Tragedia pod Szczekocinami

Transkrypt

1 Numer 11/ marca 2012 cena 4,21 zł (w tym 8% VAT) ISSN K O L E J O W Y Tragedia pod Szczekocinami

2 Serdecznie zapraszamy na debatę pt. Realizacja nowych inwestycji ułatwiających rozwój przewozów kolejowych w Polsce 14 MARCA 2012 R. WARSZAWA TEMATYKA SPOTKANIA: Inwestycje wpływające bezpośrednio na rozwój przewozów kolejowych; Podniesienie poziomu bezpieczeństwa oraz jakości przewozów poprzez inwestycje; Bariery administracyjne w realizacji inwestycji kolejowych. PARTNER GENERALNY: PARTNERZY PROJEKTU: PATRONAT MEDIALNY: PATRONAT HONOROWY: Kontakt owy: bartosz.prudzicz@kow.com.pl, wojciech.laskowski@kow.com.pl

3 SPIS TREŚCI KATASTROFA KOLEJOWA 4 Tragedia pod Szczekocinami NA RYNKU 6 8 Węzły dla Senera LUNCH Z KURIEREM Małopolska specyfika Małopolska, ze względu na specyfikę regionu wymaga wielu inwestycji kolejowych. Przewoźnikom zależy, by były one wykonywane w jak najkrótszym czasie, a to można uzyskać, stosując w trakcie prac nowe technologie. PRZEWOZY PASAŻERSKIE Samorządy płacą PRZEWOZY TOWAROWE 13 Najpierw klient, potem inwestycje PREZENTACJE 14 Z GPS-em jadą taniej FOT. WOJCIECH LASKOWSKI TRANSPORT MIEJSKI Tramino dla Poznania Hałas o cichy tramwaj KOLEJ NA ŚWIECIE Rosja w natarciu? Plan rozwoju międzynarodowych połączeń kolejowych zapowiedział Władimir Jakunin, prezes zarządu RŻD. Chorwaci dotrą pociągami MARKETING NA KOLEI 18 Święty Walenty wsparł kolej RECENZJA 20 Spacerem przez Powązki Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA Stacja: Kapuściany Bród Łącznica na Okęcie droższa o 16 mln zł Włochy: zamieszki z powodu budowy TAV Z Krakowa do Krynicy krócej o godzinę? fot. PRZEMYSŁAW B. JEZIERSKI Barbara Małyska redaktor naczelna Jak doszło do tego, że dwa pociągi jadące w przeciwnych kierunkach znalazły się na tym samym torze? To podstawowe pytanie, które po katastrofie pod Szczekocinami zadają sobie wszyscy: kolejarze, prasa, eksperci, zwykli podróżni. Niektórzy już ferują wyroki: prezydent Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce winą obciąża państwo, które przyczynia się do złego stanu infrastruktury przez brak odpowiednich inwestycji w kolej. Państwo jego zdaniem ponosi odpowiedzialność także za to, że młodzi nie chcą się uczyć zawodu kolejarza, a zarządzający koleją za przemęczenie dyżurnych ruchu, na których barkach jest coraz więcej obowiązków. Inni szukają błędu po stronie maszynistów, bo może przejechali semafor, nakazujący im zatrzymać się, albo dyżurnych ruchu, bo niewłaściwie ustawili drogę przebiegu. Typowe: zaczynamy szukać winnych, a nie rozwiązań. Ferujemy wyroki, zanim zapadną one w sądzie. Oceniamy, zanim pomyślimy. Często fakty są jednak inne, takie jak tutaj: dyżurni ruchu zaczęli pracę niecałą godzinę wcześniej, o 20.00, więc nie powinni być przemęczeni, tory właśnie zmodernizowano, prowadzono też dalsze prace rewitalizacyjne, a jedna z lokomotyw EP09 przeszła w 2009 r. gruntowną modernizację. Może więc dobrze się zastanowić, jak zapobiegać tego typu wypadkom? Co zrobić, by uniknąć błędów: czy to ludzkich, czy to urządzeń? A odpowiedź na pytanie, kto zawinił, pozostawmy Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych. FOT. ARCH. KOW Wy dawca: KOW Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 140, War sza wa, e -ma il: kow@kow.com.pl, kurierkolejowy@kow.com.pl, Se kre ta riat: tel , faks re dak cji: Prezes zarządu: Dariusz Kostrzębski, tel Dyrektor wydawnictw: Ewa Nowaczyk-Przybylak, tel Redaktor naczelna: Barbara Małyska, tel Sekretarz redakcji: Małgorzata Starczewska, tel Redaktor naczelny portalu kurierkolejowy.eu: Adam Brzozowski, tel , , serwis@kow.com.pl Dzien ni ka rze: Rafał Wilgusiak ( ), Michał Wójcicki, Jacek Zemła, Tomasz Rzeczycki, tel Re kla ma: Woj ciech La skow ski, tel , , e -ma il: wojciech.la skow ski@kow.com.pl Maciej Faryna, tel , , maciej.faryna@kow.com.pl Jędrzej Puzyński, tel , , jedrzej.puzynski@kow.com.pl Pre nu me ra ta: Aneta Dziewulska, tel , prenumerata.kurier@kow.com.pl Skład i ła ma nie: Anna Gozdyra, Łukasz Rosiński Okładka: Opracowanie graficzne Łukasz Rosiński, arch. KOW, Pesa, Bombardier, Siemens, PKP S.A. Re d akcja nie zwra ca ma te ria łów nieza mó wio nych oraz zastrze ga so bie pra wo do ko ny wa nia skró tów, ad iu sta cji, a także zmia ny ty tu łów w nadesłanych tekstach. Re dak cja nie od po wia da za treść pu bli ka cji i ogło szeń płat nych, w tym nekrologów (pisownia oryginalna). 3

4 KATASTROFA KOLEJOWA Pojazdy biorące udział w katastrofie: Lokomotywa EP09, epoka ; PKP Intercity Masa: 83 t Prędkość maksymalna: 160 km/h Rok produkcji: 1994, po gruntownej modernizacji 2009 r. przegląd I poziomu: 1 marca 2012 r., II poziomu 27 lutego 2012 r. Przebieg: 144 tys. km (od momentu modernizacji) Tragedia pod Szczekocinami Dwa pociągi jadące z przeciwka jednym torem. Nieunikniona katastrofa, której skutki są przerażające: 16 ofiar śmiertelnych, 57 osób rannych. Do najtragiczniejszego od 20 lat wypadku kolejowego doszło między Starzynami a Sprową, przy wjeździe na CMK (woj. śląskie). Sobota, 3 marca 2012 r. godzina Pociąg TLK Jan Brzechwa, jadący z Przemyśla do Warszawy prowadzony lokomotywą EP09 (siedem wagonów) zderza się czołowo z drugim, jadącym z naprzeciwka składem interregio Jan Matejko (relacji Warszawa Wschodnia Kraków Główny) prowadzonym lokomotywą ET22 cztery wagony. Dozwolona prędkość na tej modernizowanej linii nr 64, na odcinku między Starzynami a Sprową, to 120 km/h. Ogromna siła doprowadza do zmiażdże- 4 nia EP09 i trzech wagonów oraz ET22 i jednego wagonu bezpośrednio za tym ciężkim, towarowym elektrowozem. W rezultacie śmierć ponosi 16 osób, kilkadziesiąt jest rannych. Akcja ratunkowa, potem poszukiwawcza trwa przez całą noc i kolejny dzień. Dopiero potem mogą wkroczyć ciężkie maszyny usuwające zgniecione na miazgę pojazdy i wagony. Na przejezdność szlaku m.in. naprawę toru i sieci trakcyjnej poczekać będzie trzeba jeszcze kilka dni. Trzy hipotezy Co się tak właściwie stało? Co doprowadziło do tego, że jeden z pociągów jadący od Warszawy znalazł się na niewłaściwym torze, na tym samym, po którym poruszał się pociąg jadący z Przemyśla? To z pewnością ustali Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych. Jak twierdzą eksperci, hipotezy są trzy: albo zawiodły urządzenia sterowania ruchem kolejowym, albo jeden z dyżurnych ruchu nie upewnił się, czy tor jest wolny fot. GRZEGORZ MISIAK/NEWSPIX.PL Lokomotywa ET22, byk, helmut ; własność PKP Cargo, wypożyczona Przewozom Regionalnym Masa: 120 t Prędkość maksymalna: 125 km/h

