Lekcja 14 Dom i czynności codzienne

Transkrypt

1 Lekcja 14 Dom i czynności codzienne 9 Wysłuchaj słówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem słówka niderlandzkie. Czynności codzienne: wstawać wcześnie vroeg opstaan przyzwyczaić się wennen aan codzienna krzątanina het dagelijkse gedoe czynności codzienne dagelijkse bezigheden rutyna de routine prowadzić dom het huishouden doen gospodyni domowa de huisvrouw uciąć sobie drzemkę een dutje doen czesać się het haar doen robić makijaż zich opmaken golić się zich scheren myć się zich wassen kąpać się, brać kąpiel in bad gaan brać prysznic douchen zaspać zich verslapen nastawiać budzik de wekker zetten ścielić łóżko het bed opmaken ubierać się zich aankleden spieszyć się zich haasten dojeżdżać do pracy naar het werk gaan czekać na autobus op de bus wachten spóźnić się na autobus de bus niet halen spóźnić się do pracy te laat op je werk komen gotować koken przygotować obiad het eten klaamaken płacić rachunki rekeningen betalen przyjmować gości, mieć gości gasten ontvangen plotkować z sąsiadami roddelen met de buren oglądać telewizję TV kijken oglądać wiadomości naar het nieuws kijken Prace domowe: wykonywać prace domowe huishoudelijk werk doen pomagać w pracach domowych helpen bij het huishoudelijk werk zmywać naczynia afwassen zmywarka de afwasmachine prasować strijken żelazko het strijkijzer deska do prasowania de strijkplank 122

2 CD 3 LEKCJA 14 prać de was doen pralka de wasmachine lodówka de koelkast proszek do prania het wasmiddel podlewać kwiaty de planten water geven sprzątać opruimen miotła de bezem szmata de doek odkurzać stofzuigen odkurzacz de stofzuiger wycierać kurze stoffen wyrzucać śmieci het afval weggooien myć okna ramen lappen wieszać firanki de gordijnen ophangen zmieniać pościel het bed verschonen uprawiać ogródek tuinieren 10 Wysłuchaj uważnie zdań, powtarzaj je za lektorem. Sama zajmuję się prowadzeniem domu. Ik doe het huishouden alleen. Nie znoszę wcześnie wstawać, ale przyzwyczaiłam się już do tego. Ik heb een hekel aan vroeg opstaan, maar ik ben er aan gewend. Anna jest typową kurą domową sprząta, pierze, gotuje i plotkuje z sąsiadkami. Anna is een typische huisvrouw ze maakt schoon, doet de was, kookt en roddelt met de buren. Dojeżdżam do pracy pociągiem i czasem zdarza mi się spóźnić, szczególnie, kiedy zaśpię. Ik ga met de trein naar mijn werk en het komt voor dat ik te laat kom, vooral wanneer ik me verslaap. Znowu zaspałeś! Je hebt je weer verslapen! Umiesz obsługiwać pralkę? Kun de wasmachine bedienen? Rano zawsze się spieszę i dlatego najczęściej tylko biorę prysznic, a śniadanie jem w pracy. s Ochtends heb ik haast en daarom douche ik meestal alleen en ontbijt op m n werk. Nie mam nic przeciwko pomaganiu w czynnościach domowych, ale nie znoszę prasowania. Ik heb er niets op tegen om te helpen bij huishoudelijk werk, maar ik heb een hekel aan strijken. Bierz miotłę i pomóż mi sprzątać! Pak een bezem en help me met schoonmaken! 123

