POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY. Autoreferat rozprawy doktorskiej

Transkrypt

1 OLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Autorefert roprwy doktorskej mgr Ŝ. Mrc Kochowc ORACOWANIE KONSTRUKCJI AKTYWNEGO ŚWIATŁOWODU WIELORDZENIOWEGO Z WEWNĘTRZNĄ SYNCHRONIZACJĄ FAZY ROMIENIOWANIA romotor: dr hb. Domk Doros Błystok 2011

2 SIS TREŚCI Wstęp... 3 Cel, te kres prcy... 4 Al umeryc obrów dlekego pol ktywych śwtłowodów welordeowych... 6 Model wewętrej sychrocj fy promeow geerowego w śwtłowode welordeowym w ukłde lser włókowego Al wruków sychrocj fy promeow w ktywych śwtłowodch welordeowych w ukłde lser włókowego Oprcowe techolog ktywych śwtłowodów welordeowych Wytworoe ktywe śwtłowody welordeowe Obserwcj supermodu w dlekm polu odsumowe Ltertur

3 Wstęp Lsery są obece seroko stosowe w welu dedch Ŝyc. Spotyk sę je m.. w telekomukcj, medycye, prture pomrowej, techce sesorowej wojskowej or w urądech powsechego uŝytku. erwsy lser śwtłowodowy ostł skostruowy pre Ster' juŝ w 1963 roku. Ośrodkem ktywym było włóko o średcy 300 µm wykoe e skł browego domeskowego eodymem, pompowe poprece lmpą błyskową. Jedk główy rowój lserów włókowych prypd lt dewęćdesąte, co było kosekwecją opow techolog lserów półprewodkowych. Oe umoŝlwły dopero efektywe pompowe lserów śwtłowodowych węksjąc moc geerowego promeow. Lsery śwtłowodowe, e wględu wyróŝjące je włścwośc, tke jk: duŝe wmocee, sk próg wbude, duŝ sprwość, doskoł jkość emtowej wąk promeow cy brk koecośc chłode po prypdkm ekstremlym, są obece predmotem tesywych bdń, osągęty w osttm okrese postęp spowodowł, Ŝe stły sę oe jedą podstwowych kostrukcj lserów cł stłego. Dobrym prykłdem są lsery włókowe emtujące promeowe około 1 µm, które wyróŝją sę komtym prmetrm serokm spektrum plkcj. Zjdują oe stosowe, w leŝośc od mocy wyjścowej m.. w: kowu, flksogrf, mkrogrwerowu, drukowu, speku, cęcu, wet grewu stl. rewduje sę Ŝe, lsery włókowe w jblŝsych ltch w węksośc plkcj mogą stąpć techologę bującą kowecjolych lserch CO 2. otwerdeem powyŝsego stwerde jest obserwowy w osttch ltch gwłtowy rowój bdń dotycących oprcow owych kostrukcj śwtłowodów ktywych or ukłdów lserów włókowych. Nowe rową mcery lserów włókowych umoŝlwją e tylko wrost mocy wyjścowej, bowem sychrocj fow tego typu lserów powl uyske wąk lserowej o brdo dobrej jkośc. WyróŜjącym rowąem otwerjącym owe moŝlwośc w krese kostrukcj kompktowych lserów włókowych jest śwtłowód welordeowy, prcujący w ukłde lser włókowego, w którym to ktywe rdee umescoe są we wspólym płscu wewętrym. W kostrukcj tego typu geercj promeow stępuje jedoceśe we wsystkch rdech, scególym wywem jest rowąe problemu sychrocj fy geerowego promeow, którym jmuje sę utor w roprwe. 3

4 W ejsej dysertcj oprcowo orygle kostrukcje dwupłscowych, welordeowych śwtłowodów ktywych, formujących supermod pomocą wewętrej sychrocj fy promeow. Cel, te kres prcy Celem prcy jest oprcowe kostrukcj wytworee ktywych śwtłowodów welordeowych formujących supermod pomocą wewętrej sychrocj fy promeow do stosowń w ukłdch lserów włókowych. Te prcy: Isteje moŝlwość oprcow kostrukcj ktywego śwtłowodu welordeowego formującego supermod pomocą wewętrej sychrocj fy promeow do stosowń w ukłdch lserów włókowych. W celu udowode tey prcy rowąo stępujące d ukowo - bdwce: reprowdoo lę umerycą obrów dlekego pol śwtłowodów welordeowych, Określoo wpływ prmetrów kostrukcyjych śwtłowodu jkość wąk lserowej emtowej pre welordeowy lser włókowy pry łoŝeu godośc fy we wsystkch rdech, reprowdoo lę or określoo wruk wewętrej sychrocj fy promeow w ktywych śwtłowodch welordeowym w ukłde lser włókowego, Wycoo prmetry kostrukcyje mterłowe, geometryce ktywych śwtłowodów welordeowych spełjących wruk wewętrej sychrocj fy promeow, 4

5 Dokoo doboru, sytey pomru włścwośc fykochemcych or lumescecyjych skeł do wytwore śwtłowodów, Określoo wymg techologce, stępe wytworoo or schrkteryowo oprcowe ktywe śwtłowody welordeowe, reprowdoo eksperymety polegjące obserwcj moŝlwośc fow promeow w wytworoym śwtłowode 7 rdeowym domeskowym terbem. Relcj predstwoych dń wpłyęł bepośredo ukłd temtycy roprwy, której struktur jest stępując: W rodle perwsym predstwoo włścwośc lserów włókowych duŝej mocy or schrkteryowo domesk ktywe stosowe w powyŝsych kostrukcjch. W rodle drugm preetowo rową kostrukcyje śwtłowodów ktywych stosowych ukłdch lserów wmccy włókowych. Omówoo wdy lety obecych kostrukcj. W rodle trecm preetowo metody sychrocj fy w ukłdch welu emterów śwtłowodowych, w których sychroowe fowo mcere lserów włókowych emtują dobrej jkośc wąkę o duŝej mocy. W rodle cwrtym predstwoo wybre elemety opsu dyfrkcj Fresel Fruhofer. Zpreetową teorę stosowo w le umerycej obrów dlekego pol ktywych śwtłowodów welordeowych w dlsej cęśc roprwy. W rodle pątym sformułowo teę cel prcy or predstwoo problemy ukowo - bdwce, które ostły rowąe podcs jej relcj. Zpreetowo podto strukturę roprwy. W rodle sóstym predstwo ostł l umeryc obrów dlekego pol oprcowych pre utor kostrukcj ktywych śwtłowodów welordeowych. Wycoo róweŝ wpływ prmetrów kostrukcyjych śwtłowodu jkość wąk lserowej emtowej pre welordeowy lser włókowy pry łoŝeu sychrocj fowej rde. 5

