Odmiany. Biologia. Ochrona. Doradztwo. uprawy szklarniowe

Transkrypt

1 Odmiany Biologia Ochrona Doradztwo uprawy szklarniowe

2 2 uprawy szklarniowe 2013 Syngenta dla producentów pomidora odmiany + ochrona + doradztwo Tomato Academy to zintegrowany projekt i nowe, kompleksowe rozwiązania dla produkcji pod osłonami, rozwijany w ramach nowej strategii firmy Syngenta. Projekt Tomato Academy funkcjonuje już od 6 lat, dostarczając producentom technologiczne wsparcie, wpisując się jednocześnie w strategię firmy Syngenta. Nasza firma chcąc być bliżej producenta i lepiej rozumieć jego potrzeby, ma ambicję dostarczać nie tylko artykuły do produkcji ogrodniczej, ale całe, kompleksowe rozwiązania. Takie są właśnie założenia Tomato Academy. Już od powstania projektu stawiamy na specjalizację, aby poznać dokładnie zagadnienia produkcyjne i być bliżej problemów branży. Na podstawie kilkuletnich doświadczeń, dziś wsparci zapleczem połączonej firmy Syngenta, chcemy współpracować z Państwem w bardzo szerokim zakresie proponując: Nowe odmiany, których obecna hodowla jest prowadzona z uwzględnieniem wymogów polskiego producenta oraz rozwoju nowych segmentów rynku zgodnych z potrzebami handlu i konsumentów. Mamy ambicje również promować innowacyjne typy odmian pomidorów na rynku konsumenta w ramach projektu Tęcza Smaku. Zintegrowana ochrona upraw pod osłonami. Rozwijamy rozwiązania biologiczne połączone z ochroną chemiczną, tam gdzie jest to konieczne i nie szkodzi rozwiązaniom biologicznym. W niedalekiej przyszłości takie podejście do ochrony stanie się wymogiem. Po włączeniu działu Bioline w jednolite struktury firmy Syngenta otwierają się przed nami nowe możliwości w tej dziedzinie.

3 uprawy szklarniowe spis treści odmiany mięsiste Brightina F1 4 Growdena F1 5 podkładka Arnold 6 odmiana malinowa Mamirio F1 7 odmiany standardowe Estatio F1 8 Emrero F1 9 Euforia F1 9 odmiany gronowe Climstar F1 10 Clavero F1 11 Romanella F1 (T38320) 11 ogórek partenokarpny Panandra F1 (GP 12049) 12 Doradztwo uprawowe dotyczące produktów Syngenta. Profesjonalne doradztwo nie może istnieć bez ciągłego zdobywania wiedzy oraz prowadzenia doświadczeń uprawowych. Dziś, w połączonej strukturze firmy, pojawiły się nowe środki na dalszy merytoryczny rozwój Tomato Academy, jak i możliwości pogłębiania wiedzy pracowników tworzących ten projekt. Aktywne poszukiwanie rozwiązań dla przyszłości produkcji pod osłonami pracujemy nad nowoczesnymi rozwiązaniami kluczowych problemów producentów, takimi jak energia i jej pozyskiwanie czy finansowanie produkcji, której koszty rosną z roku na rok. W przyszłości firma Syngenta nie chce być tylko dostawcą środków do produkcji ogrodniczej, ale ma ambicje być partnerem dla poszczególnych podmiotów całej branży produkcji rolniczej i ogrodniczej. pomidory koktajlowe w projekcie Tęcza Smaku. 13 pomidory tunelowe Boderine F1 14 Brooklyn F1 14 Carnegie F1 14 Casania F1 15 Tsarine F1 15 integrowana ochrona upraw szklarniowych Więcej na

4 4 uprawy szklarniowe 2013 odmiany mięsiste Brightina F1 wczesny plon i szybki rozwój gron nowość Odporność: HR: ToMV: 0-2 / V / Fol 1-2 / Ff 1-5 / IR: For Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony g, błyszczący i intensywnie czerwony kolor kalibraż 70% BB i 30% BBB równomiernie karbowany i lekko płaski kształt atrakcyjny wygląd, bardzo dobry smak szypułka krótka, zagłębiona i zakrzywiona ułatwiająca sortowanie mechaniczne bardzo dobre wyrównanie owoców przez cały sezon doskonała twardość rośliny o generatywnym charakterze wzrostu luźny, otwarty pokrój rośliny, ułatwiający utrzymanie prawidłowego klimatu w międzyrzędziach szybki przyrost tygodniowy (w ciągu sezonu wytwarza 2-3 grona więcej od innych odmian wegetatywnych) wysoki plon wczesny zalecana do uprawy szczepionej Uwagi: w celu uzyskania optymalnego balansu generatywnowegetatywnego, należy regulować ilość zawiązków, tak aby uzyskać do 4 owoców w gronie (do 3 owoców na pierwszych gronach w przypadku wczesnych nasadzeń oraz w okresie od połowy czerwca do końca lipca). Brightina wczesność ma wymierne znaczenie Podstawową cechą odmiany Brightina jest wczesność i dynamika plonowania na początku uprawy. Brightina pod względem wielkości wczesnego plonu nie ma sobie równych w segmencie pomidora wielkoowocowego. Nasze wyniki z doświadczeń zostały potwierdzone w praktyce, producenci przekonali się, że dobrze prowadzona uprawa odmiany Brightina to od 1 do 2 kg plonu więcej z m 2 w pierwszych 6 tygodniach zbioru. To zaś przekłada się na konkretne przychody z produkcji szacowane na kwoty od 80 tys. do 160 tys. złotych więcej z powierzchni 1 ha. Przy nasadzeniach na początku stycznia pierwsze zbiory handlowe powinniśmy otrzymać około 13 tygodnia, co oznacza koniec marca. Od tego momentu pierwsze 5-6 tygodni to okres najlepszych cen na naszym rynku (jak pokazuje poniższy wykres średnich cen z okresu 5 ostatnich lat). Choć cena szybko spada z tygodnia na tydzień, zbiór 1 kg/m 2 w tym okresie to średnio 80 tys. zł z powierzchni jednego hektara, co w miesiącu sierpniu równoważy zbiór około 4,5 kg/m 2. Chyba nie potrzeba lepszych argumentów przemawiających za wyborem tej odmiany. 8 zł/kg 6 zł/kg 4 zł/kg 2 zł/kg Średnia cena 25 lipca 2013 r. Pan Hubert Łakomiak prezentuje owoce odmiany Brightina, którą w swoim gospodarstwie uprawia na powierzchni 2,5 ha, potwierdza wczesność i wysoki plon odmiany Brightina. Przez cały sezon brał pod uwagę nasze zalecenia dotyczące strategii uprawy tej odmiany. 22 lipca 2013 r. Wysoki wczesny i dobry plon ogólny z odmiany Brightina potwierdza również pan Remigiusz Kober z Tłokini Wielkiej. Przy odpowiedniej strategii uprawy Pan Remigiusz również w miesiącach letnich uzyskał wysokie plony owoców w rozmiarze BBB i BB. Średnia cena z lat w ujęciu tygodniowym (rozmiar BB) kolejne tygodnie roku Wykres przedstawia średnią cenę kg pomidorów z ostatnich 5 lat ( ) w ujęciu tygodniowym od tygodnia 13 (koniec marca), kiedy na polskim rynku pojawia się krajowy produkt już w ilościach mających wpływ na cenę rynkową. Jak widzimy mimo szybkiego spadku przez pierwsze 5-6 tygodni mamy najwyższe ceny w sezonie powyżej 4 zł/kg.