3 11 Wysłuchaj dialogu, powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem. Jan, het schijnt dat je het huishouden doet omdat je vrouw weer aan het werk is gegaan Jan, podobno, zajmujesz się domem, ponieważ twoja żona wróciła do pracy? Ja, dat is waar. Ik moet toegeven dat het zwaar werk is. Tak, to prawda. Muszę przyznać, że to trudna praca. Lukt het een beetje? Jak sobie radzisz? Het is niet makkelijk. Ik doe de was, kook, breng de kinderen naar school... Nie jest łatwo. Piorę, gotuję, odprowadzam dzieci do szkoły... En schoonmaken en de boodschappen? A sprzątanie i zakupy? Daar heb ik totaal geen tijd voor. Koken neemt de hele dag in beslag, ik ben het aan het leren. Na to kompletnie nie mam czasu. Gotowanie zajmuje mi cały dzień, dopiero się uczę. Je raakt gewend aan de dagelijkse bezigheden. Przyzwyczaisz się do tej codziennej krzątaniny. Ik verheug me op een biertje met vrienden. Nie mogę się doczekać, kiedy spotkam się z kumplami na piwo. 12 Przećwicz zwroty z tej lekcji. 1. Powiedz, że się spieszysz. 2. Powiedz, że zaspałeś. 3. Powiedz, że dojeżdżasz do pracy pociągiem. 4. Powiedz, że przyzwyczaiłeś się do wstawania wcześnie rano. 124

4 CD 3 LEKCJA 14 Tulipany Jednym z ulubionych hobby Holendrów jest hodowanie tulipanów. Produkowane przemysłowo cebulki tych kwiatów są natomiast jednym z najpopularniejszych towarów eksportowych Holandii. Dzisiejsza pozycja tulipanów w gospodarce tego niewielkiego kraju jest jedynie pozostałością po tym, co w XVII wieku nazywano tulipanową gorączką (tulipomanie). Po przywiezieniu pierwszego tulipana z Turcji do belgijskiej Antwerpii w roku 1562 kwiaty te zdominowały rynek w Republice Siedmiu Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich (obejmowała ona większość obecnej Holandii oraz Flandrię) i wkrótce stały się narodowym symbolem Holandii. W pewnym okresie tulipanowej gorączki ceny cebulek tych kwiatów odpowiadały ich wadze w złocie. Choć dziś już nie tak drogie, tulipany są wciąż cenione i zdobią większość przydomowych ogródków w Holandii

5 Lekcja 1 Najważniejsze zwroty i napisy ostrzegawcze 2 Wysłuchaj słówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem słówka niderlandzkie. Powitania i zwroty grzecznościowe: Dzień dobry. (rano) Goedemorgen. Dzień dobry. (po południu) Goedemiddag. Cześć! Hoi! Dobry wieczór! Goedenavond! Do widzenia! Tot ziens! Dobranoc! Goedenacht! Pa! Dag! Dziękuję. Bedankt. Dziękuję bardzo. Hartelijk bedankt. Dzięki. Dank je. Proszę. (odpowiedź na podziękowanie) Alstublieft. Poproszę. (o coś) Alstublieft. Nie ma za co. Graag gedaan. Przepraszam. Sorry. Przykro mi. Het spijt me. Na razie! Doei! Do zobaczenia! Tot ziens! Do zobaczenia wkrótce! Tot gauw! Co słychać? Hoe is het? Jak się masz? Hoe gaat het met je? Dziękuję, mam się dobrze. Dank je, met mij gaat het goed. Witam serdecznie! Hartelijk welkom! Z przyjemnością. Met plezier. Miłego dnia! Prettige dag! Miło mi cię poznać. Prettig met je kennis te maken. Miło znów cię widzieć. Leuk je weer te zien. Serdecznie pozdrawiam. Hartelijke groeten. Mam na imię Johan. Ik heet Johan. Jestem z Polski. Ik kom uit Polen. Mieszkam w Warszawie. Ik woon in Warschau. Jak masz na imię? Hoe heet je? Gdzie mieszkasz? Waar woon je? Skąd jesteś? Waar kom je vandaan? Nie mówię po angielsku. Ik spreek geen Engels. Nie mówię po niderlandzku. Ik spreek geen Nederlands. Czy mówi pan po angielsku? Spreekt u Engels? Nie rozumiem. Ik begrijp het niet. Czy możesz powtórzyć? Kun je dat herhalen? Czy mógłbyś mi pomóc? Kun je me helpen? 54