6 W rodle sódmym predstwoo włsą kocepcję sychrocj fy promeow w ukłde welordeowego lser włókowego, osągętą w wyku kotrolowego spręŝe mędy rdem. reprowdo, be propoowej kocepcj, l umeryc umoŝlwł wycee wruków sychrocj fy promeow w wybrych śwtłowodch welordeowych prcujących w ukłde lser włókowego. W rodle ósmym określoo prmetry kostrukcyje mterłowe, geometryce ktywych śwtłowodów welordeowych spełjące wycoe w rodle sódmym wruk wewętrej sychrocj fy promeow. W rodle dewątym preetowo techologę ktywych śwtłowodów welordeowych. W kolejych podrodłch predstwoo metodykę bdń włścwośc fykochemcych or lumescecyjych skeł do wytwore śwtłowodów. odto predstwoo ukłd do pomru włścwośc lumescecyjych ktywych śwtłowodów welordeowych ltorem wąk lserowej do rejestrcj obru dlekego pol śwtłowodów welordeowych. W kolejych podrodłch preetowo fotogrfe powerch cołowych or włścwośc lumescecyje wytworoych pre utor dwupłscowych, ktywych śwtłowodów welordeowych. Zpreetowo róweŝ wyk próby dośwdclej polegjącej obserwcj moŝlwośc fow promeow geerowego w wytworoym śwtłowode 7 - rdeowym domeskowym terbem, potwerdjące słusość preprowdoych oblceń or wybrych prmetrów kostrukcyjych wytworoych śwtłowodów. Al umeryc obrów dlekego pol ktywych śwtłowodów welordeowych reprowdoe, symulcje umeryce umoŝlwją określee wpływu prmetrów kostrukcyjych ktywego śwtłowodu welordeowego obr dyfrkcyjy promeow w dlekm polu. W lowych kostrukcjch śwtłowodów welordeowych jedomodowe rdee umescoe są we wspólym płscu wewętrym. Średc rde wyos 2r=10 µm, cęstotlwość ormlow wer sę w krese V=1,7-2,4. Odległość 6

7 mędy środkm rde d=18 25 µm. Rokłd prestrey emtowego promeow lserowego dl kŝdego rde opso fukcją Guss. E m 2 r x, y, = 0 = Am exp ϕ 2 m 1 w0 gde A m mksmum mpltudy pol m-tym rdeu, r 2 =x-mx d 2 y-y d 2, współręde puktu w 2 - promeń 0 pol modu, ϕ m f promeow geerowego w m-tym rdeu Obr dyfrkcyjy w polu dlekm w obsre dyfrkcj Fruhofer opsuje wór: k k 2 2 d [ x x ] e d y yd 2d = U x1, y1, 1 e dx1 1 λd U x, y, dy d 2 gde: 2π k = λ, λ - długość fl, x 1, y 1 współręde połoŝe rde, d odległość obserwcj Rokłd tęŝe promeow obru w polu dlekm jest proporcjol do uśredoego w cse kwdrtu mpltudy pol Ux,y, 2 [36, 37, 58-60]. Bepośrede cłkowe powyŝsego rów moŝe być skomplkowe. W celu oblce obru pol dlekego wykorysto metodę oprtą dwuwymrowej trsformce FFT. Ale poddo wpływ prmetrów mterłowych geometrycych ktywych śwtłowodów welordeowych wrtość współcyk jkośc wąk lserowej BQF defowego jko stosuek mocy optycej wrtej w cetrle połoŝoym pku do cłkowtej mocy optycej wąk w polu blskm. Określoo róweŝ wpływ, pojwjących sę wskutek róŝych cyków, odchyleń fy współcyk jkośc wąk lserowej w obsre dlekego pol. 7

8 Śwtłowód 5 - rdeowy Rysuek 1 predstw ukłd rde or obr pol blskego śwtłowodu 5 - rdeowego. B Rys. 1 Ukłd rde obr pol blskego b śwtłowodu 5 rdeowego, d=18µm, V=2,4 W prypdku brku spręŝe mędy promeowem emtowym poscególych rde w śwtłowode, kŝdy ch geeruje promeowe eleŝe rys. 2. F promeow emtowego kŝdego rde jest losow. Moc wyjścow promeow jest sumą mocy emtowych e wsystkch rde. W roptrywym prypdku tęŝee geerowej wąk w polu dlekm jest jedk reltywe ske. Rys. 2 Obr pol dlekego śwtłowodu 5 - rdeowego - fy losowe, V=2,4, d=18 µm 8

9 Obry dlekego pol śwtłowodu o 5 rdech geerujących promeowe wjeme spóje predstwoo kolejych rysukch rys. 3 - rys. 5. Rys. 3 Obr pol dlekego śwtłowodu 5 - rdeowego fy rówe, V=2,4, d=18 µm b Rys. 4 ZleŜość współcyk wąk lserowej od odległośc mędy rdem, od wrtośc odchyle stdrdowego fy b w śwtłowode 5 - rdeowym oprwę jkośc wąk uyskuje sę róweŝ popre mejsee wrtośc cęstotlwośc ormlowej. Wówcs stosuek tęŝe cetrlego pku do lośc eerg wrtej w lstkch bocych jest jwęksy. Rysuek 4b preetuje wpływ ecłkowtego rów fy promeow geerowego w poscególych rdech współcyk jkośc wąk w polu dlekm. JeŜel odchylee stdrdowe fy m wrtość poŝej 15, 9

10 wówcs wrtość współcyk jkośc wąk w obsre dyfrkcj Fruhofer spd mksymle o 2 %. Śwtłowód 7 - rdeowy Obr pol blskego ukłd rde lowego śwtłowodu welordeowego poko rys. 5b A b Rys. 5 Ukłd rde Obr pol blskego b śwtłowodu 7 rdeowego, d=18µm, V=2,4 orówując obry dlekego pol śwtłowodu o 7 rdech geerujących promeowe wjeme spóje rys. 6 obrm otrymym w śwtłowode 5 - rdeowym, leŝy stwerdć, Ŝe tęŝee cetrlego pku jest wękse, średc plmk mejs. Ztem pry chowu tej smej odległośc mędy rdem otrymo wąkę o lepsej jkośc. NleŜy róweŝ uwŝyć, Ŝe lość eerg wrtej w lstkch bocych w prypdku lowego śwtłowodu o 7 rdech jest mejs, ch rokłd m geometrę blŝoą do ułoŝe rde w śwtłowode. 10

11 Rys. 6 Obr pol dlekego śwtłowodu 7 - rdeowego - fy rówe, V=2,4, d=18 µm b Rys. 7 ZleŜość współcyk wąk lserowej od odległośc mędy rdem, od wrtośc odchyle stdrdowego fy b w śwtłowode 7 rdeowym Wpływ odchyle od ugodoej fy współcyk jkośc wąk w polu dlekm, w powyŝsej strukture śwtłowodu, jest podoby jk w prypdku w śwtłowodu 5 - rdeowego. ry odchyleu stdrdowym fy o wrtoścch mejsych Ŝ 15 procetowy mksymly spdek współcyk jkośc wąk wyos 1,3 %. Śwtłowód 19 - rdeowy Kolejym lowym rowąem jest śwtłowód 19 - rdeowy o heksgolym ukłde rde, którego obr blskego pol poko rys

12 Rys. 8 Obr pol blskego śwtłowodu 19 - rdeowego, d=18µm, V=2,4 Rys. 9 Obr pol dlekego śwtłowodu 19 - rdeowego - fy rówe, V=2,4, d=18 µm b Rys. 10 ZleŜość współcyk jkośc wąk lserowej od odległośc mędy rdem, od wrtośc cęstotlwośc ormlowej b w śwtłowode 19 - rdeowym W powyŝsej kostrukcj śwtłowodu 19 - welordeowego pry łoŝeu wjemej koherecj promeow wsystkch rde, wyco umeryce wąk lserow 12

