O Polskim Forum HR RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 2

Transkrypt

1

2 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 2 O Polskim Forum HR Polskie Forum HR (wcześniej Związek Agencji Pracy Tymczasowej) powstało w 2002 roku z inicjatywy wiodących firm z branży agencji zatrudnienia funkcjonujących według najwyższych standardów etycznych. Od początku istnienia eksperci Polskiego Forum HR działają na rzecz rozwoju sektora agencji zatrudnienia w Polsce. Polskie Forum HR chcąc przenosić najlepsze praktyki na polski rynek pracy w 2005 roku przystąpiło do Ciett organizacji zrzeszającej agencje zatrudnienia na całym świecie i od przeszło 5 lat nasi reprezentanci zasiadają w Zarządzie europejskiej części tej organizacji Eurociett. Jesteśmy jedyną polską organizacją z branży agencji zatrudnienia, która działa w strukturach europejskich. W 2006 roku zorganizowaliśmy okrągły stół dotyczący rozwoju dialogu społecznego w kontekście działania agencji pracy tymczasowej w Polsce wzięli w nim udział przedstawiciele Ministerstwa Pracy, Państwowej Inspekcji Pracy, OPZZ, Solidarności, PKPP Lewiatan, Eurociett, Komisji Europejskiej i Uni-Europa. Wynikiem tego spotkania była deklaracja, podpisana przez wszystkich partnerów społecznych, wyrażająca gotowość przystąpienia do konstruktywnego dialogu w sprawie prawidłowego rozwoju pracy tymczasowej w Polsce. Dzięki członkostwu w PKPP Lewiatan współtworzymy i opiniujemy projekty ustaw, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie naszej branży. Jako członek największej organizacji pracodawców, uczestniczymy również w pracach Komisji Trójstronnej. Działalność Polskiego Forum HR skierowana jest również do podmiotów korzystających z usług agencji zatrudnienia: edukujemy, informujemy, dzielimy sie przykładami dobrych praktyk, tym samym wyznaczając wyższe standardy działania. Wynikiem tych działań są szkolenia dla podmiotów zewnętrznych Agencja zatrudnienia wg standardów Polskiego Forum HR, których I edycja odbyła się w październiku 2011 roku, a kolejna jest planowana na kwiecień Pracownicy tymczasowi korzystający z usług agencji zrzeszonych w Polskim Forum HR, mają możliwość skorzystania z pomocy Biura PFHR w wyjaśnianiu wszelkich skargi i reklamacji na działanie agencji, natomiast wszyscy pracownicy tymczasowi mogą korzystać z infolinii prawnej działającej w biurze PFHR i uzyskać odpowiedź na nurtujące ich pytania. Jako jedyna organizacja zrzeszająca agencje zatrudnienia od 2005 roku zbieramy i publikujemy dane swoich członków, dzięki którym możemy opisać i oszacować naszą branżę. Od 2011 roku, publikujemy również badania dotyczące wynagrodzenia pracowników tymczasowych Raport wynagrodzeń pracowników tymczasowych w 1Q 2011r., który był pierwszym badaniem tego typu w Polsce, a którego kolejna edycja zaplanowana jest na rok Aby podnieść jakość usług świadczonych przez agencje zrzeszone w 2008 roku wprowadziliśmy Standard działania agencji pracy tymczasowej, którego przestrzeganie jest sprawdzane poprzez audyty w agencjach członkowskich. Podczas działań kontrolnych identyfikowane są obszary, które wymagają poprawy tj. szkolenia w tym zakresie. Dlatego też powstał rozbudowany program szkoleniowy dla agencji zrzeszonych tylko w zeszłym roku przeprowadziliśmy 15 szkoleń z tego zakresu. Od 2010 roku rozszerzyliśmy swoją działalność otwierając się na agencje, których główną działalnością jest rekrutacja i selekcja. Tylko w 2011 roku przeprowadziliśmy 5 szkoleń kierowanych do tej grupy członków. O tym, że sekcja rekrutacji działa prężnie świadczą dwa duże projekty, które udało się zrealizować Certyfikacja Konsultantów oraz Studium Profesjonalnej Rekrutacji. W tym roku po raz pierwszy publikujemy dane dotyczące działalności rekrutacji i selekcji. Od początku zeszłego roku w ramach Polskiego Forum HR działa również sekcja crossboardingu, która ma już na swoim koncie dwie duże konferencje dotyczące niemieckiego rynku pracy oraz udział w kampanii Bezpieczna praca, realizowanej przez Fundację Itaka Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych. W tym roku po raz pierwszy publikujemy tak szczegółowe dane dotyczące tej sfery działalności wśród agencji zrzeszonych w Polskim Forum HR.

3 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 3 Szanowni Państwo, Polskie Forum HR już od dziesięciu lat dba o standardy na rynku agencji zatrudnienia w Polsce. Naszym statutowym obowiązkiem jest nie tylko ochrona interesów naszych Członków, ale przede wszystkim edukacja i dostarczanie informacji dotyczących funkcjonowania naszego sektora. Temu celowi służy niniejszy raport, który w imieniu Zarządu Polskiego Forum HR oraz wszystkich firm członkowskich mam przyjemność Państwu zaprezentować. Ostatnie lata były ogromnym wyzwaniem dla wszystkich sektorów gospodarki. Kryzys ekonomiczny wpłynął na sposób funkcjonowania przedsiębiorstw. Uświadomił im konieczność poszukiwania rozwiązań mających na celu optymalizację kosztów i uelastycznienie ich działań. Zlecenie realizacji projektów rekrutacyjnych zewnętrznej firmie w znacznym stopniu zmniejsza nakłady finansowe związane z poszukiwaniem talentów. Dzięki dobremu dopasowaniu nowych pracowników do wymagań pracodawcy, zmniejsza się rotację pracowników w firmie, co pozwala w pełni skupić się na podstawowej działalności przedsiębiorstwa. Specjaliści zatrudnieni w agencjach zatrudnienia dysponują wszelkimi narzędziami pozwalającymi trafnie ocenić kompetencje kandydatów, są odpowiedzialni za wszystkie etapy procesu oraz ocenę efektywności podjętych działań. Coraz częściej agencje zatrudnienia odpowiadają również za przygotowanie pracowników do nowej pracy organizowane są wysoce wyspecjalizowane szkolenia odpowiadające na konkretne potrzeby danych pracodawców. Rośnie również rola agencji zatrudnienia jako pracodawcy. Praca tymczasowa zyskuje na znaczeniu, nie tylko poprzez swój wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw, ich możliwość dopasowywania się do zmian i optymalizację kosztów, ale również dzięki swojej roli w kreowaniu miejsc pracy. Około 20% pracowników tymczasowych znajduje zatrudnienie na stałe u pracodawcy użytkownika. Wśród pracowników tymczasowych największą grupę stawioną osoby młode do 26 roku życia posiadające niewielkie lub żadne doświadczenie zawodowe. Praca tymczasowa jest dla nich szansą na wejście na rynek pracy, zdobycie nowych umiejętności odpowiadających na zapotrzebowanie pracodawców. Rok 2011 był dla naszej branży rokiem ciekawym. Informacje o kryzysie hamowały wiele decyzji klientów, powodowały dużą ostrożność w kwestii nowych inwestycji jak i zatrudniania pracowników. Pracodawcy chętniej korzystali z pracy tymczasowej, co dawało im poczucie bezpieczeństwa na wypadek nagłego obniżenia koniunktury. Duży wpływ na kondycję naszej branży miała tzw. Ustawa antykryzysowa - firmy stanęły przed dylematem, co dalej z pracownikami zatrudnionymi na umowy czasowe. Większość przedsiębiorców zdecydowała się kontynuować współpracę z pracownikami zatrudnionymi na podstawie umów na czas określony, nie była gotowa na poniesienie ryzyka zatrudnienia pracowników na czas nieokreślony. Firmy obawiając się niestabilnego otoczenia makroekonomicznego skoncentrowały się więc na rozwiązaniach elastycznych i ostrożnej polityce zatrudnienia. Obserwowaliśmy również wzmożone zainteresowanie i działania przygotowawcze firm międzynarodowych do inwestycji w Polsce. Ciekawym spostrzeżeniem jest zdecydowanie większa, niż w latach ubiegłych, liczba globalnych przetargów u klientów międzynarodowych, obejmujących również Polskę. Dzięki współpracy z jednym dostawcą w wielu krajach firmy te mogą liczyć na efekt skali, co pozwala im na obniżenie cen i kosztów współpracy przy zachowaniu oczeki wanych standardów jakościowych. Sądzę, że coraz częściej firmy międzynarodowe będą podążały w tym kierunku, zmniejszając lokalną decyzyjność HR w zakresie doboru dostawców. Podsumowując rok 2011, wzrosty obrotów agencji zatrudnienia nie były już tak gwałtowne jak w 2010, kiedy to firmy zrzeszone w Polskim Forum HR, odrabiając straty spowodowane kryzysem, odnotowały wzrost przychodów na poziomie około 50%. Rok 2011 upłynął pod znakiem stabilnego rozwoju. Rynek agencji zatrudnienia w Polsce staje się coraz bardziej dojrzały, choć proces edukacji podmiotów zaangażowanych nie jest zakończony. Mam nadzieję, że ta publikacja przybliży Państwu zasady funkcjonowania sektora agencji zatrudnienia i przyczyni się do podniesienia standardu usług naszej branży w Polsce i na świecie. Anna Wicha, Prezes Polskiego Forum HR

