. Rozmiary spożycia alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez studentów i żołnierzy zasadniczej służby wojskowej oraz ocena podejmowanych działań profilaktycznych. (Więcej w rozdziale II: Diagnoza problemów związanych z alkoholem i problemami alkoholowymi w Polsce w 2002 roku - Badania studentów oraz żołnierzy zasadniczej służby zawodowej ) Analiza i opis kompetencji opiekuńczo-wychowawczych i postaw wobec dzieci u wychowawców Domu Dziecka. Pracownicy świetlic socjoterapeutycznych. Ewaluacja efektów szkoleń i analiza potrzeb doskonalenia zawodowego. Badania uczestników V Konferencji w Juracie Pomoc psychologiczna dzieciom z rodzin alkoholowych. 146

4 Centrum Informacji Naukowej Instytut prowadzi Centrum Informacji Naukowej zorientowanej na problemy związane z profilaktyką, leczeniem i edukacją w zakresie spożywania i nadużywania alkoholu. W ramach realizacji celów Centrum wykonano m.in. następujące zadania: Rozbudowano portal psychologiczny ( upowszechniający wiedzę nt. uzależnień i psychologicznych tematów związanych z uzależnieniami; wydawano internetowy Serwis Informacyjny IPZ. rozsyłany pocztą elektroniczną; Serwis posiada ok. 660 stałych subskrybentów ( wydano 37 numerów Serwisu. Kontynuowano działalność internetowej poradni psychologicznej ( centrum/poradnia.html). Rozbudowano Centrum Autodiagnozy ( umożliwiające internaucie samodzielną diagnozę własnego uzależnienia (od alkoholu, nikotyny, pracy i internetu) lub wspołuzależnienia; aktualizowano obejmującą ponad 400 adresów internetową bazę placówek lecznictwa odwykowego w Polsce ( Moderowano listę dyskusyjną lecznictwa odwykowego. Aktualizowano internetową witrynę Instytutu Psychologii Zdrowia ( Centrum Szkoleń i Psychoedukacji IPZ Centrum Szkoleń i Psychoedukacji IPZ jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną Instytutu powołaną do nadzoru i innowacji w obrębie szkoleń prowadzonych przez Instytut. Centrum Szkoleń posiada wpis do rejestru szkół zatwierdzonych przez Kuratorium. Program zatwierdzony do realizacji w 2002 zawierał następujące szkoły: Studium Terapii Uzależnień. Funkcjonuje od 1992 roku. Organizowane jest dla osób starających się o certyfikat Specjalisty Terapii Uzależnień oraz certyfikat Instruktora Terapii Uzależnień. Obejmuje 400 godzin realizowanych w ośmiu kilkunastoosobowych grupach warsztatowych plus wykłady. Studium Pomocy Psychologicznej. Szkolenie podstawowe nakierowane na pracowników lecznictwa odwykowego, rozpoczynających naukę praktycznej psychologii pomagania obejmujące 250 h wykładowych. Odbyły się trzy edycje SPP po 45 osób każda. Studium działa od 1984 roku. Program Rozwoju Osobistego. Oferowany liderom środowisk trzeźwościowych, ma na celu zwiększenie ich możliwości konstruktywnego oddziaływania na środowisko społeczne oraz lepsze radzenie sobie z własnymi problemami i zdrowieniem. Zrealizowano trzy edycje dla 36 osób każda. Ma ok. 20 letnią tradycję. Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Działa od 1995 roku. Kurs skierowany do osób pomagających ofiarom przemocy, dzieciom i rodzinom w których dysfunkcją jest przemoc. Uczestnikami kursu są pracownicy socjalni, policjanci, nauczyciele, urzędnicy i inne służby społeczne. Zrealizowano dwie edycje po 70 osób każda. Ze wszystkich szkoleń w Instytucie skorzystało w blisko 700 osób. Zrealizowano w przybliżeniu godz. dydaktycznych Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia jest placówką funkcjonującą od 1995 roku. Jej działalność w 2002 r. była skoncentrowana na osiągnięciu 3 podstawowych celów: kontynuowanie procesu budowania systemu wsparcia, interwencji i pomocy dla rodzin dotkniętych przemocą domową; promowanie i tworzenie modelowych rozwiązań przeciwdziałających przemocy w rodzinie; badanie zjawiska i wymiana doświadczeń w skali ogólnokrajowej. Ogólnopolski Telefon Niebieska Linia ma na celu zapewnienie dostępności i ulepszenie usług ogólnopolskiego telefonu interwencyjno informacyjnego dla ofiar przemocy w rodzinie. Ilość telefonów interwencyjnych wyniosła rozmów. Baza danych Pogotowia była na bieżąco aktualizowana i uzupełniana i obecnie liczy prawie 147

5 1200 placówek. Ogólnopolskie Porozumienie Niebieska Linia zawiera promowanie ruchu społecznego Niebieska Linia, które przyczyniło się do zwiększenia ilości członków instytucjonalnych i osobowych. Obecnie należy do niego prawie 900 instytucjonalnych oraz osób. Środowiskowy program pomocy dla osób uwikłanych w przemoc w rodzinie. Program środowiskowy w postaci Poradni Niebieskiej Linii zwiększył i udoskonalił technologię pracy interwencyjno terapeutycznej poprzez wdrażanie koncepcji pod nazwą: Terapia Skoncentrowanej na Rozwiązaniach. Dzięki temu wzrosła skuteczność podjętych działań oraz efektywność pomocy kompleksowej. W minionym roku obsłużono 386 klientów W tym 43 dzieci. Udzielono konsultacji Centrum Informacji o Przemocy Domowej. Opracowywano i wydawano materiały informacyjne i edukacyjne (ulotki, broszury, skrypty, informatory, itp.) zarówno dla potrzeb Pogotowia oraz członków Porozumienia. Udzielono także konsultacji i pomocy zarówno w zbieraniu materiałów jak i przygotowaniu 34 prac magisterskich i ok.20 licencjackich. Udzielono w tej materii kilkaset konsultacji merytorycznych. W sumie udzielono pomocy 141 osobom. W ramach propagowania treści zawartych na naszych stronach, została uruchomiona usługa pod nazwą doradztwo mailowe. Udzielono porad i pomocy 456 osobom Ośrodek Psychoterapeutyczny IPZ Ośrodek Psychoterapeutyczny realizuje Program Pomocy Psychologicznej dla Dorosłych Dzieci Alkoholików, specjalizując się w psychoterapii osób dorosłych, których aktualne problemy osobiste związane są z faktem wychowywania się lub aktualnego życia w rodzinie z problemem alkoholowym. Psychoterapia grupowa i indywidualna adresowana jest do osób z całej Polski. Zadania roku 2002 są kontynuacją inicjatywy podjętej w 1998 roku. Ośrodek jest placówką znaną w całym kraju. Główne usługi psychologiczne to: konsultacje i porady psychologiczne, psychoterapia indywidualna, psychoterapia grupowa ambulatoryjna, diagnoza psychologiczna i psychoedukacja. Liczba usług w 2002 roku wyniosła: konsultacje 835 h, psychoterapia indywidualna h, psychoterapia grupowa h. Psychoterapia grupowa obejmowała następująco specyfikowane grupy: DDA współuzależnione (pozostające w aktualnej destrukcyjnej więzi z uzależnionymi); DDA z sukcesem zawodowym i problemami w związkach; DDA z ustabilizowaną sytuacją rodziną zaburzenia emocjonalne i behawioralne; DDA grupy mieszane. Ośrodek prowadzi dokumentację kliniczną Wydawnictwo W 2002 roku Dział Wydawnictw opublikował następujące nowe pozycje książkowe: Barbara Okun Skuteczna pomoc psychologiczna (przekład z jęz. angielskiego). Marianne Schneider Corey i Gerald Corey Grupy. Metody grupowej pomocy psychologicznej (przekład z jęz. angielskiego). Lidia Mieścicka Pracoholizm. Anna Dodziuk Ojcostwo, które boli. W stałej ofercie sprzedaży mieści się obecnie 25 książek oraz 15 pakietów edukacyjnych z wideo wykładami. Wydawnictwo przygotowało również do druku poradnik opracowany przez zespół Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. W drugiej połowie 2002 roku Dział Wydawnictw podjął prace nad trzema pozycjami książkowymi planowanymi do druku w roku następnym. Są to przekłady z języka angielskiego następujących publikacji: T. Millon i R. Davis Personality disorders in modern life, J. Frank i P. Frank Persuasion and healing oraz I. Yalom Gift of the therapy. Zakupiono licencje na wydanie tych pozycji, zlecono przekłady tłumaczom. W przypadku pierwszej z wymienionych książek, której 148