13 w dlekm polu chrkteryuje sę blŝoym współcykem jkośc jk w prypdku śwtłowodu 7 - rdeowego. Śwtłowód 30 - rdeowy Iym propoowym rowąem jest śwtłowód o 30 rdech romescoych po okręgu, blsko grcy płsc ewętrego rys. 11. Rys. 11 Obr pol blskego śwtłowodu 30 - rdeowego, V=2,4 Rysuek 12 predstw symulcje umeryce obru promeow w obsre dyfrkcj Fruhofer, śwtłowodu 30 - rdeowego geerującego promeowe wjeme koherete dl dwóch wrtośc cęstotlwośc ormlowej 2,4. Rys. 12 Obr pol dlekego śwtłowodu 30 - rdeowego - rówe fy, V=2,4 13

14 Rysuek 13 preetuje porówe wrtośc współcyk jkośc wąk, welordeowych lserów włókowych, o godej fe promeow geerowego w poscególych rdech [67, 68]. Rys. 13 orówe współcyk jkośc wąk śwtłowodów welordeowych Njwęksą wrtość współcyk BQF=0,71 otrymo dl śwtłowodów o rdeowego o heksgolym ukłde rde V=2,4, d=18 µm. Z kole kostrukcj śwtłowodu o kołowym romesceu rde chrkteryuje sę jŝsym współcykem jkośc wąk lserowej BQF=0,48. Oc to, Ŝe w tym prypdku, pod połow eerg, w polu dlekm, jduje sę w lstkch bocych. Jedk ewątplwą letą tego rową, w porówu do kostrukcj śwtłowodów rdeowych, jest ce wękse tęŝee cetrlego pku emsj supermodu o klkukrote mejsej robeŝośc. Średc plmk lser jest bowem odwrote proporcjol do lośc rde. WŜym spektem propoowych kostrukcj jest fkt, Ŝe serokość połówkow wąk lserowej w sfowym welordeowym lsere włókowym jest klkukrote mejs w porówu do klsycego śwtłowodu jedym rdeem. odto, profl wąk lserowej w polu dlekm moŝ kstłtowć optymlując włścwośc mterłowe geometryce śwtłowodu welordeowego tke jk: lość ukłd rde, pertur umeryc, średc rde. 14

15 odsumowując, wyko Ŝe eleŝe od lośc rde or ch ułoŝe współcyk jkośc wąk lserowej wpływ cęstotlwość ormlow or odległość mędy rdem. reprowdo l wpływu moŝlwych bureń od ugodoej fy promeow w rdech wskuje, Ŝe odchylee stdrdowe o wrtośc poŝej 14 e m prktyce Ŝdego wpływu obr pol dlekego predstwoych rowąń śwtłowodów. Wględy spdek współcyk jkośc wąk lserowej w bdym predle jest mejsy Ŝ 2 % dl śwtłowodów rdeowego or mejsy Ŝ 0,2 % w prypdku śwtłowodów o rdech. Model wewętrej sychrocj fy promeow geerowego w śwtłowode welordeowym w ukłde lser włókowego Dotychcsowe sposoby otrymyw qus - gussowskej wąk lserowej duŝej mocy supermodu w węksośc prypdków bują łąceu w mcere lserów włókowych sychrocj fy geerowego promeow ewątr śwtłowodów ktywych. Nowym, propoowym pre utor rowąem jest oprcowe ktywych śwtłowodów welordeowych o prmetrch kostrukcyjych umoŝlwjących sychrocję fy promeow, w efekce formowe supermodu, w wyku cęścowej wymy eerg mędy rdem w śwtłowode. Sychrocj fy promeow, stępuje wewątr śwtłowodu jest to ewątplw let w porówu ym sposobm fow promeow omówoych w ejsej prcy. roces geercj promeow w lsere włókowym wymg określe leŝośc csowych dl welkośc chrkteryujących: eergę moc pol promeow elektromgetycego p. strumeń eerg, strumeń fotoów cyrkulujący w reotore or eergę gromdoą w ośrodku ktywym p. współcyk wmoce, wersj obsdeń ośrodk ktywego [3, 63-66]. Alę wpływu cęścowej wymy promeow geerowego w rdech śwtłowodu, róŝcę fy promeow w poscególych emterch, podcs rowoju kcj lserowej w welordeowym lsere 15

16 włókowym, preprowdoo tercyją metodą podąŝ strumeem fotoów. W wąku fktem, Ŝe cs w jkm stępuje sto pocątkowych prejść fotoów pre reotor jest ce krótsy w porówu csem Ŝyc górego poomu lserowego t mp << τ, W -1 w trkce oddływ mpulsu promeow lserowego ośrodkem e wdć procesu pompow stępuje tylko odbór eerg ośrodk [3]. ZłoŜoo, węc brk dopompowyw ośrodk. odto, w modelu tym pryjmuje sę stee w reotore dwóch strume fotoów J J - propgujących sę w precwych kerukch. Strumee te opse są fukcjm csu prestre or oddłują sebe popre wruk bregowe ośrodek ktywy wmcc [3, 63]. W oprcowym pre utor modelu wewętrej sychrocj fy, lowe strumee fotoów dotycą prejść strume fotoów pre reotor od mometu prekroce progu kcj lserowej. odto propoowy model e uwględ prmetrów prestreych wąk or m polrycj promeow. romeowe geerowe w ktywym śwtłowode welordeowym e propguje sę jedye w obrębe rde, le cęścowo wk tkŝe w jego płsc. Romr modu jest węc węksy od średcy rde leŝy od cęstotlwośc ormlowej włók. JeŜel ułoŝee rde umoŝlw wymę cęśc promeow mędy m, to, opróc m mpltud meją sę róweŝ fy geerowego promeow. W celu preprowde ly pryjęto, Ŝe włóko o długośc L jest łoŝoe elemetrych odcków =1cm. N kŝdym tkm odcku wymeo ostje cęść eerg o wrtośc C=C/ gde: C - lość wymeej eerg promeow cłej długośc śwtłowodu L. odto, dl kŝdego kolejego odck leŝy uwględć współcyk wmoce ośrodk ktywego, który me sę w fukcj długośc śwtłowodu. N rys. 7.1 poko kocepcję rów sę fy promeow geerowego w poscególych rdech popre wymę jego cęśc skutek spręŝe mędy rdem. Mechm uysk tego efektu predstwoo prykłde śwtłowodu ktywego o dwóch rdech prcującego w ukłde lser włókowego. W cse kŝdego prejśc strume fotoów pre reotor, stępuje wym cęśc geerowego promeow pomędy sąsedm rdem. W te sposób róŝc fy promeow w rdech mejs sę po kŝdym prejścu. 16

17 Rys. 14 Mechm rów sę fy promeow geerowego w poscególych rdech popre wymę jego cęśc skutek spręŝe mędy rdem prykłde 2 rdeowego śwtłowodu ktywego prcującego w ukłde lser włókowego J wektor opsujący geerowe promeowe propgujące sę w keruku w rdeu, oblcoy w tym kroku oblceowym w cse - tego prejśc strume fotoów pre reotor, 17