4 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 4 Elastyczność przede wszystkim! Globalizacja gospodarki i bardzo szybkie zmiany w portfelu zamówień, wymuszają na przedsiębiorcach podnoszenie elastyczności w zarządzaniu zasobami pracy. Istotną rolę odgrywają tu agencje zatrudnienia, które ułatwiają firmom dopasowanie liczby zatrudnionych do zmieniających się warunków ekonomicznych. Agencje te odgrywają również ważną rolę w przywracaniu bezrobotnych na rynek pracy, których w Polsce mamy już ponad 2 miliony. W sytuacji, gdy brak jest możliwości stworzenia stałego etatu, a przedsiębiorstwo potrzebuje wsparcia dodatkowych pracowników, idealnym rozwiązaniem jest skorzystanie z instytucji agencji zatrudnienia i pracy tymczasowej. Jest to szczególnie ważne dla małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ to głównie firmy z tego sektora są wrażliwe na koszty rekrutacji i redukcji stałego personelu. Tym samym oferta agencji zatrudnienia pomaga przedsiębiorstwom szybko reagować na zmiany w natężeniu prac i dostosować produkcję do aktualnych potrzeb rynku, czy też sezonowej dostępności niektórych produktów. Zatrudnienie tymczasowe daje również możliwość sprawdzenia pracownika przed zaproponowaniem mu stałej współpracy. Dla klienta agencji, zatrudnienie tymczasowe daje przede wszystkim korzyści finansowe. Jest to możliwość dopasowania kosztów do bieżących potrzeb zatrudnienia oraz brak części kosztów stałych. Agencja przejmuje odpowiedzialność za całość prac związanych z procesem rekrutacji, ma możliwość szybko dostarczyć odpowiednią liczbę kandydatów do pracy. Pracodawca użytkownik zwolniony jest z obowiązku prowadzenia prac administracyjnych (podpisywanie umów, rozliczenia urlopów, obliczanie i wypłatę wynagrodzenia za okres choroby, naliczanie wynagrodzenia i odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy, składki na ZUS, itd.) co oznacza odciążenie działu personalnego firmy. Praca tymczasowa pozwala przedsiębiorstwom szybko i sprawnie reagować na wszelkie zmiany otoczenia gospodarczego, umożliwia łatwe dopasowanie poziomu produkcji do bieżącego zapotrzebowania na rynku. Dzięki tej formie zatrudnienia elastyczność pracodawców, tak bardzo ceniona w szczególności w okresie kryzysu, znacznie wzrasta. Obserwując wzrost znaczenia tego sektora trzeba zauważyć, że agencje zatrudnienia będą odgrywać coraz większą rolę na polskim rynku pracy. Główne obszary, w których przewiduje się ich dalszy rozwój to: zatrudnianie osób młodych, niepełnosprawnych i opieka nad osobami niesamodzielnymi. Eksperci przewidują, że agencje zaczną też wyręczać firmy wyspecjalizowane w prowadzeniu księgowości i oferować outsourcing personalny, który może się przyjąć w urzędach. Poza tym, śledząc trendy europejskie z pewnością rozwijać się będzie współpraca publicznych służb zatrudnienia z prywatnymi agencjami pracy, realizowany jest pierwszy projekt pilotażowy w tym zakresie, dodatkowo cały czas trwa dyskusja nad rozszerzonymi formami tej współpracy. Wydaje się, że z uwagi na ciągłe zmiany gospodarcze coraz istotniejsze znaczenie odgrywać będzie praca tymczasowa. Meritum tej formy zatrudnienia jest: uproszczenie, profesjonalizacja i racjonalizacja zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Henryka Bochniarz Prezydent Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan

5 Rozdział 1. Agencje zatrudnienia a rynek pracy 1.1 Wprowadzenie do rynku agencji zatrudnienia Wpływ agencji zatrudnienia na rynek pracy Okiem ekspertów Kogo poszukują pracodawcy? Młodzi chętni do pracy Trendy na rynku pracy w Działalność społeczna agencji zatrudnienia...15

6 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU Wprowadzenie do rynku agencji zatrudnienia Agnieszka Zielińska, Polskie Forum HR Historia agencji zatrudnienia w Polsce Rynek agencji zatrudnienia w Polsce w porównaniu z innymi krajami europejskimi jest bardzo młody. Od 1990 roku działalność agencji była regulowana upoważnieniami wydawanymi najpierw przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, później przez Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. W latach uprawnienia te posiadał Prezes Krajowego Urzędu Pracy. Dopiero ustawa z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz ustawy o systemie oświaty wprowadziła pojęcie agencji zatrudnienia do polskiej legislacji. Nałożyła również na ministra właściwego do sprawy obowiązek prowadzenia rejestru agencji zatrudnienia oraz wydawania certyfikatów podmiotom wpisanym do rejestru. Obecnie funkcjonowanie sektora agencji zatrudnienia reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Rynek agencji w 2011 roku Według raportu Agencje zatrudnienia 2010 rok corocznie publikowanego przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, w 2010 roku funkcjonowało w Polsce agencji zatrudnienia (w Wielkiej Brytanii zarejestrowanych było agencji, a w Niemczech [1] ), natomiast na dzień 1 stycznia 2012 roku było ich już [2] (Wykres 1). Tak duży wzrost liczby agencji spowodowany jest przede wszystkim wzrostem zapotrzebowania ze strony przedsiębiorców na tę formę zatrudnienia. Pomaga ona szybko reagować na zmieniające się warunki gospodarcze i dopasować rozmiar produkcji do zapotrzebowania rynku, co jest szczególnie istotne w czasie dużych wahań koniunktury. Drugim powodem jest również otwarcie niemieckiego rynku pracy. Chociaż po 1 maja 2011 r. nie mieliśmy do czynienia z masową emigracją zarobkową w skali jakiej się spodziewano, to w tym okresie powstało wiele firm, które chciały podjąć działalność w zakresie delegowania pracowników do pracy za granicą. Wykres 1. Liczba agencji zatrudnienia w latach * Źródło: Agencje zatrudnienia 2010 rok Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej *Żródło: Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienia Analizując formę prawną agencji, największą grupę stanowiły osoby fizyczne (stan na 1 stycznia 2012 r.) prowadzące działalność agencji zatrudnienia, aż 42,66% wszystkich podmiotów. Druga grupa to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 35,42%. W roku 2011 powstało nowych agencji, większość z nich w województwie mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Aż 52% nowych agencji to osoby fizyczne. W tym samym okresie z rejestru agencji zatrudnienia wykreślono 480 podmiotów. 1 Źródło: The agency work industry around the world Edition (dane za 2009 rok), Ciett 2 Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienia

7 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 7 Wewnętrzny rynek Polskiego Forum HR Agencje zrzeszone w Polskim Forum HR w 2011 r. zatrudniały łącznie 1650 pracowników wewnętrznych w 258 oddziałach. Średnio w jednym oddziale pracowało więc 6 osób. Dla porównania średnia światowa to 4 osoby. Rynek agencji zatrudnienia jest bardzo skoncentrowany - 60% wartości rynku pracy tymczasowej jest reprezentowane przez agencje zrzeszone w Polskim Forum HR. Nie jest to jednak domena wyłącznie naszego kraju. Patrząc globalnie 10 największych koncernów międzynarodowych generowało w 2009 roku aż 29% całego obrotu tego sektora na świecie [3]. Obroty całkowite agencji należących do Polskiego Forum HR Z danych za 2011 rok wynika (Wykres 2), że obroty całkowite agencji wyniosły PLN i w porównaniu do 2010 roku wzrosły o 16,19% (wynik za rok PLN) Obserwując dynamikę wzrostów kwartalnych (Wykres 3) widzimy dość duże wahania, które spowodowane są zarówno sezonowością zatrudnienia tymczasowego (praca tymczasowa generuje 91% obrotów wśród wszystkich członków więc ma największy wpływa na wyniki ogólne agencji), jak i dynamicznie zmieniającą się sytuacją na rynkach europejskich. Wykres 2. Obroty całkowite agencji zrzeszonych w PFHR w latach (w mln PLN) Wykres 3. Obroty agencji w kwartałach (w mln PLN) Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q Biorąc pod uwagę strukturę działalności agencji zrzeszonych (Wykres 4) 91,45% obrotów generowane jest przez usługę pracy tymczasowej. Spowodowane jest to przede wszystkim specyfiką tej działalności. Obroty z zakresu pracy tymczasowej to przede wszystkim wynagrodzenia pracowników i wszelkie koszty wynikające ze stosunku pracy. Wykres 4. Struktura obrotów agencji zrzeszonych 91,48% Praca tymczasowa 4,94% Delegowanie pracowników 2,11% Rekrutacja i selekcja 1,41% Pozostałe usługi 0,06% Outplacement 3 Źródło: The agency work industry around the world Edition (dane za 2009 rok), Ciett

8 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 8 Udział agencji zrzeszonych w rynku Polskiego Forum HR Największy udział należy do agencji Randstad - 27,30%, następna w kolejności jest agencja ManpowerGroup - 17,06% i Adecco - 15,95%. W grupie poniżej 10% udziału znajdują się: Trenkwalder 9,66%, Start People 7,82% i Work Express 6,65%. W grupie poniżej 5% znajdują się: OTTO 3,46%, Akcja Job 3,32%, Gi Group 3,12%, Grupa Job 2,75%, Grafton 1,35% i People 1,15%. Poniżej jednego procenta udziału: Kelly Services 0,20%, Reed 0,10%, IDES 0,05% i Work Force 0,05% (Wykres 5). Wykres 5. Udział w rynku PFHR - obroty całkowite 27,3% 17,06% 15,95% 9,66% 7,82% 6,65% 3,46% 3,32% 3,12% 2,75% 1,35% 1,15% 0,2% 0,1% 0,05% 0,05% RANDSTAD MANPOWER GROUP ADECCO TRENKWALDER START PEOPLE WORK EXPRESS OTTO AKCJA JOB GI GROUP GRUPA JOB GRAFTON PEOPLE KELLY SERVICES REED IDES WORK FORCE 1.2 Wpływ agencji zatrudnienia na rynek pracy Agnieszka Zielińska, Polskie Forum HR Wyzwania rynku pracy Na przestrzeni ostatnich kilku lat świat bardzo się zmienił - cykliczne zmiany w ekonomii stały się coraz bardziej nieprzewidywalne, przez co reagowanie i przystosowywanie się do nich stanowi jedno z największych wyzwań przed którym stoi dzisiejsze społeczeństwo. Zmieniające się otoczenie gospodarcze rewolucjonizuje sposób funkcjonowania rynku pracy i społeczeństwa. Rola którą odgrywa branża agencji zatrudnienia jest pierwszoplanowa - dostarcza rozwiązań, które w znacznym stopniu wpływają na rozwój społeczno-ekonomiczny, ułatwia dostosowywanie się do zmian gospodarczych, zapewnia lepiej funkcjonujący rynek pracy oraz godną pracę. Rynki pracy na całym świecie stoją przez bezprecedensowymi wyzwaniami. Globalizacja, zmiany demograficzne i strukturalne połączone z nieprzewidywalnością i rosnącą złożonością gospodarki doprowadziły do stworzenia zupełnie nowego otoczenia, w którym rynki pracy są w ciągłym ruchu, tworząc i niszcząc kolejne miejsca pracy. Rządy wszystkich krajów, przedsiębiorcy i pracownicy próbują znaleźć rozwiązanie problemów wynikających z nowo zaistniałej sytuacji: rosnącego bezrobocia, braku dopasowania kwalifikacji pracowników do wymogów rynku, niskiej mobilność zawodowej i niskiego poziomu zatrudnienia szczególnie wśród osób młodych.

9 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 9 W jaki sposób agencje zatrudnienia wpływają na rynek pracy? 1. Agencje zatrudnienia pozwalają dużo łatwiej i szybciej dostosować się do wszelkich wahań koniunktury Prywatne agencje zatrudnienia: pozwalają przedsiębiorstwom na szybkie dostosowanie się do nowych warunków na rynku pracy, ułatwiają adaptację do zmian w gospodarce, w przedsiębiorstwie, czy w odniesieniu do indywidualnej sytuacji danej osoby, są motorem postępu społeczno-ekonomicznego, wpływają na szybsze dostosowywanie się do cyklicznych zmian strukturalnych, redukują różnicę czasową miedzy poprawą sytuacji gospodarczej a powstawaniem nowych miejsc pracy. Firmy które korzystają z usług agencji zatrudnienia lepiej radzą sobie z kryzysem (w Niemczech wzrost zysków w firmach zatrudniających pracowników tymczasowych jest wyższy niż w tych niekorzystających z tego rozwiązania). 76% pracodawców twierdzi, że głównym powodem korzystania z usług agencji zatrudnienia jest możliwość szybkiego dostosowywania się do zmian w gospodarce. W czasach ciągle rosnącego bezrobocia agencje zatrudnienia odgrywają kluczową rolę w dopasowywaniu potrzeb przedsiębiorców i kwalifikacji osób poszukujących pracy, prowadzą do zwiększenia aktywności zawodowej i ułatwiają dialog społeczny. W pierwszej kolejności musimy zapewnić należyte warunki i odpowiednie otoczenie prawne funkcjonowania naszego sektora. Jako branża zobowiązujemy się do współpracy ze wszystkimi partnerami społecznymi w celu podwyższenia standardów funkcjonowania naszego sektora na całym świecie oraz do aktywnego wspierania wszystkich w poszukiwaniu godnej pracy - deklaruje Anna Wicha, Prezes Polskiego Forum HR 2. Prywatne agencje zatrudnienia zapewniają lepsze funkcjonowanie rynku pracy. Mają ogromny wkład w powstawanie nowych miejsc pracy oraz zwiększanie poziomu zatrudnienia Prywatne agencje zatrudnienia zwiększają zatrudnienie oraz redukują bezrobocie poprzez umożliwienie lepszej i szybszej adaptacji do zmian podaży i popytu na pracę. Im wyższa jest stopa penetracji rynku (udział pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie pracujących) tym niższe jest bezrobocie. Agencje zatrudnienia nie wypierają stałego zatrudnienia (Wykres 6) Wykres 6. Alternatywy dla pracy tymczasowej % odpowiedzi (suma=101) % 54% ogółem Alternatywy dla pracy tymczasowej Wewnętrzne elastyczne rozwiązania 8% Nie wykonanie pracy Brak nowych miejsc pracy (62%) 12% Inne zewnętrzne elastyczne rozwiązania Żródło: ankieta wśród pracodawców użytkowników, analiza BCG Stałe zatrudnienie nie jest alternatywą (74%) 26% Zatrudnienie pracownika na stałe Wnioski 74% przedsiębiorstw nie rozpatruje zwiększenia stałego zatrudnienia jako alternatywy dla innych rozwiązań W 62% przypadków nie stworzono by nowych miejsc pracy: firmy wybrałyby wewnętrzną elastyczność (np. nadgodziny) lub nie wykonanie pracy

