Marzec 2015 w Polsce. Początek marca upłynął pod znakiem wiosennej pogody. Autor: Jarek Lewandowski.

Transkrypt

1 Marzec 2015 w Polsce Z pewnością zaledwie dla niewielu okaże się zaskoczeniem, że tegoroczny marzec okazał się w Polsce miesiącem ciepłym. Średnie odchylenie miesięczne w stosunku do wielolecia osiągnęła +2.84K (+2.14K w stosunku do wielolecia ). Początek marca upłynął pod znakiem wiosennej pogody. Autor: Jarek Lewandowski.

2 W kolejnych dniach, aż do 5 marca, stopniowo się ochładzało. Panowała dość dynamiczna pogoda z częstymi opadami przelotnymi, miejscami notowano burze. Zrobiło się jednocześnie dość chłodno. Autor: Jarek Lewandowski.

3 Autor: Wolfer.

4 Autor: Jarek Lewandowski. Od 6-go marca zaczęło się ponownie ocieplać i już dnia następnego temperatury maksymalne osiągnęły w zachodniej połowie kraju +12 C. Bardzo ciepło zrobiło się 8 marca, szczególnie nad samym morzem, gdzie temperatura wzrosła do 18 C.

5 Autor: Jarek Lewandowski. Kolejne dni były coraz chłodniejsze, 12 marca na Podhalu ponownie spadł śnieg. Do okolic 15 C temperatura maksymalna wzrosła w połowie miesiąca. 20 marca mieliśmy okazję obserwować częściowe zaćmienie Słońca. Wpłynęło ono znacząco na przebieg temperatury, o czym można przeczytać tutaj.

6 Autor: Arnold Jakubczyk. Ostatnia dekada miesiąca dynamiczną pogodą. charakteryzowała się bardzo Najpierw mieliśmy do czynienia z dość silną adwekcją ciepła:

7 Autor: Jarek Lewandowski. 26-go marca temperatury maksymalne przekroczyły 20 C, a 27-go było lokalnie nawet C (Puławy). W tym dniu Polska była wyraźnie podzielona przez chłodny front atmosferyczny, na którym pojawiły się intensywne (szczególnie, jak na tą porę roku) zjawiska. Autor: Jarek Lewandowski.

8

9 Źródło:

10 Analiza DWD z 27 marca 2015, 12UTC. Kolejne groźne zjawiska pojawiły się w ostatnich dwóch dniach miesiąca, a związane one były z głębokimi układami niskiego ciśnienia, przemieszczającymi się nad południowym Bałtykiem.

11

12 Powyżej: Analiza DWD w dniach 30 i 31 marca 2015, 12UTC. 30 marca silne porywy wiatru notowano m.in. na Dolnym Śląsku. W godzinach popołudniowych na Podkarpaciu pojawiła się linia szkwału z wyjątkowo intensywnymi, jak na ta porę roku, burzami. W ciągu godziny notowano na nich nawet 1500 wyładowań doziemnych.

13 Źródło: 31 marca ponownie pojawiły się burze, tym razem dając prawdopodobnie pierwszą tego roku trąbę powietrzną, odnotowaną w okolicy Środy Wielkopolskiej. Prędkości wiatru w porywach ponownie przekraczały 100km/h.

14 Powyżej: zniszczenia po przejściu trąby. Źródło: Głos powiatu średzkiego. Wiało nie tylko w Wielkopolsce. Więcej o tym można przeczytać tutaj. Ten sam orkan Zachodniej. Niklas narozrabiał również w Europie

15 Powyżej: Efekt silnych porywów wiatru w Frankfurcie nad Menem. Źródło: mdr.de. Analiza GFS Wg analizy GFS anomalia temperatury marca 2015 w stosunku do wielolecia osiągnęła +2.52K. Tym razem GFS anomalię tą przeszacował i to aż o 0.38K.

16

17

18 Wyniki CFSv2 Rozkład globalny anomalii prezentował się następująco:

19 Prognoza z końca lutego:

20 CFS całkiem nieźle trafił rozkład anomalii na obszarze Eurazji. Znacznie gorzej wygląda to na kontynencie północnoamerykańskim, gdzie było w uśrednieniu cieplej, niż przewidywał to CFS, różny był też rozkład prognozowanych anomalii. Afryka północna nie była pod wpływem anomalii ujemnej, jak sugerowała to prognoza. Było więc nieźle, ale gorzej niż miesiąc temu. Dane pomiarowe

21 Powyżej: średnia temperatura interpolowane, kriging). wg depesz SYNOP (dane Jak wspomniano na wstępie, średnia anomalia miesięczna w stosunku do wielolecia osiągnęła w marcu K (+2.14K w stosunku do wielolecia ). Był to więc marzec w skali kraju bardzo ciepły, ale wiele mu zabrakło do wartości z marca ubiegłego roku (+4.28K).

