Święta Bożego Narodzenia w krajach skandynawskich

Transkrypt

1 1

2 Święta Bożego Narodzenia w krajach skandynawskich Na początek opowiemy Wam, jak obchodzi się te niezwykłe święta w innych krajach. Przybliżymy Wam informacje o Norwegii oraz Szwecji. Święta Bożego Narodzenia w Norwegii Adwent Kolejnych niedziel, aż do Wigilii, aby zapalić następną świecę. W ten właśnie sposób świętuje się oczekiwanie na narodziny Jezusa. Wiele dzieci przez cały miesiąc chodzi do szkoły w mikołajowych czapkach z wielkim pomponem. Popularne jest także czytanie dzieciom przed snem opowieści wigilijnych. Krótsze i ciemniejsze dni zamieniają okres przedświąteczny w Norwegii w szczególnie przytulną porę roku, z dymem wydobywającym się z licznych kominów w całym kraju oraz świecami rozświetlającymi wnętrza domów w zimne, grudniowe wieczory. Dzień Świętej Łucji 13 grudnia to pierwszy dzień obchodów Bożego Narodzenia w Szwecji, Danii i Norwegii. Dzień ten znany jest również jako najkrótszy dzień w roku tzw. przesilenie zimowe wg starego kalendarza gregoriańskiego. Jest to jeden z niewielu dni świątecznych, przestrzeganych w Skandynawii. Dzień Świętej Łucji najczęściej obchodzi się w szkołach i przedszkolach, ale ostatnio został on włączony do liturgii Adwentu przez państwowy kościół Norwegii, dzięki czemu także w kościołach organizowane są tradycyjne dla tego dnia uroczyste procesje dziewcząt z płonącymi świecami. Świąteczne tradycje Boże Narodzenie w Norwegii to przede wszystkim czas poświęcony rodzinie i przyjaciołom oraz okazja do spotkań przy dobrym jedzeniu, a także odpoczynku i wyjazdu za miasto. Świąteczne kolory zielony i czerwony królują w każdym sklepie i domu. Bożonarodzeniową tradycją w norweskim domu jest też rodzinne pieczenie uwielbianych przez wszystkich tradycyjnych ciasteczek (7 rodzajów!) oraz robienie specjalnych choinkowych ozdób łańcuchów i koszyczków z kolorowego papieru. Ozdoby zawiesza się na choince, a do koszyczków wkłada się słodycze, orzechy lub owoce. W wielu domach rodziny wspólnie budują piernikowe domki, ozdobione różnokolorowymi cukierkami, aby później połamać je i zjeść na szczęście. Piernikowe domki stanowią wyjątkową ozdobę podczas Świąt. Wigilia Najuroczyściej obchodzi się Wigilię. Ok. godz w wieczór wigilijny zaczynają bić dzwony kościelne, obwieszczając początek Świąt Bożego Narodzenia. Wiele rodzin udaje się wtedy do kościoła na modlitwę. Większość Norwegów zasiada tego dnia do uroczystej kolacji, której głównym daniem są pinnekjøtt - solone jagnięce żeberka lub ribbe - wieprzowe żeberka. Pozostałe dania wieczerzy wigilijnej są bardzo różne, zależnie od regionu. Generalnie na wschodzie, nad morzem je się rybę, a na zachodzie mięso. Dania serwowane są z gotowanymi ziemniakami, kiełbaskami, plackami mięsnymi i borówkami. Tradycyjnymi napojami są norweskie piwo i norweska wódka aquavit. Dzieci dostają julebrus - typowy, bożenarodzeniowy napój w czerwonym kolorze, bardzo słodki i gazowany. Ulubionym deserem na stole jest krem ryżowy. Szczęśliwiec, który znajdzie w 2