18 J b Oprcowe kostrukcj ktywego śwtłowodu welordeowego wewętrą sychrocją fy promeow wektor opsujący geerowe promeowe propgujące sę w keruku w rdeu b, oblcoy w tym kroku oblceowym w cse - tego prejśc strume fotoów pre reotor, J wektor opsujący geerowe promeowe propgujące sę w keruku - w rdeu, oblcoy w tym kroku oblceowym w cse - tego prejśc strume fotoów pre reotor, J b ϕ wektor opsujący geerowe promeowe propgujące sę w keruku - w rdeu b, oblcoy w tym kroku oblceowym w cse - tego prejśc strume fotoów pre reotor, - róŝc mędy fm promeow geerowego promeow w - tym kroku oblceowym w cse prejśc - tego prejśc strume fotoów pre reotor, C procet eerg wymeej w wyku spręŝe pomędy rdem długośc śwtłowodu w cse jedego prejśc strume fotoów pre reotor, C- procet eerg wymeej wyku spręŝe pomędy rdem w jedym kroku oblceowym. λ p długość fl geerowego promeow λ g długość fl promeow pompy R współcyk odbc Fresel od końców śwtłowodów A ± - lcb fotoów propgujących sę w keruku lub odpowedo - w rdeu oblcoy w tym kroku oblceowym w cse - tego prejśc strume fotoów pre reotor, W oprcowej pre utor metode promeowe w kŝdym rde opse jest wektorem, którego długość połoŝee opsuje odpowedo lcbę fę propgujących sę fotoów. J ± = A ± e jϕ ± 3 Rów opsujące strumee fotoów w tercyjej metode podąŝ strumeem fotoów, dl ktywego śwtłowodu 2 - rdeowego predstwoo poŝej: Keruek J k b k 1 = 1 C J e C J e 4 b J b b b k k 1 = 1 C J e C J e 5 18

19 19 Keruek - k b k b e J C e J C J = k k b b b e J C e J C J = Wmocee roptrywym ukłde opsują rów: rdeń [ ] s p r p e A h k / exp 1 = α α α ν τ σ 8 [ ] s p r p e A h k / exp 1 = α α α ν τ σ 9 rdeń b [ ] s b b p r p e b A h k / exp 1 = α α α ν τ σ 10 [ ] s b b p r p e b A h k / 1 1 0exp 1 = α α α ν σ τ 11 gde: p 0 moc promeow pompy wejścu do śwtłowodu, α efektywy współcyk bsorpcj rde promeow pompy, α bsorpcj wą e wsystkm mechmm powstw strt w śwtłowode, σ e prekrój cyy emsję, A r pole prekroju poprecego rde, p hν - eerg fotou pompy, s moc syce ośrodk ktywego, Al wruków sychrocj fy promeow w ktywych śwtłowodch welordeowych w ukłde lser włókowego Alę wruków sychrocj fy promeow geerowego w poscególych rdech w śwtłowodch welordeowych w ukłde lser

20 włókowego preprowdoo podstwe modelu mtemtycego predstwoego w pkt.0 [69-72]. Oblce preprowdoe dl wsystkch lowych kostrukcj śwtłowodów welordeowych wykoo pryjmując stępujące prmetry: L=5 m długość włók, 2r=10 µm średc rde, ocątkow f promeow geerowego w rdech jest losow, σ e = [cm 2 ] prekrój cyy emsję, α =46 cm -1 współcyk bsorpcj promeow pompy [65], α p =0,4 cm -1 współcyk strt w śwtłowode be uwględe współcyk bsorpcj [65], α=0,46 cm -1 współcyk strty sygłu w rdeu włók [65] F p =0,8 współcyk sprwośc spręŝe promeow pompy A r pole prekroju rde, N 0 = [joów/cm 3 ] kocetrcj em rdkej Nd 3, β 1 =β 2 =β stłe propgcj poscególych rde, τ=160 [µs] cs Ŝyc górym poome lserowym [3], C = 1 10 % - procet wymeej eerg mędy rdem cłej długośc włók, pomp =10 W. Wyk symulcj wpływu wymy cęśc geerowego promeow mędy rdem jego fę, preprowdoej w cse pocątkowych stu prejść strume fotoów pre reotor od mometu prekroce progu kcj lserowej, predstwoo rys Rys. 15 Odchylee stdrdowe fy geerowego promeow we wsystkch rdech w fukcj lcby prejść strume fotoów pre reotor 20

21 Rys. 16 Odchylee stdrdowe fy geerowego promeow we wsystkch rdech w fukcj lcby prejść strume fotoów pre reotor w śwtłowode 7 - rdeowym Rys. 17 Odchylee stdrdowe fy geerowego promeow we wsystkch rdech w fukcj lcby prejść strume fotoów pre reotor w śwtłowode 19 - rdeowym Rys. 18 Odchylee stdrdowe fy geerowego promeow we wsystkch rdech w fukcj lcby prejść strume fotoów pre reotor w śwtłowode 30- rdeowym 21

22 redstwoe wyk symulcj umerycych wskują, Ŝe wsystke lowe kostrukcje śwtłowodów welordeowych umoŝlwją formowe supermodu pomocą sychrocj fy uyskej w wyku spręŝe mędy rdem wewątr śwtłowodu. Ilość wymeej eerg promeow w cse prejśc jedego strume fotoów pre reotor ebęd do sychrocj fy promeow leŝy ścśle od lośc or ukłdu rde w śwtłowode. Oprcowe techolog ktywych śwtłowodów welordeowych Skł ktywe do stosowń w techce śwtłowodowej musą bewględe chrkteryowć sę odpowedm w leŝośc od stosow włścwoścm lumescecyjym or wysoką stbloścą termcą umoŝlwjącą ch pretwre w struktury włókste [19]. Oc to róweŝ, Ŝe skło powo posdć dobre prmetry optyce, pry jedoceśe dolośc do kceptow perwstków em rdkch be jwsk klsterow [85-92]. W celu spełe powyŝsych wymgń utor wytworył klk ukłdów skeł glokremowych jko mtryc dl perwstków em rdkch. StęŜe molowe poscególych skłdków oprcowego ukłdu werły sę w grcch:40-60so Al 2 O 3 6-8bO 6-8 B 2 O BO 8-12N 2 O 6-8K 2 O 0,15-0,5Nd 2 O 3 lub Yb 2 O 3 %mol ręck skle e skeł ktywych tworące rdee formowo pomocą metody tyglowej [99 104]. W kolejym etpe umesco je w mtrycy sklej wykoej e skł płscowego. Śwtłowody wytworoo wykorystem modyfkowej, potreby bdń, metody pręt - rur. Do wytwore ktywych śwtłowodów welordeowych wykorysto wycągrkę śwtłowodową wr kompletym ukłdem sterow w lbortorum Ktedry Optoelektrok Techk Śwetlej oltechk Błostockej. 22

23 Wytworoe ktywe śwtłowody welordeowe W ejsym rodle predstwoo włścwośc wytworoych pre utor ktywych śwtłowodów welordeowych [76, 97, ]. Śwtłowód 5 - rdeowy domeskowy jom Nd 3 b Rys. 19 rekrój poprecy rokłd lumcj b śwtłowodu 5 - rdeowego domeskowego 0,15 % mol Nd 2 O 3 Tbel 1 rmetry śwtłowodu 5 - rdeowego rmetr wrtość Średc ew. [µm] 350 Średc rde [µm] 13 NA rde 0,07 NA płsc 0,58 Nd 2 O 3 [% mol] 0,15 Rys. 20 Wdmo lumescecj śwtłowodu 5 - rdeowego λ p =808 m 23