22

23 Pierwszy kwartał 2015 zapisał się temperaturami nieznacznie niższymi (+3.22K), niż pierwszy kwartał roku ubiegłego (+3.28K). Ostatni bardzo zimny marzec z anomalią równą -3.94K wystąpił dwa lata temu.

24 Poprzedni marzec, zbliżony anomalią do tego z 2013, wystąpił w 1996 (-3.54K), a zimniejszy dopiero w 1987 (-4.67K).

25

26 W całej historii obserwacji, obejmującej lata , notowano marce znacznie zimniejsze. najzimniejszy w XX w. był marzec 1942 z anomalią równą -5.43K. Tegoż roku w Suwałkach średnia temperatura marca spadła do niemal -9 C.

27 Zimniejsze marce wystąpiły w wieku XIX. W 1845 anomalia marca wyniosła aż -8.41K. Był to więc marzec przeciętnie niemal o 3K chłodniejszy od marca 1942 i aż o 4.5K chłodniejszy od marca sprzed dwóch lat.

28 Poniżej: Przebieg temperatury średniej dobowej w marcu 1845 we Wrocławiu (Galle 1857).

29 Jeszcze zimniejszy marzec mieliśmy ponoć w 1785 roku (-8.84K), jednak z uwagi na dawny okres, nie ma pewności, czy był on w istocie chłodniejszy od tego z 1845 błąd związany z niedostatecznym rozmieszczeniem stacji oraz błąd pomiaru, mogły spowodować, że oszacowana wartość różni się od rzeczywistej o ponad 0.5K. Również z tego samego powodu trudno wskazać marzec najcieplejszy w serii. Wg aktualnej wersji poltemp najcieplejszy jest marzec 1836 z anomalią równą +4.48K, jednak tuż za nim plasuje się marzec 1990 z anomalią równą +4.42K. Tak niewielka różnica uniemożliwia jednoznaczne wskazanie zwycięzcy niestety przed 1850 rokiem dodanie, lub usunięcie nawet jednej stacji, mocno wpływa na wynik (w 1836 usunięcie z serii Lwowa, wg którego interpolowane są południowo-wschodnie krańce Polski, obniża średnią o 0.1K, dzięki czemu 1990 wysuwa się na prowadzenie. Problem w tym, że wartość z Lwowa jest niepewna).

30

31 Poniżej: przebieg anomalii marca w latach

32 Kwantylowa charakterystyka termiczna marca 2015 Okres bazowy:

33 Jak widać, w trzech województwach marzec okazał się ekstremalnie ciepły. Było to w województwie mazowieckim, warmińsko-mazurskim oraz podlaskim. W małopolskim, opolskim i śląskim był to marzec zaledwie ciepły. W innych województwach marzec sklasyfikowano jako bardzo lub anomalnie ciepły.

34 W skali kraju marzec zapisał się jako anomalnie ciepły.

35 Prognozy CFSv2 Na koniec tradycyjnie prognozy sezonowe na kwiecień. Jak widać model CFS zapowiada kwiecień chłodny w stosunku do wielolecia Biorąc pod uwagę obecne prognozy, jest to wielce prawdopodobne, aczkolwiek druga połowa miesiąca może spłatać figla. Hornsund A tak zaćmienie się prezentowało na naszej Stacji Polarnej PAN w Hornsundzie. Źródło: profil na Facebooku.

36

37

38 Dla nie posiadających Facebooka, cytuję: Dziś nad Polską Stacją Polarną PAN w Hornsundzie obserwowaliśmy całkowite zaćmienie Słońca. Witek, Krzysiek i Andrzej podziwiali to zjawisko z góry Fugiel, natomiast pozostali w Isbjornhamnie. Piotr przeprowadził na żywo transmisję ze Stacji z zaćmieniem Słońca poprzez platformę EDUSCIENCE. Było to jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk przyrody jakie widzieliśmy w życiu. Czas fazy maksymalnej (czas, w którym stożek cienia Księżyca zasłaniał jakąś część powierzchni Ziemi) trwał od godziny do godziny Natomiast zaćmienie całkowite trwało ok. 2,5 minuty. Ten moment, gdy Księżyc zasłonił całą tarczę słoneczną zapamiętamy na całe życie. Zrobiło się ciemno, przy braku promieniowania słonecznego spadła temperatura powietrza i zrobiło się jeszcze bardziej zimno. Zobaczyliśmy na niebie jasne gwiazdy, a przy granicy horyzontu cieple barwy od czerwieni po fuksję