3 swym kremie ukryty przez gospodynię migdał, otrzymuje nagrodę w postaci świnki z marcepanu. Po wieczerzy cała rodzina tańczy wokół udekorowanej choinki i śpiewa tradycyjne noreweskie kolędy. Norweski julenisse jest znacznie mniej skomercjalizowanym krewnym amerykańskiego Świętego Mikołaja. Bardziej przypomina elfa lub krasnoludka i lubi płatać figle. W Wigilię należy go poczęstować dużą porcją owsianki, aby był grzeczny. Zgodnie z norweską tradycją ludową, w każdym gospodarstwie na wsi mieszka ukryty w stodole Krasnal. Jeśli gospodarz nie dba o niego odpowiednio, może go spotkać z jego strony wiele psot i złośliwości. Dlatego też wiele rodzin w Boże Narodzenie wystawia swoim krasnoludkom miseczki z kaszką ryżową, suto okraszoną cukrem i cynamonem. 25 i 26 grudnia W Boże Narodzenie większość rodzin spożywa uroczysty posiłek w porze późnego śniadania, obiadu, bądź wczesnej kolacji. Na stołach pojawia się pieczony indyk, a także przeróżne dania z ryb, suszonego mięsa oraz specjalne bożonarodzeniowe kiełbaski. W tym dniu w kościołach odbywa się specjalna msza, a w wielu instytucjach i szkołach organizowane są przyjęcia bożonarodzeniowe z kolędowaniem wokół choinki i poczęstunkiem, składającym się z ciasteczek i gorących napoi. Dzieci, przebrane za gnomy, odwiedzają kolejne domy, gdzie w zamian za zaśpiewanie kolędy dostają łakocie. Okres między Wigilią a Nowym Rokiem nazywany jest "romjul". Świąteczne drzewko Bardzo ważnym elementem norweskich świąt jest sosnowe lub świerkowe drzewko, choć tradycja ta zadomowiła się tam dopiero w 1900 roku. Najbardziej znane drzewka, wysyłane każdego roku na Święta prosto z norweskiego lasu, stoją na Union Station w Waszyngtonie oraz na Trafalgar Square w Londynie. Choinka z Norwegii na Trafalgar Square Tradycję tę zapoczątkowano w 1947 roku, kiedy to władze brytyjskie dostały z Oslo po raz pierwszy wspaniałe bożonarodzeniowe drzewko w podziękowaniu za okazaną Norwegii pomoc i wsparcie w czasie okupacji hitlerowskiej. Piernikowe Miasteczko W norweskim Bergen powstaje co roku największe na świecie Piernikowe Miasteczko - Pepperkakeby. Dzięki przedszkolakom, uczniom miejscowych szkół, a także firmom i tysiącom innych osób, w każde święta Bożego Narodzenia od 1991 roku w Bergen powstaje ogromne miasteczko z pierników. Każdy, początkujący czy zaawansowany budowniczy może przynieść własnoręcznie zrobiony domek, a od każdego budynku, który zostanie dostarczony do piernikowego miasteczka, organizator Bergens Tidende przekaże 20 koron norweskich dla organizacji Save the Children. Zorza polarna, targi świąteczne i inne atrakcje Ten, kto chce poczuć prawdziwie norweski klimat Świąt, powinien odwiedzić miejscowy targ ze świątecznymi straganami, wybrać się na zimowy koncert lub występ artystyczny, albo udać się za koło podbiegunowe, aby obejrzeć bajecznie kolorową zorzę polarną. Według magazynu Travel & Leisure z grudnia 2009, Tromsø jest jednym z najlepszych miejsc na świecie do obchodów Świąt Bożego Narodzenia. Ma się tam szansę zobaczyć zorzę polarną 3