5 uprawy szklarniowe Growdena F1 najpopularniejsza odmiana w segmencie pomidorów mięsistych Odporność: HR: ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / For / Ff 1-5 Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony g, ładnie wybarwiający się na czerwono, lekko karbowany atrakcyjny wygląd, bardzo dobry smak duża wytrzymałość na suchą zgniliznę wierzchołkową oraz przebarwienia fizjologiczne owoców typu blotchy w celu uzyskania wyrównanych owoców oraz aby utrzymywać optymalny balans, należy bezwzględnie regulować ilość owoców w gronie o mocnym wigorze również w okresie upalnego lata aby uniknąć zbyt silnego wzrostu wegetatywnego, należy przestrzegać reżimów temperatur w początkowym okresie uprawy dobre wiązanie również w okresie lata Plon: wysoki plon całkowity Growdena pomidor mięsisty musi mieć smak Odmiana Growdena jest dobrze rozpoznawalna na rynku przez konsumentów, którzy cenią owoce tej odmiany za smak i wewnętrzną strukturę owocu. Popularność Growdeny wśród konsumentów to duży atut tej odmiany, który ma coraz większe znaczenie na rynku, gdzie z roku na rok zwiększa się podaż pomidora z produkcji krajowej oraz z importu. Produkcja rozpoznawalnej i cenionej przez konsumentów odmiany może okazać się dla wielu producentów kluczowa w okresach dużej podaży i zmniejszonego popytu. O smaku owoców mówi się coraz więcej również na zachodzie Europy, gdzie do tej pory nie przywiązywano do tego znaczenia. Teraz coraz więcej producentów chce, aby jego produkcja była rozpoznawalna właśnie pod względem smaku i jakości owoców. Większość producentów odmiany Growdena posiada swoich stałych wiernych odbiorców i rynki zbytu, które na taki produkt wręcz czekają taką zaletę, trzeba docenić i podtrzymywać. W tym roku prezentujemy na zdjęciach produkcję i owoce z dwóch gospodarstw: gospodarstwa pani Władysławy Samol z miejscowości Bukówiec Górny koło Włoszakowic (uprawa odmiany Growdena na powierzchni 1 ha) oraz pana Jarosława Wojtczaka z Tłokini Kościelnej (uprawa odmiany Growdena na powierzchni 2 ha). Produkcja Pani Władysławy prowadzona jest na wysokim poziomie, potrafi ona właściwie prowadzić rośliny odmiany Growdena utrzymując prawidłową Owoce Growdeny z Gospodarstwa Pani Władysławy Samol posiadającej gospodarstwo w miejscowości Bukówiec Górny Koło Włoszakowic 24/07/2013. Producentom Growdeny firma dostarcza naklejki na pudełka tak, aby handlowcy byli pewni, że sprzedawane owoce to odmiana Growdena. Owoce Growdeny z gospodarstwa pana Marka Wojtczaka ze Szczytnik 24/07/2013. Producentom Growdeny firma dostarcza naklejki na pudełka tak, aby handlowcy byli pewni, że sprzedawane owoce to odmiana Growdena. równowagę wzrostu. Wielu producentów oglądając tę produkcję nie mogłoby uwierzyć, że rośliny są nieszczepione. Owoce z gospodarstwa pani Władysławy Samol są cenione i rozpoznawalne na rynku po białym kartonie bez napisów część z nich zaopatrzona jest jak na zdjęciu w dobrze pasującą do białego kartonu naklejkę z nazwą Growdena. Również owoce z Gospodarstwa Pana Jarosława Wojtczaka cieszą się na rynku dobrą renomą. Pan Jarosław prowadzi szczepioną uprawę i rozpoczyna produkcję już na początku grudnia. Jest to jedna z wcześniejszych upraw w Kaliszu. Mimo tak wczesnego sadzenia rośliny są w bardzo dobrej kondycji nawet w okresie lata. Pan Jarosław, aby uzyskać wysoki plon z odmiany Growdena, kładzie nacisk na utrzymanie równowagi wzrostu roślin oraz na wielkość owoców, regulując grona do 4 zawiązków przez cały sezon. Growdena duże owoce to wysoki plon Odmiana Growdena to typowy pomidor wielkoowocowy beef, który musi być tak uprawiany, aby przez cały sezon otrzymywać owoce przede wszystkim w rozmiarze BBB i górnego BB. Uzyskiwanie dużych owoców oraz stabilność wzrostu i wiązania owoców w każdym gronie to podstawa uzyskania wysokiego plonu. Kluczem do dobrej uprawy jest odpowiednia strategia i prowadzenie roślin tak, aby uzyskać równowagę wzrostu i owocowania. Doświadczenia uprawowe i obserwacje współpracujących z nami producentów pozwalają nam stale uaktualniać zalecenia dotyczące uprawy odmiany Growdena, które tworzymy by pomóc producentom uzyskiwać jeszcze lepsze rezultaty.

6 6 uprawy szklarniowe 2013 podkładka Arnold nowa generacja podkładki Dlaczego Arnold? doskonałe parametry wschodów i jakość siewek bardzo wyrównana rozsada szczepiona stabilny silny wigor przez cały sezon wysokie tempo wzrostu roślin odpowiedni balans wzrostu łatwe sterowanie uprawą oszczędność energii mniejsza podatność na infekcję Botrytis wysoka zdrowotność wyższy plon Dzięki połączeniu Arnolda, nowej generacji podkładki o generatywnym charakterze wzrostu oraz najbardziej popularnej odmiany Growdena uzyskujemy: Arnold i Growdena zgrany duet łatwiejsze sterowanie uprawą na początku sezonu (słabszy wzrost wegetatywny) wcześniejszy plon i lepszą dynamikę wzrostu bardziej regularne, wysokiej jakości owoce również na pierwszych gronach