39 Andrzej Araźny Fot. Witold Kaszkin. Zapraszam do odwiedzenia profilu stacji na Facebooku i ich oficjalnej strony internetowej. Zaćmienie a temperatura (2) Jarek Lewandowski również stworzył mapy przyrostów temperatury. Są one o tyle ciekawe, że naniesiono na nie wartości liczbowe. Oto przyrost temperatury między 9 a 10UTC w dniu 19 marca:

40 Jak widać, największe przyrosty notowano na północy, chociaż lokalnie były tam również silne spadki. Nad samym morzem analiza zmian temperatury wywołanych zaćmieniem jest szczególnie trudna, gdyż w okresie wiosennym znacznie silniejsze zmiany może spowodować choćby zmiana kierunku wiatru. Przeważnie jednak notowano wzrosty temperatury o nieco ponad 1 C. Inaczej sprawa się miała w dniu wczorajszym. Odpowiednia mapa dla tego samego przedziału czasowego wygląda następująco:

41 Niebo niemal w całym kraju za wyjątkiem północnej jego było bezchmurne, lub z zachmurzeniem małym. Mimo to, temperatury był znacznie mniejszy, a na większości notowano nawet spadek. Różnica w stosunku do 19 przedstawia się następująco: części wzrost stacji marca

42 Ekstremalne różnice pojawiły się nad samum morzem, jednak wartości te nie powinny być brane pod uwagę, z uwagi na zachmurzenie, które się tam pojawiło. Po za tym, największe różnice dochodziły niemal do 3 C. Autor map: Jarek Lewandowski.

43 Zaćmienie a temperatura Dzisiejsze zaćmienie w sposób widoczny wpłynęły na dynamikę wzrostu T2M, co było widać w pomiarach dokonywanych w południowo-zachodniej Polsce. Zaćmienie miało dość sporą fazę, co doprowadziło do spadku ilości docierającego do nas promieniowania krótkofalowego, co było wyraźnie widoczne w pomiarach dokonywanych w Instytucie Geofizyki w Warszawie: Te zmiany w sposób bezpośredni wpłynęły na mierzone temperatury, które między 9 i 10UTC zamiast wzrosnąć, spadły. Mieliśmy to szczęście, że zarówno dzisiaj, jak i wczoraj panuje tu niemal identyczna, bezchmurna pogoda, co pozwala porównać przebieg temperatur notowanych w tych dniach. Postanowiłem tu przedstawić uśredniony dla pięciu stacji przyrost temperatur

44 między 8UTC a 11:30UTC. Różnica w przebiegu temperatur w dniu wczorajszym i dzisiejszym zaczęła być widoczna o 9:20UTC, czyli mniej więcej wtedy, kiedy IGF odnotował spadek natężenia promieniowania krótkofalowego o około 100W/m². Od tej godziny, aż do 10:10UTC nie notowano w regionie wzrostu temperatur, podczas gdy w dniu wczorajszym ten sam zbiór stacji odnotował wzrost o 1.2 C. W dniu dzisiejszym temperatura spadła w tym czasie o około 0.4 C, co pozwala wstępnie ocenić zakłócenie spowodowane zaćmieniem na około 1.6 C. Największa różnica (właśnie 1.6 C) wystąpiła o 10:10UTC, czyli zaraz po osiągnięciu minimum natężenia promieniowania krótkofalowego. Ponieważ jednak w początkowym czasie, jeszcze przed zaćmieniem wydawało się, że temperatura ma zamiar rosnąć nieco szybciej, niż wczoraj, być może wpływ zaćmienia był jeszcze większy i osiągnął 2 C. Przy końcu zaćmienia temperatura zaczęła rosnąć, przy czym jej wzrost był tym razem szybszy, niż w dniu wczorajszym o tej samej porze, czyli temperatura jakby nadrabiała stratę. Już o 10:40UTC różnica zmniejszyła się z 1.6 C do 0.9 C, 10 minut później było to 0.6 C. O 11:30UTC różnica stała się niemal