6 CD 1 3 Napisy ostrzegawcze i informacyjne: Pchać Duwen Ciągnąć Trekken Wejście Ingang Wyjście Uitgang Zakaz palenia Verboden te roken Zakaz parkowania Verboden te parkeren Proszę nie wchodzić Niet storen alstublieft Zakaz wstępu Verboden toegang Zakaz fotografowania Verboden te fotograferen Cisza Stilte Uwaga na stopień Pas op de drempel Uwaga na odstęp Pas op de gleuf Wyjście ewakuacyjne Nooduitgang Teren prywatny Privé-terrein Wyprzedaż Uitverkoop Do wynajęcia Te huur Pokoje do wynajęcia Kamers te huur Na sprzedaż Te koop Wolne pokoje Vrije kamers Pokoi brak Vol Przyloty Aankomst Odloty Vertrek Hamulec bezpieczeństwa Noodrem Wyjście na perony Naar de perronnen Samoobsługa Zelfbediening Obsługa klienta Klantenservice Informacja Informatie Informacja turystyczna Toeristische informatie Policja Politie LEKCJA 1 Szpital Ziekenhuis Uwaga Pas op Wysokie napięcie Hoogspanning Niski strop Laag plafond Prace na wysokościach Werk op hoogte Kasa biletowa Kaartjesloket Wstęp wolny Gratis entree Toalety Toiletten Panie Dames Panowie Heren Nie dotykać Niet aanraken Świeżo malowane Pas geverfd Tylko dla osób upoważnionych Alleen voor bevoegden Uwaga! Zły pies! Pas op de hond! Nie karmić zwierząt Dieren niet voeren Wynajem samochodów Autoverhuur Szatnia Garderobe Otwarte Open Zamknięte Gesloten Nie śmieć Afval in de vuilnisbak Koc przeciwpożarowy Branddeken Wyjście pożarowe Branduitgang Łatwopalny Lichtontvlambaar Telefony alarmowe Alarmnummers Szanuj zieleń Respecteer het groen Zakaz kąpieli Verboden te zwemmen Nie ma przejazdu Doodlopende weg Zakaz zawracania Verboden te keren Ruch jednokierunkowy Eenrichtingsverkeer 55

7 4 Wykrzykniki: Uważaj! Pas op! To świetna wiadomość! Dat is goed om te horen! To wspaniale! Geweldig! Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! Van harte gefeliciteerd met je verjaardag! Daj spokój! Hou maar op! Daj mi spokój! Laat me met rust! Zamknij się! Hou je mond! Nie mów tak do mnie! Spreek niet zo tegen me! Uważaj, co mówisz! Let op je woorden! Jak mogłeś?! Hoe kon je?! To kompletna bzdura! Dat is totale onzin! Wyluzuj! Relax! Na zdrowie! (toast) Proost! Na zdrowie! (po kichnięciu) Gezondheid! Powodzenia! Succes! Gratulacje! Gefeliciteerd! Pomocy! Help! Pożar! Pali się! Brand! Złodzieje! Houd de dief! Masz rację! Je hebt gelijk! Nigdy więcej! Nooit weer! Zaczekaj! Wacht! To straszne! Wat vreselijk! Wyjdź! D r uit! Zapnij pasy! Doe je gordel om! Partykuły w języku niderlandzkim Niektóre słowa w języku niderlandzkim mają podwójne znaczenie i mogą pojawiać się w roli partykuł. Na przykład, w wypowiedzi Ga maar zitten. (Proszę usiąść.) słowo maar (ale) osłabia ponaglający ton tego zdania. Inne partykuły to między innymi: hoor, misschien (być może), eens (kiedy), even (nawet) i toch (jednak, pomimo). Przykłady zdań, w których używane są partykuły: Doe dat. (Zrób to.) Doe dat even. Geef me het zout. (Podaj mi sól.) Geef me het zout eens. Ik kan dat niet. (Nie umiem tego.) Ik kan dat niet, hoor. Dat duurt lang. (Ale to długo trwa.) Nou nou, dat duurt lang. Ik denk het niet. (Sądzę, że nie.) Nou, ik denk het niet. W dwóch powyższych zdaniach słowo nou ma funkcję podobną do polskiego no. Słowo hoor oznacza potwierdzenie lub podkreślenie jakiejś części wypowiedzi. Zdarza się, że kilka tego typu słów występuje w jednym zdaniu, na przykład: Ik zou dat doen, als ik jou was. (Na twoim miejscu bym to zrobił.) Nou, ik zou dat toch maar eens even doen, hoor, als ik jou was. 56