Model funkcjonowania studiów doktoranckich. Doktoranci a obszary gospodarcze szanse i zagrożenia współpracy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Model funkcjonowania studiów doktoranckich. Doktoranci a obszary gospodarcze szanse i zagrożenia współpracy"

Transkrypt

1 Model funkcjonowania studiów doktoranckich. Doktoranci a obszary gospodarcze szanse i zagrożenia współpracy

2

3 Ogólnopolska Konferencja Doktorantów Warszawa, czerwca 2010 Model funkcjonowania studiów doktoranckich. Doktoranci a obszary gospodarcze szanse i zagrożenia współpracy Krajowa Reprezentacja Doktorantów Warszawskie Porozumienie Doktorantów

4 Copyright by Wydawnictwo Libron & Authors Kraków 2011 ISBN: Redakcja: Jacek Lewicki, Kinga Kurowska, Dominik Suligowski Redakcja wydawnicza i korekta: Dominika Górnicz Skład i redakcja techniczna: LIBRON Projekt okładki: LIBRON Wydawnictwo LIBRON Filip Lohner ul. Ujejskiego 8/ Kraków tel office@libron.pl

5 Spis treści Informacja o konferencji 7 Franciszek Krok Wstęp 9 Franciszek Krok Studia doktoranckie na Politechnice Warszawskiej jak podnieść ich atrakcyjność? 11 Józef Lubacz Kluczowe pytania o studia doktoranckie 13 Bartłomiej Banaszak Organizacje studenckie i doktoranckie w Polsce oraz w Europie 15 Jerzy Woźnicki Studia doktornackie w środowiskowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego 19 Andrzej Kraśniewski Kształcenie doktorantów polskie dylematy na tle europejskim 23 Kinga Kurowska Model studiów doktoranckich opinia środowiskowa 33 Jacek Lewicki Wspieranie działalności młodych naukowców w świetle reformy nauki i szkolnictwa wyższego 37 Ewa Kochańska, Iwona Adamkiewicz Bioenergia dla Regionu Zintegrowany Program Wspierania Doktorantów 41 Alicja Waszkiewicz Wizerunek uczelni wyższej w Polsce refleksje badawcze 43 Klaudia Czopek, Daniel Żmuda Studia doktoranckie oczami doktoranta 47 Grzegorz Maj, Milena Potręć, Dorota Tkaczyk Doktor pracownik tylko naukowy? 51 Piotr Pomianowski Humanistyka i gospodarka pojęcia rozłączne? 53 Roman Kroczek Dostosowanie programu studiów doktoranckich do wymogów rynku pracy na przykładzie Politechniki Śląskiej w Gliwicach 55 Kamila Peszko Ocena aktywności doktorantów w zakresie pozyskiwania informacji oraz zadowolenie z realizowanych studiów doktoranckich badania własne 59

6 Alicja Lizurej Nauka lubi biznes? Sposoby na komercjalizację wiedzy. Przedsiębiorczość nie tylko dla orłów 65 Maksymilian Galon Krótka refleksja na marginesie 69 Katarzyna Ząbek, Magdalena Olszewska, Łukasz Kijewski Doktoranci a gospodarka doświadczenia doktorantów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 73 Dominik Bień Doktorant i biznes. Przykładowe inicjatywy w województwie pomorskim 75 Wojciech Godlewski Powiązanie studiów doktoranckich na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej z gospodarką 81 Anna Paszkowska Dostosowanie programów studiów doktoranckich z zakresu psychologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej do potrzeb rynku pracy 83 Izabela Domańska, Małgorzata Krokowska Dostosowanie programów studiów doktoranckich na kierunkach humanistycznych w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej do potrzeb rynku pracy 89 Marek Szlachta Studia doktoranckie szanse i zagrożenia na rynku pracy 93 Paweł Sznigir Studia doktoranckie na kierunkach przyrodniczych a szanse współpracy z obszarami gospodarki 95 Diana Rowicka, Joanna Smogorzewska Studia doktoranckie na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie perspektywy rozwoju 99 Weronika Jóźwiak Studia doktoranckie na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu doświadczenie, praktyka, przyszłość 103 Konrad Olesiewicz Podsumowanie 105

7 Informacja o konferencji W dniach czerwca 2010 roku w Warszawie odbyła się Ogólnopolska Konferencja Model Funkcjonowania Studiów Doktoranckich. Doktoranci a obszary gospodarcze szanse i zagrożenia współpracy. Konferencja została zorganizowana przez Warszawskie Porozumienie Doktorantów oraz Krajową Reprezentację Doktorantów. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbara Kudrycka. Konferencja odbywała się na czterech uczelniach: Politechnice Warszawskiej, Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Szkole Wyższej Psychologii Społecznej oraz Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Gościły one przedstawicieli uczelni wyższych oraz jednostek naukowych, w sumie ponad 70 doktorantów oraz, jak zawsze, gości specjalnych, którymi byli: prorektor Politechniki Warszawskiej ds. Studiów prof. dr hab. Franciszek Krok, podsekretarz Stanu w MNiSW prof. dr hab. Zbigniew Marciniak, sekretarz Generalny Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. dr hab. inż. Andrzej Kraśniewski, przewodniczący Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży dr inż. Andrzej Smirnow, przewodniczący Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego prof. dr hab. inż. Józef Lubacz, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju prof. dr hab. inż. Bogusław Smólski, przewodniczący Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Bartłomiej Banaszak, prezes Fundacji Rektorów Polskich prof. dr hab. Jerzy Woźnicki. Podstawowym celem konferencji była wymiana doświadczeń dotyczących funkcjonowania studiów doktoranckich na poszczególnych uczelniach oraz odniesienie ich do oczekiwań pracodawców, by finalnie wypracować wzorzec dobrej praktyki w zakresie dostosowania programu studiów doktoranckich do wymogów rynku pracy. W ten sposób powstał zbiór referatów prezentujący dobre praktyki w zakresie współpracy poszczególnych uczelni z rynkiem pracy oraz oferty rynku pracy dla uczelni. Zostały one zawarte w niniejszej publikacji. W imieniu organizatorów przewodniczący Komitetu Organizacyjnego mgr inż. Dominik Suligowski Politechnika Warszawska 7

8 Komitet Organizacyjny Przewodniczący: Dominik Suligowski Politechnika Warszawska Członkowie: Izabela Kaźmierczak Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Izabela Domańska Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Małgorzata Krokowska Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Maria Królak Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Dorota Zaręba Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Diana Rowicka Akademia Pedagogiki Specjalnej Agnieszka Wyrozębska Warszawski Uniwersytet Medyczny Łukasz Przanowski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Piotr Pomianowski Uniwersytet Warszawski Konrad Olesiewicz Akademia Leona Koźmińskiego Fabian Giska Instytut Biochemii i Biofizyki PAN Maciej Czerkies Instytut Nenckiego PAN

9 Prof. dr hab. Franciszek Krok Prorektor ds. Studiów Politechnika Warszawska Wstęp Jak postrzegane jest obecnie dr przed nazwiskiem? Reakcje bywają różne od uznania i szacunku, po obawy o brak praktycznych umiejętności. Sposób postrzegania ludzi o wysokich kwalifikacjach naukowych zmienia się w zależności od miejsca i czasu. Przyczyniają się do tego zarówno metody kształcenia doktorantów na uczelniach wyższych, jak i potrzeby społeczne wysoko wykwalifikowanej kadry. Jeśli sposób kształcenia oraz jego efekt w postaci wypromowanego doktora odpowiada aktualnym potrzebom w danym środowisku, człowiek ze stopniem doktora jest poszukiwany na rynku pracy, a także cieszy się szacunkiem i uznaniem. Jeśli tego nie ma, to stopień doktora staje się pustym słowem. Zdecydowanie konieczna jest tu, używając języka ekonomii, równowaga potrzeb i podaży. Potrzeby, to szeroko rozumiane obszary gospodarcze, do których należą potrzeby przemysłu, rolnictwa, energetyki, medycyny oraz zarządzania, współpracy międzynarodowej, ekonomiki, itp. W tym wypadku podaż to wysoko wykwalifikowane kadry specjalistów. Konieczność osiągnięcia równowagi dotyczy zarówno ich ilości, jak i jakości, natomiast nie odnosi się do dziedziny wiedzy, bo jest równie ważna w naukach humanistycznych, jak i w przyrodniczych i technicznych. Powiązanie kształcenia na poziomie doktoratu z potrzebami szeroko rozumianej gospodarki krajowej i zagranicznej, to warunek, którego spełnienie wymagane jest, by stopień doktora otwierał drogę do kariery profesjonalnej. Taki model studiów doktoranckich, który uwzględnia w swej strukturze związki z odpowiadającymi tematyce studiów obszarami działalności gospodarczej, stanowi dziś już przysłowiową szansę na sukces, i to szansę z wielkim prawdopodobieństwem realizacji. Trzeba przy tym podkreślić, że działalność gospodarcza, to nie tylko przemysł powiązany w naturalny sposób z naukami technicznymi, ale także wiele innych dziedzin życia wymagających specjalistów w zakresie nauk społecznych, prawniczych, ekonomicznych, medycznych i wielu innych. Jednak szanse często niosą z sobą także i zagrożenia. Dostosowanie kształcenia do bieżących potrzeb gospodarczych nie może prowadzić do obniżenia poziomu naukowego wykonywanych prac doktorskich. Każda rozprawa doktorska powinna zawierać elementy oryginalnej twórczości naukowej i wnosić coś nowego do rozumienia zjawisk i procesów, będących przedmiotem badań naukowych realizowanych przez doktoranta. Odpowiedź na pytanie, jak wykorzystać szanse unikając zagrożeń, to za- 9

10 danie stojące przed placówkami naukowymi, szkołami wyższymi, promotorami prac doktorskich i samymi doktorantami. Zasadnicze znaczenie ma ścisłe powiązanie kształcenia na poziomie studiów doktoranckich z badaniami naukowymi w jednostce, która te studia prowadzi. Studia doktoranckie to nie szkoła podstawowa. Tu już podręczniki, choćby najlepiej opracowane, nie wystarczą. Nie można prowadzić wykładu specjalistycznego, nie będąc równocześnie autentycznym specjalistą w dziedzinie, której wykład dotyczy. Nie można sprawować opieki nad doktorantem nie prowadząc równocześnie badań w dziedzinie, której dotyczy tematyka pracy doktorskiej. Jeśli zaś wypromowany doktor nie miał w czasie realizacji swej pracy doktorskiej kontaktów z potencjalnymi miejscami swej przyszłej pracy, to jest mało prawdopodobne, by szybko znalazł pracę spełniającą jego oczekiwania i ambicje. Dlatego właśnie za niezwykle cenną należy uznać inicjatywę, w ramach której doktoranci wzięli sprawy w swoje ręce. Utworzyli oni Krajową Reprezentację Doktorantów. Szybko stała się ona ważnym partnerem dla władz uczelni, ministerstwa i innych organów decyzyjnych. Może także wykreować własne organy, formy działania i współdziałania, np. z byłymi doktorantami, a obecnie doktorami, którzy swoje wyniki pracy, zamiary i plany z czasu studiów doktoranckich mogą skonfrontować z rzeczywistością, a uzyskane doświadczenia przekazać młodszym kolegom. Jednym z takich działań są konferencje tematyczne, z których już trzecia odbywa się właśnie w murach naszej uczelni. Dwie poprzednie, poświęcone aspektom prawnym i zagadnieniom praktycznym, pomogły w rozwiązaniu różnorodnych problemów, z którymi spotyka się doktorant w czasie swoich studiów. Tematyka obecnej łączy teraźniejszość doktoranta z przyszłą karierą profesjonalną doktora. Konieczne jest, by o rozwoju tej kariery myśleć już na etapie wyboru tematu pracy doktorskiej i jej realizacji, a nie w momencie otrzymywania dyplomu. Dlatego tak ważne są dyskusje o tym i współpraca wszystkich zaangażowanych w ten proces osób i instytucji. Chodzi przecież o to, by dr przed nazwiskiem był kluczem do sukcesu zarówno osobistego, jak i naszego kraju.