5 KATASTROFA KOLEJOWA Linia nr 64; odcinek Kozłów Starzyny Linia nr 64 jest w trakcie rewitalizacji, po zakończeniu której pociągi pojadą z prędkością 150 km/h. W 2011 r. wykonano na niej roboty budowlane na odcinku Kozłów Starzyny, w torze nr 1 i torze nr 2; zlikwidowano perony na posterunku odgałęźnym Starzyny i stacji Szczekociny. Przebudowano sieć trakcyjną na p. odg. Sprowa. Wykonano też prace związane z wymianą oraz zabudową rozjazdów w torach zasadniczych na p.odg. Sprowa i na p.odg. Starzyny. Zabudowano urządzenia branży teletechnicznej, sieci trakcyjnej, przebudowano urządzenia przekaźnikowe na p. odg. Starzyny. W 2012 r. planowana jest dalsza modernizacja linii, m.in. przebudowa sieci trakcyjnej, 30 obiektów inżynieryjnych czy modernizacja urządzeń detekcji stanów awaryjnych taboru DSAT. lub nastąpiło niezrozumienie się dyżurnych ruchu z posterunku odgałęźnego (p. odg.) Starzyny i p. odg. Sprowa, albo też maszynista przejechał sygnał stój i wjechał bez wiedzy dyżurnego ruchu na zajęty tor. Jak zapewnia Zbigniew Szafrański, prezes zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych S.A., na liniach kolejowych występują systemy uzależnień, które nie pozwalają na wyświetlenie zielonego światła na ten sam tor w dwóch różnych kierunkach. W przypadku sygnału zastępczego powinna nastąpić łączność pomiędzy dyżurnymi ruchu oraz ewentualne użycie przycisku Radio-Stop. Jeśli dyżurni zorientowali się, że pociągi są na jednym torze, powinni je zatrzymać przyciskiem. Nie wiadomo, czy go użyto w tym wypadku. Gdzie DOSZŁO DO KATASTROFY? Urządzenia zarówno w Sprowie, jak i w Starzynach są po przebudowie i były sprawne powiedział Zbigniew Szafrański. Kiedy hamowano? Kiedy maszynista interregio zdał sobie sprawę, że jest na niewłaściwym torze, że z naprzeciwka nadjeżdża inny pociąg? Kiedy obydwa pociągi zaczęły hamować? To z pewnością wykażą rejestratory, w które wyposażone były fot. ARCH. SOK/PLK (X 2)

6 KATASTROFA KOLEJOWA obie lokomotywy: zapisujące nie tylko prędkość, moment włączenia hamowania, ale też reakcje maszynisty na sygnały z urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Jedno jest pewne: czasu na reakcję maszyniści mieli niewiele, a droga hamowania przy prędkości 120 km/h wynosi ponad kilometr. Konstrukcja ET22, ciężkiej lokomotywy towarowej, uległa relatywnie małym uszkodzeniom. Dużo większe skutki widoczne są na lżejszym elektrowozie PKP Intercity EP09, który został wyrzucony w powietrze, a siła uderzeniowa wyrwała z niej przedział maszynowy. Pociągami podróżowało około 400 osób. Akcję ratunkową na miejscu koordynowało wojewódzkie centrum zarządzania kryzysowego województwa śląskiego. W ocenie większości akcja była bardzo dobrze zorganizowana, przebiegała sprawnie. Z pomocą przyszli też mieszkańcy pobliskiej miejscowości Chałupki: wyciągali z wagonów rannych, przynosili koce, jedzenie. W sumie w ratowaniu życia ludzkiego wzięło udział 397 policjantów, 98 zastępów straży pożarnej i 416 ratowników, 34 karetki pogotowia, 49 zastępów ratownictwa medycznego i dwa zastępy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, a także kolejarze, sokiści i goprowcy oraz 13 psów tropiących. (red) umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci Wisława Szymborska Jesteśmy wszyscy głęboko wstrząśnięci tragiczną katastrofą kolejową pod Szczekocinami Rannym, Poszkodowanym, Rodzinom i Bliskim OFIAR składamy wyrazy najgłębszego współczucia Zarząd, Rada Nadzorcza, kierownictwo i pracownicy PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Rodzinom i bliskim tragicznie ZMARŁYCH podczas katastrofy kolejowej, która wydarzyła się 3 marca 2012 r. pod Szczekocinami, wyrazy serdecznego współczucia i żalu składają Rada Nadzorcza, Zarząd i pracownicy KOW sp. z o.o. oraz redakcja Kuriera Kolejowego Grupa PKP składa najszczersze kondolencje Rodzinom, które utraciły swoich Najbliższych w katastrofie kolejowej pod Szczekocinami. Przesyłamy wyrazy głębokiego żalu i współczucia. W imieniu Grupy PKP Maria Wasiak, Prezes Zarządu Dyrektor Generalny PKP S.A. Odeszli nasi Koledzy Szymon Cieślak i Radosław Pustoła. W sobotę trzeciego marca 2012 roku wyruszyli w swoją ostatnią podróż, z której niestety już nie wrócą. Odeszli na służbie, w mundurze. Z powodu utraty Najbliższych, Rodzinom i Przyjaciołom przekazujemy wyrazy współczucia i składamy najszczersze kondolencje. Zarząd i pracownicy PKP Intercity S.A. Poruszeni tragedią, jaka wydarzyła się 3 marca 2012 roku pod Szczekocinami, składamy Rodzinom i Bliskim tragicznie Zmarłych wyrazy szczerego żalu i współczucia. Prezes, Członkowie Zarządu i pracownicy Biura Związku Pracodawców Kolejowych. Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o tragicznej katastrofie pod Szczekocinami, w której zginęli pełniący służbę pracownicy Spółek PKP Intercity S.A. i Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Rodzinom, Bliskim i Przyjaciołom tragicznie Zmarłych składamy najserdeczniejsze wyrazy współczucia. Prezes, Członkowie Zarządu i pracownicy Biura Związku Pracodawców Kolejowych. 6

7 NA RYNKU EKSPRESEM PRZEZ TYDZIEŃ 27 lutego, poniedziałek DB Schenker Rail Polska będzie wozić węgiel dla Zakładów Azotowych w Tarnowie Mościcach. Planowany tonaż to 400 t. W ośmiu pociągach TLK zostaną utrzymane miejscówki wprowadzone w ramach kilkumiesięcznego programu pilotażowego. 28 lutego, wtorek PKP Intercity wynajmie firmę ochroniarską do pilnowania porządku na stacjach postojowych Warszawa Grochów, Kraków Zachód, Katowice Zawodzie, Gdynia Postojowa. PKP Cargo zrealizowało pierwszy nadzwyczajny przewóz w Czechach przeprowadziło pociąg do szlifowania szyn SPENO. Dolnośląskie samorząd zakończył konsultacje w sprawie przyszłorocznego rozkładu jazdy. 29 lutego, środa Pierwszy piętrowy City Elefant produkcji czeskiej Skody dotrze 12 marca do kolei ukraińskich. Rada Przewoźników przy PKP PLK odbyło się kolejne spotkanie dotyczące regulaminu przydzielania tras pociągów. 1 marca, czwartek Linia Warszawa Łódź pasażerowie mogą kupić bilet na pociąg PKP IC przez Internet. Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury Komunikacyjnej DOLKOM zostało wyróżnione tytułem Jakość Roku Dworzec Wałbrzych Miasto po kilkumiesięcznej, kompleksowej modernizacji został oddany do użytku. Usprawnienie procedur przy modernizacji linii kolejowych, restrukturyzacja PKP PLK i inwestycje w tabor to priorytety w działalności resortu przedstawione podczas posiedzenia sejmowej Komisji Infrastruktury. 2 marca, piątek Tines S.A. w maju ruszy z produkcją nowoczesnych systemów nawierzchni szynowych w Kazachstanie. Najdłuższy w Polsce tramwaj przyjechał do Krakowa. Ma 40 metrów długości i może pomieścić ponad 300 pasażerów, w tym 64 na miejscach siedzących. (mast) fot. RAFAŁ WILGUSIAK Podpisanie umowy, na zdjęciu od lewej: Zbigniew Szafrański prezes PKP PLK, Marek Pawlik wiceprezes zarządu PKP PLK oraz Lope Seco Gonzales prezes Sener Sp. z o.o. WWęzły dla Senera Do końca 2014 r. firma Sener przeprowadzi studium wykonalności modernizacji trzech węzłów kolejowych: łódzkiego, poznańskiego i wrocławskiego. Studium wykonalności modernizacji węzłów kolejowych: łódzkiego, poznańskiego i wrocławskiego ma określić ich dostosowanie do potrzeb, skali i struktury przewozów kolejowych, w których kluczowym elementem będzie ponadregionalna kolej dużych prędkości. Obszar węzłów kolejowych był przez wiele lat zaniedbany. Ich modernizacja będzie jednym z priorytetów nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata Studium wykonalności ma odpowiedzieć na pytanie, jak udrożnić podejścia do węzłów, gdzie występuje duże natężenie ruchu dalekobieżnego, aglomeracyjnego i towarowego mówi Zbigniew Szafrański, prezes zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych. W ciągu 930 dni firma Sener oceni, jakie oddziaływanie społeczno-gospodarcze będzie mieć przebudowa węzłów oraz przeprowadzi szereg analiz dotyczących: rynku usług transportowych, stanu istniejącego infrastruktury kolejowej i taboru, wpływu przedsięwzięcia na środowisko, a także technicznych opcji modernizacji linii wraz z oszacowaniem kosztów. To kamień milowy na drodze rozwoju polskiej kolei, którego ważnym elementem będzie w przyszłości możliwość wprowadzenia do tych węzłów kolei dużych prędkości dodaje Konrad Gawłowski, zastępca dyrektora Centrum Kolei Dużych Prędkości PKP PLK. Zdajemy sobie sprawę, jak bardzo wymagające jest przeprowadzenie studium wykonalności modernizacji węzłów kolejowych w obszarze miejskim, ale mamy duże doświadczenie w prowadzeniu tego rodzaju projektów w Hiszpanii zapewnia Lope Seco Gonzales, prezes zarządu Sener Sp. z o.o. Za 19,12 mln zł netto konsorcjum Sener Sp. z o.o. (Polska) i Sener Ingenieria y Sistemas S.A. (Hiszpania) przygotuje projekt utworzenia węzła multimodalnego dla różnych gałęzi transportu o oddziaływaniu ponadregionalnym, ze szczególnym uwzględnieniem kolei dużych prędkości. (rw) 7