24 Śwtłowód 7 - rdeowy domeskowy jom Nd 3 b Rys. 21 rekrój poprecy rokłd lumcj b śwtłowodu 7 rdeowego domeskowego 0,15 % mol Nd 2 O 3 Tbel 2 rmetry śwtłowodu 7 - rdeowego rmetr wrtość Średc ew. [µm] 250 Średc rde [µm] 10 NA rde 0,07 NA płsc 0,58 Nd 2 O 3 [% mol] 0,15 Rys. 22 Wdmo lumescecj śwtłowodu 7 - rdeowego λ p =808 m Śwtłowód 7 - rdeowy domeskowy jom Yb 3 b Rys. 23 rekrój poprecy rokłd lumcj coł b śwtłowodu 7 - rdeowego domeskowego 0,15 % mol Yb 2 O 3 24

25 Tbel 3 rmetry śwtłowodu 7 - rdeowego rmetr wrtość Średc ew. [µm] 250 Średc rde [µm] 13 NA rde 0,07 NA płsc 0,58 Yb 2 O 3 [% mol] 0,15 Rys. 24 Wdmo lumescecj śwtłowodu 7 - rdeowego λ p =980 m Śwtłowód 19 - rdeowy domeskowy jom Nd 3 b Rys. 25 rekrój poprecy rokłd lumcj coł b śwtłowodu 19 - rdeowego domeskowego 0,15 % mol Nd 2 O 3 Tbel 4 rmetry śwtłowodu 19 - rdeowego rmetr wrtość Średc ew. [µm] 350 Średc rde [µm] 11 NA rde 0,07 NA płsc 0,58 Nd 2 O 3 [% mol] 0,15 Rys. 26 Wdmo lumescecj śwtłowodu 19 - rdeowego λ p =808 m 25

26 Śwtłowód 30 - rdeowy domeskowy jom Nd 3 b Rys. 27 rekrój poprecy rokłd lumcj coł b śwtłowodu 30 - rdeowego domeskowego 0,15 % mol Nd 2 O 3 Tbel 5 rmetry śwtłowodu 30- rdeowego rmetr wrtość Średc ew. [µm] 350 Średc rde [µm] 10 NA rde 0,1 NA płsc 0,58 Nd 2 O 3 [% mol] 0,15 Rys. 28 Wdmo lumescecj śwtłowodu 30 - rdeowego λ p =808 m Wytworoe śwtłowody welordeowe posdją prmetry kostrukcyje spełjące, wycoe drode symulcj umerycych, wruk sychrocj fowej promeow geerowego w poscególych rdech. odto chrkteryują sę slą lumescecją długośc fl 1060 m 1030 m. 26

27 Obserwcj supermodu w dlekm polu W celu potwerde słusośc preprowdoych oblceń or prmetrów kostrukcyjych wytworoych śwtłowodów, preprowdoo eksperymety polegjące obserwcj fow promeow geerowego w śwtłowode 7 - rdeowym domeskowym terbem. Rys. 29 Schemt stowsk do obserwcj pol dlekego ktywego śwtłowodu welordeowego Rys. 30 Fotogrf stowsk do obserwcj pol dlekego ktywego śwtłowodu welordeowego 27

28 Jko sygł djący g. SEED lser do ktywego śwtłowodu welordeowego uŝyto promeowe lser włókowego budowego be śwtłowodu frmy NUFERN LMA 20/400 domeskowego terbem. Śwtłowód te pobudo dodą lserową emtującą promeowe o długośc fl 976 m mx =25 W. Wytworoy śwtłowód 7 rdeowy o heksgolym ukłde rde domeskowy jom Yb 3 pompowo dodą lserową emtującą promeowe o długośc fl 940 m mx =25 W pre wykoy pre utor spręgc bocy. Obr dlekego pol rejestrowo w odległośc 1cm od coł włók, ltorem wąk lserowej frmy Newport model KE-3-IR3. Rysuek 31 predstw wyk pomru obru dlekego pol śwtłowodu 7 - rdeowego. Rys. 31 rofl wąk emtowej wytworoego śwtłowodu 7 rdeowego domeskowego terbem rejestrowy ltorem wąk Newport KE-3-IR3 detektorem IGAs m Zrejestrowy obr dlekego pol posd blŝoy kstłt do obru oblcoego umeryce rys. 6 pry łoŝeu godośc fy promeow propgującego sę w rdech. Zobserwowy cetrle połoŝoy pk or symetryce rołoŝoe lstk boce, potwerdją efekt wewętrej sychrocj fy promeow w wytworoym śwtłowode. 28

29 odsumowe W ejsej prcy predstwoo owy typ welordeowego ktywego śwtłowodu powljącego formowe supermodu pomocą wewętrej sychrocj fy promeow do stosowń w ukłdch lserów włókowych. W op utor do jwŝejsych oryglych osągęć ejsej roprwy doktorskej leŝy lcyć: Alę umerycą obrów dlekego pol wycee wpływu prmetrów kostrukcyjych śwtłowodu or odchyle od ustloej fy promeow jkość wąk lserowej emtowej pre welordeowy lser włókowy. Oprcowe modelu sychrocj fy promeow w ktywych śwtłowodch welordeowych or określee wruków jej powstw drode preprowdoej ly. Wycee prmetrów kostrukcyjych mterłowych, geometrycych tj.: odległośc mędy rdem or pertury umerycej śwtłowodów welordeowych spełjących wycoe wruk wewętrej sychrocj fy promeow. Syteę pomr włścwośc fykochemcych or lumescecyjych skeł tworących śwtłowody. Oprcowe techolog wytworee dwupłscowych śwtłowodów welordeowych domeskowych jom eodymu or terbu. omry włścwośc lumescecyjych wytworoych śwtłowodów. Budow stowsk pomrowego or rejestrcj pol dlekego śwtłowodu sedmordeowego domeskowego jom terbu. Osągęte wyk potwerdją słusość postwoej tey prcy: Isteje moŝlwość oprcow kostrukcj ktywego śwtłowodu welordeowego formującego 29