6 tłumaczenie zakończono w grudniu, opracowano merytoryczne i organizacyjne podstawy redakcji naukowej zleconej trzem specjalistom (klinicystom). Dwumiesięcznik Niebieska Linia. Z myślą o członkach Porozumienia, Instytut wydaje od 1998 r dwumiesięcznik Niebieska Linia. Pismo poświęcone jest problemom przemocy w rodzinie i ukazuje się w nakładzie 4000 egzemplarzy. Przedstawia wiedzę naukową, informacje o działaniach praktycznych, w Polsce i za granicą, prezentuje ludzi i placówki, które zajmują się tematyką przeciwdziałania przemocy Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych ETOH Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych ETOH w roku 2002 realizowała następujące zadania w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: Programy profilaktyczne: Fundacja ETOH koordynuje Ogólnopolski Program Profilaktyczny II Elementarz czyli Program Siedmiu Kroków. Drugi Elementarz to szkolny program edukacyjno profilaktyczny, przeznaczony dla uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjum, rodziców, nauczycieli i wychowawców. Program realizowany jest co roku w dwóch edycjach: wiosna i jesień. W obu edycjach 2002 r. łącznie uczestniczyło 179 Instruktorów, Realizatorów (1.764 realizacji), uczniów oraz ok rodziców. Przeszkolono także niewielką grupkę (8 osób) nowych Instruktorów II Elementarza. Drugim programem profilaktycznym (którego właścicielem jest Fundacja) jest program pn.: Sobą być dobrze żyć Gimnazjalny Elementarz Profilaktyczny. W roku 2002 odbył się cykl szkoleń przygotowujących do realizacji ww. programu, łącznie do samodzielnej realizacji programu przeszkolono 145 osób. Jedno ze szkoleń zostało dofinansowane w ramach programu zadań zleconych w roku 2002 przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. W roku 2002 weszły w życie nowe przepisy Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu nakładające na szkołę obowiązek prowadzenia działalności profilaktycznej. Dotychczas tego typu działania często podejmowane były tylko w ramach gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Z jednej strony służyło to zacieśnieniu współpracy pomiędzy samorządem a placówkami oświaty, z drugiej zaś strony nie sprzyjało aktywności środowisk oświatowych w tym zakresie. W związku z tymi zmianami Fundacja ETOH rozpoczęła realizację programu szkoleniowego (opracowanego przez stały zespół współpracowników Fundacji) pn.: Budowanie szkolnego programu profilaktyki, adresowanego do nauczycieli, dyrektorów szkół, osób zajmujących się pracą profilaktyczną na terenie szkoły. Łącznie w tego typu szkoleniach organizowanych przez Fundację uczestniczyło 298 osób (w tym, część z tych programów była dofinansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu w ramach zadań zleconych). Fundacja zorganizowała także 2 ogólnopolskie konferencje poświęcone szkolnemu programowi profilaktyki. Jedną na zlecenie MENiS pn.: Budowanie szkolnego programu profilaktyki, drugą na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pn.: Szkolny program profilaktyki diagnoza, realizacja, ewaluacja, w których łącznie udział wzięło ponad 300 osób (pedagogów szkolnych, nauczycieli, pracowników poradni psychologiczno pedagogicznych, pracowników Kuratoriów Oświaty, ośrodków doskonalenia nauczycieli, przedstawicieli samorządów lokalnych). 149

7 Praca z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym: Fundacja ETOH prowadzi Ośrodek Profilaktyki i Pomocy Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży Pępek. W ciągu roku 2002 pomocą objętych było ok. 100 dzieci w wieku 7 19 lat z terenu Warszawy, w szczególności gminy Warszawa Centrum. Podstawowy zakres działalności Ośrodka: pomoc psychologiczno pedagogiczna dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym oraz zagrożonych alkoholizmem. Praca grupowa i indywidualna, profilaktyka alkoholowa oraz dotycząca innych uzależnień, pomoc wychowawcza, wyrównywanie zaległości szkolnych, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. Cel placówki: opieka pedagogiczno psychologiczna nad dziećmi i młodzieżą, edukacja pedagogiczno psychologiczna, praca pedagogiczna z rodzicami, wszechstronny rozwój dzieci poprzez udział w zajęciach tematycznych, współpraca z innymi instytucjami wspierającymi dziecko i rodzinę, tj. Szkoła, OPS, Ośrodki Odwykowe, Ośrodki dla dzieci i młodzieży, Sąd. Metody pracy: Praca w Ośrodku można podzielić na: działania opiekuńczo wychowawcze, działania edukacyjno profilaktyczne, działania socjoterapeutyczne w ramach grup socjoterapeutycznych, indywidualne spotkania terapeutyczne dla dzieci, konsultacje dla rodziców z zakresu umiejętności wychowawczych. Formy pomocy w roku 2002: Grupy socjoterapeutyczne: grupa relaksacyjna dla małych dzieci w wieku 7 10 lat, grupa rozwojowa dla dzieci w wieku lat, socjoterapeutyczna dla młodzieży w wieku lat, socjoterapeutyczna dla młodzieży w wieku lat, Największe osiągnięcia zrealizowanego zadania: udział dzieci w zajęciach, z którymi są bardzo duże trudności wychowawcze, problemy w szkole, podjęcie pracy wobec dzieci zdiagnozowanych jako nadpobudliwe, zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa, wzmocnienie więzi w relacji dziecko dorosły, zaangażowanie rodziców w działania na rzecz ośrodka, wyjazd nad morze, wskazanie dzieciom na sensowność i potrzebę korzystania z tego typu pomocy motywacja do pracy terapeutycznej, kontynuowanie działań i realizowanie założonych celów pomimo zmniejszenia ilości wychowawców w związku z sytuacjami losowymi. Fundacja prowadzi w ramach programów szkoleniowych kurs pomocy socjoterapeutycznej dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym (w wymiarze 120 godz.) przygotowujący do pracy w świetlicach socjoterapeutycznych oraz opiekuńczo wychowawczych. Celem szkolenia jest poszerzenie i udoskonalenie warsztatu pracy z dzieckiem i rodziną z problemem alkoholowym w oparciu o podstawowe założenia socjoterapii w zakresie: choroba alkoholowa i jej wpływ na poszczególnych członków rodziny, pomoc rodzinie: przygotowanie do interwencji w oparciu o współpracę z różnymi instytucjami, sytuacja psychologiczna dziecka, uwarunkowania rozwojowe dziecka, stworzenie wstępnej diagnozy dziecka opracowanie studium przypadku w procesie 150