7 uprawy szklarniowe odmiana malinowa Mamirio F1 wysoki plon i doskonała jakość handlowa Odporność: HR: Fol: 1, 2 / For / V / TMV: 0 / ToMV: 0-2; IR: M / TYLCV Segment: Szczepione uprawy szklarniowe waga g, lekko płaski, żebrowany wyjątkowy smak i aromat owoców jednolicie wybarwiony na kolor malinowy twardość owoców porównywalna z odmianami czerwonymi stosunkowo silny wigor rośliny przez cały sezon zalecamy szczepienie oraz regulację gron do 4 owoców Kluczowe zalety odmiany Mamirio Odmiana Mamirio była uprawiana w minionym sezonie w wielu lokalizacjach. Producenci z ciekawością przyglądali się jej, porównując ją do innych odmian o malinowych owocach. Poniżej najważniejsze wnioski z prowadzonych obserwacji. Wczesność. Producenci uprawiający pierwszy raz w tym roku odmianę Mamirio byli pozytywnie zaskoczeni wczesnością i dynamiką plonowania w pierwszych tygodniach owocowania, co razem z pożądaną na rynku wielkością owoców przełożyło się na wysokie przychody z produkcji w kwietniu i maju. Wielkość owoców. Odmiana Mamirio na pierwszych gronach tworzyła owoce w rozmiarze BBB, a w dobrze prowadzonych uprawach utrzymała dobrą wielkość owoców przez cały sezon Niższa podatność na suchą zgniliznę wierzchołkową. Odmiany malinowe mają zwiększoną podatność na suchą zgniliznę wierzchołkową, jednak odmiana Mamirio wyróżnia się i nie wykazuje zwiększonego występowania tej choroby, co w uprawie pomidorów malinowych jest dużym problemem i często powoduje brak opłacalności produkcji (mimo dużo wyższych cen pomidora malinowego) Trwałość i twardość owoców. Pomidory są twarde, charakteryzuje je płaski, lekko żebrowany kształt oraz zagięta szypułka, pozwala to na maszynowe sortowanie i ogranicza straty jakości w transporcie i handlu. Mamirio cieniowanie szklarni poprawia wyniki produkcyjne Odmiany malinowe są zwykle bardziej wrażliwe na silne, bezpośrednie nasłonecznienie (w porównaniu do odmian czerwonych). Wrażliwość na silne promieniowanie słoneczne odmian malinowych jest efektem destrukcyjnego ich działania Marcin Grosner prezentuje uprawę i owoce odmiany Mamirio wykonane w gospodarstwie Ogrodniczym pana Przemysława Cieślaka w Janowie, gdzie zastosowano cieniowanie szklarni preparatami ReduSol i ReduHea dostarczonymi przez firmę Roleko. Zdjęcie wykonano 22 lipca 2013 r. na likopen (jeden z barwników dający odpowiedni kolor owocom). Dlatego, w uprawie odmiany Mamirio, zalecamy przede wszystkim utrzymanie na roślinie dużej liczby liści tak, aby owoce dojrzewały osłonięte od intensywnego bezpośredniego promieniowania słonecznego, (co poprawia ich kolor i jakość). Utrzymanie jednak dużej liczby liści pogarsza warunki zdrowotności roślin, łatwiej w tego typu uprawie o szybki rozwój szarej pleśni. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest cieniowanie szklarni w okresie lata. W sezonie 2013 przeprowadziliśmy doświadczenia z cieniowaniem szklarni w uprawie pomidorów malinowych odmiany Mamirio na powierzchni 6000 m 2 w miejscowości Janów, w gospodarstwie ogrodniczym pana Przemysława Cieślaka. Obserwacje uprawy, w której zastosowano cieniowanie preparatami ReduHeat i ReduSol dostarczonymi przez firmę Roleko potwierdzają korzystny wpływ takiego zabiegu, na jakość i wybarwienie owoców oraz na kondycje samych roślin. Zacieniowanie szklarni pozwoliło na redukcje liczby liści na roślinie, co poprawiło zdrowotność roślin i ułatwiło prowadzenie produkcji. Zabieg nie tylko wyeliminował problem powstawania żółtych plam przy szypułce, ale również poprawił ogólne malinowe wybarwienie owoców. Lepszej jakości i dłuższej żywotności nabrała też szypułka owocu.

8 8 uprawy szklarniowe 2013 (T F1) Estatio F1 regularne wiązanie w każdych warunkach odmiany standardowe nowość Odporność: HR: ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / Ff 1-5; IR: For / On Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony owoce o masie g, o wyrównanym, okrągłym kształcie jednolicie wybarwione, bez podatności na przebarwienia i pękanie twarde i trwałe, doskonałe do sprzedaży w sieciach supermarketów kalibraż wyrównany przez cały sezon dobra wczesność i wysoki plon całkowity rośliny o otwartym pokroju i wzniesionych liściach bardzo dobre wiązanie owoców w każdych warunkach uprawowych stabilny wigor przez cały okres wegetacji dobra wczesność i wysoki plon całkowity wysoka tolerancja na mączniaka prawdziwego Estatio dobre opinie z rynku Uprawa odmiany Estatio na większej powierzchni umożliwia dostarczenie odpowiednich partii towaru na rynek i zebranie opinii handlowców na temat jakości i trwałości owoców. Sprawdzenie odmiany w handlu w obecnych warunkach wydaje się równie ważne, co testowanie odmiany pod względem produkcyjnym. Aby produkt był rozpoznawalny na rynku zaopatrzyliśmy producentów w naklejki umieszczane na boku kartonu z nazwą odmiany. Po całym sezonie obecności owoców odmiany Estatio na rynku zebraliśmy dobre opinie od handlowców, bardzo pozytywnie wypowiadają się o jakości owoców oraz ich atrakcyjności dla klientów. Estatio idealna odmiana dla supermarketów Cechy rośliny oraz owocu odmiany Estatio sprawiają, że jest to idealna odmiana dla producentów, dla których ważny jest jednolity towar o wysokiej jakości przez cały sezon. W tego typu produkcji liczy Owoce odmiany Estatio utrzymują przez cały sezon produkcyjny jednolitą wielkość i jakość. Zdjęcie wykonano w gospodarstwie Państwa Laskowskich z Baniochy, gdzie odmiana Estatio była uprawiana na powierzchni 0,5 ha. Do tego roku Państwo Laskowscy specjalizowali się w uprawie pomidora wielkoowocowego, sprzedając go na rynku hurtowym w Broniszach. Dlatego obawiali się produkcji typowego pomidora standardowego w rozmiarze B i BB. Okazało się, że istnieje duży rynek na tego typu pomidora i cały plon bardzo szybko znajdował nabywców.

9 uprawy szklarniowe Emrero F1 duży standard najbardziej poszukiwana wielkość owoców Euforia F1 wysoka jakość owocu Owoce odmiany Estatio dobrze prezentują się również bez szypułek, po których zostają regularne małe ślady. się wysoki plon i niezawodność odmiany przy różnych, czasem niekorzystnych warunkach uprawy. Odmianę Estatio szczególnie polecamy producentom, których celem jest współpraca z sieciami handlowymi, gdzie wymagane jest zagwarantowanie dużych dostaw jednorodnego produktu o stałej, wysokiej jakości przez cały sezon. Estatio wysoka jakość i atrakcyjność owoców Estatio to typowa odmiana pomidora z segmentu standard o stabilnie utrzymującej się przez cały sezon wielkości owoców (z których 90% to owoce o średnicy od 60 mm do 75 mm). Pomidory wyróżniają się przede wszystkim regularnym, okrągłym kształtem, bardzo ciemnym czerwonym kolorem, z ładnym połyskiem oraz ogólną wysoką jakością. Na uwagę zasługuje też regularna szypułka, utrzymująca długo świeży zielony kolor. Koniec szypułki jest krótki, zagięty schowany w zagłębieniu i nie kaleczy owoców podczas maszynowego sortowania. Estatio mocny stabilny wzrost roślin przez cały sezon Poza jakością owoców na uwagę zasługuje roślina o bardzo mocnym, ale stabilnym wzroście, która nie traci wigoru nawet w stresowych warunkach uprawy. Odmiana ma szybkie tempo rozwoju i tworzenia gron. Przez cały sezon tworzy regularne grona z 7-8 dobrze zawiązanymi owocami. Szybkość wzrostu i regularność tworzenia gron przekładają się na wysoki plon tej odmiany. Rośliny odmiany Estatio, mimo silnego wigoru, nie mają problemu z wytwarzaniem regularnych gron z dużą liczbą kwiatów w gronie. Kwiaty są atrakcyjne dla trzmieli, co też ma wpływ na dobre wiązanie w niekorzystnych warunkach deficytu światła i niskich temperatur. nowość Odporność: HR: ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / Ff 1-5; IR: For / On Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony g, lekko płaski i delikatnie żebrowany kolor intensywnie czerwony, jednolicie wybarwiony soczysty miąższ i doskonały smak owoców brak podatności na przebarwienia i pękanie twarde i trwałe owoce, doskonałe do sprzedaży w sieciach supermarketów oraz na eksport stabilny wigor przez cały okres wegetacji rośliny o otwartym pokroju i wzniesionych liściach dobre wiązanie owoców dobra wczesność i wysoki plon całkowity odporność na mączniaka prawdziwego Odporność: HR: Ff: 0-5 / Fol: 1-2 / For / ToMV: 0-2 / V Segment: odmiana szklarniowa do uprawy na wełnie mineralnej w cyklu przedłużonym g, pomidor standardowy stały, wyrównany kalibraż podczas całego sezonu ładny, ciemnoczerwony kolor: intensywny połysk jednorodne wybarwienie, brak przebarwienia typu blotchy regularny, okrągły, jednolity kształt duża twardość i trwałość pozbiorcza: ładna, trwała szypułka dobre wypełnienie i wyrastanie wszystkich owoców w gronie nie stwarza problemów w pielęgnacji i prowadzeniu uprawy silny wigor przez cały sezon uprawy wysoka zdrowotność Plon: wysoki plon całkowity Uwaga: odmiana polecana do nasadzeń od końca stycznia/ początku lutego