4 i doświadczyć magii Świąt za kołem podbiegunowym. Goście mogą skorzystać także z psich zaprzęgów, wspaniałego jedzenia i cudownych widoków ze szczytu okalających miasto gór, na które wwiezie ich kolejka linowa. Targi świąteczne, zimowe koncerty i występy w tym okresie oferuje większość norweskich miast. W Oslo odbywa się rokrocznie wiele otwartych dla publiczności imprez zimowych. Z kolei Bergen słynie z Miasteczka Piernikowego, zimowych koncertów i innych uroczystości. Drewniane miasto Røros wygląda naprawdę magicznie w grudniu, a całorocznego sklepu bożenarodzeniowego Tregaarden s Christmas House w Drøbak (jedynego tego rodzaju w całej Skandynawii) po prostu nie można nie odwiedzić! Huta szkła Hadeland Glassverk pod Oslo także prowadzi całoroczny sklepik świąteczny, w którym można nabyć wyroby szklane spod ręki miejscowych rzemieślników. Święta Bożego Narodzenia w Szwecji Świąteczny czas Święta Bożego Narodzenia w Szwecji są bardzo długie. Szwedzi zawdzięczają to królowi Canute, który ustanowił, że święta będą trwać aż 20 dni! Wystrój domu Szwedzi mają zwyczaj przystrajać na święta swoje domy ozdobami świecami, krasnalami, aniołami, domkami z pierników. Na drzwiach wejściowych wiesza się zielone wianuszki świąteczne z sosnowych czy borówkowych gałązek. Choinka Za świąteczną obecność choinek Szwedzi mogą podziękować Niemcom. Choinki sprowadzone zostały w połowie XVIII wieku, początkowo dekorowały jedynie domy Szwedów z wyższych sfer, ale szybko stały już w domach wszystkich Szwedów. Mikołaj Jeszcze w XVIII wieku prezenty przynosił bożonarodzeniowy Koziołek. Od stu lat prezenty w wigilijny wieczór przynosi Jultomten, czyli dosłownie świąteczny krasnoludek. Według wierzeń pod podłogą domu chował się krasnoludek, który w czasie świąt strzegł domowników oraz całego żywego inwentarza w zamian za jedzenie. Prezenty Słowo julklappar (bożonarodzeniowe prezenty) w dosłownym tłumaczeniu oznacza bożonarodzeniowe pukanie. Zanim prezenty roznosił Święty Mikołaj, w wigilijny wieczór podkradano się pod drzwi, pukano, a gdy drzwi się otwierały, wrzucano prezent i uciekano. Pasterka Szwedzi nie chodzą na pasterkę, a odwiedzają kościoły rano pierwszego dnia świąt. Chcąc zrozumieć ten obyczaj należy się cofnąć do czasów, gdy jeżdżono do kościoła saniami czy wozem. Organizowano wtedy poranne wyścigi do kościoła. Wygrana w wyścigu miała przynieść wyjątkowe plony w nadchodzącym roku. Świąteczne potrawy i post Szwedzi podczas świąt Bożego Narodzenia nie przestrzegają postu, dlatego na stole wigilijnym oprócz śledzi, wędzonego łososia, ryżowej owsianki, czy ługowanego dorsza można znaleźć szynkę, pasztet z wątróbki czy wieprzową galaretę. Julia W. z kl. Va 4

5 Jak zrobić kartkę bożonarodzeniową z choinką 3D? Zrobienie zwykłej kartki bożonarodzeniowej nie jest sztuką. Ale jeśli pogłówkujemy i zrobimy coś więcej, coś super? Na przykład kartkę 3D? To dopiero frajda. Może i wydaje się to niesamowicie trudne, ale w rzeczywistości to banał. Dla przykładu pokażę Wam, jak zrobić kartkę z choinką 3D. Rzeczy, których potrzebujesz: kartka z bloku technicznego biała lub kolorowa, kolorowy karton ozdobny - zielony i czerwony (do kupienia tutaj), nożyczki, linijka, klej. 1. Zegnij na pół kartkę z bloku technicznego białą lub w innym pastelowym kolorze. Będzie ona bazą naszej kartki. Przetnij wzdłuż zagięcia. Powinien powstać prostokąt, który złóż na pół. 2. Z zielonego papieru wytnij prostokąt o wymiarach mniej więcej 15x2 centymetry. Wytnij kolejne paski, każdy kolejny powiększony o mniej więcej 2-3 milimetry na szerokość i centymetry na długość. Taki zabieg jest niezbędny, aby w była choinka wąska u góry i szersza na dole. 3. Następnie złóż każdy pasek w harmonijkę. Niech jedna zakładka ma 0,5 centymetra. Pomóż sobie kostką introligatorską. 4. Otwórz kartkę. Przyłóż wycięte i złożone w harmonijkę prostokąty. 5. Sklej ostatnie boki harmonijki z bokami kartki ułóż je oczywiście od najmniejszego do największego. 6. Z czerwonej kartki wytnij gwiazdkę i naklej ją na czubku choinki. Możesz też z niego zrobić doniczkę. GOTOWE! Agata K. kl. Ic 5