30 supermod pomocą wewętrej sychrocj fy promeow do stosowń w ukłdch lserów włókowych powlją stwerdć, Ŝe cel prcy ostł osągęty. Ltertur [1] Nm Seog Km, Toschhro Hmd, Mhedr rbhu, Cheg L, Je Sog, Ke-ch Ude, Apg Lu, Hog J Kog: Numercl lyss d expermetl results of output performce for Nd-doped doublecld fber lser, Optcs Commuctos 180, , 2000 [2] M. Mlowsk, Lsery śwtłowodowe, Ofcy Wydwc oltechk Wrswskej 2003 [3] A. Zjąc, J. Śwdersk,. Koecy, S. Gągł: Lsery włókowe. Al wymog kostrukcyje. Wydwctwo Wojskowej Akdem Techcej, Wrsw 2007 [4] Z. Jkewc, K. Kopcyńsk, A. Zjąc, Lsery włókowe st perspektywy rowoju, VII Koferecj Śwtłowody ch stosow Krsobród , 1999 [5] A. Zjąc, Z. Jkewc, J. Śwdersk, M. Skórckowsk; Impulsowe lsery włókowe - moŝlwośc budowy ogrce - Sympojum Techk Lserowej, Śwoujśce 2006 [6] A. Zjąc, J. Śwdersk, S. Gągł, Lsery włókowe duŝej średej mocy problemy kostrukcyje wybre plkcje, X Koferecj Nukow Śwtłowody ch Zstosow Krsobród 2006 [7] Trth Som, Bsudeb Krmkr, Gree d red fluorescece upcoverso eodymum-doped low phoo tmoy glsses, Jourl of Alloys d Compouds , 2009 [8] B. Rchrds, S. She, A. Jh, Y. Tsg, D. Bks, Ifrred emsso d eergy trsfer Tm 3, Tm 3 - Ho 3 d Tm 3 - Yb 3 -doped tellurte fbre, Optcs Express 6546, Vol. 15, No. 11, 2007 [9] J. S. Wg, E. M. Vogel, E. Ster, Tellurte glss: ew cddte for fber devces, Opt. Mter , 1994 [10] L. Feg, Q. Tg, L. Lg, J. Wg, H. Lg, Q. Su, Optcl trstos d up-coverso emsso of Tm 3- sgly doped d Tm 3 /Yb 3- codoped oxyfluorde glsses, Jourl of Alloys d Compouds [11] G. Q, W. Q, Ch. Wu, S. Hug, D. Zho, J. Zhg, S. Lu, Itese ultrvolet upcoverso lumescece from Yb 3 d Tm 3 codoped morphous fluorde prtcles sythesed by pulsed lser blto Optcs Commuctos [12] Trth Som, Bsudeb Krmkr, Gree d red fluorescece upcoverso eodymum-doped low phoo tmoy glsses, Jourl of Alloys d Compouds , 2009 [13] J. Swdersk, D. Doros, M. Skorckowsk, W. ccol, Ytterbum-Doped Fbed Amplfer wth Tuble Repetto Rte d ulse Durto, Lser hyscs, Vol. 20, r

31 [14] Y. Ked, J. Zog, O. Romero, Z. Deg, B. Cse, A. Chve-rso, G. ysoe, J. Whtwhm,. Mor,. Roh, Z. Wg, S. Jg, W. Eto, M. Brutsch,. L, I. Sog, Novel totl-terl-reflecto pumpsgl coupler wth >90% pump couplg effcecy from brod-re dode lser to double-cld fber, Lsers d Electro -Optcs Socety, 2003 [15] R. Herd, A. Lem, B. Schbel, A. Druschke, H.-J. Fuchs, E.-B. Kley, H. Zellmer, A. Tueerm, Effcet sde-pumpg of fbre lsers usg bry gold dffrcto grtgs, Electrocs Letters, vol. 39, o.3, 2003 [16] A. Hdeur, T. Chrter, C. Ökul, F. Sche, Dymcs d stblto of hgh power sde-pumped Ybdoped double-cld fber lser, Optcs Commuctos, 186, , 2000 [17] F. Hkm, H. Hkm, A ew sde couplg method for double-cld fber mplfers, CLEO 2001, CTUD2, 2001 [18] K. Furusw, A. Mlowsk, J. H. V. rce, T. M. Moro, J. K. Shu, J. Nlsso, D. J. Rchrdso, Clddg pumped Ytterbum-doped fber lser wth holey er d outer clddg, Optcs Express, Vol. 9 Issue 13, , 2001 [19] J. Doros, Techolog śwtłowodów włókstych, olsk Bulety Cermcy, Krków, [20] D. Doros, J. Śwdersk, A. Zjąc, Double cld lumoslcte optcl fbre doped wth Nd 3 os, Europe hyscl Jourl : Specl Topcs, r [21] Y. Qo, N. D, D. Che, Q. Zhou, J. Gu, T. Ak, Spectroscopc propertes of eodymum doped hgh slc glss d lumum codopg effects o the ehcemet of fluorescece emsso, Appl. hys. B 87, [22] Yu Go, Qu-Hu Ne, Te-Feg Xu, Xg She, Study of lumescece propertes of ovel Er 3 sgledoped der 3 /Yb 3 co-doped tellurte glsses, Spectrochmc Act rt A , 2005 [23] Lhu Hug, Shoxog She, Amesh Jh, Ner frred spectroscopc vestgto of Tm 3 Yb 3 codoped tellurte glsses, Jourl of No-Crystlle Solds, Vol , 15, , 2004, [24] L.D. d Vl, L. Gomes, C.R. Eygurre, E. Rodrgue, C.L. Cesr, L.C. Brbos, Tme resolved lumescece Tm:Ho doped tellurte glss, Optcl Mterls 27, , 2005 [25] J. srsk, W.A. srsk, G. Domk-Dk, W. Ryb-Romowsk, Spectroscopc vestgtos of Nd 3 os B 2 O 3 bo Al 2 O 3 WO 3 glsses, Jourl of Moleculr Structure , , 2006 [26] Hs-Rer Müller, Johes Krchhof, Volker Rechel, Soj Uger, Hgh power fber lser d mplfers, C.R. hysque 7, [27]. Gls, M. Num, A. Schrrmcher, S. Uger, Th. ertsch, A hgh power eodymum doped fber lser usg ovel fber geometry, Optcs Commuctos 141, , 1997 [28] Jg Yog Ye, Mo Thr Myg, Thommey. Thoms, Istv Mjoros, Al Koltyr, Jmes R. Bker, Jr, W. J. Wdsworthc, G. Bouwms, J.C. Kght,.St.J. Russell, Theodore B. Norrs, Developmet of double-cld photoc-crystl-fber bsed scg mcroscope, roceedgs of SIE Vol [29] D. Doros, U. Błsck, J. Doros, A. Zjąc, Śwtłowód o sprlym rdeu, Elektrok, r 11, s ,