8 LUNCH Z KURIEREM Małopolska specyfika Małopolska, ze względu na specyfikę regionu wymaga, wielu inwestycji kolejowych. Przewoźnikom zależy, by były one wykonywane w jak najkrótszym czasie, a to można uzyskać, stosując w trakcie prac nowe technologie. Michał Wójcicki Małopolskie linie kolejowe stanowią 5,4 proc. ogólnej długości linii w Polsce. Jest to region specyficzny trudne, często górskie tereny wymagają nieco innego dozoru i utrzymania tutejszych linii niż w pozostałej części kraju. Zaniedbania ostatnich lat widoczne są na pierwszy rzut oka. W Małopolsce nie ma odcinka torów, którym można by było jechać szybciej niż 120 km/h. Dlaczego? Bo przez ponad 20 ostatnich lat były one eksploatowane bez remontów. Teraz jesteśmy dopiero na początku albo w trakcie wielkich modernizacji mówi Józefa Majerczak, członek zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. Samorząd wspiera kolej Modernizacje infrastruktury w regionie wspiera także Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, m.in. dofinansowując w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego przebudowę odcinków Tarnów Stróże i Kraków Bonarka Kraków Swoszowice. Wsparł też gminę Zabierzów kwotą 500 tys. zł, przeznaczoną na modernizację przystanku Kraków Mydlniki Wapiennik. Inne ważne inwestycje dla regionu to modernizacja linii Kraków Koszyce, która polepszy dojazd do Zakopanego oraz odcinka Kielce Tarnów stanowiącego najkrótsze połączenie tego miasta z Warszawą. W naszej wizji sieć kolejowa Małopolski układa się w taki sposób, by zapewnić dobre połączenia ze Śląskiem oraz dać szanse peryferyjnym obszarom województwa na sprawny dojazd do Krakowa tłumaczy wicemarszałek małopolski Roman Ciepiela. Kluczem do sprawnego realizowania prac 8

9 LUNCH Z KURIEREM fot. WOJCIECH LASKOWSKI Tadeusz Syryjczyk, ekspert ds. rynku kolejowego Żadna linia kolejowa w okolicy Krakowa nie była budowana z myślą o aglomeracyjnym ruchu pasażerskim. Łącznica Kraków Zabłocie Kraków Krzemionki będzie pierwszą od 90 lat inwestycją zorientowaną na ruch pasażerski. Wszystkie inne budowy od 1931 r. (otwarcie linii Kraków Tunel) były bocznicami, obwodnicami, dla ruchu towarowego. Linia do Balic jest obrzynkiem bocznicy do jednostki wojskowej, a odcinek do Wieliczki to fragment bocznicy do kopalń. Poza linią do Miechowa, koleje w Małopolsce budowano z punktu widzenia stolicy położonej w Wiedniu. Dziś nie pasują one ani do Krakowa, ani do Warszawy. (mw) fot. WOJCIECH LASKOWSKI utrzymaniowych jest sposób ich finansowania. Trwają rozmowy nad możliwością zawierania kontraktów wieloletnich między zarządcą infrastruktury a zleceniobiorcami zajmującymi się utrzymaniem infrastruktury. Wieloletnie kontrakty dawałyby stabilizację w PLK, ale też u przewoźników. Każda ze stron wiedziałaby, czego można się w dłuższym okresie spodziewać zauważa Majerczak. fot. WOJCIECH LASKOWSKI (X 3) Józefa Majerczak, członek zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W Wieloletnim programie inwestycji kolejowych do 2013 r. z perspektywą do 2015 przeznaczono na kolej 31,5 mld zł z z różnych źródeł. Z tych pieniędzy 5,5 mld zł trafi na inwestycje infrastrukturalne na terenie Małopolski i Podkarpacia. Najważniejszymi modernizacjami są tu: przebudowa linii E 30 na odcinku od Krakowa do Sosnowca i dalej w kierunku Katowic, która poprawi jazdę i skróci ją do czasu do godziny i 8 minut, odcinek linii E 30 z Krakowa do Tarnowa, który będzie można przejechać w 37 minut, oraz połączenie Tarnowa z Rzeszowem (czas przejazdu wyniesie 38 minut). Natomiast trwająca jeszcze rewitalizacja linii Rzeszów Przemyśl skróci przejazd między tymi miastami do godziny i 13 minut. (mw) Czas to pieniądz Obecnie w Europie nie można sobie pozwolić na zamknięcie toru na 3-4 miesiące. Nikt na to nie wyda zgody mówi Georg Dobrowolski, dyrektor oddziału ds. budownictwa kolejowego w Strabag Rail Polska Sp. z o.o. Użycie najnowszych i najlepszych sprzętów jest jednym z lepszych sposobów skrócenia okresu budowy do minimum dodaje. Prace modernizacyjne linii kolejowych sprawiają, że popularność kolei jako środka transportu spada na wiele lat. Pasażerowie szukają innych, alternatywnych środków komunikacji. Według Tadeusza Syryjczyka, eksperta ds. rynku kolejowego, już dziś trzeba się zastanowić, czy Polskę stać na zamykanie linii w ogóle na czas remontu. Modernizacja linii Gdańsk Warszawa jest dobrym przykładem. Przeciągający się remont powoli zreorganizował ruch lotniczy do Trójmiasta. Już dziś podróż na tej trasie samolotem jest tylko niewiele droższa, a dużo krótsza niż koleją. Sądzę, że to zadanie dla wykonawców i PLK: jak sprawić, by okresy remontów nie doprowadziły do destrukcji rynku pasażerskiego mówi. Rozmawialiśmy z wykonawcami o możliwościach zamykania linii na czas robót. Owszem, firmy są zainteresowane, jednak według nich, można by było zaoszczędzić czas jedynie w granicach dwóch miesięcy. Koszty, które PLK musiałaby ponieść w tym czasie, byłyby niewspółmiernie wyższe niż zyski wynikające z przyspieszenia robót przekonuje Janusz Pluta, dyrektor projektu PKP Polskich Linii Kolejowych. Nawierzchnie bez podsypki Sztandarowym przykładem zastosowania nowoczesnych rozwiązań jest budowa łącznicy kolejowej w tunelu od stacji Warszawa Służewiec do terminalu na lotnisku Okęcie. Tam właśnie po raz pierwszy w Polsce zastosowano system blokowych podpór szynowych w konstrukcji bezpodsypkowej. To rozwiązanie, oprócz sztandarowych założeń, czyli obniżenia poziomu drgań i emisji hałasu wydłuża czas eksploatacji torowiska mówi Tomasz Szuba, prezes zarządu Tines S.A. Doświadczenia zdobyte w Europie Zachodniej wskazują, że ta konstrukcja nie generuje żadnych kosztów, nawet podczas 30-letniej eksploatacji. Jedyny wydatek związany jest z wymianą szyny po jakimś czasie eksploatacji dodaje. Konwencjonalna nawierzchnia podsypkowa jest rozwiązaniem szybszym do wykonania, jednak wymaga ona ciągłego nadzoru i utrzymania. Wiele inwestycji z rejonu krakowskiego 9