10 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU Pomagają w znalezieniu zatrudnienia Agencje zatrudnienia niwelują segmentacje na rynku pracy poprzez ułatwienie: wejścia na rynek pracy przejścia z bezrobocia do zatrudnienia przejścia z pracy tymczasowej do pracy stałej zmiany kwalifikacji i znalezienia nowej pracy We Francji jedynie 11% pracowników miało zatrudnienie przed podjęciem pracy tymczasowej, po jej zakończeniu aż 66%. W Norwegii odpowiednio 16% i 65%, a w Szwecji 34% i 85%. Wg źródeł Polskiego Forum HR w Polsce 20% pracowników tymczasowych znajduje stałe zatrudnienie u pracodawców użytkowników. W 2010 roku 12 mln osób było zatrudnionych przez agencje zatrudnienia w formie pracy tymczasowej. 4. Przyczyniają się do lepszego dopasowania kwalifikacji to potrzeb rynku pracy Wahania sezonowe mają duży wpływ na funkcjonowanie wielu sektorów gospodarki oraz politykę zatrudnienia wielu przedsiębiorstw: audyt finansowy - zwiększenie zatrudnienia w okresie sprawozdawczym, usługi pocztowe i sektor gastronomiczny, handel detaliczny, sektor budowlany - zmiany wynikające z warunków pogodowych oraz zmieniających się pór roku, turystyka. Agencje zatrudnienia ułatwiają przejście pracowników do sektorów gospodarki w których zapotrzebowanie na umiejętności jest wyższe w danym momencie. We Francji w ciągu 20 miesięcy (od marca 2009 do listopada 2010) jedna trzecia ankietowanych pracowników tymczasowych zatrudnionych w sektorze produkcyjnym została przeniesiona do innych sektorów - głównie usług. 5. Prywatne agencje zatrudnienia dostarczają godną pracę Agencje zatrudnienia odgrywają wyjątkową rolę w zachowaniu równowagi między elastycznym i bezpiecznym zatrudnieniem, zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Prywatne agencje zatrudnienia promują potrzebę odpowiednich regulacji prawnych, gwarantujących zapewnienie branży odpowiednich standardów oraz ułatwienie rozwoju społeczno-gospodarczego. Agencje zatrudnienie maja ogromną przewagę nad innymi formami elastycznych form zatrudnienia (takimi jak outsourcing czy samozatrudnienie). Im większy jest rynek pracy tymczasowej w danym kraju tym mniejsza jest szara strefa. Główną motywacją osób które w 2009 były zatrudnione jako pracownicy tymczasowi było znalezienie stałej pracy (45%), zdobycie doświadczenia zawodowego (42%) oraz uelastycznienie aktywności zawodowej (43%).

11 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 11 Poziom satysfakcji z tej formy zatrudnienia jest bardzo wysoki: w Wielkiej Brytanii 83% pracowników tymczasowych rekomenduje ją swoim przyjaciołom i rodzinie. 6. Dobrze funkcjonujący rynek agencji zatrudnienia zwiększa efektywność rynku pracy, a co za tym idzie również konkurencyjność gospodarki. Praca tymczasowa w Polsce nadal jest bardzo mało rozwinięta. Stopa penetracji rynku na poziomie 0,44% jest daleko poniżej średniej europejskiej (1,5%). Duży odsetek pracowników produkcyjnych (około 70% wszystkich pracowników tymczasowych) również świadczy o sporej niedojrzałości tego rynku. Te wszystkie czynniki oraz dodatkowo mało rozwinięty dialog społeczny kwalifikują nasz kraj do grupy rynków wschodzących. Patrząc na wskaźnik efektywności rynku pracy, który w przypadku Polski wyniósł -0,6% również widzimy jak wiele wyzwań stoi przed nowym rządem i jak wiele zaległości musimy nadrobić. Wysoki wskaźnik bezrobocia, szczególnie w grupie ludzi młodych oraz 50+, niski poziom zatrudnienia, słabo rozwinięte instrumenty rynku pracy, brak współpracy agencji zatrudnienia z publicznymi służbami zatrudnienia, brak dopasowania kwalifikacji do potrzeb rynku - to tylko niektóre obszary wymagające doskonalenia, w których rola agencji zatrudnienia może okazać się kluczowa. Artykół oparty na wynikach raportu Ciett Adaptig to change 1.3 Okiem ekspertów - Kogo poszukują pracodawcy? Aleksandra Iwicka, Country Manager Polska, Grafton Recruitment Polska Rynek pracy w 2012 zapowiada się dobrze, a przynajmniej nie gorzej niż w roku 2011 w zakresie wartości bezwzględnych. Jednak perspektywy dla poszczególnych grup zawodowych mogą się różnić. Wiadomości z Europy nie są optymistyczne, co wbrew pozorom może stanowić szansę dla polskiego rynku pracy. Wszelkie niepokoje sprzyjają bowiem outsourcingowi, bo to trend, który obniża koszty klientów, ale także sprzyja standaryzacji i podchodzeniu jakościowemu do świadczonych usług. Polska znajduje się na mapie sprawdzonych i zaufanych krajów, gdzie tworzenie nowych miejsc pracy odbywa się z sukcesem. Polscy pracownicy, kandydaci do pracy w centrach usług wspólnych mogą zatem liczyć na oferty w księgowości, finansach, IT, payrollu czy w bardziej zaawansowanych procesach skupionych wokół R&D. Optymizmem napawają również sygnały płynące z sektora produkcyjnego, gdzie planowane są rozbudowy istniejących zakładów o dodatkowe linie oraz powstają zupełnie nowe fabryki. Oprócz specjalistów i kierowników w naturalny sposób znajdą tam zatrudnienie pracownicy zmianowi. To ważna informacja, gdyż w ubiegłych latach liczyliśmy głównie na obecne na rynku zakłady pracy i mieliśmy do czynienia z wielkimi aczkolwiek pojedynczymi inwestycjami. W tym roku jest szansa, że zaobserwujemy większe rozłożenie greenfieldów w Polsce. Zarówno trend oszczędnościowy (czytaj centra usług wspólnych) oraz wszelkie niepokoje rynkowe na pewno nie będą sprzyjać grupie absolwentów, jeśli nie będą w stanie wykazać się zdecydowanymi atutami: znajomością więcej niż jednego języka obcego, umiejętnościami technicznymi i skuteczną pracą w zespole. Absolwentom z małą ekspozycją zawodową trudno jest rywalizować z wykwalifikowaną czyli efektywną kadrą i jest to poważna bariera dla ich dalszego rozwoju. Przedsiębiorcy pod presją trudności rynkowych chcą stawiać na sprawdzonych ludzi, którzy są gwarantem określonego wyniku i słabo dostrzegają perspektywy jakie płyną z inwestycji w młodych ludzi, jeśli ci na starcie sami tego nie zaprezentują.