32 [30] J. Doros, D. Doros, A. Zjąc, Śwtłowody specjle optyce ktywy śwtłowód o sprlym rdeu, regląd Elektrotechcy, 2008 R.85, r 6, [31]. Wg, L.J. Cooper, R.B. Wllms, J.K. Shu, W.A. Clrkso, Helcl-core ytterbum-doped fbre lser, Electrocs Letters Vol. 40 No. 21, 2004 [32] F. Wssm, Rdto from pulses helcl fbres, Optcs Commuctos, Volume 162, Number 4, pp , 1999 [33] Z. Jg, J.R. Mrcte, Mode-Are Sclg of Helcl-Core Dul-Cld Fber Lser d Amplfers, Coferece o Lser & Electro-Optcs,2005 [34] D. Mrcuse, Rdto loss of helclly deformed optcl fbre, J. Opt. Soc. Am. 66, 1976 [35] M. Wrge,. Gls, M. Leter, D.V. Vysotsky, A.. Nprtovch, hse lockg d self mgg propertes of Tlbot resotor ppled to crculr structures, Optcs Commuctos 191, [36] Desfrges-Berthelemot, V. Kermee, D. Sbourdy, J. Boullet,. Roy, J. Lhermte, A. Brthélémy, Coheret combg of fbre lsers, C. R. hysque 7, 2006 [37] J. Lhermte, E. Sur, V. Kermee, F. Lourdour, A. Desfrges-Berthelemot, A. Brthélémy, Coheret combg of 49 lser bems from multple core optcl fber by sptl lght modultor, Optcs Express, Vol. 18, No. 5, 2010 [38] S. Sert, H. Msterso, A. Leberg, Bem combg usg hsed Arry of hsed Arrys, Aerospce Coferece roceedgs IEEE, 2004 [39] X. Yu Chrles, J E. Ksky, Scot E. Shw, Del V. Murphy, Chrles Hggs, Coheret Bem Combg of Lrge Number of M Fbers 2D Fberrry, roc. Of Coferece o Lsers d Electro-Optcs,2006 [40] Yxg M, u Zhou, Xol Wg, K H, Hotog M, Xoju Xu, Le S, Zej Lu, Yju Zho, Coheret bem combto of two thulum-doped fber lser bems wth the mult-dtherg techque, Optcs & Lser Techology 43, , 2011 [41] F. Xy, L. Jgjo, L. Jsheg, W. Jgl, Coheret combg of seve-elemet hexgol fber rry, Optcs & Lser Techology 42, , 2010 [42] Mot Frdm, Mch Nxo, Nr Dvdso d Asher A. Fresem, C oe pssvely phse lock 25 fber lsers?, Optcl Socety of Amerc, OCIS codes: , [43] A. Nprtovch, D. V. Vysotsky, hse lockg of multcore fbre lser due to Tlbot self reproducto, Jourl of Moder Optcs,, vol 50, o. 18, , 2003 [44] M. Wrge,. Gls, D. Fsher, M. Leter, N.N. Elk, D.V Vysotsky, A. Nprtovch, V.N. Troshchev, hse lockg of multcore fber lser by wle propgto through ulr wvegude, Optcs Commuctos, , 2005 [45] Y. Koo, M. Tkeok, K. Uto, A. Uchd, F. Kr, A Coheret All-Sold-Stte Lser Arry Usg the Tlbot Effect Three-Mrror Cvty, IEEE J. of Qutum Electrocs, vol. 36, o. 5,

33 [46] Z. Che, J. Hou,. Zhou, X. Wg, X. Xu, Z. Jg, Z. Lu, ssve phse lockg of rry of four fber lsers by mutul jecto lockg, Optcl Fber Techology 15, , 2009 [47] Z. Che, J. Hou,. Zhou, Z. Jg, Mutul Ijecto-Lockg d Coheret Combg of Two Idvdul Fber Lsers, IEEE Jourl of Qutum Electrocs, vol. 44, o [48] Z. Che, J. Hou,. Zhou, X. Wg, X. Xu, Z. Jg, Z. Lu, Mutul jecto lockg d coheret combg of three dvdul fber lsers, Optcs Commuctos 282, 2009 [49] Y. Koo, M. Tkeok, K. Uto, A. Uchd, F. Kr, A Coheret All-Sold-Stte Lser Arry Usg the Tlbot Effect Three-Mrror Cvty, IEEE J. of Qutum Electrocs, vol. 36, o. 5, 2000 [50]. Zhou, X. Wg, Z. Che, X. L, Z. Lu, X. Xu, Coheret combg of two pulsed fbre lsers phse modulted mutully coupled fbre lser rry, Electrocs Letters Vol. 44 No. 21, 2008 [51] J. etykewc, Optyk flow, ństwowe Wydwctwo Nukowe,Wrsw, 1986 [52] K. Jbcyńsk, odstwy optyk stosowej, WAT, 2006 [53] Y Zhou, Lpg, C. Etso, Y. Abryos, A. dll, Y. C. Che, hse lockg of two-dmesol lser rry by cotrollg the fr-feld ptter, Appled hyscs Letters, volume 84, umber 16, 2004 [54] J. Co, Q. Lu, J. Hou, X. Xu, Self orgto of rrys o two mutully jected fber lsers: theoretcl vestgto, Optcs Express 7694, vol. 17, No. 9, 2009 [55] L. Yoghog, Q. Lej, L. Dqu, F. Dyu, W. Shugchu, Coheret d coheret combg of fber rry wth hexgol rg dstrbuto, Optcs& Lser Techology 39, , 2007 [56]. K. Cheo, A. Lu, G. G. Kg, A hgh brghtess lser bem from hse locked multcore Yb doped fber lser rry, IEEE hotocs Techology Letters, Vo. 13, No 5, 2001 [57] M. A. Vorotsov, T. Weyruch, L. A. Beresev, G. W. Crhrt, Lg Lu, d Koley Aschebch, Adptve Arry of hse-locked Fber Collmtors: Alyss d Expermetl Demostrto, IEEE Jourl of Selected Topcs Qutum Electrocs, vol.. 15, o. 2, 2009 [58] S.M. Schult Usg Mtlb to help tech Fourer optcs, roc. Of SIE vol. 6695, 6695l 1, 2007 [59] N.N. Elk, A.. Nprtovch, V. N. Troshchev,. D. V. Vysotsky, Dffrcto Modelg of the Multcore Fber Amplfer, Jourl of Lghtwve Techology, Vol. 25, Issue 10, pp , 2007 [60] X. Zhu, A. Schülge, X. L, H. L, V. L. Temyko, J. V. Moloey, N. eyghmbr, Brefrget phse supermode operto of multcore mcrostructured fber lser, Optcs Express, Vol. 15, Issue 16, pp , 2007 [61]. Zhou, Z. Lu,X. Xu, Z. Che, X. Wg, Bem qulty fctor for coheretly combed fber lser bems, Optcs&Lser Techology 41, , 2009 [62]. Zhou, X. Wg, Y. M Ho-tog, X. Xo-Ju, Z. Lu, Bem Qulty d ower Sclblty of Vrous Multcore Fber Lsers, Ch. hys. Lett. Vol. 26,No. 8, 2009 [63] J. Śwdersk, A. Zjąc,. Koecy, M. Skórckowsk, Numercl model of Q swtched double cld fber lser, Optcs Express 3554, vol. 12, No. 15,

34 [64] M. J. F. Dgoet, Theory of superfluorescet fber lser, Jourl of Lghtwve Techology, vol. LT-4, No. 11, 1986 [65] L. J. Shg, J.. Ng, G. F. F, Z. Q. Che, Q. H, H. Y. Zhg, A useful lyss of selected prmeters for the double-cld ll-fber lser wth cotuous wve, Jourl of optoelectrocs d dvced mterls Vol. 8, No. 1, , 2006 [66] A. Berto, G.C. Rel, A model for the optmto of double cld fber lser operto, Appl. hys. B 66, , 1998 [67] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, J. Doros, Bem qulty of multcore fbre lsers, Act hysc oloc A, vol , 2010 [68] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, J. Doros, Wpływ prmetrów kostrukcyjych ktywego śwtłowodu welordeowego jkość geerowego promeow, Elektrok r 10, 2010 [69] D. Doros., M. Kochowc., Model lyss of supermode geerto the ctve 5 - core optcl fbre, Opto-Electrocs Revew 18 4, 2010 [70] M. Kochowc, D. Doros, A. Zjąc, Geercj promeow wjeme koheretego w ktywym śwtłowode welordeowym, Elektrok r 10, 2009 [71] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, Fr - feld modellg of the multcore optcl fbre, hotocs Letters of old Vol 1, No 2, 2009 [72] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, Coheret bem combg of ctve multcore optcl fber, roc of SIE vol. 7502, 2009 [73] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, hse-lockg of 7-core Yb 3 -doped optcl fber, roc of SIE vol. 7745, 2010 [74] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, Al moŝlwośc geercj supermodu w ktywym śwtłowode o heksgolym ukłde rde, Śwtłowody ch stosow : TAL 2009 XII Koferecj II Skoł, 2009 [75] A. Zjąc, D. Doros, M. Kochowc, M. Skórckowsk, J. Śwdersk, Fbre lsers - codtog costructol d techologcl, Bullet of the olsh Acdemy of Sceces. Techcl Sceces, Vol.58, r 4, 2010 [76] D. Doros, M. Kochowc, J. śmojd, J. Doros, Nowe rodje śwtłowodów ktywych dl lserów włókowych, Mterły Cermce 62 r [77] M. Sustkowsk, Elemety techk śwtłowodowej, WNT, Wrsw, 1992 [78] M. J.F. Dgoet, H. J. Shw, Alyss of Tuble Sgle Mode Optcl Fber Coupler, IEEE Trsctos o Mcrowve Theory d Techques, vol. MTT 30,