10 LUNCH Z KURIEREM będzie wymagać użycia nowoczesnych technologii. Budowa bocznicy Zabłocie Kraków Krzemionki będzie na tyle skomplikowana, że konieczne stanie się zastosowanie szczególnych rozwiązań konstrukcyjnych, także jeśli chodzi o nawierzchnię. Projektanci przedstawiali nam projekty, w których byłaby zastosowana nawierzchnia na podsypce. Poprosiliśmy o wykonanie tu nawierzchni bezpodsypkowej z zastosowaniem technologii dopuszczonej przez Urząd Transportu Kolejowego. Planujemy również wymianę nawierzchni na bezpodsypkową w Tunelu mówi Włodzimierz Żmuda, dyrektor Centrum Realizacji Inwestycji Oddział w Krakowie PKP PLK. fot. WOJCIECH LASKOWSKI Znaleźć podziemne zagrożenia Sposób wykonania badań geologicznych również ma wpływ na szybkość przeprowadzenia inwestycji. Georadar pozwala uzyskać dodatkowe informacje, które umożliwiają projektantom dokładniejsze zaprojektowanie modernizacji czy budowy infrastruktury i przyspieszenie pracy. Jak mówi Jacek Sławiński, prezes zarządu Geopartner Sp. z o.o., bardzo istotna w branży projektowej jest logistyka wypuszczania projektów, które nie zawierałyby pełnych informacji. Ważna jest też standaryzacja w umowach zapisów dotyczących badań geologicznych na etapie studium wykonalności oraz prac budowlanych. Spotkaliśmy się z wieloma przypadkami, gdzie nieprecyzyjne zapisy pozwoliły wykonawcom pominąć badania geologiczne i terenowe, zastępując je danymi z Atlasu Geologicznego. To zubaża informacje dotyczące podłoża i stwarza zagrożenie dla całej inwestycji przekonuje Sławiński. Technologia czeka na klienta Nowe technologie muszą czasem poczekać na wdrożenie. Moja firma w 2006 r. zaprezentowała kolei nowoczesne systemy pomiarowe dla inwentaryzacji ruchu kolejowego. Praktyczne zastosowanie tej technologii nastąpiło dopiero w 2011 r. Czas, jaki upłynął od momentu pojawienia się informacji o tej technologii do chwili jej praktycznego użycia, był tak długi, że zdążyła się ona zmienić jeszcze trzy razy zaznacza Robert Dudek, prezes zarządu Geotronics Polska Sp. z o.o. Dopiero kary za zamknięcie toru kolejowego czy konieczność prowadzania prac podczas ruchu pociągów wymogły na wykonawcach korzystanie z nowoczesnych technologii. Przykładowo, nowoczesna podbijarka wykonuje całą swoją pracę Czesław Borowicz, pełnomocnik zarządu Międzynarodowego Portu Lotniczego Balice sp. z o.o. Nie ulega wątpliwości, że linia kolejowa z Krakowa do portu lotniczego w Balicach jest szalenie perspektywiczna. Również połączenie lotniska z krajową siecią kolejową jest niezwykle ważne dla jego rozwoju, ale też dla Krakowa i całej Małopolski. Gdyby kiedyś zostało uruchomione połączenie z Zakopanem czy z Nowym Sączem, to myślę, że zdecydowanie port mógłby jeszcze bardziej pomóc w rozwoju regionu. (mw) już podczas pierwszego przejazdu. Starsze modele musiały wykonać ich kilka, co znacznie wydłużało czas inwestycji. Dialog techniczny Urząd Zamówień Publicznych chce znowelizować przepisy dotyczące przetargów, wprowadzając tzw. dialog techniczny. Polega to na tym, że zaprasza się firmy z danej dziedziny i rozmawiamy, bez żadnych zobowiązań, o tym, co na rynku jest dopuszczalne i jest technologicznie możliwe do wykonania. Po czym przystępujemy do opisu przedmiotu zamówienia, znając już zdanie rynku na temat danego rozwiązania tłumaczy Józefa Kęsek, zastępca dyrektora Departamentu Transportu i Komunikacji małopolskiego urzędu marszałkowskiego. Być może ten mechanizm pozwoli wpuścić na Polską kolej nowe technologie. Obecnie zleceniodawca, opracowując projekt wykonawczy, nigdzie nie może podać nazwy produktu bądź firmy. Każde zagadnienie musi być przedstawione jedynie za pomocą 10

11 LUNCH Z KURIEREM opisu. Jeśli dotyczy to ogromnego projektu, staje się w pewnym momencie barierą. W Unii Europejskiej dialog techniczny jest z powodzeniem stosowany od lat. Węzeł krakowski Kraków Serdecznie ma złą historię, jeśli zapraszamy chodzi o włączanie infrastruktury kolejowej w obsługę mia- na debatę pt. sta. Obecnie władzom miasta zależy na tym, by układ kolejowy stanowił nie tylko dowóz do miasta, ale też współtworzył przewozy wewnątrzmiejskie. Kluczem do tego jest budowa Nowe rozwiązania dla infrastruktury następnych przystanków na terenie Krakowa. Cała inżynieryjnej infrastruktura kolejowa należy do w Polsce PLK. Miasto niewiele może tu zrobić. Mam nadzieję, że dobry klimat do współpracy w tym zakresie oraz potrzeba realizacji projektu kolei aglomeracyjnej, zostały 24 LUTEGO 2012 R. dostrzeżone przez urząd marszałkowski Odcinki te są w tej chwili obsługiwane nizacja linii Łódź Warszawa opowiada mówi Wiesław Starowicz, doradca prezydenta przez 19 par pociągów. Cały czas obserwujemy pl. Janusz Matejki Pluta, dyrektor 12, projektu KRAKÓW PKP PLK. Krakowa ds. gospodarki miejskiej. Dziennie do Krakowa wtłacza się ok. 100 zwiększanie się potoku podróż- nych na tych połączeniach mówi Kazimiera Tamtejsze władze wraz z mediami skupiły się na dobrych stronach, idei i sensie Biel-Zając, tys. samochodów. Gdyby tylko co trzecia, TEMATYKA SPOTKANIA: zastępca dyrektora ds. modernizacji, zamiast pokazywać trudności, na które natrafił wykonawca przez czwarta osoba nimi podróżująca przesiadła się do pociągów, to i tak stanowiłoby to dwuletni okres trwania prac dodaje. handlowych z małopolskiego zakładu PR. Modelowe rozwiązania kosztowe utrzymania i zakupu nowoczesnych urzadzeń; Bariery administracyjne przy budowie obiektów inżynieryjnych; ogromny potencjał przewozowy dla kolei. Nie wolno zapominać o PR Prace związane z modernizacją krakowskiego węzła Namiastkę kolei aglomeracyjnej dla Krakowa Modernizacje Modernizacje linii tras kolejowych kolejowych mają w województwie jeszcze małopolskim. kolejowego zajmą trzy lata. wprowadził we wrześniu 2009 r. Mało- polski Zakład Przewozów Regionalnych. Są to trzy relacje: Wieliczka Kraków, Kraków Trzebinia i Trzebinia Oświęcim. Roman Ciepiela, jeden, bardzo istotny aspekt sposób ich przedstawiania okolicznym mieszkańcom przez media. Przykładem jest węzeł łódzki i moder- Ważne, by przez ten czas pasażerowie korzystający z usług kolei byli w pewien sposób nastawiani pozytywnie do prowadzących inwestycje. Małopolska jest regionem kolejowo zaniedbanym, ale ma szanse stać się jednym z nowocześniejszych. Liczne inwestycje wicemarszałek województwa małopolskiego realizowane na tym terenie wymuszają zastosowanie nowatorskich rozwiązań ze Pracujemy nad projektem Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej dla okolic Krakowa. Zakładamy na początek trzy linie: MPL Balice Kraków Wieliczka Kopalnia, Trzebinia Kraków Tarnów oraz Sędziszów Kraków Podbory Skawińskie. względu na jego specyfikę, ale też na czas trwania samych prac. Jak wskazują specjaliści, to właśnie ten aspekt jest najważniejszy, jeśli opłacalność przewozów ma być Mamy już koncepcję dotyczącą częstotliwości kursowania zachowana. fot. WOJCIECH LASKOWSKI pociągów na tych trasach, jednak szczegółowy rozkład będziemy mogli ułożyć dopiero po wykonaniu pełnego studium wykonalności. Zostaną tam uszczegółowione aspekty taborowe, finansowe oraz inwestycyjne, w tym na styku koordynator, czyli samorząd województwa małopolskiego podmioty zewnętrzne. (mw) Debata z cyklu Lunch z Kurierem, pt. Nowe rozwiązania dla infrastruktury inżynieryjnej w Polsce odbyła się 24 lutego br. w Krakowie. PARTNERZY PROJEKTU: PATRONAT MEDIALNY: PATRONAT HONOROWY:

12 PRZEWOZY PASAŻERSKIE Samorządy płacą Przewozy Regionalne mają już podpisane umowy o dofinansowanie przewozów rok 2012 z większością samorządów. Kto w tym roku zapłaci najmniej, a kto Snajwięcej za pociągi regionalne? Małgorzata Starczewska Od 20 mln zł do ponad 90 mln zł taka jest rozpiętość wysokości opłat, które w tym roku samorządy wyłożą z tytułu rekompensat za prowadzenie pociągów przez Przewozy Regionalne. Tak duża rozbieżność wynika z różnego zapotrzebowania, które zależy przede wszystkim od wielkości sieci kolejowej w regionie, oczekiwań mieszkańców oraz kształtu oferty przewozowej. Do regionów, które zapłacą najmniej, należą: Świętokrzyskie, Podlaskie oraz Lubuskie i Opolskie, a najwięcej: Małopolskie, Zachodniopomorskie, Łódzkie i Dolnośląskie (patrz mapka). Samorządy samodzielnie określają na których trasach i z jaką częstotliwością będzie prowadzony ruch pociągów i na tej podstawie kalkulowana jest wysokość dopłat tłumaczy Michał Stilger z biura prasowego Przewozów Regionalnych. Droższe paliwo, energia i naprawy Na 12 województw, z którymi negocjacje dotyczące rekompensaty dla Przewozów Regionalnych zostały zakończone, większość zakontraktowała kwoty o kilka milionów złotych wyższe niż w roku ubiegłym. Przykładowo, Podlaskie zamiast niecałych 20 mln zł, które wydatkowało w 2011 r., zapłaci ok. 25 mln zł, a w Lubelskiem kwota ta wzrośnie z nieco ponad 52 mln zł do 56 mln zł. Wyższe koszty eksploatacji pociągów są spowodowane podwyżkami, przede wszystkim za paliwo, energię i koszty utrzymania taboru wyjaśnia Michał Stilger. Z informacji Przewozów Regionalnych wynika, że w 2011 r. ceny paliw trakcyjnych wzrosły o ok. 10 proc., a koszty napraw i remontu taboru aż o 53 proc. To przełożyło się nie tylko na wzrost cen biletów dla podróżnych na jesieni ubiegłego roku, ale też na wysokość dopłat finansowanych z kieszeni samorządów. Kształtowanie oferty Mniejszą rekompensatę dla Przewozów Regionalnych zapłacą te województwa, które tną ofertę lub zlecają część przewozów innym spółkom, najczęściej własnym. Rozkład jazdy w największym stopniu został ograniczony na Śląsku, gdzie zawieszono funkcjonowanie 67 połączeń. W mniejszym stopniu ofertę przewozową ograniczono w województwie wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. Natomiast Świętokrzyskie stawia na kolej. W tym regionie od marca pojawiły się nowe połączenia wylicza Michał Stilger. O ile większość samorządów zawarła umowy na cały rok (liczony najczęściej w okresie obowiązywania rocznego rozkładu jazdy), tak dwa województwa opolskie i lubuskie zawarły umowy do połowy roku. Natomiast na Dolnym Śląsku dopłata obejmuje wybrane zadania. 52 mln zł WYSOKOŚĆ DOFINANSOWANIA DLA PRZEWOZÓW REGIONALNYCH Z BUDŻETU SAMORZĄDÓW 77 mln zł - 53 mln zł Warmińsko-Mazurskie 47 mln zł 25 mln zł 22 mln zł (od r. do r.)? 66 mln zł 56 mln zł Trwają negocjacje umowy rocznej Mazowsze: własna spółka Koleje Mazowieckie, obsługująca przewozy regionalne w całym województwie 65 mln zł 22 mln zł (od r. do r.) 20 mln zł? 92 mln zł? Źródło: Przewozy Regionalne 12

13 PRZEWOZY TOWAROWE N Najpierw klient, potem inwestycje Mamy trochę inną filozofię działania niż podobne firmy: najpierw zaczynamy pracę, a potem dopasowujemy wielkość niezbędnych inwestycji do potrzeb tłumaczy, w rozmowie z Lidią Majdecką, prezes zarządu spółki Cargosped Bogusław Ney. Otwarty terminal w Gądkach to drugi terminal pod Poznaniem. Ten w Kobylnicy nie wystarczył? Terminal w Kobylnicy znajduje się po przeciwnej stronie aglomeracji poznańskiej. Należało znaleźć miejsce, które byłoby odpowiednie i optymalne kosztowo dla klientów zlokalizowanych od strony południowo-zachodniej. Teren należy do PKP Polskich Linii Kolejowych, wynajmuje je PKP Cargo, a my za zgodą zarządcy infrastruktury poddzierżawiamy. Transportujemy tu pociągami i obsługujemy kontenery, które przywozimy głównie z portów polskich. W ramach usługi door-to-door odwozimy kontenery samochodami, do magazynów. Ile Cargosped musiał zainwestować w otwarcie nowego terminalu? Na razie ok. 100 tys. zł. Odkupiliśmy znajdujące się na terminalu kontenery, zabezpieczyliśmy wjazd na teren, uruchomiliśmy ochronę fizyczną terenu oraz zamontowaliśmy system monitoringu. To początek inwestycji, kolejne dopiero przed nami. Terminal został oficjalnie otwarty, bo kontenery muszą być już obsługiwane, natomiast inwestować będziemy dalej, krok po kroku. Chcemy zainwestować w utworzenie depotu, czyli miejsca na składowanie pustych kontenerów, głównie na potrzeby armatorów morskich. Mamy trochę inną filozofię działania niż podobne firmy najpierw zaczynamy pracę, a potem dopasowujemy wielkość niezbędnej inwestycji do potrzeb, które można w danym rejonie wygenerować. To znaczy, że najpierw pozyskaliście Państwo klientów i to było przyczyną powstania tego terminala? Tak. Mamy tutaj kilku kluczowych klientów, których nazw nie mogę wymienić. Terminal de facto już działa. Jaki jest ruch? Przeładowujemy ok. 500 kontenerów w miesiącu. Jak na tak niewielkie miejsce, to bardzo dużo. Staramy się od razu kontenery ładować na samochód, kierując go do magazynów pod rozładunek. Plac ma 300 metrów długości i 18 metrów szerokości, więc miejsca nie ma tu aż tak dużo. Jeden kontener ma 13 m długości, 2,5 m szerokości. Dziennie jest ok. 15 kursów. Do dyspozycji są trzy, cztery ciągniki i oczywiście dźwig do kontenerów typu Kalmar, który waży 80 ton, a unieść może kontener o masie do 40 ton. Firma ma pięć terminali w Polsce, wraz z nowo otwartym aż dwa w okolicy Poznania. Planujecie kolejne? Jeśli uda nam się wydzierżawić plac przy nowym terminalu w Gądkach, to prawdopodobnie nie będzie konieczności budowy trzeciego terminalu. Ale jeśli się to nie powiedzie, to w ciągu pół roku Bogusław Ney powstanie jeszcze jeden w okolicach Poznania. Tu są największe magazyny na Europę, m.in. takich firm jak: H&M, IKEA, Wrigley, Imperial Tobacco, Castorama, Raben itp. A poza Wielkopolską, jakie macie Państwo plany inwestycyjne? Przede wszystkim planujemy inwestycje w tabor, nie tylko kolejowy, ale też i a może przede wszystkim w drogowy, m.in. zakup naczep, ale także w systemy informatyczne, systemy optymalizacji procesów, szkolenia. Mamy taką zasadę, że liczymy każdą złotówkę przeznaczoną na planowane inwestycje, znajdując dla niej stosowne odniesienie w planowanych przychodach. Dzięki takiemu podejściu niektóre duże firmy w naszej branży nie mogą z nami konkurować. fot. ARCH. CARGOSPED 13

14 PREZENTACJE Z GPS-em jadą taniej Wdrożenie Systemu Logistyki Kolejowej pozwoliło spółce LOTOS Kolej zaoszczędzić pół miliona złotych w skali roku. Eksploatacja lokomotyw, zarządzanie flotą wagonów czy organizacja pracy specjalistów w których obszarach system najbardziej zwiększył efektywność? Małgorzata Starczewska Do pokonania jest ponad 600 km, a do pociągnięcia 40 wagonów cystern z olejem napędowym, świeża produkcja z gdańskiej rafinerii. Na bocznicy LOTOS Kolej po raz ostatni sprawdzany jest stan techniczny pociągu oraz oznakowanie wagonów. Proces ten mogą również podejrzeć pracownicy innych dyspozytur spółki: w Zduńskiej Woli, Wrocławiu, Czechowicach-Dziedzicach oraz Jaśle. Takie możliwości stwarza System Logistyki Kolejowej każdy uruchamiany skład jest w nim odwzorowany i śledzony na całej trasie przejazdu. Łamigłówka z przewozami Z Gdańska każdego dnia wyrusza kilka do kilkunastu długich pociągów LOTOS Kolej wywożących paliwo w głąb Polski. Jadą w trzech głównych kierunkach na Gniezno i Dolny Śląsk, w kierunku Polski Centralnej oraz na Śląsk. Jednak chociaż to właśnie z Pomorza ruszają najdłuższe i największe składy, to większość bo dwie trzecie wszystkich pociągów spółki uruchamiana jest na południu kraju, głównie na Śląsku i Dolnym Śląsku. Dziennie wykupujemy w PKP Polskich Liniach Kolejowych blisko 150 rozkładów jazdy. Część z nich jest dla długich, załadowanych pociągów, a część dla składów jadących na krótkich dystansach, czasem tylko 3-5 km odcinkach, np. granicznych. Łącznie w ciągu roku jest to prawie 50 tysięcy zamówionych rozkładów jazdy wylicza Marian Wasilewski, dyrektor ds. przewozów LOTOS Kolej. Logistyka dla przewozów tej skali to zawiła łamigłówka. Jej właściwe ułożenie pozwoli zaoszczędzić. Dlatego spółka od początku swojej działalności rozwija system IT (System Logistyki Kolejowej), który jest narzędziem w rękach dyspozytorów wspiera szereg procesów, które wcześniej były modelowane ręcznie, często przy pomocy kartki i ołówka. Podpowiada najlepsze rozwiązania, dzięki czemu usprawnia logistykę i zwiększa efektywność. IT na bocznicy i w trasie Wirtualny proces formowania pociągu w systemie zaczyna się od określenia zapotrzebowania i wpisania do komputera rodzaju zamówienia. Za ten etap odpowiadają pracownicy Zakładu Przewozów Kolejowych. To oni wprowadzają do komputera daną 14