45 niezauważalna i wyniosła 0.1 C. Zmiany temperatury w dniu dzisiejszym i wczorajszym w Polsce (kriging): 19 marca

46

47

48

49 20 marca

50

51

52

53

54 Różnica we wzroście między 9 a 10UTC: temperatur

55 Bo mi się to wyszczerbiło :(

56 Źródło: Zaćmienie Słońca kolejne prognozy na jutro Aktualnie prognoza zachmurzenia przez chmury niskie wygląda następująco:

57 Nieco poprawiły się warunki na Lubelszczyźnie. Zachmurzenie przez chmury średnie ma obejmować obszar Pomorza, ale nie ma być to zachmurzenie całkowite. Jest zatem szansa, że niemal wszyscy mieszkańcy naszego kraju będą mieli szanse obejrzeć zaćmienie.

58 Zaćmienie Słońca zachmurzenie wg ICM W modelach globalnych niewiele się zmieniło. ICM, który zwykle dość dobrze prognozuje zachmurzenie przez chmury niskie pokazuje obecnie prognozę następującą:

59 Z tej prognozy wynika, że najgorsze warunki będą na SE kraju, szczególnie na Lubelszczyźnie. Nie wszystko jednak stracone, do piątku pozostały jeszcze dwa dni i rozstrzygające będą prognozy z jutrzejszego popołudnia.

60 Zaćmienie Słońca wstępne prognozy Wg wstępnych prognoz modeli globalnych, zaćmienie powinno się udać na większym obszarze kraju. Niestety najbardziej zagrożone zachmurzeniem są obszary, gdzie faza zaćmienia będzie największa, czyli północ i północny zachód Polski. Tak to wygląda wg. modelu ECMWF: Niestety mapy MeteoGroup nie precyzują rodzaju zachmurzenia. Zdecydowanie lepiej jest wg modelu ICON (uwaga skala kolorów odwrócona względem mapy powyższej!)

61 Model ten prognozuje nieco zachmurzenia średniego w północnej części kraju, brak zachmurzenia przez chmury niskie. Nieco gorzej ma być wg GFS. Ten model wskazuje na znacznie większe zachmurzenie na północy. Dodatkowo ma ono objąć większy obszar kraju.

62 Niestety model UM nie sięga obecnie piątku, widzi on jednak znacznie więcej zachmurzenia niskiego, niż inne modele, można więc mniemać, że da w ostateczności warunki dużo gorsze. A więc krótko powinno być dobrze, po za częścią północną naszego kraju. Dokładne prognozy zachmurzenia będą niestety znane dopiero w czwartek po południu. Zaćmienie słońca w UK nie wiem, czy mieszkańcom Lerwick gratulować, czy ich żałować. Źródło: MetOffice.

63 Zaćmienie Słońca Już za tydzień, 20 marca, dane nam będzie (pod warunkiem, że pogoda dopisze) oglądać częściowe zaćmienie Słońca o dość sporej fazie, sięgającej na północnym zachodzie kraju Ostatnio zaćmienie o tak dużej fazie oglądaliśmy w 1999.

64 Na całkowite zaćmienie Słońca na terenie naszego kraju przyjdzie nam poczekać ponad sto lat, ale już za kilkanaście lat pas zaćmienia całkowitego zbliży się do nas na odległość, która wielu pozwoli się tam wybrać, by obserwować to wspaniałe zjawisko. Już za 11 lat całkowite zaćmienie będzie można obserwować w Hiszpanii. 12 sierpnia 2026

65 Hiszpanie będą mieli generalnie bardzo dużo szczęścia. Ten w sumie nie tak duży kraj doświadczy aż dwóch całkowitych zaćmień w ciągu 2 lat! 26 stycznia czerwca czerwca 2030 będzie można się wybrać np. do Grecji

66 21 czerwca 2039 Również kraje skandynawskie (i nie tylko) będą miały okazję doświadczyć dwóch całkowitych zaćmień w przeciągu mniej niż 10 lat. 11 czerwca 2048

67 Może i to daleko, ale zdecydowanie lepiej, niż czekać na całkowite zaćmienie w Polsce. To pojawi się dopiero w 2135 roku. Dodatkowo mieszkańcom Suwałk dalej będzie do tego zaćmienia, niż do tego z 2039, czy 2048, a czas wystąpienia zaćmienia może powodować niepokój co do tego, czy będzie słonecznie. Oczywiście nas ten niepokój nie dotyczy, nie sądzę bowiem bym miał dożyć niemal 160 lat. Źródło: