WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ
|
|
- Patryk Sobczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ STUDIA PODYPLOMOWE: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej PRACA DYPLOMOWA IDEA JEDNOLITEJ WSPÓLNOTY GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ Autor: Justyna Misiejko-Hudecka Anna Gibas Promotor: dr. inż. Adam Żabka Bielsko-Biała, 2016
2 Wstęp... 1 Rozdział I - Droga do Unii Gospodarczej i Walutowej Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej... 2 Od Traktatu rzymskiego do planu Wernera- lata Europejski System Walutowy - lata Plan Delorsa - lata Etapy Unii Gospodarczej i Walutowej według J. Delorsa... 6 I Etap:... 6 II Etap:... 7 III Etap:... 8 II Rozdział - Unia Monetarna i warunki przystąpienia... 9 Kryteria z Maastricht... 9 Stopa procentowa i stopa inflacji: ERM II: Deficyt i dług publiczny: Stabilność kursu walutowego: III Rozdział Korzyści i zagrożenia wynikające z wprowadzenia waluty Euro Korzyści bezpośrednie: Redukcja ryzyka kursowego i kosztów transakcyjnych Poprawa stabilności i wiarygodności makroekonomicznej Redukcja stóp procentowych Korzyści pośrednie: Zwiększenie intensywności wymiany handlowej Wzrost inwestycji Integracja, rozwój i stabilność rynków finansowych Wzrost PKB i dobrobytu Koszty wprowadzenia Euro: Utrata autonomii polityki pieniężnej Utracenie nominalnego kursu walutowego Nieoptymalny kurs konwersji Spadek konkurencyjności Zróżnicowanie inflacyjne wewnątrz unii walutowej Wzrost cen na rynku aktywów Zakończenie Bibliografia: Strony internetowe: Akty prawne: Wykaz rysunków Wykaz tabel... 22
3 Wstęp Ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej stanowi decydujący krok w kierunku integracji gospodarczej i utworzenia jednolitego rynku na terenie całej Unii Europejskiej. Pierwsze wzmianki na temat harmonizacji polityki wspólnotowej pojawiły się już w Traktacie ustanawiającym Europejską Wspólnotę Gospodarczą, obejmowały jednak inne założenia niż późniejsze postanowienia Rady Unii Europejskiej. W ramach inicjatywy Unii Gospodarczej i Walutowej państwa członkowskie w sposób jednogłośny kreują założenia krajowych polityk gospodarczych, wspierając tym samym cele Europejskiego Banku Centralnego oraz Europejskiego Systemu Banków Centralnych, które obejmują przede wszystkim zapewnienie stabilności walutowej, wyższego wzrostu gospodarczego, a także zwiększenia poziomu zatrudnienia. Unia Gospodarki Walutowej nakłania również do bliższej współpracy gospodarczej, wzmocnienia więzów politycznych oraz ochrony wspólnego rynku w celu poprawienia dobrobytu obywateli oraz zapewnienia możliwości rozwojowych państw oraz ich lokalnych regionów. Celem niniejszej pracy jest ukazanie korzyści oraz zagrożeń wynikających z pełnego uczestnictwa w ramach idei jednolitej Wspólnoty Gospodarczej i Walutowej. Praca zawiera wprowadzenie do podstawowych definicji i pojęć związanych z funkcjonowaniem Unii Monetarnej oraz zarys historyczny będący zestawieniem najważniejszych wydarzeń z historii Unii Gospodarczej i Walutowej. Dokładnej analizie poddano kryteria Traktatu z Maastricht. 1
4 Rozdział I - Droga do Unii Gospodarczej i Walutowej. Pojęcie integracji wiąże się z scaleniem, łączeniem, a tym samym budowaniem silnego i stabilnego podłoża dla ciągłego zapewniania korzyści dla przedmiotów, których działania te obejmują. Biorąc pod uwagę takie założenia, proces zjednoczenia państw europejskich miał przynieść szereg korzyści zarówno politycznych jak i ekonomicznych. Droga do realizacji postawionych sobie celów była jednak bardzo złożona i koncentrowała się na różnych płaszczyznach. Podstawowe formy integracji stanowiły: 1. Strefa handlu preferencyjnego, polegająca na zredukowaniu taryf celnych pomiędzy niektórymi państwami, 2. Strefy wolnego handlu, bez taryf wewnętrznych dla części lub całości towarów w handlu pomiędzy państwami współpracującymi, 3. Unia celna, z ujednoliconą polityką handlową wobec państw trzecich, 4. Wspólny rynek, ze swobodnym przepływem towarów, kapitału oraz siły roboczej i usług, 5. Unia monetarna, z jednolitą polityką monetarną oraz walutą, 6. Unia gospodarcza, skumulowanie wszystkich form integracji wraz z koordynacja polityki fiskalnej. 1 1.Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej Rysunek 1: Droga do Unii Gospodarczej i Walutowej Źródło: Jedna waluta dla jednej Europy. Droga do Euro Komisja Europejska, 2007, s2. 1 Jedna waluta dla jednej Europy. Droga do Euro, Komisja Europejska, 2007, s
5 Od Traktatu rzymskiego do planu Wernera- lata Lata w dziejach Unii Europejskiej niewątpliwie zapisały się jako początek działań w dążących do zlikwidowania barier dzielących Europę. Podpisane 25 marca 1957 roku Traktaty Rzymskie (Traktat ustanawiający Wspólnotę Gospodarcza oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - Euratom) przez Belgię, Francję, Holandię i wcześniejszy RFN, Luksemburg oraz Włochy miały niewątpliwie na celu zawężenie współpracy gospodarczej między krajami wspólnoty, ale także ukształtowanie swobody przepływu towarów, usług oraz kapitałów jak również swobodnego przemieszczania się i pobytu osób w krajach Unii Europejskiej. 2 Traktat rzymski nie wspominał jeszcze o utworzeniu unii monetarnej. W 1962 powstało jednak Memorandum Komisji Europejskiej, który nawoływał do usztywnienia kursów walutowych oraz do utworzenia Komitetu Prezesów Banków Centralnych. 3 W czasach po II wojnie światowej gospodarka Europy opierała się na podstawie systemu z BrettonWoods, według którego międzynarodowe mechanizmy stabilizujące system walutowy bazowały na złocie i dolarze. System ten zaczął jednak zawodzić pod koniec lat pięćdziesiątych, kiedy na rynku walutowym wystąpiły zawirowania. Doszło do rewaluacji marki niemieckiej oraz dewaluacji franka francuskiego. Niestabilność walutowa stanowiła zagrożenie dla ówczesnego systemu cenowego wspólnej polityki rolnej, która niewątpliwie cieszyła się sporym osiągnięciem dla Wspólnoty Europejskiej. W związku z zaistniałym problemem Wspólnota Europejska podjęła skrupulatne działania dążące do ustanowienia nowych celów rozwoju politycznego na następujące lata. W grudniu 1969 roku w czasie szczytu Hadze zdecydowano o stopniowym utworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej pod przewodnictwem Pierre a Wernera. Przygotowana koncepcja luksemburskiego premiera obejmowała zarys tego procesu, którego realizacja miała zakończyć się w ciągu 10 lat. 2 Parlament Europejski, Prawo UE, Traktaty rzymskiehttp:// &_nrdep=964&_checksum= , r. 3 Mechanizmy funkcjonowania strefy euro. Praca zbiorowa pod red. P. Kowalewskiego. Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2012, s
6 Rok 1980 miał zapewnić całkowitą niewymienialność walut, swobodny przepływ kapitałów, a także zamrożenie kursów na giełdzie walutowej oraz ewentualność wprowadzenia wspólnego środka płatniczego. Dla osiągnięcia tej misji niezbędne było skoordynowanie polityk gospodarczych w jednym kierunku, określenie preferowanego poziomu stóp procentowych oraz zarządzania rezerwami. Konieczne było również uzgodnienie ram polityki budżetowej. 4 Europejski System Walutowy - lata Powstały w 1970 roku dokument zawierający plan Wernera odniósł niepowodzenie już z połową 1971 roku w związku z niestabilnością rynkową spowodowaną presją na markę niemiecką. Państwa członkowskie usiłowały poprawić sytuację poprzez wprowadzenie mechanizmu utrzymywania pod kontrolą kursów walut tzw węża w tunelu. Nie odniósł on jednak sukcesu, przez co nastąpił spadek zainteresowania utworzeniem strefy stabilności walutowej. W 1977 roku Komisja Wspólnoty Europejskiej wraz z przewodniczącym Roy em Jenkinsem przedstawiła nową propozycje UGW. Zaowocowała ona powstaniem w marcu 1979 roku Europejskiego Systemu Walutowego, którego głównym priorytetem stała się kontrola inflacji. Ważnym elementem polityki ESW było zbudowanie systemu stabilnych kursów walutowych, opartych w odniesieniu do nowo powstałej europejskiej jednostki walutowej ECU (ang. euro pean currency unit), która z kolei bazowała na średniej ważonej walut ESW. Europejski System Walutowy dał początek również mechanizmowi kursowemu ERM (ang. exchange ratemechanism) za pomocą którego możliwe było kontrolowanie wahań kursowych, poprzez podtrzymywanie ich na poziomie 2,25% w stosunku do kursu centralnego. Powstanie ESW oraz ustanowienie kontroli inflacji jako najważniejszego z priorytetów doprowadziło do odnalezienia porozumienia pomiędzy państwami europejskimi. Regulacja kursów mogła odbywać się jedynie za zgodą pomiędzy państwami oraz Komisją, dlatego było 4 Jedna waluta dla jednej Europy. Droga do Euro, Komisja Europejska, 2007, s
7 to jednoznaczne z przeniesieniem autonomii monetarnej. Dzięki sukcesowi ESW otwarła się również droga do dalszych spekulacji na temat utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. 5 Plan Delorsa - lata Lata odznaczyły się szczególnymi działaniami w kierunku utworzenia UGW. W czerwcu 1988 roku podczas spotkania Rady Europejskiej w Hanowerze, powołano Komitet ds. Badań nad Unią Gospodarcza i Walutową, który skupiał prezesów banków centralnych państw Wspólnoty Europejskiej, na czele z przewodniczącym Komisji Europejskiej Jacques em Delorsem. Już w roku późniejszym wydano raport zwany raportem Delorsa, określający cele przyszłej Unii Walutowej. Najważniejszymi z nich były: pełna liberalizacja przepływu kapitału pełna integracja rynków finansowych definitywna wymienialność walut stałe związanie ze sobą kursów walutowych zastąpienie walut narodowych wspólnym pieniądzem. Określone cele były możliwe do spełnienia w trzyetapowym procesie, który również został uwzględniony w raporcie i obejmował lata Postanowiono również opracować ramy oraz źródła pokrywania krajowych deficytów budżetowych 6 5 Ibid. s Ibid. s. 5 5
8 1.1 Etapy Unii Gospodarczej i Walutowej według J. Delorsa Tabela 1 Etapy Unii Gospodarczej i Walutowej 1.Całkowita swoboda w zakresie transakcji kapitałowych I etap od 1 lipca Rozszerzenie współpracy banków centralnych 3.Swoboda stosowania ECU 4.Poprawa konwergencji gospodarczej 1.Ustanowienie Europejskiego Instytutu Walutowego 2.Zakaz kredytowania sektora publicznego przez bank centralny II etap od 1 stycznia Zwiększenie koordynacji polityki pieniężnej 4.Wzmocnienie konwergencji gospodarczej 5.Proces prowadzący do zapewnienia niezależności krajowych banków centralnych, który ma zakończyć się najpóźniej do czasu utworzenia Europejskiego Systemu Banków Centralnych 6.Prace przygotowawcze do trzeciego etapu 1.Określenie nieodwołalnych kursów wymiany walut krajowych na euro III etap od 1 stycznia Wprowadzenie euro 3.Prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez Europejski System Banków Centralnych 4.Wejście w życie mechanizmu kursowego ERM II 5.Wejście w życie paktu stabilności i wzrostu Tabela 1: Opracowanie własne na podstawie oficjalnej strony internetowej europejskiego Banku Centralnego I Etap: Według Raportu Delorsa Rada Europejska podjęła decyzję rozpoczęcia pierwszego etapu UGW dnia 1 lipca 1990 roku. Z tym dniem zapewniona została również całkowita swoboda przepływu kapitałowego między państwami będącymi członkami. Ważnym elementem planu było także zwiększenie roli Komitetu Prezesów banków centralnych Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Od 12 marca 1990 roku ich kompetencje 6
9 objęły także wydawanie opinii w zakresie polityki pieniężnej i podejmowanie działań w celu osiągnięcia lepszej koordynacji oraz stabilności cen. Rozpoczęto również działała przygotowawcze związane z realizacją drugiego oraz trzeciego etapu. Było to m. in. opracowanie planu prac na najbliższe lata, rozstrzygnięcie kwestii oraz określenie zakresu kompetencji powołanych komisji i grup robotniczych. Aby możliwe było wejście w kolejne etapy konieczne było także stworzenie odpowiedniej struktury instytucjonalnej. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą wymagał nowelizacji, dlatego w 1991 roku zwołano międzynarodową konferencję. W rezultacie 7 lutego 1992 roku podpisano Traktat o Unii Europejskiej zwany również Traktatem z Maastricht, który z powodu opóźnień związanych z ratyfikacją wszedł w życie dopiero z dniem 1 listopada 1993 roku. 7 II Etap: 1 stycznia 1994 roku dokonano likwidacji Komitetu Prezesów, a także powołano Europejski Instytut Walutowy [EIW]- rozpoczynając równocześnie drugi etap wspomnianego wcześniej planu Delorsa. Instytucja ta powołana została na okres tymczasowy i nie odpowiadała za prowadzenie polityki monetarnej Unii Europejskiej, gdyż aspekt ten pozostawał nadal w gestii krajowych organów. Co za tym idzie nie miała możliwości do przeprowadzania interwencji walutowych. Jej obowiązkiem było natomiast rozszerzanie współpracy banków centralnych oraz szereg czynności przygotowujących do utworzenia Europejskiego Systemu Banków Centralnych pod względem organizacyjnym, regulacyjnym i zadaniowym, a także do całkowitej integracji państw członkowskich poprzez skonsolidowanie oraz wymianę wiedzy na temat polityki pieniężnej. 7 Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap I r. 7
10 Podczas drugiego etapu Europejski Instytut Walutowy dokonał m.in.: grudzień 1995 roku wspólne uzgodnienie nazwy nowej waluty euro oraz ogłoszenie wstępnego harmonogramu zmiany krajowych walut, opartych na szczegółowych kryteriach, grudzień przedstawienie Radzie Europejskiej oraz podanie do opinii publicznej wzorów banknotów euro, czerwiec przyjęcie przez Radę Europejską projektu mechanizmu kursowego ERM II, czerwiec przyjęcie Paktu Stabilności i Wzrostu mającego zapewnić dyscyplinę budżetowa w UGW, maj Rada UE zdecydowała o gotowości jedenastu państw członkowskich do uczestnictwa w III etapie UGW i wprowadzenia w tych państwach wspólnej waluty, maj określenie nieodwołalnych kursów wymiany krajowych walut na euro 25 maja 1998 powołanie członków organów decyzyjnych: prezesa, wiceprezesa, i zarząd ENC 1 czerwca powstanie Europejskiego Banku Centralnego i zakończenie działalności Europejskiego Instytutu Walutowego. 8 III Etap: Z dniem 1 stycznia 1999 rozpoczęto działanie trzeciego i ostatniego etapu procesu tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. Pierwsze jedenaście państw utworzyło unię walutową, zaczęły obowiązywać nieodwołalne kursy wymiany na euro. Z tym samym dniem Europejski Bank Centralny otrzymał przyzwolenie na prowadzenie wspólnej polityki gospodarczej. 9 8 Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap II r. 9 Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap III r. 8
11 II Rozdział - Unia Monetarna i warunki przystąpienia Utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej było celem ostatniego trzeciego etapu Planu Delarosa oraz swoistym dopełnieniem integracji europejskiej. Najważniejszą istotą tego zamierzenia było zlikwidowanie barier związanych z używaniem przez państwa różnorodnych walut. Oczekiwano w ten sposób zwiększenia ogólnych zysków płynących z integracji państw do strefy euro. Były to m. in. ograniczenie kosztów transakcyjnych związanych z wymianą walut, wyeliminowanie przeszkód biurokratycznych związanych z konwersją jednostek pieniężnych oraz w wyniku trudności wynikającymi z różnic prawnych. Generalnie w wyniku ujednolicenia waluty spodziewano się wysokiej poprawy efektywności funkcjonowania całego, zrzeszonego rynku finansowego. 10 Kryteria z Maastricht Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii integracji walutowej Europy, które niewątpliwie stanowiło podłoże do wprowadzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnej waluty, było podpisanie w 1992 roku traktatu z Maastricht. Dokument ten wszedł w życie z dniem 1 listopada 1993 roku i nadał w traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską zapis dotyczący warunków przystąpienia do Unii Monetarnej. Kryteria konwergencji zostały podzielone na 3 rodzaje: 1. Kryteria pieniężne: dotyczące stabilności cen i długotrwałych stóp procentowych 2. Kryteria budżetowe: dotyczące deficytu i długu sektora publicznego 3. Kryterium kursowe: dotyczące uczestnictwa w mechanizmie ERM II. Kryteria te określają się mianem spójności wśród państw europejskich należących do strefy euro Integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa pod red. Prof. Nadzw. Dr hab. M. Iwanicz-Drozdowskiej, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2009, s Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Leksykon budżetowy, Kryteria konwergencji:
12 Stopa procentowa i stopa inflacji: Utrzymywanie stóp procentowych na poziomie zgodnym z warunkami zawartymi w kryteriach konwergencji z Maastricht sprzyja większej zdolności kredytowej wśród małych gospodarstw domowych na wydatki konsumpcyjne oraz wzrostowi inwestycji większych przedsiębiorstw. 12 Niższe i stabilne stopy procentowe oddziałują również na poziom stóp inflacyjnych. Dzięki tym wzajemnym relacją możliwe jest trwałe utrzymanie inflacji na niskim poziomie. 13 Zapis prawny: Art. 140 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: trwały charakter konwergencji osiągniętej przez Państwo Członkowskie objęte derogacją i jego udziału w mechanizmie kursów wymiany walut, co odzwierciedla się w poziomach długoterminowych stóp procentowych. 14 Art. 4 Protokołu (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji: Kryterium konwergencji stóp procentowych określone w artykule 140 ustęp 1 tiret [czwarte] wspomnianego Traktatu oznacza, że w ciągu jednego roku przed badaniem Państwo Członkowskie posiadało średnią nominalną długoterminową stopę procentową nie przekraczającą więcej niż o dwa punkty procentowe stopy procentowej trzech Państw Członkowskich o najbardziej stabilnych cenach. Stopy procentowe oblicza się na podstawie długoterminowych obligacji państwowych lub porównywalnych papierów wartościowych, z uwzględnieniem różnic w definicjach krajowych Mechanizmy funkcjonowania strefy euro,praca zbiorowa pod red. P. Kowalewskiego, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2012,s Ibid. s Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326, art Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326Protokół (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji. 10
13 ERM II: W celu zapewnienia obrotów handlowych pomiędzy państwami członkowskimi dnia 16 marca 2006 roku wprowadzono Porozumienie pomiędzy Europejskim Bankiem Centralnym oraz krajowymi bankami centralnymi państw członkowskich spoza strefy euro określające procedury operacyjne mechanizmu kursów walutowych w wyniku, którego powstał mechanizm kursów walutowych ERM II. Porozumienie to zastępuje poprzedzający dawny europejski system walutowy (EMS) w celu zapewnienia jasności i przejrzystości poprzedniego dokumentu podpisanego w 1998 roku. Zadaniem porozumienia jest zapewnienie stabilnej sytuacji gospodarczej poprzez ochronę wspólnego rynku wobec rozbieżności realnych kursów walutowych oraz nadmierne wahania nominalnych kursów wymiany pomiędzy euro a innymi walutami UE. Uczestnictwo w tym mechanizmie jest dobrowolne dla państw nienależących do strefy euro. Natomiast państwa objęte derogacją oraz kandydujące do wprowadzenia wspólnej waluty zobowiązane są do przystąpienia do ERM II, a także uczestnictwa w tym procesie przez co najmniej 2 lata. 16 Zapis prawny: Art. 140 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: poszanowania zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem kursów wymiany walut europejskiego systemu walutowego przez co najmniej dwa lata, bez dewaluacji w stosunku do euro. 17 Art. 4 Protokołu (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji: Kryterium udziału w mechanizmie kursów walut Europejskiego Systemu Walutowego, określonego w artykule 140 ustęp 1 akapit trzeci wspomnianego Traktatu, oznacza, że 16 Unia Europejska, ERM II: /l25082_pl.htm, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326, art
14 Państwo Członkowskie stosowało normalne granice wahań, przewidziane w mechanizmie kursów walut Europejskiego Systemu Walutowego, bez poważnych napięć przynajmniej przez dwa lata przed badaniem. W szczególności Państwo Członkowskie nie zdewaluowało dwustronnego centralnego kursu swojej waluty wobec euro z własnej inicjatywy przez ten sam okres. 18 Deficyt i dług publiczny: Według Raportu Delorsa najistotniejszym aspektem dla Unii Walutowej było utrzymywanie dyscypliny w polityce fiskalnej, a także wiarygodności w polityce pieniężnej realizowanej przez EBC. Dla ustalenia porządku prawnego konieczne było określenie ram krajowych polityk fiskalnych według których funkcjonowałyby państwa członkowskie oraz kandydujące do Unii Walutowej. Traktat rzymski wymagał zatem nowelizacji i wprowadzenia modyfikacji odnośnie makroekonomicznych wymogów dotyczących m.in. wielkości deficytu oraz długu publicznego. Zapis prawny: Art. 140 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: stabilnej sytuacji finansów publicznych; będzie to wynikało z sytuacji budżetowej, która nie wykazuje nadmiernego deficytu budżetowego w rozumieniu artykułu 126 ustęp Art. 4 Protokołu (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji: oznacza, że w czasie badania Państwo Członkowskie nie jest objęte decyzją Rady zgodnie z artykułem 126 ustęp 6 wspomnianego Traktatu, stwierdzającą istnienie nadmiernego deficytu Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326 Protokół (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji. 19 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326, art Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326 Protokół (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji. 12
15 Stabilność kursu walutowego: Zdaniem ekonomistów utrzymywanie polityki opierającej się na ciągłym wzroście deficytu oraz długu publicznego w relacji do PKB było kluczowym źródłem wzrostu poziomu inflacji. Bundesbank prowadzący restrykcyjną politykę w całkowicie przeciwnym kierunku do innych państw Unii Europejskiej oczekiwał gwarancji, że po wyrażeniu zgody na integrację walutową nowa jednostka monetarna będzie równie stabilna i silna co marka niemiecka z której byliby zmuszeni zrezygnować. Z tej racji w traktacie z Maastricht umieszczono zalecenia odnośnie tych dwóch ujęć makroekonomicznych. Zobowiązywały one państwa do obniżenia i utrzymywania deficytów rządowych na poziomie mniejszym niż 3% PKB oraz nie przekraczania progu 60% PKB wartości referencyjnej długu publicznego. Zalecenia te miały zabezpieczać walutę euro przed wpływem inflacji. 21 Zapis prawny: Art. 140 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: osiągnięcia wysokiego stopnia stabilności cen; będzie to wynikało ze stopy inflacji zbliżonej do istniejącej w co najwyżej trzech Państwach Członkowskich, które mają najlepsze rezultaty w dziedzinie stabilności cen. 22 Art. 4 Protokołu (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji: Kryterium stabilności cen określone w artykule 140 ustęp 1 tiret pierwsze Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oznacza, że Państwo Członkowskie ma trwały poziom stabilności cen, a średnia stopa inflacji, odnotowana w tym państwie w ciągu jednego roku poprzedzającego badanie, nie przekracza o więcej niż 1,5 punktu procentowego inflacji trzech Państw Członkowskich o najbardziej stabilnych cenach. Inflacja mierzona jest za pomocą wskaźnika cen artykułów konsumpcyjnych na porównywalnych podstawach, z uwzględnieniem różnic w definicjach krajowych Mechanizmy funkcjonowania strefy euro. Praca zbiorowa pod red. P. Kowalewskiego. Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2012, s Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326, art
16 Tabela 2 Kryteria konwergencji Co jest mierzone Sposób pomiaru Kryteria konwergencji stabilność cen zharmonizowana stopa inflacji cen towarów konsumpcyjnych nie więcej niż 1,5 punktu procentowego ponad stopę trzech państw członkowskich o najniższej dynamice cen dobry stan finansów publicznych stabilność finansów publicznych trwałość konwergencji stabilność kursu walutowego deficyt rządowy jako % PKB dług publiczny jako % PKB długookresowa stopa procentowa odchylenie od kursu centralnego wartość referencyjna: nie więcej niż 3%. wartość referencyjna: nie więcej niż 60%. nie więcej niż 2 punkty procentowe ponad stopę trzech państw członkowskich o najniższym poziomie inflacji uczestnictwo w mechanizmie kursowym ERM przez okres 2 lat bez naruszania ustaleń Źródło: Opracowanie własne na podstawie artykułu Jedna waluta dla jednej Europy. Droga do Euro., Komisja Europejska, 2007, s.6. Pełna integracja w zakresie ujednolicania walut oraz poszerzenie rynku finansowego Unii Europejskiej o kolejne państwa członkowskie Unii Gospodarczej i Walutowej np. Wielką Brytanie, która jest najważniejszym rynkiem finansowym w Europie może stać się poważnym czynnikiem do wzrostu transakcji o charakterze transgranicznym na obszarze całej Unii Europejskiej Integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa pod red. Prof. Nadzw. Dr hab. M. Iwanicz-Drozdowskiej, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2009, s
17 III Rozdział Korzyści i zagrożenia wynikające z wprowadzenia waluty Euro Korzyści bezpośrednie: 1. Redukcja ryzyka kursowego i kosztów transakcyjnych. Wprowadzenie euro eliminuje ryzyko kursowe, które jest jednym z czynników zwiększającym niepewność podejmowanych decyzji, związanych z transakcjami rozliczanymi w euro. Koszty związane z wymianą walut oraz ochroną przed ryzykiem handlowym stanowią ważny element kosztów ponoszonych w transakcjach międzynarodowych. Są to różnego rodzaju opłaty i prowizje oraz zabezpieczenia przed ryzykiem ponoszenia strat w wyniku zmiany walut, a także spadek użyteczności. Korzyści wynikające z ograniczenia tych kosztów obejmują: Niższe koszty działalności gospodarczej, poprzez wyeliminowanie kosztów transakcyjnych, Lepsza ocena opłacalności inwestycji i przedsięwzięć w wyniku ograniczenia niepewności związanej ze zmiennością kursów, Przejrzystość i lepsza porównywalność cen w transakcjach międzynarodowych, Lepsza pozycja Polski w handlu międzynarodowym. Dla wielu gospodarstw domowych brak konieczności wymiany walut oraz przeliczania cen na złote będzie najlepszą odniesioną korzyścią. Z punktu widzenia przedsiębiorców niższe koszty transakcyjne dadzą możliwość skuteczniejszego planowania inwestycji oraz łatwiejsze prowadzenie ksiąg rachunkowych. Oczekuje się także wzrostu aktywności inwestycyjnej oraz otwarcia polskiego rynku na napływ kapitałów zagranicznych. Zastąpienie złotego na euro może powodować poprawę przejrzystości rynku i zwiększenie jej płynności, a co za tym idzie wzrost rozwoju wymiany i handlu zagranicznego. Poprawi się zatem konkurencyjność oraz wiarygodność państwa Polskiego w sferze handlu międzynarodowego Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2013r.,s
18 2. Poprawa stabilności i wiarygodności makroekonomicznej. Aspekty te mają ogromne znaczenie w obszarze makroekonomicznym dla gospodarki, ponieważ decydują o chęci podjęcia inwestycji w danym kraju przez inwestorów, przyczyniają się do alokacji zasobów gospodarczych oraz do zwiększania tempa wzrostu gospodarczego. Korzyść związana z podniesieniem stabilności oraz wiarygodności makroekonomicznej jest więc bardzo istotna Redukcja stóp procentowych. Stopy procentowe, które są na wysokim poziomie mogą powodować ograniczenie aktywności inwestycyjnej oraz dostęp do kredytów. W wyniku przystąpienia Polski do Unii Walutowej oczekuje się redukcji stóp procentowych - które w tym momencie są wyższe niż w innych państwach strefy euro - zgodnie z postanowieniami Europejskiego Banku Centralnego. Różnice pomiędzy poziomem stop procentowych w Polsce i w pozostałych krajach wynikają z zróżnicowania nominalnych stóp procentowych oraz inflacji, a także w rozbieżnościami pomiędzy strukturami danych gospodarek. Inaczej rzecz biorąc polskie gospodarstwa domowe będą mogły obniżyć koszty uzyskiwania dodatkowego kapitału w postaci kredytów, co może także spowodować obniżenie się kosztów konsumpcji. W przypadku przedsiębiorstw możliwe będzie rozszerzenie działalności inwestycyjnej oraz lepsza alokacja kapitału w wyniku integracji polskiego rynku z rynkiem europejskim. Poprawi się także zdolność do obsługi zadłużenia w wyniku spadku kosztów obsługi dłużnych papierów wartościowych. Rząd będzie mógł pozwolić na utrzymywanie większego deficytu obrotów bieżących. W efekcie w długookresowej perspektywie może przyczynić się to do szybszego tempa wzrostu gospodarczego, przejawiającego się we wzroście zatrudnienia oraz osiąganych dochodów Ibid. s Ibid. s
19 Korzyści pośrednie: 1. Zwiększenie intensywności wymiany handlowej. Te zalety z wprowadzenia nowej waluty wynikają z korzyści bezpośrednich i pozostaną niezmienne w średnim i długim okresie, dzięki zmianom i uproszczeniom perspektyw działania podmiotów w handlu zagranicznym. Doświadczenia innych krajów strefy euro wykazują, że ujednolicenie walut może skutkować wzrostem importu oraz eksportu danego kraju. Z szacowań wynika, że w perspektywie dziesięciu lat od przystąpienia do strefy euro wzrost ten wyniesie ok % więcej niż gdyby Polska pozostała poza strefą. Na początku członkostwa wzrost importu może znacznie przeważać nad wzrostem eksportu. Pozostałe korzyści z wymiany handlowej: Lepsze wykorzystanie czynników produkcji, poprzez zwiększenie skali produkcji i specjalizacji, Pozyskanie nowych innowacyjnych technologii, Komplementarność inwestycji w stosunku do produkcji eksportowej Wzrost inwestycji. Wpływ inwestycji jest bardzo ważny dla rozwoju gospodarczego kraju. Doświadczenia innych państw członkowskich strefy euro przekonują, że wraz ze wzrostem inwestycji stosunkowo wzrasta również produkt krajowy. Wpływy z inwestycji zasilają dochody budżetowe w znacznie większym stopniu niż wpływy z wydatków konsumpcyjnych. Inwestycje lokują kapitał w gospodarce i przyczyniają się tym samym do polepszania potencjału produkcyjnego. Alokacja kapitału jest wiec zapewnieniem trwałego i szybkiego wzrostu gospodarczego. 28 Ibid. s
20 Na wzrost inwestycji może mieć wpływ przede wszystkim: Obniżenie stóp procentowych, Stabilność makroekonomiczna, Dostęp do szerszego rynku i obszaru walutowego. Dzięki niższym kosztom pozyskiwania kapitału i łatwiejszemu dostępowi do zagranicznych oszczędności polskie przedsiębiorstwa ograniczą napotykane na drodze inwestycji koszty. Istotne znaczenie dla Polski będzie mieć również napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) oraz związanych z nimi korzyści dla krajowych rozwijających się tj. nowe technologie i techniki zarządzania, a także wzrost konkurencji. W długim okresie elementy te mogą skutkować przede wszystkim zwiększeniem wydajności pracy oraz przyspieszeniem wzrostu gospodarczego Integracja, rozwój i stabilność rynków finansowych. Procesy integracyjne stanowiące wymogi Unii Europejskiej obejmują działania w sferze ekonomicznej tj.: ujednolicanie systemów płatności i rozliczeń, realizacja planów ścisłej integracji różnych sektorów rynku oraz ułatwianie procesów prowadzenia działalności gospodarczej. Wprowadzenie euro w Polsce stworzyłoby dla niej szansę polepszenia i szybszego rozwoju rynku finansowego, a także zwiększenia stabilności całego systemu. Do osiągnięcia pełnej integracji z krajami strefy euro konieczne jest wprowadzenie ujednoliconej waluty. Polepszenie na rynku finansowym może skutkować wzrostowi w sektorze świadczonych usług finansowych. Szacuje się, że przy spadku ich cen nastąpi wzrost popytu na produkty finansowe, a co za tym idzie poprawie płynności na rynku w okresie długim. Oczekuje się także większej dostępności jak również alokacji kapitału oraz lepszej przejrzystości cenowej Ibid. s Ibid. s
21 4. Wzrost PKB i dobrobytu Z obserwacji państw, które wprowadziły już euro jako krajową walutę wynika jednoznacznie, że zmiana ta przyczynia się do wzrostu gospodarczego. Trudno jednak oszacować dokładny wzrost PKB jaki nastąpić może dla Polski, ponieważ składa się na to wiele czynników makroekonomicznych. Za zwiększenie otrzymywanego PKB może odpowiadać ograniczenie kosztów transakcyjnych, wzrost przejrzystości cenowej oraz eliminacja ryzyka kursowego. Według najoptymistyczniejszych szacunków w wyniku wymienionych czynników PKB wzrośnie o 7,5% w stosunku do scenariusza bazowego (nieprzyjęcia waluty euro). Ze wzrostem gospodarczym połączone jest również polepszenie się standardów życia obywateli. Według analiz spodziewać może się osiągania wyższych dochodów jak również obniżenia kosztów cen konsumpcyjnych. Nie można jednak oczekiwać, że będzie to miało jakikolwiek wpływ wyrównanie zróżnicowania osiąganych dochodów w Polsce. Wzrost gospodarczy i otwarcie się polskiego rynku na nowe technologie przyniesie konieczność przeprowadzenia reform na rynku pracy. Przełoży się to na większe zapotrzebowanie wykwalifikowanej siły roboczej oraz uelastycznieniu rynku pracy, poprzez zmniejszenie bezrobocia. 31 Koszty wprowadzenia Euro: 1. Utrata autonomii polityki pieniężnej. Zmiana waluty oraz przystąpienie do UGW wiąże się z koniecznością poświecenia niezależnej polityki pieniężnej na rzecz wspólnej i ujednoliconej realizowanej przez Europejski Bank Centralny. Z racji tego faktu wynikają pewne niedogodności związane z niedopasowaniem polityk adekwatnie do danego kraju. Może to więc mieć niekorzystne działanie Utracenie nominalnego kursu walutowego. Zrezygnowanie z niezależnej polityki walutowej na rzecz wprowadzenia Euro może wiązać się z kosztem w przypadku, gdy nominalny kurs jest absorbatem szoków asymetrycznych, który ma duży wpływ na zmienność złotego Ibid. s Ibid. s Ibid. s
22 3. Nieoptymalny kurs konwersji. Po wprowadzeniu nowej waluty konieczne stanie się ustalenie kursu konwersji. Przyjęcie tego kursu na niekorzystnym poziomie może skutkować nadmierną inflacją będącą skutkiem niskich cen importowych oraz wysokiego popytu. Z innej strony wysokie ceny importu mogą być zagrożeniem dla wprowadzania nowych technologii na polski rynek, będących czynnikiem polepszania sytuacji gospodarczej państwa w kierunku rozwoju Spadek konkurencyjności. Zbyt szybko postępująca inflacja oraz wzrost dochodów obywateli może przekładać się niekorzystnie na zwiększenie się kosztów jednostkowych pracy oraz spadek konkurencyjności na rynku światowym. Problemy te mogą wynikać zarówno z oddziaływania czynników popytowych jak i podażowych Zróżnicowanie inflacyjne wewnątrz unii walutowej. Różnice wynikające z stopnia rozwoju danych gospodarek oraz ich poziomu stopy inflacji utrudniają ustanowienie jednolitej i optymalnej polityki, będącej dopasowaną do każdego z państw. Spadek realnej stopu procentowej w gospodarce powoduje wzrost produkcji, a nie potencjału gospodarczego Wzrost cen na rynku aktywów. W wyniku obniżania stóp procentowych oraz braku możliwości reagowania ze strony banku centralnego może skutkować wzrostem akcji kredytowych. Zaburza to równocześnie stabilność finansową i powoduje powiększenie się wartości nieruchomości Ibid. s Ibid. s Ibid. s Ibid. s
23 Zakończenie Celem niniejszej pracy było przedstawienie długiego, trwającego latami i składającego się z różnych etapów procesu formułowania idei Unii Gospodarczej i Walutowej oraz jej najważniejszych założeń, które mają przynieść szereg korzyści dla państw objętych jej inicjatywą, związanych przede wszystkim z poprawą dobrobytu obywateli. Przedstawiono główne postulaty Traktatu z Maastricht, których spełnienie konieczne jest do wprowadzenia wspólnej waluty euro w państwach członkowskich oraz korzyści i zagrożenie płynące ze zmiany środka płatniczego. Wraz z wprowadzeniem Euro na rynek krajowy szacuje się odnotowanie licznych korzyści związanych z poprawą sytuacji gospodarczej kraju, wzrostem inwestycyjności i atrakcyjności kredytowej, a co za tym idzie polepszeniem standardu życia obywateli pod względem osiąganych dochodów oraz możliwości znalezienia zatrudnienia. Doświadczenia innych krajów członkowskich pokazują, że wstąpienie do strefy euro niesie za są także zagrożenia, których wielkość zależna jest od przygotowania państwa, prowadzonej polityki oraz momentu przystąpienia. Im późniejszy czas wymiany walut siła zagrożenia słabnie jak również poziom osiąganych korzyści. Biorąc pod uwagę lata pod znakiem kryzysu na światowym rynku gospodarczym Europejski Bank Centralny poczynił wiele kroków zapobiegawczych, które uchronią przed podobnymi zagrożeniami w przyszłości kolejne państwa przystępujące do strefy Euro. Przedstawiona w pracy problematyka zawiera aktualny temat oraz najważniejsze jego wątki dotyczące korzyści i zagrożenia w świetle integracji z Unią Europejska i nie wyczerpuje całkowicie kwestii związanych z przedstawionym zagadnieniem. Reasumując w świetle przystosowania do członkostwa w strefie euro Narodowy Bank Polski będzie musiał podjąć wiele starań i przygotowań, aby wprowadzenie Euro odbyło się przy osiągnięciu jak największych korzyści oraz przy ograniczeniu kosztów jakie musi ponieść bank centralny oraz gospodarka w związku z tym projektem. 21
24 Bibliografia: Integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa pod red. Prof. Nadzw. Dr hab. M. Iwanicz - Drozdowskiej, Narodowy Bank Polski, Warszawa Jedna waluta dla jednej Europy. Droga do Euro, Komisja Europejska, Mechanizmy funkcjonowania strefy euro. Praca zbiorowa pod red. P. Kowalewskiego. Narodowy Bank Polski, Warszawa, Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej, Narodowy Bank Polski, Warszawa, Strony internetowe: Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap I r. Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap II r. Europejski Bank Centralny, Historia, Unia Gospodarcza i Walutowa, Etap III r. Parlament Europejski, Prawo UE, Traktaty rzymskie nuid=38&_nrdep=964&_checksum= , r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Leksykon budżetowy, Kryteria konwergencji: C0&litera=K, Akty prawne: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012r. Dziennik Urzędowy, nr C 326 Wykaz rysunków Rysunek 1: Droga do Unii Gospodarczej i Walutowej... 2 Wykaz tabel Tabela 1 Etapy Unii Gospodarczej i Walutowej... 6 Tabela 2 Kryteria konwergencji
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoWarunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny
Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej VII edycja Rok akademicki 2015/2016 Warunki uzyskania zaliczenia
Bardziej szczegółowoUnia Gospodarcza i Pieniężna
Unia Gospodarcza i Pieniężna Polityka gospodarcza i pieniężna (art. 119 TfUE) Dla osiągnięcia celów określonych w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej, działania Państw Członkowskich i Unii obejmują,
Bardziej szczegółowoD Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne
D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski
Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy
Bardziej szczegółowoPlan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowoIntegracja walutowa w Europie: geneza EMU
Integracja walutowa w Europie: geneza EMU Wykład 13 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, CE UW Copyright Gabriela Grotkowska 2 Wykład 13 Europejska integracja gospodarcza: podstawowe fakty Integracja
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Bardziej szczegółowoBIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro
Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej Współpraca gospodarcza i walutowa w państwach UE, której efektem jest posługiwanie się wspólną walutą euro ( ) jest jedną z największych osiągnięć integracji europejskiej.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro
Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................
Bardziej szczegółowoCezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy
Bardziej szczegółowoInformator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Konwergencja nominalna a konwergencja realna kiedy będzie możliwe wprowadzenie euro? Joanna
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z konwergencji za 2010 r. - jedynie Estonia. gotowa na przyjęcie waluty euro z dniem 1 stycznia 2011 r.
Bruksela, dnia 12 maja 2010 r. Sprawozdanie nr 29/2010 Sprawozdanie z konwergencji za 2010 r. - jedynie Estonia gotowa na przyjęcie waluty euro z dniem 1 stycznia 2011 r. Wstęp W sprawozdaniu z konwergencji
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.6.2014 r. COM(2014) 324 final 2014/0170 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r. PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU
Bardziej szczegółowoWykład 12. Integracja walutowa. Plan wykładu
Wykład 12 Integracja walutowa Plan wykładu 1. Waluta globalna 2. Teoria optymalnych obszarów walutowych 3. Europejska Unia Walutowa i Gospodarcza (EMU) 4. Działalność ECB 1 1. Waluta globalna Paul Volcker
Bardziej szczegółowoSpis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE ZAGADNIENIA UNIJNEGO SYSTEMU PRAWNEGO I FINANSOWEGO 1. Uwagi ogólne 2. Unijne regulacje prawne 3. Prawo pierwotne i prawo stanowione 4. Instytucje
Bardziej szczegółowoWniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 909 final 2013/0399 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę PL PL 2013/0399 (NLE) Wniosek
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel
Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN
Bardziej szczegółowoPolska w Onii Europejskiej
A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia
Bardziej szczegółowoPrognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy
SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy CELE LEKCJI: Ogólny: - poznanie waluty euro. Szczegółowe: - uczeń zna
Bardziej szczegółowoWyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty. Doświadczenia krajów strefy euro
Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty Doświadczenia krajów strefy euro Przeprowadzone na potrzeby Raportu analizy NBP (2009) wskazują, że: w perspektywie długookresowej przyjęcie
Bardziej szczegółowoZalecenie DECYZJA RADY. stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 907 final Zalecenie DECYZJA RADY stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoInformator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej STABILIZACJA KURSU WALUTOWEGO PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO STREFY EURO Joanna Stryjek, SGH Wejście
Bardziej szczegółowoWojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych
Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia
Bardziej szczegółowoKONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ
Leokadia Oręziak KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski Warszawa 2007 SPIS TREŚCI Wstęp...........................................................
Bardziej szczegółowoFINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz
Rezerwa obowiązkowa FINANSE dr Bogumiła Brycz Zakład Analiz i Planowania Finansowego Rezerwa obowiązkowa - częśćśrodków pienięŝnych zdeponowanych na rachunkach bankowych, jaką banki komercyjne muszą przekazać
Bardziej szczegółowoZimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr
EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego
Bardziej szczegółowoUnia walutowa korzyści i koszty. Przystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i korzyściami.
Unia walutowa korzyści i koszty rzystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i korzyściami. Korzyści: Eliminacja ryzyka kursowego i obniżenie ryzyka makroekonomicznego obniżenie stóp procentowych
Bardziej szczegółowoKONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094
KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski B 365094 SPIS TREŚCI Wstęp 9 ROZDZIAŁ I. PODATKI JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA MIĘDZY- NARODOWĄ POZYCJĘ GOSPODARKI
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE 2017 Kursy i rynki walutowe - synteza Rodzaje notowań 2 Pośrednie liczba jednostek pieniądza zagranicznego przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego 0,257 PLN/EUR
Bardziej szczegółowoZarządzanie Kapitałem w Bankach
Zarządzanie Kapitałem w Bankach Wizja scenariusza spowolnienia gospodarczego w Polsce w kontekście powołania wspólnego nadzoru bankowego Tomasz Kubiak Dyrektor Zarządzający Dep. Alokacji Kapitału i ALM
Bardziej szczegółowoWpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro
Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro PREZENTACJA WYNIKÓW Wojciech Mroczek Znaczenie strefy euro w światowym handlu 1996-1998 2004-2006 Czy wprowadzenie
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wyzwania stojące przed Polską gospodarką Paweł Kruk Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 04-12-2014 r. Jeśli nie wiadomo o co chodzi, chodzi o : Pieniądze
Bardziej szczegółowoInformator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej DOCHODZĄC DO EURO dr Monika Poboży, UW Plan Wernera pierwsze podejście Państwa założycielskie,
Bardziej szczegółowoKONFERENCJE MIĘDZYRZĄDOWE
KONFERENCJE MIĘDZYRZĄDOWE 1990-1991 Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków PODSTAWA PRAWNA 1. Art. 96 TEWWS 2. Art. 236 TEWG 3. Art. 204 TEWEA FAZA PRZYGOTOWAWCZA
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Estonię euro w dniu 1 stycznia 2011 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.5.2010 KOM(2010) 239 wersja ostateczna 2010/0135 (NLE) C7-0131/10 Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przyjęcia przez Estonię euro w dniu 1 stycznia 2011 r. PL PL UZASADNIENIE
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja
Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej
Bardziej szczegółowoMAPA DROGOWA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ MATERIAŁ INFORMACYJNY
MINISTERSTWO FINANSÓW MAPA DROGOWA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ MATERIAŁ INFORMACYJNY Warszawa, październik 2008 r. Poniższy dokument ma posłużyć ustaleniu kolejności niezbędnych działań w ramach procesu
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna
Bardziej szczegółowoWykład 23: Europejska integracja walutowa. Gabriela Grotkowska
Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 23: Europejska integracja walutowa Gabriela Grotkowska Plan wykładu Europejska integracja gospodarcza:
Bardziej szczegółowoBILANS KORZYŚCI I KOSZTÓW PRZYSTĄPIENIA POLSKI DO STREFY EURO
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA I INŻYNIERII PRODUKCJI BILANS KORZYŚCI I KOSZTÓW PRZYSTĄPIENIA POLSKI DO STREFY EURO Arkadiusz Skowron O P O L E 2 0 0 7 SPIS TREŚCI WSTĘP...3 1. Zagrożenia i koszty
Bardziej szczegółowoKażde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Zaznacz państwa członkowskie starej Unii Europejskiej, które nie wprowadziły dotąd
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy
Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII Bilans płatniczy Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej http://msg.umcs.lublin.pl/ Pojęcie
Bardziej szczegółowoBankowość Zajęcia nr 1
Motto zajęć: "za złoty dukat co w słońcu błyszczy" Bankowość Zajęcia nr 1 Bankowość centralna, przemiany w pośrednictwie finansowym System bankowy Dwuszczeblowość: bank centralny + banki komercyjne (handlowe);
Bardziej szczegółowoWybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę. Marcin Konarski
Wybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę Marcin Konarski EURO jako waluta międzynarodowa 1. Walutą euro posługuje się dziś około 330 milionów
Bardziej szczegółowoTransformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska
Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989
Bardziej szczegółowoRaport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski
Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?
Bardziej szczegółowoEuro wspólny pieniądz
Euro wspólny pieniądz dr Agnieszka Kłos Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji
Bardziej szczegółowoEuropejski System Banków Centralnych
Europejski System Banków Centralnych Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Instytucje i organy UGiW 1. Rada Europejska 2. Rada Unii Europejskiej 3. Komisja
Bardziej szczegółowoSpis treêci. www.wsip.com.pl
Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................
Bardziej szczegółowoNowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego
Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią
Bardziej szczegółowoEndogeniczność kryteriów OOW/ Otwartość gospodarki i kurs walutowy
Endogeniczność kryteriów OOW/ Otwartość gospodarki i kurs walutowy Do połowy lat 90. badania empiryczne nie potwierdzały hipotezy o negatywnym wpływie wahań kursów na handel zagraniczny Obstfeld (1997),
Bardziej szczegółowo=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï
736 M. Belka Narodowy Bank Polski Warszawa, r. Z nia na rok 2013 przed do projektu u Z nia. W ch realizowanej przez Narodowy Bank Polski 3 r. Ponadto i W na rok 2013 10 2012 r. p 2. W 2013 r. olskim w
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoOpis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 maja 2015 r.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 maja 2015 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i oczekiwanej sytuacji
Bardziej szczegółowoŚ W I A TEORIA I PRAKTYKA Z PERSPEKTYW RACJONALNYCH WYBORÓW EKONOMICZNYCH. Eugeniusz M. Pluciński
Ś W I A E U R O P A P O L S K A TEORIA I PRAKTYKA Z PERSPEKTYW RACJONALNYCH WYBORÓW EKONOMICZNYCH Eugeniusz M. Pluciński BYDGOSZCZ - KRAKÓW 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚCI WPROWADZENIE DO EKONOMII GOSPODARKI
Bardziej szczegółowoRaport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski
Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP
Bardziej szczegółowoKorekta nierównowagi zewnętrznej
Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoGospodarka otwarta i bilans płatniczy
Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Zagregowane wydatki w gospodarce otwartej Jeżeli przyjmiemy, że wydatki krajowe na dobra wytworzone w kraju zależą od poziomu dochodu Y oraz realnej stopy procentowej
Bardziej szczegółowoUnia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski. Warszawa, 29 listopada 2012 r.
Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski Warszawa, 29 listopada 2012 r. Unia bankowa skutki dla UE i dla strefy euro Andrzej Raczko Narodowy Bank Polski Strefa euro Strefa euro doświadcza bardzo
Bardziej szczegółowoMakroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 15 Europejska Unia Monetarna
Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 15 Europejska Unia Monetarna Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/30 Plan wykładu: Wprowadzenie Integracja walutowa w Europie Od mechanizmu kursowego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII
Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,
Bardziej szczegółowoTeoria Optymalnego Obszaru Walutowego
Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią
Bardziej szczegółowoPolska bez euro. Bilans kosztów i korzyści
Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie wdrażania ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich, których walutą jest euro
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.6.2014 r. COM(2014) 401 final Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie wdrażania ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich, których walutą
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA
INSTYTUCJE UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ Instytucje europejskiej unii gospodarczej i walutowej ponoszą główną odpowiedzialność za określanie europejskiej polityki pieniężnej, przepisów regulujących emisję
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 13.5.2015 r. COM(2015) 255 final Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez
Bardziej szczegółowoNOTA Sekretariat Generalny Rady Delegacje Opinia Rady w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Polski
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 17 lutego 2005 r. 6501/05 UEM 59 NOTA Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Opinia Rady w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Polski Delegacje
Bardziej szczegółowoJEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki
JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. Ogólne założenia polityki pieniężnej EBC 2. Dywergencja
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO FINANSÓW S P R A W O Z D A N I E
MINISTERSTWO FINANSÓW Pełnomocnik Rządu do Spraw Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską S P R A W O Z D A N I E za okres od dnia 26 stycznia do dnia 31 marca 2009 r. z działalności Pełnomocnika
Bardziej szczegółowoGlobalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy
Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego
Bardziej szczegółowoFinansowanie akcji kredytowej
Finansowanie akcji kredytowej ze źródeł zagranicznych: doświadczenia Hiszpanii i Irlandii Robert Woreta Departament Analiz Rynkowych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego 24 września 2010 roku 1 10,0 % Negatywne
Bardziej szczegółowoPolityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro
Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl Czy opłaca się wejść do strefy euro? 1. Rola
Bardziej szczegółowoEwa Błażejowska. Funkcjonowanie sektora MSP w Polsce i UE
Ewa Błażejowska Funkcjonowanie sektora MSP w Polsce i UE Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Sektor MSP 3. Arkusze informacyjne SBA (Small Business Act) 4. Szanse i zagrożenia przystąpienia do Eurolandu
Bardziej szczegółowoIntegracja europejska
A 395711 Zofia Wysokińska Janina Witkowska Integracja europejska Dostosowania w Polsce w dziedzinie polityk Polskie Wydawnictw Ekonomiczne Warszawa 2004 Spis treści Od Autorów 11 I. Integracja rynków dóbr,
Bardziej szczegółowoKredytowe instrumenty a stabilność finansowa
Monografie i Opracowania 563 Paweł Niedziółka Kredytowe instrumenty a stabilność finansowa Warszawa 2009 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie OFICYNA WYDAWNICZA Spis treści Indeks skrótów nazw własnych używanych
Bardziej szczegółowoZalecenie DECYZJA RADY. uchylająca decyzję 2010/401/UE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu na Cyprze
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 18.5.2016 r. COM(2016) 295 final Zalecenie DECYZJA RADY uchylająca decyzję 2010/401/UE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu na Cyprze PL PL Zalecenie DECYZJA RADY
Bardziej szczegółowoMakroekonomia gospodarki otwartej. Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Makroekonomia gospodarki otwartej Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Wprowadzenie Interwencje banku centralnego Wpływ na podaż pieniądza
Bardziej szczegółowoData Temat Godziny Wykładowca
Harmonogram zajęć w ramach Studiów Podyplomowych Mechanizmy funkcjonowania strefy EURO (IV edycja) organizowanych przez Uniwersytet Opolski przy wsparciu Narodowego Banku Polskiego (zajęcia odbywać się
Bardziej szczegółowoHandel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki
Handel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki 2 Handel międzynarodowy - Otwarcie gospodarki 0 Autarkia = = gospodarka zamknięta 0 Gospodarka otwarta 3 Otwarcie gospodarki - zadanie 0 Jak mierzymy stopień
Bardziej szczegółowoIntegracja europejska w okresie przemian. Aspekty ekonomiczne
Jan Barcz Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska Krystyna Michałowska-Gorywoda Integracja europejska w okresie przemian. Aspekty ekonomiczne SPIS TREŚCI Wstęp Wykaz skrótów 1. Pojęcie, formy, efekty i koncepcje
Bardziej szczegółowoPrognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50
Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoCentrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11
Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 11 Wstęp do ekonomii międzynarodowej Gabriela Grotkowska. Agenda Kartkówka Czym gospodarka otwarta różni się od zamkniętej? Pomiar otwarcia gospodarki Podstawowe
Bardziej szczegółowoJan Śliwa PODSTAWY FINANSÓW
Jan Śliwa PODSTAWY FINANSÓW Łódź Warszawa 2011 SPIS TREŚCI WSTĘP... 9 ROZDZIAŁ I. FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA FINANSE SFERY REALNEJ... 13 1. Istota finansów przedsiębiorstwa... 13 1.1. Podstawowe pojęcia...
Bardziej szczegółowoOpis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r. Na posiedzeniu członkowie Rady dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i przyszłej sytuacji
Bardziej szczegółowoPostępy w zakresie sytuacji gospodarczej
#EURoad2Sibiu Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej Maj 219 r. KU BARDZIEJ ZJEDNOCZONEJ, SILNIEJSZEJ I DEMOKRATYCZNIEJSZEJ UNII Ambitny program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji
Bardziej szczegółowoBanki komercyjne utrzymują rezerwę obowiązkową na rachunkach bieżących w NBP albo na specjalnych rachunkach rezerwy obowiązkowej.
Rezerwa obowiązkowa Rezerwa obowiązkowa stanowi odsetek bilansowych zwrotnych zobowiązań (bieżących i terminowych) banków wobec sektora niefinansowego, która podlega odprowadzeniu i utrzymaniu w postaci
Bardziej szczegółowoAnaliza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33
Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie
Bardziej szczegółowo