12 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 12 Hanna Więcewicz, Ekspert Experis Według badania Niedobór Talentów przeprowadzonego w 2011 r. przez ManpowerGroup, wśród najbardziej poszukiwanych pracowników na polskim rynku po raz kolejny znaleźli się wykwalifikowani pracownicy fizyczni. Wystąpił także znaczący deficyt inżynierów, którzy po raz pierwszy w historii badania zajęli miejsce drugie w rankingu. Pracodawcy mieli również duży problem ze znalezieniem operatorów produkcji, kierowców, niewykwalifikowanych pracowników fizycznych, szefów kuchni/kucharzy i pracowników IT. Nieznacznie poprawiła się dostępność menedżerów projektów, którzy z dotychczasowego drugiego miejsca przesunęli się na pozycję piątą. Po raz pierwszy pracodawcy zgłosili niedobór talentów wśród kadry zarządzającej i członków zarządu. Taka sytuacja jest zgodna z trendem globalnym. Mimo dużej liczby kandydatów aplikujących na najwyższe stanowiska, brakuje osób z odpowiednim doświadczeniem, udokumentowanymi sukcesami w rozwijaniu biznesu, posiadających wysokie umiejętności przywódcze oraz zdolność strategicznego i innowacyjnego myślenia. Problem wystąpił także w sektorze logistycznym, szczególnie tam, gdzie istnieje wymóg znajomości języka angielskiego. Niedobór talentów występuje również na pozycjach handlowców, także na rynku B2B. W tym obszarze brakuje kandydatów z udokumentowanymi sukcesami w sprzedaży i dłuższym stażem, którzy lubią budować i rozwijać relacje z klientami. W związku z rozwojem centrów usług wspólnych nieustannie poszukiwani są kandydaci ze znajomością mniej popularnych języków obcych oraz umiejętnościami komunikacji interpersonalnej. Aneta Czaplińska, Business Unit Manager, Start People Professionals Wśród ofert pracy, które najczęściej pojawiały się na rynku, prym wiodły stanowiska dla operatorów m.in. transportu wewnętrznego czy linii produkcyjnej, a wśród stanowisk wyższego szczebla największe zapotrzebowanie w 2011 roku było na programistów PHP, Java i aplikacji mobilnych. Wydawałoby się, że po poprzednim załamaniu gospodarczym pracodawcy nie będą mieli problemów ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanej kadry. Tymczasem, są wciąż branże, w których rynek pracy należy do pracowników i to oni mogą przebierać wśród ofert pracy od pracodawców. W 2011 roku do Start People napłynęło aż 908 ofert pracy na stanowiska operatora (CNC, transportu wewnętrznego, linii produkcyjnej). Na drugim miejscu wśród ofert pracy plasują się stanowiska związane z produkcją (810 ofert pracy). Podobnie jak w poprzednich latach, dużo ofert pracy było skierowanych do młodzieży (roznoszenie ulotek ofert pracy, proste prace pomocnicze ofert). Na brak pracy nie mogli narzekać także elektromonterzy, na których czekało 197 miejsc pracy zgłoszonych przez pracodawców do Start People. Ostatni rok pokazał, że znalezienie dobrego pracownika jest nie lada wyzwaniem. Już od pewnego czasu obserwujemy male jący dostęp do wykwalifikowanej kadry inżynierów i pracowników produkcyjnych, otrzymując coraz częściej zapytania od pracodawców, którzy nie radzą sobie ze znalezieniem automatyków czy operatorów. Wśród kandydatów dostępnych na rynku zaczyna również brakować kadry zarządzającej najwyższego szczebla z wiedzą i doświadczeniem pozwa lającymi przeprowadzić organizację przez zawirowania generowane przez dzisiejszą sytuację gospodarczą. Poszukiwane będą takie kompetencje, jak zdolność działania w zmieniających się warunkach rynkowych, elastyczność czy innowacyjność.

13 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU Młodzi chętni do pracy Julia Słowik, Specjalista ds. Marketingu, Start People Dla wielu młodych ludzi priorytetem - obok ukończenia studiów - jest szybkie usamodzielnienie się. Potrzeba zdobycia pierwszego doświadczenia zawodowego wraz z chęcią uzyskania niezależności finansowej, to główne powody, które mobilizują młodzież do poszukiwania pracy. Tylko nieliczni mogą pozwolić sobie na wygodne życie za pieniądze rodziców, bezpłatne staże i praktyki. Większość pracuje, aby mieć na swoje wydatki. Wyjazd na studia do większego miasta, chęć dorobienia do kieszonkowego lub nienajlepsza sytuacja materialna rodziców, skłania młodych ludzi do podejmowania pierwszej pracy jeszcze przed rozpoczęciem studiów wyższych. Z danych agencji pracy Start People wynika, że obniża się dolna granica osób poszukujących pracy. Jeszcze kilka lat temu, młodzi ludzie odkładali decyzję o podjęciu zatrudnienia do momentu ukończenia studiów. Dzisiaj coraz szybciej zdobywamy pierwsze doświadczenia zawodowe. W pierwszym kwartale 2011 roku o 15 tysięcy wzrosła liczba osób po raz pierwszy podejmujących pracę w porównaniu do analogicznego okresu z ubiegłego roku (Monitoring Rynku Pracy; GUS ). Z wyników badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) wynika, że w pierwszym kwartale 2011 roku odsetek aktywnych zawodowo osób w wieku lata wynosił 32,3%. Z kolei w grupie wiekowej lata, pracuje aż 55,2% młodych ludzi. Współczynniki te corocznie wzrastają w okresie wakacyjnym. Duże bezrobocie wśród osób do 25-go roku życia, konkurencja na rynku pracy czy chęć zdobycia pierwszego doświadczenia zawodowego i posiadania własnych pieniędzy powodują, że znacznie częściej do agencji pracy zgłaszają się bardzo młode osoby w wieku 17+. Przemawiają za tym elastyczne godziny, duża liczba ofert i wysoka stawka godzinowa. - Młodzi często podejmują pracę zaraz po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej. Wśród tych osób największym powodzeniem cieszą się prace dorywcze. Młodzi Polacy często chcą połączyć pracę z zabawą, dlatego chętnie podejmują pracę przy wszelkiego rodzaju eventach m.in. koncertach, festiwalach i wystawach. Chłopcy zainteresowani są także pracami produkcyjnymi, natomiast dziewczęta najczęściej zostają hostessami lub roznoszą ulotki. Sporym zainteresowaniem cieszą się także stanowiska związane z branżą gastronomiczną, najwięcej ofert pracy skierowanych jest do kelnerek i kelnerów. Dzięki możliwości dostosowania godzin pracy do potrzeb pracownika, młode osoby mogą pogodzić pracę ze studiami - mówi Anna Brzezińska, Project Manager agencji pracy Start People. W dużych miastach: Warszawie, Wrocławiu, Krakowie czy Toruniu dużym zainteresowaniem cieszą się prace biurowe. Studentki chętnie aplikują na stanowiska recepcjonistek, sekretarek lub asystentek. - Pracę w międzynarodowej firmie na stanowisku recepcjonistki podjęłam wraz z rozpoczęciem studiów. Dzięki temu, mam znacznie większe doświadczenie zawodowe niż moi rówieśnicy i jestem niezależna finansowo mówi - Agata, studentka III roku politologii na Uniwersytecie Warszawskim. Młodzi ludzie w wieku 20+ zainteresowani są także pracą w call center i sprzedaży, często zostają np. przedstawicielami handlowymi. Mężczyźni wybierają także prace produkcyjne, średnia liczba nadesłanych aplikacji na jeden wakat przekracza W mniejszych miastach, gdzie liczba ofert maleje, młodzi ludzie często decydują się na podjęcie pracy nie związanej z ich wykształceniem. Chcą przede wszystkim się usamodzielnić - dodaje Anna Brzezińska. Rozpoczęcie pracy tuż po szkole średniej to nie tylko sposób na usamodzielnienie się, ale i większe szanse na rynku pracy po ukończeniu studiów.

14 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 14 Najpopularniejsze oferty pracy wśród ludzi w wieku do 25 roku życia: Oferta pracy Asystentka/sekretarka 188 Stanowiska administracyjne 183 Pracownik produkcji 181 Sprzedawca w sklepie odzieżowym 174 Inwenteryzacja/Prace dorywcze 165 Obsługa koncertów 152 Hostessa 112 Vanseller 106 Konsultant telefoniczny 100 Liczba nadesłanych aplikacji na 1 wakat* *Średnia liczba nadesłanych aplikacji ze wszystkich oddziałów Start People w Polsce. 1.5 Trendy na rynku pracy w 2012 Katarzyna Daniek, Dyrektor Działu Sprzedaży Rozwiązań, ManpowerGroup Polska gospodarka wkroczyła w 2012 r. obciążona niestabilnością i wahaniami ekonomicznymi roku poprzedniego. Sztandarowym wydarzeniem na naszym rynku będą Mistrzostwa Europy w piłce nożnej. Euro w krótkoterminowej perspektywie będzie miało pozytywny wpływ na wzrost zatrudnienia w sektorze budowlanym i hotelarskim. Może także wpłynąć na wzrost sektora RTV AGD. Jednakże optymizm skupiony wokół tej imprezy zepchnął na plan dalszy wnikliwszą obserwację trendów gospodarczych, które mogą mieć bardziej długofalowe i stabilniejsze konsekwencje dla rozwoju polskiej gospodarki. Z roku na rok zmienia się postrzeganie Polski wśród inwestorów. Zmiana ta stwarza nam nowe możliwości rozwoju. Polska przestała być już miejscem, gdzie koncentrują się zakłady zaplecza produkcyjnego czy też fabryki oparte na prostych operacjach. Pojawia się coraz więcej firm inwestujących w nowe technologie. Porównując klika lat wstecz, widać, że skala nowych inwestycji, zwłaszcza tych największych, wyraźnie straciła swoją dynamikę. Znacznie rzadziej otwierają się duże zakłady zdolne zatrudnić tysiące ludzi. Rozwija się natomiast sektor firm o wysokim stopniu specjalizacji i opartych o najnowsze technologie np. przemysł związany z lotnictwem. Taki trend sprzyja zarówno specjalistom o umiejętnościach technicznych jak i wykwalifikowanym pracownikom fizycznym o unikalnych umiejętnościach. Kolejnym interesującym dla pracowników obszarem jest rosnący sektor BPO, SSC oraz coraz śmielej wchodzące na nasz rynek firmy R&D. Dynamika rozbudowy firm, które już otworzyły swoje centra w Polsce oraz ilość tych, które planują w tym roku rozpoczęcie działalności na naszym rynku, świadczy o atrakcyjności Polski dla inwestorów i jej potencjale w oferowaniu zasobów ludzkich. Centra, początkowo prowadziły w Polsce jedynie proste operacje teraz poszerzają swój pakiet usług i zwracają się ku bardziej doświadczonym specjalistom. Ważnym obszarem tworzenia miejsc pracy jest nasz status kraju posiadającego wysoko wykwalifikowane kadry w obszarach inżynierii, IT i finansów. Dodatkowo pracownicy Ci mogą pochwalić się coraz lepszą znajomością języków obcych. Polscy przedsiębiorcy coraz śmielej patrzą w kierunku fuzji i zakupów nie tylko na krajowym rynku, gdzie szczególną dynamikę widać w sektorze FMCG i logistyce, ale również wychodzą poza granice kraju, kupując firmy w Europie i w Azji. Szczególne zainteresowanie widać w sektorze motoryzacyjnym i w przemyśle chemicznym. Można się spodziewać, że konsekwencją rozwoju polskich firm za granicą będzie podobny trend, który towarzyszył wchodzeniu zagranicznych

15 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 15 inwestorów na rynek polski. Wtedy popularne było delegowanie kadry zarządzającej i specjalistów średniego szczebla z kraju inwestora do polskich oddziałów. Jeśli rodzimi inwestorzy powtórzą ten model działania, stworzy to szansę dla szerokiego grona techników i inżynierów oraz specjalistów IT. Podsumowując rynek zmierza w kierunku rozwoju usług wspierających efektywność firm oraz optymalizujących procesy biznesowe. Powstaje duże pole do działania firm outsourcingowych, które wspierając przedsiębiorców, pozwalają im skupić się na podstawowej działalności. Możliwości stwarzane przez tę tendencję wykorzystują m.in. specjaliści IT, logistyki i utrzymania ruchu do zakładania własnych firm. Rynek pracy w roku 2012 będzie pełnym wyzwań, ale i szans dla specjalistów. Będzie też jeszcze bardziej doceniał pracowników z biegłą znajomością języków. *ManpowerGroup od 50 lat na świecie i od czterech lat w Polsce prowadzi wśród ponad 65 tys. pracodawców kwartalne badanie Barometr Manpower Perspektyw Zatrudnienia. Raport prognozuje przyszłość, wyniki publikowane co kwartał, są doskonałą ilustracją jak w kolejnych najbliższych trzech miesiącach, będzie wyglądać tempo wzrostu zatrudnienia w 10 sektorach gospodarki, w sześciu regionach Polski, a także w 40 największych światowych gospodarkach. Barometr Manpower można pobrać bezpłatnie na stronie Działalność społeczna agencji zatrudnienia Joanna Przemyślańska, Specjalista ds. Marketingu, OTTO Polska Sp. z o.o. Doing good - 3 wymiary odpowiedzialności społecznej OTTO Polska Utrzymywanie równowagi pomiędzy sukcesem ekonomicznym a społeczną odpowiedzialnością stanowi fundament funkcjonowania OTTO Polska. W ramach realizacji strategii odpowiedzialności społecznej angażujemy się na wielu płaszczyznach. DIALOG Z PRACOWNIKAMI Pracownicy to jeden z najważniejszych fundamentów istnienia OTTO Polska. Ich zadowolenie i zaangażowanie jest kluczem do sukcesu naszej firmy oraz naszych klientów. Dlatego też inwestujemy zarówno w ich rozwój zawodowy, poprzez szkolenia, jak i osobisty poprzez realizację projektu wolontariatu pracowniczego oraz projektu rozwoju wiedzy i innowacji (ideas box). Prowadzimy również regularne badania satysfakcji, angażujemy pracowników w rozwój komunikacji wewnętrznej oraz wzajemną integrację. Realizacja idei CSR wobec pracowników opiera się na trzech płaszczyznach - odpowiedzialności, rozwoju i zaangażowania. Na pierwszym poziomie zapewniamy naszym pracownikom podstawowe elementy potrzebne do funkcjonowania w środowisku pracy, od zupełnie podstawowych, takich jak odpowiednie narzędzia pracy i podstawowe materiały informacyjne, poprzez elastyczne godziny pracy oraz dbanie o zdrowie mentalne i fizyczne pracowników (dbanie o realizację planów urlopowych, przerw, wyjazdy integracyjne, ograniczanie pracy po godzinach). Kolejny poziom opiera się na tworzeniu pracownikom możliwości rozwoju wewnątrz firmy. Cztery razy w roku przeprowadzane są ewaluacyjne spotkania okresowe, raz w roku każdy pracownik opracowuje ścieżkę rozwoju kariery w firmie. Trzeci najwyższy etap dialogu z pracownikami ma na celu angażowanie pracowników w dwustronny dialog, który ma wpływ na rozwój i innowacyjność organizacji jako całości. DIALOG Z KLIENTAMI Odpowiedzialność społeczna wobec naszych klientów, to realizacja idei doing good w dwóch zakresach poprzez wykonywanie usług z największą starannością i zaangażowaniem oraz bezustannym podwyższaniem zakresu jakości oferowanych usług. Każdego dnia staramy się sprostać największym wymaganiom naszych klientów i wyzwaniom jakie

16 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 16 niesie za sobą współpraca z największymi firmami w Polsce i w Europie. Nasze usługi każdego roku otrzymują nagrodę przyznawaną przez Business Center Club. W 2011 roku została nagrodzona usługa rekrutacji i selekcji, a w 2010 roku payroll. Stale dbamy o zadowolenie naszych klientów, dlatego też dwa razy do roku przeprowadzamy badania satysfakcji oraz wdrażamy system zarządzania reklamacjami. W zeszłorocznym badaniu satysfakcji 97% klientów była zadowolona ze współpracy z nami. DIALOG ZE SPOŁECZEŃSTWEM OTTO od początku swego istnienia angażuje się w pomoc najbardziej potrzebującym, a w szczególności w pomoc osobom bezdomnym, wspiera również, poprzez fundację sportu opolskiego, młode talenty sportowe. Jesteśmy inicjatorem społecznej akcji Praca szansą na godne życie, która ma na celu pomoc ludziom, często bezdomnym, którzy znaleźli się na marginesie życia społecznego. Pokazujemy prawdziwe historie ludzi, którzy dzięki pracy odzyskali rodzinę, dom, wiarę i w siebie. Terapią dla nich są tworzone specjalne miejsca pracy. Uzupełnieniem kampanii w 2009 roku był kalendarz z wizerunkiem osób, które taką szansę wykorzystały i nie wstydzą się o tym mówić. OTTO wspiera również bezdomnych poprzez organizację meczy w uliczną piłkę nożną bezdomnych. Pomagamy również naszym pracownikom. W maju zeszłego roku Guido Vreuls, Dyrektor OTTO Polska wziął udział w Pierwszym Maratonie Opolskim, każdy przebiegnięty kilometr (sponsorowany przez pracowników i klientów) zadedykował chorej córce jednego z naszych pracowników. W tym roku pobiegnie po raz kolejny. Pod koniec zeszłego roku rozpoczęliśmy również projekt Nie -PEŁNOSPRAWNI w pracy i wdrażamy program zatrudniania osób niepełnosprawnych. Chcemy w ten sposób zaprotestować w pozytywny sposób przeciw dyskryminacji osób niepełnosprawnych i pokazać na własnym przykładzie, że warto pomagać, warto doing good.

17 Rozdział 2. Praca Tymczasowa 2.1 Europejski rynek pracy tymczasowej po wdrożeniu dyrektywy Wyniki agencji w zakresie pracy tymczasowej w 2011 roku Dylematy pracy tymczasowej Outplacement w pracy tymczasowej Ty wysyłasz CV, tymczasem ja zdobywam kompetencje Wpływ agencji zatrudnienia na poprawę konkurencyjności przedsiębiorstwa pracodawcy użytkownika Outsourcing personalny a praca tymczasowa...28

18 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU Europejski rynek pracy tymczasowej po wdrożeniu dyrektywy Agnieszka Bulik, Wiceprezes ds. Pracy Tymczasowej, Polskie Forum HR Do 15 grudnia 2011 roku wszystkie kraje członkowskie miały obowiązek wdrożyć Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie pracy tymczasowej. Podstawową kwestią regulowaną przez ten akt prawny jest zasada równego traktowania pracowników tymczasowych i pracowników zatrudnionych bezpośrednio u pracodawców użytkowników w zakresie warunków zatrudnienia i warunków pracy, w tym wynagrodzenia. Dodatkowo Dyrektywa nałożyła na kraje członkowskie obowiązek dokonania przeglądu regulacji obowiązujących w każdym kraju, w celu zidentyfikowania i zniesienia nieuzasadnionych uwarunkowaniami danego rynku pracy barier ograniczających rozwój tego sektora. Polska znajduje się w komfortowej sytuacji projekt wprowadzony obecnie do porządku prawnego dyrektywy był podwaliną naszego ustawodawstwa w tym zakresie. Zasada równego traktowania funkcjonuje od momentu wejścia w życie ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych, tj. od dnia 1 stycznia 2004 roku. Regulacja zatrudnienia tymczasowego w Polsce jest stosunkowo prosta, zwłaszcza gdy porównamy poziom skomplikowania regulacji obowiązujących w innych krajach członkowskich. Układy zbiorowe obowiązują w naszym kraju w ograniczonym zakresie, a podstawowe zasady określające warunki funkcjonowania pracy tymczasowej określa jedna ustawa oraz przepisy Kodeksu pracy i aktów powiązanych. W innych krajach problem jest dużo bardziej złożony. W Wielkiej Brytanii, gdzie rynek agencji zatrudnienia właściwie nie jest regulowany w żaden inny sposób, jak tylko przez mechanizmy rynkowe, nie istniały nawet podwaliny równego traktowania teraz wprowadzono 12-tygodniowy okres przejściowy, po którym pracownik tymczasowy nabiera takich samych praw jak inny pracownik zatrudniony na tym samym lub podobnym stanowisku bezpośrednio u pracodawcy użytkownika. W Holandii, gdzie rynek jest praktycznie całkowicie regulowany przez układy zbiorowe oraz, gdzie zatrudnienie tymczasowe cieszy się największą popularnością spośród wszystkich krajów członkowskich, wspomniany wyżej okres przejściowy wynosi 26 tygodni. W Polsce zasada równego traktowania obowiązuje od pierwszego dnia pracy. W wielu krajach zauważono bardzo podobne ograniczenia w zakresie stosowania pracy tymczasowej. Jedną z barier najczęściej występujących w krajach członkowskich jest ograniczenie stosowania pracy tymczasowej w przypadku prac niebezpiecznych, w budownictwie, czy w sektorze publicznym. Bariery dotyczące zastosowania pracy tymczasowej występują m.in. w Polsce, Hiszpanii, Grecji, Belgii, Niemczech, Austrii, Rumunii czy na Węgrzech. Kolejną kwestią podnoszoną przez organizacje pracodawców w krajach członkowskich jest ograniczenie długości trwania zatrudnienia tymczasowego oraz brak możliwości zawierania z pracownikami tymczasowymi umów na czas nieokreślony. W Holandii, czy Wielkiej Brytanii nie ma ograniczeń dotyczących długości zatrudnienia pracowników tymczasowych są to jednocześnie kraje w których praca tymczasowa jest bardzo popularna. W Wielkiej Brytanii 3,6% a w Holandii 2,9% wszystkich zatrudnionych stanowią pracownicy tymczasowi, podczas gdy w Polsce odsetek ten w 2010 roku wyniósł jedynie 0,4%. Dodatkowo są to kraje o najwyższej efektywności rynku pracy, przejawiającej się przede wszystkim niską stopą bezrobocia oraz niewielkim udziałem szarej strefy w rynku pracy. Różnice w funkcjonowaniu rynku pracy tymczasowej w krajach członkowskich są bardzo duże, dlatego wdrożenie dyrektywy jest nie lada wyzwaniem. Jak dotąd 14 krajów członkowskich zgłosiło zakończenie procesu wdrażania dyrektywy, z czego tylko 4 kraje (w tym Polska), złożyło w Komisji Europejskiej raport dotyczący przeglądu ograniczeń występujących w krajowych regulacjach. Dyrektywa miała być złotym środkiem pomiędzy odpowiednią ochroną pracowników tymczasowych, a swobodą funkcjonowania agencji zatrudnienia, ale jak pokazują pierwsze wyniki jej wdrażania, o ile we wszystkich krajach członkowskich bardzo wnikliwie potraktowano zasadę równego traktowania, o tyle w zakresie znoszenia ograniczeń funkcjonowania branży nie zostały podjęte praktycznie żadne kroki. Dlatego też sposób wdrożenia Dyrektywy jest bardzo szeroko dyskutowany przez partnerów społecznych w całej Europie.

19 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 19 Historia pokazuje, że całkowite dopasowanie regulacji europejskich do ustawodawstwa krajowego nie jest procesem krótkim. Zdaniem ekspertów na pełne wdrożenie Dyrektywy będziemy musieli poczekać jeszcze kilka lat. Miejmy nadzieję, że w tym czasie również w Polsce uda nam się wypracować konsensus definicji, co jest lub nie jest nieusprawiedliwionym ograniczeniem. Zmiana regulacji w zakresie długości trwania zatrudnienia tymczasowego, czy możliwości zastosowania tej formy zatrudnienia, z pewnością przyczyniłoby się do poprawy funkcjonowania naszego sektora, a co za tym idzie również poprawy sytuacji na polskim rynku pracy. 2.2 Wyniki agencji w zakresie pracy tymczasowej w 2011 roku Alicja Szepietowska, Polskie Forum HR Praca tymczasowa jest specyficzną formą zatrudnienia, ponieważ w swojej formule odnosi się do trzech podmiotów: pracownika, pracodawcy użytkownika i agencji pracy tymczasowej. Pracownik tymczasowy formalnie zatrudniony jest przez agencję zatrudnienia prowadzącą działalność w ramach pracy tymczasowej, a swoje obowiązki wykonuje na rzecz pracodawcy użytkownika. Specyfika pracy tymczasowej wymusza opisanie zasad jej działania w oddzielnym akcie prawym. Dlatego też praca tymczasowa w Polsce jest regulowana aktem szczegółowym Ustawą z dnia 9 lipca 2003 roku o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Istnieją także akty prawa europejskiego, które Polska miała obowiązek implementować Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie pracy tymczasowej. W kwestiach nieuregulowanych w aktach szczegółowych stosuje się przepisy Kodeksu pracy. Ze względu na odpowiedzialność jaka ciąży na agencji zatrudnienia, która prowadzi działalność pracy tymczasowej (zatrudnianie i obsługa kadrowo płacowa pracowników), prowadzenie agencji jest działalnością regulowaną, co oznacza, że podmiot musi spełnić dodatkowe kryteria oraz otrzymać specjalny certyfikat. Nad działalnością agencji zatrudnienia w Polsce czuwają Marszałkowie Województw, na stronach Wojewódzkich Urzędów Pracy można znaleźć pełną informację o obowiązkach agencji, jednym z nich jest przesyłanie rocznej informacji z działalności agencji zatrudnienia właśnie do Wojewódzkich Urzędów Pracy. Dane te z kolei trafiają do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, które raz do roku publikuje raport z działalności agencji, są to jedyne dane o całym rynku agencji zatrudnienia w Polsce. Polskie Forum HR jedyny reprezentant Polski w ramach Ciett (Światowa Konfederacja Prywatnych Agencji Zatrudnienia) oraz europejskiej części tej organizacji Eurociett (Europejska Konfederacja Prywatnych Agencji Zatrudnienia), podjął się zadania zbierania bardzo szczegółowych danych o rynku agencji zatrudnienia wśród swoich członków oraz porównywania ich z wynikami prezentowanymi w raportach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Zbierając dane od 2005 roku, obserwujemy i opisujemy przemiany, które mają miejsce w tym sektorze gospodarki. Dzięki współpracy z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej udało nam się zmodyfikować formularz informacji o działalności agencji od 2009 roku obowiązuje nowy wzór formularza. W tym roku planowane są kolejne jego zmiany, tak aby pozyskiwane informacje jak najlepiej odzwierciedlały rzeczywistą sytuację na rynku agencji zatrudnienia w Polsce - komentuje Barbara Drabich, Członek Zarządu Polskiego Forum HR Raport Agencje Zatrudnienia w Polsce publikowany jest na przełomie kwietnia i maja, dlatego też nie dysponujemy jeszcze pełnymi danymi za ubiegły rok. Poniższa analiza opiera się na danych przesyłanych przez agencje członkowskie Polskiego Forum HR oraz informacje Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z poprzednich lat. Praca tymczasowa w agencjach Polskiego Forum HR w 2011 r. Na dzień 31 grudnia 2011 roku funkcjonowało w Polsce agencji zatrudnienia. W Polskim Forum HR zrzeszonych jest 16 agencji, które reprezentują około 60% wartości rynku pracy tymczasowej w Polsce. W gronie agencji Polskiego Forum HR znajdują się zarówno największe agencje międzynarodowe jak i mniejsze agencje, czy też podmioty z rodzimym kapitałem.

20 RYNEK AGENCJI ZATRUDNIENIA W 2011 ROKU 20 Obroty z zakresu pracy tymczasowej w 2011 roku wyniosły PLN i w porównaniu do roku ubiegłego wzrosły o 16,69% (obroty z pracy tymczasowej w 2010 roku PLN). Wykres 7 pokazuje, że 3Q2011 był najlepszy w roku, a obroty w porównaniu z 2Q2011 wzrosły o 14%. Ostatni kwartał roku był nieco słabszy od poprzedniego nastąpił spadek o 1,58%. Obserwując dane z poprzednich okresów widzimy jednak, że wzrosty te występują cyklicznie zawsze w trzeci kwartale roku, jest to spowodowane tym, że okres ten przypada na miesiące wakacyjne, kiedy to najczęściej występuje potrzeba zastąpienia nieobecnego personelu. Również w tym czasie jest większe zapotrzebowanie choćby na pracowników w branży przetwórstwa owocowo-warzywnego co wymuszone jest sezonowością naszego rolnictwa. Wykres 7. Obroty ze sprzedaży z zakresu pracy tymczasowej w kwartałach (w mln PLN) Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q Udział agencji zrzeszonych w rynku pracy tymczasowej Polskiego Forum HR Największy udział w rynku pracy tymczasowej w Polsce należy do dużych agencji, które mają swoje oddziały w większości europejskich państw: Randstad prawie 29%, ManpowerGroup prawie 18%, Adecco 17,18%, Trenkwalder 10,56% i Start People 8,41%. W grupie poniżej 5% znajdują się: Work Express 3,56%, Otto Polska 3,45%, Gi Group 3,38%, Grupa Job 3,14% i Akcja Job 2,03%. Poniżej 1% udziału znajdują się: Grafton 0,80%, People 0,41%, Kelly Services 0,16% i Work Force 0,003% (Wykres 8). Wykres 8. Udział agencji PFHR w wewnętrznym rynku pracy tymczasowej 28,93% 17,98% 17,18% 10,56% 8,41% 3,56% 3,45% 3,38% 3,14% 2,03% 0,80% 0,41% 0,16% 0,003% RANDSTAD MANPOWER GROUP ADECCO TRENKWALDER START PEOPLE WORK EXPRESS OTTO POLSKA GI GROUP GRUPA JOB AKCJA JOB GRAFTON PEOPLE KELLY SERVICES WORK FORCE