11 Prof. dr hab. Franciszek Krok Prorektor ds. Studiów Politechnika Warszawska Studia doktoranckie na Politechnice Warszawskiej jak podnieść ich atrakcyjność? Jednym z głównych problemów nie tylko polskiej, ale także światowej nauki, jest malejąca liczba chętnych do podjęcia studiów doktoranckich. W pierwszej połowie mijającej dekady na Politechnice Warszawskiej było ok doktorantów. W ubiegłym roku było ich już tylko ok W roku bieżącym sytuacja się nieco poprawiła liczba doktorantów na PW zwiększyła się i wynosi ok osób. Na pierwszy rzut oka widać wyraźną korelację między popularnością studiów doktoranckich i sytuacją na rynku pracy. Duże zainteresowanie studiami doktoranckimi występowało, gdy warunki na rynku pracy ulegały pogorszeniu (pierwsza połowa obecnej dekady). Zmniejszenie zainteresowania studiami doktoranckimi, w szczególności na początku drugiej połowy obecnej dekady, prawdopodobnie można wiązać z dobrą koniunkturą gospodarczą w tym okresie. Wydawałoby się jednak, że niezależnie od koniunktury gospodarczej powinno się obserwować wzrost zainteresowania uzyskaniem wykształcenia na najwyższym poziomie i uzyskaniem stopnia doktorskiego. Przecież we współczesnym świecie ciągle wzrasta zapotrzebowanie na najwyższej klasy fachowców, i to nie tylko w zakresie nowoczesnych technologii, ale we wszystkich dziedzinach. Ten brak entuzjazmu do podejmowania wysiłku związanego z kształceniem na III stopniu studiów nie dotyczy tylko Polski jest powszechny. W wysoko rozwiniętych krajach jest jeszcze dotkliwszy. W szczególności dotyczy nauk ścisłych i technicznych. Codziennie dostajemy od zaprzyjaźnionych naukowców z USA i Europy Zachodniej prośby o skierowanie kandydatów na PhD do ich uczelni czy instytutów naukowych. Wspomniałem o wysiłku związanym z kształceniem się na studiach doktoranckich a to naprawdę jest wielki wysiłek szacuje się, że wymagany nakład pracy doktoranta związany ze zdobyciem doktoratu, a więc z kształceniem potrzebnym do uzyskania odpowiedniej wiedzy, prowadzeniem badań naukowych i przygotowaniem rozprawy doktorskiej wynosi ok godzin. Czym więc spowodowany jest ten spadek zainteresowania studiami doktoranckimi? Jak się wydaje, głównie tym, że status doktoranta, a zwłaszcza jego status materialny, nie jest zbyt wysoki. Kilkanaście lat temu przynajmniej kompensował to duży prestiż pracy naukowej, który teraz mocno zmalał. Studia doktoranckie wybierają więc głównie osoby o silnej determinacji, ale również ci absolwenci studiów II stopnia, którzy nie bardzo wiedzą, co z sobą zrobić, nie 11

12 mają też atrakcyjnych ofert pracy. Potwierdzają to badania ankietowe prowadzone wśród doktorantów PW przez samych doktorantów. Czy można tę sytuację zmienić i poprawić pozycję doktoranta na uczelni? Razem z doktorantami uznaliśmy, że można, a nawet trzeba. Na Politechnice Warszawskiej precyzyjnie wyznaczono ramy działania studiów doktoranckich senat PW przyjął stanowisko określające model ich funkcjonowania na naszej uczelni. Określono w nim wszystkie aspekty działania studiów doktoranckich: od rekrutacji, przez organizację tych studiów, zarządzanie nimi, finansowanie, wykonywanie badań naukowych, po sprawy opieki nad doktorantem. Co więcej, wobec zmniejszającego się zainteresowania studiami doktoranckimi senat PW przyjął opracowany wspólnie z doktorantami dokument ( Stanowisko w sprawie działań dla poprawy funkcjonowania studiów doktoranckich ), którego realizacja ma na celu zwiększenie atrakcyjności studiów doktoranckich. Zostały w nim określone działania w zakresie informacji, finansowania i podnoszenia jakości kształcenia. Szczególny nacisk położono na działania mające poprawić sytuację materialną doktorantów. Realizując te założenia, rektor podwyższył wysokość stypendiów doktoranckich na PW. Rozwój studiów doktoranckich na PW jest także stymulowany przez realizowany w ostatnich dwóch latach Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (PO KL). Znaczna część tych środków (ok. jednej czwartej) przeznaczono na działania skierowane do doktorantów. Są one realizowane przez utworzone w 2008 roku Centrum Studiów Zaawansowanych. Działania tego Centrum, związane z kształceniem doktorantów, obejmują przygotowanie i koordynację następujących elementów oferty dydaktycznej: 1. Coroczna oferta wykładów podstawowych dla studiów doktoranckich. 2. Oferta wykładów specjalnych oraz wykładów masterclass. 3. Konwersatorium stanowiące stałe forum dyskusyjne, które służy prezentacji i popularyzacji współczesnych osiągnięć nauki i techniki. 4. Seminaria doktoranckie będące interaktywną formą prezentacji dokonań doktorantów znajdujących się na zaawansowanym etapie przygotowywań rozprawy doktorskiej. Centrum Studiów Zaawansowanych przeprowadziło konkursy i przyznało kilkadziesiąt stypendiów naukowych oraz stypendiów wyjazdowych dla najlepszych doktorantów PW ze środków Programu Rozwojowego Politechniki Warszawskiej. Centrum sfinansowało również pobyty i stypendia profesorów wizytujących. Wszystkie opisane wyżej działania, inicjowane i prowadzone we współpracy z Uczelnianą Radą Doktorantów, zyskały uznanie środowiska młodych naukowców także poza naszą uczelnią. Dowodem tego jest zajęcie po raz kolejny III miejsca w kraju w konkursie na najbardziej pro-doktorancką uczelnię w Polsce.

13 Prof. dr hab. inż. Józef Lubacz Przewodniczący Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego Kluczowe pytania o studia doktoranckie Starając się ukształtować pożądany model studiów doktoranckich, musimy rozstrzygnąć kilka istotnych kwestii. 1. Jaką liczbę doktorantów powinno się kształcić w Polsce z wykorzystaniem środków budżetowych? Odpowiedź na to pytanie wymaga opracowania realistycznych i racjonalnych danych dotyczących liczby oraz proporcji doktorantów i doktorów w poszczególnych dziedzinach/dyscyplinach naukowych. Należy przy tym uwzględnić: potrzeby społeczne i gospodarcze (chłonność rynku pracy), współczynnik efektywności studiów (stosunek liczby promowanych doktorów do liczby osób przyjmowanych na studia doktoranckie), możliwość kształcenia na dostatecznie wysokim poziomie potencjału kadrowego w poszczególnych dziedzinach/dyscyplinach, możliwości dofinansowania studiów doktoranckich ze źródeł pozabudżetowych, zapotrzebowanie na doktorów o różnym profilu (ukierunkowanie na pracę naukowo-badawczą, ukierunkowanie na inne potrzeby). 2. Jak, i w jakim stopniu poddawać regulacjom prawnym studia doktoranckie, a w szczególności: czy regulacje powinny być takie same dla studiów z każdej dziedziny nauki (np. dla nauk technicznych i artystycznych)? czy regulacje powinny być zależne od instytucji prowadzącej studia (uczelnie, PAN, instytuty badawcze, instytucje gospodarcze)? czy i przez kogo powinny być akredytowane przez Państwową Komisję Akredytacyjną, przez Centralną Komisję ds. Stopni i Tytułów czy też powinna to być akredytacja środowiskowa? 3. Na jakich zasadach i na jakim poziomie należy finansować studia doktoranckie, z uwzględnieniem ich zróżnicowania dziedzinowego nie tylko pod względem środków niezbędnych do prowadzenia skutecznej pracy badawczej, ale także pod względem wysokości stypendium doktoranckiego, niezniechęcającego do podejmowania studiów w określonej dziedzinie (tj. z uwzględnieniem uwarunkowań rynku pracy w tej dziedzinie)? 4. Kto i w jaki sposób powinien certyfikować kwalifikacje uczestników studiów doktoranckich oraz osób ubiegających się o stopień doktora z wolnej stopy, czyli uzyskiwany poza sformalizowanymi formami kształcenia? 13

14 5. Jaki powinien być status doktoranta studencki, pracowniczy czy mieszany? W obecnym stanie rzeczy nie dysponujemy ani ugruntowanymi i uzgodnionymi poglądami, ani wiarygodnymi danymi umożliwiającymi podejmowanie racjonalnych decyzji w tych kwestiach. Nie rozstrzyga ich (na szczęście) projektowana nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Można mieć nadzieję, że kwestie te (a także inne, które nie zostały tu poruszone) staną się przedmiotem ustaleń narodowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego niezmiennie deklaruje gotowość swojego udziału w pracach nad tym ważnym, a wręcz niezbędnym dokumentem.