8 pomagania dziecku i rodzinie, praca z dzieckiem metodą socjoterapeutyczną, praca z dzieckiem w grupie i kontakcie indywidualnym, organizacja świetlicy, budowanie wraz z dzieckiem sieci wsparcia, umiejętności terapeutyczne, pedagogiczne w pracy z dzieckiem. Kurs realizowany jest w dwóch edycjach wiosna, jesień, który w roku 2002 ukończyło 88 osób. W 2002 roku uruchomiono kurs kwalifikacyjny z zakresu socjoterapii i pomocy psychopedagogicznej dzieciom z rodzin alkoholowych i innych grup ryzyka (obejmujący 280 godz. dydaktycznych), który rozpoczęło 28 osób. Program kursu zatwierdzony został przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (pismo zatwierdzające znak DPDZ WK/4062/82/2002/DD z dnia r.) Uczestnikami kursu są pracownicy domów dziecka, świetlic socjoterapeutycznych oraz świetlic szkolnych, nauczyciele, psycholodzy. Celem kursu jest przygotowanie kadry specjalistów, którzy będą w lokalnych środowiskach inicjowali, organizowali i prowadzili pomoc psycho pedagogiczną i socjoterapię dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych: Fundacja od wielu lat prowadzi szkolenia przygotowujące do pracy w gminnych komisjach rozwiązywania problemów alkoholowych, w roku 2002 odbyły się 3 szkolenia (30 godz.) dla członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych pn.: profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych, w których uczestniczyło 67 osób. Fundacja podjęła współpracę z Gminą Warszawa Ursynów w ramach której podjęła się realizacji programu Tworzenie interdyscyplinarnych zespołów zadaniowych w celu uruchomienia systemu pomocy dzieciom z rodzin alkoholowych na terenie gminy Ursynów, w projekcie uczestniczyło 20 specjalistów z terenu dzielnicy. Celem jego było wypracowanie procedur działania i współpracy różnych służb we wdrażaniu programów pomocy dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym. Realizowany projekt opierał się na założeniu, iż skuteczna pomoc dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym musi być połączona z podejmowaniem działań interwencyjnych nie tylko wobec dziecka, ale i całej rodziny. Ostatecznym efektem podjętych działań miałoby być doprowadzenie do takiej sytuacji, by rodzice uzależnieni lub współuzależnieni podjęli terapię własną, w rezultacie której zaczęliby funkcjonować prawidłowo w społeczności i rodzinie i podjęliby ponownie swoje funkcje rodzicielskie i wychowawcze Szkolenia krótkoterminowe Fundacja realizuje szkolenia krótkoterminowe, adresowane w większości do nauczycieli wszystkich typów szkół oraz placówek opiekuńczo wychowawczych z zakresu m.in. profilaktyki problemowej (przemocy, agresji rówieśniczej, uzależnień) w roku 2002 prowadzono m.in. szkolenia: zapobieganie i przeciwdziałanie agresji w środowisku szkolnym, negocjacje i mediacje 66 osób; debryfing, czyli trening psychologicznego odreagowania 18 osób; specyfika okresu dojrzewania a działania profilaktyczne 22 osoby; Wydawnictwa: Fundacja ETOH jest wydawcą miesięcznika Remedium oraz Świat Problemów. Miesięcznik Remedium poświęcony profilaktyce i zdrowemu stylowi życia ( psychologia.pl). Nakład egz.; odbiorcami czasopisma są: biblioteki uniwersyteckie, ważniejsze placówki oświatowe na terenie kraju (MENiS, Kuratoria Oświaty, Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli, 151

9 poradnie psychologiczno pedagogiczne), szkoły. Miesięcznik Remedium jest dystrybuowany do szkół i szkoleniowych placówek oświatowych, decydentów i gminnych urzędów, parafii, świetlic socjoterapeutycznych, klubów i liderów młodzieżowych, miejsc spotkań stowarzyszeń społecznych, poradni psychologiczno pedagogicznych, powiatowych centrów pomocy rodzinie, ognisk wychowawczych, rodziców, wychowawców, pedagogów, odbiorców programów profilaktycznych agend rządowych (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Ministerstwo Edukacji i Sportu, Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Krajowe Centrum Zapobiegania HIV/AIDS) oraz do prenumeratorów indywidualnych. Pismo finansowane jest przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz współfinansowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Stałe działy i rubryki: 1. Rozważania miesiąca artykuły wiodące prezentujące zwartą tematycznie analizę interesujących i aktualnie ważnych zagadnień pojawiających się w profilaktyce lub w innych dziedzinach nauk psychologicznych i życia społecznego; lub Wydarzenia miesiąca reportaże z przebiegu znaczących przedsięwzięć profilaktycznych (konferencje, kampanie, happeningi itp.). 2. Profilaktyka w kraju i na świecie materiały edukacyjne prezentujące dorobek naukowy z konferencji i wydarzeń w kraju i na świecie. 3. Edukacja, oświata, wychowanie tematy związane z problematyką szkolną, środowiskiem pozaszkolnym, edukacją wychowawców, nauczycieli, pedagogów, rodziców, prezentacją szkolnych programów profilaktycznych, promowaniem uznanych placówek, aktualnych strategii w oświacie. Rubryki Komentarze, Profilaktyka w szkole /Szkoły promujące zdrowie, Zaburzenia rozwojowe/w kierunku psychoterapii; (zamiennie) Szkolne programy profilaktyczne, Doskonalić siebie, Prezentacje, Szkoła wychowawców, Scenariusze zajęć i metody pracy, Polityka oświatowa, Moim zdaniem Promocja zdrowia przeglądowe materiały edukacyjne dotyczące problematyki zdrowia psychicznego, fizycznego, rozwoju osobistego oraz stylu życia wolnego od uzależnień. Rubryki Techniki relaksacyjne, Zdrowa osobowość, Narkotyki i zdrowie, (zamiennie) Psychologia zdrowia, Polityka zdrowotna, Bliżej siebie. 5. Między nami rodzicami edukacja rodziców i pedagogów w zakresie wychowania oraz rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży. Dysfunkcje rodziny. Rubryki Inteligencja emocjonalna, (zamiennie raz na dwa miesiące) Dziecko w rodzinie alkoholowej. 6. Badania i analizy prezentacja badań krajowych i zagranicznych związanych z problematyką dzieci i młodzieży, (zamiennie raz na dwa miesiące) Programy profilaktyczne omówienie wybranych programów profilaktycznych i ich technologii. 7. Media tłumaczenia wybranych artykułów z renomowanych zachodnich pism psychologicznych z zakresu psychologii społecznej, socjologii, psychoedukacji i rozwoju osobistego. Rubryki Z prasy zagranicznej/z prasy młodzieżowej. 8. Okiem filozofa analizy z pogranicza pedagogiki i filozofii odnoszące się do wychowania i profilaktyki. 9. Recenzje książek o tematyce wychowawczej, pomocy psychologicznej, terapii. Pomarańczowe forum: Pomarańczowe Forum jest to dział miesięcznika Remedium, który zajmuje się edukacją publiczną w zakresie problemów wychowawczych i sposobów ich rozwiązywania, rozwojem inicjatyw w dziedzinie profilaktyki problemowej, dostarczaniem wiedzy na temat substancji psychoaktywnych (zwłaszcza alkoholu). W Forum zaplanowano cykle poświęcone stałemu przeglądowi materiałów ukazujących się w mediach (głównie internecie), analizujących kwestie dotyczące badań i programów profilaktycznych realizowanych na świecie, a także ciekawych odkryć naukowych znaczących z punktu widzenia promocji zdrowia. Zapoczątkowano w nim także cykl paneli dyskusyjnych z udziałem nastoletniej młodzieży (DEBATA) poświęconych ważnym dylematom i pytaniom nurtującym współczesnych młodych ludzi. 152