10 10 uprawy szklarniowe 2013 odmiany gronowe Od lat wiodąca oferta dla segmentu pomidora gronowego Odmiany pomidora gronowego z firmy Syngenta od lat są uprawiane i wysoko cenione w całej Europie. W końcu lat 90-tych odmiana Clotilde stanowiła ponad 90% rynku odmian gronowych w Holandii. Aktualnie proponujemy producentom nowe odmiany gronowe, w tym roku są to 2 propozycje; Clavero bardzo plenna odmiana gronowa z kolankiem, oraz połączenie plenności i najwyższej jakości owoców odmiana bezkolankowa Climstar. Climstar F1 Odmiana Climstar to duże grono średnia masa owoców to g. Ze względu na wymienione wyżej cechy zdobywa uznanie i jest uprawiana na coraz większych powierzchniach uprawy w Holandii i Belgii, gdzie pomidory gronowe to największy segment uprawy pomidorów. W próbach w mijającym już sezonie odmiana Climstar pokazała również wiele zalet istotnych dla naszego rynku. Jej podstawową zaletą jest regularny, okrągły, lekko spłaszczony kształt owoców, który utrzymuje się przez cały sezon. Ta cecha odróżnia tę odmianę od najpopularniejszych obecnie na naszym rynku gronowych odmian, które mają tendencję do tworzenia wydłużonych, nieco kwadratowych owoców (w okresie lata), co bardzo obniża wartość handlową tych pomidorów. Należy podkreślić, że wspomniany już wcześniej wysoki plon, co w połączeniu z wysoką jakością stanowi o atrakcyjności tej odmiany. Jeśli decydujecie się Państwo na uprawę pomidora gronowego to polecamy Państwu odmianę Climstar będziecie Państwo zadowoleni zarówno z osiąganych plonów, jak również z owoców pięknie prezentujących się w wyrównanym 5-6 owocowym gronie. (T409057) Climstar F1 Niezawodne wiązanie to pewny, wysoki plon nowość Odporność: HR: Ff: 0-5 / Fol: 1-2 / For / ToMV: 0-2 / TMV / V; IR: On Segment: odmiana szklarniowa do uprawy na wełnie mineralnej, w cyklu przedłużonym odmiana gronowa, bezkolankowa, o owocach g owoce wyrównanej wielkości, równomiernie dojrzewają w gronie ciemnoczerwony kolor oraz atrakcyjny połysk owoców duża twardość i trwałość owoców okazała szypułka długo zachowuje świeży zielony kolor dobre wypełnienie i wyrastanie wszystkich owoców w gronie silny, stabilny wigor, dobrze znosi zmienne warunki pogodowe wysoka tolerancja na mączniaka prawdziwego niezawodne wiązanie i wyrastanie owoców w gronie Odmiana Climstar tworzy idealne pod względem jakości i wyrównania owoców grona podczas całego sezonu, również w okresie lata. Zdjęcie wykonano w Gospodarstwie Ogrodniczym pana Ernesta Kazimierczaka. Uwaga: regulacja gron do 5 owoców

11 uprawy szklarniowe Clavero F1 (T47110) wysoka i stabilna produkcja dużego grona Romanella F1 (T38320) owalny kształt owoców i wysoki plon Odporność: HR: ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / For / Ff 1-5 Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony g, okrągły, ładnie wybarwiający się na ciemnoczerwono okazała szypułka długo zachowuje atrakcyjny wygląd owoce równomiernie dojrzewają w gronie twarde i trwałe owoce o wyrównanej wielkości atrakcyjny wygląd dużego grona oraz aromatyczny smak stabilny wigor przez cały okres wegetacji rośliny o otwartym pokroju i wzniesionych liściach generatywny charakter wzrostu bardzo dobre wiązanie, symetryczny układ owoców w gronie szybki rozwój kolejnych gron, również w okresie upalnego lata duża wytrzymałość na suchą zgniliznę wierzchołkową Odporność: HR: Ff: 1-5 / Fol: 1, 2 / V / TMV: 0 / ToMV: 0-2 Segment: uprawy szklarniowe, cykl przedłużony śliwkokształtny owoc o masie g błyszczący, intensywny kolor owoców twardy i trwały owoc jednolity kształt i wielkość przez cały sezon przeznaczony do zbioru na pojedyncze owoce zbalansowany wzrost roślin bardzo dobre wiązanie owoców, wysoki plon handlowy duża wytrzymałość na suchą zgniliznę wierzchołkową

12 12 uprawy szklarniowe 2013 ogórek (GP12049) Panandra F1 regularne plonowanie owoców nowość Segment: uprawy tunelowe kształt smukły (3,3:1), doskonały surowiec na małosolne zielony kolor owoców, bez tendencji do żółknięcia jędrne owoce pokryte średniej wielkości brodawkami owoce regularnie wykształcone zapewniają wysoki plon handlowy ogórki długo zachowują świeży wygląd i jakość handlową odmiana partenokarpiczna, o zbalansowanym wigorze równomiernie plonująca, bez tendencji do zrzucania zawiązków bardzo dobra wczesność i szybkie tempo wzrostu zbiór głównie z pędu głównego, zredukowana ilość odrostów bocznych zmniejszone nakłady na obsługę Regularne plonowanie daje stabilny dochód Kluczowa zaleta Panandry regularne plonowanie, którą podkreślaliśmy wprowadzając jako nowość na rynek, w pełni potwierdza się w tym sezonie jest pierwszym rokiem uprawy tej odmiany na większych powierzchniach. Mimo niesprzyjającej pogody wiosną odmiana Panandra weszła w owocowanie parę dni wcześniej od popularnie uprawianej odmiany i od samego początku regularnie plonowała w równych ilościach. Ta zaleta pozwala być pewnym każdego zbioru, a tym samym możemy gwarantować równomierność dostaw. Kolejną cechą, na którą uwagę zwrócili producenci, to mniejsza skłonność do wypuszczania tzw. rang, czyli pędów bocznych. Większość zawiązków (po 3-4 szt.) tworzy w kątach pędu głównego, dzięki czemu Pan Piotr Kłodziński prezentuje owoce odmiany Panandra. rośnie owoc dużo lepszej jakości niż z pędu bocznego. Również czas, który musielibyśmy poświęcić na czyszczenie roślin możemy przeznaczyć na inne prace pielęgnacyjne. Producenci, którzy w bieżącym sezonie zaufali nam i posadzili odmianę Panandra na większych powierzchniach, podkreślają wysoką jakość i atrakcyjność handlową owoców, które bardzo długo zachowują swoją świeżość, w trakcie sezonu nie tracą tzw. kolców. Są koloru ciemnozielonego z lekko rozjaśniającym się końcem. Wielu ogrodników zauważyło, że do obfitego, regularnego plonowania oraz utrzymania jakości owoców konieczne jest zwiększone zaopatrzenie roślin w wodę oraz składniki pokarmowe (w porównaniu do innych odmian). Podkreślali, że kiedy się te wymogi spełni to wysoki plon jest gwarantowany.