15 Bartłomiej Banaszak Przewodniczący Parlamentu Studentów RP Organizacje studenckie i doktoranckie w Polsce oraz w Europie Dla środowiska studenckiego doktoranci są jak starsze rodzeństwo. Należy jednak zaznaczyć, że chodzi tu o starszeństwo stopniem, a niekoniecznie, jak podpowiada doświadczenie władz naszych ogólnopolskich przedstawicielstw, wiekiem. W Europie działają różne modele funkcjonowania doktorantów w środowisku akademickim oraz ich relacji ze studentami I i II stopnia. W wielu państwach europejskich doktoranci są studentami III stopnia i organizacje studenckie, funkcjonujące w tych krajach, reprezentują studentów wszystkich stopni. Około połowa organizacji zrzeszonych w Europejskiej Unii Studentów (ESU) 1 reprezentuje także doktorantów. W pozostałych krajach ESU doktoranci stanowią oddzielną grupę w środowisku akademickim. Tak jest między innymi w Polsce, w której Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym oddzieliła studentów I i II stopnia od doktorantów grubą kreską. Jednakże kulisy współpracy między Parlamentem Studentów RP i Krajową Reprezentacją Doktorantów wskazują, że podział ten nie jest do końca zgodny z rzeczywistością. W 2009 roku PSRP miał przyjemność organizować, po raz pierwszy w swojej historii, Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy ESU (57th ESU Board Meeting, Kraków, listopada 2009). Pierwszą część zjazdu stanowiło seminarium, którego temat został wybrany przez Komitet Wykonawczy ESU. Tym sposobem PSRP zorganizował międzynarodową konferencję na temat studiów doktoranckich w procesie bolońskim. Mieliśmy przyjemność gościć na niej studentów z całej Europy, przedstawicieli KRD, a także reprezentantów europejskich struktur doktorantów, czyli organizacji EURO- DOC. Dla polskich samorządowców studenckich była to nie lada sposobność, by zaznajomić się z głównymi wyzwaniami, z jakimi muszą się zmierzyć doktoranci i ich przedstawiciele. 1 Europejska Unia Studentów (ESU European Students Union) zrzesza 44 ogólnokrajowe organizacje studenckie z 37 państw europejskich. Przez swoje organizacje członkowskie reprezentuje ponad 11 milionów studentów. Rola ESU z roku na rok rośnie, gdyż coraz więcej decyzji dotyczących szkolnictwa wyższego jest wypracowywanych i przyjmowanych na poziomie europejskim. Podstawowym celem ESU jest reprezentowanie edukacyjnych, społecznych, ekonomicznych i kulturalnych interesów ogólnokrajowych organizacji studenckich w Europie przed instytucjami takimi jak: Komisja Europejska, Rada Europy (Departament ds. Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych) czy UNESCO. 15

16 Spodziewam się, że podczas tej konferencji zostaną poruszone kwestie tak istotne dla środowiska doktorantów jak: zabezpieczenie socjalne czy status doktoranta, czyli już-nie-studenta i jeszcze-nie-pracownika. Z pewnością gorącą debatę wywoła kwestia ewentualnego wprowadzenia systemu ECTS na studiach III stopnia. Na studiach I i II stopnia jest on niezbędny i zdecydowanie służy studentom, a właściwie powinien służyć, gdyby został prawidłowo wdrożony. Jednakże, mimo tego, że jestem gorącym zwolennikiem tej procedury, zdaję sobie sprawę ze specyfiki studiów doktoranckich w Polsce. Powoduje ona, że w zdecydowanej większości przypadków wdrożenie systemu ECTS musiałoby być fasadowe i niekoniecznie służyłoby doktorantom. Mając doświadczenie studenta-uczestnika procesu zapewniania jakości kształcenia na studiach I i II stopnia, uważam, że niemniej ważnym tematem do debaty jest kwestia zagwarantowania jej na studiach doktoranckich. Obecnie instrumenty akredytacji i zapewniania jakości nie obejmują studiów III stopnia. Dlatego wyzwaniem dla KRD, a także dla całego środowiska akademickiego, jest rozciągnięcie tego systemu na studia doktoranckie. W ciągu ostatnich miesięcy mieliśmy szansę przekonać się, że reprezentanci doktorantów, którzy okres studiów mają już za sobą, w dużym stopniu rozumieją kwestie, którymi zajmują się obecnie PSRP i samorządy studenckie. Dlatego też, szczególnie w ostatnim roku, współpraca między PSRP a KRD intensywnie się rozwija. Dotyczy ona przede wszystkim problematyki związanej z nowelizacją Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym. Obie organizacje wsparły się nawzajem podczas przygotowywania swoich stanowisk wobec projektu nowelizacji zaprezentowanego 30 marca 2010 roku. Co więcej, 6 maja 2010 roku obie organizacje podpisały w Kielcach porozumienie dotyczące swoich statusów prawnych 2. Status KRD obecnie nie pozwala nawet na przekazywanie tej organizacji środków finansowych. Z kolei usytuowanie prawne PSRP jest zdecydowanie patogenne i zaprzecza zasadzie niezależności ruchu studenckiego, będącej jedną z najważniejszych zasad organizacji studenckich w Europie. Problemem jest tu m.in. przeniesienie części kompetencji tej organizacji na Fundację PSRP, której władze w większości nie mają legitymacji środowiska studenckiego, co zagraża PSRP w sprawowaniu przedstawicielstwa wszystkich studentów w Polsce. W porozumieniu z maja 2010 roku PSRP i KRD zgodnie zaproponowały nowe brzmienie artykułów 203 i 209, które regulują funkcjonowanie ogólnopolskich przedstawicielstw studentów i doktorantów. Zaproponowane rozwiązania dotyczą przede wszystkim osobowości prawnej, sposobu finansowania oraz rozliczania dotacji budżetowej. Odnoszą się także do kwestii zatwierdzania statutu, możliwości bezpośrednich wyborów do organów obu organizacji, kwestii obowiązkowych odpowiedzi instytucji szkolnictwa wyższego na zapytania organów PSRP i KRD oraz problematyki reprezentacji interesów studentów i doktorantów przed sądami. 2 statusu_prawnego_obu_organizacji.pdf [dostęp: ]. 16

17 W obliczu doświadczeń związanych z funkcjonowaniem obu organizacji, odrzucenie przez ustawodawcę zaproponowanych rozwiązań w zakresie funkcjonowania PSRP i KRD ciężko będzie postrzegać jako akt dobrej woli. Liczę, że tematyka związana z prawnymi ramami funkcjonowania KRD również znajdzie się wśród tematów poruszanych podczas tej konferencji.

18

19 Prof. dr hab. inż. Jerzy Woźnicki Prezes Fundacji Rektorów Polskich Studia doktornackie w środowiskowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego Konferencja zorganizowana przez Krajową Reprezentację Doktorantów we współpracy z Warszawskim Porozumieniem Doktorantów, poświęcona jest modelowi funkcjonowania studiów doktoranckich. O aktualności tej problematyki świadczą ostatnie inicjatywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, dotyczące nowelizacji Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, a także opracowane projekty Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 roku. Obok projektu Ernst&Young (E&Y) i Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR) zamówionego przez Ministerstwo Fundacja Rektorów Polskich (FRP), z inicjatywy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) i we współpracy z Konferencją Rektorów Zawodowych Szkół Polskich (KRZaSP) oraz Konferencją Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych (KRePSZ) opracowała projekt środowiskowy poświęcony takiej strategii na okres , sfinansowany ze składek zainteresowanych uczelni. Oba projekty różnią się zasadniczo. W podsumowaniu debaty publicznej, projekt środowiskowy, w przeciwieństwie do propozycji E&Y i IBnGR, zyskał poparcie nie tylko Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i wszystkich działających w naszym kraju konferencji rektorów oraz organizacji interesariuszy zewnętrznych szkolnictwa wyższego (Krajowa Izba Gospodarcza, Związek Banków Polskich, Business Centre Club, PZPPE Lewiatan), ale także Krajowej Reprezentacji Doktorantów (KRD). Na zaproszenie przewodniczącej KRD, zaprezentowałem i skomentowałem na spotkaniu z przedstawicielami doktorantów, propozycje dotyczące studiów doktoranckich, zawarte w naszym projekcie. Sądzę, że warto w tym tekście, który jest jednym z wystąpień otwierających konferencję i publikację pokonferencyjną, przedstawić wybór tych propozycji z zachowaniem oryginalnych sformułowań. Oto one 1 : CO 1.3: Poprawa stopnia dopasowania kompetencji absolwentów uczelni do potrzeb społecznych i gospodarczych [ ] 3. Upowszechnienie praktyki zdobywania stopnia doktora na podstawie osiągnięć twórczych związanych z wykonywaną pracą zawodową oraz w wyniku tworzenia warunków do prowadzenia wspólnie przez uczelnie i podmioty zewnętrzne studiów doktoranckich (collaborative doctoral education) [ ] CO 1.4: Poprawa warunków kształcenia się osób szczególnie uzdolnionych [ ] 1 CO oznacza cel operacyjny. 19

20 3. Podniesienie poziomu studiów doktoranckich (studiów III stopnia) i zapewnienie ich uczestnikom właściwych warunków rozwoju, m.in. w wyniku: ugruntowania zasady, że podstawowym elementem procesu kształcenia jest prowadzenie przez doktoranta pod kierunkiem opiekuna twórczej pracy badawczej (training by research, not training for research); koncentracji kształcenia w ośrodkach zapewniających najlepsze ku temu warunki, tzn. przede wszystkim w tych uczelniach/jednostkach, które mogą zagwarantować odpowiednią jakość kształcenia; jest to tendencja globalna, wynikająca z obserwacji, że dobre studia doktoranckie są bardzo kosztowne, a słabe nie mają uzasadnienia. W krajach o wysokim poziomie studiów doktoranckich liczba instytucji prowadzących takie studia jest ograniczona (w USA jest to mniej niż 10%); rozwoju środowiskowych i interdyscyplinarnych studiów doktoranckich (w celu stworzenia masy krytycznej, sprzyjającej osiągnięciu odpowiedniej jakości i efektywności kształcenia i prowadzonych badań) oraz prowadzenie doktoratów przez dwie współpracujące ze sobą uczelnie akademickie (krajowe albo krajową i zagraniczną); zapewnienia doktorantowi: właściwych warunków realizacji badań w macierzystej uczelni oraz możliwości korzystania z rożnych form mobilności, właściwych dochodów, odpowiednich gwarancji i zabezpieczeń socjalnych; stworzenia warunków do szybszego uzyskiwania stopnia doktora m.in. przez adresowaną do wszystkich lub tylko najlepszych studentów integrację studiów III stopnia ze studiami II stopnia (zwłaszcza na uczelniach prowadzących studia II stopnia o profilu badawczym), wprowadzenie dla szczególnie uzdolnionych absolwentów studiów I stopnia przyjętych na studia II stopnia szybkiej ścieżki prowadzącej do doktoratu; upowszechnienia praktyki powoływania ekspertów zagranicznych na recenzentów rozpraw doktorskich; poddawanie studiów doktoranckich procedurze akredytacji z udziałem ekspertów zagranicznych. [ ] CO 6.2: Nadanie międzynarodowego charakteru działalności edukacyjnej i badawczej prowadzonej w polskich uczelniach [ ] 6. Nadanie międzynarodowego charakteru kształceniu młodych naukowców m.in. poprzez: prowadzenie wspólnych programów studiów doktoranckich i międzynarodowych szkół doktoranckich oraz inne formy współpracy z uczelniami zagranicznymi, zakładające wymianę doktorantów, w szczególności prowadzące do nadawania podwójnego doktoratu, a docelowo wspólnego doktoratu; zapewnienie doktorantowi możliwości korzystania z rożnych form mobilności, a zwłaszcza umożliwienie udziału w międzynarodowych konferencjach naukowych; internacjonalizację prowadzonych na uczelni przewodów doktorskich częstsze pełnienie przez ekspertów zagranicznych ról promotora, recenzenta lub członka komisji, powoływanych dla przeprowadzenia przewodu [ ] CO7.1: Usprawnienie rozwiązań systemowych w odniesieniu do instytucji centralnych [ ] 13. Poprawa warunków do działania oraz zapewnienie niezależności Krajowej Reprezentacji Doktorantów poprzez zapewnienie środków finansowych z budżetu państwa na prowadzenie działalności KRD, a w tym na organizację raz w roku krajowego zjazdu doktorantów.[ ] W konkluzji mojego spotkania z doktorantami poświęconego środowiskowemu projektowi strategii miło mi było usłyszeć słowa o życzliwym odbiorze naszych propozycji, a nawet o pozytywnym zaskoczeniu, z jakim doktoranci przyjęli dużą wagę nadaną ich sprawom w tym projekcie. 20