15 PREZENTACJE relację, zamawiają i wykupują trasę w PKP PLK. Sporządzają też metrykę pociągu, w której zapisany jest tzw. numer pociągu oraz podstawowe informacje o składzie, jak np. liczba wagonów, ich rodzaj czy przewożony ładunek. Określają też trasę pociągu i to, czy jedzie on według rocznego rozkładu jazdy, katalogowego czy indywidualnego. Większość, ponad 70 proc. pociągów, jeździ obecnie według indywidualnych rozkładów jazdy. Jest to związane z dużą liczbą remontów i utrudnień na torach, praktycznie każdy przejazd wymaga osobnych ustaleń mówi Marian Wasilewski. W miarę organizowania kolejnych etapów przewozu metryka pociągu uzupełniana jest o nowe dane. Dodawane są informacje o tym, jaka lokomotywa pociągnie skład, a także dane dotyczące obsady pociągu. Tabor najlepszy na szlaku O wyborze konkretnej lokomotywy czy maszynisty do danego przejazdu decydują fot. MAŁGORZATA STARCZEWSKA odpowiednio dyspozytorzy ds. taboru oraz obsad. W podjęciu najlepszych decyzji pomagają im wyprofilowane moduły IT, które dostarczają kompleksowej informacji. Przykładowo, dobierając lokomotywę do danego przejazdu dyspozytor sprawdza jej obecną lokalizację, przebieg i ile jeszcze zostało do przeglądu. Co więcej, system pozwala na dokonanie selekcji danych poprzez dowolnie zadany filtr. Pełna informacja o lokomotywach i wagonach pozwala optymalnie wykorzystać tabor w eksploatacji. Dzięki temu wiemy, którą lokomotywę najlepiej przydzielić do jakiego pociągu precyzuje Marian Wasilewski. O ile przed wdrożeniem systemu wagony eksploatowane przez LOTOS kolej obracały w ciągu miesiąca 3,5 raza, tak obecnie ich efektywność zwiększyła się nawet do sześciu razy. Maszynista w kartotece Moduł kadr zawiera dane dotyczące blisko 350 maszynistów obsługujących relacje LO- TOS Kolej w całej Polsce zawiera zestawienie dotyczące ich kwalifikacji, uprawnień, znajomości tras, stażu pracy, a także harmonogram dyżurów ile dana osoba przepracowała godzin w miesiącu i czy były wymagane kodeksem pracy przerwy na odpoczynek. Dzięki tym danym dyspozytor może podjąć najlepszą decyzję w sprawie wyboru pracownika do obsadzenia danego pociągu. Dyspozytor ds. obsad odpowiada również za zapewnienie miejsca do wypoczynku dla maszynisty po zakończeniu jego zmiany. Dzięki współpracy z korporacjami transportowymi oraz bazą hotelową w całym kraju przewoźnik zapewnia dobre warunki pracy, a także zwiększa efektywność samych przewozów. Logistyka związana z dowozem pracowników jest kluczowa dla organizacji samego procesu przewozów kolejowych. Dzięki temu że zapewniamy zaplecze, dojazd dla pracowników i optymalnie dobieramy tabor, unikamy opóźnień czy nieprzewidzianych sytuacji wyjaśnia Marian Wasilewski. W ciągu miesiąca na zlecenie LOTOS Kolej przewoźnicy samochodowi przejeżdżają łącznie prawie 25 tys. kilometrów, czyli więcej niż liczy trasa, którą pokonują pociągi! Śledzą pociągi Przejazd wszystkich pociągów jest na bieżąco monitorowany i odwzorowywany w systemie komputerowym. W czterech dyspozyturach LOTOS Kolej funkcjonuje łącznie 18 całodobowych stanowisk dyspozytorskich, na których można podejrzeć aktualny bieg pociągu. Informacje na temat wybranego składu mogą być wyświetlone w postaci tabeli z dokładnym harmonogramem lub jako wizualizacja na mapie. Śledząc na bieżąco lokalizację składu na szlaku, dyspozytorzy mogą szybko reagować na ewentualne zatrzymania pociągów związane z usterkami, awariami i innymi zdarzeniami na infrastrukturze kolejowej. Informacje na temat lokalizacji pociągu pochodzą z dwóch źródeł: nadajników GPS zamontowanych na wszystkich lokomotywach spółki oraz z działającego w strukturach PKP PLK Systemu Ewidencji Pracy Eksploatacyjnej. Informacje z GPS uzupełniamy danymi pobranymi z SEPE, dzięki czemu mamy w pełni wiarygodne dane. W najbliższym czasie chcemy w jeszcze większym stopniu zintegrować nasze rozwiązania z systemem SEPE działającym u zarządcy zapowiada Marian Wasilewski. Podgląd pociągów na torach mają nie tylko dyspozytorzy spółki, ale również klienci LO- TOS Kolej. Dzięki temu na bieżąco wiedzą, gdzie znajduje się ich przesyłka. Czy pociąg dojechał? Na wirtualnych mapach u dyspozytorów widać, czy pociąg dojechał do celu. Jednak w systemie przejazd będzie zakończony dopiero po dopełnieniu wszelkich formalności związanych z dokumentacją oraz autoryzowaniem trasy przejazdu. Informacje zebrane w bazach systemu SLK pozwalają nie tylko na sprawne planowanie i monitorowanie przejazdów. Dane te są wykorzystywane również do rozliczania usługi, sporządzania raportów do UTK oraz do GUS. Z jednej strony wymusza to dyscyplinę w prowadzonych przewozach, ale z drugiej strony stwarza też możliwości i wpływa na większą efektywność, a w konsekwencji oszczędności w budżecie. System Logistyki Kolejowej jest narzędziem, które optymalizuje przewozy i usprawnia logistykę. Dzięki niemu osiągamy oszczędności. W 2011 r. wydaliśmy o pół miliona złotych mniej, właśnie dzięki dobrym decyzjom podjętym przy wsparciu systemu IT podsumowuje Marian Wasilewski. 15

16 TRANSPORT MIEJSKI T Tramino dla Poznania Poznańskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne kupi 45 nowoczesnych, niskopodłogowych tramwajów. Wartość zamówienia to 387 mln zł. Magdalena Okoniewska Projekt zakupu tramwajów uzyskał dofinansowanie ze środków unijnych z Funduszu Spójności w ramach działania 7.3 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w wysokości 156,8 mln zł. Umowa w sprawie ich przekazania została podpisana na początku lutego 2012 r. Takiej dotacji jeszcze nie było w Poznaniu. I nie było też tak wielkiego kontraktu na zakup tramwajów. To największa, nie licząc Warszawy, dostawa tramwajów w Polsce mówi prezes zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu Wojciech Tulibacki. Projekt obejmuje zakup 45 sztuk nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych wraz ze specjalistycznym wyposażeniem zajezdni i pakietem naprawczym, wliczając w to części zamienne oraz materiały potrzebne do przeglądów okresowych. Są to tramwaje Tramino firmy Solaris. Do tej pory dotarło już do nas ponad 30 pojazdów tego typu, wszystkie zostaną dostarczone przed mistrzostwami EURO Jesteśmy bardzo dumni z tego, że udało nam się uzyskać finansowane na ich zakup podkreśla Iwona Gajdzińska, rzeczniczka prasowa poznańskiego MPK. Dzięki realizacji projektu wzrośnie komfort podróżowania po mieście i poziom bezpieczeństwa pasażerów. Niskopodłogowe tramwaje ułatwią też przemieszczanie się osobom niepełnosprawnym, a jako pojazdy przyjazne dla środowiska zużywać będą mniej energii i emitować mniej hałasu. Poznański MPK wzbogacił w ostatnim czasie swój park taborowy o nowe tramwaje niskopodłogowe także innych producentów, m.in. o pojazdy typu Moderus Beta, czyli wagon z niskopodłogowym środkowym członem, Combino czy gruntownie zmodernizowaną Tatrę RT6 MF06 AC. fot. DARIUSZ KALINOWSKI Hałas o cichy tramwaj Przetarg na dostawę 15 nowych tramwajów dla Olsztyna został oprotestowany. Jednym z kryteriów, ocenianym w przetargu na dostawę 15 nowych tramwajów dla Olsztyna, był poziom emisji hałasu. Wskaźnik ten określany jest podczas jazdy przy stałej prędkości 50 km/h po wydzielonym torowisku z żelbetowymi podkładami na tłuczniu. Dźwięk rejestruje się 7,5 metra od osi toru na wysokości 1,2 m ± 0,2 m od główki szyny. Konsorcjum Newag Modertrans zadeklarowało tę wartość na poziomie 65,9 db. Dwaj konkurenci Pesa i Solaris uznali tak niski wynik za trudny do uzyskania. Krajowa Izba Odwoławcza przyjęła ich odwołanie i w tej chwili wybiera eksperta, który osądzi jego zasadność. Jak informuje Newag, podany przez spółkę poziom hałasu został wyliczony na podstawie wiedzy i doświadczenia jej oraz jej partnera w konsorcjum, firmy Modertrans. Zdaniem Newagu, przy użyciu odpowiednich technologii taka wartość jest jak najbardziej możliwa do uzyskania. Według dr inż. Barbary Rudno-Rudzińskiej z Katedry Akustyki Politechniki Wrocławskiej, na uwagę zasługuje nie tyle zadeklarowany przez Newag wynik, ale dokładność, z jaką został określony. Na etapie projektu, przy takich warunkach, dziesiąte części db połknie sam błąd pomiaru. Podając takie parametry, prędzej można się spodziewać widełek ± 2 db. Taka dokładność będzie bardzo trudna do wyegzekwowania mówi dr Rudno-Rudzińska. Zamawiane pojazdy będą jeździć po nowo wybudowanych torach. Mimo trwającego postępowania odwoławczego Zdzisław Bukowski, kierownik jednostki olsztyńskiego ratusza odpowiedzialnej za transport tramwajowy, nie martwi się opóźnieniem. Nawet dwa miesiące zwłoki nie wpłyną na nasz harmonogram. Projekt infrastruktury jest już niemal gotowy, a prace ziemne rozpoczną się na przełomie kwietnia i maja 2012 r. zapowiada. (mw)