13 uprawy szklarniowe Pomidory koktajlowe w projekcie Tęczy Smaku Pisaliśmy już wielokrotnie o założeniach projektu Tęcza Smaku, ponieważ wciągu roku wielu producentów i handlowców było zainteresowanych tym projektem warto w skrócie przypomnieć jego główne cele. Tęcza Smaku to marka polskich pomidorów koktajlowych. Celem projektu jest popularyzacja tych owoców wśród konsumentów, a także zorganizowanie ich produkcji, dystrybucji i marketingu. Polscy konsumenci coraz częściej sięgają po pomidory koktajlowe i są w stanie za tego typu produkty zapłacić więcej, również firmy handlowe są zainteresowane zakupem tego typu owoców z rodzimej produkcji. Jednak ze względu na ryzyko dotyczące zbytu towaru, producenci nie podejmują się produkcji odmian koktajlowych na większą skalę. W związku z tym trudno jest zorganizować sprzedaż oraz zapewnić ciągłość dostaw i odpowiednią ilość produktu. Wynika to również z faktu, że uprawa odmian koktajlowych jest związana z wyższymi kosztami. Jej wydajność jest o 50% niższa w porównaniu z produkcją odmian mięsistych, a także wiąże się z wyższymi nakładami siły roboczej oraz dodatkowymi kosztami pakowania. Opłacalność produkcji wymaga więc odpowiedniej kalkulacji ceny produktu gotowego powinna być ona przystępna Projekt Tęcza Smaku ma w swojej ofercie pomidory mix owoców odmian koktajlowych w trzech kolorach: pomarańczowy, czerwony, brązowy. Wszystkie odmiany zostały dobrane pod względem dwóch kluczowych cech wyróżniający się doskonały smak oraz jakość. dla konsumenta i jednocześnie zapewniać zwrot nakładów poniesionych przez producenta. Niezmiernie ważne jest też znalezienie pewnych kanałów dystrybucji produktu finalnego. Aktualnie w ofertach firm nasiennych dostępnych jest wiele odmian pomidorów koktajlowych o owocach różnej wielkości, kształtu i barwy. Utrudnia to firmom handlowym zaopatrywanie się w partie jednorodnego towaru, a konsumentom znalezienie na rynku produktu o powtarzalnej jakości, a przede wszystkim o wysokich walorach smakowych. Tak więc największym problemem na rynku pomidora koktajlowego jest różnorodność, słaba rozpoznawalność marki produktu. Stąd też podstawowym założeniem Tęczy Smaku dla pomidorów koktajlowych jest wypromowanie jednolitego towaru pochodzącego od różnych producentów, rozpoznawalnego na rynku ze względu na smak i jakość. Umożliwi to handlowcom pozyskanie większych partii podobnego produktu, a jednocześnie nie będzie stanowiło dużego ryzyka dla producentów. Do projektu wybraliśmy trzy odmiany koktajlowe o różnej barwie, ale o podobnym kształcie i wielkości owoców. Na nasz wybór przede wszystkim miał wpływ bardzo dobry smak tych odmian i cecha również ważna wysoka plenność. Uważamy, że w tym segmencie stawianie wydajności nad smakiem nie sprzyja promocji pomidorów koktajlowych na naszym rynku konsumenci nie zapłacą więcej za koktajle, których smak będzie przeciętny. Oprócz odmian, ważnym elementem jest jednolite opakowanie i sposób podania produktu. Zbieranie informacji z rynku pozwoliło na wybór optymalnych opakowań dla odmian koktajlowych z Tęczy Smaku. Pomidory te najlepiej się sprzedawały w opakowaniach z transparentnym wieczkiem i czarnym dnem, o pojemności 250 g, g oraz w trójkątnych opakowaniach transparentnych 300 g. Wdrażanie produktów i ich promocja jest trudne i kosztowne. Szanse powodzenia zwiększają się, jeśli w projekty są zaangażowane różne podmioty działające na rynku: firma nasienna, producent, firmy handlowe. Mocną stroną naszej firmy jest też marketing oraz kreatywność, jeśli chodzi o tworzenie nowych rozwiązań produktowych. W projekcie oprócz promocji Tęczy Smaku kładziemy również nacisk na promocję marki producenta, czego najlepszym przykładem w tym roku jest współpraca z grupą producentów owoców i warzyw ROZUMKI. Do podobnej współpracy zapraszamy innych producentów i firmy handlowe, których logo również może się znaleźć na etykietkach Tęczy Smaku. Pomidory koktajlowe mix trzech kolorów w Tęczy Smaku, oferowane przez grupę producentów owoców i warzyw ROZUMKI

14 14 uprawy szklarniowe 2013 pomidory tunelowe Boderine F1 wczesność i doskonały kolor Brooklyn F1 sprawdzona odmiana średnioowocowa w uprawach tunelowych Carnegie F1 niezawodna w każdych warunkach Odporność: HR: TMV 0 / ToMV 0-2 / V / Fol 1-2; IR: M Segment: uprawy tunelowe g, ciemnoczerwony z doskonałym połyskiem bez tendencji do przebarwień bardzo atrakcyjna i trwała szypułka grona regularne, bardzo dobre wyrównanie owoców prawidłowy balans generatywnowegetatywny rośliny odmiana o około tydzień wcześniejsza od odmiany Brooklyn Odporność: HR: ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / For / Ff 1-5 Segment: tunele foliowe, uprawy wiosenne i jesienne g, lekko karbowany z połyskiem, z trwałą szypułką twarde owoce, dostosowane do przechowywania oraz transportu silny wigor roślin z mocnym systemem korzeniowym odporność na Cladosporium Odporności: HR: ToMV: 0-2 / V / Fol: 1, 2 / For / Ff: 1-5; IR: M Segment: odmiana do tuneli i niskich szklarni, uprawa na podłożach organicznych i wełnie mineralnej g, o ciemnoczerwonym kolorze z intensywnym połyskiem szypułka nisko osadzona, nie uszkadza owoców regularne grona, doskonała twardość i trwałość pozbiorcza mocny, rozbudowany system korzeniowy silny wigor i dobre wiązanie, możliwa uprawa na gron krótkie międzywęźla

15 uprawy szklarniowe Casania F1 pierwsza w tunelu Tsarine F1 doskonała odmiana mięsista na jesień Odporność: HR: TMV 0 / ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / For / Ff 2,5 Segment: uprawy tunelowe na cykl do 14 gron g, lekko płaski, delikatnie żebrowany równomiernie, czerwono wybarwiony bez tendencji do przebarwienia fizjologicznego owoców typu blotchy, również podczas jesiennych spadków temperatury doskonała jakość wewnętrzna owoców, bardzo dobry smak, porównywany z najsmaczniejszymi odmianami na rynku, np. Macareną silny wigor rośliny odmiana przeznaczona do uprawy na około 7-8 gron możliwa uprawa na cykl do gron, lecz w tym przypadku należy regulować grona do 4 owoców Odporność: HR: TMV 0 / ToMV 0-2 / V / Fol 1-2 / For / Ff 2,4; IR: M Segment: uprawy tunelowe na krótki cykl g, lekko żebrowane, typowy kształt owoców wielkoowocowych ładnie wybarwiony i dobrze wypełniony, dobrze wybarwia się nawet podczas jesiennych spadków temperatury odmiana przeznaczona do uprawy na około 7-8 gron zaleca się regulować grona do 4 owoców