6 WYSTRÓJ SIĘ NA SYLWESTRA! Co jest modne w tym sezonie? W sezonie zimowym moda zmienia się już nie będziemy chodzić w bluzach do szkoły, w spodniach, tzw. trzy czwarte czy bluzkach na krótki rękaw. Aczkolwiek, czy to znaczy, że od czasu do czasu nie możemy ubrać się modnie, choć to nie jest zgodne z panującą pogodą? Oczywiście, że nie! Jeśli chcesz zwrócić na siebie wzrok innych, musisz koniecznie mieć choć jedną z wymienionych rzeczy, czyli: koszulę w kratę; zwiewną bluzkę mgiełkę; spódniczkę mini (najlepiej czarną); ćwieki; trampki, np. Vans lub Converse; wzór panterka, np. na bluzce, torebce bądź spodniach; pastelowe kolory; futerko, np. w kamizelce. Paznokcie na noc sylwestrową 2014 Elegancki manikiur wcale nie musi być nudny a awangardowe zdobienia wydawać się kontrowersyjne. Podobnie jak w poprzednim sezonie, królują brokaty oraz wszelkiego rodzaju świecidełka o chropowatej fakturze. Numery jeden to: barwa rozlanej benzyny czy nasyconego brązu. Kolory morskiej głębi i odcienie grafitu ze skrzącymi się drobinkami 6

7 przyciągają wzrok równie mocno, jak biżuteria. Głównym trendem, panującym już od jakiegoś czasu i na pewno dominującym w okresie świąteczno-sylwestrowym jest tzw. "more is more". Wśród ulubionych przez nasze klientki zdobień, możemy znaleźć techniki, dające efekt szklanej tafli, ziarnistości czy biżuteryjne zdobienia. Jeśli chodzi o kolory, to w sezonie zimowym zawsze królują te ciemne. Najpopularniejsze są bordo, granaty, czerwienie, czernie oraz grafity. Nie może jednak zabraknąć efektownych zdobień, np. tych imitujących biżuterię czy pięknie mieniących się brokatów. To absolutny "must have" tego sezonu. Dla pań, które źle się czują w mocnych i zdecydowanych kolorach, proponujemy klasykę, czyli odcienie nude. Horoskop na sylwestra 2014 BARAN: W sylwestrową noc bawisz się do upadłego w gronie równie szalonych przyjaciół, bo prawie zawsze masz paczkę rozrywkowych ziomków do wspólnego biesiadowania. Barany to prawdziwi władcy parkietu. Ostatni schodzą z placu boju i to tylko dlatego, że inni już dawno wykruszyli się ze zmęczenia. BYK: Lubisz tańczyć i stroić się w piękne błyskotki, to przecież wyjątkowy wieczór w roku, kiedy można przemienić się w prawdziwą księżniczkę. W młodzieńczych latach nie opuszczasz żadnej okazji do imprezowych szaleństw. Jednak bywa, że wraz z upływem lat zew szalonej zabawy. BLIŹNIĘTA: Bliźnięta to mistrzowie spędzania sylwestrów w najbardziej oryginalny sposób. Wasi partnerzy mają czasami ochotę wysłać was na Madagaskar, bo pomysły jak spędzić ostatnią noc w roku zmieniają się jak w kalejdoskopie. Najważniejsze, żeby nie było nudno! Bliźnięta są dalekie od snobizmu. RAK: Najlepiej bawisz się u siebie w domu, a przy okazji spełniasz dobry uczynek, bo znajomi i krewni uwielbiają twoje prywatki, a w dojrzalszym wieku przyjęcia. 7 Po pierwsze można u ciebie dobrze zjeść, twoje drinki dodają animuszu, a nie zwalają z nóg. No i oprawa muzyczna, zaspokoi każdy, nawet najbardziej wybredny gust. W dodatku prawie każdy Raczek ma jakiegoś futrzaka w domu. LEW: Lwy najgorzej znoszą, kiedy w noc sylwestrową nie mają nikogo u swojego boku. Samotność wtedy wyjątkowo im nie służy i staje się przyczyną melancholijnych nastrojów. Nie przepadają też za spędzaniem Sylwestra w domowych pieleszach. Pragną aby ostatni wieczór w roku stał się świętem - zaklęciem na lepszą przyszłość. Potrafią wtedy pokazać, że stać je na królewski styl. PANNA: Panna im starsza, tym bardziej lubi się hucznie bawić. Nie stroni też od wyjazdów aby ostatnią noc w roku spędzić na placu historycznego miasta, z butelką szampana w ręku. Każdy sylwester planuje bardzo dokładnie już od końca listopada. Nie ma co liczyć w jej towarzystwie na spontaniczną akcję, w typie może skoczymy do Kazia, bo ma wolną chatę...przed balem na wierzch wychodzi cała jej wrodzona próżność, którą tak skrzętnie ukrywa przed światem.