10 Stałe cykle i artykuły: Być rodzicem cykl wywiadów ze znanymi osobami z życia publicznego, Nasz gość cykl wywiadów ze znanymi profilaktykami, realizatorami cennych przedsięwzięć profilaktycznych, Debata panele dyskusyjne prowadzone z udziałem młodzieży, Dylematy cykl edukacyjny dla rodziców dotyczący propozycji rozwiązań trudnych problemów wychowawczych, ABC alkoholu cykl artykułów monograficznych omawiających problematykę dotyczącą problematykę używania i nadużywania alkoholu oraz jego wpływ na zdrowie i kondycję psychospołeczną, Profilaktyka WWW sieci wybór interesujących newsów z dziedziny profilaktyki substancji psychoaktywnych, Okiem i uchem, czyli co słychać w mediach przegląd prasy pod względem zamieszczanych w niej tekstów dotyczących omawiania zagadnień z zakresu alkoholizmu i narkomanii oraz problematyki psychospołecznej, Badania i analizy prezentacja wyników badań socjologicznych. Miesięcznik Świat Problemów poświęcony rozwiązywaniu problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych. Nakład egz.; odbiorcami czasopisma są: działacze lokalni, zwłaszcza członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz koalicji trzeźwościowych, a także przedstawiciele władz lokalnych; osoby zawodowo stykające się z problemami uzależnienia i współuzależnienia, a także pomagania rodzinom, zwłaszcza doświadczającym przemocy: lekarze, pielęgniarki, psychologowie, pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi, policjanci; pracownicy lecznictwa odwykowego; nauczyciele i inne osoby zajmujące się profilaktyką alkoholową; trzeźwiejący alkoholicy i ich rodziny. Najważniejsze cele Świata Problemów to: wypracowanie wspólnego języka w porozumiewaniu się w obszarze problemów alkoholowych; podważanie stereotypów i nieskutecznych podejść do uzależnienia i jego terapii, problemów alkoholowych i ich konsekwencji. Zmiana świadomości społecznej w zakresie rozumienia alkoholizmu oraz profilaktyki i leczenia, a także działań w środowisku lokalnym; dostarczanie podstawowej wiedzy z zakresu różnych specjalności zajmujących się problematyka alkoholową tak, żeby każdy, niezależnie od wykształcenia i obszaru działania mógł zapoznać się z podstawowym stanem wiedzy w istotnych dziedzinach, na przykład z wynikami badań, z nowoczesnymi teoriami i metodami w terapii, profilaktyce, pracy socjalnej, ze specyfiką realizowania programów lokalnych); upowszechnianie informacji o pozytywnych, skutecznych działaniach, które mogą być podejmowane przez innych; tworzenie szeroko pojętego środowiska wokół pisma: forum porozumiewania się, inicjatyw, wymiany myśli i doświadczeń. W Świecie Problemów można znaleźć artykuły problemowe, wyniki badań, opisy ciekawych inicjatyw lokalnych, nowe pomysły dotyczące pomagania, wywiady i reportaże ze znaczących wydarzeń trzeźwościowych. Można też dowiedzieć się, co dzieje się w gminach, w ruchu samopomocowym, w środowiskach abstynenckich. 153

11 8.4. Fundacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików Fundacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików w Polsce powstała w 1995 r. Celem Fundacji jest ochrona zdrowia w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, niesienie pomocy alkoholikom i szerzenie wiedzy na temat choroby alkoholowej. Fundacja w swoim działaniu służy ruchowi Anonimowych Alkoholików. Fundacja realizuje swoje cele poprzez: prowadzenie działalności informacyjnej i rozpowszechnianie w społeczeństwie wiedzy na temat idei Anonimowych Alkoholików, świadczenie usług na rzecz Wspólnoty Anonimowych Alkoholików obsługa organizacyjna i działalność wydawnicza, współpraca z Anonimowymi Alkoholikami w innych krajach. Działalność Fundacji w 2002 roku: Fundacja udzieliła informacji na temat choroby alkoholowej i AA w prasie, radiu i TV oraz w internecie. Odpowiedziano na kilkaset listów, które napłynęły do Fundacji pocztą zwykłą i pocztą elektroniczną dołączając do każdej odpowiedzi ulotki lub książki. Udzielono informacji setkom osób dzwoniących lub odwiedzających codziennie Fundację Biuro Służby Krajowej AA w Polsce. Informację o działalności Fundacji BSK AA wysłano do kuratorów sądowych, kuratorów szkolnych, miejskich i gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, służby więziennej oraz duchowieństwa. Zacieśniono współpracę z zakładami penitencjarnymi. Obecnie w zakładach karnych i aresztach śledczych działa 146 grup AA. Podczas spotkania z dyrekcją Centralnego Zarządu Służby Więziennej ustalono, że przedstawiciele Fundacji będą zapraszani na konferencje organizowane przez Centralny Zarząd Służby Więziennej, podczas których przekazywane będą informacje o chorobie alkoholowej, idei i sposobach działania AA i współpracy z kierownictwem poszczególnych zakładów karnych i aresztów śledczych. Fundacja otworzyła nowe punkty informacyjno kontaktowe. Znajdują się one w 13 miastach wojewódzkich. Ulotki informacyjne dotyczące AA dostarczane są do aptek, przychodni zdrowia, szpitali, na oddziały detoksykacyjne (gdzie wolontariusze AA dzielą się z pacjentami swoimi doświadczeniami z trzeźwego życia), urzędów, instytucji i na posterunki policji. W punktach kontaktowych Anonimowi Alkoholicy udzielają telefonicznie i osobiście informacji o możliwości uzyskania pomocy w chorobie alkoholowej. Przygotowano 4 dniowe międzynarodowe spotkanie Anonimowych Alkoholików z państw Europy Wschodniej z udziałem przedstawicieli Białorusi, Bułgarii, Estonii, Czech, Kirgizji, Litwy, Łotwy, Mołdawii, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski. Temat spotkania była wymiana doświadczeń na temat niesienia przez AA pomocy cierpiącym z powodu choroby alkoholowej. Delegat AA z Polski uczestniczył Światowym Mitingu Służb AA, który w roku 2002 odbył się w Oviedo w Hiszpanii. Podobnie jak w latach ubiegłych Fundacja BSK AA zorganizowała w Warszawie trzydniową Konferencję Służb AA oraz krajowy zlot radości w Ryni, w którym uczestniczyło około 1000 osób. Wspólnota AA w Polsce liczy 2000 grup zorganizowanych w 60 intergrupach i 13 regionach, z którymi Fundacja współpracuje. Fundacja otacza opieką polskojęzyczne grupy AA w Austrii, Anglii, Niemczech, Francji, Włoszech, Stanach Zjednoczonych przesyłając im literaturę AA w języku polskim; jest w ścisłym kontakcie z AA na Białorusi, Litwie, Łotwie, Ukrainie, w Mołdawii, Kirgizji, Rosji, Słowacji, nawiązuje kontakty z AA w Mongolii. Realizuje to listownie i poprzez spotkania osobiste przekazując swoje doświadczenia krajom, w których AA powstało o wiele później niż w Polsce. Działalność wydawnicza. W 2002 roku wydano: 6 numerów dwumiesięcznika,,zdrój (nakład jednego numeru 2800 egzemplarzy). Nakład rozchodził się poprzez dystrybucję do grup AA, intergrup, regionów, jednostek samorządowych, 154