21 Rzeczywiście, wkraczamy w Polsce i w Europie w okres rosnącego znaczenia studiów doktoranckich, nad których formułą trwa intensywnie prowadzona debata międzynarodowa. Inicjatywa zorganizowania tej konferencji doskonale wpisała się w te tendencje, wzbogacając dyskusję prowadzoną w naszym kraju.

22

23 Prof. dr hab. inż. Andrzej Kraśniewski Politechnika Warszawska Zespół Ekspertów Bolońskich Kształcenie doktorantów polskie dylematy na tle europejskim Wprowadzenie Kształcenie doktorantów i młodych naukowców w krajach europejskich było w kończącej się dekadzie przedmiotem intensywnych studiów i analiz. Wykonywano je m.in. w ramach projektu realizowanego w latach przez UNESCO CEPES pt. Doctoral Degrees and Qualifications in the Contexts of the EHEA and the ERIA 1 oraz w ramach projektów realizowanych przez European University Association (EUA): Doctoral Programmes in Europe, realizowanego w latach (projekt pilotażowy); Doctoral Programmes in the Bologna Process, realizowanego w latach oraz zakończonego niedawno DOC CAREERS 4, w którym przedmiotem szczególnego zainteresowania były kariery zawodowe młodych naukowców. Wyniki prowadzonych projektów są prezentowane na licznych konferencjach, seminariach i warsztatach, które wzbudzają znaczne zainteresowanie środowiska akademickiego. W 2006 roku w zorganizowanej w Nicei przez EUA konferencji poświęconej kształceniu doktorantów uczestniczyło ok. 600 osób żadne inne spotkanie w okresie niemal 10 lat działalności EUA nie zgromadziło tak dużej liczby reprezentantów uczelni i innych instytucji szkolnictwa wyższego. Kształcenie młodych naukowców jest też przedmiotem zainteresowania polityków. Od czasu, kiedy na odbywającym się co dwa lata spotkaniu ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe w krajach uczestniczących w procesie bolońskim przyjęto postulat rozszerzenia zdefiniowanej w Deklaracji bolońskiej dwustopniowej struktury studiów i włączenia w nią studiów doktoranckich, traktowanych jako studia III stopnia, synergiczny związek kształcenia i badań naukowych jest mocno eksponowany w dokumentach kolejnych szczytów ministerialnych. Studia doktoranckie (a szerzej 1 Doctoral Studies and Qualifications in Europe and the United States. Status and Prospects, ed. J. Sadlak, UNESCO-CEPES, Bucharest Doctoral Programmes for the European Knowledge Society, European University Association, Brussels 2005, [dostęp: ]. 3 Doctoral Programmes in Europe s Universities. Achievements and Challenges, European University Association, Brussels 2007, [dostęp: ]. 4 L. Borel-Damian, Collaborative Doctoral Education. University-Industry Partnerships for Enhancing Knowledge Exchange, European University Association, Brussels 2009, [dostęp: ]. 23

24 kształcenie młodych naukowców) są bowiem właśnie tym, co w największym stopniu łączy edukację i badania naukowe, tworząc naturalne przecięcie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego z Europejską Przestrzenią Badawczą. Kształcenie doktorantów w Europie Proces kształcenia doktorantów i młodych naukowców w Europie charakteryzuje wewnętrzne zróżnicowanie. Różne są m.in.: instytucje kształcące i struktury organizacyjne, formy kształcenia (kształcenie indywidualne, studia), charakter kształcenia (ogólne, specjalistyczne) i związane z tym wymagania, czas trwania procesu kształcenia (ustalony, nieustalony), status młodego naukowca, sposób finansowania kształcenia. W wielu krajach zachodzą obecnie istotne zmiany w modelu kształcenia na poziomie doktorskim. Jednak niezależnie od różnic występujących między poszczególnymi krajami kierunek tych zmian jest w znacznej mierze wspólny. Można zaobserwować między innymi następujące tendencje 5 : 1. Umasowienie kształcenia. Szybko postępujący wzrost liczby osób kształconych na poziomie doktorskim jest efektem zmian zachodzących na rynku pracy gospodarka oparta na wiedzy potrzebuje coraz większej liczby fachowców mających umiejętności prowadzenia badań. Wynika też z konieczności zapewnienia właściwych warunków rozwoju społecznego społeczeństwo potrzebuje odpowiednio wykształconych elit. Dobrym przykładem ilustrującym proces umasowienia kształcenia doktorantów jest Polska, gdzie w ostatnim dwudziestoleciu liczba uczestników studiów doktoranckich wzrosła kilkunastokrotnie, osiągając ponad osób. Warto jednak zauważyć, że w porównaniu z sytuacją w innych krajach liczba ta nie wygląda imponująco w państwach o podobnej liczbie studentów (ok. 2 mln), takich jak Niemcy czy Wielka Brytania, liczba kandydatów do stopnia doktora utrzymuje się na poziomie ok osób. 2. Strukturalizacja kształcenia. Na poziomie doktorskim oznacza przejście od kształcenia o charakterze mocno zindywidualizowanym, opartego na relacji mistrz-uczeń, do modelu bardziej dostosowanego do silnie wzrastającej liczby kształconych, w którym istotnym elementem są zajęcia realizowane w większych grupach słuchaczy. Proces ten, nazywany czasami deprywatyzacją kształcenia na poziomie doktorskim, wiąże się ze wzrastającą rolą 5 Doctoral Studies and Qualifications, op. cit; Doctoral Programmes for the European, op. cit; Doctoral Programmes in Europe s Universities, op. cit., L. Borel-Damian, op.cit.; Trends and Issues in Postgraduate Education. Challenges for Research, International Experts Workshop, Dublin 5 7 March 2008, UNESCO Forum on Higher Education, Research and Knowledge, Dublin

25 i odpowiedzialnością instytucji akademickich za zapewnienie odpowiednich warunków oraz jakości kształcenia. Ustrukturalizowane kształcenie może być realizowane w różnych formach, takich jak: wydzielony program studiów w uczelni (jednostce) prowadzącej inne rodzaje studiów; graduate school, tzn. jednostka w ramach uczelni, zorientowana na kształcenie na poziomie studiów III stopnia (często także na etapie studiów II stopnia), prowadząca część zajęć przewidzianych w programie studiów, w tym zwłaszcza seminaria oraz zajęcia kształtujące umiejętności ogólne, zajmująca się także rekrutacją, prowadząca administrację studiów i odpowiedzialna za zapewnianie ich jakości; doctoral/research school, tzn. struktura organizacyjna zorientowana wyłącznie na kształcenie doktorantów, utworzona przez jedną lub (częściej) kilka instytucji; elementem spajającym jednostki wchodzące w skład tej struktury może być tematyka naukowa lub duży projekt badawczy (często interdyscyplinarny); struktura taka może mieć charakter w znacznej mierze wirtualny stanowić sieć luźno powiązanych, współpracujących ze sobą instytucji (network doctoral/research school 6 ); wydzielona instytucja kształcąca wyłącznie na poziomie graduate, często o charakterze międzynarodowym; przykładem mogłyby być Knowledge and Innovation Communities związane z European Institute of Innovation and Technology czy też European University Institute we Florencji, prowadzące studia na poziomie doktorskim i podoktorskim w dziedzinie nauk społecznych. Proces strukturalizacji kształcenia na poziomie doktorskim, związany z wyodrębnianiem w strukturach uczelni specjalnych jednostek, postępuje bardzo szybko. W opublikowanym w marcu br. raporcie Trends 2010 można znaleźć informację, że 49% ankietowanych przez EUA uczelni posiada odrębne jednostki kształcące wyłącznie na poziomie doktorskim (trzy lata wcześniej takich uczelni było 29%), a dalsze 16% uczelni ma wydzielone jednostki kształcące na poziomie magisterskim i doktorskim 7. Strukturalizacja (deprywatyzacja) wiąże się ze zmianami w organizacji programu kształcenia. Upowszechnia się model kształcenia, w którym istotnym elementem jest udział w zbiorowych zajęciach. Taką formę kształcenia oferuje już ok. 60% uniwersytetów europejskich; tradycyjne kształcenie oparte wyłącznie lub niemal wyłącznie na indywidualnej pracy pod kierunkiem opiekuna naukowego realizuje jedynie ok. 22% uczelni 8. Strukturalizacja kształcenia wiąże się też z dążeniem do osiągnięcia masy krytycznej, zapewniającej odpowiednią efektywność kształcenia i prowadzonych badań, 6 T. Digernes, K.W. Brekke, Relations with Industry and Entrepreneurship in Higher Education Can Enhance Quality and Emploability, EUA Bologna Handbook, rozdz. C 6.1, A. Sursock, H. Smidt, Trends A decade of change in European Higher Education, European University Association, Brussels 2010; [dostęp: ]. 8 D. Crosier, L. Purser, H. Smidt, Trends V. Universities Shaping the European Higher Education Area, European University Association, Brussels 2007; [dostęp: ]. 25