35 [79] M.Wrge,.Gls, M. Leter, T. Sdrock, N.N. Elk, A.. Nprtovch, A.G. Sukhrev, Expermetl d umercl determto of couplg costt multcore fber, Optc Commuctos 175, , 2000 [80] C. Shu, J. Du, J. Zhog, Novel mufcturg method of optcl fber coupler, J. Cet. South Uv. Techol. Volume 13, Number 3, , 2006 [81] D. Doros, J. śmojd, M. Kochowc, J. Doros, Nd 3 /Yb 3 Doped hosphte d Atmoy Glsses for Optcl Fbre Source, Act hysc oloc A, vol , 2010 [82] L D, Ll Hub, We Che, Georges Boulo, Jhu Yg, Shxu D, exg Lu, Spectroscopc d fluorescece decy behvors of Yb 3 -doped SO 2 bo N 2 O K 2 O glss, Jourl of Lumescece 113, , 2005 [83] Ybo Qo Ng D Dpg Che Webo M Qlg Zhou Jrog Qu Spectroscopc propertes of Nd 3, Yb 3 -dopd Nd 3 /Yb 3 -codoped hgh slc glss, J Mter Sc 44, , 2009 [84] S. A. Sleem, B. C. Jmlh, J. Suresh Kumr, A. Moh Bbu, L. Rm Moorthy, M. Jysmhdr, Kw Jg, Ho Sueb Lee, Soug Soo Y, Jug Hyu Jeog, Optcl bsorpto d er frred emsso propertes of Nd 3 os lkl led tellurofluoroborte glsses, Sold Stte Sceces 11, , 2009 [85] A. Swedowsk, R. Romuk, Skło optyce fotoce, Włścwośc techce, WNT, 2009 [86] M. Łąck, Optyk spektroskop skeł, Cermk/Cermcs 58, Krków 1999 [87] J. Wsylk, New glssy mterls for optcs, optoelectrocs d lght fber techque, Optc Applct, Vol. XXIX 99 No.1-2, 5 14, 1999 [88] D. Doros, M. Kochowc, J. Śwdersk, A. Zjąc, Włścwośc skeł fosforowych wytworoych ch włóke ktywych optyce, CERAMICS, vol.103, 2007 [89] D. Doros, M. Kochowc, J. Śwdersk, A. Zjąc, Śwtłowody ktywe e skeł fosforowych Elektrok, r 11, 2008 [90] J. śmojd; D. Doros, M. Kochowc, Nd 3 /Yb 3 eergy trsfer oxyfluorde slcte glss, roc of SIE vol [91] J. śmojd, D. Doros, M. Kochowc, Trsfer eerg w skłch tlekowo-flourkowych be SO 2 domeskowych jom Nd 3 Yb 3, Elektrok r 4, 2009 [92] J. Zmojd; D. Doros; M. Kochowc; J. Doros, Spectroscopc propertes of Yb 3 /Er 3 -doped tmoyphosphte glsses, roc of SIE vol. 7745, 2010 [93] J. śmojd, M. Kochowc, D. Doros, J. Śwdersk, Optymlcj włścwośc optycych skeł glokremowych domeskowych jom eodymu, CERAMICS Vol.108,

36 [94] D. Doros, M. Kochowc, Optcl d therml propertes of SO 2 - Al 2 O 3 -bf 2 -ZF 2 - ZO - LF 3 glsses doped wth Nd 3 os, roc. of SIE. SIE vol. 7120, 2008 [95] D. Doros, M. Kochowc, Multcore fber doped wth eodymum, roc. of SIE vol. 7120, 2008 [96] D. Doros, M. Kochowc, J. śmojd, Optyce termce włścwośc skeł ukłdu SO 2 - Al 2 O 3 - bf 2 - LF 3 - ZF 2 - ZO domeskowych jom Nd 3, X Koferecj Śwtłowody ch stosowe, BłoweŜ 2008 CERAMICS - Vol.108, 2008 [97] D. Doros, M. Kochowc, J. Doros, Multcore optcl fbres for exterl Tlbot cvty, Act hysc oloc A Vol 116, 2009 [98] J. śmojd, M. Kochowc, D. Doros, J. Śwdersk, Lumescece propertes of lumoslcte glsses doped wth eodymum, - roc. of SIE. 7124, 2008 [99] M. Kochowc, D. Doros, The mufcturg d propertes of double-cld optcl fbres, roc. of SIE vol.6937, 2007 [100] M. Kochowc, D. Doros, J. śmojd, Śwtłowód welordeowy domeskowy eodymem, X Koferecj Śwtłowody ch stosowe, BłoweŜ 2008 CERAMICS, - Vol.108, 2008 [101] M. Kochowc, D. Doros, The mufcturg d propertes of double-cld optcl fbres, roc. of SIE vol.6937, 2007 [102] D. Doros, J. śmojd, M. Kochowc, J. Doros, Śwtłowód domeskowy jom Yb 3 Tm 3, Mterły Cermce 62, r 2, 2010, [103] D. Doros, M. Kochowc, J. śmojd, Śwtłowód o sprlym rdeu domeskowy ukłdem joów Nd 3 /Yb 3 Śwtłowody ch stosow TAL 2009 XII Koferecj II Skoł 2009 [104] D. Doros, Jcek śmojd, M. Kochowc, J. Doros, Helcl core optcl fbre mde of Nd 3 /Yb 3 - doped oxyfluorde slcte glss, roceedgs of SIE, vol. 7721, 2010 [105] D. Doros, M. Kochowc, J. Śwdersk, A. Zjąc, Włścwośc lumescecyje śwtłowodów typu double - cld dl lserów włókowych, CERAMICS, vol.103, 2007 [106] D. Doros, M. Kochowc, J. śmojd, J. Doros, A. Zjąc, Włścwośc lumescecyje śwtłowodów specjlych, omry Automtyk Kotrol Vol.56, r 2, 2010 [107] D. Doros, M. Kochowc, Multcore optcl fbre doped wth eodymum, roc. of SIE, Vol. 7120, 2008 [108] M. Kochowc, D. Doros, śmojd J., Śwtłowód welordeowy domeskowy eodymem, CERAMIKA vol. 18,