Patologia układu sercowo-naczyniowego. Patologia narządowa Wykład 1

Transkrypt

1 Patologia układu sercowo-naczyniowego Patologia narządowa Wykład 1

2 Choroba ischemiczna serca! Jest wywołana częściowym lub całkowitym przerwaniem krążenia tętniczego w obrębie myocardium! Najczęstsza przyczyną jest miażdżycowe przewężenie światła naczynia wieńcowego dodatkowo z zakrzepicą lub spazm naczyniowy! Manifestacja kliniczna:! Klinicznie nieme! Angina pectoris! Zawał mięśnia sercowego! Przewlekła niedokrwienna choroba serca

3 Dusznica bolesna angina pectoris Napadowe bóle w klatce piersiowej spowodowane nieadekwatnym utlenowaniem mięśnia sercowego! Stabilna najczęstsza postać, ból wywołany przez wysiłek fizyczny, ustępuje po odpoczynku lub nitroglicerynie. Morfologicznie koncentryczne przewężenie światła naczynia! Niestabilna przedłużony ból, nawrotowy nawet w czasie spoczynku! Angina Prinzmetal napadowe bóle w klatce piersiowej podczas spoczynku, spowodowane spazmem naczyniowym

4 Zawał mięśnia sercowego! Najczęstsza przyczyna zgonu w przebiegu choroby ischemicznej serca! Główna przyczyna zgonu w krajach wysokorozwiniętych! Wywołana zamknięciem tętnicy doprowadzającej! Jest martwicą skrzepowa o charakterze:! Pełnościennym! Podwsierdziowym

5 Zawał mięśnia sercowego - powikłania! Arytmia najczęstsza bezpośrednia przyczyna zgonu w pierwszych godzinanch zawału! Niewydolność mięśnia sercowego jako pompy tłoczącej najczęściej w obrazie wstrząsu kardiogennego! Pęknięcie mięśnia sercowego tamponada! Zerwanie mięśnia brodawkowatego! Skrzeplina przyścienna! Tętniak komorowy

6 Choroba reumatyczna! Wieloukładowa choroba zapalna z dominującą komponentą sercową u dzieci pomiędzy 5 15 r.ż.! Mogą dominować też objawy przejściowego zajmowania stawów! Zazwyczaj tyg. po anginie wywołanej streptokokiem beta-hemolizującym grupy A! Mechanizm immunologiczny na zasadzie wspólnoty antygenowej bakterii, myokardium i innych tkanek ustroju! Wydatna redukcja liczby zachorowań w krajach wysokorozwiniętych

7 Choroba reumatyczna manifestacja morfologiczna! Ciałka Aschoffa - ogniskowe, śródmiąższowe zapalenie mięśnia sercowego:! Fragmentacja kolagenu! Masy fibrinoidu! Duże miocyty (k. Aniczkowa)! Wielojądrzaste komórki olbrzymie (k. Aschoffa)! Inna manifestacja sercowa! Pericarditis! Myocarditis! Endocarditis reumatyczna choroba serca, wada mitralna! Inne manifestacje! Zajęcie stawów! Guzki podskórne! Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego - pląsawica

8 Inne rodzaje zapalenia wsierdzia! Bakteryjne zapalenie wsierdzia! Ostre (Staphylococcus( aureus) wtórne do infekcji! Podostre (Streptococcus viridans) u osób z wrodzoną wada serca lub wada nabytą! Niebakteryjne zapalenie wsierdzia! W zejściowym przebiegu chorób wyniszczających! Złogi włóknika na zastawkach! Niebezpieczeństwo zatorów

9 Wady serca! Nabyte! Jako następstwo choroby reumatycznej! Wtórne do innych chorób zapalnych! Wrodzone! Zaburzenia chromsomalne (zespół Downa (trisomia chr.. 21), zespół Turnera)! Niedotlenienie płodu! Infekcje wirusowe w okresie płodowym różyczka! Predyspozycja rodzinna tetralogia Fallota

10 Choroby mięśnia sercowego! Kardiomyopatia niezapalna i niezwiązana z nadcisnieniem o charakterze dysfunkcji komorowej! Zastoinowa kardiomyopatia przerost i poszerzenie komory, niekiedy o charakterze alkoholowym lub niedobór wit.. B1! Przerostowa kardiomyopatia! Proces zapalny w mięśniu z obecnością złogów amyloidowych

11 Zapalenia mięśnia sercowego! Niewydolność lewo prawokomorowa u młodych osób! Wieloogniskowe zwyrodnienie, martwica i nacieki zapalne! Najczęściej wywołane przez wirusy głównie wirus coxsackie! W południowej Ameryce wywołane przez Trypanosoma cruzi

12 Choroby osierdzia! Przyczyny niezapalne! Hydropericardium surowiczy wysięk do worka osierdziowego układowy obrzęk zastoinowa choroba serca, hypoproteinemia, zespół nerczycowy! Hemopericardium! Przyczyny zapalne! Surowicze zapalenie! Włóknikowe zapalenie! Ropne! Krwotoczne! przewlekłe

13 Choroby zastoinowe serca Lewokomorowa! Przyczyny! Stan pozawałowy! Nadciśnienie! Wada mitralna i aortalna! Choroby mięśnia sercowego! Objawy kliniczne! Dyspnea i orthopnea zastój płucny! Wysięki do jam opłucnowych! Ograniczona perfuzja nerkowa! Niekiedy anoxia mózgowa

14 Choroby zastoinowe serca Prawokomorowa! Przyczyny! Przewlekła niewydolność lewokomorowa najczęstszą przyczyną! Stenoza mitralna! Nadcisnienie płucne cor pulmonale! Kardiomyopatie i rozlane zapalenie mięśnia sercowego! Choroby zastawki trójdzielnej i zastawek pnia płucnego! Objawy kliniczne! Niedotlenienie nerek retencja płynów i obrzęki obwodowe (obrzęk ok. kostek, ale też wysięk do opłucnej i jamy otrzewnowej)! Powiększenie śledziony i wątroby! Poszerzenie żył szyjnych

15 Przerostowa choroba serca! Przerost serca lewego! Nadciśnienie! Wady serca zastawka mitralna i aortalna! Przerost serca prawego! Przewlekła niewydolność serca lewego! Przewlekłe choroby płuc cor pulmonale! Wrodzone wady serca połączone z przeciekiem z serca lewego

16 Nowotwory serca! Wyjątkowo rzadkie! Śluzak lewego przedsionka! Rhabdomyoma u noworodków i dzieci w przebiegu sclerosis tuberosa

17 Choroby naczyń! Patologia naczyń:! Tętniczych! Żylnych! Włosowatych

18 Patologia naczyń tętniczych! Arteriosclerosis! Arteriosclerosis Monckberga! Arteriolosclerosis! Atheroslerosis! Tętniaki

19 Arteriosclerosis - miażdżyca! Usztywnienie ściany naczynia! Pogrubienie ściany naczynia

20 Atherosclerosis! Najczęstsza przyczyna zgonu spowodowana chorobami naczyń! Powszechne występowanie! Najczęstsza we Finlandii, Wielkiej Brytanii, krajach Europy północnej, U.S.A. i Kanady! W Finlandii 10x częściej niż w Japonii! Charakteryzuję się występowaniem ogniska miażdżycowego w obrębie błony wewnętrznej naczynia tętniczego w obrębie: części proksymalnej naczynia wieńcowego, dużych gałęzi tętnicy szyjnej, koła tętniczego Willisa, tętnicy nerkowej czy krezkowej