8 WAGA: Waga nie znosi spędzać najważniejszej nocy w roku w pieleszach domowych. Najczęściej marzy o prawdziwym balu sylwestrowym. Przepada za pięknymi sukniami modnych kreatorów, szpilkami na tak wysokim obcasie, że na innych może popatrzeć sobie z góry. A ponadto taniec ma we krwi. Młodsze Wagi są mniej wymagające, wystarczy im domowa impreza lub modny klub. Lubią też wyjeżdżać daleko, aby spędzić ostatni dzień roku w malowniczej scenerii. SKORPION: Skorpion zaskakuję siebie i otoczenie zmiennymi preferencjami. Czasami planuje Sylwestra już w listopadzie. Szykuje najmodniejszą kreację i bawi się do świtu w luksusowej restauracji, zajadając się frykasami popijanymi przednim szampanem, nawet jeśli potem musi za to spłacać kredyt w banku. STRZELEC: Pani Strzelec na balu sylwestrowym skutecznie kradnie spojrzenia cudzych małżonków. Jej wizerunek jest bardzo odważny. Sporo odsłania, niewiele zasłania, a w dodatku jest przesympatyczna i doskonale tańczy. Strzelcom marzy się karnawał z prawdziwego zdarzenia. Rio de Janeiro, Wenecja, Nicea... Rumba lub ognista samba tańczona po blady świt. KOZIOROŻEC: Sylwester to dzień, który sprawia Koziorożcom wiele radości. Przede wszystkim mogą przetańczyć całą noc. Nieważne jaki styl, liczy się muzyka, która w duszy i na sali gra... Kozica może brykać zarówno w rytm walca, jak i szaleć na imprezie pod gołym niebem. WODNIK: Wodnik to dusza towarzyska i lubi dobrze się zabawić. Wodnik równie komfortowo czuje się na balu w pałacu, jak i na powitaniu Nowego Roku w klubie morsa, gdzie świętuje się początek roku w lodowatej kąpieli. Ostatnią noc w roku często bowiem spędza w towarzystwie pasjonatów jakieś dziedziny, np. wśród miłośników sztuk walki lub motocykli. RYBY: W zabawie idziesz na całość. Wierzysz, a raczej bywasz przesądny, że ostatnia noc w roku to wróżba przyszłego roku. Nie oszczędzasz więc na niczym, aby zapewnić sobie dobrobyt w najbli ższych dwunastu miesiącach. 8