12 zakładów karnych. Na łamach,,zdroju zamieszczane są świadectwa osób trzeźwiejących w AA; 6 numerów biuletynu Skrytka 2/4/3 informującego o działaniach podejmowanych przez Fundację Biuro Służby Krajowej AA; następujące pozycje literatury AA: Nowe pozycje: Codzienne refleksje (twarda oprawa) nakład AA w zakładzie karnym.więzień do więźnia nakład Pytania do 12 Tradycji AA nakład Jak AA współpracują z profesjonalistami nakład Młodzi i AA nakład Dodruki: Informator o AA nakład 930 Czas zacząć żyć nakład Rzut oka na AA nakład AA dla kobiet nakład Nowicjusz pyta... nakład Codzienne refleksje (miękka oprawa) nakład Jak rozumieć anonimowość nakład Aktualnie rozprowadzanych jest 8 pozycji książkowych oraz 27 broszur i ulotek Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie zrzesza Kluby Abstynenckie z terenu Warszawy i województwa mazowieckiego. W siedzibie od szeregu lat realizowane są szeroko znane mieszkańcom Warszawy i województwa programy Rodzina bez przemocy oraz Zespół Interwencji Kryzysowej. Realizacja ww. Programów jest możliwa dzięki środkom finansowym otrzymywanym z Gmin warszawskich jak również z Zarządu m.st. Warszawy. W ramach swojej działalności Stowarzyszenie realizuje następujące działania: Dyżury w Izbie Wytrzeźwień W 2002 roku dyżury w Warszawskiej Izbie Wytrzeźwień polegały na przeprowadzaniu rozmów profilaktyczno prewencyjnych ze sprawcami przemocy domowej. Przeprowadzono takich rozmów, oraz sporządzono wywiady zapisane w formie ankiet. Rozmowy mają na celu uzmysłowienie sprawcom odpowiedzialności karnej za popełnione czyny, a jednocześnie wywołanie motywacji do podjęcia działań zmieniających ich zachowania i postawę. Konsultacje prawne W 2002 roku udzielono 459 konsultacji prawnych. Konsultacje polegały na prowadzeniu procedur prawnych, łącznie z pisaniem wniosków, pozwów, skarg, odwołań dotyczących problemów alkoholowych występujących w rodzinie (przemoc, zaniedbywanie dzieci, alimenty, zobowiązanie do leczenia itp.). Skala i zakres prowadzonych działań jest znacznie szerszy, ponieważ w wielu przypadkach prawnicy zatrudniani w ramach Programu Rodzina bez przemocy prowadzili działania na rzecz klientów w Sądach bądź Prokuraturach. W 2002 roku coraz częściej przedstawiciele Stowarzyszenia w oparciu o art. 90 1,2 KPK występowali przed Sądami w sprawach prowadzonych w ramach Programu Rodzina bez przemocy. Prowadzenie grupy wsparcia dla ofiar przemocy W roku 2002 kontynuowane były spotkania grupy kobiet. Zajęcia prowadzone były pod ogólnym hasłem Jak radzić sobie z przemocą domową. Tematyka spotkań dostosowana była do oczekiwań klientek i miała na celu wywołanie konstruktywnych zachowań poprzez wzmocnienie własnej postawy. Grupa ma opracowany system podejmowania działań interwencyjnych w przypadku agresji, ale również korzysta z pomocy Zespołu. 155

13 Strategie rodzinne Spotkania z rodzinami, przybierające formy terapii, połączone są z nauką budowania strategii postępowania i zachowania w konkretnej sytuacji. W trakcie prowadzonych w roku 2002 działań bardzo często korzystano z pomocy policji, jak również Warszawskiej Izby Wytrzeźwień. Działania miały na celu doprowadzenie do pierwszego kontaktu osoby pijącej z pracownikami Zespołu. Stwarza to duże szanse na wywołanie motywacji i przekonanie zainteresowanego do podjęcia leczenia odwykowego. Konsultacje medyczne Dzięki ścisłej współpracy z Warszawską Izbą Wytrzeźwień oraz Oddziałem Odwykowo detoksykacyjnym przy ul. Kolskiej 2/4 udzielono 389 konsultacji medycznych osobom, które zwracały się o pomoc. W wyniku konsultacji 310 osób zostało przyjętych do Oddziału Detoksykacyjnego, a około 170 osób zostało skierowanych do Poradni Odwykowych. Zespół Interwencji Kryzysowej utrzymuje stałe kontakty z Poradniami Odwykowymi działającymi na terenie Warszawy. W wielu przypadkach Zespół prowadzi ścisły monitoring osób skierowanych do Poradni. Również poprzez sieć Klubów Abstynenckich działających na terenie Warszawy zbierane są informacje o osobach, które w ramach pomocy Zespołu zostały do nich skierowane. Osoby, które zgłaszają się po pomoc, po wyrażeniu zgody mogą natychmiast skorzystać z pomocy medycznej i psychologicznej. Konsultacje psychologiczne Konsultacje psychologiczne objęły około 560 osób. Polegały na bezpośrednim kontakcie z zainteresowanymi i dotyczyły modyfikacji zachowań w stosunku do osób nadużywających alkoholu przez najbliższe otoczenie (żony, matki, dzieci). Przeprowadzono około 1100 rozmów motywujących do podjęcia leczenia. W konsultacjach brali udział także pracownicy Zespołu. W ich wyniku ok. 270 osób stało się członkami Klubów Abstynenta i uczęszcza na programy oferowane przez Kluby. Interwencje społeczne W całym roku 2002 pracownicy Zespołu oraz współpracujący wolontariusze wykonali szereg interwencji z zakresu polityki społecznej. Poprzez ścisłe kontakty z Ośrodkami Pomocy Społecznej Zespół załatwia szereg spraw socjalno bytowych zgłaszających się po pomoc osób. Zespół prowadzi stałą współpracę z warszawskimi noclegowniami, Pogotowiem Interwencji Społecznych w Warszawie oraz Ośrodkami dla bezdomnych prowadzonych przez Kościół. Stała współpraca z kuratorami sądowymi jak również pedagogami szkolnymi, spowodowała, że w wielu przypadkach właśnie od nich Zespół otrzymuje prośby o podjęcie interwencji. Porady telefoniczne W 2002 roku pracownicy Zespołu przeprowadzili rozmów telefonicznych, które miały charakter informacyjny oraz motywujący do podjęcia bezpośredniego kontaktu z Zespołem. Codzienne dyżury telefoniczne prowadzone były przez odpowiednio przygotowanych pracowników Zespołu z godzinach Po godzinie wiele interwencji podejmowano wykorzystując do tego celu posiadane telefony komórkowe. Monitorowanie Wszelkie działania merytoryczne były wprowadzane do bazy danych. Pozwala to na monitorowanie sytuacji związanej z konkretnym sprawcą przemocy. Dane pochodzące z ankiet pozwalają na uwzględnienie sytuacji konkretnej rodziny, w której dochodziło do przemocy. Jednocześnie w przypadku ponownego zajścia pozwalają na podjęcie decyzji co do dalszego trybu postępowania. W trakcie realizacji Programu Stowarzyszenie pozostaje w stałym kontakcie z Komisariatami Rejonowymi Policji przekazując na bieżąco informacje, które wymagają podjęcia natychmiastowej interwencji w rodzinie. Prowadzi stałą współpracę z Dyrekcją Warszawskiej Izby Wytrzeźwień, jak również kierownictwem Oddziału Odwykowo detoksykacyjnego przy ul. Kolskiej 2/4. W miesiącu wrześniu 2002 r. zorganizowano spotkanie, w którym uczestniczyli przedstawiciele Gmin i Dzielnic Warszawskich, członkowie Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, poświęcone przedstawieniu skali zjawiska przemocy w rodzinie w społeczności lokalnej. Zwrócono szczególną uwagę na konieczność podejmowania środowiskowej współpracy z rodzinami, w których 156