26 oraz z koncentracją kształcenia. Ta ostatnia jest globalną tendencją na poziomie doktorskim, wynikającą z obserwacji, że dobre studia doktoranckie są bardzo kosztowne, a kiepskie nie mają uzasadnienia. W krajach o wysokim poziomie studiów doktoranckich liczba instytucji prowadzących takie studia jest ograniczona (w USA uczelnie oferujące studia doktoranckie stanowią znacznie mniej niż 10% wszystkich szkół wyższych, przy czym wśród tych najbardziej renomowanych jest wiele dość małych instytucji; w Niemczech koncentracja kształcenia na poziomie doktorskim następuje w wyniku realizacji Excellence Initiative 9 ). 3. Różnicowanie charakteru kształcenia. Według oceny przedstawionej w raporcie Trends 2010 około 50% osób posiadających stopień doktora pracuje obecnie poza szkolnictwem wyższym, z tego tylko część prowadzi badania naukowe 10. Znajduje to odzwierciedlenie w różnicowaniu charakteru kształcenia, w tym w upowszechnieniu studiów ułatwiających uzyskanie doktoratu osobom realizującym karierę zawodową poza instytucjami naukowymi, w oparciu o twórcze osiągnięcia związane z wykonywaną pracą. Związane jest to z tworzeniem odpowiednich warunków do prowadzenia wspólnie przez uczelnie i podmioty gospodarcze prac doktorskich, a także studiów doktoranckich (collaborative doctoral education 11 ). Różnicowanie charakteru kształcenia na poziomie doktorskim odbywa się w szczególności przez upowszechnienie studiów prowadzących do uzyskania doktoratu o charakterze zawodowym/specjalistycznym (professional doctorate). Studia takie, nastawione podobnie jak klasyczne studia doktoranckie na kształtowanie umiejętności analitycznych i metodologicznych, stawiają zwykle nieco niższe wymagania dotyczące nowatorskiego charakteru wyników przeprowadzonych badań, a tematyka rozprawy doktorskiej wynika najczęściej z doświadczeń zawodowych. Tego typu programy studiów, ukierunkowane w większym stopniu na kształtowanie umiejętności ogólnych, przydatnych na rynku pracy, są często tworzone i zarządzane przy współudziale instytucji gospodarczych. Programy takie noszą często specjalne nazwy (np. New Route PhD w Wielkiej Brytanii) i mogą (lecz nie muszą) prowadzić do uzyskania kwalifikacji formalnych (dyplomów) o nazwach innych niż tradycyjny doktorat badawczy (PhD) używane są nazwy Doctor of Engineering, Doctor of Education, Doctor of Business Administration itp. 12 Warto przy okazji odnieść się do pojawiającej się w dyskusjach prowadzonych w naszym kraju koncepcji studiów doktoranckich o profilu zawodowym, charakteryzujących się programem odmiennym od tradycyjnych studiów doktoranckich (mniej naukowym ) i adresowanych do świeżych, niemających doświadczenia za- 9 P. Aghion, M. Dewatripont, C. Hoxby, A. Mas-Colell, A. Sapir, Higher Aspirations. An Agenda for Reforming European Universities, Bruegel, Brussels 2008, s A. Sursock, H. Smidt, op. cit. 11 L. Borel-Damian, op. cit. 12 H. Eggins, The Professional Doctorate. A Response to 21th Century Requirements for European Higher Education?, EUA Bologna Handbook, rozdz. C ,

27 wodowego absolwentów studiów magisterskich, pragnących realizować karierę poza środowiskiem naukowym. Otóż trzeba wyraźnie stwierdzić, że taka wizja kształcenia doktorantów nie ma odzwierciedlenia w rozwiązaniach międzynarodowych. 4. Dostosowywanie programów studiów do potrzeb rynku pracy. Obejmuje ono oprócz różnicowania charakteru kształcenia także istotne zmiany programowe. Coraz powszechniej do programów studiów doktoranckich włączane są zajęcia mające na celu kształtowanie umiejętności ogólnych, przy czym obok naturalnych dla przyszłego naukowca kwalifikacji, takich jak umiejętność stawiania i rozwiązywania problemów, czy zdolność do analitycznego i krytycznego myślenia (krytycznej refleksji), coraz większą wagę przywiązuje się do kompetencji nieco innego rodzaju, bezpośrednio lub pośrednio związanych z karierą naukową i prowadzeniem badań, takich jak: umiejętność komunikowania się, w tym prezentowania wyników badań nie tylko w gronie specjalistów, lecz także w mediach, czy recenzowania publikacji o charakterze naukowym, zdolność kierowania zespołem i zarządzania projektem, umiejętność pracy w zespole interdyscyplinarnym i w zespole międzynarodowym, rozumienie specyficznych problemów środowiska badawczego (aspekty prawne i etyczne badań naukowych, komercjalizacja badań, problem ochrony własności intelektualnej), umiejętność adaptacji do nowych warunków i zadań, przedsiębiorczość, rozumienie znaczenia odpowiedzialności społecznej. 5. Zmiana podejścia do sposobu opieki nad doktorantem. Następstwem deprywatyzacji kształcenia na poziomie doktorskim są zachodzące w wielu krajach europejskich zmiany w podejściu do opieki nad doktorantem. Organizacja kształcenia opiera się na dobrze zdefiniowanych relacjach doktorant opiekun uczelnia, obejmujących procedury rozwiązywania potencjalnych konfliktów, także tych, które zachodzą między doktorantem i jego opiekunem, umożliwiające każdej ze stron (a zwłaszcza stronie najsłabszej doktorantowi) dochodzenie swoich praw. Ponadto, w celu poprawy jakości sprawowania opieki coraz częściej stosowane są następujące rozwiązania: doskonalenie zawodowe (dokształcanie) opiekunów i przyszłych promotorów, m.in. w zakresie obowiązków związanych ze sprawowaniem tych funkcji; ocena jakości sprawowania funkcji opiekuna/promotora, dokonywana przez uczestników i absolwentów studiów doktoranckich; wprowadzenie różnych form zbiorowej opieki nad doktorantem, użytecznych zwłaszcza w przypadku interdyscyplinarnego charakteru prowadzonych badań. 27

28 4. Internacjonalizacja. W wielu krajach cudzoziemcy stanowią znaczny odsetek osób kształconych na poziomie doktorskim. Przykładowo, w Wielkiej Brytanii studenci zagraniczni stanowią ok. 42%, we Francji ok. 35%, a w USA ok. 33% ogółu doktorantów 13. Znacznie wzrasta też mobilność doktorantów oraz liczba doktoratów realizowanych w wyniku ścisłej współpracy dwóch lub większej liczby uczelni z różnych krajów, przy czym współpraca ta może mieć różne formy (European Doctorates, joint PhD degrees, co-tutelle). Obserwowane tendencje, a przede wszystkim różnicowanie form i charakteru kształcenia na poziomie doktorskim, są na ogół pozytywnie oceniane przez polityków, m.in. przez członków Komisji Europejskiej, którzy postrzegają ten proces jako potencjalne źródło przewagi konkurencyjnej Europy 14. Środowisko akademickie także uznaje tę tendencję za pozytywną cechę, pod warunkiem jednak, że nie zostanie naruszona fundamentalna zasada kształcenia na poziomie doktorskim, którą można sformułować następująco: podstawowym elementem kształcenia na poziomie doktorskim są realizowane przez doktoranta badania naukowe, a nie zajęcia przygotowujące do prowadzenia takich badań (training by research, not training for research). Nie wyklucza to uwzględnienia w procesie kształcenia zmieniających się potrzeb rynku pracy (pracodawców innych niż uczelnie). Zasada taka została wyrażona m.in. w podsumowaniu konferencji w Salzburgu (luty 2005 r.), poświęconej przedstawieniu wyników realizacji projektu EUA Doctoral Programmes in Europe. Na konferencji tej sformułowano także m.in. następujące postulaty dotyczące rozwoju studiów doktoranckich 15 : kształcenie młodych naukowców powinno stać się istotnym elementem strategii rozwoju uczelni akademickich; relacje doktorant opiekun uczelnia, określające prawa i obowiązki każdej strony, powinny być oparte na zasadach sformułowanych w Europejskiej Karcie Naukowca 16 ; celowe jest poszukiwanie i wspieranie innowacyjnych rozwiązań w celu zapewnienia kształcenia interdyscyplinarnego oraz kształcenia umiejętności ogólnych; pożądane jest zwiększenie zasięgu współpracy międzynarodowej oraz mobilności geograficznej, międzydyscyplinarnej i międzysektorowej. 13 Promoting the UK Doctorate, Universities UK, 2009, [dostęp: ]. 14 Researchers in the ERA: One Profession, Multiple Careers, Commission of the European Communities, Brussels 2003; [dostęp: ]. 15 Doctoral Programmes for the European, op. cit. 16 Recommendation on the European Charter for Researchers and a Code of Conduct for the Recruitment of Researchers, Commission of the European Communities 2005; rights/am509774cee_en_e4.pdf [dostęp: ]. 28

29 Stwierdzono jednocześnie, że realizacja tych i innych postulatów, prowadzących do podniesienia poziomu kompetencji przyszłych doktorów, wymaga zapewnienia stałego i adekwatnego finansowania. Europejskie dylematy Mimo wyraźnie zarysowujących się kierunków zmian w podejściu do kształcenia młodych naukowców, obserwowanych w wielu krajach europejskich, nie można twierdzić, że zostały rozstrzygnięte zasadnicze dylematy związane z tym poziomem kształcenia. Nadal trudno jest udzielić jednoznacznych odpowiedzi na podstawowe pytania odnoszące się do modelu kształcenia doktorantów, dotyczące: charakteru kształcenia; wymagań związanych z uzyskaniem stopnia doktora; warunków przyjęcia na studia prowadzące do uzyskania stopnia doktora (po studiach I czy II stopnia?); poziomu integracji studiów III stopnia ze studiami II stopnia. Pozostają ponadto do rozstrzygnięcia inne kwestie o zasadniczym znaczeniu, dotyczące zwłaszcza: statusu młodego naukowca (student czy pracownik?); sposobów finansowania kształcenia (ze środków publicznych czy prywatnych?); uprawnień instytucji do prowadzenia studiów i nadawania stopnia doktora (tylko uniwersytety?); modelu sprawowania opieki nad doktorantem; sposobów zapewnienia odpowiedniej jakości kształcenia. Rozstrzygnięcie tych dylematów będzie wymagało jeszcze wielu analiz i dyskusji. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie sprawami kształcenia doktorantów, w styczniu 2008 roku European University Association powołało Council for Doctoral Education (EUA-CDE). Ta nowa struktura ma za zadanie prowadzenie różnego rodzaju działań na rzecz efektywnego kształcenia młodych naukowców, w tym m.in. na organizację konferencji, seminariów, warsztatów i forów dyskusyjnych, prowadzenie prac analitycznych oraz wspieranie i upowszechnianie przykładów dobrych praktyk. W 2010 roku EUA-CDE rozpoczęło realizację projektu pod roboczą nazwą Accountable Research Environments for Doctoral Education, który dotyczy zapewniania jakości kształcenia na poziomie doktorskim. Jednym z partnerów EUA-CDE w tym przedsięwzięciu jest Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). Prace studialne dotyczące kształcenia młodych naukowców w Europie prowadzone są również przez Europejską Radę Doktorantów i Młodych Naukowców Eurodoc, zrzeszającą krajowe organizacje doktorantów i młodych naukowców obecnie z 34 krajów. 29

Studia doktoranckie: nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - kontekst międzynarodowy (europejski)

Studia doktoranckie: nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - kontekst międzynarodowy (europejski) Studia doktoranckie: nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - kontekst międzynarodowy (europejski) Andrzej Kraśniewski Politechnika Warszawska ekspert boloński Seminarium Bolońskie

Bardziej szczegółowo

IX Kongres Ekonomistów Polskich. Problemy kształcenia na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich) z zakresu nauk ekonomicznych. 1.

IX Kongres Ekonomistów Polskich. Problemy kształcenia na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich) z zakresu nauk ekonomicznych. 1. IX Kongres Ekonomistów Polskich Prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz Rektor Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Problemy kształcenia na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich) z zakresu nauk ekonomicznych

Bardziej szczegółowo

SYTUACJA PRAWNO-SPOŁECZNA DOKTORANTA

SYTUACJA PRAWNO-SPOŁECZNA DOKTORANTA SYTUACJA PRAWNO-SPOŁECZNA DOKTORANTA mgr Marcin Dokowicz Członek Zarządu Krajowej Reprezentacji Doktorantów Przewodniczący Poznańskiego Porozumienia Doktorantów Ekspert ds. doktoranckich Polskiej Komisji

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki UW

Szczegółowy program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki UW Szczegółowy program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki UW dla doktorantów rozpoczynających studia w roku akad. 2014/2015, 2015/2016, 216/2017, 2017/2018 i 2018/2019 1. Studia doktoranckie

Bardziej szczegółowo

I. Plan studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:

I. Plan studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji z siedzibą w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych oraz Międzywydziałowych Środowiskowych

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012 2020 Gliwice, styczeń 2013 Strategia rozwoju Instytutu Fizyki Centrum Naukowo-Dydaktycznego Politechniki

Bardziej szczegółowo

Program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki

Program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki Program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki dla doktorantów rozpoczynających studia w roku akad. 2014/2015 1. Studia doktoranckie na Wydziale Fizyki prowadzone są w formie indywidualnych

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w sprawie wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi do opracowania programów kształcenia dla studiów

Bardziej szczegółowo

POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO

POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO Uczelniana Rada ds. Jakości Kształcenia POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO - REKOMENDACJE - Przyjęte na posiedzeniu Uczelnianej Rady ds. Jakości Kształcenia 13 lutego 2017. Założenie

Bardziej szczegółowo

Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata

Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata 2015 2024 WPROWADZENIE Misja i Strategia Rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku

Bardziej szczegółowo

Szkolnictwo Wyższe i Nauka

Szkolnictwo Wyższe i Nauka Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka 20.11.2008 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 64/2016/2017. z dnia 20 kwietnia 2017 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 64/2016/2017. z dnia 20 kwietnia 2017 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 64/2016/2017 z dnia 20 kwietnia 2017 r. w sprawie ustalenia wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych w zakresie projektowania programów

Bardziej szczegółowo

punkty ECTS kwalifikacje trzeciego stopnia praktyka zawodowa 2

punkty ECTS kwalifikacje trzeciego stopnia praktyka zawodowa 2 Uchwała nr 128 Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych Uniwersytetu Śląskiego dotyczących uchwalania planów

Bardziej szczegółowo

Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030

Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030 Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030 ZAKRES NOWELIZACJI USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM Maria Tomaszewska Akademia Leona Koźmińskiego 16 grudnia 2010 r. Projekt współfinansowany ze środków Unii

Bardziej szczegółowo

1.7. Związek z misją uczelni i strategią jej rozwoju. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROWADZONYCH STUDIÓW.

1.7. Związek z misją uczelni i strategią jej rozwoju. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROWADZONYCH STUDIÓW. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROWADZONYCH STUDIÓW. 1.1. Nazwa kierunku : historia. Jednostka organizacyjna prowadząca studia: Wydział Filologiczno-Historyczny Akademii Pomorskiej. 1.2. Poziom kształcenia:

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Wejście w życie 1 października 2018 r. 1 stycznia 2022 r.) Ewaluacja jakości działalności naukowej: Ewaluację przeprowadza się w ramach dyscypliny w podmiocie zatrudniającym

Bardziej szczegółowo

Studia doktoranckie na UMB

Studia doktoranckie na UMB Studia doktoranckie na UMB Jeśli chcesz zdobyć dobrze płatną pracę w koncernach, na uczelni lub ośrodkach badawczych pomyśl o Studiach Doktoranckich w dziedzinie nauk medycznych i nauk farmaceutycznych,

Bardziej szczegółowo

POLSKA KOMISJA AKREDYTACYJNA. Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz strategią uczelni

POLSKA KOMISJA AKREDYTACYJNA. Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz strategią uczelni Projekt szczegółowych kryteriów oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Profil ogólnoakademicki Profil praktyczny Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami

Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Profil ogólnoakademicki Profil praktyczny 1.1. Koncepcja kształcenia Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 128/2018/2019. z dnia 28 maja 2019 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 128/2018/2019. z dnia 28 maja 2019 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 128/2018/2019 z dnia 28 maja 2019 r. w sprawie programu kształcenia w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Na podstawie art. 201 ust.

Bardziej szczegółowo

W kontekście międzynarodowym Strategia wytycza zakres działań obejmujących:

W kontekście międzynarodowym Strategia wytycza zakres działań obejmujących: Deklaracja Polityki Uczelni Erasmusa (Strategia) Proszę opisać strategię międzynarodową Uczelni (w kontekście europejskim i pozaeuropejskim). W opisie proszę odnieść się do: 1) wyboru partnerów, 2) obszarów

Bardziej szczegółowo

PRAKTYKI STUDENCKIE JAK ZNALEŹĆ DOBRYCH KANDYDATÓW?

PRAKTYKI STUDENCKIE JAK ZNALEŹĆ DOBRYCH KANDYDATÓW? PRAKTYKI STUDENCKIE JAK ZNALEŹĆ DOBRYCH KANDYDATÓW? www.nauka.gov.pl/praktyki SPIS TREŚCI 1. CZYM SĄ STUDENCKIE PRAKTYKI ZAWODOWE 2. CO ZYSKUJE PRACODAWCA 3. GDZIE SZUKAĆ STUDENTÓW NA PRAKTYKI 3.1 Portal

Bardziej szczegółowo

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus WSZ E pretenduje do stania się nowoczesną placówką naukową, edukacyjną, badawczą i szkoleniową, wykorzystującą potencjał korporacji

Bardziej szczegółowo

posiada zaawansowaną wiedzę o charakterze szczegółowym odpowiadającą obszarowi prowadzonych badań, obejmującą najnowsze osiągnięcia nauki

posiada zaawansowaną wiedzę o charakterze szczegółowym odpowiadającą obszarowi prowadzonych badań, obejmującą najnowsze osiągnięcia nauki Efekty kształcenia 1. Opis przedmiotów Wykłady związane z dyscypliną naukową Efekty kształcenia Wiedza K_W01 K_W02 K_W03 posiada wiedzę na zaawansowanym poziomie o charakterze podstawowym dla dziedziny

Bardziej szczegółowo

Konferencja Ministrów Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (Bukareszt, kwietnia 2012 r.

Konferencja Ministrów Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (Bukareszt, kwietnia 2012 r. Konferencja Ministrów Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (Bukareszt, 26-27 kwietnia 2012 r. Bartłomiej Banaszak Rzecznik Praw Absolwenta Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Doroczne Seminarium

Bardziej szczegółowo

Projekt: Nauki molekularne dla medycyny

Projekt: Nauki molekularne dla medycyny Projekt: Interdyscyplinarne Studia Doktoranckie Nauki molekularne dla medycyny współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE OGÓLNE O PROGRAMIE KSZTAŁCENIA NA STACJONARNYCH STUDIACH DOKTORANCKICH CHEMII I BIOCHEMII PRZY WYDZIALE CHEMII

INFORMACJE OGÓLNE O PROGRAMIE KSZTAŁCENIA NA STACJONARNYCH STUDIACH DOKTORANCKICH CHEMII I BIOCHEMII PRZY WYDZIALE CHEMII UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII INFORMACJE OGÓLNE O PROGRAMIE KSZTAŁCENIA NA STACJONARNYCH STUDIACH DOKTORANCKICH CHEMII I BIOCHEMII PRZY WYDZIALE CHEMII Stacjonarne Studia Doktoranckie Chemii i Biochemii

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET WARSZAWSKI WYDZIAŁ HISTORYCZNY

UNIWERSYTET WARSZAWSKI WYDZIAŁ HISTORYCZNY UNIWERSYTET WARSZAWSKI WYDZIAŁ HISTORYCZNY Koncepcja kształcenia na studiach I i II stopnia, studiach doktoranckich i studiach podyplomowych, uchwalona przez Radę Wydziału Historycznego 24.10.2012 r. Koncepcja

Bardziej szczegółowo

sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych.

sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych. Informacje na temat punktów ECTS w znowelizowanej Ustawie Prawo o szkolnictwie Wyższym, w rozporządzeniach do tego aktu wykonawczego, oraz w dokumentach uniwersyteckich. Wykaz dokumentów, które traktują

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały R z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU

Załącznik do Uchwały R z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU Załącznik do Uchwały R.000.62.16 z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU Słupsk 2016 Spis treści I. Podstawa prawna. II. Cel projektowania

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r.

Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych Zarządzanie Logistyką w Przedsiębiorstwie, prowadzonych

Bardziej szczegółowo

Publicznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji

Publicznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji PROFILAKTYKA SPOŁECZNA I RESOCJALIZACJA 2015, 25 ISSN 2300-3952 Jarosław Utrat-Milecki 1 Uwagi nt. uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk o polityce publicznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych

Bardziej szczegółowo

Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia

Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia SEMINARIUM BOLOŃSKIE dla prorektorów ds. kształcenia Uczelnie wobec zmiany systemu kształcenia Warszawa-Miedzeszyn, 26-27

Bardziej szczegółowo

Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA

Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA HIERARCHIA PLANÓW STRUKTURA PLANÓW PLAN STRATEGICZNY Horyzont czasowy kilkanaście lub kilkadziesiąt lat; Zakres działania

Bardziej szczegółowo

Program kształcenia na Studiach Doktoranckich Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego w roku 2014/2015

Program kształcenia na Studiach Doktoranckich Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego w roku 2014/2015 Program kształcenia na Studiach Doktoranckich Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego w roku 201/2015 Wydział Zarządzania UW posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dwóch dyscyplinach:

Bardziej szczegółowo

Krajowa Reprezentacja Doktorantów

Krajowa Reprezentacja Doktorantów Warszawa, 26.10.2014 r. mgr Marcin Dokowicz Członek Zarządu Krajowej Reprezentacji SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI III kwartał UDZIAŁ W SPOTKANIACH/POSIEDZENIACH Data Miejsce Cel/Opis 2014-07-09 Sejm RP Udział

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Michał Gajda

mgr inż. Michał Gajda zdjęcie Kandydat na Przewodniczącego Krajowej Reprezentacji Doktorantów mgr inż. Michał Gajda Łódź, 6 grudnia 2014 Absolwent: Wydział Mechatroniki Politechniki Warszawskiej: Wykonywanie narzędzi z węglików

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA

Bardziej szczegółowo

I POSTANOWIENIA OGÓLNE. 1) Studia wyższe studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie.

I POSTANOWIENIA OGÓLNE. 1) Studia wyższe studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie. Załącznik do uchwały nr 53/2016 z dnia 27 kwietnia 2016 r. WYTYCZNE DLA RAD WYDZIAŁÓW DOTYCZĄCE SPOSOBU USTALANIA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA, W TYM PLANÓW I PROGRAMÓW STUDIÓW, STUDIÓW DOKTORANCKICH, STUDIÓW

Bardziej szczegółowo

Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning)

Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning) przez Unię Europejską ze środk rodków w Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning) Dr Anna Marianowska Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Regulamin Studiów Doktoranckich na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego

Regulamin Studiów Doktoranckich na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Regulamin Studiów Doktoranckich na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Przepisy ogólne 1 Wydział Zarządzania UW prowadzi stacjonarne i niestacjonarne Studia Doktoranckie zgodnie z Regulaminem

Bardziej szczegółowo

Część I. Kryteria oceny programowej

Część I. Kryteria oceny programowej Część I Kryteria oceny programowej 1. Jednostka formułuje koncepcję rozwoju ocenianego kierunku. 1) Koncepcja kształcenia nawiązuje do misji Uczelni oraz odpowiada celom określonym w strategii jednostki,

Bardziej szczegółowo

Sześciosemestralny program kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych

Sześciosemestralny program kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Załącznik nr 1 do Uchwały nr 39/V/2019 Senatu UJ z dnia 29 maja 2019 roku Sześciosemestralny program kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Część ogólna 1 1. Kształcenie w Szkole Doktorskiej

Bardziej szczegółowo

Szkoły doktorskie i nadawanie stopnia naukowego doktora

Szkoły doktorskie i nadawanie stopnia naukowego doktora Szkoły doktorskie i nadawanie stopnia naukowego doktora www.konstytucjadlanauki.gov.pl Tomasz Jałukowicz Departament Nauki MNiSW www.facebook.com/mnisw Inspiracje europejskie w Konstytucji dla Nauki Ustrój

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 23/ Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu

Uchwała nr 23/ Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu Uchwała nr 23/2016-2017 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie dotyczących tworzenia i doskonalenia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY PROGRAM KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY stacjonarne i niestacjonarne studia licencjackie (I stopień), praktyczny profil kształcenia. Celem studiów na kierunku Bezpieczeństwo i Higiena

Bardziej szczegółowo

Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Dział Nauki i Współpracy Międzynarodowej

Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Dział Nauki i Współpracy Międzynarodowej Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego DOFINANSOWANIE NA DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNĄ JEDNOSTEK NAUKI Priorytety MNiSW w Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój stanowią: Podniesienie

Bardziej szczegółowo

Zapewnianie i doskonalenie jakości kształcenia w kontekście Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego

Zapewnianie i doskonalenie jakości kształcenia w kontekście Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego Zapewnianie i doskonalenie jakości kształcenia w kontekście Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego Maria Próchnicka Pełnomocnik Rektora UJ ds. doskonalenia jakości kształcenia Polska Komisja

Bardziej szczegółowo

Wytyczne do tworzenia programów kształcenia, w tym programów i planów studiów, o profilu praktycznym w Politechnice Wrocławskiej

Wytyczne do tworzenia programów kształcenia, w tym programów i planów studiów, o profilu praktycznym w Politechnice Wrocławskiej Wytyczne do tworzenia programów kształcenia, w tym programów i planów studiów, o profilu praktycznym w Politechnice Wrocławskiej 1. Postanowienia ogólne 1. Poniższe postanowienia dotyczą programów kształcenia,

Bardziej szczegółowo

Rada Pracodawców i Instytucji przy Instytucie Polityki Społecznej Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego

Rada Pracodawców i Instytucji przy Instytucie Polityki Społecznej Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego Rada Pracodawców i Instytucji przy Instytucie Polityki Społecznej Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego W dniu 18 stycznia 2017 roku odbyło się pierwsze inauguracyjne

Bardziej szczegółowo

Kompetencje informacyjne, ich wdrożenia i rozwój.

Kompetencje informacyjne, ich wdrożenia i rozwój. Kompetencje informacyjne, ich wdrożenia i rozwój. Na przykładzie wybranych uczelni technicznych, medycznych, ekonomicznych i ogólnych Anna Tonakiewicz-Kołosowska Iwona Socik Krajowe Ramy Kwalifikacji dla

Bardziej szczegółowo

Uchwała Rady Wydziału Filozoficznego z dn w sprawie programu studiów doktoranckich na Wydziale Filozoficznym

Uchwała Rady Wydziału Filozoficznego z dn w sprawie programu studiów doktoranckich na Wydziale Filozoficznym Uchwała Rady Wydziału Filozoficznego z dn. 12. 06.2014 w sprawie programu studiów doktoranckich na Wydziale Filozoficznym Część I - Założenia wstępne 1. 1. Realizacja programu studiów doktoranckich na

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 2/2017 Senatu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2017 r.

UCHWAŁA Nr 2/2017 Senatu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2017 r. UCHWAŁA Nr 2/2017 Senatu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie wprowadzenia wytycznych dotyczących projektowania programów studiów oraz planów i programów

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Przepisy ogólne 1

Rozdział 1 Przepisy ogólne 1 Załącznik do uchwały nr 31/d/04/2017 z 26 kwietnia 2017 r. WYTYCZNE DLA RAD WYDZIAŁÓW W ZAKRESIE ZASAD OPRACOWYWANIA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA STUDIÓW DOKTORANCKICH Rozdział 1 Przepisy ogólne 1 1. Uchwała

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 60. Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. z dnia 25 kwietnia 2017 r.

UCHWAŁA Nr 60. Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. z dnia 25 kwietnia 2017 r. BIULETYN PRAWNY UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU Rok 2017; poz. 136 UCHWAŁA Nr 60 Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie wytycznych tworzenia planów

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski dba o środowisko jeśli nie musisz, nie drukuj tego dokumentu

Uniwersytet Śląski dba o środowisko jeśli nie musisz, nie drukuj tego dokumentu Załącznik do uchwały nr 229 Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 18 marca 2014 r. Uchwała nr 128 Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie wytycznych

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU. UCHWAŁA Nr 123. Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. z dnia 24 września 2013 r.

UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU. UCHWAŁA Nr 123. Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. z dnia 24 września 2013 r. UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU UCHWAŁA Nr 123 Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu z dnia 24 września 2013 r. w sprawie wytycznych tworzenia planów i programów studiów doktoranckich

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH Z ZAKRESU LITERATUROZNAWSTWA

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH Z ZAKRESU LITERATUROZNAWSTWA PROGRAM KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH Z ZAKRESU LITERATUROZNAWSTWA 1. Poziom kształcenia Studia III stopnia 2. Profil kształcenia Ogólnoakademicki 3. Forma studiów Studia stacjonarne 4. Tytuł uzyskiwany

Bardziej szczegółowo

Wzornicwo Moda, wystrój wnętrz i projektowanie przemysłowe

Wzornicwo Moda, wystrój wnętrz i projektowanie przemysłowe 1. Nazwa kierunku Wzornicwo 2. Wydział Projektowy 3. Cykl rozpoczęcia 2019/2020 4. Poziom kształcenia II stopień 5. Profil kształcenia ogólnoakademicki 6. Forma prowadzenia studiów studia stacjonarne 7.

Bardziej szczegółowo

Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej. na lata 2012 2015

Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej. na lata 2012 2015 Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej na lata 2012 2015 Cele ogólne Cele operacyjne Zadania Termin realizacji Oczekiwane rezultaty 1. Akredytacja i ocena 1.1. Realizacja ustawowych zadań PKA. 1.1.1.

Bardziej szczegółowo

Cele i struktura Systemu zapewnienia jakości kształcenia w Politechnice Opolskiej

Cele i struktura Systemu zapewnienia jakości kształcenia w Politechnice Opolskiej Załącznik do zarządzenia nr 59/2013 Rektora PO Cele i struktura Systemu zapewnienia jakości kształcenia w Politechnice Opolskiej Niniejszy dokument określa założenia i cele Systemu zapewnienia jakości

Bardziej szczegółowo

Fundacja Rektorów Polskich w swym I Dziesięcioleciu

Fundacja Rektorów Polskich w swym I Dziesięcioleciu Fundacja Rektorów Polskich w swym I Dziesięcioleciu Prof. Jerzy Woźnicki Jubileuszowe Zgromadzenie Fundatorów, Warszawa, dnia 19 września 2012 r. 1 Fundacja Rektorów Polskich oraz Instytut Społeczeństwa

Bardziej szczegółowo

Program kształcenia stacjonarnych studiów doktoranckich na kierunku Historia realizowany na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW

Program kształcenia stacjonarnych studiów doktoranckich na kierunku Historia realizowany na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW Program stacjonarnych studiów doktoranckich na kierunku Historia realizowany na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 lipca 005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu PG nr 57/2017/XXIV z 15 marca 2017 r.