9 Wierszyki Bożonarodzeniowe Gdy pierwsza gwiazdka błyśnie na niebie Święty Mikołaj przyjdzie do Ciebie, Razem wspomnicie dawne czasy, Popróbujecie Świąteczne frykasy, Potem odleci i skryje Go mrok, Lecz Ty się nie martw - wróci za rok!!! Marzeń o które warto walczyć. Radości, którymi warto się dzielić, przyjaciół z którymi warto być i nadziei bez której nie da się żyć. Strefa Muzyczna 1. Margaret Start a Fire 2. Meghan Trainor All About That Bass 3. Maroon 5 Animals 4. Deorro Five Hours 5. Kamil Bednarek Chwile jak te 6. Sean Paul ft. Enrique Iglesias Bailando 7. ZHU Faded 8. Donatan & Cleo ft. Enej Brać 9. Taylor Swift Shake It Off 10. Ariana Grande Break Free 11. Charli XCX Boom Clap Świąt beztroskich i radosnych, trochę śniegu, trochę mrozu. Pełnego prezentów Mikołaja powozu, a poza tym dużo zdrowia i aby po Sylwestrze nie bolała głowa. Bombka na choince i gwiazda na niebie tak Bóg miłosierny zjawia się u Ciebie i daje Ci spokój, radość i wiarę w te Święta radosne, hojne i wspaniałe. Bóg się rodzi dla nas wszystkich, W stajni płacze tak ukradkiem... Znów odwiedzisz swoich bliskich, I podzielisz się opłatkiem... Cicha noc, Święta noc, jakiż w tobie dzisiaj cud, w Betlejem dziecina Święta wznosi w górę swe rączęta błogosławi lud. Radosnych Świąt! Oliwia Molendowska kl. Vb Dawid K. kl. Ic 9

10 Lista prezentów Poniżej prezentujemy Wam wyniki sondy przeprowadzonej wśród wybranych uczniów ZS w Goździe. W tabeli zaprezentowaliśmy odpowiedzi na nurtujące wszystkich pytanie co chciałbyś/chciałabyś dostać na mikołajki? Dziewczyny Chłopcy 2-5 lat 8 12 lat + 12 m-cy - 7 lat 8-12 lat + Szczeniaczek Uczniaczek Fisher Price, Siostrzyczka Zapf, Baby Born, Lecznica dla psów, zabawka interaktywna Fisher Price, Aktywne klocki Epee, Piesek Sambuś, zabawka interaktywna Woofie, interaktywny piesek Piesek Ralfi, zabawka interaktywna AniMagic, Kotek chodzący, zabawka interaktywna Zapf, Annabel, ubranka Ever After High Krzywe Zwierciadło - książka Magiczne gumki Loom figurki Cool Club nauszniki dziewczęce Mój Motyl Little Live Pets Furby Teksta, Robopiesek, piesek-robot Monster High, pamiętnik na hasło Zapf Creation, Baby, Wózek dla lalki Zapf, Annabel, ubranka Szczeniaczek Uczniaczek Lisciani, Mio Tab, zabawka edukacyjna Fisher Price, Aktywne klocki Epee, Piesek Sambuś, zabawka interaktywna Woofie, interaktywny piesek Głodne hipcie, gra zręcznościowa Simba, Abrick, klocki, 80 elementów Lego Duplo Ville, Zamek królewski, 10577, klocki Lego Duplo, kolorowy piknik, 10566, klocki Teksta, Robopiesek, piesek-robot Furby Toyz, Pojazd na akumulator, Aero Woofie, interaktywny piesek Cobi, Fibber Kłamczuch, gra Księga Czarów + Wonderbook Minecraft Fifa 15 Lego Star Wars, TIE Interceptor, 75031, klocki 10

11 W imieniu redakcji życzymy wszystkim naszym czytelnikom radosnych Świąt Bożego Narodzenia, mnóstwa prezentów pod choinką oraz szczęśliwego Nowego 2015 Roku! Redaktorzy gazetki Kor-Ba 11