14 występuje przemoc. Prowadzone były również szkolenia wewnętrzne, mające na celu zwiększenie profesjonalizmu w prowadzonych działaniach przez pracowników Programu. Koordynacja działań ogólnopolskich Przy współpracy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dokonano weryfikacji Klubów i Stowarzyszeń Abstynenckich działających na terenie Polski. Opracowano bazę adresową Klubów i Stowarzyszeń. Poprzez udział w konferencjach i spotkaniach, jak również imprezach rekreacyjnych organizowanych w różnych miejscach w Polsce integracja ruchu abstynenckiego odbywa się bardzo systematycznie i przynosi efekty w postaci podejmowania wspólnych kampanii o charakterze ogólnopolskim. Do kampanii tych zaliczamy: Ogólnopolski Dzień Trzeźwości, propagowanie działań w ramach Niebieskiej i Pomarańczowej Linii, tworzenie lokalnych koalicji na rzecz trzeźwości i promocji zdrowia. Na uwagę zasługuje fakt prowadzenia tych działań w sposób wolontarystyczny bez żadnych nakładów finansowych. W grudniu 2002 roku na Ogólnopolskiej Konferencji Stowarzyszeń i Klubów Abstynenckich, która odbyła się w Białobrzegach, powołano Polską Radę Ruchu Abstynenckiego w skład której weszli przedstawiciele każdego województwa. W Uchwale podjętej na pierwszym posiedzeniu Rady sprecyzowane zostały główne cele. Dotyczą one: konieczności wyrażania wspólnego stanowiska w istotnych sprawach, dotyczących realizowanej w Polsce polityki wobec alkoholu, doprowadzenie do pełnej integracji środowisk abstynenckich skupionych w Stowarzyszenia i Klubach, wprowadzenie standardów dotyczących wewnętrznej i zewnętrznej pracy Klubu bądź Stowarzyszenia, stałe doskonalenie i podnoszenie umiejętności działań aktywów klubowych poprzez szkolenia, warsztaty, seminaria, doskonalenie współpracy ze środowiskiem lokalnym ze szczególnym uwzględnieniem Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Placówek Lecznictwa 8.6. Stowarzyszenia i Kluby Abstynenckie Jedną z największych form pomocy osobom uzależnionym i członkom ich rodzin są działania realizowane przez Stowarzyszenia i Kluby Abstynenckie. Według danych zebranych pod koniec 2001 roku przez Ogólnopolski Ośrodek Koordynacyjno- Informacyjny na terenie kraju działało 532 Stowarzyszeń i Klubów Abstynenckich. W wyniku wielu spotkań i konsultacji prowadzonych w roku 2002 ustalono, że należy utworzyć ogólnopolską reprezentację Stowarzyszeń i Klubów Abstynenckich. W dniach XII.2002 r. na Ogólnopolskiej Konferencji Stowarzyszeń i Klubów Abstynenckich w Białobrzegach została powołana Polska Rada Ruchu Abstynenckiego. W skład Rady wchodzi po dwóch przedstawicieli z każdego województwa. Główne cele jakie zostały zawarte w Uchwale podjętej na pierwszym posiedzeniu Rady dotyczą konieczności wyrażania wspólnego stanowiska w sprawach istotnych, a dotyczących realizowanej w Polsce polityki wobec alkoholu. Innymi celami nie mniej ważnymi jest doprowadzenie do pełnej integracji środowisk abstynenckich skupionych w Klubach i Stowarzyszeniach. Wprowadzenie standardów wewnętrznej i zewnętrznej pracy klubowej, stałe doskonalenie umiejętności działań aktywów klubowych poprzez szkolenia, warsztaty itp., oraz partnerska współpraca ze środowiskiem lokalnym ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z Lecznictwem Odwykowym. Należy podkreślić, że Stowarzyszenia i Kluby Abstynenckie skupiają w swoich szeregach trzeźwiejących alkoholików jak również członków ich rodzin. Ich podstawowymi zadaniami jest działalność samopomocowa polegająca na utrwalaniu postaw trzeźwościowych, propagowaniu abstynencji. Działania prowadzone są bardzo często przy współpracy profesjonalnej kadry merytorycznej. Propagowanie postaw trzeźwościowych w środowiskach lokalnych jest niezmiernie ważnym 157

15 elementem polityki państwa w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. Z dotychczasowych doświadczeń można odnotować znaczący wpływ środowisk abstynenckich skupionych w Stowarzyszeniach i Klubach na lokalną politykę wobec alkoholu w sferach profilaktyki, handlu, lecznictwa, przeciwdziałania przemocy w rodzinie itp. Wielu członków Stowarzyszeń i Klubów jest członkami Miejskich i Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Ich obecność jest dobrym przykładem współpracy środowisk abstynenckich z lokalnymi samorządami Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów w Zakroczymiu Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości prowadzony, od przeszło trzydziestu lat przez Warszawską Prowincję Braci mniejszych Kapucynów, w roku 2002 mimo niesprzyjających warunków ekonomicznych prowadził nadal działalność na rzecz szeroko rozumianej trzeźwości. Ośrodek współpracuje z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Z Zespołem Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski, z Ośrodkiem Terapii Uzależnień przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii oraz z innymi placówkami świeckimi i kościelnymi zajmującymi się problematyką trzeźwościową. Z zajęć w OAT w roku 2002 skorzystało około osób. W roku 2002 zorganizowano: Jedenaście spotkań dla anonimowych alkoholików. Jest to w tej chwili najliczniejsza grupa korzystająca z naszego Ośrodka. W tych spotkaniach wzięło udział około 900 osób. Pobyt trwa trzy dni, od czwartku wieczór do niedzieli do obiadu. W Ośrodku alkoholicy szukają wsparcia duchowego i moralnego na swojej drodze ku trzeźwości. Pięć spotkań dla grup Al Anon. Podobnie jak w przypadku AA, Ośrodek służy im wsparciem duchowym. Trzy spotkania rekolekcyjne dla trzeźwiejących alkoholików i ich rodzin. Spotkanie to ma wybitnie charakter duchowy. Pokazywana jest droga duchowego rozwoju. Biorą w nim udział całe rodziny. Pięć spotkań kurso rekolekcji. Spotkanie trwa trzy dni. Ma charakter szkoleniowy. Przybywają na nie osoby świeckie, które chcą pogłębić swoją wiedzę z tego zakresu. Często są to osoby z problemem alkoholowym lub ich rodziny. W spotkaniach tych biorą udział również duże grupy młodzieży. Są one organizowane przez katechetów lub nauczycieli. Cztery szkolenia dla kleryków z seminariów duchownych. Szkolenie takie ma charakter dwustopniowy. W pierwszym roku słuchacze otrzymują ogólna wiedzę z zakresu problematyki trzeźwościowej, a w następnym zarys pracy duszpasterskiej pod kątem trzeźwościowym. Pobyt trwa cały tydzień. Wykłady prowadzą znawcy problematyki zarówno osoby świeckie jak i duchowne. Obyły się dwie sesje (wiosenna i jesienna) Zespołu Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski. W pierwszej sesji był blok szkoleniowy prowadzony przez pracowników PARPA, poświęcony aspektom prawnym ustawy o wychowaniu w trzeźwości. W spotkaniach takich biorą udział diecezjalni duszpasterze trzeźwości i osoby działające przy parafiach. Wspólnie z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przeprowadzono dwie sesje szkoleniowe dla księży, którzy pracują w gminnych komisjach rozwiązywania problemów alkoholowych. W szkoleniu wzięło udział 25 księży. Po raz pierwszy zorganizowano spotkanie DDA. Miało ono charakter sondażowy. Starano się zauważyć jakie problemy nurtują to środowisko i pozytywnie na nie odpowiedzieć. Spotkanie trwało trzy dni. Przeprowadzono dwa spotkania dla młodzieży. Ich zadaniem jest ukazanie w jaki sposób należy radzić sobie z problemami wynikającymi z życia w rodzinie alkoholowej. Udział w takich spotkaniach wzięło 90 osób. Każde spotkanie trwało trzy dni. 158

16 Działalność wydawnicza. W 2002 roku regularnie ukazywał się dwumiesięcznik Trzeźwymi bądźcie. Wydano sześć numerów po około pięć tys. Egzemplarzy. Dwumiesięcznik rozprowadzany jest poprzez kurie diecezjalne. Odbiorcami są też osoby indywidualne. Część rozdawana jest gratisowo. Do każdego numeru dołączano także wkładkę Apostoł Trzeźwości redagowaną przez sekretarza Zespołu Apostolstwa Trzeźwości. Przy pomocy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wydano książkę: Rozwój osób uzależnionych w procesie zdrowienia Jest to pokłosie międzynarodowej konferencji zorganizowanej wspólnie przez Ośrodek i Katedrę Psychologii Rozwojowej KUL. Działalność Ośrodka poza Zakroczymiem: Bracia pracujący w Ośrodku wyjeżdżali na rekolekcje parafialne o charakterze trzeźwościowym. Wygłosili kilkanaście kazań z tego zakresu przy różnych okolicznościowych okazjach. Przeprowadzili kilka katechez o tej tematyce w różnych szkołach. Co miesiąc systematycznie dojeżdżano do grupy terapeutycznej w Tłuszczu z prelekcjami. Byli obecni na mitingach rocznicowych. W seminarium w Grodnie przeprowadzono dzień skupienia pod kątem trzeźwościowym. Przeprowadzono dwa razy rekolekcje dla bezdomnych w schronisku w Legionowie. W sierpniu w Gietrzwałdzie (17 km od Olsztyna ) odbywają się rekolekcje dla Wspólnoty Rodzin Katolickich z problemem alkoholowym. W rekolekcjach tych uczestniczą bracia z OAT. Wspólnie z gminną komisją rozwiązywania problemów alkoholowych w Zakroczymiu Przeprowadzono szkolenie dla dzieci ze miejscowej szkoły podstawowej i gimnazjum. Przy OAT od dwóch lat działa również grupa AA Benignus. W spotkaniach biorą udział alkoholicy z Warszawy, Nowego Dworu Mazowieckiego, Legionowa, Modlina i innych okolicznych miejscowości. Na wyraźną prośbę nauczycieli lub gminnych komisji zorganizowano dodatkowe cztery spotkania szkoleniowe dla dzieci i młodzieży z: Nasielska, Łomż, Miastkowa i Poświętnego k. Wołomina. Od dwóch lat wielką uroczystością w OAT jest Dzień wspomnień o o. Benignusie. Gromadzi on kilkaset osób z różnych środowisk trzeźwościowych Fundacja Prom W ramach działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Fundacja Prom przeprowadziła w 2002 roku szkolenia wg projektu wychowawczo profilaktycznego Trzy koła oraz programu Uczeń zbuntowany. W ramach projektu Trzy Koła proponuje się nauczycielom ze szkół podstawowych (klasy od I do VI) i gimnazjów szkolenie obejmujące łącznie 52 godziny, podzielone n trzy etapy. Odstępy miedzy etapami kilkumiesięczne, tak by uczestnicy mogli w praktyce wypróbować proponowane sposoby pracy z klasą. Każdy etap nazywany jest tu kursem. Uczeń Zbuntowany to szkolenie dla nauczycieli trwające 10 godzin. W 2002 roku kursy odbywały się w 15 miejscowościach z 7 województw. Szkolenie Trzy Koła wersja A I etap szkolenia. 20 godzin 8 kursów 151 uczestników II etap szkolenia, 20 godzin 5 kursów 122 uczestników III Etap szkolenia 7 kursów 151 uczestników Szkolenie Trzy Koła wersja B, skrócona I etap szkolenia, 15 godzin 3 kursy 47 uczestników II etap szkolenia, 15 godzin 3 kursy 47 uczestników Uczeń zbuntowany, 10 godzin 2 kursy 42 uczestników Łącznie przeprowadzono 28 kursów dla nauczycieli; uczestniczyły w nich 382 osoby. Uczestnicy to w około 95 procentach nauczyciele, wychowawcy klas prowadzący klasy liczące łącznie około uczniów. 159

17 Województwa i miejscowości, w których odbywał y się szkolenia: woj. dolnośląskie: Oława, Trzebnica, Wałbrzych, Siechnice woj lubelskie: Zwierzyniec, Puławy woj. mazowieckie: Warszawa, Płock woj. opolskie: Tarnów Opolski woj. podkarpackie: Wołkowyja woj. wielkopolskie: Zaniemyśl woj. zachodniopomorskie: Szczecin, Pyrzyce, Gryifice Krucjata Wyzwolenia Człowieka Działania Krucjaty Wyzwolenia Człowieka w roku 2002: Pielgrzymki: XXII Krajowa Pielgrzymka KWC w Niepokalanowie 7 8 IX 2002 (wykłady, katechezy, ok osób); I Pielgrzymka KWC z Polski południowej do grobu Założyciela KWC (300 osób); Kilkanaście pielgrzymek lokalnych KWC (od kilkudziesięciu do kilkuset osób); Organizowanie wielkich nabożeństw KWC podczas oaz wakacyjnych ( osób). Praca w środowiskach lokalnych: Udział członków Krucjaty (na własna odpowiedzialność) w licznych komisjach rozwiązywania problemów alkoholowych miejskich, gminnych; Podejmowanie przez członków KWC lokalnych inicjatyw (np. świetlice); Organizowanie licznych zabawi wesel bezalkoholowych (kilkanaście tysięcy uczestników), a także kursów dla wodzirejów; Prowadzenie akcji interwencji w sklepach prowadzących sprzedaż alkoholu nieletnim; Podejmowanie posługi w ramach szkolnych programów profilaktycznych; Prowadzenie systematyczne nabożeństw w kilkudziesięciu parafiach; Praca formacyjna związana z cyklem czuwań przy Krzyżu Krucjaty w trzech miastach. Publikacje: Wydawanie kwartalnika Eleuteria kilka tysięcy czytelników; Wydanie książki Ziarno pszenicy popularyzującą problematykę Krucjaty; Prowadzenie stron internetowych KWC; Prowadzenie stron internetowych Eleuterii ; Książka z materiałami z Sympozjum KWC w kościelnej i świeckiej działalności trzeźwościowej. Współpraca z innymi środowiskami: Praca w ramach Zespołu Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski; Współpraca z Instytutem Formacji Pastoralno Liturgicznej KUL; Współpraca z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ; Współpraca z AA. Praca w ośrodkach KWC: Ośrodek Profilaktyczno Szkoleniowy im. Ks. Franciszka Blachnickiego w Katowicach co tydzień sesje, kursy lub rekolekcje w zakresie: profilaktyki, szkolenia, pomagania (20 80 osób); Rekolekcje dla osób uzależnionych i ich rodzin Pelplin (kilka razy w ciągu roku), Przemyśl regularnie co miesiąc (ok. 80 osób); Organizowanie kursów dla wodzirejów zabaw bezalkoholowych. Sympozja: IV Sympozjum: Krucjaty Wyzwolenia Człowieka: KWC w kościelnej i świeckiej działalności trzeźwościowej. Inne: Praca formacyjna i wychowawcza z młodzieżą i dorosłymi podczas rekolekcji i pielgrzymek prowadząca do zmiany postaw wobec alkoholu, owocująca kilkunastoma tysiącami deklaracji 160

18 abstynenckich; Rekolekcje na oddziałach odwykowych. Praca trzeźwościowa za granicą: Pomoc w organizowaniu: IV Sympozjum KWC na Słowacji Zagrożenia alkoholowe w rodzinie ; IV Pielgrzymki KWC na Mariańską Horę (Słowacja); I Pielgrzymki KWC na Ukrainie; Rekolekcji Krucjaty dla rodzin na Białorusi Caritas Pomoc udzielana w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przez Caritas w Polsce 2002 roku: 1. Profilaktyka problemów alkoholowych W ramach profilaktyki przeciwalkoholowej Caritas w Polsce prowadzi wiele placówek, w których pomoc znajdują dzieci i młodzież zagrożone patologiami (w tym alkoholizmem) świetlice socjoterapeutyczne; w Polsce funkcjonuje 50 świetlic socjoterapeutycznych prowadzonych przez Caritas diecezjalne. Tyle samo placówek tego typu działa na szczeblu parafialnym. W każdej z nich realizowane są programy terapeutyczne dla młodych osób dotkniętych pośrednio, lub bezpośrednio problemem alkoholowym. Działalność świetlic w znacznej mierze nastawiona jest na profilaktykę problemów alkoholowych. letnie i zimowe kolonie Caritas; Caritas diecezjalne i struktury parafialne Caritas rokrocznie organizują zimowe i letnie kolonie, w programach których zawsze uwzględniane są problemy związane z profilaktyką alkoholową. W ubiegłym roku z takiej formy wypoczynku skorzystało łącznie ponad 100 tys. dzieci. 2. Rozwiązywanie problemów alkoholowych Również w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, wśród osób dotkniętych nimi bezpośrednio, Caritas w Polsce podejmuje stałe działania. Pomoc w placówkach Caritas skierowanych do osób z problemem alkoholowym znajduje rocznie ponad 800 osób. poradnie przeciwalkoholowe; Caritas diecezjalne w Polsce prowadzą 16 specjalistycznych poradni przeciwuzależnieniowych zatrudniających na etatach, lub na zasadzie wolontariatu specjalistów: psychologów, pedagogów, prawników, terapeutów. Porad w zakresie walki z uzależnieniami udziela również wiele parafii. Katolicki Ośrodek Wychowania i Terapii Uzależnień Metanoia w Czarnej Białostockiej. Caritas Archidiecezji Białostockiej prowadzi w Czarnej Białostockiej ośrodek pobytu stałego dla młodzieży dotkniętej nałogami narkomanii i alkoholizmu. Miejsce w nim znajduje rocznie ok. 10 osób borykających się z problemem alkoholowym. Pomoc świadczy im wykwalifikowana kadra, wśród której znaleźli się: psychiatra, psycholodzy, pediatra, terapeuci resocjalizacyjni. jedną z grup w dużym stopniu dotkniętych problemem alkoholowym są osoby bezdomne. Caritas w Polsce prowadzi 14 schronisk całodobowych i 19 noclegowni, gdzie schronienie znajdują bezdomni. Placówki te, oprócz pomocy materialnej, udzielają również wsparcia w zakresie terapii i rozwiązywania problemów alkoholowych. 161

19 8.11. Fundacja Zdrowie Trzeźwość Siedzibą władz fundacji Zdrowie Trzeźwość jest Bełchatów. Posiada 2 oddziały zamiejscowe w Warszawie oraz Czarnym Borze. Cele Fundacji: Pomoc finansowa w utrzymywaniu i rozwijaniu placówek lecznictwa odwykowego. Wspieranie ruchu samopomocowego osób uzależnionych i ich rodzin. Wspieranie leczenia osób uzależnionych w trudnej sytuacji materialnej. Zapobieganie uzależnieniom poprzez: propagowanie życia w trzeźwości, edukację społeczną, działalność profilaktyczną. Działania prowadzone w 2002 r.: Wydawanie ogólnopolskiego dwumiesięcznika pt. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia pisma pracowników lecznictwa odwykowego. Realizacja programu profilaktycznego dla młodzieży i rodziców Elementarz, czyli Program Siedmiu Kroków w szkołach podstawowych w Bełchatowie (dotacja UM Bełchatów). Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej dla Ofiar Przemocy (dotacja UM Bełchatów). Obszar tematyczny realizowanych zadań polega na diagnozowaniu sytuacji oraz udzielaniu wszechstronnego wsparcia dla osób potrzebujących pomocy, a w szczególności: edukacja osób współuzależnionych, wyjaśnianie procedur prawnych z zakresu prawa karnego, cywilnego i administracyjnego, motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia, bieżąca współpraca z instytucjami zajmującymi się problematyką przemocy domowej, udzielanie informacji o przysługujących świadczeniach i formach pomocy w środowisku lokalnym, w razie potrzeby bądź na życzenie zainteresowanej osoby zwracanie się do policji o podjęcie działań wobec sprawcy, zgodnie z kompetencjami policji, rozpoznawanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy oraz informowanie ofiar o możliwości szukania pomocy w instytucjach, które w zakresie swoich kompetencji mają obowiązek pomaganie ofiarom przemocy domowej, informowanie ofiar przemocy o miejscach i warunkach dokonywania obdukcji oraz sposobach dokumentowania doznanych obrażeń ciała, monitorowanie efektów podjętych działań. Powyższe działania mają charakter ciągły i są prowadzone od szeregu lat. Oddział Fundacji w Warszawie współpracuje z Gminą Warszawa Centrum Dzielnicą Śródmieście. Realizuje program profilaktyczno terapeutyczny dla rodzin z problemem alkoholowym oraz prowadzi punkt informacyjno konsultacyjny. W ramach programu mieszczą się następujące zadania: treningi psychologiczne, maratony terapeutyczne dla uzależnionych i współuzależnionych, grupy terapeutyczne dla AA i Al Anon, warsztaty Być kobieta, Być mężczyzną, treningi TAZA. W ramach działalności punktu informacyjno konsultacyjnego prowadzone są konsultacje psychologa, prawnika, seksuologa dla mieszkańców Śródmieścia i pacjentów Ośrodka PETRA 162

20 Oddział w Czarnym Borze współpracuje z pobliskimi gminami m.in. z gminą Lubawka, dla której przeprowadził w 2002 roku: szkolenia: System interwencji i wsparcia w gminie, Indywidualne i systemowe podejście do rozwiązywania problemów alkoholowych, we współdziałaniu z Dolnośląską Kasą Chorych wprowadził do szkół podstawowych Wałbrzycha, Czarnego Boru i Kamiennej Góry program Zdrowo i świadomie żyć, przeprowadzono prace adaptacyjno remontowe w hostelu utworzonym dla pacjentów po leczeniu odwykowym w Zakładzie Lecznictwa Odwykowego w Czarnym Borze, którzy po leczeniu mają trudności z adaptacją w poprzednim środowisku Stowarzyszenie Aslan Warszawa Celem działalności Stowarzyszenia jest: Inicjowanie i organizowanie działalności wspomagającej rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny oraz zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, a także wspieranie ich rodziców. Upowszechnienie i rozwijanie postaw i wartości humanistycznych, obywatelskich, proekologicznych umożliwiających dzieciom i młodzieży uczestnictwo w życiu kraju, społeczeństwa i środowiska. Przeciwdziałanie skutkom wzrastania dzieci i młodzieży w rodzinie dysfunkcyjnej oraz zapobieganie ich poczuciu bezradności i osamotnienia. Stworzenie organizacyjnych form działalności samopomocowej młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych na rzecz rówieśników z podobnymi problemami. Doskonalenie i wspieranie działalności liderów młodzieżowych grup samopomocy. Program Profilaktyczny ASLAN. Celem programu jest pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych w niwelowaniu negatywnych skutków wzrastania w niekorzystnym środowisku oraz stworzenie dla nich propozycji zdrowego, twórczego życia. Podstawowe elementy programu to: kompleksowa pomoc psychologiczna i pedagogiczna dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych (terapia indywidualna, grupowa, rodzinna); odbywające się, co tydzień 2 3 godzinne spotkania różnych grup wsparcia dla dzieci i młodzieży (w wieku lat) oraz mitingi Al Ateen. W klubie Stowarzyszenia odbywają się spotkania różnych grup wsparcia, w których rocznie uczestniczy około 100 osób; zajęcia klubowe (fotograficzne, plastyczne, teatralne, turystyczne, filmowe, filozoficzne, muzyczne, siłownia itp.). W zajęciach grup zainteresowań uczestniczy przeciętnie 200 osób rocznie; letnie i zimowe obozy terapeutyczne dla dzieci i młodzieży oraz weekendowe warsztaty terapeutyczne; organizowanie w czasie ferii zimowych i letnich akcji?wakacje w mieście?. Najważniejsze działania Stowarzyszenia Aslan w roku 2002: Zajęcia realizowane były 6 dni w tygodniu w godzinach 9:00 20:00 (hostel czynny był 7 dni w tygodniu) w Warszawie przy ul. Nowolipie 17 oraz przy ul. Pruszkowskiej 4 D na Ochocie (Środowiskowy klub profilaktyczno rozwojowy dla gimnazjalistów). Opieka psychologiczna. 165 młodzieży w wieku lata zgłosiło się na pierwszorazową wizytę do psychologa. Działania psychologiczne obejmowały diagnozę, terapię indywidualną (37 osób) lub terapię grupową (4 grupy dla 46 osób przez 10 miesięcy), porady. 60 dzieci uczestniczyło w 6 całorocznych grupach socjoterapeutycznych, z tego 27 dodatkowo objęto indywidualną terapią mającą na celu wyrównanie szans edukacyjnych. Terapią objęto 12 rodzin. Opieka pedagogiczna. Do zadań pedagogów należały: diagnoza trudności szkolnych, sytuacji rodzinnej i środowiskowej podopiecznych, interwencje w pomocy społecznej, konsultacje 163