Uchwała Senatu PG nr 57/2017/XXIV z 15 marca 2017 r. Uchwała Senatu PG nr 57/2017/XXIV z 15 marca 2017 r. w sprawie: zmiany załącznika do Uchwały Senatu Politechniki Gdańskiej nr 15/2012/XXIII z 21 listopada 2012 r. wprowadzającej Uczelniany System Zapewnienia

Bardziej szczegółowo

Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej. na lata

Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej. na lata Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej na lata 2012 2015 Cele ogólne Cele operacyjne Zadania Termin realizacji Oczekiwane rezultaty 1. Akredytacja i ocena jakości kształcenia. 1.1. Realizacja ustawowych

Bardziej szczegółowo

REGUŁY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH

REGUŁY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH Jerzy Błażejowski Rada Główna Szkolnictwa Wyższego REGUŁY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH DOKTORANCKICH STUDIA DOKTORANCKIE - REGUŁY KSZTAŁCENIA Ogólnopolskie seminarium dla kierowników studiów doktoranckich Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA Załącznik do Strategii Rozwoju Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego do roku 2020 PLAN ZADAŃ Przed Wydziałem Chemii Uniwersytetu Gdańskiego stoi szereg wyzwań, których podjęcie wymaga określenia celu

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN NIESTACJONARNYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH

REGULAMIN NIESTACJONARNYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH REGULAMIN NIESTACJONARNYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH przy Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie 1 1. Niestacjonarne studia doktoranckie przy Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie,

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr AR001-3 -I/2015

Uchwała Nr AR001-3 -I/2015 Uchwała Nr AR001-3 -I/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie wytycznych dla rad wydziałów w zakresie projektowania programów kształcenia

Bardziej szczegółowo

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Dziekan WPiA UKSW Prof. dr hab. Marek Michalski. Protokołował Mgr Łukasz Gołąb

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Dziekan WPiA UKSW Prof. dr hab. Marek Michalski. Protokołował Mgr Łukasz Gołąb Załącznik nr 15 Uchwała nr 75/2015/2016 Rady Wydziału Prawa i Administracji UKSW z dnia 8 marca 2016 r. w sprawie określenia sposobu dokonywania oceny realizacji programu na stacjonarnych i niestacjonarnych

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NA LATA

STRATEGIA WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NA LATA Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Ekonomiczny STRATEGIA WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NA LATA 2011-2016 Radom, wrzesień 2011 (aktualizacja styczeń 2013) 1. Misja

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN postępowania o nadanie tytułu profesora na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej

REGULAMIN postępowania o nadanie tytułu profesora na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej REGULAMIN postępowania o nadanie tytułu profesora na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie

Bardziej szczegółowo

Program Doskonalenia Nauczycieli Akademickich Uniwersytetu Warszawskiego

Program Doskonalenia Nauczycieli Akademickich Uniwersytetu Warszawskiego NOWOCZESNY UNIWERSYTET - kompleksowy program wsparcia dla doktorantów i kadry dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego Mały Dziedziniec Kampusu Centralnego,

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Koszalińskiej

Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Koszalińskiej Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Koszalińskiej I. OGÓLNY OPIS SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA POLITECHNICE KOSZALIŃSKIEJ Podstawę prawną

Bardziej szczegółowo

Profil kształcenia. 1. Jednostka prowadząca studia doktoranckie: Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Profil kształcenia. 1. Jednostka prowadząca studia doktoranckie: Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Program kształcenia na stacjonarnych studiach trzeciego stopnia (studiach doktoranckich) na kierunku Leśnictwo na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego 1. Jednostka prowadząca studia doktoranckie:

Bardziej szczegółowo

Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:

Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: a) Konwersatorium I 30 godzin 3 ECTS b) Konwersatorium II 30 godzin 3 ECTS c)

Bardziej szczegółowo

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA ZACHDNIPMRSKI UNIWERSYTET TECHNLGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDWNICTWA I ARCHITEKTURY PRGRAM KSZTAŁCENIA studiów doktoranckich w dyscyplinie budownictwo oraz architektura i urbanistyka 1. Koncepcja kształcenia

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Program studiów doktoranckich na Wydziale Zarządzania AGH Zarządzanie i Inżynieria Produkcji od roku akademickiego 2017/2018 Na podstawie uchwały Rady Wydziału 3b/2013 z 31 stycznia 2013, z późn. zm. 1.

Bardziej szczegółowo

Program kształcenia w Szkole Doktorskiej nr Ustalenia podstawowe

Program kształcenia w Szkole Doktorskiej nr Ustalenia podstawowe Załącznik nr 1 do uchwały nr 353/XLIX/2019 Senatu PW z dnia 29 maja 2019 r. Program kształcenia w Szkole Doktorskiej nr 1 1. Ustalenia podstawowe 1. Program kształcenia, wspólny dla wszystkich doktorantów

Bardziej szczegółowo

Wydział Transportu Politechniki Śląskiej

Wydział Transportu Politechniki Śląskiej Wydział Transportu Politechniki Śląskiej Dokumentacja programu kształcenia studiów trzeciego stopnia doktoranckich w dyscyplinie budowa i eksploatacja maszyn 1. Ogólna charakterystyka prowadzonych studiów

Bardziej szczegółowo

1 Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) jest narzędziem realizacji strategii UEP w zakresie zapewnienia jakości kształcenia.

1 Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) jest narzędziem realizacji strategii UEP w zakresie zapewnienia jakości kształcenia. Uchwała nr 3 (2010/2011) Senatu Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu z dnia 24 września 2010 roku ========================================================= Senat w głosowaniu jawnym, w obecności 25 osób

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie nr 83 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 1 września 2016 r. w sprawie określenia zakresu obowiązków władz Uczelni.

Zarządzenie nr 83 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 1 września 2016 r. w sprawie określenia zakresu obowiązków władz Uczelni. Załącznik do zarządzenia nr 125 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 30 listopada 2016 r. Zarządzenie nr 83 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 1 września 2016 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

II - EFEKTY KSZTAŁCENIA

II - EFEKTY KSZTAŁCENIA II - EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa wydziału Nazwa studiów Określenie obszaru wiedzy, dziedziny nauki i dyscypliny naukowej Wydział Matematyczno-Fizyczny studia III stopnia

Bardziej szczegółowo

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA na studiach trzeciego stopnia w dyscyplinie architektura i urbanistyka 1. Koncepcja kształcenia

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO NA LATA Fragmenty. Autorzy: Artur Bartosik Anna Walczyk

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO NA LATA Fragmenty. Autorzy: Artur Bartosik Anna Walczyk STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO NA LATA 2015 2020 Fragmenty Autorzy: Artur Bartosik Anna Walczyk Kielce 2015 1 Wprowadzenie Strategia Rozwoju Wydziału Zarządzania i Modelowania

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STACJONARNYCH MIĘDZYWYDZIAŁOWYCH ŚRODOWISKOWYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH w AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH w GDAŃSKU /od 01.10.2014/ I.

PROGRAM STACJONARNYCH MIĘDZYWYDZIAŁOWYCH ŚRODOWISKOWYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH w AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH w GDAŃSKU /od 01.10.2014/ I. PROGRAM STACJONARNYCH MIĘDZYWYDZIAŁOWYCH ŚRODOWISKOWYCH STUDIÓW DOKTORANCKICH w AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH w GDAŃSKU /od 01.10.2014/ I. ZAŁOŻENIA OGÓLNE 1. Studia doktoranckie są kolejnym etapem kształcenia

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 14 /2007/III Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r.

Uchwała Nr 14 /2007/III Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r. Uchwała Nr 14 /2007/III Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie określenia kryteriów ocen nauczycieli akademickich oraz trybu ich dokonywania w Politechnice Lubelskiej Senat

Bardziej szczegółowo

Preambuła. 1 Podstawa prawna

Preambuła. 1 Podstawa prawna Załącznik do Zarządzenia nr 28/2009 Rektora WSP TWP w Warszawie Preambuła Jednym z głównych warunków właściwej realizacji zadań i wypełniania Misji oraz realizacji strategii Uczelni jest istnienie Wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Co nowego wprowadza Ustawa?

Co nowego wprowadza Ustawa? Co nowego wprowadza Ustawa? 1.1 Parametryzacja w dyscyplinach, a nie w jednostkach; nowa lista dyscyplin (krótsza od aktualnie obowiązującej) Źródło: Ewaluacja jakości w działalności naukowej, prezentacja

Bardziej szczegółowo

Program studiów doktoranckich

Program studiów doktoranckich Program studiów doktoranckich Efekty kształcenia dla studiów doktoranckich w zakresie biologii Lp. Po ukończeniu studiów doktoranckich w zakresie biologii absolwent osiąga następujące efekty kształcenia:

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRAJI. Przepisy ogólne

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRAJI. Przepisy ogólne SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRAJI Przepisy ogólne 1 1. Stypendium doktoranckie, zwane dalej stypendium, może być przyznane na wniosek

Bardziej szczegółowo

POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY

POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY nr... /2017 zawarte w dniu.. 2017 roku pomiędzy: POLITECHNIKĄ ŚLĄSKĄ ul. Akademicka 2A, 44-100 Gliwice, Wydziałem Górnictwa i Geologii, działającą na podstawie ustawy z dnia 27

Bardziej szczegółowo

12 milionów na nowe kierunki, staże oraz szkolenia dla Politechniki Białostockiej

12 milionów na nowe kierunki, staże oraz szkolenia dla Politechniki Białostockiej 12 milionów na nowe kierunki, staże oraz szkolenia dla Politechniki Białostockiej Blisko 12 milionów złotych otrzyma Politechnika Białostocka z Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER). Oprócz

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 22/2016 z 1 września 2016 r.

Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 22/2016 z 1 września 2016 r. Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 22/2016 z 1 września 2016 r. w sprawie: kompetencji prorektorów Politechniki Gdańskiej w kadencji 2016-2020. Na podstawie art. 66 ust. 2 pkt. 6 ustawy Prawo

Bardziej szczegółowo

Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prof. dr hab. Tadeusz Marek Warszawa, 18 maja 2009r.

Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prof. dr hab. Tadeusz Marek Warszawa, 18 maja 2009r. Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego Prof. dr hab. Tadeusz Marek Warszawa, 18 maja 2009r. Agenda Tematyka badawcza Udział w grantach Udział w konferencjach Planowane wydarzenia

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu PG nr 275/2015/XXIII z 20 maja 2015 r.

Uchwała Senatu PG nr 275/2015/XXIII z 20 maja 2015 r. Uchwała Senatu PG nr 275/2015/XXIII z 20 maja 2015 r. w sprawie: przyjęcia wytycznych dla rad wydziałów dotyczących uchwalania programów studiów, w tym planów studiów zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 101/2017 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 czerwca 2017 r.

Uchwała nr 101/2017 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 czerwca 2017 r. Uchwała nr 101/2017 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 czerwca 2017 r. w sprawie: wytycznych dla rad wydziałów dotyczących tworzenia i modyfikowania programów studiów Na podstawie

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2016-2020 Gliwice I. Analiza strategiczna A. Mocne strony 1. Ugruntowana pozycja Wydziału jako oferenta solidnego wykształcenia. 2.

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW DOKTORANCKICH prowadzonych przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi:

CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW DOKTORANCKICH prowadzonych przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi: Załącznik Nr 4 do Uchwały nr /2018 z dnia.... 2018 r. Rady Wydziału. CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW DOKTORANCKICH prowadzonych przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi: 1. Nazwa: studia doktoranckie 2. Poziom kształcenia:

Bardziej szczegółowo