21 Ognisko miażdżycowe! W jej centrum złogi cholesterolu, makrofagi obładowane lipidami, złogi wapnia i martwica! Ten rdzeń jest przykryty podśródbłonkowa przykrywką włóknistą złożoną z komórek mięśniowych gładkich, komórek piankowatych, włóknika,, macierzy zewnątrzkomórkowej: kolagenu, proteoglikanów i glikozoaminoglikanów! Te ogniska mogą być związane z następującymi powikłaniami:! Ulceracja,, krwawienie do ogniska, nawapnienie! Formowanie skrzepliny! Embolizacja! Takie ognisko miażdżycowe formuje się z nacieczenia tłuszczowego miejscowe gromadzenie się lipidów w błonie wewnętrznej od pierwszego roku życia

22 Powikłania miażdżycy! Najczęstsza przyczyna zawału serca! Najczęstsza przyczyna niedokrwienia mózgu! Najczęstsza przyczyna niedokrwienia jelita! Zamknięcie naczynia tętniczego kończyny dolnej! Niedokrwienie nerki z następowym nadciśnieniem! Miejscowe osłabienie ściany naczynia prowadzące do jej punktowego, workowatego uwypuklenia powstanie tętniaka

23 Czynniki ryzyka! Płeć częściej u mężczyzn, jak również u kobiet po menopausie! Hypercholestrolemia! Pochodzenia zewnetrznego! Pochodzenia wewnętrznego! Wysokie stężenie w surowicy LDL (low( density lipoprotein zły cholesterol! Protekcyjna rola HDL! Nadciśnienie! Cukrzyca wczesna miażdżyca! Palenie papierosów! Otyłość, brak ruchu, stres, osobowość typu A, infekcja Chlamydia pneumoniae,, doustne środki antykoncepcyjne + palenie

24 Patogeneza miażdżycy Stare koncepcje! Nacieczenie tłuszczowe błony wewnętrznej pierwotnym zdarzeniem, wspomagane negatywnie przez hypercholesterolemię, nadciśnienie! Jego organizacja i powtarzające skrzepliny przyścienne prowadzą do powstania ogniska! Komórki mięśniowe migrują i proliferują są monoklonalne! Stymulatorem ma być hyperlipidemia

25 Patogeneza miażdżycy Nowa koncepcja ognisko miażdżycy jest reakcja na uszkodzenie śródbłonka naczyniowego (hypercholesterolemia( hypercholesterolemia, nadciśnienie, mech. immunologiczny, toksyny, wirusy, inne czynniki zakaźne (Chlamydia( Chlamydia), uraz mechaniczny! Wejście monocytów i lipidów do obszaru podśróbłonkowego, adhezja i agregacja płytek! PDGF, FGF, EGF, TGFα z płytek i monocytów! Indukcja do proliferacji i migracji komórek mięśniowych gładkich do błony wewnętrznej, nabieranie cech fibroblastów, produkcja! Konwersja monocytów do makrofagów i następowa organizacja

26 Arterioclerosis Monckeberga! Dotyczy błony środkowej sredniej wielkości tetnic mięśniowych np. tętnica promieniowa, łokciowa! Pierścieniowate zawapnienia! Błona wewnętrzna nie jest zajęta! Nie prowadzi do przewężenia światła! Może współistnieć z atherosclerosis

27 Arteriolosclerosis! Dotycz małych naczyń tętniczych i tętniczek! Zazwyczaj w przebiegu nadciśnienia i cukrzycy! Dwa warianty! I postać o charakterze szkliwienia z wydatnym pogrubieniem ściany np. w nerce w przebiegu łagodnego nadciśnienia nerkowego! II postać proliferacyjna o charakterze rozrostów koncentrycznych, warstwowych lub o charakterze łusek cebuli prowadzących do wydatnego pogrubienia ściany! Postać ta może przebiegać z martwicą ściany, złogami włóknika, odczynem zapalnym! W nerkach jest związana ze złośliwym nadciśnieniem

28 Tętniaki! Są zlokalizowanym, patologicznym, workowatym poszerzeniem naczynia! Mogą pękać! Mogą wywoływać erozje w obrębie przyległych struktur! Rozróżniamy szereg typów

29 Rodzaje tętniaków! Tętniak w przebiegu arteriosclerosis część brzuszna aorty! Tętniak w przebiegu martwicy ściany środkowej najczęściej w miejscach odchodzenia naczyń od aorty, w przebiegu zespołu Marfana! Kulisty tętniak ( berry ), mały w obrębie koła tętnicze Willisa w miejscach podziałów, niezależny od miażdżycy, często ze zwyrodnieniem torbielowatym nerek! W przebiegu kiły trzeciorzędowej w wyniku zapalenia naczyń naczyń aorta wstępująca! Tętniak rozwarstwiający aorty nadciśnienie, zespół Marfana

30 Choroby naczyń żylnych! Zakrzepica naczyń żylnych! Dotyczy żył głębokich kończyn dolnych! W wyniku stazy żylnej tych naczyń (ciąża, długotrwały reżim łóżkowy, żylaki, niewydolność sercowa)! Może być punktem wyjścia do zatorów płucnych! Często skojarzona z zapaleniem (thrmobophlebitis( thrmobophlebitis)! Żylaki! Nieprawidłowo poszerzone naczynia żylne na długim przebiegu! Najczęściej żyły powierzchowne kończyn dolnych! Usposabia wzrost ciśnienia żylnego (ciąża, otyłość, stanie)

31 Łagodne procesy rozrostowe naczyń! Często nie są to prawdziwe nowotwory lecz malformacje lub hamartoma! Pajączkowate teleangiectasie poszerzone centralnie naczynie z odchodzącymi drobnymi kanałami - związne z hyperestrogenizmem (przewlekłe choroby wątroby (marskość), ciąża)! wrodzona krwotoczna teleangiectasia (zespół Osler- Weber-Rendu Rendu) skóra, błony śluzowe krwawienie z cewy pokarmowej i nosa)! Naczyniaki proste, jamiste! Glomangioma (glomus tumor)! Choroba von Hipper-Lindau - haemangioblastoma

32 Złośliwe procesy rozrostowe naczyń! Są rzadkie! Haemangioendothelioma! Haemangiopericytoma! Haemangiosarcoma (angiosarcoma) jednoznacznie złośliwy o różnym umiejscowieniu, w wątrobie związek z chlorkiem poliwinylu! Sarcoma Kaposi o char.. endemicznym w przebiegu AIDS

33 Vasculitis! Zapalne i często przebiegające z martwicą zmiany naczyniowe! Mogą się pojawiać w róznych umiejscowieniach! Mechanizm immunologiczny często o charakterze depozytów kompleksu antygen- przeciwciało! Komponenta antygenowa w tym kompleksie ma cechy antygenu powierzchniowy wirusa hepatitis B jak również RNA wirusa hepatitis C

34 Aspekt stomatologiczny! Niewydolność lewokomorowa karminowo- czerwone przebarwienie jezyka bez przerostu! Niewydolność prawokomorowa język zastoinowy z brunatno-fioletowym przebarwieniem błony śluzowej i przyrost objętości! Wady zastawkowe zawały blade w jezyku! Miażdżyca pogrubienie i zeszkliwienie naczyń prowadzące do zaników śluzówki jamy ustnej

35 Aspekt stomatologiczny! Bakteryjne zakażenia jamy ustnej choroba reumatyczna! Chory z niewydolnością krążenia ostrożnie ze znieczuleniem, duża wrazliwość na bodżce bólowe! Miażdżyca tętnic kręgowych ostrożnie z odginaniem głowy lub długotrwała pozycja przymusowa! Żylaki w obrębie języka

36 Aspekt stomatologiczny! Rozrosty naczyniowe bardzo częste w jamie ustnej! Ziarniniaki! Naczyniaki! Nowotwory złośliwe! Sarkoma Kaposi! AIDS