16 16 uprawy szklarniowe 2013 Integrowane rozwiązania w ochronie upraw szklarniowych Wojciech Juńczyk Technical Crop Expert Od momentu, kiedy Syngenta Bioline stała się integralnym działem firmy Syngenta, a produkty ochrony biologicznej weszły do ogólnej oferty Syngenty, temat biologicznego zwalczania szkodników stał się jednym z głównych zagadnień dla projektu Tomato Academy. Rozwijamy i zdobywamy wiedzę nie tylko o samej ochronie biologicznej, ale bardziej interesuje nas skuteczny program integrowanej ochrony upraw, którego istotną częścią jest system biologicznej kontroli i zwalczania szkodników. Aby być w stanie wspierać nasze produkty ochrony biologicznej serwisem doradczym, prowadzimy doświadczenia w kilku miejscach w Polsce stosując kompleksowy, integrowany program ochrony. Monitorujemy jednocześnie pojawianie się i dynamikę rozwoju szkodników. Nieraz już pisaliśmy w naszych materiałach, że celem projektu Tomato Academy jest rozwój wiedzy i praktycznych doświadczeń związanych z Naszą wiedzę i doświadczenie zdobywamy w praktyce współpracując jak najbliżej z producentami. produkcją szklarniową. Teraz rozszerzamy nasze działania o temat integrowanej ochrony i stosowania produktów biologicznych, dlatego zachęcamy Państwa do dalszej współpracy z nami. Odnieść sukces w biologicznym zwalczaniu szkodników Pierwszą nauką, jaką otrzymaliśmy w wyniku prowadzonych przez nas doświadczeń było to, że same produkty biologiczne choćby najlepszej jakości (co oczywiście jest ważne), nie gwarantują sukcesu w skutecznej ochronie biologicznej, gdyż podstawą jest tu czynnik ludzki. Same produkty biologiczne bez odpowiednio przeszkolonej i zmotywowanej kadry pracowniczej mogą być tylko stratą pieniędzy. Zachęcamy wszystkich producentów szklarniowych poważnie myślących o skutecznej ochronie biologicznej do przemyślenia tego tematu i zainwestowania czasu oraz środków w budowę wykwalifikowanej i odpowiedzialnej załogi pracowniczej. Problem odpowiednich ludzi do pracy będzie coraz poważniejszy, przez ostatnie 6-5 lat powierzchnia gospodarstw znacznie się powiększyła. Nie jest możliwe, aby gospodarstwa o wielkości od 3 do 6 ha były prowadzone tylko przez właściciela i jego rodzinę, doglądających zarówno produkcji, jak i spraw organizacyjnych (sprzedaży). Ponieważ widzimy jak istotnym zagadnieniem jest rozwój kadry pracowniczej, firma Syngenta jest gotowa wspierać producentów współpracujących z nami w temacie szkolenia i rozwoju pracowników. Przejrzysty, dobrze widoczny system numeracji naw oraz rzędów pomaga precyzyjnie oznaczyć ognisko pojawienia się szkodnika, ułatwia dobrą komunikację między pracownikiem, a producentem czy doradcą zajmującym się ochroną biologiczną Monitoring i szczegółowa lustracja uprawy kluczowym elementem ochrony biologicznej Podstawą skutecznej walki biologicznej jest wczesne wykrywanie pojawienia się szkodników, dokładna lokalizacja ognisk z analizą rozwoju. Brak kontroli i monitorowania uprawy prowadzi do szybkiego rozwoju populacji szkodnika oraz rozniesienie go przy obróbce roślin po całej uprawie. Doprowadzenie do silnego rozwoju szkodników (duża liczebność) może spowodować, że zwalczanie nawet metodami chemicznymi będzie mało skuteczne i przyniesie straty w produkcji. Najlepszymi osobami do monitorowania upraw i wykrywania pojawienia się szkodnika są pracownicy zajmujący się obróbką wierzchołków roślin. Muszą być tylko odpowiednio przeszkoleni, aby byli wstanie zauważyć pierwsze objawy

17 uprawy szklarniowe żerowania szkodników oraz zmotywowani do ich szukania. Zlokalizowanie ogniska powinno być dokładne i precyzyjnie oznaczone (na przykład kolorowymi sznurkami zawiązanymi na drutach lub sznurkach utrzymujących rośliny). W dokładnym zlokalizowaniu i określeniu wielkości ognisk pomaga przejrzysty, dobrze widoczny system numeracji naw oraz rzędów. Od czego zacząć skuteczną ochronę biologiczną Jeśli myślicie Państwo o wprowadzeniu skutecznej ochrony biologicznej w gospodarstwach w przyszłym sezonie to przygotowania należy rozpocząć jak najszybciej jeszcze podczas trwania bieżącej uprawy. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę wszystkie aspekty wspomniane powyżej, czyli przeszkoleni pracownicy oraz dobre oznaczenie szklarni. Należy oznaczyć i zapisać na schematycznej mapie szklarni gdzie i w jakim terminie pojawiły się pierwsze ogniska danego szkodnika. Jeśli w bieżącym sezonie mamy problem z dużą presją danego szkodnika to zwalczamy go do końca uprawy (szczególnie po ogłowieniu roślin). Kiedy trzmiele nie są już stosowane możemy używać insektycydy nieselektywne zarejestrowane w uprawach szklarniowych takie jak Karate Zeon czy Vertimec. Skuteczna walka ze szkodnikami do końca uprawy jest istotna, gdyż ogranicza liczebność osobników, które przygotują się do przetrwania w konstrukcji szklarni czy gruncie do następnej uprawy. Dlatego zaniechanie walki ze szkodnikiem przy końcu uprawy jest częstym błędem. Ważnym elementem jest też dokładne, kilkuetapowe czyszczenie i dezynfekcja szklarni po uprawie. Ten ważny zabieg często z braku czasu nie jest przeprowadzany starannie i bywa przyczyną problemów z produkcją w następnym sezonie. Producentów zainteresowanych kompleksową ochrona biologiczną i naszym doradztwem w tej dziedzinie zachęcamy już w tym sezonie do kontaktu z naszymi przedstawicielami specjalizującymi się w produkcji szklarniowej, pomożemy przygotować się do następnego sezonu i doradzimy jak przeprowadzić dobrą dezynfekcję szklarni. Anderline aa Amblyseius andersoni zapobiegawczo przeciw przędziorkom W naszych warunkach uprawy najtrudniejszym szkodnikiem do kontroli biologicznej jest Przędziorek chmielowiec Tetranychus urtricae. Pochodzi z Eurazji, więc jest dobrze przystosowany do naszych warunków, zapłodnione samice przed okresem zimowym przechodzą w stan diapauzy i mogą przetrwać w konstrukcji szklarni czy zakamarkach fundamentów przez długi okres niekorzystnych zimowych warunków. Przędziorek chmielowiec jest polifagiem, może żerować na wielu gatunkach roślin. Rozwija się najlepiej w wysokich temperaturach (28-30 C) i niskiej wilgotności powietrza, dlatego bardzo pasują mu warunki uprawy szklarniowej, gdzie rozwój jego populacji może być bardzo gwałtowny i trudny do opanowania nawet środkami chemicznymi zarejestrowanymi w Polsce. Przeważnie w szklarniach występują te same miejsca, gdzie corocznie pojawiają się pierwsze ogniska przędziorka. W tych miejscach możemy zastosować produkt Anderline aa zawierający drapieżnego roztocza Amblyseius andersoni, zapobiegawczo najlepiej w formie saszetek rozrodowych zawieszanych na roślinach (szt./1-3 rośliny). Zawartość saszetki to specjalnie opracowany skład umożliwiający rozród drapieżnych roztoczy nawet przez kilka tygodni. Zaletą roztocza Amblyseius andersoni jest aktywność w niskich temperaturach (6 C) oraz możliwość przeżycia w warunkach niskiej Anderline aa saszetki rozrodowe zawieszane na roślinach mogą uwalniać dorosłe osobniki Amblyseius andersoni nawet przez kilka tygodni, zaleca się zapobiegawcze zastosowanie tego drapieżnego roztocza w walce z przędziorkiem w miejscach spodziewanych pierwszych pojawów szkodnika. wilgotności i niewystarczającej ilości pożywienia, dlatego roztocz ten świetnie nadaje się do zastosowania zapobiegawczego. Oprócz saszetek w miejscach spodziewanych pierwszych ognisk przędziorków, zaleca się zapobiegawczą introdukcję roztocza Amblyseius andersoni na całej powierzchni uprawy w ilości 5 szt/m2. Do tego celu wykorzystujemy produkt Anderline aa w litrowych tubach zawierających 25 tyś sztuk. Amblyseius andersoni lepiej porusza się po roślinie pomidora niż Amblyseius californicus w poszukiwaniu pokarmu. Anderline aa do introdukcji drapieżnego roztocza Amblyseius andersoni na całej powierzchni uprawy stosujemy produkt w litrowych tubach zawierających 25 tys. sztuk osobników roztocza.