17 KOLEJ NA ŚWIECIE R Rosja w natarciu? Plan rozwoju międzynarodowych połączeń kolejowych zapowiedział Władimir Jakunin, prezes zarządu RŻD. Sapsan na stacji Moskwa Oktiabrskaja Dzięki składom Talgo, koleje rosyjskie RŻD będą mogły połączyć Moskwę z wieloma stolicami państw europejskich. Do końca tego roku do Rosji trafią z Hiszpanii pierwsze pojazdy Talgo, z systemem zmiany rozstawu kół z szerokotorowego (1668 mm) na normalnotorowy (1435 mm). Dzięki nim podróż fot. PRZEMYSŁAW B. JEZIERSKI z Moskwy do Berlina wyniesie tylko dziewięć godzin. RŻD zawarły z Talgo kolejny kontrakt, wartości 135 mln euro, na dostawę następnych 20 pojazdów, które mają być dostarczone w latach W planach RŻD jest rozwinięcie połączeń z Europą, m.in. z Francją, Węgrami i Rumunią. Koleje rosyjskie zamierzają również wykorzystać południowy korytarz transportowy w marcu 2011 r. RŻD udzieliły Serbii kredytu wartości 800 mln dolarów. Za te środki Serbia ma zmodernizować swoje linie kolejowe oraz dworzec w Belgradzie, na który będą w przyszłości wjeżdżały pociągi z Rosji. Urzędnicy Unii Europejskiej wyrazili zainteresowanie planami Rosji, zwłaszcza wykorzystaniem połączeń kolejowych na trasie Chiny Unia Europejska, przez Rosję. RŻD zamierzają ponieść inwestycje, które sprawią, że transport towarów z Chin do Europy wyniesie zaledwie 14, a może nawet tylko 10 dni. Barierą w rozwoju przewozów z Azji na zachód Europy są jednak różne przepisy i wymogi techniczne. Według ekspertów, Rosję czeka dużo pracy nad porozumieniem się z europejskimi zarządcami infrastruktury. RŻD pracują też nad projektem budowy linii kolejowych w Iranie oraz w Kazachstanie. Jakunin powiedział w Brukseli, że sankcje nałożone przez UE na Iran nie wpłyną w żadnym stopniu na uruchomiony projekt. (ab) C Chorwaci dotrą pociągami Specjalne pociągi dla kibiców chorwackich piłkarzy przygotowują chorwackie koleje. Najdroższy bilet na pociąg z Zagrzebia do Poznania ma kosztować 2,5 tys. zł. Pociągi dla kibiców będą kursowały między Zagrzebiem a Poznaniem. Dla fanów futbolu przygotowano wycieczki po Poznaniu i Gdańsku. W stolicy Wielkopolski z dworca kolejowego na stadion podróżni dostaną się za darmo komunikacją miejską. W pociągu nie zabraknie wagonu restauracyjnego. Kibice będą mieli do wyboru wagony sypialne i z miejscami siedzącymi 1 i 2 klasy. Najdroższy bilet za miejsce sypialne w przedziale dla trzech osób ma kosztować w przeliczeniu 2,5 tys. zł. W sprzedaży są też droższe bilety w pakietach z pobytem w Polsce podczas trzech rozgrywanych przez drużynę Chorwacji meczów, w Poznaniu i w Gdańsku. Czerwcowy wyjazd specjalnych pociągów organizują koleje chorwackie, agencja turystyczna Speranza oraz kluby kibiców. (red) 17

18 MARKETING NA KOLEI Ś Święty Walenty wsparł kolej Choć patronem transportu szynowego jest święta Katarzyna, to jednak przewoźnicy kolejowi skorzystali ze wsparcia św. Walentego. W tym roku niektóre akcje i promocje łączyli z Dniem Zakochanych. Janusz Latos Za najciekawsze relacje z romantycznej podróży we dwoje PKP Intercity w ramach walentynkowej akcji proponowało dwa podwójne wyjazdy do Berlina. Konkurs przewoźnika i jednej z rozgłośni radiowych trwał cztery dni. 14 lutego zabawa się zakończyła. Na weekend laureaci pojechali oczywiście pociągiem do Berlina. Konkurs przypominał ofertę międzynarodowych połączeń PKP Intercity. Więcej na antenie mówiono o połączeniach kolejowych pomiędzy Warszawą a Berlinem oraz innymi miastami Polski i stolicą Niemiec. Życzenia od kolejarzy Na Śląsku regionalny przewoźnik zorganizował walentynkową promocję w Kolejach Śląskich od CallPay. Pasażerowie, korzystający z systemu CallPay, mogli kupić bilety jednorazowe i miesięczne za połowę ceny. Propozycja motywowała do kupna biletu i zapoznania się oraz korzystania z nowej formy opłaty za bilety za pomocą telefonu komórkowego. W województwie dolnośląskim kolejowy przewoźnik też pamiętał o Dniu Zakochanych. Koleje Dolnośląskie nie organizowały jednak promocji. Aktywność ogra- Uciekli od banału Przewozy Regionalne też dały szansę zakochanym pasażerom. Ci, którzy nie chcieli popadać w banalne, cukierkowo-kwiatowe Wystawa Zakochany Paryż w hali Dworca Centralnego w Warszawie upominki, mogli między 10 a 14 lutego kupić REGIOkartę w walentynkowej promocji. Wówczas za drugą REGIOkartę dla bliskiej sercu osoby płacili niczyły do plakatu i hasła na stronie internetowej. Korzystający 50 procent. Oferta dotyczyła każdego rodzaju karty: rocznej, półrocznej oraz REGIOkarty SENIOR. Dlaczego taka promocja? walentynkowych chwil. z niej 14 lutego wiedzieli, że Koleje Dolnośląskie życzą pięknych Kolej to wciąż bardzo romantyczny sposób przemieszczania się, a podróże te dalsze i te bliższe warto dzielić z najbliższymi argumentowali przedstawiciele Przewozów Regionalnych i z walen- Zakochaj się w MPK tynkowymi serduszkami w tle promowali REGIOKartę. fot. JANUSZ LATOS Wrocławskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne zachęcało w lutym, by zakochać się w komunikacji zbiorowej We Wrocławiu bardziej aktywne w okazywaniu i zabieganiu o uczucia było Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (MPK) zaprosiło bowiem wszystkich wrocławian i gości do zabawy pod tytułem Zakochaj się w MPK. Od przedwalentynkowego weekendu w jeżdżących po Wrocławiu nowoczesnych tramwajach Skody pojawiły się nowe piktogramy. Obrazki wskazywały miejsce dla osoby jeszcze niezakochanej. Korzystający z tak oznaczonego miejsca sygnalizował poszukiwanie drugiej połówki. Agnieszka Korzeniowska, kierownik Biura Promocji w MPK Wrocław zapewniała, że akcja nakłoni niektórych wrocławian do tego, by nie bacząc na mrozy, przesiedli się chociaż na tydzień do komunikacji miejskiej. W Warszawie zaś dobrą scenografię Dnia Zakochanych zapewniła hala Dworca Centralnego. W przeddzień serduszkowego szału odbył się na antresoli obok Café Poczekalnia wernisaż fotografii Gérarda Uféras. Francuski artysta zrealizował projekt o zakochanych paryskich parach wywodzących się z różnych kultur, religii i klas społecznych. Wykonane przez niego 40 fotografii, tworzące wystawę Zakochany Paryż, będzie przypominało klimat walentynek do 11 marca. 18

19 INFRASTRUKTURA KOLEJ NA ŚWIECIE Łącznica na Okęcie droższa o 16 mln zł 29 lutego zakończyły się prace budowlane linii kolejowej na lotnisko Okęcie informuje wykonawca inwestycji, firma Bilfinger Berger Budownictwo. Czy to jednak nie jest za późno, żeby łącznica została oddana do użytku przed rozpoczęciem mistrzostw UEFA EURO 2012? Jesteśmy dobrej myśli odpowiada Mateusz Gdowski, rzecznik Bilfinger Berger Budownictwo. Media donoszą, że projekt jest poważnie zagrożony, gdyż prace raz po raz napotykają na nieprzewidziane trudności. Tym razem specjaliści ze spółki PKP Polskie Linie Kolejowe wytknęli wykonawcy liczne niedoróbki. Inwestor w ostatniej chwili odwołał podziemną prezentację tunelu dziennikarzom. Trwa jeszcze montowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym, a dokładnie zakładanie systemów sygnalizacyjnych. To jednak nie będzie mieć wpływu na zasadnicze odbiory techniczne mówi Mateusz Gdowski, rzecznik prasowy wykonawcy inwestycji. Poza tym w tunelu trwają ostatnie prace wykończeniowe związane z montażem paneli ściennych i lamp dodaje. Pierwsze opóźnienia w realizacji inwestycji wynikały z dodatkowych prac związanych z oczyszczaniem gruntu, skażonego przez zużyte paliwo lotnicze. Dodatkowo wykonawca natrafił na wysoki poziom wód gruntowych. Z tych powodów zapisany w umowie z PKP PLK termin zakończenia inwestycji został przesunięty z października na koniec grudnia 2011 r. więcej Włochy: zamieszki z powodu budowy TAV Członkowie organizacji ekologicznych i anarchiści okupowali autostradę A35 oraz obwodnicę Turynu. Wieczorem 29 lutego doszło do starć z policją, w wyniku których obrażenia odniosło kilku protestujących i policjantów. Zamieszki mają na celu zablokowanie budowy linii dużych prędkości (TAV) z Lyonu do Turynu. Przeciwnicy budowy linii Turyn Lyon reprezentują ruch No TAV ( Nie dla TAV ). Ich zdaniem, budowa linii zniszczy ekosystem w dolinie pod Turynem. Do protestów i starć z policją dochodzi od kilku lat. Tym razem w zamieszkach, poza rannymi uczestnikami, ucierpiała jedna z ekip telewizyjnych, której samochód spalono. Manifestanci wdali się też na tory w okolicach Genui i wybili szyby w pociągu. więcej PRZEWOZY PASAŻERSKIE Z Krakowa do Krynicy krócej o godzinę? Małopolski Zakład Przewozów Regionalnych w Krakowie stara się przyciągnąć do siebie klientów. Zachętą do korzystania z oferty mają być komfortowe pociągi ACATUS-2. W ostatnim czasie Przewozy Regionalne wzbogaciły się o 5 takich nowoczesnych składów. Jednemu z nich nadano niedawno nazwę Nikifor. Nowoczesny i komfortowy pociąg ACATUS-2 Nikifor będzie kursował raz dziennie na linii Kraków Krynica-Zdrój. Pociąg jest przystosowany do jazdy z prędkością 160 km/h. Na chwilę obecną taka prędkość na całym odcinku nie jest możliwa. Wkrótce sytuacja ma ulec poprawie. W tej chwili w ramach modernizacji całej linii E30 prace doszły już na teren województwa małopolskiego. Teraz ma być realizowany odcinek Szczakowa Kraków Tarnów do Rzeszowa. Obecnie na odcinku Kraków Tarnów przejazd trwa 90 minut; w przyszłości ma trwać ok. 40 minut. Jest szereg ograniczeń na odcinku od Tarnowa po samą Krynicę wyjaśnia Ryszard Rębilas, dyrektor małopolskiego Zakładu Przewozów Regionalnych. Dzisiaj pokonanie trasy do Krynicy-Zdrój z Krakowa zajmuje przeszło pięć godzin. Zdaniem dyrektora Rębilasa, tak długi czas przejazdu to nie wina przewoźnika. Obecnie uwzględniając stan infrastruktury czas przejazdu z Krakowa do Krynicy, jest długi. Według zapewnień zarządców infrastruktury, do końca 2013 roku na szeregu odcinkach ma radykalnie ulec zmianie stan infrastruktury. Myślę, że na odcinku Kraków Krynica może być skrócony czas przejazdu nawet o 60 minut. Wtedy będziemy konkurencyjni do przewozów drogowych wyjaśnia Ryszard Rębilas. Dla przykładu, pociąg PR Jaworzyna wyjeżdżający z Krakowa (Dworzec Główny) o 5.40, w Krynicy-Zdroju jest o W ciągu przeszło pięciu godzin podróżny można zwiedzić całą wschodnio-południową część Małopolski, bowiem pociąg przejeżdża przez Tarnów, Stróże, Grybów, Nowy Sącz, Piwniczną i Muszynę. Z Krakowa do stolicy polskich uzdrowisk kursują jeszcze dwa bezpośrednie pociągi o godzinach i więcej 19

20 RECENZJA S Spacerem przez Powązki Gorąco polecam książkę Marka Moczulskiego i Wiesława Wojasiewicza Stacya Stare Powązki. Autorzy niemal wyrwali z mroków niepamięci pionierów polskiego kolejnictwa. To lektura obowiązkowa dla każdego, kto kolej ma w sercu pisze Bartłomiej Buczek. Jeszcze dwadzieścia kilka lat temu na księgozbiór miłośnika kolei składały się głównie podręczniki do szkół zawodowych i techników oraz akademickie skrypty. Dziś co rusz pojawiają się nowe, profesjonalnie wydane pozycje poświęcone poszczególnym seriom taboru, liniom kolejowym, systemom komunikacyjnym. Kuszą piękną oprawą kolorowe albumy, a intrygująco brzmiące tytuły zapraszają do lektury. Ostatnio pojawiło się też dziełko, którego nie sposób nie zauważyć. Mowa tu o Stacyi Stare Powązki Marka Moczulskiego i Wiesława Wojasiewicza, wydanej nakładem Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei, przy wsparciu PKP Cargo S.A. oraz PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. W sentymentalnej podróży Pozycji dedykowanych fanatykom historii kolei do końca lat 80. XX w. było niewiele. Ba! Bez cienia przesady można powiedzieć, że dawały się one policzyć na palcach jednej ręki. Oprócz nieśmiertelnych Parowozów kolei polskich Jana Piwowońskiego, Historii lokomotywy elektrycznej czy adresowanych do najmłodszych czytelników kolejowych elementarzy ( Jak kolej zdobyła świat Bolesława Orłowskiego i Kolejnictwo Stefana Smolisa) był czteroczęściowy cykl wydawniczy Nasze koleje. Jego autorzy zapraszali do odbycia sentymentalnej podróży: szlakami kolei wąskotorowych (Bogdan Pokropiński), po ostatnich polskich czynnych parowozowniach (Andrzej Adler), po mostach dróg żelaznych Królestwa Polskiego (Wiesław Wojasiewicz) czy do przejażdżki z Warszawy Stalowej do Radzymina kolejką marecką (Bogdan Pokropiński). Sytuacja uległa radykalnej poprawie na początku lat 90. Wówczas na rynku wydawniczym jak grzyby po deszczu pojawiać się zaczęły liczne pozycje dla rosnącego grona kolejowych pasjonatów. Każdy z tematów znajdował coraz szersze omówienie. Odtajnienie życia codziennego dotknęło także i kolej, stąd też na kartach książek poświęconych żelaznym szlakom znaleźć można było coraz to więcej szczegółowych informacji o pojazdach trakcyjnych, parowozowniach, liniach kolejowych, stacjach Kiedy gaśnie pamięć Stosunkowo najpóźniej pojawiły się publikacje dotyczące ludzi kolei. Mowa tu o pozycjach poświęconych Stanisławowi Wysockiemu, Józefowi Nowkuńskiemu czy Ernestowi Malinowskiemu. A przecież to właśnie ludzie kolei byli architektami zmian, prawdziwymi sprawcami rozwoju polskiej techniki kolejowej. Jednak rozwój kolei i jej funkcjonowanie to nie tylko znani szerokiej opinii publicznej pionierzy kolejowej techniki, wielcy wynalazcy. To także rzesze kolejarzy, bez których pociągi nie wyjeżdżałyby codziennie na szlak. Często o nich zapominamy, koncentrując naszą uwagę na obiektach inżynieryjnych, pojazdach, zabytkach czy urządzeniach. Niestety o wielu ludziach zasłużonych dla powstania i rozwoju kolei w Polsce przypominają tylko nagrobne klepsydry. Pamięci tych, którzy spoczywają na Starych Powązkach, poświęcona jest właśnie książka Marka Moczulskiego oraz Wiesława Wojasiewicza. Okładkę i stonice książki utrzymano w stonowanych odcieniach szarości 20