18 18 uprawy szklarniowe 2013 Interwencyjna biologiczna walka z przędziorkami Podstawą biologicznej, ale również integrowanej walki z przędziorkami, jest monitoring uprawy i szybkie wykrywanie pierwszych ognisk szkodnika. Najlepszym biologicznym produktem do interwencyjnej walki z przędziorkami jest Phytoline p zawierający dobroczynka szklarniowego (Phytoseiulus persymilis), w miejscach opanowanych przez szkodnika introdukujemy powyżej 10 szt/m 2. Dodatkowo po wykryciu pierwszych ognisk zaleca się introdukcję drapieżnego roztocza na całej powierzchni szklarni w ilości 2-5 szt/m 2, zabieg najlepiej powtórzyć w odstępie 2 tygodni wprowadzając podobną ilość Phytoline p. Dobroczynek szklarniowy jest jak do tej pory najskuteczniejszym drapieżcą zwalczającym przędziorki, jest bardzo ruchliwy i najlepiej radzi sobie z przemieszczaniem się po włoskowatej powierzchni roślin pomidora. Jego wadą jest niestety to, że w przeciwieństwie Phytoline p zawierający Dobroczynka szklarniowego (Phytoseiulus persymilis) stosujemy interwencyjnie w miejsca ognisk żerowania przędziorka. Zaleca się jednak jednoczesną introdukcję drapieżnego roztocza na całej uprawie w ilości 2-5 szt./m 2 i powtórzenie zabiegu w ciągu dwu tygodni, takie postępowanie zmniejsza ryzyko rozwleczenia przędziorka przy obróbce roślin i powstania nowych ognisk żerowania szkodnika. MacroLine p Przy interwencyjnym, punktowym zwalczaniu przędziorków skuteczna jest też introdukcja nimf drapieżnego pluskwiaka Macrolophus caliginosus (bezskrzydłe stadium larwalne). Nimfy wprowadzamy w ilości szt/m 2 w ogniska żerowania przędziorków. do przędziorków nie służy mu niska wilgotność powietrza (poniżej 75% wysychają składane jaja) i wysokie temperatury, dlatego przy zwalczaniu przędziorków w okresie upalnej letniej pogody celowe jest zastosowanie produktów takich jak Amblyline cal zawierającej drapieżnego roztocza Amblyseius californicus czy opisany wcześniej Anderline aa. Wymienione powyżej roztocza lepiej radzą sobie w niskiej wilgotności i wysokich temperaturach, aby były skuteczne powinny być rozprowadzane głównie po listkach z widocznym żerowaniem przędziorków. Dawki tych produktów stosujemy podobnie jak przy Phytoline p. Encarsia formosa oraz Eretmocerus eremicus ważnym elementem zwalczania mączlika szklarniowego Po wprowadzeniu na rynek drapieżnego pluskwiaka Macrolophus caliginosus do walki z mączlikiem szklarniowym producenci zapomnieli trochę o pasożytach takich jak Encarsia formosa, znanymi i stosowanymi z dużą skutecznością na naszym rynku znacznie wcześniej Encarline F zawieszka z pupariami (ciemne kółko) spasożytowanymi przez Encarsia formosa, z czarnych pupariów uwalniają się dorosłe osobniki Encarsia formosa szukające larw mączlików nawet w promieniu 15 m. Puparia to nieruchome stadium larwalne mączlika. niż drapieżny pluskwiak Macrolophus caliginosus. Zapobiegawcza introdukcja pluskwiaka na początku uprawy na pewno jest łatwiejsza niż ciągłe monitorowanie uprawy i wprowadzenie pasożyta po pierwszym zauważeniu osobników mączlika. Ale jak pokazuje praktyka (doświadczenia 2013) wczesne wprowadzenie Macrolophusa często nie daje gwarancji skutecznego zwalczenia wczesnych pojawów mączlika. Aby populacja pluskwiaka była skuteczna musi ona być odpowiednio liczebna, a namnażanie się owada wprowadzonego bardzo wcześnie, kiedy mamy do czynienia z deficytem światła i niskimi temperaturami jest bardzo powolne. Dlatego gospodarstwa, w których mączlik pojawia się stosunkowo bardzo wcześnie powinny postawić na monitorowanie produkcji (żółte tablice lepowe, przeszkolony personel) oraz introdukcję pasożyta Encarsia formosa w produkcie Encarline F w dawkach 1,5-2 osobnika/m 2. Introdukcję należy powtórzyć trzykrotnie, w odstępach 7 dniowych. Jeśli porażenie jest silne, z wieloma ogniskami intensywnego żerowania szkodnika, należy zwiększyć dawkę do 30 osobników na m 2 powtarzając introdukcję co 7 dni, aż do momentu, kiedy zaobserwujemy 70-80%

19 uprawy szklarniowe Syngenta Bioline opracowała specjalny rodzaj plastikowego opakowania zwany Blister Pack jako najwłaściwszy dla Eretmocerusa. Opakowanie to zawiesza się na roślinach w podobny sposób jak listki z Encarsia. Taka forma opakowania pozwala na dużo lepsze uwolnienie insektów, czyni produkt łatwo widocznym i pozwala ocenić stopień uwolnienia. spasożytowanych larw mączlika (czarne puparia na spodniej stronie liści). W okresie wysokich temperatur skuteczniejsze może się okazać stosowanie pasożyta Eretmocerus eremicus w produkcie Eretline E lub mieszanki tych pasożytów EncEretline. Dawkowanie podobne jak przy Encarline F. Przy stosowaniu Encarline F (Encarsia formosa) należy lustrować stopień spasożytowania larw mączlika (nieruchome larwy puparia). Spasożytowane puparia przez larwy Encarsia formosa stają się szybko czarne. Przy dużym nasileniu szkodnika powtarzamy introdukcję Encarline F aż do momentu kiedy 70-80% larw będzie w kolorze czarnym, jest to dobrze widoczne gołym okiem. Stwierdzenie aktywności pasożyta Eretmocerus eremicus jest trudniejsze puparia, w których rozwija się larwa Eretmocerusa przybierają kolor słomkowy (żółtawo-zielony) i do lustracji potrzebna jest lupa lub nawet mikroskop przenośny. Zwalczanie miniarki tylko metodami biologicznymi Do biologicznego zwalczania miniarek wykorzystujemy pasożyty: Diglyphus isae a i Dacnusa sibirica. Dostępne również w mieszance w produkcie Dac-Digline si. Na naszym rynku nie ma zarejestrowanych skutecznych środków chemicznych przeznaczonych do zwalczania miniarki. Dlatego producenci zdani są tylko na ochronę biologiczną, jeśli nie chcą ryzykować wykryciem niezarejestrowanej substancji aktywnej w produkcie. Jak pokazują nasze tegoroczne doświadczenia, ochrona biologiczna wraz z odpowiednią kontrolą szkodnika jest wystarczająco skuteczna, aby miniarki nie były dużym zagrożeniem. W przypadku miniarek pomocne jest zastosowanie żółtych tablic lepowych przede wszystkim do monitorowania pojawienia się miniarki, jak również do odławiania dorosłych much. Można stosować też taśmy lepowe, szczególnie na elementach konstrukcji szklarni przy wejściach, gdzie możemy spodziewać się wlotu much miniarki. Przy małym stopniu porażenia (pojedyncze liście) można zapobiegać dalszemu rozwojowi przez usuwanie i niszczenie listków z widocznymi objawami żerowania larw miniarki (głównie na początku uprawy). Do biologicznego zwalczania miniarek wykorzystujemy pasożyty: Diglyphus isaea i Dacnusa sibirica. Po zauważeniu objawów na roślinach szczególnie, jeśli występują one na młodych listkach należy wprowadzić produkt DacDigline si (jest to mieszanka dwu gatunków Dacnusa sibirica i Diglyphus isaea) lub produkt Digline i (Diglyphus isaea). Od marca preferowane jest zastosowanie produktu Digline i z powodu lepszego pasożytowania w warunkach intensywniejszego światła. Należy wprowadzić Digline i w ilości 0,25 szt./m 2 na tydzień i powtórzyć 3-4 razy. Dystrybucja produktów biologicznych Dystrybucja produktów biologicznych to istotny element mający bardzo duży wpływ na skuteczność i powodzenie całego programu ochrony biologicznej. Czas dostawy oraz warunki przewozu produktów biologicznych nie mogą obniżyć jakości dostarczanych organizmów żywych. Firma Syngenta kładzie duży nacisk na jakość dostaw, dlatego na terenie Polski współpracujemy z głównym dystrybutorem produktów Syngenta Bioline, firmą APS Beneficials Sp z o.o. Firma ta reprezentowana przez Roberta Fibingiera ma już spore kilkuletnie doświadczenie w dystrybucji produktów ochrony biologicznej. Realizuje zamówienia tak, aby czas dostawy (podróży produktu) mieścił się w czasie nieprzekraczającym 3 dni z miejsca produkcji (Anglia) do producenta i podróżował w jak najlepszych warunkach (przede wszystkim termicznych) zachowując wysoką jakość. Ponieważ firma unika nawet krótkiego składowania produktów, praktykuje następujący harmonogram obsługi klientów zamówienia są przyjmowane do końca piątku, w poniedziałek zamówienia są realizowane i wysyłane z miejsca ich produkcji w Anglii, a w środę są już dostarczane do producentów w Polsce. Zachęcamy do odwiedzenia strony gdzie możecie Państwo zapoznać się z opisem oferowanych przez nas produktów, jak i zaleceniami optymalnego ich stosowania.

20 uprawy szklarniowe Skuteczna walka z chorobami grzybowymi szara pleśń i zaraza ziemniaka Amistar Opti i Switch Walka z chorobami grzybowymi to część całościowego programu zintegrowanej ochrony upraw szklarniowych. Również przy chorobach grzybowych najważniejsza jest profilaktyka, dopuszczenie do rozwoju choroby zawsze wiąże się z określonymi stratami w produkcji. Typowym przykładem polifagicznej choroby powodującej duże szkody w uprawach szklarniowych, do której rozwoju przyczyniają się warunki uprawy, przede wszystkim wysoka wilgotność powietrza, jest szara pleśń. Drugą groźną chorobą, która może silnie porazić uprawy pomidora szklarniowego jest zaraza ziemniaka. Tu możemy polecić Państwu dwa środki, których naprzemienne stosowanie (według etykiety) sprawdziło się już w praktyce, są to preparaty Amistar Opti 480 SC i Switch 62,5 WG. Preparat Amistar Opti sprawdza się bardzo dobrze w ochronie samych łodyg pomidora, ponieważ zawiera kontaktowy przylegający do powierzchni roślin chlorotalonil. Synergia działania substancji aktywnych zawartych w Amistarze Opti 480 SC. Ta substancja stanowi długo działającą barierę ochronną dla ran po cięciu liści i gron. Zawiera również azoksystrobinę, która wnika do tkanek i bardzo dobrze przemieszcza się w ksylemie do wyższych partii rośliny, jak i korzeni, działa systemicznie niszcząc już powstałe infekcje. Synergia działania obu substancji daje wysoką skuteczność środka Amistar Opti w walce z szarą pleśnią atakującą łodygi roślin. W warunkach dużego zagrożenia szarą pleśnią, zwłaszcza, gdy rośliny są zagęszczone i wietrzenie uprawy jest mało skuteczne przy likwidowaniu nadmiaru wilgotności, warto zastosować preparat Switch, który wykazuje bardzo dużą skuteczność w jej zwalczaniu. Należy wykonać 2 zabiegi w odstępie tygodnia (stęż. 0,1-0,15%), po zauważeniu pierwszych objawów choroby. Substancje zawarte w obu preparatach mają szeroki zakres działania - działają na wiele różnych chorób grzybowych. Oba preparaty efektywnie podnoszą zdrowotność roślin do samego końca uprawy, nawet w latach występowania silnych presji chorób, o czym przekonało się już wielu ogrodników. Insektycydy Vertimec i Karate Zeon w integrowanej walce ze szkodnikami Wielu specjalistów potwierdzi, że początek kompleksowej ochrony biologicznej to ostatnie miesiące ubiegłorocznej produkcji a szczególnie miesiąc wrzesień, kiedy po ogłowieniu roślin możliwe jest stosowanie większej liczby preparatów, również środków nieselektywnych, ale o dużej skuteczności takich jak Vertimec i Karate Zeon. Środki te musimy zastosować, jeśli z powodu dużej presji szkodników nie poradziliśmy sobie z ochroną naszej produkcji i szkodniki występują licznie, a skutki ich żerowania są widoczne na roślinach. Niestety praktyka bywa różna - wielu producentów mając świadomość końcowego już okresu produkcji, rezygnuje z dalszej skutecznej ochrony roślin i ograniczenia liczebności szkodnika. Jest to poważny błąd, jeśli w nadchodzącym nowym sezonie chcemy stosować kompleksową ochronę biologiczną. Duża liczebność szkodnika w końcu produkcji oznacza dużą liczbę osobników, które przeczekają w obiekcie do następnej uprawy (dotyczy to szczególnie przędziorka). Jeśli mamy do czynienia z opisaną wyżej sytuacją i nie chcemy dopuścić do licznego występowania szkodników w przyszłym sezonie, to do samego końca walczymy ze szkodnikami. Zalecamy użycie skutecznych środków, jakimi są Karate Zeon oraz Vertimec również w mieszance (stosować zgodnie z etykietą rejestracyjną tych preparatów). Należy pamiętać, że Karate Zeon najskuteczniejszy jest w temperaturach poniżej 20 C. Środki te nie są selektywne, więc należy brać pod uwagę, że zginie również Macrolopchus, ale po ogłowieniu roślin, jeśli szkodniki są liczne, należy przejść na skuteczną ochronę chemiczną tak, aby w przyszłym sezonie możliwa była skuteczna ochrona biologiczna.